juli 2013

MEDEDELINGENBLAD Jaargang 22, No.2, juni/juli 2013

“DE RECRUTERING VOOR DE NATIONALE MILITIE IN ZUIDHOLLAND” (Artikel in dit blad door dhr. Theo Olierook)

Inhoudsopgave Jaargang 22, nr. 2, juni/juli 2013 Van het Bestuur en van de Redactie

1917

Berichten uit de afdeling - Agenda afdelingsbijeenkomsten: - Bijeenkomsten van anderen - Ledenbestand - mutaties

1918 1919 1920

Bestuursmededelingen - Oproep - Foto's - Knipper voor TROUW - Afdelingsledenvergadering & Algemene Vergadering

1921 1921 1922 1922

Nieuwe leden stellen zich voor - Nieuwe leden stellen zich voor... nr. 46

1923

Algemene informatie - Aanwinsten voor de bibliotheek

1924

Wetens(w)aardigheden - De rekrutering voor de Nationale Militie in Zuid-Holland - Nogmaals Huwelijks bijlagen

1925 1930

- SHIFT ef_zeven - DVD Vier eeuwen Klapwijk

1930

Vraag en antwoord - Vraag en antwoord 60

1931

Afbeelding voorzijde: een lotingstrommel. Informatie over lotingsinstrumenten is te vinden op de website van het Legermuseum: http://www.collectie.legermuseum.nl/sites/strategion/contents/i004525/arma31%20de %20lotingsinstrumenten.pdf

JAARGANG 22, No 2 juni/juli 2013 MEDEDELINGENBLAD Van het Bestuur Zomer! Of toch niet? In ieder geval toont de kalender dat de zomer is begonnen. Dat houdt tevens in dat de meeste verenigingsactiviteiten pauzeren tot na de vakantie, die vakantie waarop vrijwel iedereen zich weer zo lang verheugd heeft. Zo ook de activiteiten van de NGV afdeling Delfland. De hele zomer (vakantie) periode organiseren we geen bijeenkomsten. De eerstvolgende bijeenkomst is (pas) op 19 september. Maar dat belooft dan ook weer een speciale avond te worden met als spreker de heer Jacques Moerman. Reserveer die datum maar vast in uw agenda. Jammer genoeg kunt u geen plaatsen in de zaal reserveren. Het bestuur kijkt ook zeer tevreden terug op de meest recente afdelingsavond "Opsporing Verzocht - Voor en Door Leden". Het was een geslaagde avond. Maar heeft u suggesties voor een andere opzet of invulling van een dergelijke avond, laat het ons weten.

Van de Redactie Een blad met wat strubbelingen. Eerst erg weinig kopij, daarna werd er nog het een en ander aangeleverd, waardoor er een vernieuwde indeling gemaakt moest worden. En tot overmaat van ramp was uw opmaakredacteur erg druk en langdurig bezig met zijn dagelijkse professionele activiteiten, waardoor de fut 's-avonds ontbrak om ook het afdelingsblad nog "even" af te maken. Gelukkig is het zomer en is er in de vakantieperiode geen druk om de eerstvolgende afdelingsavond op tijd aan te kondigen. In november is er de lezing over de ‘Nationale Militie’, in dit blad vast een voorproefje over dit onderwerp in het kader van recrutering en loting in het Westland, en de redenen van vrijstelling en afkeuring. Na mevrouw Käyser, schrijft nu de heer Scharp iets over de ‘eigen’ huwelijksbijlagen. Zo terugkijkend in dit blad is er weer voldoende verscheidenheid zodat het naar mijn stellige mening weer lezenswaardig geworden is. We houden ons aanbevolen voor uw bijdrage(n) aan de nog komende afleveringen van ons mededelingenblad. Namens de redactie en het bestuur: L.P. Heurter _______________________

