Kerk en Kapel Jaargang 8, nummer 2 9 maart 2014
MEDITATIE Het Liedboek en de liturgie Wie het Liedboek – Zingen en bidden in huis en kerk ter hand neemt en de inhoudsopgave bekijkt, ziet dat er een indeling in acht hoofdstukken is gemaakt. Het begint met de psalmen, vervolgens de cantica (liederen die naast de psalmen in de bijbel voorkomen, zoals de lofzang van Maria en Simeon), de bijbelse vertelliederen, dat zijn de liederen die ondermeer een bijbelpericoop bezingen. Daarna volgen de getijden van de dag, liederen voor de morgen, de middag, de maaltijd en voor de avond. Vervolgens wordt er een overgang gemaakt naar de eerste dag, de viering van de zondag, de eerste dag van de week, de dag van de opstanding van Christus. Daarna volgen de getijden van het jaar, Advent, Kerst, Pasen enz. De laatste twee hoofdstukken betreffen het leven en het samen leven, waarbij de levensweg van de mens wordt bezongen en die van kerk en wereld. In dit artikel wil ik een ogenblik stil staan bij de rubriek ‘De Eerste Dag’. In deze rubriek wordt de weg van liturgie gevolgd, van aanvang tot zegen. De verschillende onderdelen van de hoofddienst worden in volgorde aangegeven. Het gaat daarbij om de onderdelen Kyrie en Gloria, de Tien Woorden, het Credo, het Onze Vader en de Maaltijd van de Heer. Deze rubriek begint met de toonzetting van de vaste liturgische gezangen volgens de lutherse traditie. Voor dit ordinarium (= orde van dienst) is geen koor of voorzanger noodzakelijk. Naast de vaste liturgische gezangen zijn ook de groet (v. De Heer zij met u. a. En met uw geest.) op muziek gezet, alsmede de beurtspraak bij de viering van het avondmaal en de woorden bij de zending en zegen. Na dit lutherse ordinarium gaat men over naar de aanvang van de dienst. Dit onderdeel bevat een aantal liederen die als opening van de dienst gezongen kunnen worden. Uit het Liedboek voor de Kerken zijn bijvoorbeeld overgenomen het lied ‘Wij zoeken in uw huis uw aangezicht, o Here..’ en ‘Loof God die zegent al wat leeft….’. Ook zijn nieuwe liederen opgenomen zoals het
‘Heer onze Heer, hoe zij Gij aanwezig’ van Huub Oosterhuis en het lied van Sytze de Vries, ‘De vreugde voert ons naar dit huis…’ Ook zijn enkele canons opgenomen zoals ‘Christus, Gij zijt het licht in ons leven….’.
Vervolgens zijn er een aantal gezongen drempelgebeden opgenomen. Het is overigens heel opmerkelijk dat het Liedboek spreekt over drempelgebeden, terwijl het Dienstboek gewoon is te spreken over gebeden van toenadering. De betekenis is verder hetzelfde, maar men zou verwachten dat hierin één lijn zou worden getrokken. De drempelgebeden zijn door verschillende componisten op muziek gezet en al dan niet in wisselzang met de cantorij te zingen. Hierna komen zeven toonzettingen van de vaste liturgische gezangen aan de orde, muzikaal bewerkt door verschillende componisten waaronder Frits Mehrtens, Ignace de Sutter, Willem Vogel en Christiaan Winter. Het Kyrie en Gloria van Willem Vogel kennen wij als Vogelmis en staat afgedrukt in het blauwe boekje wat we in de Nieuwe Badkapel gebruiken, dat geldt ook voor de tekstbewerking van Sytze Vries met muziek van Willem Vogel, die we vrijwel wekelijks in de kerk zingen. Naast de vaste liturgische gezangen zijn ook nog een aantal andere kyrië-gezangen en glorialiederen opgenomen bijvoorbeeld uit de traditie van Taizé. Na het onderdeel Kyrie en Gloria zijn er nog een aantal liederen opgenomen wanneer men in de liturgie gebruikt maakt van de Tien Woorden. Hierna volgen liederen die gezongen kunnen worden rondom de opening van de Schriften. De verschillende Halleluja’s die de overgang 1
