Kiezen of delen Quick scan van investeringen van gemeente Eindhoven Dr Paul J.G. Tang & Robert-Jaap Voorn
Eindhoven, 11 december 2012
Dit rapport is bestemd voor de organisatie van de opdrachtgever. Verspreiding en reproductie van (delen van) dit rapport buiten de organisatie van de opdrachtgever is niet toegestaan zonder vooraf verstrekte schriftelijke toestemming van Boer & Croon.
Vraagstelling •
De gemeente Eindhoven staat voor de lastige opgave om de investeringsportefeuille met een aanzienlijk bedrag terug te brengen
•
Voor de selectie van de investeringen bestaat behoefte aan een objectieve beoordeling, die het mogelijk maakt om de investeringen te prioriteren
•
Deze beoordeling is uitgevoerd op basis van de principes van een maatschappelijke kosten-batenanalyse
•
Via een quick scan zijn in een periode van 6 weken en met 70 gesprekken 450 projecten (zo’n 400 miljoen Euro aan netto uitgaven) geëvalueerd
•
Het gaat hierbij om investeringen in het kader van zowel projecten als projectmatige uitgaven voor (lopende) exploitaties, inclusief de interne bedrijfsvoering
1
Aanpak •
De investeringen zijn beoordeeld aan de hand van vijf hoofdcriteria: o informatie: Is het dossier voor de investering compleet? o legitimiteit: Heeft de gemeente een rol in het doen van de investering? o effectiviteit: Sorteert de investering de door de gemeente beoogde effecten? o efficiëntie: Staan de baten van de investering in verhouding tot de kosten? o risico’s: Zijn de risico’s van de investering inzichtelijk en te beheersen?
•
Op basis van de beoordeling zijn de investeringen ingedeeld in verschillende categorieën
2
Bevindingen over het effect van investeringen (‘wat’) •
Veel mogelijkheden om te optimaliseren, zijn nog onbenut (Meer waarde voor dezelfde euro)
•
Investeringen in de fysieke omgeving met sociaal-maatschappelijke doelen overtuigen niet (People, not places)
•
De eerder gemaakte keuzes voor majeure investeringen beperken de ruimte voor nieuwe ‘grote’ keuzes (Roeien met de riemen die we hebben)
•
Door (verder) te bezuinigen op beheer, onderhoud en vervanging is er een reëel risico in de toekomst (Back to basics)
•
Externe financiering vermindert de aandacht voor de maatschappelijke effecten van investeringen (Geld laten liggen)
3
Bevindingen over de aanpak van investeringen (‘hoe’) •
Het ontbreekt aan een eenduidig kader voor de aanpak van investeringen
•
De financiering van investeringen is ondoorzichtig en daardoor lastig te sturen
•
In de budgettering van de investeringen zit nog de nodige speelruimte
•
De aanpak van de investeringen is sterk sectoraal en te weinig integraal
•
Mogelijkheden om te komen tot besparingen of verbeteringen blijven tijdens een project onbenut
4
Resultaten (1) Beoordelingscategorie
Voort te zetten
Te optimaliseren
Bedrag
Toelichting
€ 137 miljoen
Deze investeringen zijn (daar waar van toepassing inclusief de aanpassing op basis van de MKBA) uit te voeren
€ 109 miljoen
De investeringen in deze categorie zijn aan te passen op de wijze van uitvoering (het ‘hoe’: aanpak, planning, organisatie, etc.)
Te herijken
€ 96 miljoen
Te stoppen
€ 0 miljoen
Voor deze investering is de inhoudelijke programmering (het ‘wat’) aan te passen (doelstellingen, op te leveren resultaten, scope, etc.) Deze investeringen zijn niet uit te voeren
Niet te beoordelen
€ 10 miljoen
Deze investeringen zijn op basis van de beschikbare informatie (nog) niet te beoordelen
Niet te beïnvloeden
€ 44 miljoen
Deze investeringen zijn zover gevorderd, dat zij niet meer aan te passen dan wel te stoppen zijn
Subtotaal Te stoppen (tot 2017) Totaal
€ 397 miljoen € 39 miljoen € 357 miljoen
Bedrag aan beoordeelde investeringen Deze investeringen hoeven niet te beginnen (voor 2017) Totaal bedrag aan uit te voeren investeringen 5
Resultaten (2) •
Op basis van de quick scan resulteert reeds een eerste besparing in de uitgaven van de gemeente van circa € 40 miljoen. Deze hebben vooral betrekking op investeringen in onderhoud en bedragen ruim 20% van die uitgaven hieraan in de periode 2012-2016
•
Aanvullend zijn de investeringen in de beoordelingscategorieën ‘te optimaliseren’ en ‘te herijken’ nog nader tegen het licht te houden, waaruit een aanvullende besparing zal resulteren, die onder meer tot uitdrukking kan komen in het MPG en het IHP
6
Aanbevelingen •
Kom tot een duidelijke investeringsaanpak bij de gemeente: een hoger maatschappelijk rendement op investeringen is structureel te realiseren door aanpassingen in de wijze waarop investeringen worden aangepakt: gestandaardiseerde aanpak meer integrale afwegingen scherpere financieel sturing sterker kosten- en risicobewustzijn
•
Versterk de checks-and-balances in de gemeentelijke organisatie om keuzes tijdig scherp te krijgen en te maken: verscherp het inzicht in de (actuele) kasstromen en zorg voor een betere beheersing van liquiditeiten versterk de rol van de ‘rekenaars’ tegenover ‘tekenaars’, opdat (integrale) afwegingen tijdig en zorgvuldig tot stand komen
7