Mededelingenblad Afd. Delfland- 2013 / 2

_______________________ 1917

BERICHTEN UIT DE AFDELING Agenda afdelingsbijeenkomsten: Donderdag 19 september 2013 om 20.00 uur “’t Woudt, de rijke geschiedenis van het kleinste dorp van Nederland” door de heer drs. J.W. (Jacques) Moerman. Zie voor uitgebreide aankondiging het vorige Mededelingenblad: jaargang 22 No.1, blz.1896 of op de website. Donderdag 17 oktober 2013 kunt u deelnemen aan een Excursie naar het Regionaal Archief Leiden, Boisotkade 2A, 2311 PZ Leiden. De exacte dagindeling is nog niet bekend, maar we starten ’s ochtends met een rondleiding en daarna kunt u eventueel nog archiefstukken raadplegen. De kosten bedragen ongeveer 4 euro per persoon. Bij voldoende belangstelling kunnen de kosten iets lager uitvallen. Het archief ligt in een parkeerzone, maar op loopafstand zijn parkeermogelijkheden: parkeergarage Breestraat (boven Hoogvliet) en parkeerterrein Garenmarkt. Per openbaar vervoer is het archief goed bereikbaar. U kunt zich opgeven bij Gerard Velders via e-mail [email protected] of telefonisch op nummer 070-3683302. Donderdag 28 november 2013 zal na de afdelingsledenvergadering, welke om 19.30 uur begint en ongeveer 20.15 uur eindigt, een lezing gehouden worden over de “Militieregisters” door de heer mr. drs. G.J.M. (Bennie) Blom, archivaris van het archief van Delft. Met vele handen toegang tot de Militieregister” Delft e.o. In 2012 zijn via het project Vele Handen (www.velehanden.nl) onder andere de militieregisters die Archief Delft beheert, geïndiceerd en op persoon toegankelijk gemaakt. Deze militieregisters omvatten een periode van ruim een eeuw (1818- 1922). Op deze wijze zijn ruim 32.000 mannen (ruim 7400 scans) uit deze bron geïndexeerd en op naam, plaats of geboortedatum online te doorzoeken (www.militieregisters.nl). Deze lezing gaat in op enerzijds het toegankelijk maken van archiefbronnen in het algemeen en de militieregisters in het bijzonder en anderzijds de waarde die militieregisters als bron voor historisch onderzoek kunnen hebben. In deze bron schuilt namelijk een schat aan informatie die interessante gegevens aan uw onderzoek kunnen toevoegen. De reguliere afdelingsavonden worden gehouden in de grote zaal van het Kerkelijk Centrum Delfgauw, de aanvang is om 20.00 uur. Afwijkende tijden vindt u hierboven. Het adres is: Kerkelijk Centrum Delfgauw, Zuideindseweg 7, 2645 BD Delfgauw. _______________________ 1918


_______________________

In de omgeving is voldoende gratis parkeergelegenheid. Achter de kerk bevindt zich ook nog een relatief groot parkeerterrein. Tijdens onze avonden is het toegestaan om ook hierop te parkeren. Zowel vanuit Delft, het Westland als Zoetermeer is de locatie goed te bereiken. Zie ook de website van de afdeling. Per openbaar vervoer is het Centrum prima bereikbaar met Veolia bus 121, vertrek van station Delft om 19.02 en 19.32 uur en van station Zoetermeer om 18.54 en 19.24 uur. De halte in Delfgauw heet: "Delfgauwseplein" en is slechts enkele minuten lopen van het Kerkelijk Centrum. Vertrek van Delfgauw richting Delft: 21.44, 22.44, 23.44 uur, richting Zoetermeer: 21.45, 22.45, 23.45 uur. (Kijk voor de dienstregeling op: http://veolia-transport.nl) Wij brengen de mogelijkheid van carpooling nogmaals onder uw aandacht. Mocht u belangstelling hebben met iemand mee te rijden, neemt u dan contact op met dhr. L.P. Heurter, telefoon 079-3617947, e-mail: [email protected]. Ook mensen die bereid zijn iemand mee te laten rijden, kunnen dit bij de heer Heurter kenbaar maken. Voorafgaande aan de bijeenkomst is er koffie e.d. te koop aan het buffet, evenals tijdens de pauze. Zoals gebruikelijk wordt er in de zaal niet gerookt! Introducés zijn van harte welkom. De afdelingsavonden worden op basis van ideeën van het afdelingsbestuur ingevuld. Dit is natuurlijk geen wet van Meden en Perzen. Ook u kunt uw invloed laten gelden bijv. door uw ideeën voor een spreker, een onderwerp of andere invulling voor een afdelingsavond aan te dragen. U moet er wel rekening mee houden dat we minimaal een half jaar tot soms een jaar vooruit plannen. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_* Bijeenkomsten van anderen Nationale Genealogische Dag - 21 september 2013 - in Delft De “Genealogische Vereniging Prometheus” organiseert ter gelegenheid van haar veertigjarige bestaan op zaterdag 21 september a.s. weer een Nationale Genealogische dag te Delft. Evenals bij de vorige lustra zijn er lezingen en geven bekende organisaties en verenigingen op de genealogische markt acte de présence. Dit jaar staan de lezingen in het teken van de komende viering van het 200-jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden. Als thema is de stamvader van het Huis van Oranje- Nassau gekozen met het accent op het leven van Willem de Zwijger, zijn afkomst, zijn naaste familie en enkele tijdgenoten in Delft, zoals Hugo de Groot _______________________