markeren van de lezing uit de brieven naar het evangelie. Onder de rubriek Schriftacclamaties komen we verschillende melodieën tegen van onder andere het ‘U komt de lof toe…..’ Het onderdeel Credo (= geloofsbelijdenis) wordt verbonden met Belijdenis en Doop en de Bevestiging van ambtsdragers. Vervolgens wordt de overgang gemaakt naar de dienst der gebeden en de viering van de Maaltijd van de Heer. Naast verschillende liederen en gezongen acclamaties vinden we
hier weer de vaste gezangen uit de orden van dienst als het ‘Heilige, heilige, heilig…’ en het ‘Lam Gods’. Na het Te Deum en een aantal liederen die Gods Naam in het bijzonder prijzen volgen nog enkele liederen die gebruikt kunnen worden bij de afsluiting van de dienst en de zending en zegen. De Levende richt zich op, gaat ons voor de weg, zendt ons uit tot vrede. God zij ons genadig en zegene ons en doe zijn aanschijn over ons lichten. (Lied 429a) Ds. Roel de Meij Mecima
Dopen! Op zondag 6 april zal er een doopdienst zijn. Er is één dopeling: Sofie Buis, dochter van Martin en Annerije Buis. Als er ouders zijn, die hun kind ook op 6 april willen laten dopen, dan kunnen zij daartoe contact opnemen met ds. Charlotte van der Leest.
Van de jeugdkerk. De aftrap van de actie van de jeugdkerk vond plaats tijdens de mooie en drukbezochte dienst voor Jong en Oud op 2 februari. Het goede doel voor dit
jaar werd toegelicht door Mirjam de Graaf: het Fonds Zeldzame Ziektes. De diaconale collecte (dit keer voor het goede doel van de jeugdkerk) bracht maar liefst € 368,03 op, terwijl de verkoop van allerlei zelfgebakken koekjes en cakejes nog eens € 179,43 opbracht! Een zeer goed begin dus! De nog volgende acties hoort u nog. namens de jeugdkerk, Bart Verbaan
Bedankt! Hartelijk dank voor de vele blijken van medeleven in de vorm van bloemen, kaarten, telefoontjes en bezoekjes tijdens mijn verblijf in het Haga Ziekenhuis en na mijn thuiskomst. Het heeft mij veel steun gegeven de afgelopen periode om te weten dat zovelen met mij meeleefden Arie van Dongen
Openstelling Nieuwe Badkapel in de zomermaanden Ook in 2014 zal in de maanden juni, juli en augustus ons kerkgebouw op de zaterdagmiddag worden opengesteld voor bezoekers. In voorgaande jaren was er veel belangstelling voor de prachtige bouw, de inrichting, de geschiedenis van
de kerk en voor het gebouw als plek voor religieuze ontmoeting en viering. Iedere zaterdagmiddag tussen 14.00 en 16.00 uur kwamen er mensen die vroeger verbonden waren met de kerk, maar ook toeristen, mensen uit de wijk en overig geïnteresseerden. Het bezoek op de zaterdagmiddag bracht zowel de gasten als de begeleiders van de openstelling veel voldoening. In de komende periode wordt het rooster voor deze zomer ingevuld. Wilt u/wil jij ook een paar keer helpen? Geef u/je dan op bij Karina Baarda,
[email protected] of 0703556118. Hartelijk welkom! 2
Bijeenkomst Pastoraat 40-55 jaar Op zaterdag 1 februari 2014 hebben we in de achterzaal een zeer geslaagde bijeenkomst gehad. Met 16 belangstellenden, Charlotte van der Leest, Roel de Meij Mecima en de voorbereidingsgroep hebben we gesproken over wat ons in deze levensfase bezig houdt, wat ons bindt en wat het geloof/de kerk voor ons betekent. Inspirerende gesprekken werden dat. Vandaaruit hebben we nagedacht en gesproken over Pastoraat, het ‘omzien naar elkaar’. Hoe doen we dat? Waar hebben we behoefte aan én wat hebben we zelf hierin te bieden? Veel ideeën zijn er naar voren gekomen van gespreks- of contactgroepen, tot verdieping en mediteren, tot muziek en oefenen met het nieuwe liedboek, tot ‘Bijbelse’ wijnen proeven, wandelingen maken of gezamenlijk voorstellingen bezoeken. Vervolgens hebben we gezamenlijk gegeten en nadat als afsluiting het gedicht ‘Waar twee of drie’ van Alfred C. Bronswijk werd voorgelezen, zijn we voldaan en geïnspireerd huiswaarts gegaan. In maart gaat de werkgroep samen met André Hofman en Huub Plugge aan de slag met alle ideeën en ervaringen om verder plannen te maken. Daarover hoort u binnenkort meer. Karina Baarda, Johanneke van Dorp, Nelleke Verbaan en Aukje Visser.
