KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN AKKOORDEN EN GREEN DEALS
Rafaël Lazaroms Coördinator Energie en duurzaamheid Unie van Waterschappen
1. Duurzaamheid en taken waterschappen 2. Duurzame ambities in akkoorden en Green Deals 3. Resultaten van de waterschappen 4. Organisatie en producten vanuit Unie 5. Uitdagingen en kansen
LEVEN IN DE DELTAer delta
3
DUURZAME ASSETS • 23 waterschappen • 18.000 km dijken • 3600 poldergemalen
• 350 rioolwaterzuiveringen • Watergangen • Waterbergingsterreinen • Ruim 2 miljard budget
DUURZAAMHEID ZIT IN ONZE GENEN Waterschappen worden dagelijks in hun werk geconfronteerd met de gevolgen van een verspillend en vervuilend economisch systeem: • Klimaatverandering
• Zeespiegelstijging • Verontreiniging van bodem en water 1. Lange termijn gerichtheid waterschappen past bij duurzaamheid 2. Ontwikkeling circulaire economie naar fundamentele (bron)aanpak
DUURZAME AMBITIES WATERSCHAPPEN • C02 reductie
30% (vanaf 1990)
• Energy-efficiëntie
2% per jaar
• Productie hernieuwbare energie
40% 2020 (op termijn
100%) • Duurzaam inkopen
100% 2015
• Terugwinnen grondstoffen uit afvalwater • Sluiten van kringlopen (fosfaat)
Waterschappen zelf grote energieverbruiker met rioolwaterzuiveringen en poldergemalen: 10 PJ: Energieverbruik inwoners Rotterdam
HOE DUURZAAM ZIJN DE WATERSCHAPPEN? KLIMAATMONITOR 2014 Ambities
Resultaten Klimaatmonitor
40% duurzame energie in 2020
18% 2005, naar 28% in 2013
2% energie-efficiency per jaar
3% per jaar vanaf 2005
30% C02 reductie (1990 – 2020)
50% tussen 2005 – 2013
100% duurzaam inkopen in 2015
93% in 2013
NOG WAT CIJFERS • 110 miljoen kuub biogas = bijna 30% zelfvoorzienend • 85 productielocaties biogas • 9 Energiefabrieken
• 5 locaties fosfaatproductie • Locaties terugwinning cellulose in aanbouw • Projecten alginaat, bioplastics, Co2 in voorbereiding • Steeds meer duurzame energieprojecten in het watersysteem!
VERSNELLEN: MET CONVENANTEN EN GREEN DEALS Meedoen aan nationale convenanten: • Meerjarenafspraken energie-efficiency (2008) • Green Deal Energiefabrieken en fosfaat (2011)
• Ketenakkoord Fosfaat (2011) • SER Energieakkoord (2013) Specifieke sectordeals waterschappen – Rijk: • Klimaatakkoord (2010) • Green Deal Grondstoffen (2014) • Nieuw: Green Deal Energie (2015)
ED NIJPELS: VOORZITTER BORGINGSCIE SER ENERGIEAKKOORD
•
Oudste bestuurslaag loopt voorop met klimaat- en energiebeleid
•
Vernieuwend en gericht op de maatschappij; doen meer dan ze is gevraagd
•
Bestuurders met guts en ambitie om projecten op te pakken
•
Praktisch, helder en concreet; Voorbeeld voor andere overheden
mei 5, 2014
2
MOTIEVEN DEELNAME CONVENANTEN 1. Kostenbesparingen 2. Duurzaamheid
3. Innovatie 4. Knelpunten wegnemen, onderzoeksgeld, SDE
5. Positionering en imago Vlaggenschip: Meerdere vlaggen op het zelfde schip
MOTIE HACHCHI Verkenning mogelijkheden waterschappen Energieneutraal in 2025? Minister Schultz-van Haegen:
- Is lastige opgave 2025; bestaande infrastructuur; kosten - Ik ga wel het gesprek aan met de waterschappen om te onderzoeken of 100% energieneutraal op termijn mogelijk is - Invulling van de Motie via Green Deal Energie
NEW GREEN DEAL ENERGIE (2015) Toepassing van duurzame energie in het waterbeheer met inzet van
onze assets: installaties, gronden en biomassa: • Windenergie • Zonnepanelen • Waterkracht • Warmte/koude uit effluent, WKK en oppervlaktewater (Smart Polder) • Blue energy (zoet-zout) • Etc. Energie neutraal in 2025 – 2030?
• cid:
[email protected]
INHOUD GREEN DEAL ENERGIE Waterschappen: • 15 Exemplarische projecten • Verkenning naar energieneutraliteit Rijk: • Ondersteuning exemplarische projecten (juridische belemmeringen) • Detachering 1 FTE Unie van Waterschappen • Bijdragen aan STOWA onderzoek watersysteem/waterkeringen (3 ton) • Onderzoeksgeld potentieonderzoek • Verkenning aanpassing SDE
DEFINITIE VAN 40% DUURZAME ENERGIE UvW in gesprek met SER. Ons uitgangspunt: • Energiegegevens MJA (primaire energie)
• Productie duurzame energie • Naar rato van eigen investeringen • Breder: ook opwekking door beschikbaarstelling waterschapsobjecten en gronden in beeld brengen (Zie Klimaatmonitor). Voor Energieneutraliteit op termijn uitgaan van bredere definitie.
SUCCESFACTOREN • Intrinsieke motivatie • Samengaan van kostenbesparingen, duurzaamheid en innovatie • Uitvoeringsgerichtheid als functionele overheid: zelf aan het stuur
• Technische cultuur: innovatie • Sterke organisatiestructuur: UvW, STOWA, EFGF
MOTTO: WINNEN WAT VAN WAARDE IS
SAMENWERKING WATERSCHAPPEN
ORGANISATIE • Regiegroep Klimaat en energie (voorzitter Hennie Roorda) • Expertgroep Biomassa (bermmaaisel) • Expertgroep Wind en Zon • Expertgroep Energiezorg in het watersysteem • Expertgroep/Leergroep Duurzame energie • Expertgroep Zon voor burgers (terreinen beschikbaar stellen) • Expertgroep Financiering Duurzame investeringen • Structuur Energie- en Grondstoffenfabriek (met 7 werkgroepen) • SER akkoord met 35 partijen en vele tafels • MJA en Green Deals met werkgroepen
UNIE PRODUCTEN OM TE VERSNELLEN •
Juridische handreiking Energie en Grondstoffen (Berenschot) Conclusies: - duurzaamheid past binnen wettelijke taak! - handreiking laat zien hoe het wel kan - risico-inschatting voor bestuurders
•
Handreiking Wind en Zon (volgende week)
•
Klimaatmonitor 2014
•
Handreiking Financiering Duurzame Investeringen (eind 2015)
•
Digitale Energiekaart (eind 2015)
UITDAGINGEN EN KANSEN • Samenwerking met omgeving: daar liggen de kansen! • Koppeling met kostenbesparingen • Koppeling aan kerntaken: synergievoordelen blijven zoeken: - warmte/koude winning en ecologieversterking
- windmolen EN een sterkere dijk - malen en zuiveren op de wind - Grondstoffen winnen en stimulering circulaire economie
• Sociale innovatie • Organisatie watersysteem: vereniging voor watersysteemdirecteuren, watersysteemfabriek, Routekaart Watersysteem?