_______________________ 1919

en Clara Jansdr. van Sparwoude. De lezingen hebben zowel een historisch als genealogisch karakter. De dag richt zich op genealogen en anderen met belangstelling voor genealogie en geschiedenis. De entree voor bezoekers bedraagt € 5,- per persoon. Voor leden van de Genealogische Vereniging Prometheus is de toegang gratis. De markt en lezingen vinden plaats in het verenigingscentrum, Buitenwatersloot 312, 2614 GR Delft. De locatie is goed bereikbaar, zowel per openbaar vervoer als met de auto; op het terrein is ruime parkeergelegenheid waar gratis kan worden geparkeerd. De dag begint om 10.00 uur en eindigt om 16.00 uur. Nadere bijzonderheden zijn te vinden op de website www.prometheus-delft.org. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_* Ledenbestand Nieuwe leden: nr. 134896 dhr. J.A. Dame, Ereweide 16, 2727 GW Zoetermeer. nr. 134905 dhr. R.E. Klein, Guido Gezellelaan 87, 2624 LA Delft nr. 134934 dhr. J.R. Brouwer, Haviksingel 43, 2623 HX Delft Adreswijziging: nr. 133182 dhr. C.J. van der Ploeg, Juweellaan 690, 2719 SX Zoetermeer nr. 130670 dhr. L.J.A. Krapels, Park Seminarie 24, 3971 SB Driebergen-Rijssenburg Correctie: nr. 133186 dhr. M.C. Voskamp. Grijze Snip 43, 7827 KC Emmen Overgekomen van een andere afdeling: nr.127070 dhr. M. Hooymans, Rijnsburgerweg 67, 2334 BH Leiden. Op 31-5-2013 telde de afdeling: 306 leden en 18 bijkomende leden Onze nieuwe leden heten we bij deze hartelijk welkom, we wensen hen succes bij hun onderzoek en hopen hen ook bij onze afdelingsactiviteiten te ontmoeten. Voor nieuwe leden is ook het volgende van belang. De heer Gerard Velders verzorgt namens het afdelingsbestuur de verwelkoming en introductie van nieuwe leden. Hij geeft informatie over de afdeling en peilt tevens de interesses van de nieuwe leden. _______________________ 1920


_______________________

BESTUURSMEDEDELINGEN Oproep De afdelingsavond “Voor en door leden”, die het bestuur regelmatig op het programma van afdelingsavonden zet, had de laatste keer de titel “Opsporing verzocht”. Op deze avonden gaat het niet alleen om het onderwerp van de avond, maar het biedt de leden ook de mogelijkheid om met elkaar te praten over hun hobby. Elkaar te laten zien waar u mee bezig bent of juist te horen hoe en waar andere hun informatie vandaan halen. Natuurlijk zijn er vele mogelijkheden om zo’n avond “Voor en door leden” vorm te geven, daarom doet het bestuur bij deze een oproep om u als leden mee te laten denken. Laat het bestuur weten wat u belangrijk vindt, wat zou voor u een reden zijn om zeker naar deze afdelingsavond te komen. Reacties kunt u sturen naar Cokke de Keijzer Per brief, Valkhof 64 2261 HS Leidschendam, of Per mail: [email protected] *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_* Foto's Naar aanleiding van de oproep in de vorige uitgave van het Mededelingenblad zijn een tiental foto's ingestuurd. De foto's die nu beschikbaar zijn werden gemaakt door bestuursleden en oud bestuursleden. Daarom een herhaalde oproep. Wij verzoeken iedereen die foto's bezit welke gemaakt zijn tijdens afdelingsavonden en/of excursies deze ter beschikking te stellen voor het afdelingsarchief. Voor de goede orde: wij willen ze digitaal bewaren. Afdrukken zullen worden gescand en daarna aan u teruggegeven. Het bestuur wacht de inzendingen nog steeds met spanning af. Digitale foto's kunt u vanwege de grote bestanden alleen insturen naar [email protected] of [email protected]. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*