Waar twee of drie Waar twee of drie in uw naam geloof delen, hoop koesteren, liefde schenken, elkaar de hand toe steken, elkaars zwakte dragen, elkaar levenskracht geven, dáár bent U in hun midden als bron van leven. Met maar twee of drie durft U het aan een nieuw begin te maken, een andere weg te wijzen, de toekomst te openen voor het gedeelde brood, voor het levende water, voor de klare wijn. Zó verandert U eenlingen in een volk dat samengaat. Geef dat ik met die twee of drie mij op weg durf te begeven, mij van harte wil inzetten, mij persoonlijk geroepen weet uit honger naar recht en rede, uit dorst naar echte vrede, om waarheid te doen en te spreken. Wil zo tastbaar aanwezig zijn als bron van mijn leven. Alfred C. Bronswijk
Theemiddagen Nieuwe Badkapel op 12 en 26 maart Op 12 maart hebben we weer iets heel bijzonders: een échte theemiddag! Tijdens één van zijn reizen ontdekte Karel de Bruin dat er op één plek in Europa, thee verbouwd wordt, namelijk op de bij Portugal behorende eilandengroep, de Azoren, ergens in de Atlantische Oceaan. Hij maakte er foto's van (trouwens niet alleen van de thee, maar ook van de verrassend mooie natuur en bloemenpracht) en nam deze Europese thee ook mee, zodat we ervan kunnen proeven. Het leek ons, in dit verband ook leuk, om eens naar theepotten te kijken. Daarom nu al vast deze oproep: neem op 12 maart een theepot mee naar de Nieuwe Badkapel. Een gewone, dagelijkse theepot, een hele, voor u bijzondere of misschien wel een antiek, familiestuk. We zetten ze dan neer zodat iedereen van deze 'mini-tentoonstelling' kan genieten. Het gaat op deze theemiddag dus over thee.
