Juridisch kader voor Special Forces Afghanistan

Nummer 17 | 28 april 2005 | Uitgave Directie Voorlichting Ministerie van Defensie

Pagina 5 Specialisten helpen bij identificatie

Pagina 6-7 Beeld van terugkeer uit Irak

Pagina 8-9 Bewakers van cultuur in oorlogstijd

Pagina 10-11 Pagina 10-15 Oranje veegt DVD-serie vloer aan met de over PolygoonEngelsen journaals

Juridisch kader voor Special Forces Afghanistan DEN HAAG - De Special Forces die in Afghanistan gaan opereren, vallen voor de duur van hun verblijf daar onder artikel 71 uit het Wetboek van Militair Strafrecht (WMSr). Concreet betekent dit dat voor de periode van inzet een verklaring wordt afgegeven dat een ‘tijd van oorlog’ van kracht is. Daarmee treedt artikel 38 WMSr in werking. Dat biedt een grond voor strafuitsluiting aan de betrokken militairen voor het verrichten van oorlogshandelingen, zolang die vallen binnen de gegeven bevoegdheden en ze het oorlogsrecht niet schenden. Dat heeft minister Kamp aan de Tweede Kamer geschreven. Met deze maatregel wordt een helder juridisch kader geschapen voor de inzet van de Special Forces in Afghanistan. Uiteraard is er geen sprake van straffeloosheid. Wanneer het Openbaar Ministerie meent dat aan de genoemde voorwaarden niet is voldaan, kan vervolging alsnog plaatsvinden. Toepassing van artikel 71 heeft overigens tot gevolg dat de maximale strafmaat voor een aantal misdrijven aanmerkelijk wordt verhoogd. De praktische gevolgen hiervan zullen naar verwachting echter beperkt zijn. Toepassing van Artikel 71 heeft niet tot gevolg dat het Koninkrijk in oorlog wordt verklaard, schrijft minister Kamp. Een in-oorlogverklaring, zoals geregeld

in artikel 96 Grondwet, is niet aan de orde bij de Nederlandse bijdrage aan de operatie Enduring Freedom. Wel is de internationale coalitie van de operatie Enduring Freedom waarvan Nederland deel uitmaakt, betrokken bij een gewapend conflict. De gevechtshandelingen van de coalitie zijn gericht tegen de groeperingen die verantwoordelijk zijn voor, of medeplichtig aan, de aanslagen van 11 september 2001, te weten de Taliban en Al Qa’ida. Artikel 71 wordt van toepassing verklaard op de gevechtshandelingen van de SF-taakgroep, ontplooid in Afghanistan in het kader van de operatie Enduring Freedom.

Tegenbezoek DEN HAAG - De bemanning van Hr.Ms. Dolfijn heeft op uitnodiging van de Kamerleden Eijsink (PvdA) en Haverkamp (CDA) een tegenbezoek gebracht aan de Tweede Kamer. Aanleiding voor het bezoek was de stage van enkele dagen van beide politici op de Dolfijn. Foto: Hennie Keeris●

GREBBEBERG - “De Grebbeberg vormt in Nederland één van de belangrijkste historische plaatsen, die verwijzen naar de strijd om de vrijheid in de Tweede Wereldoorlog.” Dat zei de Bevelhebber der Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Marcel Urlings bij de onthulling van het Gedenkteken voor Gevallen Zonder Graf op het Mili-

Lees verder op pagina 3

SF-militairen verzekerd DEN HAAG - Defensie heeft in 1993 een overeenkomst gesloten met het Verbond van Verzekeraars. Deze overeenkomst regelt dat de verzekeraars bij het sluiten van verzekeringen voor militairen geen andere maatstaven aanleggen dan die gelden voor niet-defensieambtenaren bij de beoordeling van het overlijdensrisico in verband met mogelijke uitzendingen voor vredesoperaties. Het gaat hierbij om vredes- en humanitaire operaties uitgevoerd als

Nieuw monument op Grebbeberg

bedoeld in artikel 100 van de Grondwet. De uitzending van militairen van het Korps commandotroepen voor de operatie Enduring Freedom in Afghanistan wordt echter uitgevoerd op basis van artikel 97 van de Grondwet. In eerste instantie valt deze formeel niet onder de hierboven bedoelde overeenkomst met het Verbond van Verzekeraars. Om te voorkomen dat er ongelijkheid ontstaat in de behandeling van eventuele over-

lijdensgevallen als gevolg van gevechtshandelingen in het uitzendgebied, zullen de verzekeraars geen beroep doen op eventuele molestclausules en komen de verzekeringen op normale wijze tot uitbetaling. Hierdoor zullen de nabestaanden van de militairen materieel in de positie komen te verkeren alsof de overeenkomst wèl van toepassing is. Dit bericht is na te lezen op het intranet Defensie: Bestuursstaf/ Hoofddirectie Personeel (HDP).●

Geen krant DEN HAAG - In verband met Bevrijdingsdag en Hemelvaartsdag op donderdag 5 mei, verschijnt de volgende editie van de Defensiekrant op donderdag 12 mei.

taire Ereveld Grebbeberg, afgelopen donderdag. Het monument is speciaal bedoeld ter nagedachtenis aan alle militairen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gesneuveld en van wie de laatste rustplaats niet bekend is. De namen van deze 135 militairen zijn op het monument gegraveerd. Een groot aantal nabestaanden heeft de onthulling bijwoond. “Deze plek is een van de plaatsen waar de Nederlandse troepen heftig strijd geleverd hebben, maar uiteindelijk moesten zwichten voor de Duitse overmacht”, memoreerde de BLS. “Toen nazi-Duitsland in 1940 Nederland binnenviel en tijdens de gevechten Nederlandse officieren, onderofficieren en manschappen sneuvelden, werd in ons land voor het eerst hier een militaire begraafplaats aangelegd.” Hoe zwaar de strijd om de Grebbeberg is geweest, maakt het militaire ereveld zichtbaar. Direct na afloop van de gevechten, werden ongeveer vierhonderd gesneuvelde Nederlandse militairen met de Duitse omgekomenen begraven. De Duitsers zijn later overgebracht naar de begraafplaats in Ysselstein. “Met het monument dat vandaag hier op het militair ereveld Grebbeberg is onthuld, herdenken wij de in de meidagen van 1940 gesneuvelde militairen van wie wij wel de namen kennen maar van wie geen stoffelijke resten bewaard zijn gebleven. Hierdoor was er geen vaste plaats waar nabestaanden, maar ook strijdmakkers, van deze gesneuvelde militairen konden herdenken. Dit monument, met hun namen in steen gehou-

wen, schept hiervoor eindelijk ruimte en zal voor nabestaanden en veteranen veelal de plek worden om hun doden te gedenken.”●

VS vragen om fregat DEN HAAG - De Verenigde Staten hebben Nederland onlangs gevraagd eind van het jaar het commando op zich te nemen van een internationale maritieme taakgroep in het zeegebied rond het Arabisch schiereiland. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Kamp dat het kabinet het verzoek voor een nieuwe bijdrage aan de Operatie Enduring Freedom, de internationale strijd tegen het terrorisme, in beraad heeft. Een dergelijke opdracht zou op het lijf zijn geschreven van het nieuwe Luchtverdedigings- en Commandofregat (LCF) waarvan de Koninklijke Marine er vier heeft laten bouwen. Het LC-fregat zou bij een dergelijke inzet ondersteund kunnen worden door bijvoorbeeld een bevoorradingsschip of een onderzeeboot. Het inzetgebied rond het Arabisch schiereiland behelst de Perzische Golf, de Golf van Oman en de Arabische Zee. De patrouilles van de taakgroepen die meedoen aan deze operatie van Enduring Freedom, hebben tot taak inlichtingen te vergaren, smokkelroutes in beeld te brengen en verdachte schepen aan te houden.●

28 april 2005 | Pagina 2

INTERNE VACATURES DEFENSIE Voor recente vacatures kunt u terecht op de intranetsite van het Instituut Keuring en Selectie (IKS), te benaderen via het Defensie Intranetportaal (http: //intern.mindef.nl) of op internet via www.mobiliteitsbank.nl Medewerkers die nog geen toegang tot intranet en ook geen internetverbinding hebben, kunnen een beroep doen op de personeelsdienst van zijn of haar onderdeel. Clustercoördinator Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 14; Coördinerend Adviseur Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 13; Coördinerend Adviseur Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 13; Adviseur Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 13; Adviseur Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 13; Adviseur Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 13; Senior IT Auditor RE, Den Haag, schaal 13; Senior Projectmedewerker (Verandermanagement) , Den Haag, schaal 12; Senior Beleidsmedewerker Stafondersteuning, Den Haag, schaal 12; Senior Beleidsmedewerker Personeelsexploitatie, Den Haag, schaal 12; Cluster Manager Financiële IV, Gouda, schaal 12; Cluster Manager Standaard IV, Gouda, schaal 12; Senior Consultant Informatiebeveiliging, Gouda, schaal 12; Tandarts, Havelte, schaal 12; Tandarts, Amersfoort, schaal 12; Beleidsmedewerker Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 11; Beleidsmedewerker Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 11; Beleidsmedewerker Beleidsevaluatie en Onderzoeken, Den Haag, schaal 11; Beleidsadviseur BV/IV/ICT, Den Haag, schaal 11; Medior Consultant Informatiebeveiliging, Gouda, schaal 11; Medior IV-Consultant Standaard IV, Gouda, schaal 11; Medior IVConsultant Matlog IV, Gouda, schaal 11; Medior IV-Consultant Financiële IV, Gouda, schaal 11; Medior IV-Consultant Basis IV, Gouda, schaal 11; Hoofd Bureau Documentair Informatiebeheer, Den Haag, schaal 10; IV-Consultant Matlog IV, Gouda, schaal 10; IV-Consultant Basis IV, Gouda, schaal 10; Senior IV-Deskundige Standaard IV, Gouda, schaal 10; IV-Consultant Standaard IV, Gouda, schaal 10; Senior Functioneel Beheerder, Den Haag, schaal 10; Constructeur, Tilburg, schaal 10; Accountmanager, Leiden, schaal 10; Medewerker Relatiebeheer, Leiden, schaal 9; Technicus Ingenieursdiensten (Bouwkunde) , Zwolle, schaal 9; Coördinator CAD, Den Helder, schaal 9; Technisch Medewerker Terreintechniek (Civieltechniek) 2X, Volkel, schaal 8; Technisch Medewerker Elektrotechniek, Den Helder, schaal 8; IV-Deskundige, Gouda, schaal 8 Technisch Medewerker Bouwkunde, Volkel, schaal 7; Hoofdtechnicus, Den Helder, schaal 6, Managementassistente, Den Haag, schaal 6; Junior Assistent RFI- en Exploitatiemanagement, Den Haag, schaal 5; Administratief Medewerker Ressort IAOG, Den Haag, schaal 5; Ch Pr YPR Onh Mat Verk OTCMan (en mogelijkheid Ch Tk Leo 2A6) , Amersfoort, schaal 3; Verzorger Schietbaan, Harskamp, schaal 2.

Mei bevrijdingsmaand in Legermuseum DELFT - In mei worden in het Legermuseum in Delft tal van activiteiten gehouden. De tentoonstellingen ‘Wilhelmina - Vorstin in oorlogstijd 1940-1945’ en ‘Verre van Vredig, Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog 1914-1918’ zijn tot 30 september verlengd. De conservator en samensteller van de tentoonstelling ‘Wilhelmina Vorstin in oorlogstijd 1940-1945’, Harm Stevens, geeft zondag 15 mei een lezing over de expositie. Na afloop is er een rondleiding over de tentoonstelling. De lezing begint om 14.00 uur. In mei zijn de zondagmiddagactiviteiten gericht op de tentoonstelling over koningin Wilhelmina. Burgers en soldaten (re-enactors) vertellen bezoekers over deze spannende tijd en de bevrijding die erop volgde. Dat gebeurt op 1, 15, 22 en 29 mei 2005 tussen 12 en 17 uur. In de meivakantie worden elke dag activiteiten gehouden die in het teken van zestig jaar Bevrijding staan. Op dinsdag en donderdag worden de hele dag workshops gehouden. Op maandag, woensdag en vrijdag zijn er rondleidingen en demonstraties, voorleeshoeken en toneelstukjes. Uiteraard wordt op 5 mei Bevrijdingsdag gevierd in het Legermuseum. Behalve een uitgebreid kinderprogramma met workshops en theaterspel, zijn er rondleidingen over de Tweede Wereldoorlog en een speciale rondleidingen bij de tentoonstelling Wilhelmina Vorstin in oorlogstijd (1940-1945). Alle kinderen die iets in oranje dragen (kleding, strikken, haarbandjes, schminck, versiersels) hebben gratis toegang. Op zondag 8 mei is het feest in het Legermuseum vanwege zestig jaar bevrijding van Delft. In de middag speelt de Bill Bakers Big Band onder andere Glenn Millermuziek uit de jaren ‘40. Er zijn demonstra-

ties Lindy Hop en Boogie Woogie dansen en je kunt meedoen aan een dansworkshop. Op het museumterrein staan oude voertuigen opgesteld. Kinderen kunnen een tingieter aan het werk zien. Hij demonstreert zijn ambacht. Kinderen mogen een soldaatje beschilderen en mee naar huis nemen. Het museum is van maandag tot en met vrijdag geopend van 10 uur tot 17 uur en in het weekeinde en op feestdagen van 12 tot 17 uur. Voor inlichtingen over en reserveringen van activiteiten: 015 - 215 05 08. Iedere eerste vrijdag van de maand gratis toegang.●

Minister ontvangt prijswinnaars DEN HAAG - Minister Kamp heeft donderdag 21 april de winnaars van de essaywedstrijd van de KVMO ontvangen. Luitenant-kolonel M.H. Wijnen en TNO-medewerkster mevrouw drs. B. Smeenk werden door een driekoppige jury, bestaande uit de burgemeester van Den Helder, J. Staatsen, journalist C. Colijn en de voormalig directeur van de stichting Maatschappij en Krijgsmacht. J. van der Meulen, tot winnaar uitgeroepen.

latie tussen Defensie en de samenleving en is een pleidooi om niet te vervallen in zelfbeklag, maar actief te werken aan waardering. Aan de

wedstrijd werd door zowel defensiepersoneel als belangstellenden van buiten het ministerie meegedaan. Foto: Peter Wiezoreck●

Nieuwe commandant EODKL Overste Mark Groenewegen bedankt zijn personeel voor hun inzet en professionaliteit. Op de achtergrond de nieuwe commandant, overste Ronald Pijtak. Foto: Twan Kusters

Dit jaar was het onderwerp: ‘Defensie: op zoek naar de sympathie van een onverschillige natie.’ Het zeer positieve essay gaat in op de re-

Nieuwe leiding bij KPU SOESTERBERG - Het commando over het Kleding- en Persoonsgebonden Uitrustingsbedrijf (KPUbedrijf) is vandaag, 28 april, overgedragen aan kolonel H.A.M. Heesakkers. De huidige commandant, kolonel ir. J.L. Cornelisse, gaat met pensioen. Het KPU-bedrijf, onderdeel van de Defensie Materieel Organisatie, verzorgt alle kleding- en persoonsgebonden uitrusting voor de gehele krijgsmacht. Het bedrijf heeft de laatste tijd een aantal veranderingen ondergaan. De kantoorunits die bestaan uit ‘containers’ zijn vervangen door professionele nieuwbouw. Een extern

call center vangt het teveel aan telefoontjes op, zodat het KPU-bedrijf te allen tijde bereikbaar is. De expeditieruimte is uitgebreid met een rollerbank voor snellere verzending naar de klant. Ook heeft een interne reorganisatie plaatsgevonden met de oprichting van een afdeling klantmanagement tot gevolg die zich efficiënter kan richten op de bediening van de klanten. De klanten van het bedrijf zijn in de gehele defensieorganisatie te vinden, maar ook deels de ministeries van Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Algemene Zaken, politie en brandweer.●

CULEMBORG - Na een periode van zes jaar als commandant van het Explosieven Opruimings Commando KL (EOCKL), heeft luitenant-kolonel Mark Groenewegen woensdag 20 april het commando overgedragen aan luitenant-kolonel Ronald Pijtak. Groenewegen gaat een functie bij het Commando Landstrijdkrachten bekleden. Zijn opvolger is geen onbekende. Pijtak rondde in 1990 zijn EOD-opleiding af, waarna hij diverse functies binnen het EOCKL heeft gehad. Pijtak houdt zich de komende tijd niet alleen bezig met de kerntaak van de eenheid, het ruimen van conventio-

nele en geïmproviseerde explosieven, maar zal tevens zijn aandacht richten op de verdere ‘verpaarsing’ naar een Explosieven Opruimings Dienst Defensie (EODD). Naast het ruimen van explosieven uit de Tweede Wereldoorlog, eisen internationale missies en inzet voor Nederland meer van de explosieven opruimingsdiensten van de krijgsmachtdelen, zowel qua inzet als qua kennis. Als eerste stap is in 2004 reeds een EOD Kenniscentrum opgericht, waarin de landmacht, luchtmacht en marine participeren. “Samen zijn we nu eenmaal een betere EOD dan ieder voor zich”, aldus Groenewegen.●

Koninklijke Marine en de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba. De bewindsman werd ontvangen door de commandant der Zeemacht in het Caraïbisch Gebied, commandeur Frank Sijtsma. Foto: Kustwacht NA&A●

De afgelopen weken namen verschillende Engelse eenheden deel aan een grote drugsbestrijdingsoperatie die onder leiding stond van commandeur Sijtsma, in zijn rol als commandant van Task Group 4.4 binnen de Joint Inter Agency Task Force South. Van deze internationale drugsbestrijdingsorganisatie, die is gevestigd in Key West, Florida, is commandeur Sijtsma een van de ondercommandanten. Admiraal West bezocht op Curaçao ook de Engelse onderzeeboot Trafalgar en het Engelse fregat Liverpool. Foto:

IN HET KORT HERDENKING BINCKHORST DEN HAAG - In de tuin van het kasteel ‘de Binckhorst’ aan de Binckhorstlaan 149 te Den Haag staat een monument ter nagedachtenis aan drie, op 10 mei 1940 in Voorburg, omgekomen zoeklichtmilitairen van de toenmalige VIIde Zoeklichtafdeling tegen Luchtdoelen. Op woensdag 4 mei zal bij dat monument een dodenherdenking worden gehouden. Medewerking verlenen de Koninklijke Lucht- en Landmacht. Tijdens de herdenking is er toe-

passelijke muziek, declamatie en zal voorafgaande aan de twee minuten stilte de Last Post worden gespeeld, gevolgd door het gezamenlijk zingen van het volkslied. Iedereen is van harte welkom. De herdenking begint om 19.40 uur en wordt afgesloten met een informele bijeenkomst in het Hoofdkwartier van de Koninklijke Luchtmacht, dat naast het kasteel is gelegen. Inlichtingen: telefoon 070 - 399 98 50, e-mail: monument-de-binckhorst @wanadoo.nl●

INFORMATIEBORD BEGRAAFPLAATS EDE EDE - Op de begraafplaats aan de Asakkerweg in Ede wordt op 4 mei om 13.45 uur een informatiebord geplaatst over de militairen die daar liggen begraven. Op deze begraafplaats is een rij militaire graven van de Oorlogsgravenstichting. Er liggen Nederlandse en geallieerde militairen begraven. Het bord geeft informatie over de plek waar en de omstandigheden waaronder deze militairen om het leven zijn gekomen. Het informatiebord is een initiatief van het plaatselijke comité ‘44/’45. Het bord is gratis ter beschikking gesteld door de firma Wall uit Arnhem.●

NIEUWE MINISTER BEZOEKT KUSTWACHT Dus jij weet risico’s goed in te schatten? De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt ook voor 2005 persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk voor de eisen op de websites van Kansrijk.