_______________________


_______________________ 1921

Knipper voor TROUW We zijn blij dat zich al snel een opvolger gemeld heeft voor het knippen van de familieadvertenties voor onze regio uit ‘Trouw’. Een aantal jaren heeft de heer J.P. van der Spek dit knipwerk voor onze afdeling gedaan. Hiervoor willen wij hem, ook op deze plaats, bedanken. De heer R. W. Poortier uit Rijswijk die inmiddels met het knippen begonnen is, heten we van harte welkom bij de knipploeg. * U weet toch dat u als lid, de index op de knipsels en de bijbehorende scans via de NGV-afdelingswebsite kunt raadplegen. Dat kost u verder niets. Ga naar: http://delfland.ngv.nl/advertenties.php en log in met uw lidnummer en wachtwoord. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_* AFDELINGSLEDENVERGADERING & ALGEMENE VERGADERING Op donderdag 18 april hielden we onze halfjaarlijkse afdelingsledenvergadering. Dit vanwege de Algemene Vergadering die voor 20 april in Utrecht gepland stond. Op deze Algemene Vergadering is dhr. R.W. Philippo tot nieuwe voorzitter gekozen, en dhr. H. Bauer als hoofdbestuurslid. Dhr. M. Krooswijk werd herkozen als secretaris. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_* NIEUWE LEDEN STELLEN ZICH VOOR De heer Gerard Velders verzorgt, namens het bestuur de introductie van nieuwe afdelingsleden. D.w.z. dat hij contact zoekt met deze nieuwe leden, informatie geeft over de vereniging en de afdeling en tegelijkertijd de interesses peilt. Voor alle duidelijkheid de stukjes worden door Gerard Velders geschreven maar voor publicatie wordt de betrokken leden zoveel mogelijk gevraagd om commentaar, aanvullingen en goedkeuring van bedoelde tekst. Nieuwe gezinsleden worden niet automatisch benaderd. Als een nieuw gezinslid in deze rubriek wil worden opgenomen of informatie wenst, wordt vriendelijk verzocht hiervoor contact op te nemen met dhr. Velders. Om u deelgenoot te maken. Volgt hierna een nieuwe aflevering van deze rubriek.

_______________________ 1922


_______________________

NIEUWE LEDEN STELLEN ZICH VOOR.... nr. 46 (door: Gerard J.L.M. Velders) Mevr C.O. Franssen (lidnr. 134549) Mevrouw Franssen (Odette) houdt zich al vele jaren bezig met genealogie. Zij beperkt zich niet tot het maken van een stamboom, maar probeert het tijdsbeeld waarin haar voorouders leefden te schetsen door middel van historisch onderzoek. Zo gaat zij op onderzoek uit in woonplaatsen van voorouders om te zien waar en hoe deze mensen woonden en hoe de plaatselijke gemeenschap samengesteld was. Geboren in Den Haag stamt zij uit een echte “Hollandse” familie, bestaande uit schoolmeesters, dominees en kooplieden. Voorouders komen voor in het hele land en daarbuiten, van Zeeuws-Vlaanderen tot Oost-Friesland. De wortels van haar echtgenoot liggen in Winterswijk. Op haar website www.netherlandsancestors.com vindt u onder het kopje “tijdreizen” een blog van het hoe en waarom van haar bezoek aan deze stad. Werk en hobby lopen voor Odette in elkaar over. Zo werkt zij voor Geneanet (www.geneanet.org) als vertaalster en als moderator op het Nederlandse forum van hun website. Tevens verricht zij onderzoekswerk voor de biografe Thera Coppens, bekend van o.a. haar boeken “Sophie in Weimar, een prinses van Oranje in Duitsland” en “Hortense, de vergeten koningin van Holland” (zie www.historisch-toerisme-bureau.nl ). Uit het voorgaande blijkt dat Odette een brede belangstelling heeft voor genealogie en geschiedenis. Zij probeert op de hoogte te blijven door lidmaatschappen van verenigingen en instellingen. Zo kwam zij op het “Famillement” in Maastricht in contact met de NGV en besloot ook daar lid van te worden. Hopelijk kan de NGV haar mogelijk helpen bij het oplossen van een paar nog onopgeloste vragen. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*

_______________________


_______________________ 1923

ALGEMENE INFORMATIE Onder deze rubriek vallen o.a. de subrubrieken: Boekennieuws, afdelingsbibliotheek, Archiefnieuws en Cursusnieuws.