Woensdag 26 maart Vrijwel iedereen kent de naam Clingendael. En niet alleen als eindpunt van bus 18. Menigeen bewandelt het landgoed en velen weten dat er een landhuis staat. Bekende punten zijn o.a. de boerderij, de oudHollandse tuin en natuurlijk de Japanse tuin. Ieder jaar kijken velen weer uit naar de bloeiperiode. En dan de hondengrafjes, waar de lievelingen van barones Marguérite van Brienen, begraven liggen. Wie waren de bewoners van het landhuis en hoe zit het met de bijgebouwen? Lilian Spoelstra uit Den Haag, neemt ons in vogelvlucht mee door de geschiedenis die eind 1500 begint, tot en met de laatste
3
adellijke telg. En tenslotte, wie bevolken de percelen van het park nu? Wanneer u op deze vragen een antwoord wilt en interesse hebt voor dit bijzondere park, eigenlijk zo dichtbij, dan nodigen we u graag uit voor de theemiddag van
26 maart a.s. Zoals altijd beginnen we met een kopje thee met 'iets lekkers' om 14.00 uur. Vanaf 13.45 uur is de achterzaal van de Nieuwe Badkapel voor u open. Tot dan! Wil van der Star en Irene Stafleu
Creatief aan het werk in de Nieuwe Badkapel/Zorgvlietkerk Creatief op dinsdagmiddag of donderdagmorgen. Met respectievelijk 5/6 achtereenvolgende cursusweken wordt de achterzaal van de Nieuwe Badkapel weer omgetoverd tot een werkplaats van creativiteit. Op dinsdagmiddag: Levensboek maken en Stemontwikkeling coaching en op donderdagmorgen Boetseren. De cursussen worden gegeven door professionals. Wilt u uw sluimerende talenten ontwikkelen. Dan ligt hier een kans voor U! Programma dinsdag 13.00 - 15.00 uur Levensboek maken door Hermien Hendriks-Assen 15.30 - 17.00 uur - Stemontwikkeling coaching met behulp van de Lichtenberger methode door Petra Slagman Programma donderdag 09.30 - 11.30 uur – Boetseren door Anneke Roeleveld Plaats en data De cursussen vinden plaats in de achterzaal van de Nieuwe Badkapel, ingang Kapelplein,
Parkeren In het gebied rondom de Nieuwe Badkapel waar nu betaald parkeren geldt, verandert de begintijd van het betaald parkeren van 10.00 uur naar 13.00 uur. De maximale
aan de achterzijde van de kerk. De lessen starten op respectievelijk 4/6 maart 2014 gedurende 5/6 weken opeenvolgend. Kosten: 1. Levensboek maken: de kosten voor 5 lessen levensboek maken zijn 30 euro inclusief koffie/thee en materiaal; 2. Stemontwikkeling coaching: de kosten voor 6 lessen Stemontwikkeling zijn 35 euro inclusief koffie/thee; 3. Boetseren: de kosten voor 6 boetseerlessen inclusief materiaal bedragen 35 euro inclusief koffie/thee. Opgeven en aanmelden Meldt u aan voor de cursus: Levensboek maken, Stemontwikkeling coaching of Boetseren (opgeven voor meerdere cursussen mag natuurlijk ook) bij de organisatie van de creatieve dagen via telefoon, email of persoonlijk. Contactgegevens organisatie Mevrouw G.C. Toxopeus-de Jong (Truus) Telefoon: 070-3542145/ 0613920075 Email:
[email protected]
parkeertijd verandert naar 2 uur. Waar op dit moment geen maximale parkeertijd voor het betaald parkeren geldt, blijft dit zo. Arie Baan scriba
Minister Bussemaker reikt promotiebeurzen voor leraren uit Tijdens een feestelijke uitreiking bij NWO op maandag 10 februari 2014 ontvingen 37 leraren een promotiebeurs uit handen van minister Bussemaker van OCW. Deze leraren gaan promotieonderzoek doen aan een universiteit, dat uitmondt in een proefschrift. NWO zorgde voor de beoordeling en selectie van de onderzoeksvoorstellen. Minister Bussemaker toonde zich in haar speech verheugd dat steeds meer leraren kiezen voor een promotietraject om zich zo verder te ontwikkelen, binnen of buiten hun vakgebied. 'Niet alleen worden zij betere leraren, ook hun school profiteert van die extra kennis en ervaring.
Met als belangrijkste eindresultaat dat onze leerlingen straks nog beter onderwijs krijgen.' Hoe kunnen kinderen die nieuw zijn in Nederland zo snel mogelijk hun woordenschat vergroten?
4
Wat is de betekenis van improvisatie in de muziek van de 19de eeuw? Kan het digitale schoolbord de natuurkundeles verbeteren? Drie van de 37 onderwerpen waar de nieuwe lichting talentvolle leraren de komende jaren promotieonderzoek naar zullen doen. De promotiebeurs is gestart in 2011 en is populair onder leraren. Inmiddels hebben meer dan honderd leraren een promotiebeurs ontvangen. De beurs is bedoeld voor leraren uit het primair-, voortgezet-, middelbaar beroeps-, hoger beroeps-, en speciaal onderwijs die willen promoveren.