Actuele vacatures Kansrijk Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk. Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie!

WILLEMSTAD - De nieuwe minister van Bestuurlijke Vernieuwing en Koninksrijksrelaties, Alexander Pechtold is vorige week dinsdag, 19 april, op bezoek geweest bij de Koninklijke Marine in het Caraïbisch gebied. De minister is gebrieft over taken en middelen van de

REÜNIE UTRECHT - In verband met het opheffen van 41 Hrstcie zal er voor al het oud-personeel een reünie gehouden worden op legerplaats Seedorf op 20 en 21 mei 2006. Heeft u interesse, meldt u dan aan met naam en adres bij: Aoo H.de Jong, tel.: 0049-4281751-15105 of MDTN *06 - 594 - 15105, jdejong@ mindef.nl . Aoo H. Donkers, tel.: 0049 428 17 51-152 01 of MDTN *06 - 594 152 01, h.donkers @mindef.nl .Postadres: 41 Hrstcie, Mechbrig, t.a.v. aoo H. de Jong, Napo 880, 3509 VC Utrecht. T.z.t. sturen wij U de informatie en een aanmeldingsformulier toe.●

ENGELSE ADMIRAAL BEZOEKT MARINE EN KUSTWACHT WILLEMSTAD - De Engelse First Sea Lord, admiraal Sir Alan West, heeft afgelopen vrijdag, 22 april, een bezoek gebracht aan Marinebasis Parera, waar hij kennismaakte met commandeur Sijtsma en briefings bijwoonde over de taken en middelen van marine en kustwacht. Daarnaast maakte de admiraal een vaartocht op een van de kustwachtcutters.

S. Rodriguez, Koninklijke Marine●


VOORLICHTINGSBIJEENKOMSTEN HRMSC DEN HAAG - De komende jaren vinden veel veranderingen plaats in de organisatie en de dienstverlening op het personele gebied. Ondersteund door een defensiebreed personeelsinformatiesysteem gaan veel taken verschuiven. Dit heeft gevolgen voor alle medewerkers van Defensie. Medewerkers moeten pro-actief informatie zoeken op intranet en zelfstandig persoonlijke gegevens in PeopleSoft veranderen. Lijnmanagers handelen meer zelfstandig op hun pc P&O gerelateerde zaken af. Ook voor de P-functionarissen hebben de veranderingen gevolgen door verschuiving van P&O-taken. Adviserende P&O-taken die gebonden zijn aan de functie, de eenheid en de loopbaan blijven bij de defensieonderdelen. De overige ondersteunende P&O-taken worden defensiebreed samengevoegd in het nieuw op te richten Human Resources Management Servicecentrum (HRMSC). Staatssecretaris Van der Knaap heeft op 4 april bekend gemaakt dat het HRMSC in Enschede komt. Met deze locatiekeuze is een belangrijke randvoorwaarde vastgesteld voor de oprichting van het HRMSC. In de tweede helft van dit jaar start de basisorganisatie van het HRMSC. Deze bestaat uit het Informatiecentrum, het Deskundigheidscentrum en de staf. Het HRMSC wordt het centrale

Chinooks op weg SOESTERBERG - De eerste twee Chinook transporthelikopters van het 298-Squadron van vliegbasis Soesterberg zijn afgelopen maandag per C-17A van de Amerikaanse luchtmacht vertrokken naar Afghanistan. Nog twee toestellen zullen binnenkort volgen. De Chinooks ondersteunen er de Special Forces die de komende maanden deelnemen aan de Operatie Enduring Freedom (OEF) in zuidoost Afghanistan. De Nederlandse bijdrage aan OEF bestaat uit 165 militairen van de Special Forces en een 85-koppig helikopterdetachement met de beschikking over vier Chinooks.●

aanspreekpunt voor alle medewerkers van Defensie, de lijnmanagers en de P&O functionarissen voor alle vragen op het gebied van P&O. Deze vragen komen binnen in het Informatiecentrum van het HRMSC waar ze zoveel mogelijk direct worden beantwoord. De complexere en meer tijdrovende vragen worden door medewerkers van het Deskundigheidscentrum beantwoord. Hier wordt specifieke expertise op het gebied van P&O samengebracht. Ook wordt vanuit het deskundigheidscentrum informatie overgebracht aan alle medewerkers over zaken op P&O-gebied, zoals P&O-regels of procedures die veranderen. Daarnaast komen in het HRMSC administratieve taken die niet geautomatiseerd kunnen worden, zoals de salarisadministratie. Deze worden ondergebracht in het Ondersteuningscentrum. Na de start van de basisorganisatie wordt in de periode tot 2008 het HRMSC verder uitgebouwd. De veranderingen op P&O-gebied en het oprichten van het HRMSC

presentatie kregen de P&O-functionarissen ruim de gelegenheid om vragen te stellen. Inmiddels zijn de voorlichtingsbijeenkomsten voor de P&O-functionarissen van de KLu, de KL, het CDC, de BS en de DMO afgerond. De voorlichtingen voor de KMar en de KM volgen nog. Voor de P&O-functionarissen die de voorlichtingsbijeenkomsten niet konden bijwonen, zal donderdag 19 mei een afsluitende, defensiebrede voorlichtingsbijeenkomst gehouden worden. P&O-functionarissen die na deze voorlichtingsbijeenkomsten geïnte-

resseerd zijn in een functie bij het HRMSC kunnen dit kenbaar maken door de elektronische belangstellingsinventarisatie op intranet in te vullen. Zij worden dan op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen van het HRMSC en worden te zijner tijd uitgenodigd om te solliciteren. Meer informatie over het HRMSC, waaronder ook de belangstellingsinventarisatie, kunt u vinden op intranet: Defensieportaal / Bestuursstaf/afdeling HDP/Herinrichting Personele Functiegebied Defensie/Oprichting Dienstencentrum Personeel/deelproject HRM Service Centrum.●

Krijgsmacht zet veiligheidsdagen luister bij MAASSLUIS - De politie van de regio Rijnmond heeft afgelopen maandag en dinsdag voor de derde keer de Jeugdveiligheidsdagen. De krijgsmacht was nadrukkelijk aanwezig. De kinderen konden zich vergapen aan een rupsvoertuig van de Koninklijke Marechaussee, deelnemen aan een actief programma bij de landmacht en het Korps Mariniers, en een kijkje nemen in de Cougar helikopter die maandagochtend bij de veiligheidsdagen aanwezig was. ●

Explosieven aangetroffen bij Britse bommenwerper HOF VAN TWENTHE - Bij de berging van een Britse Short Stirling MK.1 bommenwerper in Hof van Twente, zijn vorige week de eerste twee van de mogelijk vier aanwezige bommen (1900 ponders) gevonden. Het terrein is uit veiligheidsoverwegingen hermetisch afgesloten. De Explosieven Opruimings Dienst (EOD) van de Koninklijke Luchtmacht, bepaalt in overleg met de gemeente een tijdstip waarop de bommen worden gedemonteerd. hiervoor worden mensen die rondom het bergingsterrein wo-

nen, geëvacueerd. Nadat de ontstekers zijn verwijderd, worden de bommen op een veilig terrein tot ontploffing gebracht. De luchtmacht begon op maandag 4 april met de berging van de Short Stirling MK.1 bommenwerper in de voormalige gemeente Ambt Delden (Hof van Twente). Het vliegtuig stortte in de nacht van donderdag 27 op vrijdag 28 augustus 1942 neer in een weiland in Ambt Delden. De Short Stirling MK.1 bommenwerper maakte deel uit van een luchtvloot van 306 bommenwerpers op weg naar de

Koningin bij OTCRij OIRSCHOT - Hare Majesteit de Koningin heeft vorige week dinsdag, 19 april, in Oirschot een

Oud-IGK Maas overleden DEN HAAG - Voormalig Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, tevens inspecteur der Veteranen, luitenant-generaal bd J.F.G.A.M. Maas is maandag 11 april in zijn woonplaats Wassenaar overleden. De in 1938 in Haarlem geboren Maas kwam in 1957 in dienst en werd opgeleid aan de Koninklijke Militaire Academie. Daarna volgden plaatsingen op een groot aantal onderdelen van de luchtmacht als officier Personeel. Op 26 oktober 1989 werd hij benoemd tot Directeur Personeel Koninklijke Luchtmacht en op 1 maart 1991 aanvaardde luitenant-generaal Maas de functie van InspecteurGeneraal der Krijgsmacht. Aansluitend werd hij met ingang van 1 december 1995 door

hebben grote gevolgen voor de huidige P&O-functionarissen. Om het P&O-personeel van Defensie te informeren over het HRMSC, zijn voor de verschillende defensieonderdelen voorlichtingssessies gestart onder het motto: “Werken bij het HRMSC: Iets voor mij?” Op maandag 18 april was de eerste voorlichting voor P&O-personeel van de Koninklijke Luchtmacht in Soesterberg. Voor een publiek van zo’n 150 P&Ofunctionarissen gaf kolonel Buitenga het belang van deze voorlichting aan, waarna de projectleider, luitenant-kolonel René Pals uitgebreid inging op het HRMSC. Na deze

Hare Majesteit de Koningin benoemd tot adjudant-generaal, tevens Chef van het Militaire Huis. Hij vervulde deze functie tot 1 november 2001. Sinds die datum was hij voorzitter van het Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 Wageningen. Ook was hij onder andere lid van het Comité Nederlandse Veteranendag. Luitenant-generaal Maas was Officier in de Orde van Oranje-Nassau, met de Zwaarden en drager van het Erekruis in de Huisorde van Oranje. Hij is 67 jaar geworden. Foto: CAVDKM●

werkbezoek gebracht aan het Opleidings- en Trainingscentrum Rijden (OTCRij). Hier worden de rijopleidingen voor de landmacht, de luchtmacht, de marine en de marechaussee verzorgd. Na een inleiding over de organisatie werd koningin Beatrix rondgeleid over het oefenterrein. Het werkbezoek werd afgesloten met een informele ontmoeting met onder andere instructeurs en leerlingen.●

Duitse stad Kassel. Alle zeven bemanningsleden, afkomstig uit Engeland en Nieuw-Zeeland, kwamen daarbij om het leven. Alleen de schutter Flight Sergeant G.A. Smith werd geïdentificeerd en ter aarde besteld op de algemene begraafplaats in Delden. Twee beman-

ningsleden liggen als Unknown Soldier anoniem op deze begraafplaats. Bij de berging zijn inmiddels ook stoffelijke resten aangetroffen. De Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht onderzoekt deze menselijke resten.●

Juridisch kader Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - Naar het oordeel van minister Kamp hebben de militairen van de SF-taakgroep recht op duidelijkheid omtrent hun positie. “Ik heb daarom besloten art. 71 WMSr van toepassing te verklaren op de SF-taakgroep in Afghanistan, en de commandant de opdracht gegeven de onder hem staande militairen ervan op de hoogte te stellen dat voor de taakgroep voor de duur van de inzet de ‘tijd van oorlog’ aanwezig is”, aldus minister Kamp. Een gevolg van het toepassen van het zogenoemde artikel 71 is dat de maximale strafmaat voor een aantal misdrijven aanmerkelijk wordt verhoogd. De praktische gevolgen zijn naar verwachting zeer beperkt aangezien vrijwel nooit de maximumstraf is geëist. Verder kunnen militairen in ‘tijd van oorlog’ geen ontslag nemen. De maximale uitzendtermijn van de SF-militairen, waarin de ‘tijd van oorlog’ op een individuele militair van toepassing is, vier maanden bedraagt. Het begrip ‘oorlog’ is in het volkenrecht in onbruik geraakt. In de afgelopen decennia zijn er geen formele oorlogsverklaringen meer geweest. In plaats daarvan wordt tegenwoordig het begrip ‘gewapend conflict’ gebruikt. Met het ministerie van Justitie wordt een Rijksreparatiewet voorbereid om dat te veranderen.●

Van Dord project-DG

Volleyballers contra bevrijders DEN HAAG - Het Nederlands militair volleybalteam speelt begin mei een aantal bijzondere wedstrijden tegen de militaire volleybalploeg uit Canada. Dit in het kader van Commemoration 2005, de herdenking van de bevrijding door de Canadezen precies zestig jaar geleden. De Canadese militaire ploeg is uitgenodigd om in Nederland deel te nemen aan een unieke mix van trainingsstages en diverse nationale ceremoniële bevrijdingsactiviteiten. Hieraan zijn bovendien een aantal demonstratiewedstrijden gekoppeld, waarbij plaatselijke volleybalclubs als gastheer optreden. Het programma: 3 mei: demowedstrijd bij Ikaros, sporthal Heuvelland, Am-

Oud-directeur Control Vos overleden HEERLEN - Op 14 april is drs. J.M. Vos, oud-directeur Control van de Koninklijke Luchtmacht, overleden. Vos was als Financial Controller aan het NAVO/Allied Joint Force Command te Brunssum verbonden. Daarvoor, van 1 april 1993 tot 1 mei 2000, werkte hij bij de Koninklijke Luchtmacht, eerst als directeur Economisch Beheer en na de reorganisatie van 1999 als directeur Control. Als lid van de Algemene Bestuursdienst was Vos gedurende zijn loopbaan werkzaam bij diverse organisaties van de Rijksoverheid. De crematie heeft op 19 april in Heerlen plaatsgevonden. Vos werd 59 jaar.●

bachtsweg 8 te Groesbeek (aanvang 19 uur); 4 mei: demowedstrijd bij Mintonette, sporthal ‘t Mossink, Keizersweg 22 te Holten (aanvang 15.30 uur): 5 mei: demowedstrijd bij Scylla, sporthal De Vlinder, Hollandseweg 7b te Wageningen (aanvang 20 uur); 7 mei: demowedstrijd bij Flash, DEN HAAG - De ministerraad sporthal Noetsele, Tijmweg 1 te heeft afgelopen vrijdag ingestemd Nijverdal (aanvang 19.30 uur); 8 met de benoeming van schout-bijmei: demowedstrijd bij Piet Zoonacht ir. D. van Dord tot projectmers/D, Dynamohal, Morellendirecteur-generaal van de Defensie laan 41 te Apeldoorn (aanvang Materieel Organisatie (DMO). Hij 9.30 uur).● bekleedt deze functie met ingang van 1 mei.

Herdenking Hei en Boeicop HEI EN BOEICOP - Op de begraafplaats van Hei en Boeicop worden woensdag 4 mei zes in de Tweede Wereldoorlog omgekomen Canadese en Engelse vliegers herdacht. Het Luchtmachtmannenkoor verleent medewerking en geeft na afloop in de NederlandsHervormde kerk een concert. Twee Canadese oudstrijders hijsen de vlag, waarna het LMK het Vliegergebed zingt, gevolgd door het Wilhelmus. De herdenking begint om 19.30 uur.●

De DMO is verantwoordelijk voor zowel de verwerving als de instandhouding van het defensiematerieel. Op dit moment ondergaat de DMO een grootschalige reorganisatie, waarbij de gehele materieellogistiek van Defensie opnieuw wordt ingericht. Tijdens deze herinrichting, moet de levering van diensten aan de militaire eenheden gewoon doorgaan. Om dit proces in goede banen te leiden wordt Van Dord aangesteld als project-DirecteurGeneraal. Zijn benoeming is voor een periode van twee jaar. Van Dord is op dit moment werkzaam bij de DMO als hoofd-directeur.●


OTCRIJ NEEMT VERNUFTIGE RIJSIMULATORS IN GEBRUIK

DIGITALE BLIK OP DE WEG OIRSCHOT - Sergeant 1 George Marx is een grappenmaker. Tijdens een toertje door het digitale landschap blokkeert de instructeur ongemerkt de remmen van de mock-up. Vervolgens tovert hij een stilstaande brandweerwagen op het wegdek. Een vet ongeval enkele kilometers verderop is onvermijdelijk. Daarna verdwijnt de projectie. Kijkend naar het witte doek realiseer je je plotsklaps niet in een echte vrachtwagen te zitten, maar in één van de twee onlangs door het Opleidings- en Trainingscentrum Rijden, aangeschafte Mobiele Rijsimulators C. TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO: HENNIE KEERIS

Burgermedewerker Fons Roesthuis heeft een goed gevoel over de vlotte aankoop van de twee witte toverdozen door het MATLOGCO. Vorig jaar maart waren de MRSC’en, zoals de simulator wordt afgekort, niet meer dan een stapeltje papier op het bureau van de bedrijfsplanner. Nu staan de fonkelnieuwe simulators klaar om uit te zenden militairen beter voor te bereiden op de wegen terreinomstandigheden in een uitzendgebied. De training

hiervoor vindt nu nog plaats op het rijterrein van De Strijpse Kampen in Oirschot, waar het OTCRij, naast op de Generaal-majoor De Ruijter van Steveninckkazerne, is gevestigd. Maar binnenkort hoeven chauffeurs hiervoor niet meer speciaal de deur uit. Voortaan komt het OTCRij namelijk naar hun toe. Beide simulators staan in een oplegger op een chassis. Kwestie van een trekker aankoppelen en naar de klant rijden, dus. Zo gezegd, zo gedaan. In week negentien (9 tot en met 13 mei) vindt de officiële ingebruikname plaats. Dan houdt het

Helikopterbeeld van af de chauffeursstoel is ook mogelijk in de simulator.