(door: A.P.J. Käyser - van der Zee) Als aanwinsten kunnen we dit keer noemen: “Het geslacht Bom, bakermat in het Westland”, samenstellers: Diny Bom en Carla Drubers, redactie: Wil Bom, Elly Krist-Blom, druk- en bindwerk: Sione boekproducties Culemborg. Houten januari 20006.ISBN 90-9020315-X. Een prachtig groot boek met een harde kaft, 403 bladzijden dik; de laatste pagina’s bevatten een lijst van de gebruikte bronnen en literatuur en een index op de familienaam, waarbij afzonderlijk de voornamen worden genoemd. Het boek gaat uit van de stamvaders van Diny Bom en omvat de nakomelingen in mannelijke lijn van 1530 tot 2006, zijzelf is de 13e generatie. In de inleiding wordt uitleg gegeven over wat vermeld is, wat de nummering aangeeft, hoe het boek en de hoofdstukken zijn opgebouwd (heel handig), welke schrijfwijze van namen gehanteerd is, welke betekenissen het woord “bom” kan hebben en hoe het familiewapen ontworpen is. Behalve dat het boek heel veel Bom-men bevat, wordt er ook iets verteld over de tijd waarin een bepaalde voorvader (voorouderlijk gezin) leefde en is het boek rijk geïllustreerd met foto’s, bidprentjes, krantenartikelen, plaatjes van betreffende beroepen, landkaartjes, akten - zelfs adoptieakten- , afbeeldingen van diverse vormen van kassen, foto’s van huizen en molens, de grote gezinnen, en bij de laatste generaties: de bakkersfamilies waaronder het gezin waaruit Diny zelf stamt. Het betreft een roomskatholiek geslacht. Het is een erg leuk boek om te kijken en te bestuderen. Door de vele foto’s is er ook sprake van herkenning, de grote strikken in de haren van de meisjes, de bruidskleding van de diverse perioden, de enorme bruidsboeketten met anjers, de dames in jurken met lage taille in de 20-er, 30-er jaren, de winkelinrichting van vroeger, de bakfiets, de vrachtwagen, het type advertenties. En wat betreft de oudere generaties: er is flink veel onderzoek gedaan in originele bronnen, oral history is toegepast, en om goed beslagen ten ijs te komen zijn ook cursussen, zoals oud-schrift, gevolgd. Kortom, bedankt Diny voor het beschikbaar stellen voor onze leden.! *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*

_______________________ 1924


_______________________

Van de heer J.P. Jansen (van Tabgha) in Schipluiden ontvingen we opnieuw een klein ringbandboekje, nl: -‘De patroon van de kerk van ’t Woudt’. Het Gezelschap van Sint Cornelius. Den Hoorn, Pinksterfeest 12 juni 2011 Het vertelt iets over het patrocinium van deze kerk. Het is meer historisch georiënteerd en gaat in op het feit dat bij de vermelding van het vorige ringbandboekje in het blad van december 2012, sprake is van de ‘Corneliuskapel’ in Den Hoorn. We bedanken de heer Jansen voor dit boekje. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_* WETENS(w)AARDIGHEDEN De rekrutering voor de Nationale Militie in Zuid-Holland De heer Olierook heeft deze voordracht gehouden voor de ‘Studiegroep Genealogie Westland’ en heeft toestemming gegeven zijn verhaal ook in dit het Mededelingenblad van de NGV afdeling Delfland te plaatsen. Inleiding Na het vertrek van Napoleon waren de Nederlandse machthebbers, wegens gebrek aan vrijwilligers, genoodzaakt de dienstplicht te handhaven. Wel was er sprake van een verzachting van de dienstplicht. Slechts een beperkt aantal van de lotelingen moest ook daadwerkelijk dienen. Daarnaast bestond de mogelijkheid van dienstvervanging. De loteling die een dienstplichtig nummer had getrokken kon in zijn plaats een ander aanstellen. Mannen die graag in dienst wilden konden hun nummer ruilen met een ander, die niet graag in dienst wilde. De inschrijving Op grond van artikel 15 van de Militiewet werden jaarlijks alle mannelijke ingezetenen ingeschreven die op 1 januari hun negentiende jaar waren ingegaan. In de maand januari was men verplicht zichzelf bij de burgemeester en wethouders van de woonplaats aan te geven. Daar werd een alfabetische naamlijst van gemaakt, die werd gezonden aan de commissaris van de koning. De inschrijving bracht ieder jaar weer vele verrassingen en misverstanden met zich mee. Zo kon het gebeuren dat iemand zijn geboortejaar of -plaats niet wist of zich daarin vergiste, onwetendheid en administratieve slordigheid was de oorzaak van de gemaakte fouten. _______________________