In 2013 hebben 162 leraren een beurs aangevraagd voor een beschikbaar aantal van 37 beurzen. Het aantal promotiebeurzen is uitgebreid om zo meer leraren de kans te bieden om zichzelf verder te ontwikkelen en de aansluiting tussen universiteiten en scholen te versterken. In 2014 en 2015 krijgen honderdvijftig leraren de kans om promotieonderzoek te doen. De beurs gaat in op één augustus a.s. en eindigt vier jaar later maar Bert is vanzelfsprekend al hard bezig.
Geheime Symboliek in de Mattheüs Passion van Bach Een duizelingwekkende, intense en toch luchtige zoektocht met Wim Thijs Johann Sebastian Bach schiep onsterfelijk mooie muziek. Deze muziek bevat naast de klinkende schoonheid verschillende diepere lagen: constructies, codes en geheime symbolieken. Naar die symbolieken, codes en constructies gaan we op zoek. Eerst komen allerlei symbolieken en composities aan bod, om daarmee de Mattheüs Passion te kunnen onderzoeken.
De ontdekkingsreis zal culmineren in de ontdekking dat de structuur van de Mattheüs Passion een rechtstreekse verbeelding is van Bach’s eigen overtuiging en van het symbool van het christendom. De speurtocht naar, en de ontvouwing van de geheimen van de Mattheüs Passion (en andere werken) wordt met veel beeldmateriaal en geluidsfragmenten ondersteund en verluchtigd. Dr.ir. Wim L.Th. Thijs is docent aan de Technische Universiteit Delft Locatie: achterzaal Nieuwe Badkapel Dinsdag 1 april 2014, 20.00 uur Entrée – gratis / Exit – vrijwillige donatie voor onkosten
Venetiaanse sferen in Scheveningen Het publiek waant zich zaterdagmiddag 29 maart in de Nieuwe Badkapel in Scheveningen in een heus Venetiaans operatheater. Sopraan Francis van Broekhuizen en mezzosopraan Klara Uleman zingen in het toegankelijke en laagdrempelige concertprogramma La Fenice meeslepende aria’s en duetten van onder meer Gioacchino Rossini en Giuseppe Verdi. De zangeressen worden door Bert Mooiman en Geert Bierling begeleid op piano en harmonium, zoals dat in de 19e-eeuwse
muzieksalons zeer gebruikelijk en populair was. Na afloop van het concert is er een borrel waarbij de Italiaanse wijn niet zal ontbreken. Zaterdag 29 maart 2014 om 16.00 uur. Het concert duurt een uur. Locatie: Nieuwe Badkapel, Nieuwe Parklaan 90, Scheveningen Tickets: € 15,00, studenten € 5,00, tot 18 jaar gratis Kaartverkoop en info: www.badkapelconcerten.nl en aan de balie van VVV Haags Uitburo.
Rooster Kerkdiensten Datum (tijd) 16 maart 2014, 10.00 uur 23 maart 2014, 10.00 uur 30 maart 2014, 10.00 uur 6 april 2014, 10.00 uur 13 april 2014, 10.00 uur Jeugdkerkzondagen: iedere eerste en
Predikant Ds. Iet Buijser Ds. Ch. Van der Leest Ds. A.R. de Meij Mecima Ds. Ch. Van der Leest Ds. A.R. de Meij Mecima derde zondag van de maand.
Bijzonderheden Dienst voor Jong en Oud Dienst van Schrift en Tafel Doopdienst Palmzondag
De volgende Kerk en Kapel verschijnt op zondag 13 april 2014 Heeft u kopij? Of wilt u zich aanmelden voor de digitale versie van Kerk en Kapel? Stuur dat dan per e-mail, voor 2 april, naar
[email protected] 5