Dertig vlootoperators ontvangen IKO-diploma

WILLEMSTAD - Dertig vlootoperators hebben vrijdag 15 april hun diploma voor de Initiële Kustwachtopleiding (IKO) gekregen. De cursisten ontvingen het bewijs uit handen van de Commandant Kustwacht NA&A, commandeur Frank Sijtsma, in het bijzijn van vele familieleden en vrienden. Voor het eerst in de geschiedenis van de Kustwacht vond meteen de beëdiging van de vlootoperators plaats als ‘Buitengewoon agent van de Politie’. De beëdiging werd gedaan door de advocaat-generaal, De Muy. De IKO begon afgelopen september en heeft zeven maanden geduurd. Het is zowel psychisch als fysiek een zware opleiding. Dat

dertig deelnemers het diploma hebben gehaald, is een grote prestatie. In totaal meldden zich 270 geïnteresseerden aan voor de opleiding. Daarvan werden er uiteindelijk veertig geselecteerd en hiervan hebben er dertig de opleiding met succes afgerond. In de opleiding hebben de Vlootoperators onder meer leren schieten en varen. Ook hebben zij examen gedaan in juridische vakken, zelfverdediging, EHBO, reddend zwemmen en boardingprocedures. Omdat zij beëdigd zijn als ‘Buitengewoon agent van de Politie’ zijn zij bevoegd om alle Politietaken op het water uit te voeren. De Vlootoperators hebben de rang van volmatroos. Foto’s: Kustwacht NA&A●

OTCRij halt in het Duitse Siedling-

hausen. Tijdens de rustige momenten van een grensverleggende oefening worden de chauffeurs van 101 CISbataljon uit Garderen klaargestoomd voor de komende NRF-oefening in Noorwegen. Die aanpak bespaart volgens liaisonofficier majoor René van Duijn veel tijd en geld. Niet alleen hoeft personeel naar Oirschot te reizen, ook krimpt het aantal daadwerkelijk gereden kilometers flink in. KLOTSEN

Met de operationele periode in het verschiet toont sergeant Marx zich opgetogen. De instructeur staat te popelen om cursisten de kneepjes van het vak bij te brengen. “Met de simulator kun je situaties nabootsen die in het echt nauwelijks mogelijk zijn.” Zoals een combinatie van schuivende lading, een lekke band en glad wegdek. Overigens maken we er geen sport van om personeel met zoveel mogelijk onheil te confronteren. De lessen hebben een logisch verloop en mogen niet langer dan twintig minuten duren. Om toch alle vereiste onderwerpen aan bod te laten ko-

men, is het programma vrij intensief. Mist, overstekende voetgangers, glad wegdek, noem maar op.” Volgens Marx zit in de eerste les een introductie van zes minuten. Die is nodig om de cursisten de gelegenheid te bieden even alle knopjes en hendeltjes uit te proberen. Dat kan, want de schakelaars en meters functioneren net als in het echt. Zelfs de blower doet het. Ook het motorgeluid dat de simulator produceert, doet heel realistisch aan, net als de rijbewegingen. Bijvoorbeeld het klotsen van de lading van een tankwagen wordt door het elektrische hydraulische onderstel perfect gesimuleerd. Optrekken, versnellen, afremmen en stoppen ook. Volgens Marx zullen cursisten niet snel dezelfde route rijden. De database bevat driehonderd kilometer rijweg, die door een grote variëteit aan landschappen slingert, Zo is er een bergachtig gebied opgenomen en eentje met sneeuw met

Oud KMA-cadet pakt prijs met scriptie BREDA - “Eerlijk gezegd kende ik deze prijs nog niet, maar ik vind het natuurlijk leuk dat ik een prijs met mijn scriptie heb gewonnen.” Tweede luitenant Leon Karim (foto) van het ontsmettingspeloton van 101 NBC-verdedigingscompagnie steekt zijn enthousiasme niet onder stoelen of banken. De oud-cadet van de Koninklijke Militaire Academie in Breda heeft als beloning voor zijn afstudeerscriptie over munitieopstal op compounds uit handen van de voorzitter van de afdeling Defensie Technologie van het KIVI NIRIA (Koninklijk Instituut van Ingenieurs), ir. Peter Krijgsman, de Kooyprijs ontvangen. Volgens Krijgsman blonk het werkstuk uit in originaliteit en actualiteit, en was technisch sterk en theoretisch goed onderbouwd. Het KIVI Defensie Technologie kent de Kooyprijs jaarlijks toe aan de beste technisch-militair georiënteerde afstudeerscriptie in ons land. De onderscheiding is vernoemd naar de elektronisch ingenieur en professor in de wis- en natuurkunde die als lector en hoogleraar van de KMA jarenlang generaties cadetten begeleidde op het gebied van onder meer de

voortstuwing en constructie van raketten en satellieten. De Kooyprijs omvat een oorkonde en een bedrag van duizend euro. Bijdrage: Dorien van Riel●

Boven: Van achter het instructeursconsole houdt sergeant 1 George Marx de vorderingen van een cursist in de gaten. Onder: Sergeant 1 Ed Antonio kijkt in de spiegels die net zo’n beeld als in het echt geven.

veel gladheid. Verder bevat de computer een industriegebied, een verstedelijkt gebied en een manoeuvregebied. Laatstgenoemde is bedoeld om speciale verrichtingen te trainen. Vanaf het instructeursconsole plaatst Marx een cursist meteen in de gewenste natuurgetrouwe omgeving. Afhankelijk van de noodzaak past hij eventueel een of meerdere weers- en zichtomstandigheden toe, zoals regen, sneeuw, mist en duisternis. Ook verschillende typen belading en dito voertuigtypen komen met een druk op de knop uit de hoge hoed. Rijden met aanhanger of trailer heeft onmiddellijk gevolgen voor het weggedrag De MRSC kan ook voor de training van buschauffeurs worden aangewend. Hand- of automatisch geschakeld: maakt niet uit. VIEZE RUIT

Als sterke troef brengt Roesthuis tevens het zicht van de chauffeur ter sprake. “We presenteren precies wat je in het echt ziet, inbegrepen het beeld dat de spiegels geven.” “Dat is mooi om het kijkgedrag te beïnvloeden”, gaat Van der Duijn verder. “Op termijn willen we ook nog een ‘vieze ruit’ simuleren, die door middel van enkele digitale vegen weer schoon kan worden geveegd. Voor een natuurgetrouwe simulatie laten we de ruitenwissers uiteraard mee vegen.” De modules ‘Rijden op onverharde wegen’ en dito ‘onder verduisterde omstandigheden’ (black out) komen in het vierde kwartaal van dit jaar. Enkele storingen moeten eveneens nog worden ingebracht, zoals ‘brandstof op’ en ‘accu leeg’. “Daarmee willen we de opmerkzaamheid van de chauffeur verder vergroten”, vertelt Marx. Ook bezitten de simulators de mogelijkheid de voortgang te bewaken. Dat is niet alleen handig voor de instructeurs, maar ook voor de pelotonscommandanten. Beide functionarissen krijgen zodoende inzicht in de zwakke en sterke punten van de leerlingen. “Goede cursisten hebben minder aandacht nodig”, vertelt Marx. “Wie ergens een steekje laat vallen, spijkeren we bij.”●

DEN HAAG/PHUKET Op de avond van Tweede Kerstdag kreeg koloneltandarts Laurens Tinsel te horen dat hij naar alle waarschijnlijkheid de jaarwisseling in het warme Thailand zou vieren. Door de nagenoeg alles verwoestende vloedgolf die ook de Thaise kusten heeft geteisterd, zijn duizenden mensen om het leven gekomen. Het Rampen Identificatie Team (RIT) waarvan hij als kernlid deeluitmaakt, ging op verzoek van het Ministerie van Buitenlandse zaken en na toestemming van de Thaise autoriteiten aan het werk in de omgeving van het eiland Phuket en heeft intussen al heel veel tsunamislachtoffers hun identiteit teruggegeven. Het Nederlandse RIT verleent assistentie bij de berging en de identificatie van personen die bij een ramp of calamiteit zijn omgekomen. Het team is onderdeel van de Nederlandse politie en wordt beheerd door het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). Drie ministeries kunnen om inzet van het RIT vragen: Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Buitenlandse Zaken en Defensie. Het RIT bestaat uit ongeveer veertig kernleden, onder wie diverse militairen, en kan bij grote rampen worden uitgebreid tot ongeveer tweehonderd personen. De militairen leden van het RIT zijn voornamelijk technische en tactische rechercheurs van de Koninklijke Marechaussee maar ook een aantal leidinggevenden van de KMar en een forensisch odontoloog (tandarts). Bij opschaling wordt voor de uitbreiding van het aantal tandartsen gebruik gemaakt van zes van de zeven beëdigde tanddeskundigen die Nederland rijk is en die zijn verenigd in het Landelijk Orgaan Forensische Odontologie. Als ver-


to’s genomen en materiaal afgenomen voor DNA.”

Links: Majoortandarts Desiree Wilmes, luitenant-koloneltandarts Cyril Labega en luitenant-koloneltandarts Willem van de Sluis in het mortuarium.

Werken met DNA-materiaal lijkt in een geval als dit ideaal, maar is het volgens tandarts Tinsel niet de ultieme oplossing. “De kans dat je contaminatie krijgt van het DNA bij een grootschalige niet gestandaardiseerde afname is groot. De antropologen die deel uitmaakten van het RIT hebben bij andere teams heel wat corrigerend moeten optreden. Met name het telkens DNA vrijmaken van het gebruikte instrumentarium was een groot punt van zorg. Ondanks alle inspanningen onzerzijds is er nogal wat vervuiling voorgekomen, resulterend in niet bruikbare profielen. Identificeren aan de hand van vingerafdrukken, lichaamskenmerken (tatoeages, littekens, etc) en het gebit heeft nog altijd veel waarde.”

Rechts: Tandarts Laurens Tinsel doet kwaliteitscontrole op het mortuarim.

VERGELIJKEN

DEFENSIESPECIALISTEN ONDERDEEL RAMPEN IDENTIFICATIE TEAM IN THAILAND

‘Een heel surrealistisch beeld, dat ik niet snel vergeet’ dere opschaling of aflossing noodzakelijk is kan ook beroep worden gedaan op Defensie door een steunaanvraag. In de begin jaren negentig is hiertoe een bestaande afspraak tussen de ministeries van Defensie en Justitie geformaliseerd en heeft Defensie tandartsen op deze werkzaamheden voorbereid door hen bij het Armed Forces Institute of Pathology in Amerika te laten opleiden.

Een uit dertig personen bestaande groep RIT leden vertrok 28 december bepakt en gezakt en voorzien van extra materiaal met de KLM naar Bangkok en vloog nog dezelfde dag met een toestel van de Thaise politie door naar het eiland Phuket. “We werden in Bangkok opgevangen door een liaison van de Nederlandse ambassade. Zij was jaren eerder werkzaam geweest bij de Thaise politie en kende daarLinks: ‘Verschillen’, koloneltandarts Laurens Tinsel met een Thaise collega.

Onder: Aankomst nieuwe stoffelijke overschotten.

door veel mensen. Bovendien spreekt ze de taal en kent de cultuur. Dat heeft ons werk een stuk eenvoudiger gemaakt.” In Wat Yan Yao, Wat Bang Maung, Mai Khao en Crabi (de omgeving van het eiland Phuket) waren in vier tempelcomplexen verzamelplaatsen ingericht, voor de lichamen van de slachtoffers. “Wij zouden gaan werken in Wat Yan Yao, 120 kilometer ten noorden van Phuket. De busreis van het hotel naar de tempel nam tenminste 2,5 uur in beslag. De eerste dag arriveerden we in het donker. Dat was een heel surrealistisch beeld, dat ik niet snel vergeet. Het tempelcomplex werd verlicht door bouwlampen. Het lag er vol met lichamen, die werden gekoeld met droogijs. Dat strijklicht, de damp van het ijs en de stoffelijk resten ten dele gewikkeld in plastic, heeft grote indruk gemaakt. Omdat we in het donker weinig meer konden doen, hebben alleen de omgeving verkend zodat we de volgende mor-

gen aan het werk konden. Bij aankomst de volgende dag werden we welkom geheten door Australische collega’s, waar we later plezierig mee hebben samengewerkt. Lange dagen, fysiek zware omstandigheden, gecombineerd met grote reistijden maakte het vooral in de beginperiode erg zwaar.” GEESTEN

Nagenoeg tegelijkertijd met het RIT arriveerden de eerste koelcon-

tainers waarin de lichamen konden worden bewaard. “Een geïmproviseerd mortuarium was er nog niet, dat heeft een paar dagen geduurd”, aldus Tinsel. “De slachtoffers werden op vrachtwagens naar de tempel gebracht, vaak in plastic gewikkeld. We hebben het plastic verwijderd en bij afwezigheid van mortuariumfaciliteiten een quick scan uitgevoerd: is het een man of een vrouw, wat zijn de uiterlijke kenmerken en we gaven ze een uniek Disaster Victim Identification (DVI) nummer. Gezamenlijk met de Australiërs zijn de Standard Operation

Procedures (SOP) voor Wat Yan Yao geschreven, zodat er sprake was van een eenduidige werkwijze. Nadat het nummer was toegekend, gingen de lichamen in een body bag en naar de koelcontainer. Zo hebben we dagenlang 140 tot 150 lichamen ‘verwerkt’. Dat was een rare gewaarwording: overdag werk je een veld leeg en de volgende morgen ligt het weer helemaal vol. We hebben honderden lichamen beschreven. Maar alles is relatief. De duizenden slachtoffers in Thailand vielen in het niets vergeleken bij de aantallen in Indonesië. Een andere zaak die opviel, is de snelheid waarmee de Thai, na de berging van de slachtoffers, de rampgebieden ontdeden van alle debris en de nutsvoorzieningen herstelden. Voor de getroffen regio is toerisme van levensbelang. Door inzet van het Thaise leger wordt tevens voor tijdelijke huisvesting gezorgd voor de daklozen.” In het relaas van de tandarts wordt regelmatig over de vele boeddhistische tempels gesproken. “Tempels zijn heel belangrijk in de Thaise samenleving. Een boeddhistische overledene wordt gecremeerd in een crematorium op een tempelcomplex. De plaats waar we tussen de werkzaamheden door zaten uit te blazen, lag naast het crematorium dat nog in gebruik was. Dat is een andere beleving van de dood dan die wij cultureel gewend zijn. Ook geloven vele Thai in reïncarnatie en geesten van overledenen. Vlak voordat ik half februari terugkeerde naar Nederland werd het lichaam van de commandant van de lijfwacht van de kleinzoon van de Thaise koning geïdentificeerd. Dat betekende voor de mannen van zijn eenheid eindelijk rust, want tot die tijd werden ze ‘s nachts bezocht door zijn geest die nog ronddwaalde.” DNA

Toen het mortuarium in gereedheid was gebracht, hebben de leden van het RIT gezamenlijk met de andere internationale DVI teams alle slachtoffers uitgebreid onderzocht en beschreven. “Onze werkwijze is zoals voorgesteld in de DVI guide van Interpol. Achtereenvolgens werden vinger- en handpalmafdrukken genomen; het lichaam, sieraden en de kleding minutieus onderzocht, beschreven en gefotografeerd, werd pathologisch onderzoek verricht, een gebitsstatus gemaakt, tandheelkundige röntgenfo-

In Nederland zat men overigens na de ramp ook niet stil. Bij het ministerie van Buitenlandse zaken is direct na de ramp een meldpunt ingericht. “Aanvankelijk ging het om 2700 meldingen, maar door een vroegtijdige assistentie van het RIT en recherche onderzoek kon dit aantal al snel worden teruggebracht tot ruim dertig vermisten. Nederland had de definitieve lijst van vermisten opvallend snel op orde. Ook in het zogenoemde back office in Driebergen is veel werk verzet. Vanuit dit back office wordt het contact met nabestaanden gecoördineerd en de gegevens over de vermisten verzameld en doorgegeven aan Thailand.” In het Thai Tsunami Victim Identification Information Management Centre (TTVI-IMC) komt alle info samen, aldus kolonel Tinsel en worden de gegevens in de computer gezet. “Het was ook heel handig dat de programmeurs van de software in Thailand aanwezig waren. Daardoor kon het programma verder worden geperfectioneerd en nieuwe toepassingen worden geïmplementeerd. Dat werkte echt goed.” Nu alle slachtoffers zijn beschreven kan het RIT in omvang worden teruggebracht. Op de afdeling Reconciliation van het TTVI-IMC werken nu nog vijf Nederlanders: drie tactische rechercheurs, één ICT’er en één tandarts. De leden van het team werken in rotaties van ongeveer 2,5 weken in Thailand, met het reizen en de overdracht blijven er effectief twee weken over waarin wordt gewerkt aan de identificaties. De Nederlandse deskundigen proberen alle verkregen informatie aan elkaar te knopen en zo de doden weer een identiteit te geven. “We hebben in Thailand 3900 zogenoemde post mortem dossiers gemaakt van tsunami-slachtoffers en daarnaast 1900 ante mortem dossiers gekregen met informatie over vermisten. Door vergelijken en specifieke unieke kenmerken uit post mortem en ante mortem dossiers te koppelen ontstaat een identificatie. Nadat het bewijs materiaal aan de Thaise autoriteiten is gepresenteerd, wordt conform de Thaise wet de formele identiteit vastgesteld in de release board. Daarna kunnen de formaliteiten worden afgewikkeld om het stoffelijke overschot te repatriëren.” Van de Nederlandse vermisten zijn er inmiddels meer dan dertig geïdentificeerd. Als het werk in hetzelfde tempo doorgaat, denkt Tinsel dat het RIT nog minimaal tot 1 juli werk heeft in Thailand.●


Een trekker-oplegger van de Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie in Irak, met op de oplegger een Werklust. Leden van de force protection houden een oogje in het zeil.

Op de Nederlandse verzamelplaats op het Amerikaanse Camp Virginia bij Koeweit Stad leverden de militairen van SFIR-5 hun persoonlijke uitrusting en wapens in.

Sergeant Merks (rechts) en tweede luitenant Blom zien op Camp Virginia toe op het ontladen van een trekker-oplegger.

Een force protectionteam ontlaadt de wapens.


Terugtrekking SFIR-5 uit Irak voltooid Het beladen, eind maart, van het vrachtschip de Tychy in de haven van Koeweit. In het kader van het nieuwe Defensie Tracking and Tracingsysteem is al het materieel van stickers voorzien.