_______________________ 1925

Voorbereiding op de loting Was de inschrijving voltooid dan werd aan de hand van de registers bij Koninklijk Besluit vastgesteld hoeveel militairen iedere provincie moest leveren. Zuid-Holland, als provincie met de meeste inwoners, moest ook de meeste soldaten leveren. ZuidHolland was verdeeld in vier militaire districten, Den Haag, Rotterdam, Leiden en Dordrecht. Deze vier districten waren weer onderverdeeld in 28 militiekantons. In de kantons vonden de lotingen plaats. De loting Voor elke gemeente werd afzonderlijk geloot en een ieder, die daarbij betrokken was, mocht persoonlijk een nummer trekken. Als prijs werd beschouwd een nummer dat voor de vervulling van de militieplicht vrijstelde. ‘Een niet’ was een laag nummer dat een oproep voor de dienst betekende. Op de lotingdag was het een drukte van belang, niet alleen in het gemeentehuis of school waar de nummers getrokken werden, maar ook in de kroegen en de straten. Door de commissaris van de koning werd per kanton een lotingplaats aangewezen. In het Westland was dat Naaldwijk voor: Loosduinen, Wateringen, Monster, ’s-Gravenzande, De Lier en Naaldwijk. De loterij werd gezien als een uiterst serieuze aangelegenheid waarbij iedere schijn van partijdigheid moest worden vermeden. Het minste of geringste foutje betekende al snel een naloting, daar zijn voorbeelden van. Rumoer en ongeregeldheden De regeling van de gemeenten om in een kanton op één en dezelfde dag de trekking te houden bezorgde de militiecommissarissen ieder jaar weer vele hoofdbrekens. De onderlinge rivaliteit tussen de dorpen was vaak groot en de lotingdag, met zijn drank en opwinding, werd beschouwd als een mooie gelegenheid om bestaande veten uit te vechten. Ook onderweg kon het behoorlijk onrustig zijn. De drank en hun uitbundigheid over het uitloten of hun teleurstelling over het inloten maakten de lotelingen soms baldadig. De commissaris van het eerste militiedistrict beschreef het na de loting in 1886 in Naaldwijk als volgt: “Zoals gewoonlijk hebben de lotelingen uit Loosduinen en ’s-Gravenzande bij het terugkeren naar hun gemeente, langs de openbare weg erg huisgehouden. De stoomtram had veel moeite het dronken volk in toom te houden. Conducteur en controleur werden mishandeld en bekwamen bloedige wonden. Het is te hopen dat de politie in Naaldwijk en Loosduinen er in zal slagen om enige der schuldigen te kunnen vervolgen.” _______________________ 1926


_______________________

In uiterste nood mocht de militiecommissaris de tussenkomst van de marechaussee vragen, maar die werd niet altijd gegeven. Een alternatief was een maatregel van de burgemeester van Naaldwijk in 1891 om alle houders van herbergen verantwoordelijk te stellen voor misdragingen die in hun lokalen werden gepleegd. Alle maatregelingen ten spijt, een loteling is dronken, dat was het beeld waarmee de Nederlandse burger in de 19de eeuw opgroeide. De eerste zitting van de militieraad De zittingen van de militieraad waren voor de lotelingen spannende gebeurtenissen waarbij de emoties hoog konden oplaaien. Degenen die een reden van vrijstelling hadden opgegeven moesten voor de militieraad verschijnen. De belangrijkste vrijstelling was de broederdienst. Ook werd men vrijgesteld als men enige zoon was. Daarnaast kon iemand ongeschikt worden verklaard wegens een lichaamsgebrek of omdat hij kleiner was dan een meter vijf en vijftig. U krijgt van mij een lijst van lichaamsgebreken die zeer uitgebreid is. De tweede zitting van de militieraad Voor degenen die ondanks de lotingen en de vrijstellingen toch in dienst moesten stond nog een laatste mogelijkheid open om gebruik te maken van een plaatsvervanger. Dit werd behandeld in de tweede zitting van de militieraad een maand na de eerste zitting. Ondanks de ongeveer 700 gulden die een plaatsvervanger kostte, werd er in ZuidHolland veelvuldig gebruik van gemaakt, niet alleen door rijkeluis-zoontjes maar ook door boeren en mensen uit het bedrijfsleven. In Naaldwijk, De Lier, Monster, ’sGravenzande, Loosduinen en Wateringen werden ingelijfd 556 soldaten, maar er waren 162 plaatsvervangers een percentage van bijna 30 procent. Conclusie De recrutering voor de Nationale Militie in de provincie Zuid-Holland bracht ieder jaar veel drukte met zich mee. Ondanks de moeite die de autoriteiten zich getroosten kon niet voorkomen worden dat tijdens de loting de gemoederen oververhit werden, voornamelijk door drankmisbruik en branieachtig gedrag. VRIJSTELLING VANWEGE..................... - Broeder in dienst, twee broers in dienst. - Enigste zoon zijner ouders, enige zoon zijns vaders, oudste zijner ouders, ondersteuner gebrekkige vader, verzorger zijner moeder, verzorger van zijn kinderen, verzorger van zijn oom, verzorger behoeftige familie, oudste ener weduwe, kostwinner, weduwnaar, oudste van wezen. _______________________


_______________________ 1927

- Theologie student, schoolonderwijzer, kan volstrekt van het kantoor niet gemist worden. - Commandant Burgerwacht, kapitein Burgerwacht, nationale garde. - Gedetineerd, prisonnier, voortvluchtig deserteur. Voor een jaar vrijgesteld, finaal vrijgesteld. - Gepasporteerd, gedesigneerd, gecondemneerd, gesubstitueerd. - Heeft een remplaçant. - Niet gecompareerd. - Ontslagen wegens diefstal. - Gegageerd, gehuwd. - Verblijf in het buitenland. - In de Franse conscriptie gereformeerd. - Geconfineerd, geaxuoneerd. - Geroyeerd. REDEN AFKEURING VOOR DE NATIONALE MILITIE A. gebrek aan linkerarm, gebrek aan rechterarm, lamheid in de linkerarm, lamheid in de rechterarm, stijve linkerarm, stijve rechterarm, te korte arm. B. gebrek aan de benen, scheurbuik in de benen, kromme benen, been eters, kwalijk ter been, zwak ter been, scheef been, een been achter in de bil, loopt kwalijk, mismaakt been, te kort been, breuk, benauwdeborst, kwade borst, slechte borst, zwakke borst, nauwborstig, aamborstig, op de borst, laboreerd aan een borstkwaal, bloedspuwing, gebrek aan de billen, liesbreuk. D. gebrekkige duim, stijve duim, geen duim aan de rechterhand, doof, hardhorend. E. stijve elleboog, verzwakking in de enkels, stijve rechterenkel, stijve linkerenkel. F. fistels, fistels aan de rechterhand, fistels aan de heup. G. gebrekkelijk, gebrekkig van gezicht, zwakheid op het gezicht, slecht gezicht, zwakheid van gestel, door het graveel gekweld, kwalijk te gang. H. kaal hoofd, vlekje op het hoofd, licht van hoofd, zwak van hoofd, niet wel bij den hoofde, kwaadzerig hoofd, gebrek aan de linkerhand, gebrek aan de rechterhand, geen handen, bevende handen, knobbel aan de rechterhand, gemis van de linkerhand, stijve rechter hak, hartkloppingen, kliergezwel aan de hals, scheve heup. I. idioot J. jichtig K. gebrek aan lengte, beneden de maat, te klein, kortzichtigheid, kliergezwel in de keel, stijve knie, gebrek aan beide knieën, laboreerd aan de knieën, klieren, kreupel, _______________________ 1928