DEN HAAG - Een grote klus is geklaard. Vanochtend 28 april zijn de laatste leden van het Redeployment Ondersteuningsdetachement vanuit Koeweit in Nederland teruggekeerd. Met het vliegveld bij Koeweit Stad als standplaats hebben ze daar de terugtrekking naar ons land van SFIR-5 uit Irak in goede banen geleid. Ook het laatste schip met materieel verlaat Koeweit dezer dagen. In een tijdsbestek van circa drie maanden werd alle spullen op de Nederlandse kampen verzameld, ingepakt en naar de Nederlandse logistieke basis op het Amerikaanse Camp Virginia bij Koeweit Stad getransporteerd. Om uiteindelijk in vier schepen en vele vliegtuigen te worden beladen. Volgens de commandant van het Redeployment Ondersteuningsdetachement, luitenantkolonel Ivo de Jong, was het een gouden greep om de terugkeeroperatie van een omvangrijke eenheid als SFIR-5 door een speciaal gevormd detachement in plaats van door de Battle Group zelf te laten regelen. “Zo kun je je in één slag veilig en vooral beheerst terugtrekken”, aldus de landmachtoverste afgelopen week vanuit Koeweit, waar de temperatuur na de koele winterperiode tot alweer bijna veertig graden is opgelopen. Op deze pagina’s een laatste fotografische terugblik op de missie van het Redeployment Ondersteuningsdetachement. Voor de beelden tekent Boudewijn van Lierop.● Militairen van de force protection op de snelweg in ZuidIrak die naar de grens met Koeweit leidt.


UTRECHT - Cultureel erfgoed is kwetsbaar en de bescherming ervan lijkt in eerste instantie niet de hoogste prioriteit te hebben in en vlak na een oorlog. Bescherming van nationale symbolen, of het nu gaat om het Capitool in de VS, de Taj Mahal in India, de molens van Kinderdijk of de Imam Alimoskee in Najaf is wel degelijk belangrijk. Dat stellen kunsthistoricus en archeoloog Joris Kila en en antropoloog en conserveringsdeskundige René Teygeler. Wie het cultureel erfgoed van de tegenstander onherstelbaar beschadigt, ontneemt de tegenpartij zijn verleden, heden en toekomst.

CULTURELE CIMICSPECIALISTEN VEEL GEVRAAGD IN HET BUITENLAND:

EHBO’ers op cultureel gebied Boven: Op het opgravingsterrein ligt eeuwenoud puin met spijkerschrift voor het grijpen.

Rechts: Dieven plunderden het museum in de dagen pal na de Amerikaanse inval.

Links: Het terrein van Babylon had zwaar te lijden van de vele militaire voertuigen. TEKST: BERT VAN ELK FOTO’S: JORIS KILA EN RENÉ TEYGELER

Beiden zijn als cultureel deskundige verbonden aan CIMIC Group North (CGN) en hebben in Irak gezien hoe de Coalition Forces onder leiding van de VS met wisselend succes trachten nationale culturele symbolen te ontzien. De twee gemilitariseerde cultuurexperts houden zich niet alleen bezig met het behoud van het cultureel erfgoed in oorlogs- en crisisgebieden, maar ook met het informeren van militairen over cultureel erfgoed in het inzetgebied. Voor algemene culturele achtergrondinformatie bij uitzendingen bestaat binnen Defensie ook de sectie CAI (Culturele Achtergrond Informatie). Nederland loopt met militaire cultuurexperts in Europees opzicht voorop. Simpelweg omdat Neder-

landde zorg voor de vulling van dit deel van de CGN op zich heft genomen. Het Nederlandse CIMIC-concept is afgeleid van het Amerikaanse-Britse model. De NAVO-gerelateerde CIMIC kent vijf secties. Drie ervan hebben betrekking op hulp op civil administration, economy & commerce en civil infrastructure, de vierde is humanitarian affairs en de laatste is cultural affairs. De landen die naast Nederland lid zijn van de CGN, te weten Duitsland, Polen, Tsjechië, Noorwegen en Denemarken zouden ook experts op cultureel gebied kunnen opleiden tot militair, maar alleen Nederland heeft dat gedaan. Tot 1 maart maakten de experts deel uit van de mission pool van CGN. De leden daarvan zijn op twee manieren inzetbaar: missieondersteunend of als augmentee

(aanvullend specialist) als resultaat van een bilateraal verzoek aan Nederland van het missiegebied. Dergelijke verzoeken komen via Buitenlandse Zaken binnen of, zoals in een eerdere fase in Irak, via het Amerikaanse leger. Volgens majoor Teijgeler en luitenant-kolonel Kila wordt cultuur vanuit Westers gezichtspunt nogal eens als een onbelangrijke luxe ervaren. “In veel niet-Westerse landen vormt cultuur echter een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Daar lezen mensen nog gedichten en vertellen ze elkaar verhalen om de maatschappij bijeen te houden. Cultuur is in het Midden-Oosten en Azië veel belangrijker dan bij ons. Als je bij voorbeeld corruptie wilt bestrijden, is het bijhouden van een archief heel belangrijk en dat besef ontbreekt nog wel eens in de landen waar we als CIMIC

werken. Sterker nog: een archief betekent daar in negatieve zin juist een bron van inkomsten: je kunt

zowel ‘belastende’ als historische archiefstukken verkopen. In Irak wordt veel cultuurgoed geroofd en

verkocht door het verzet”, aldus Kila. “Van de opbrengst worden weer wapens aangeschaft. Cultuur vormt in veel opzichten het nationaal geheugen en schept identiteit. Het is ook tastbaar en dan spreken we niet alleen over de beelden en schilderijen maar ook over lopende en historische archieven.” Langzaam dringt er internationaal en nationaal door dat Nederland militaire specialisten op dat gebied heeft en daarom worden ze ook benaderd. “Minister Kamp heeft tijdens zijn bezoek aan de CGN een week of wat geleden gezegd dat cultuur belangrijk is. Hij zag toen ook redenen om de Cultural Unit van CIMIC in te zetten, zowel in support of the mission als in voorkomende gevallen op verzoek van het gastland. Ook de plaatsvervangend BLS, generaal-majoor Tony van Diepenbrugge, is voorstander van een zo vroeg mogelijk inzet Rechts: Om grotere schade te voorkomen werden betonnen blokkades met een heli verplaatst.

Links: Ook luitenant-kolonel Kila bezocht Bagdad.


Links: René Teygeler arriveert per helikopter in Babylon.

Rechts: Het graafwerk aan de grootste grafheuvel van Oeroek heeft jarenlang stilgelegen.

Grote foto: Het historische terrein werd door veel gevaren bedreigd zoals een benzinestation.

van cultuurspecialisten om de schade te beperken.” OEROEK

Kila heeft al tijdens SFIR-1 enige tijd in Irak doorgebracht om te adviseren over de conservering en bescherming van Oeroek, een van de oudste en belangrijkste steden van Zuid-Mesopotamië. De restanten van de oude stad liggen aan een zijtak van de Eufraat, bij Warka, circa 250 kilometer ten zuidoosten van Bagdad. De Ziggoerat is de grootste ruïneheuvel in dit gebied, met een oppervlak van niet minder dan 680 hectare opgravingen. “Het werk dat normaal door het Duitse Archeologisch Instituut wordt uitgevoerd, ligt nu al jaren stil door de politieke situatie. Daardoor is nog maar een deel van de stad bloot gelegd.” In Oeroek is het spijkerschrift niet alleen ontstaan, maar het heeft zich vandaar over het hele oude Nabije Oosten uitgebreid. “Men kan met recht zeggen, dat in Oeroek voor het eerst door mensen is geschreven.” Oeroek bevindt zich in het voormalige Nederlandse inzetgebied in Al Moethanna. Kila zette in overleg met het Deutsche Archaeologisches Institut in Berlijn, Amerikaanse wetenschappers van het State department en de Nederlandse militairen een programma op, waarbij de bedoeïnenstam die in Oeroek woont, ingezet werd om het gebied te bewaken. In ruil daarvoor ontvingen zij een gering bedrag per maand (betaald door de Duitsers) voor voedsel, water en vervoer. Sommige commandanten van SFIR-rotaties hebben ook nog een duit in het zakje gedaan. Door dit initiatief, dat door de internationale archeologische gemeenschap zeer werd gewaardeerd, is Oeroek een van de weinige archeologische sites in Irak

die niet geplunderd zijn. Later heeft Kila in Bagdad in samenwerking met de destijds fungerende senior cultural advisor, ambassadeur Mario Osio, een assesment uitgevoerd, dat resulteerde in de uitzending van Teygeler. EHBO’ER

René Teygeler is na een verblijf van acht maanden in Irak de cultureel deskundige bij uitstek voor dat land geworden. Zijn standplaats was Bagdad, maar hij ging ook op werkbezoek buiten de hoofdstad. “Ik ben geen beroepsmilitair, maar er is in de afgelopen maanden wel een flink beroep gedaan op mijn militaire kunnen. Ik heb bomaanslagen van nabij meegemaakt en regelmatig onder vuur gelegen. Ik was er senior cultural advisor van Nederland, de Amerikanen en de Iraki’s. De culturele CIMIC-specialisten bleken in Irak erg belangrijk, omdat zij het gat opvullen tussen de oorlog waarin gevechten plaatsvinden en de komst of terugkeer van de non-gouvernementele en internationale organisaties die pas arriveren als het weer rustig is in het land. Sterker nog, binnen het culturele veld vragen organisaties als UNESCO en Blue Shield juist om onze inzet en informatie. Zij zien ons niet als concurrentie, maar eerder als een welkome counterpart. Veel cultuurdeskundigen hebben niets met het leger en denken ook dat Defensie niets met cultuur heeft. En dat is nu juist niet waar, zo heeft de praktijk in Irak uitgewezen. Het eerste project dat we hebben aangepakt - overigens met Amerikaans defensie geld - was de redding van de Ottomaanse archieven. Kosten: een ton. Wij gaan als de EHBO’ers op cultureel gebied naar Irak. Dat is het concept van CIMIC. Indien noodza-

kelijk gaan we al als er nog geweld wordt gebruikt. We reizen weliswaar niet met de stoottroepen mee, maar we zijn wel gemilitariseerd, komen vlak achter ze aan en kunnen een cruciale rol spelen. Belangrijk is ook dat wij vanuit onze militaire status gemakkelijker kunnen communiceren met militairen van de Coalition Forces. Civiele cultuurdeskundigen kunnen en willen dit niet, waardoor een groot potentieel aan hulpcapaciteit - denk bijvoorbeeld aan gebruikmaken van militair transport en koel-vriesapparatuur voor het invriezen van beschadigde archiefstukken - onbenut blijft.” Zo heeft reserve-majoor René Teygeler een belangrijke rol gespeeld bij het voorkomen van problemen en het beschermen van cultureel erfgoed in Najaf. “Ik heb aan de deputy van Negroponte geadviseerd om de Imam Alimoskee niet te beschadigen bij de Amerikaanse aanval op Najaf en zoveel mogelijk op de achtergrond te blijven. Daarnaast heb ik hem erop gewezen dat deze graftombe van de stichter van het Shi’a-geloof een grote symbolische waarde heeft en dat als je mensen hun symbolen ontneemt je om enorme moeilijkheden vraagt. Uitkomst van de discussie was uiteindelijk dat niet Amerikaanse eenheden, maar de Iraki’s de moskee zijn binnengegaan. Dat was de manier om iedereen in zijn waarde te laten.” Een soortgelijke situatie heeft zich voorgedaan bij de 1100 jaar oude minaret in Samara, die de VSeenheden wilden bezetten, omdat er vanuit de minaret op hen was geschoten. “Daarbij heb ik ze ge-

wezen op de Conventie van Den Haag van 1954 waarin is vastgelegd wat je met cultureel erfgoed mag doen. Je mag zo’n object bij voorbeeld wel aanvallen als je van daaruit wordt beschoten, maar na de strijd moeten de bezettende troepen zo’n monument weer beschermen. De VS hebben de conventie weliswaar niet ondertekend, maar werken wel in de geest ervan.” Volgens antropoloog Teygeler zijn er meer gevallen bekend waarbij de Amerikaanse eenheden hun strategie hebben aangepast om cultureel erfgoed te beschermen of zo min mogelijk te beschadigen. “In een bepaalde moskee bleken terroristen te zitten, die gebruik maakten van gangenstelsels. Die lieden zijn er uiteindelijk wel uit verjaagd, maar heel voorzichtig en nadat er was besproken wat de militairen wel en niet konden doen. In dit geval hebben ze naar mij geluisterd, omdat ik ook militair ben. Dat was nooit gelukt als een burger advies had gegeven. Wij vullen als CIMIC-specialisten zo het gat tussen niet-militaire organisaties als UNESCO en het Rode Kruis, die zich niet formeel met militairen willen associëren. Ook door de Irakese autoriteiten werden we zeer serieus genomen omdat we militair waren en ook vakdeskundige. Een van mijn belangrijkste taken was de Irakese minister van cultuur adviseren”. BABYLON

Teygeler omschrijft zijn werk in Irak als bijzonder. “Iedereen vertrok door het geweld. Het land liep leeg na de bomaanslag op de VN in Bagdad. De Irakese minister van cultuur en UNESCO hebben daarom direct gevraagd of Nederland deskundigen kon leveren.” Ook andere organisaties en de EU vragen regelmatig advies van de Nederland-

se specialisten als het gaat om culturele vraagstukken. Nederland heeft zich met de cultuurspecialisten in een gat in de markt begeven, vinden de twee. “Italië wil graag met ons samenwerken. We spelen zogezegd een voortrekkersrol.” In de acht maanden dat Teygeler in Irak werkte - in het dagelijks leven runt hij een onderzoeks- en adviesbureau voor cultureel erfgoed - was hij betrokken bij onderhandelingen rond Najaf, Samara en Babylon. “Het Poolse hoofdkwartier van de Multinational Division was op de historische opgravingen van Babylon gevestigd en het terrein dat militair nodig was, werd steeds groter. Daarom heb ik met de Amerikanen en Polen onderhandelingen gevoerd om deze historische plek te ontruimen en zo te beschermen. Uiteindelijk is de basis verplaatst en dat was een operatie die miljoenen heeft gekost. Het oorspronkelijke uitgangspunt van de Amerikanen was heel nobel, want pal na de oorlog zijn er op de archeologisch belangrijke plek een aantal mariniers ondergebracht om de plek tegen rovers te beschermen. Uiteindelijk is via twee kanalen geprobeerd om de site te verplaatsen via de militaire kanalen en via de Amerikaanse ambassade. Het is gelukt, omdat ik als militair door zowel de Coalition Forces als de Irakezen werd vertrouwd en ieders belangen in de gaten hield. We hebben voorkomen dat zware betonblokken niet over de grond werden verschoven, maar gelift met een Black Hawk om te voorkomen dat eeuwenoude overblijfselen werden beschadigd. Olie in de grond hebben we verwijderd met een biologische methode. Uiteindelijk is het kamp verplaatst en is de omgeving van Babylon schoon opgeleverd. Uit de

bevolking zijn 350 man geselecteerd die nu het totale opgravingsgebied bewaken. Kosten voor de bewaking: vijfduizend dollar per jaar. Ze zijn getraind en bewapend door de Polen.” Volgens hem is er onder Saddam Hoessein meer cultureel erfgoed verloren gegaan dan door de acties van de Coalition Forces. AFGHANISTAN

Volgens Teygeler graaft hij als CInooit op, maar probeert hij uitsluitend cultureel erfgoed te consolideren en beschermen. “We zorgen ervoor dat NGO ’s er weer terecht kunnen, evenals plaatselijke archeologische instellingen. We geven, om dat beeld van ontwikkelingssamenwerking te gebruiken, hen geen vis, maar een hengel. We helpen met trainingen. In de praktijk is gebleken dat we als Nederlander een aantal voordelen hebben: we worden als neutraal ervaren, zijn militair en deskundige.” Binnen de CIMIC-afdeling Cultural Affairs waarvan Kila netwerkmanager is, zijn de laatste tijd gaten gevallen, omdat niet elke cultuurspecialist aan alle militaire eisen dient te voldoen. “We gaan op korte termijn weer gericht werven om de Nederlandse Cultural Affairs in stand te houden. De sectie beschikt nu onder andere nog over disciplines als archeologen, archief- en bibliotheek deskundigen, antropologen, historici, kunsthistorici, restoratoren, conservatoren en specialisten op religieus terrein. Daar komt op termijn nog het vakgebied onderwijsdeskundige bij. Wie wil?”● MIC-medewerker


NOBLE JAVELIN 05:

Links: Vluchtelingen worden bij de ingang van het kamp doorgestuurd naar de eerste opvang om de gegevens te controleren.

Mooie aftrap voor verregaande samenwerking

Onder: Een sticker met gegevens wordt aan een vluchteling verstrekt. Links onder: In een boogtent zitten terroristen die gearresteerd gaan worden door Duitse MP terwijl de Nederlandse militairen voor de nabijbeveiliging zorgen.

FUERTEVENTURA (SPANJE)- Tijdens de onlangs op de Canarische Eilanden gehouden oefening Noble Javelin draait het om ‘samenwerking’. Twee weken lang maken de aan NATO Response Force 4 (NRF-4) verbonden krijgsmachtdelen er werk van om gezamenlijk een crisisbeheersingsoefening te plannen en uit te voeren. Is die situatie al vrij uniek, eveneens niet alledaags is de schaal waarop Noble Javelin plaatsvindt. Drieduizend militairen van de marine-, de landen de luchtcomponent doen mee.

Het brandpunt van Noble Javelin ligt op Fuerteventura, waar de (voor de helft uit troepen van 43 Gemechaniseerde Brigade bestaande) landcomponent van zo’n 1700 militairen op drie verschillende locaties neerstrijkt. Op dit zonovergoten eiland vindt de overgekomen brigadestaf een plekje op een Spaanse kazernering in het plaatsje Soria. Het Logistical Base Command nestelt zich in de buurt van het vliegveld en bestaat voor het overgrote deel uit personeel van 43 Bevoorradingscompagnie. De battle group, ondermeer gevuld met het Duitse 373 Fallschirmjägerbatallion, een Deense verkenningseenheid en de Bravo Compagnie van 44 Pantserinfanteriebataljon Regiment Johan Willem Friso, neemt bezit van de Pajara training area. Op dit oefenterrein moeten de landeenheden proberen het hoofd te bieden aan een escalerend crisisbeheersingsscenario. Belangrijk facet hierin is een vrij groots opgezette Non combattant Evacuation Operation (NEO). Aan deze evacuatieoperatie werken bijna alle zestien deelnemende nationaliteiten mee. Zo’n 65 personeelsleden van verschillende internationale hulporganisaties worden door een extractie-operatie uit vijandelijk gebied gehaald, vervolgens naar een veilige plek gebracht, aldaar opgevangen en uiteindelijk zogenaamd naar het land van herkomst gevlogen. Bij deze actie werken de deelnemende eenheden tot op niveau 1 (enkele man) volledig geïntegreerd samen. TWEEDUIZEND

De opvang vindt plaats in het zogenoemde Evacuation Coordination Center (ECC). Om dit centrum te huisvesten, is een deel van de logistieke basis op El Mattoral gebruikt. Omdat het inrichten en draaien van een ECC een vrij complexe operatie is, zijn er verschillende Franse hulpleiders aan de organisatie toegevoegd. Als geen ander hebben de Fransen ervaring met NEO’s. Na de vijandige coupe in Ivoorkust vorig jaar verplaatsten ze meer dan tweeduizend mensen binnen 24 uur. Hun inbreng komt goed van pas bij het in-

richten en in gebruik nemen van het ECC. De verwerking van nooddruftige mensen vindt namelijk stapsgewijs plaats. Allereerst wordt de bagage gecontroleerd op wapens of gevaarlijke stoffen. Vervolgens kijkt men of opgehaalde personen inderdaad geëvacueerd zouden moeten worden. Daarna wordt de desbetreffende persoon ingeboekt. Voor medische hulp richten de militairen een hulppost in. Die voorziet niet alleen in de doorsnee militaire medische verzorging, maar is ook ingericht voor bijvoorbeeld kinderen en baby’s. Zo zijn er luiers en speenflesjes in de inventaris opgenomen, evenals speelgoed. “Omdat het hier enorm stoffig is, namen we ook meer oogspoelingen mee”, vertelt gewondenverzorger soldaat der eerste klasse Krista Winters van 43 Geneeskundige Compagnie. “Er zijn tevens meer tubes zonnebrandcrème meegenomen.” “Dit is een heel ander terrein dan dat we gewend zijn”, gaat eerste logistiek specialist eerste luitenant Pieter Zuur verder. “Heel mooi, maar moeilijk begaanbaar en ’s middags bloedheet. Gisteren was het 37 graden Celsius in de schaduw. Er is per persoon op ongeveer zes liter drinkwater per dag gerekend en dat gaat allemaal op.” Tijdens Noble Javelin ligt de focus niet alleen op het optreden te velde, maar ook op de logistieke verplaatsing. Niet zo vreemd, want de NRF is een expeditionaire eenheid. Die moet in staat zijn om binnen dertig dagen ergens ter wereld een omvangrijke militaire presentie te organiseren. In hoeverre een NRF daarin slaagt, hangt sterk af van de logistieke kwaliteiten. Noble Javelin vormt een uitgelezen gelegenheid om die eens nader onder de loep te nemen en daarom wordt er over een realistische afstand verplaatst. Overigens ondergaan alle NRF’s een dergelijke test, getuige de vijf maal dat deze oefening inmiddels werd gehouden. Opmerkelijk is ook de aanwezigheid van een Deployable Joint Task Force (DJTF), dat zich in beginsel aan boord van het Britse

DEN HAAG - De oudere garde zal het zich nog goed kunnen herinneren, het bioscoopjournaal van Polygoon dat van 1924 tot 1987 aan elke film vooraf ging. Commentator Philip Bloemendal verwierf er na de oorlog de status van bekende Nederlander mee. Wat velen misschien niet weten, is dat Polygoon ook onder de Duitse bezetting wekelijks een journaal verzorgde. Uiteraard met een voor die periode ‘correcte’ toonzetting. Van al deze beelden is nu een selectie uitgebracht op vijf dvd’s, die elk in steeds vijf hoofdthema’s een beeld schetsen van Nederland onder de nazi laars. Boeiend en onthutsend. vliegdekschip HMS Invincible bevindt, maar gaandeweg de operatie aan land wordt gezet. Belangrijk facet is dat het DJTF tijdens deze verplaatsing de operaties blijft aansturen en contact blijft houden met het Allied Joint Force Command in Napels. Dit hogere hoofdkwartier heeft ook een grote vinger in de pap bij de acties die de maritieme en de luchtcomponent uitvoeren. Aan eerstgenoemde neemt onder meer HMS Invincible deel. De luchtcomponent bestaat voornamelijk uit vier Spaanse F-18’s A Hornet, twaalf Nederlandse F-16’s en twee AWACS radarvliegtuigen. Die opereren vanaf Gando Air Base, gelegen op het vijftig kilometer verderop gelegen eiland Gran Canaria. De taak van de jachtvliegtuigen bestaat er uit met air presence steun aan de grond en zeestrijdkrachten te leveren. Ook worden er op ‘Fuerte’ de nodige FAC-missies (Forward Air Control) uitgevoerd. Die moeten de gevechtsvliegtuigen met aanwijzingen vanaf de grond naar hun doel leiden. KEIHARD

Fuerteventura leent zich vrij goed voor dit type operaties, met dien verstande dat Jan de Toerist zo min mogelijk van het strijdgewoel mag merken. De manoeuvres blijven daarom zoveel mogelijk beperkt tot de aangewezen oefenterreinen in het heuvelachtige binnenland. Hier is de omgeving saai en dor. Het hele jaar schommelt de temperatuur er tussen de 20 en de 40 tot wel 45 graden Celsius. Er valt weinig regen. Het weer en het terrein hebben veel invloed op de manier van optreden. Zo ook op het bouwen van de onderkomens. Onderhoudsdiagnosticus sergeant der eerste klasse Erwin Klomp houdt de onderkant van zijn nomade-achtige tent zoveel mogelijk open. Op die manier valt het binnen vrij goed uit te houden. “De grond is hier keihard. Spijkers en tentharingen sla je zo krom.” Ondanks de afwezigheid aan air conditioning toont Klomp zich een tevreden mens. “De overkappingen aan de tent zor-

gen voor veel schaduw. Bovendien heb je hier een constant briesje.” Maar Noble Javelin biedt meer dan leren aanpassen aan de hitte. De NRF-oefening is er vooral een van samenwerking. Zo werd de live firepower demo samen met de schepen voor de kust uitgevoerd. Voor veel landmachters is het de eerste keer dat zij scheepsgeschut in actie te zien. Personeel van 43 Bevoorradingscompagnie beleeft zijn eigen hoogtepunt, namelijk de volledig geïntegreerde samenwerking met Duitse logistiekelingen. Die coöperatie typeert zich door een hoge mate van zelfstandigheid. Veel goederen worden namelijk bij de plaatselijke middenstand ingekocht. Zo halen de mannen en vrouwen brandstof bij een raffinaderij in de buurt, laten ze de was door wasserijen doen en gaan ze voor voedsel gewoon naar de supermarkt. Al die bedrijven in de omgeving doen goede zaken, getuige de verbruikscijfers. Zo draaien de oefenende eenheden er zeventigduizend liter diesel doorheen, evenals tachtigduizend liter fleswater, een half miljoen liter bulkwater en duizenden rantsoenen. Dat de compagnie zelf de schakel naar de leveranciers vormt, is vrij uniek. Al met al hoor je commandant majoor Peter van der Tuin niet klagen. “Voor de eerste keer in de rol van NRF liep de logistiek vrij goed.” Niet alleen Van der Tuin toont zich tevreden, ook land component commander, brigade-generaal Ton van Loon is aan het einde van drie oefenweken positief, getuige zijn opmerking dat de oefening ‘heel interessant, nieuw en geslaagd’ is. Naar het oordeel van de commandant 43 Gemechaniseerde Brigade dienen exercities op deze multinationale interkrijgsmachtelijke leest vaker plaats te vinden. “Een groot succes was onder meer de zogeheten cordon&search actie, de joint en multinationaal uitgevoerde verplaatsing naar Gran Canaria en de samenwerking binnen de logistiek. Ook de nauwe coöperatie met de luchtmacht en de marine smaakt maar meer. Moeten we gewoon vaker doen.”●

TEKST: WIEBREN TABAK FOTO’S: UITGEVERIJ WAANDERS

De dvd’s beslaan per stuk één oorlogsjaar en lopen van mei tot mei. Uitzondering hierop vormen deel 1 en 5; de eerste bevat ook enkele beelden van voor de Duitse inval, de laatste toont opnamen van na de bevrijding. Die toevoeging was in beide gevallen noodzakelijk om het verhaal compleet te maken. Nou ja, wat heet compleet. Want vanzelfsprekend vertoont het journaal alleen wat de bezetter zinde en dus krijgen we ofwel onschuldige tafereeltjes voorgeschoteld ofwel pure propaganda. Die liet zich in het eerste bezettingsjaar al meteen gelden, zij het nog redelijk subtiel. Beelden van de vooroorlogse Nederlandse weermacht die paraat is, maken abrupt plaats voor de triomfantelijke intocht van de Duitse troepen, alsof er geen dood en ver-


Links: De WA marcheert, een provocerende parade door Amsterdam.

Rechts: Een vrijwilliger voor het Oostfront voor de microfoon. Een vrijwilliger op de uitkijk aan het Oostfront.

HET POLYGOON JOURNAAL IN DE TWEEDE WERELDOORLOG

De kleine waarheid van bezet Nederland derf aan zijn voorafgegaan. Zeker, we krijgen wel een ‘Tocht door de gevechtszone’ voorgeschoteld, maar die toont geen brandend Rotterdam, geen verwoeste loopgraven op de Grebbeberg, geen gesneuvelde soldaten. In plaats daarvan veel gesprongen bruggen, die de eerzame burgerij overlast bezorgen. Alsof de camera zeggen wil: met jullie dwaze verzet heb je alleen je eigen samenleving opgeblazen. Ronduit bizar is het verslag van de herdenking van de Nederlandse gevallenen in Rotterdam. Bij dit eerbetoon staat de vijand strak in het gelid aangetreden. De Duitsers salueren keurig (de Hitlergroet was toen nog niet verplicht) en hun officier legt zelfs een krans. Zo van: we zijn allemaal wapenbroeders en we delen in de smart, zand erover. PAAIEN

Aanvankelijk hielden de Duitsers zich tamelijk koest in de hoop hiermee de Nederlanders te paaien en dat vertaalt zich ook in de journaalbeelden die aan de bezetter zijn gewijd. Deze krijgen soms een onbedoeld komische noot, zoals het defilé in Groningen. De tamboermaître en zijn band lijken regelrecht afkomstig uit Charlie Chaplin’s The Great Dictator en werken danig op de lachspieren, totdat je ineens weer beseft dat dit potsierlijke clubje een duivels regime belichaamt. Ook Rijkscommissaris Seyss-Inquart spant zich in om de bevolking in slaap te sussen door onder meer als een soort suikeroompje Nederlandse kinderen te verwelkomen die terugkeren van een vakantie in Oostenrijk. Ze moeten, bindt hij hen op het hart, vooral Links: NSB-voorman ir. Anton Mussert, een tragikomische figuur die niettemin veel aanhang verwierf, neemt het defilé af.

Rechts: Met de V-actie probeerde de bezetter het populaire Britse V-teken te annexeren.

hun ouders de groeten van hem doen. Klaar ben je. En dan de Grüne Polizei, die al snel berucht zou worden door haar brute optreden bij razzia’s (al krijgen we daar natuurlijk nooit iets van te zien), maar die nu als gastheer fungeert voor misdeelde kinderen. Een kloeke maaltijd, koorzang en een heuse clown, het kan niet op. Alles in het belang van een goede relatie met de Nederlanders. Pas in maart 1941, na de februaristaking, waar die zelfde politie stevig te keer gaat, begint Sess-Inquart een andere toon aan te slaan. NORMALITEIT

Inmiddels is de Opbouwdienst, waarin gewezen militairen onderdak vonden, al overgegaan in de (vanaf maart 1942 verplichte) Arbeidsdienst, bedoeld om de jongemannen in de nationaal-socialistische geest op te voeden. De eerste zeshonderd Nederlanders vertrekken naar Duitsland voor een opleiding bij de SS-Standarte Westland. De WA houdt een parade door Amsterdam, afgenomen door ‘de leider’, NSB-voorman Anton Mussert. Wat blijft verbazen, is dat deze ridder van de droevige figuur, die amper indruk maakt, zoveel aanhang kreeg. Verbazingwekkender nog is de normaliteit van het alledaagse leven, een van de hoofdthema’s, die op elke dvd terugkomt. Het strand ligt vol, de voetbal- en atletiekwedstrijden trekken veel publiek en de Winterhulp - die al snel werd ontmaskerd als een nationaal-socialistische mantelorganisatie - collecteert bij de vleet. Ongemakken zijn er ook. Zo moeten bewoners van de kuststreek om tien uur ’s avonds binnen wezen. Nou,

dan blijven de gasten - mèt hun voedselbonnen - toch fijn logeren! En wat een vreugd en jolijt bij de gezelschapsspelletjes. Of er geen oorlog aan de gang is. Waarbij overigens de erbarmelijke acteerprestaties de allereerste afleveringen van de eerste Nederlandse soaps op Oscarmateriaal doen lijken. De geforceerde vrolijkheid in de journaalbeelden, de banaliteiten die jaar na jaar over de kijkers worden uitgegoten, de nadruk op sport en spel (Körperkultur), de hang naar het gewone in een wereld die op zijn kop staat, doen in de achteruitkijkspiegel van het heden sinister aan. Want daarin is ook zichtbaar wat zich onder die kneuterige oppervlakte afspeelt. Hoe het dodelijke net van de nazi’s zich om de joodse Nederlanders sluit. En dat roept tegelijk de vraag op of niemand op die overvolle sporttribunes in de oorlogsjaren nu uit solidariteit met de vervolgde landgenoten - aan wie de toegang tot de stadions sowieso was ontzegd thuis had kunnen blijven. GOTSPE

Zijn de bioscoopjournaals in het eerste oorlogsjaar nog ‘slechts’ Duitsvriendelijk, daarna krijgen ze hetzelfde eenzijdige karakter als de gecontroleerde pers. Na de inval in de Sovjet-Unie laten de Duitsers hun geduldige verbroederingspolitiek varen en proberen de Nederlanders openlijk voor het nazidom te winnen. De keuze lijkt helder. De tirannie van het bolsjewisme of de kameraadschap van het nationaal-socialisme. Ondertussen is al wel het vervloekte persoonsbewijs ingevoerd. Drie dingen springen er in dit tweede oorlogsjaar uit. De

aandacht voor de dodenherdenking, waarbij de beelden van Duitse en Nederlandse graven dooreen vloeien, voorzien van een schandalig commentaar. De malle vertoning van SS- en WA-mannen die het zesde couplet van het Wilhelmus zingen tijdens een grote rally van de NSB. En - lest best - als toppunt van ironie een tentoonstelling van, jawel, ‘Het Duitse Boek’ in het Mauritshuis. En dat van een volk dat massaal boeken verbrandde. Maar het pronkstuk van de expositie is dan ook Mein Kampf, het ‘literaire meesterwerk’ van de Führer himself. En zo kabbelen de beelden verder. Met in deel 3 een gotspe die alle andere brutaliteiten te boven gaat: propagandaminister Joseph Goebbels legt een krans op de Grebbeberg. Als goede tweede fungeren de opnames van een arbeiderswijk in Rotterdam waarop een aantal Britse afzwaaiers is beland. Polygoon melkt dat drama helemaal uit en noemt het een terreurbombardement. Dit jaar maakt ook de gehate Arbeidsinzet in Duitsland zijn opwachting.

En toen was er de bevrijding.

EINDE GEZAPIGHEID

Door alle dvd’s heen wordt de voorliefde van de nazi’s voor toespraken duidelijk. De ene speech volgt op de andere en allemaal zijn ze even bombastisch. Na mei 1943 lijkt het, loopt alles wat ook maar enig raakvlak met de bezetter heeft, geüniformeerd rond. Het verzet manifesteert zich nadrukkelijk in de journaals via de begrafenissen van geliquideerde prominente landverraders. Dit alles niettegenstaande melden zich - hoewel de krijgskansen al aan het keren zijn vreemd genoeg nog steeds vrijwilligers voor de Landwacht en Landstorm. En reizen Nederlandse boeren af naar het Oosten om daar de door de Duitse legers geschapen, maar inmiddels snel krimpende, Lebensraum op te vullen (wat deze simpele zielen bewogen heeft, blijft gissen). Sinterklaas komt als vanouds langs en geallieerde ‘luchtpiraten’ gooien ‘opzettelijk’ hele woonwijken plat. Kortom, niets nieuws onder de propagandazon. In deel 5 maakt de gezapigheid die tot dan toe de boventoon voerde plaats voor heftige oorlogsbeelden van het Italiaanse front - voor het eerst voorzien van een staccato commentaar, waarin de invloed van de Duitse experts doorklinkt. Ze worden gevolgd door de invasie

Koningin Wilhelmina verschijnt aan haar enthousiaste onderdanen.

en de Slag om Normandië, beide gezien door Duitse ogen. Het alledaagse leven passeert andermaal de revue en dan - vanaf september liggen de bioscopen stil en dus ook het journaal - is er ineens de vrijheid. Bevrijdingsfeesten worden afgewisseld met opnamen uit de verdronken Wieringermeerpolder, bezoeken van koningin Wilhelmina en de aankomst op vaderlandse bodem van prinses Juliana met haar drie dochtertjes. Als hekkensluiter dient een reportage uit het Japans vrouwenkamp Tjideng op Java. Wat daarbij opvalt, is dat dezelfde commentatoren die hun stem tijdens de bezetting aan het Polygoonjournaal leenden en toen uit een heel ander vaatje tapten, nu weer aan het woord worden gelaten. ALLEDAAGS GEBEUREN

Bij elkaar vormen de vijf dvd’s een boeiende verzameling fragmenten uit het Polygoonarchief

van de periode 1940-1945. Ze geven het Nederland van toen een gezicht. Inmiddels kennen we uit de geschiedenisboeken de grote waarheid over de bezetting, al wordt die op details nog altijd bijgesteld. Het verhaal van jodenvervolging en verraad, collaboratie en verzet. Polygoon laat ons door alle propaganda heen onbedoeld de kleine waarheid zien die daaronder verborgen ligt. Namelijk dat het leven voor de nietJoodse Nederlanders tot ver in de oorlog een vrij alledaags gebeuren vormde. Zolang je je maar niet inliet met de illegaliteit of onderduikers. Die waarheid stemt tot nadenken. ‘Het Polygoonjournaal in de Tweede Wereldoorlog’ is een product van Uitgeverij Waanders. Het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie verleende zijn medewerking. De box met vijf dvd’s ligt voor N 49,95 in de winkel.●


Eerste echte commandant voor Commando Luchtdoelartillerie EDE - Het Commando Luchtdoelartillerie heeft zijn eerste commandant. Uit handen van luitenant-kolonel Ton le Congé, die de functie

Monument voor Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau

van commandant de afgelopen maanden waarnam, ontving kolonel Leo Beulen het vaandel. Met deze plichtpleging nam hij ook de functie van commandant van het Korps Luchtdoelartillerie over. De ceremonie vond plaats op het thuishonk van de Luchtdoelartillerie: de Prins Mauritskazerne te Ede. Het is een drukke periode voor de Luchtdoelartillerie. De reorganisatie van de School en 25 Afdeling Luchtdoelartillerie tot het nieuwe Commando Luchtdoelartillerie (COLUA) is nog in volle gang, terwijl

een gedeelte van de eenheid een drukke voorbereidingsperiode achter de rug heeft voor de missie EUFOR-2. De militairen, van wie de basis gevormd wordt door 12 Pantserluchtdoelartilleriebatterij (Ypenburg) met personele aanvulling uit de overige eenheden van het COLUA vertrekken in april aanstaande. De luchtdoelartillerie is geen vreemde eenheid voor kolonel Leo Beulen. Hij heeft er niet alleen diverse functies vervuld, maar is eind jaren negentig nog commandant 25 Af-

KORNWERDERZAND - Op het terrein van het Kazemattenmuseum in Kornwerderzand, op de Friese kop van de Afsluitdijk is op 7 april een monument onthuld ter nagedachtenis aan de zeventien omgekomen bemanningsleden van Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau. De kanonneerboot gaf op 14 mei 1940 vuursteun aan de vesting Kornwerderzand waarbij twee zware Duitse kanonnen vanuit de Waddenzee werden uitgeschakeld. Deze actie kwam de Johan Maurits van Nassau duur te staan, toen de oorlogsbodem kort daarna in konvooi vanuit Den Helder naar Engeland vertrok. Op de Noordzee ter hoogte van Callantsoog volgde een Duits bombardement van het schip. Daardoor zonk het. De Commandant der Zeemacht in Nederland, vice-admiraal Co van der Aa, onthulde het gedenkteken in aanwezigheid van provinciale autoriteiten, burgemeesters van aangrenzende gemeenten, veteranen en afgevaardigden van tal van militair en burgerlijke organisaties.

deling geweest. In zijn toespraak prees Beulen zich gelukkig commandant te zijn van een eenheid die zijn taken uitstekend kan uitvoeren. Hij ziet ook de verhuizing naar De Peel en de invoering van de nieuwe wapensystemen met vertrouwen tegemoet. De aftredende overste Le Congé, gaat niet weg. Hij blijft aan als plaatsvervangend commandant bij het Commando Luchtdoelartillerie. Het nieuwe commando is een bijzondere eenheid die beschikt over zowel parate als opleidingseenheden. INTENSIVEREN

Begin volgend jaar zullen de eerste eenheden naar De Peel verhuizen en beginnen met de integratie met de Groep Geleide Wapens van de Koninklijke Luchtmacht. In 2007 verlaten de laatste eenheden de Prins Maurits kazerne. In De Peel gaat het CoLua uiteindelijk op in het Joint Air Defense Centre, dat op 14 januari 2005 is opgericht. In de aanloop naar de verhuizing zal de samenwerking verder intensiveren door samen te oefenen en kennis te delen. Dit leidt ongetwijfeld tot een betere bescherming van Nederlandse en bondgenootschappelijke eenheden tegen aanvallen vanuit de lucht.● Kolonel Leo Beulen neemt het commando op zich met het in ontvangst nemen van het Vaandel dat hem overgedragen wordt door Luitenantkolonel Ton le Congé. Foto: Rein Hermens

Nieuwe NAVO-pijpleiding van Nederland naar België DEN HAAG - België en Nederland hebben onlangs een overeenkomst getekend voor de aanleg van een tachtig kiometer lange nieuwe NAVO-pijpleiding voor het transport van brandstof. Voor Nederland ondertekende, namens de minister van Defensie, de directeur van de DGW&T, mr. J. Fledderus (op de foto rechts). Voor België tekende, namens de Minister van Landsverdediging, de Chef van de Divisie Infrastructuur, T. Cornelis, generaalmajoor van het Vliegwezen. Door West-Europa loopt al bijna vijftig jaar een ondergronds NAVOpijpleidingnetwerk voor transport van brandstof. Het operationeel beheer van dit netwerk is in handen van het NAVO-agentschap Central Europe Pipeline Management Agency dat in Versailles zetelt en van daar-

Legerplaats Budel als nieuw oefenterrein BUDEL - Het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) vindt dat de Nassau Dietzkazerne in Budel een goede locatie zou zijn voor de vestiging van een groot oefencentrum voor rampbestrijding en antiterreuropleidingen. Het SRE heeft de legerplaats, die nu nog in gebruik is bij de Duitse luchtmacht daarvoor voorgedragen bij het Landelijk Beraad Crisisbeheersing, een adviesorgaan van minister Remkes van Binnenlandse Zaken. Op de legerplaats zijn decennia lang Duitse militairen gelegerd. Daaraan komt in de loop van dit jaar een einde. Voor grote meerdaagse oefeningen wordt nu vaak uitgeweken naar voorzieningen in Engeland en Zweden. Dat kost veel tijd en geld. Als dergelijke oefeningen in Zuidoost-Brabant worden gehouden, levert dat bovendien in die regio nieuwe werkgelegenheid op. Foto: Hennie Keeris●

Tijdens het museumweekend op 9 en 10 april bezochten zo’n 1200 belangstellenden het monument.●

SPECIALISTEN BUIGEN ZICH OVER GEHOORSPROBLEMATIEK AMERSFOORT - Met het oogmerk verbeteringen te bewerkstelligen, hebben militaire en civiele wetenschappers en medisch specialisten uit NAVO-lidstaten en partnerlanden zich vorige week tijdens een driedaags symposium in Amersfoort gebogen over de gehoors- en geluidsproblematiek waarmee men in het defensiebedrijf wordt geconfronteerd. “Ondanks de beschikbare passieve en actieve middelen voor gehoorbescherming is de kans op gehoorverlies door het militaire bedrijf nog steeds serieus aanwezig”, zei Inspecteur Militaire Gezondsheidszorg, commodore A.J. van Leusden bij de opening van de bijeenkomst. Het symposium ging uit van de research and technology-organisatie van de NAVO, waar een speciaal platform (Human Factors and Medicine Panel) zich bezig houdt met allerlei op de mens en zijn gezondheid gericht onderzoek. TNO Technische Menskunde, dat veel onderzoek op dit terrein heeft verricht,

was gastheer. Van Leusden wees op het belang van actieve discussies tussen wetenschappers en operationele en militair-medische gemeenschap om te bereiken dat de resultaten van onderzoek ook in de praktijk toepasbaar zijn. Hoge geluidsniveaus vergroten het risico van permanente gehoorbeschadiging. Dat kan leiden tot verminderde inzetbaarheid en zelfs arbeidsongeschiktheid , maar als uitvloeisel hiervan ook tot niet onaanzienlijke schadeclaims. Met verdere verbeteringen zou men dat volgens Van Leusden kunnen voorkomen. Anderzijds wordt het in de moderne oorlogvoering niet getolereerd dat de vereiste gehoorsbescherming een belemmering vormt voor de communicatie en de environmental awareness van de militair. Onderzoekers staan dientengevolge voor de uitdaging de juiste balans te vinden tussen wat mogelijk is en wat toegestaan. Zij verrichten in dat verband “zeer belangrijk” werk in de lopende soldier modernization programs. “Het militaire bedrijf verwacht van u”, aldus

Van Leusden, “dat u formuleert wat redelijkerwijs nog op dit terrein kan worden gedaan.” De beraadslagingen van de deelnemers waren tegelijk gericht op de noodzaak van standaardisatie binnen de NAVO. Dit jaar staat de NAVO-standaardisatieovereenkomst met betrekking tot gehoorbescherming op de nominatie om te worden aangepast. Voor mogelijke wijzigingen wordt gerekend op input van de deelnemers aan het symposium. Ir. Keuning (DMO/R&D) onderstreepte ten overstaan van de symposiumgangers het belang voor Defensie om - juist op dit moment - in NAVO-verband aan internationale uitwisseling van wetenschappelijk onderzoek te doen. Nederland is een groot voorstander van internationale samenwerking op het gebied van onderzoek. Het symposium noemde hij een prima gelegenheid om de samenwerking op dit gebied binnen de NAVO te versterken. Hij verwees ook naar de nieuwe R&T-strategie van de NAVO, waarbij kennis op dat gebied

De Inspecteur Militaire Gezondsheidszorg, commodore A.J. van Leusden, spreekt de deelnemers aan de confeentie toe.

zo snel mogelijk moet worden verspreid. Symposia als dit zijn er een uitstekend middel voor. De NAVO verandert en wetenschappelijk onderzoek speelt daarin een belangrijke rol. “U weet dat als onderzoe-

kers. U kent de waarde van recente kennis, inzichten en de juiste technologie. De uitdaging is nu deze kennis nuttig te maken voor de NAVO en de veranerde veiligheidssituatie waarin we leven.●

uit nationale organisaties aanstuurt. In Nederland is dat de Defensie Pijpleiding Organisatie (DPO) en in België de 4e Pijpleiding Divisie (4e PLD). De DPO en de 4e PLD beheren onder meer de tachtig kilometer lange 8 inch-pijpleiding van Pernis via Woensdrecht naar Schoten in België. Voor de NAVO is de aansluiting in Pernis op de Rotterdamse haven daarbij van groot belang en de pijpleiding naar België wordt dan ook als ruggengraat van het systeem aangemerkt. Met de leiding wordt kerosine vervoerd dat via het Belgische netwerk verder wordt getransporteerd naar Duitsland en Frankrijk en wordt afgeleverd bij zowel grote militaire als civiele klanten. Vanwege de leeftijd en de technische staat van het systeem zijn begin 2004 plannen gemaakt voor de vervanging van de gehele leiding van Pernis in Nederland naar Schoten in België. Deze plannen zijn vervolgens bij de NAVO ingediend voor goedkeuring. Vanuit de NAVO is de vraag gesteld of het mogelijk is voor dit project een samenwerkingsverband tussen Nederland en België aan te gaan. Het overleg tussen Nederland en België is daarop in maart 2004 gestart. In het NAVO Infrastructuur Comité zijn de aanvragen van Nederland en België als één geheel behandeld en op 9 november 2004 is het project goedgekeurd. Daarmee is budget beschikbaar gekomen voor de voorbereiding van het project in Nederland en België. Dat heeft geleid tot een bijzondere opdracht voor de Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (DGW&T), verstrekt door de Directie Materieel van de Koninklijke Luchtmacht. De opdracht omvat het projectmanagement voor zowel het Nederlandse deel als ook het Belgische deel van het pijpleiding tracé. Het project omvat de aanleg van totaal circa tachtig kilometer pijpleiding, waarvan circa zestig in Nederland en het ombouwen van een hoge druk pompstation op depot Pernis. De diesel gedreven pompen op dit depot moeten worden vervangen door twee elektrische van 450 kW per stuk. Van het totale tracé wordt ongeveer vijftig kilometer aangelegd in de Buisleidingenstraat tussen Rotterdam en Antwerpen. Dit is een strook van honderd meter breed speciaal gereserveerd voor de aanleg van leidingen. De planning is dat na de zomer dit jaar de internationale aanbesteding van het werk start. Bijzonder daarbij is dat het te sluiten contract gebaseerd zal worden op de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contracten (UAVGC). De uitvoering van de werkzaamheden wordt verwacht in de periode vanaf het najaar van 2006 tot begin 2008. De totale projectomvang is ruim 25 miljoen euro exclusief BTW.●

Human Resource Management Servicecentrum naar Enschede ENSCHEDE - Het Human Resource Management Servicecentrum van Defensie komt in Enschede te staan. Dat heeft staatssecretaris Van der Knaap onlangs besloten. Over de precieze plek van het centrum komt naar verwachting op korte termijn meer duidelijkheid. Voor legering kan mogelijk gebruik worden gemaakt van bestaande faciliteiten op kamp Holterhoek in Eibergen. Sinds september 2004 is het project Oprichting Dienstencentrum Personeel (DC Pers) bezig met de voorbereidingen voor de oprichting van een Human Resource Management Servicecentrum (HRM SC). Het project Oprichting DC Pers maakt deel uit van SAMSON-maatregel A2A: Herinrichting Personele Functiegebied Defensie. Het DC Pers gaat samen met de Hoofddirectie Personeel, de personeel- en organisatiestaven bij de defensieonderdelen en P&O advies het nieuwe personele functiegebied Defensie vormen. Het DC Pers wordt

het centrale aanspreekpunt voor ondersteuning en specialistische advisering op personeelsgebied. Een onderdeel van het DC Pers is het HRM SC. Het centrum herbergt uiteindelijk alle, nu nog verspreide, ondersteunende en administratieve taken op het gebied van P&O. Het HRM SC wordt gefaseerd opgericht. De basisorganisatie van het HRM SC zal eind 2005 operationeel gaan. Het HRM SC wordt vervolgens in de jaren daarna uitgebouwd. Het HRM SC bestaat straks uit het informatiecentrum, waar gebruikersvragen worden ontvan-

gen en beantwoord; het deskundigheidscentrum, waar de meer ingewikkelde vragen en cases worden behandeld, en kennis op het gebied van P&O wordt geborgd en gedeeld en ten slotte het ondersteuningscentrum , waar diverse ondersteunende P&O taken worden uitgevoerd. INVENTARISATIE

Om 3 oktober te kunnen halen, moet op tijd worden gestart met de bemensing van het HRM SC. Binnen enkele maanden start de werving en selectie van medewerkers voor het informatie-, het deskundigheids- en het ondersteuningscentrum. Het is van belang tijdig te weten of voldoende defensiemedewerkers met de juiste vaardigheden en kwalificaties in het HRM SC willen werken. Om die reden wordt, voorafgaand aan de werving en selectie, een belangstellingsinventarisatie gehouden onder alle P&O-functionarissen. Dit zal gebeuren in de maanden april en mei.

Om de P&O-functionarissen binnen Defensie een beter beeld te geven van wat het HRM SC is en gaat doen, wordt vanaf medio april bij de defensieonderdelen een aantal voorlichtingssessies gehouden. Tijdens de sessies wordt dieper ingegaan op onder andere de inhoud, betekenis en werking van het HRM SC, alsmede taken, functies, functie-eisen, de context binnen de defensieorganisatie en de reeds genoemde belangstellingsinventarisatie. De eerste sessies vinden plaats in de tweede helft van april bij de KLu en de KL. De sessies bij de andere defensieonderdelen vinden vervolgens in de eerste helft van mei plaats. Op korte termijn worden de P&O-functionarissen door het eigen defensieonderdeel geïnformeerd over data en locaties. Meer informatie op: Defensieportaal/Bestuursstaf/Hoofddirectie Personeel/Herinrichting Personele functiegebied Defensie/ Oprichting DC Pers●

GEEN KUSTWACHTSQUADRON OP DE KOOY DEN HAAG - Minister Kamp ziet niets in de stationering van een kustwachtsquadron, uitgerust met AB412 helikopters, op marinevliegkamp De Kooy. Hij heeft dit de Tweede Kamer laten weten. Het is uit operationeel, noch uit financieel oogpunt zinvol, vindt de bewindsman. De capaciteiten van de AB412 die de Koninklijke Luchtmacht nu in gebruik heeft, zijn niet voldoende om de SAR-taken van de Lynx van de Koninklijke Marine over te nemen. De technische aanpassingen van de helikopter om deze taken volledig over te nemen, vergen extra investeringen. Met het toekomstige bestand aan defensiehelikopters is er wel voldoende capa-

citeit om het huidige takenpakket van de AB412 over te nemen. “De keuze voor de Chinook en de voorziene uitbreiding van het bestand acht ik nog steeds een juiste”, schrijft minister Kamp. Het voorstel om het geld voor de verwerving van drie of vier Chinooks te gebruiken voor extra AB412’s vindt hij geen optie, omdat dit de expeditionaire transportcapaciteit van de

Uitreiking vliegeruiltje DEN HELDER - De commandant van Vliegtuigsquadron 860, het operationele squadron van de Groep Maritieme Helikopters, kapiteinluitenant-ter-zee Gerhard Polet heeft op vrijdag 15 april 2005 het door de Lynx vliegers felbegeerde ‘Uiltje’ uitgereikt aan luitenant-ter-zee der tweede klasse Amanda Tijben. Zij is de tweede vrouwelijke helikoptervlieger in de rijke historie van de Marine Luchtvaartdienst die met het behalen van haar dagen nacht dekkwalificatie dit ‘Uiltje’ op haar vliegoveral mag dragen. Het symboliseert dat zij in staat is om onder alle omstandigheden als boordvlieger te opereren. De vrouwelijke vlieger die haar voor ging was LTZ vlieger 2OC bd Denise Eikelenboom. Zij behaalde haar kwalificatie ruim tien jaar geleden in 1994. De eindcheck is afgenomen door het Hoofd Vlieginstructie de Kooy van Vliegtuigsquadron 7, het opleidings- en Search and Rescuesquadron van de Groep Maritieme Helikopters, LTZV 1 John van der Loo. Na een praktische ervaringsopbouw in juni tijdens de FOST in Zuid-Engeland, zal zij na het zomerverlof met haar vluchteenheid worden ingezet aan boord van Hr.Ms.van Nes om in single pilot-concept haar eenheid met de Lynx-boordhelikopter te ondersteunen.●

V.r.n.l.: KLTZ Polet, LTZ2 Tijben en LTZV1 Van der Loo.

krijgsmacht aantast, terwijl er geen voordelen in nationale taken tegenover staan. De Agusta-Bells van de luchtmacht hebben een divers takenpakket: het redden van vliegers uit zee bij dag, patiëntenvervoer voor de Waddeneilanden, standby staan voor een F-16, hydrazineongeval, civiele SAR-operaties, militaire bijstand, algemene bijstand en overige taken. In 2007 moet de nieuwe NH90-helikopter een aantal taken overnemen. De Lynx helikopters van de Koninklijke Marine vervullen nu al de SAR- en de OSRDtaak bij nacht, omdat de AB412 dat door technische beperkingen niet kan. Voorts heeft de AB412 een beperkt vermogensoverschot bij het hooveren boven een object zoals een schip. Aanpassingen van de AB412 op dit punt vergen aanvullende investeringen. De NH90 is geavanceerder dan de Lynx en beschikt over een groter laadvermogen en -volume, waardoor de operationele mogelijkheden worden vergroot. In de nieuwe samenstelling van de helikoptervloot (NFH, MTTH, Chinook en Cougar) is er meer capaciteit beschikbaar dan nu het geval

is. Daardoor ontstaat volgens de minister voldoende extra capaciteit om de rest van het takenpakket van de AB412’s te kunnen opvangen. Deze heli heeft geen expeditionaire capaciteiten en speelt dus geen rol bij militaire operaties buiten Nederland. Het toekomstige bestand aan helikopters garandeert dat het takenpakket van de AB412 zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin kan worden overgenomen en voorziet bovendien in een uitzendbare helikoptercapaciteit. Alle helikopters van de krijgsmacht en het bijbehorend personeel en materieel, inclusief dat van de vliegvelden Gilze-Rijen en De Kooy en het militair luchtvaartterrein Deelen, worden in de naaste toekomst ondergebracht in het Defensie Helikopter Commando (DHC). In de afgelopen periode hebben vertegenwoordigers van de marine, de landmacht en de luchtmacht gewerkt aan een projectvoorstel voor de oprichting van het DHC. Het commando valt onder de verantwoordelijkheid van de Commandant Luchtstrijdkrachten. Eind 2007 moeten de operationele activiteiten onder verantwoordelijkheid van het DHC kunnen starten.●


De directrice van het Martinus college, afdeling HAVO/VWO, A. van Vlimmeren en de plaatsvervangend directeur operationele ondersteuning, commandeur G. Flieringa, tekenen de samenwerkingsovereenkomst. Foto: Ruud Mol- CAVDKM

Kennismaken met de wereld die techniek heet GROOTEBROEK - De Koninklijke Marine heeft dinsdag 5 april, als onderdeel van het Jongeren- en Technologienetwerk Nederland (Jet-Net) een samenwerkingsovereenkomst met de scholengemeenschap het Martinus College te Grootebroek gesloten. Zo moet de belangstelling en motivatie onder HAVO- en VWO-leerlingen voor exacte vakken binnen de opleidingen worden vergroot. ‘Technologie is leuk, uitdagend en overal om je heen’. Daarom draait het bij Jet-Net om inspiratie en motivatie voor de bèta en technieksector. Het keuzegedrag kan worden beïnvloed door leerlingen kennis te laten maken met de uitdaging en de breedte van een technisch of wetenschappelijke carrière. In het directe belang voor de werving van nieuwe studenten draagt de Koninklijke Marine hier aan bij. Alleen luisteren is er niet meer bij. Door ervaringen op te doen in het vak, laat je de doelgroep kennis maken met de techniek. Stimulering van bèta en techniek wordt door het Martinus College thematisch ingevuld. De marine gaat gastlessen geven evenals een bezoek van leerlingen aan de praktijkomgeving in Den Helder. Thema’s als zintuigen, water en meteorologie komen onder andere aan de orde. Naast het Martinus college te Grootebroek voert de KM mo-

Tsjechische medaille voor BID KL BUSSUM - Sergeant-majoor Geert Jonker van de School Bevoorrading en Transport mocht 11 april een medaille ontvangen uit handen van de Tsjechische ambassadeur in Nederland. Sergeant-majoor Jonker, werkzaam bij de productgroep Gravendienst van de instructiegroep Logistieke Diensten, ontving de medaille voor zijn aandeel in de bergingswerkzaamheden van de omgekomen Tsjechische bemanningsleden van een Britse bommenwerper, neergehaald tijdens de Tweede Wereldoorlog. Eveneens op 11 april werden de stoffelijke resten van deze bemanningsleden bijgezet in een groepsgraf op de militaire begraafplaats te Bergen op Zoom. De bommenwerper werd in 1942 neergehaald en stortte neer bij Middenmeer in de kop van NoordHolland. Alle zes bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. De Duitse bezetter borg destijds reeds de piloot en een aantal van de overige bemanningsleden. Daar het toestel echter erg diep was ingeslagen werden toentertijd niet alle resten van de bemanning geborgen. Vorig jaar augustus en september werd het gehele toestel geborgen, waarbij

de Bergings- en Indentificatiedienst van de KL zich ontfermde over de achtergebleven stoffelijke resten. Behalve Jonker ontvingen ook het hoofd van de bergingsdienst van de KLu, kapitein Spierings en het hoofd van de Commonwealth War Graves, de heer Gee, een medaille.●

menteel ook voorbereidende gesprekken met een ander college om gezamenlijk activiteiten te organiseren.●

Open Dag MVK Valkenburg VALKENBURG - In verband met de sluiting van Marinevliegkamp Valkenburg is besloten om nog eenmaal het vliegveld open te stellen voor het publiek. Deze Open Dag heeft op zaterdag 4 juni 2005 plaats. De dag staat in het teken van het afscheid van omwonenden van het vliegkamp. Daarnaast wordt er ook afscheid genomen van landen die ook over maritieme patrouillevliegtuigen beschikken en waarmee in het verleden intensief is samengewerkt. Tot slot wordt er ook bijzondere aandacht besteed aan gepensioneerd personeel. Diverse landen zijn uitgenodigd om hun land te komen vertegenwoordigen met een maritiem patrouille vliegtuig. Deze vliegtuigen zullen ter bezichtiging opengesteld worden. Er vindt gedurende de open dag geen vliegshow plaats. Wel worden er tal van andere activiteiten georganiseerd, zoals een demonstratie met recreatiezweefvliegtuigen, een show met modelvliegtuigen, een lunchconcert van de Marinierskapel en een optreden van de steelband. In en om de hangaars wordt ook een airmarkt gehouden waar allerlei luchtvaart gerelateerde spullen worden aangeboden. De poorten gaan om 9.30 uur open met de ontvangst van actief dienend en gepensioneerd personeel. Voor deze mensen zal er een ochtendprogramma zijn waaronder een ceremoniële kranslegging. Daarna wordt een rijstmaaltijd aangeboden. Om 11.30 uur staat het vliegkamp voor iedereen open en beginnen de activiteiten. De open dag eindigt om 18.00 uur. Meer informatie en opgave voor het ochtendprogramma staat op: www. marine. nl/mld/opendag 2005. Opgave voor deelname aan de airmarkt via telefoonnummer 071 - 405 20 56.●


KORT INTERNATIONAAL NIEUWS

GROTE ORDER VOOR BRITSE HOUWITSER LONDEN - Het Britse BAE Systems heeft een opdracht in de wacht gesleept voor de levering van 495 M777A1 155 mm lichtgewicht houwitsers aan de landmacht en het Korps Mariniers van de Verenigde Staten. De kanonnen worden over een periode van vier jaar geleverd, te beginnen vanaf juli 2006. De productie vindt voor zeventig procent in Amerika plaats. Het leger neemt 233 stuks af, de mariniers 262. Bij het Korps gaat de houwitser de veel zwaardere M 198 vervangen. De exemplaren van de landmacht zullen worden uitgerust met het Towed Artillery Digitization/Digital Fire Control System. Dit TAD/DFCS moet de M777A1 in staat stellen de Excalibur precisiegeleide projectielen veertig kilometer ver te schieten met een nauwkeurigheid van tien meter. Foto: BAE Systems●

gelaten: de PCU (Pre Commissioning Unit) Texas. Van dit type staan er dertig op de rol. De Virginia is een kleinere versie bijna 2000 ton - van de oorspronkelijk geplande Seawolf. Na de instorting van de Sovjet-Unie bleek een dergelijk grote en kostbare boot niet meer nodig. De Virginia-klasse heeft stealth eigenschappen, beschikt over de modernste sensoren en wordt nucleair aangedreven. Onderwater bedraagt de waterverplaatsing 7.300 ton en haalt ze een snelheid van plus 25 knopen. De bewapening bestaat uit twaalf lanceersilo’s voor Tomahawk kruisraketten en vier 533 mm torpedobuizen, van waaruit ook Harpoons kunnen worden afgevuurd. De boten hebben verder ruimte voor een mini-onderzeeër en speciale eenheden, zoals SEAL’s. Foto: Chris Oxley, Northrop Grumman

Waaghalzerij op wieken WILMINGTON - Tijdens het interbellum hielden ex-oorlogsvliegers de interesse in de vliegerij bij het grote publiek levend door als een soort circus door het land te trekken en allerlei stunts uit te halen. Deze barn stormers, zo genoemd vanwege hun gewoonte een boerenschuur door de ene deur in te

vliegen en door de andere uit, schrokken voor niets terug. Die traditie van waaghalzerij is nog springlevend. Op de foto staat Kyle Franklin als een soort Batman op de bovenste vleugel van een door zijn vader bestuurde Waco dubbeldekker. Foto: Daniel J. McLain, US Navy.●

Corporation●

SPAANSE WAPENS VOOR VENEZUELA MADRID - Venezuela verleent Spanje een fikse wapenorder. Beiden landen ondertekenden eind maart een contract voor de levering door CASA van om te beginnen tien CN-295

TRAGE LECLERC DRUKT WINST GIAT PARIJS - De winst van het Franse Giat staat onder druk door de trage aflevering van de Leclerc tank. Kon het bedrijf zich in 2003 nog verheugen in een opbrengst van 729 miljoen euro, in 2004 liep dit terug naar 590. En allemaal dankzij problemen met een van de paradepaardjes van de Franse wapenindustrie. Van de 45 die er vorig jaar aan het nationale leger hadden moeten worden afgeleverd, kwamen er uiteindelijk maar een schamele twaalf binnen. De oorzaak van de stagnatie zit hem onder meer in de software en elektronica. Een parlementair onderzoek noemt de nieuwe afstandsmeter, de toren en de periscoop als boosdoeners. Het Franse leger heeft 406 Leclercs besteld. De laatste zouden dit jaar worden bezorgd, maar dat wordt nu waarschijnlijk pas 2006. Foto: Giat●

transportvliegtuigen (zie foto) en daarnaast twee CN-235 maritieme patrouillevliegtuigen. Verder zal de werf Navantia acht patrouillevaartuigen voor de Venezolaanse marine bouwen. Vier ervan zijn bestemd voor dienst in de kustwateren en deze borduren voort op de Spaanse Serviola-klasse. Dat wil zeggen een waterverplaatsing van rond 1200 ton, een lengte van circa 68 meter, voorzieningen voor een middelzware helikopter en een bemanning tot 48 koppen. De grotere 1700 ton schepen vallen in de categorie korvetten en zullen op de oceaan opereren. Hierbij gaat het waarschijnlijk om een nieuw ontwerp, dat tegemoet komt aan de specifieke Venezolaanse behoeften. Foto: EADS●

ALENIA WINT SPARTAANS CONTRACT

BUSHMASTER NAAR IRAK CANBERRA - Nog voordat hij officieel door het leger is geaccepteerd, mag de Bushmaster al aan de bak in Irak. Het Australische contingent dat de oude stek van de Nederlanders in de provincie al-Moethanna gaat bezetten, krijgt er minimaal twaalf mee. Het pantserwielvoertuig van eigen makelij dient ter aanvulling op de veertig Australian Light Armoured Vehicles (links op de foto). De Aussies hebben er 299 van besteld in zes varianten, rond zeventig zijn er intussen al gebouwd. De Bushmaster biedt inzittenden een zekere mate van bescherming tegen personeel- en antitankmijnen, en is verder bestand tegen kogels van 5.56 en 7.62 mm. Het 15 ton zware voertuig haalt op de weg een topsnelheid van 100 km/u en heeft een actieradius van duizend kilometer. Austra-

SOFIA - Bulgarije heeft aan het Italiaanse Alenia Aeronautica een order gegund voor acht C-27J Spartan turboprop transportvliegtuigen. De enige concurrent was CASA met zijn C-295. De huidige transportvloot van de Bulgaarse luchtmacht bestaat uit vijf Antonov An-26’s. De Bulgaren, die in maart 2004 lid werden van de NAVO, is er alles aan gelegen hun strijdkrachten te moderniseren. Zo tekenden ze in februari van dit jaar nog een contract met Eurocopter voor twaalf Cougar en zes Panther helikopters. Naast Bulgarije, hebben ook Italië en Griekenland de tweemotorige Spartans besteld, elk een dozijn. Het eerste Griekse toestel arriveert eind april/begin mei. Foto: Alenia Aeronautica●

Mijnwerkers op de killing fields BAGRAM - Mijnenruimen is een secuur en tijdrovend werk en laat geen ruimte voor fouten. Dat geldt op de killing fields van Cambodja, de voormalige slagvelden in Bosnië en Angola, en het geldt even-

eens in het roerige Afghanistan. Één misser en je vertelt het niet meer na. En dus betrachten ook de militairen van het Amerikaanse 367ste Geniebataljon de grootste voorzichtigheid. Boven: Sergeant Bauer Ronald van de B-Compagnie bedient op afstand - een MV-4 vlegel, een kleinere soortgenoot van de Aardvark. Jason Krawczyk, US Army

Links: Genist Felife Hernadez, van de A-Compagnie, in actie met een Handheld Standoff Mine Detection System. Jason Krawczyk, US Army

lische MvD●

TWEEDE VIRGINIA BOOT VAN STAPEL NEWPORT NEWS - De Amerikaanse marine heeft onlangs haar tweede Virginia-klasse aanvalsonderzeeër te water

Teksten: Wiebren Tabak

Zelfs een vlak terrein waarin mijnen zijn uitgezaaid, vormt al een hele klus. Maar in de buurt van Bagram hebben de genisten ook nog te maken met bunkers, loopgraven en schroothopen. Allemaal kunnen ze mijnen of trucbommen herbergen. De manschappen van het 367ste werken volgens NAVO normen en dat betekent dat ze voor het ruimen twee verschillende methoden moeten toepassen en dat het gebied voor 99,6 procent zeker geschoond moet zijn. Om het karwei te klaren, beschikken ze over gevarieerde middelen. Zegt Staff Sergeant Joshua Gallup, teamleider bij de B-Compagnie: “Normaal gaan we er eerst overheen met een Aardvark middelzware vlegel. Daarna sturen we de genisten en honden erop af.’ De cabine van de Aardvark kan 7.62 mm pantserdoorborende munitie weerstaan en is tevens bestand tegen een mijnexplosie. De bestuurder weet zich dus goed beschermd. Die veiligheid bieden ook de viervoeters van het 67ste Ontmijning Hondendetachement. Zij zijn erop getraind nauw met de genisten samen te werken en beperken de mogelijke locatie van een mijn tot één vierkante meter. Zijn er geen honden voorhanden, dan gaat de genist aan de slag met een Handheld Standoff Mine Detection System, dat naast een metaaldetector ook over een grondpenetratieradar beschikt. Knappe mijn die daaraan ontsnapt.●


MILITAIR VOETBALELFTAL DROOGT ENGELAND MET 4-0 AF

DEKAATJES

Kentish Challenge Cup binnen handbereik Links: De Nederlandse aanval brengt de Britse keeper Burton in het nauw.

heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@ mindef.nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. WONINGEN

Rechts: Ondanks hun verbeten inzet wisten de Britten het de Nederlanders niet echt moeilijk te maken.

DEN HAAG - Door een 4-0 zege op Engeland vorige week woensdag in Den Haag maakt het militair voetbalelftal voor het eerst sinds jaren weer kans op de Kentish Challenge Cup, de beker voor de winnaar van het jaarlijkse drielandentoernooi tussen de soldatenteams van Engeland, België en ons land. Wint Oranje op 11 mei in Eupen van België, dan pakt het de beker. De Rode Duivels speelden onlangs met 1-1 gelijk tegen de Engelsen. Hoewel Nederland het tegen hen bij vlagen aardig deed, waarschuwt trainer-coach adjudant Peter Peters echter voor teveel optimisme. “Maar ik sla de Belgen niet hoger aan dan de Engelsen.” TEKST: JACK OOSTHOEK FOTO’S: PETER WIEZORECK

Precies zoals voor de wedstrijd tegen Engeland zal Peters zich ongetwijfeld goed voorbereiden op de cruciale pot tegen de Belgen. Zo oefende Oranje de laatste weken drie keer: tegen de mi-

litaire ploeg van Luxemburg (11), de Nederlandse Gouden Gidsclub AGOVV (2-3 verlies) en de amateurclub DOS 19 (6-0 winst). Bij gebrek aan spelers die op het hoogste amateurniveau, laat staan in de Gouden Gidsdivisie of Holland Casino Eredivisie acteren, lag het accent daarin voor-

Tol Nederlands kampioen LEIDEN - Luitenant-ter-zee 2 Sonja Tol heeft de degenfinale van het Nederlands kampioenschap gewonnen. In een zaal van het Holiday Inn hotel in Leiden versloeg de marineofficier met gemak haar tegenstandster Timandra de la Fontaine met 15-5. Florettiste Indra Angad-Gaur haalde onverwacht de finale niet. Zij verloor teleurstellend in de halve eindstrijd van Saskia van Erven, die op haar beurt nipt de finale verloor van de pas 16-jarige Djinn Geurts. Voor Sonja Tol liep het NK op rolletjes. Achtereenvolgens versloeg zij Lorenza Colzato (154), Hairy Engelenburg (15-3) en Nicolette Kok (15-6), alvorens in de finale korte metten te

maken met Timandra de la Fontaine. “Het ging lekker vandaag, maar je moet toch altijd heel geconcentreerd blijven. Mijn tegenstandsters hebben niets te verliezen op zo’n NK en loeren op een kans om mij te verrassen”, zei Sonja Tol na afloop ontspannen. “Als je verslapt kan je het heel moeilijk krijgen. Gelukkig bleef ik goed scherp en heb ik gewoon gedaan wat van mij verwacht wordt: Nederlands kampioen worden”. Indra Angad-Gaur baalde van haar prestatie. Er wordt terecht van mij verwacht dat ik hier op een professionele wijze de strijd om het Nederlands kampioenschap aan ga; dat ben ik aan mijn stand verplicht.”●

al op teamgeest kweken. Met succes, want hoewel er individueel nog wel wat te verbeteren valt, knokte Oranje tegen de Britten als één man. Peters toonde zich na afloop dan ook een tevreden man. “We liggen goed op koers en zijn in het algemeen genomen tot goed voetbal in staat”, concludeerde de luchtmachtadjudant van de Koninklijke Militaire Academie in Breda. ”We moeten alleen de rust nog zien te vinden om een wedstrijd bij een voorsprong rustig uit te spelen. Dat die ontbreekt, komt door een gebrek aan automatismen, het gevolg van nog te weinig samenspel. Overigens vind ik dit eerder logisch dan zwak.” De eclatante Nederlandse zege moet echter voor een deel ook worden toegeschreven aan het onverwacht zwakke spel van de tegenstander die de Kentish Challenge Cup de laatste twee

jaar won. Waarmee overigens niks is afgedaan aan de prestatie van het Nederlands militair elftal. Waarom Engeland vorige week op het boerenkoolveld van de vereniging VUC zo (onthutsend) zwak voor de dag kwam, zal wel voor altijd een raadsel blijven. Voordat de paar honderd toeschouwers, onder wie minister Henk Kamp, secretaris-generaal drs. Ton Annink en luchtmachtbevelhebber luitenant-generaal Dirk Starink, goed en wel op hun plaats zaten, leidde Oranje al met 1-0 door een doelpunt van Koen Baakman, wachtmeester bij de Koninklijke Marechaussee. Kennelijk aangeslagen door de vroege achterstand slaagden de Engelsen er niet in wat terug te doen. Van hun rats boem boerenkoolvoetbal had Nederland weinig te duchten. Sterker nog, zonder zelf de sterren van de hemel te

Wielerploeg tast mis ROOSDAAL - Vol goede moed stond de militaire wielerploeg aan de start in het Belgische Roosdaal-Pamel, niet ver van Meerbeke, waar de Ronde van Vlaanderen op hetzelfde moment zou finishen. Niet alleen kopman wachtmeester (KMar) Martijn Alberts voelde zich sterk, dat gold ook voor wegkapitein kapitein der mariniers Jelle Coen Bijlsma en de overige renners. Onder hen twee nieuwe kleppers, huzaar-1 Neequaye Dsane, een beloftevolle klassieke renner en soldaat 1 Dennis Schoeren, een jonge neo-coureur.

Bij het ingaan van de finale reed een kopgroep met Belgen en één Deen weg. Alberts, noch Bijlsma kon volgen. Ook een latere poging van Alberts, om alsnog met een ploegje achtervolgers terug te rijden, leverde niets op. De kopgroep reed steeds verder weg. De Belg De Heener wist uiteindelijk te winnen, door in de laatste ronde min of meer ‘fietsles’ te geven aan de concurrentie. In de pelotonssprint wist Martijn Alberts een bescheiden 23e prijsje te bemachtigen.●

spelen controleerde Oranje de wedstrijd. En wanneer doelman wachtmeester Emile Aalbers al in de problemen raakte, dan toonde hij zich een prima keeper. Evenals zijn Engelse collega Burton trouwens, die deed wat mogelijk was. In de 27ste minuut tilde Nederland de score na een snelle aanval over de rechterflank naar 2-0, via een mooie intikker van wachtmeester 1 Maikel Hilster. Al met al lieten de on-Brits verdedigende Engelsen zich in de eerste helft tamelijk makkelijk in de luren leggen. Op slag van rust leidde dat zelfs tot 3-0 door opnieuw Hilster. PARIJS

Het pleitte voor de Engelsen dat ze de score na de thee met werkvoetbal een draaglijker aanzien probeerden te geven. Met Koen Baakman als één van de drijvende krachten liet het op een solide verdediging en een goed middenveld steunende Nederland echter moeiteloos overeind. Na een fraaie dieptepass bezorgde Hilster Nederland in de 62ste minuut met zijn derde goal zelfs de ongekende luxe van 4-0. Hoezeer de Engelsen ook streden, de eretreffer bleef achterwege. Terecht, want hun aanval stelde weinig voor. Volgend jaar mogen de Britten, die geen kans meer maken op de Kentish Cup, zich proberen te revancheren. Mogelijk gebeurt dit in Frankrijk, dat na een afwezigheid van bijna twintig jaar heeft aangegeven weer te willen meedoen. De Fransen hebben zelfs voorgesteld het toernooi volledig in Parijs te organiseren.●

Te koop: Havelte, Dennenlaan 26, tussenwoning, berging. Ind.: entree, toilet, woonkamer, keuken, inloopkast. 1e verd.: 4 slaapkamers, badkamer met ligbad, douche en toilet,. Vlizotrap naar bergzolder met mogelijkheden slaap-/werkkamer. Aangelegde tuin met achterom. Vr.pr. N 179.000,- k.k. Inf: 0521 - 34 72 17 of 06 - 215 857 56 of internet www.fehse.nl . Te koop: Harderwijk, Gruttomeen 140, eengezinswoning met 5 kamers. Hal tussen woning en aangebouwde stenen garage. Aangelegde tuin met steiger aan vijverpartij. Ligging en uitzicht maken dit object bijzonder. Vr.pr. N 229.000,- k.k. Inf.: 06 - 531 357 92. Zie www.funda.nl. postcode 3844 ZJ. Te koop: Amersfoort, wijk Nieuwland, appartement 100 m2. Bjr 1999. Ind.: gang, werkhok, toilet, badkamer, 2 slaapkamers, woonkamer met uitbouw (vh 3e slaapkamer), keuken v.v. app. Balkon 7 m2 op Z. aan het water. Vr.pr. N 224.000,- k.k. Inf.: 033 - 480 48 18. Te koop: Breda: Sophiastraat 41, 4-kamerappartement, 150 m2, afgesloten parkeerplaats. Gunstig gelegen op loopafstand binnenstad, LMA en station. Bjr 2000. Ind. Entree, hal, toilet, woonkamer, 3 slaapkamers, badkamer, inloopkast, (bij)keuken, balkon div bergruimtes. Vr.p. N 415.000 k.k. Info www.mfvastgoed.nl Te koop: Breda, Sophiastraat 63, 4-kamerappartement in centrum. Valkenburgpark om de hoek. Nabij NS station. Eurotoren bereikbaar in 10 minuten. Woonkamer 77 m2, 3 slaapkamers, badkamer, gastenbadkamer, Siemens-keuken, loggia op Z. Zie www.funda.nl Te koop: Breda, Kapelstraat 106, vrijstaande villa, 210 m2. Inpandige garage 20 m2, onder architectuur aangelegde tuin. Bjr 1968. Perceel 1.000 m2. Ind.: entree, toilet, woonkamer, werk-/slaapkamer, eetkeuken, bijkeuken. 1e verd.: 3 slaapkamers, badkamer, zolderberging. Vr.pr. N 645.000,- k.k. Inf.: www.westenburg.nl . Te koop: Eindhoven, Generaal van Teynstraat 44, 3kamerappartement gelegen op 2e woonlaag van in totaal 3 hoog. Goed onderhouden, berging beneden. 10 km van kazerne Oirschot. Inh. 180 m3, opp. 70 m2. Vr.pr. N 147.000,- k.k. Tel.: 06 - 254 487 26. Te koop: Oosterhout, Dommelbergen Noord, eengezinswoning. Ind.: entree, toilet, woonkamer met schuifpui, keuken. 1e verd.: 3 slaapkamers, badkamer. 2e verd.: bergzolder, hobby/ slaapkamer. Berging aan voorzijde. Aangelegde tuin ZW. Nabij winkelcentrum en scholen. Vr.pr. N 199.750,- k.k. Inf.: 06 - 502 367 82. Te koop: Houten, Rotstuin 16, herenhuis met uitzicht op park en plas. Buitenkans als u mooi wilt wonen op korte reisafstand van Gen. Knoop- of Kromhoutkazerne. Vr.pr. N 319.000,- k.k. Details op: www.dimo.nl of www.eigenhuis.nl . Bezichtiging: 06 - 380 623 09.

RECREATIE

KMA beheerst speedmars BREDA - Twintig deelnemende ploegen uit heel Nederland, waaronder twee vrouwenteams, streden op afgelopen donderdag, 21 april, op de KMA te Breda om het Open KL Kampioenschap Speedmars. Niet alleen hield de KMA voor de vierde maal het kampioenschap, ook pakte zowel het vrouwen- als het mannenteam de winst. Cadet-sergeant Carla Roeleveld was tevreden over de race: “We zijn bij elkaar gebleven en hebben de wedstrijd echt als team gelopen.” Met vier overwinningen uit vier wedstrijden was het KMA-herenteam overigens onge-

slagen. Ploeglid en medeorganisator Cadet-sergeant Erwin Schuurbiers: ”Ik kneep hem echt bij het vier kilometerpunt, omdat we toen acht seconden achter lagen op het schema van de beste tijd neergezet door het 17 Painfbat. Door training en presteren als team doken we alsnog dertien seconden onder de beste tijd.” Foto: Marcel Kerstens Uitslag NMK Speedmars mannen 1. KMA 24.54 min 2. 17 Painfbat GFPI 25.07 min 3. 42 Tkbat 26.07 min Uitslag NMK Speedmars vrouwen 1. KMA 17.26 min 2. Genie (Wezip) 19.33 min●

Selectie Nederland: Wachtmeester Emile Aalbers (KMar), eerste-luitenant Jeroen Bakker (KLu), sergeant Mikel de Windt (KL), sergeant Sander Poll (KL), marechaussee 1 Niels Dolstra, wachtmeester Joop van Dijk (KMar), marechaussee 1 Rachid Koraichi, sergeant Twan Relou (KLu), wachtmeester 1 Maikel Hilster (KL), wachtmeester Koen Baakman (KMar), sergeant C. van Woerkum (kl), tweede-luitenant Joël Titaley (KL), wachtmeester Diego Berghuis (KMar), wachtmeester Johan Hamstra (KMar), soldaat Rajesh Chotkan (KL), wachtmeester Danny Kruisselbrink (KMar), wachtmeester Peter van der Hoeven (KMar), marechaussee 2 Kevin Liefhebber.●

Te huur: Rekem, België, geheel vrijstaande 4-persoons vakantiebungalow, 8 km van Maastricht. Volledig ingericht, incl. ktv, 2 slaapkamers. Veel privacy. Goede fiets- en wandelmogelijkheden. Parkeren voor de deur. Geen huisdieren toegestaan. Inl.: 06 477 617 63. Te huur: Vakantiewoning met zwembad in ZW Frankrijk. Zie voor bijzonderheden: http://www.gitemagnoac.com. Vanaf 3 september: 3 weken huren = 2 betalen. Reacties: [email protected] of 06-223 835 59 na 18.00 uur.

REÜNIE Lokaal ‘de Bieb’ was de ontmoetingsplaats voor defensiepersoneel en inwoners van Steenwijk e.o. Vanwege het 20-jarig bestaan willen wij een feest organiseren om al deze bezoekers bij elkaar te brengen. We hebben echter geen idee hoe iedereen te benaderen. Herkent u ‘de Bieb’ en wilt u deelnemen aan deze reünie neem dan contact op met Henk Rutten, email: [email protected]●


Colofon

ROB DE WIJK: WESTERSE SUPERIORITEIT DOET ER NAUWELIJKS TOE BIJ MILITAIRE INTERVENTIES

De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting van het Ministerie van Defensie. bestemd voor het gehele Defensiepersoneel.

THE ART OF MILITARY COERCION DEN HAAG - “Waarom de westerse militaire superioriteit er bij militaire interventies nauwelijks toe doet?”. Zo luidt de intrigerende ondertitel van het boek The Art of Military Coercion dat is verschenen van de hand van professor Rob de Wijk. De vraag stellen is hem beantwoorden. De Wijk windt er in zijn nieuwe publicatie traditiegetrouw geen doekjes om. Oorzaken zijn volgens hem onder meer te weinig basiskennis bij politici van zaken als machtsinstrumenten in de buitenlandse politiek, van de krijgsmacht in z’n algemeenheid en militaire doctrines in het bijzonder, en ook de uiteenlopende transatlantische inzichten bij de vraag hoe militaire kracht dient te worden ingezet. Al die aspecten leiden volgens

de auteur in veel gevallen tot een weifelachtige inzet van militaire middelen die alleen al daarom bij voorbaat gedoemd is te mislukken. Consistentie in zijn boodschap kan De Wijk - directeur van het Clingendael Centre for Strategic Studies, hoogleraar aan de KMA en hoogleraar Strategische Studies aan de Universiteit Leiden - niet worden ontzegd. Want reeds in 2001 (zie Defensiekrant editie 6 2001) en de jaren daarna waarschuwde hij voor de gebrekkige kennis die politici en beleidsmakers hebben van de krijgsmacht. “En sinds die tijd is het er niet beter op geworden”,

Defensiekrant 25 jaar geleden In de Defensiekrant van 24 april 1980 stond op de middenpagina’s een verslag van het bezoek dat de ministerraad aan de marine bracht. Het is immers een goed gebruik dat ieder kabinet eens een dagje met de marine mee gaat varen. Het vrijwel volledige kabinet was die dinsdag daarrvoor te gast geweest op het eskader van de Koninklijke marine. Helaas moesten premier Van Agt en minister van Buitenlandse zaken Van der Klaauw verstek laten gaan, omdat zij op staatsbezoek in Indonesië waren. Twee van de eskaderschepen de ‘Tromp’ en het S-fregat ‘Hr.Ms. Callenburgh’ waren die ochtend IJmuiden binnengevaren om daar de genodigden aan boord te nemen. ‘s Maandags was het eskader, dat verder bestond uit het bevoorradingsschip Hr.Ms. Poolster en de onderzeebootjager Hr.Ms. Drenthe, al uit Den Helder vertrokken. Deze dag was tevens de eerste dag van de eskaderreis naar een oefengebied ten zuidwesten van Portugal, die tot 14 mei zou duren. Een druk programma al met alvoor de ministers, de staatssecretarissen en hun partners, maar in ieder geval wel een dagje in rustig vaarwater. ’s Ochtends kreeg men een briefing over het reilen en zeilen van het eskader, en hierna werd de gelegenheid geboden om een rondleiding te maken over het schip zelf. Natuurlijk mocht ’s middags het gebruikelijke nasi-goreng buffet aan boord niet ontbreken. Met veel enthousiasme werd hier dan ook graag gebruik van gemaakt. De ‘blauwe hap’ smaakte iedereen dan ook voortreffelijk. Hoogtepunt van de dag echter, was het aanschouwen van een bevoorradingsoperatie tussen de Poolster en de Tromp en de Callenburgh. Minister Scholten en zijn echtgenote werden per Lynx overgevlogen naar de Callenburgh, waar staatssecretaris Van Eekelen en secretaris-generaal hen beiden stonden op te wachten. Voor mevrouw Scholten was dit alles nieuw. Zij had nog nooit met een schip meegevaren. Wel had ze

eerder de doop verricht van her S-fregat Philips van Almonde. De dag werd afgesloten met vliegdemonstraties van een Atlantic en een Neptune en met een geweldige demonstratie van het Korps Mariniers die met hun landingsvaartuigen het spreekwoordelijke schuim deden doen opspatten. Na het ‘afmeren’ in Den Helder waar de Commandant der Zeemacht, schout-bij-nacht J.H.B. Hulshof de ministeriële gasten ontving, kon het eskader daarna pas écht aan de reis naar het zuiden beginnen. F.L.●

meent hij. “In de loop van de jaren negentig heeft een groot aantal politici met kennis van de Defensie-organisatie de Kamer verlaten, en je ziet dus dat die expertise helaas bijna helemaal is weggeëbd”. De auteur kraakt een harde noot als het gaat om de houding van wat hij noemt ‘westerse liberale democratieën die vaak meten met twee maten’. Aan de ene kant zien die landen zichzelf als voorvechters van vrijheid en democratische waarden (en bevechten ze elkaar niet), aan de andere kant komen ze om ideologische redenen en zelfbelang wel tussenbeide in conflicten elders ter wereld. ‘Hoe zouden wij het vinden als China, na jarenlang te hebben toegekeken naar de patstelling in Noord-Ierland tussen protestanten en katholieken, plotseling militair zou interveniëren?’, zo vraagt de Wijk zich af. Zoals de De Wijk op de beeldbuis in staat is gecompliceerde zaken voor iedereen begrijpelijk uit te leggen, zo helder is ook zijn boek. Korte zinsbouw en het noemen van talloze praktijkvoorbeelden lijken deze publicatie toegankelijk te maken voor een breder publiek. Overzichten van diverse militaire interventies (mislukt of niet mislukt) en van zogeheten ‘black holes’ (door criminele organisaties gedomineerde onbestuurde en onbestuurbare gebieden over de gehele wereld) maken het een meer dan lezenswaardig geheel. The Art of Military Coercion (Why the West’s Military Superiority Scarcely Matters’) is verkrijgbaar in de boekhandel, prijs 35,- euro ISBN 905330424X. Tekst: Paul Hager●

Mariniersmuseum terug in de tijd ROTTERDAM - Terwijl heel Nederland straks uitgebreid stilstaat bij de vrolijke meidagen van 1945, toen er een einde kwam aan de donkere dagen der bezetting, richt het Mariniersmuseum de blik op de meidagen van 1940, dit jaar 65 jaar geleden. De marinier van toen vertelt nu over hoe het was, toen rondom de brug. Inmiddels kapitein der Mariniers bd Loontjes is dinsdag 10 mei te gast in het Mariniersmuseum aan de Wijnhaven, op een plek zo dichtbij de brug, dat iedere marinier van toen er nog steeds kippenvel van krijgt. De locatie Wijnhaven is dan ook niet voor niks een van de symbolen voor de band tussen Rotterdam en het Korps Mariniers.

Hij zal die ochtend vertellen over zijn eigen belevenissen tijdens de meidagen van 1940, de tijd ervoor, toen hij net in dienst was gekomen en werd opgeleid in de Oostpleinkazerne en de tijd erna. Het verhaal van Loontjes begint precies om 11.00 uur. Voorafgaand is er voor alle deelnemers koffie of thee. Belangstellenden zijn vanaf 10.30 uur welkom. Na afloop van het relaas bestaat de mogelijkheid te lunchen in het museum (kosten N 7,50 pp). Na de lunch wordt een indrukwekkende film over de Tweede Wereldoorlog vertoond. Reserveren van plaatsen en lunch tot 7 mei a.s. op telefoonnummer 010 4129600. www.mariniersmuseum.nl●

Hoofdredactie: drs. Bert van Elk Eindredactie: Evert Brouwer Redactie: Jack Oosthoek, Monique van RijenBos en André Twigt Bladmanager: Hans van Zwet, algemeen hoofdredacteur Foto’s: Hennie Keeris, Peter Wiezoreck (staffotografen), CAVDKM e.a Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl

Defensie Evenementenkalender Open Dagen De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender evenementen vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 29 april: Inloopdag 13 Gemechaniseerde Brigade, Oirschot 30 april: Relatieconcert Fanfare Korps Bereden Wapens KL, Gouda 2 mei: Feest: ‘lente in bevrijd Nederland’, Delft 3 mei: Jeugdactiviteit: ‘Prinses Ardoenja is verliefd’, Arnhem 3 mei: Friese Elfsteden Wandeltocht; Leeuwarden e.o. 3-8 mei: Meivakantie: Open Cockpitdagen, Soesterberg 5 mei: Defilée, Ede 5 mei: Taptoe, Apeldoorn 7 mei: Herdenking, Dubbeldam 7 mei: NK-luchtgeweer-schieten, Apeldoorn 8 mei: Zondagmiddaglezing, Rotterdam 8 mei: Bevrijdingsfeest, Delft 8 mei: Parade intocht, Apeldoorn Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Nieuws’ op de link Defensie Evenementenkalender. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

NIEUWSBEELD

E-mail: [email protected] Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde laten van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Oplage: 45.000 Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: Tijl Offset, Zwolle ISSN: 0167-0808

Luitenant-kolonel Frits van Dooren heeft woensdag 20 april in Naarden de zendapparatuur van Adam Curry teruggegeven aan de radiomaker en zijn crew. De apparatuur is gebruikt voor het live uitzenden van Radio Veronica op Camp Smitty in Irak. Curry & The Crew, bestaande uit Michiel Veenstra, Alexander Stevens en Arend Langenberg, verzorgden van 16 tot 20 februari 2004 tijdens Operation Iraqi Sunrise een week lang een radioprogramma vanuit Irak.Foto: Hennie Keeris

Juridisch kader voor Special Forces Afghanistan

Recommend Documents