_______________________

L. M. N. O.

P. R. S.

T. U. V.

W. Z.

gaat op krukken, laborerend aan de gevolgen van krankzinnigheid, binnenwaartse stand der knieën. zeerte in de lenden, zwak lichaamsgesteldheid, lichaamsgebreken. mismaakt, misvormd, gaat mank, hazenmond, hazenlip. stijve nek, scheve nek, neusbloeding. mist een oog, gebrek aan de ogen, zere ogen, zwakke ogen, bijziende, blind aan het linkeroog, blind aan het rechteroog, vlek op het linkeroog, vlek op het rechteroog, blind, onnozel. stijve pink, mist pink aan linkerhand, mist pink aan rechterhand. hoge rug, verkromming in de rug. gebrekkige schouder, hoge schouder, scheve schouder, stijve linkerschouder, stijve rechterschouder, scheurbuik, stameren, stotteren, stom, doofstom, scholiosis, slechte spraak. toevallen, slecht gebit, mist enige tanden, kromme tenen. kwaadaardige uitslag. mankeert 2 vingers, stijve vinger aan de linkerhand, mist de voorste vinger van de rechterhand, mist het eerste lid van de voorste vinger van de linkerhand, gebrek aan de vierde vinger in de linkerhand, gemis van de linker wijsvinger, verminkte vinger, mist het eerste lid der wijsvinger van de rechterhand, gebrek aan de voeten, ongemak aan de voeten, gebrek aan de rechtervoet, een voet wat verdraaid, zere voeten, stijve linkervoet, mismaakte linkervoet, platvoeten, zweetvoeten, verlamd. gebrek aan ’t wateren, kan zijn water niet houden, het gevolg van waterzucht, gezwel aan de rechterzijde, dikke wang. zenuwtoevallen, zwak zenuwgestel, kwaad zeer, zinneloos, ziekelijk, niet wel bij zinnen, verstandloos, fysieke zwakte, vallende ziekte, wezenloos.

NB. Als u de redenen van afkeuring leest, ziet u bij de letters ook nog een nummer. Zo ziet u bijv. B1 dat als iemand een gebrek aan de benen had, B12 is scheurbuik aan de benen en K4 is kortzichtigheid. In bovenstaande opsomming zijn alleen de letters opgenomen, niet de cijfers. Er is géén letter C bij de afkeuringsredenen. (Ingezonden door Theo Olierook) *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*

_______________________


_______________________ 1929

Nogmaals Huwelijks bijlagen (door: P.H.H. Scharp) Het artikeltje “Huwelijks bijlagen” van mevrouw Käyser-van der Zee in het blad van sept./okt. 2012 op blz. 1879 bracht mij tot de volgende aanvulling. Tijdens de voorbereidingen van ons huwelijk in 1964 vroeg de Haagse ambtenaar van de Burgerlijke Stand naar de overlijdensakte van mijn vader. Met de beperkte kennis die ik toen had, zei ik iets in de geest van “die is er natuurlijk niet, mijn vader is in de oorlog in Duitsland gefusilleerd”. De ambtenaar kende zijn zaakjes kennelijk slecht want hij accepteerde deze uitleg. Wel moest ik tijdens de huwelijksplechtigheid in een zijkamertje onder ede verklaren dat mijn vader overleden was. Pas in de jaren 90 heb ik geleerd hoe de zaken wel geregeld waren en heb ik de overlijdensakte van mijn vader ook gevonden. Enige maanden geleden kreeg ik ineens een ingeving, het zou wel leuk zijn om een kopie van de huwelijksbijlagen (inclusief de verklaring onder ede) bij onze huwelijksakte te hebben. Tot mijn teleurstelling vertelde de archiefambtenaar mij dat deze inmiddels vernietigd zijn. Jammer voor degenen die in de toekomst nader genealogisch onderzoek willen doen. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*

ef_zeven (door: A.P.J. Käyser - van der Zee) In deze rubriek vindt u onderwerpen, die voor de computer gebruikende genealoog interessant kunnen zijn, zoals e-mailadressen van medeleden; homepages die interessante informatie voor genealogen bevatten; informatie over genealogische bronnen die op CD-rom, DVD of anderszins zijn verschenen e.d. De informatie moet laagdrempelig zijn. Lezers die informatie op dit gebied hebben, kunnen deze aan mij toezenden. (E-mailadres: [email protected])

DVD van de ‘Genealogische Vereniging Klapwijk’. De ‘Genealogische Vereniging Klapwijk’ heeft het eerste deel, nl. de inleiding, van het dikke boek met genealogie ‘Vier eeuwen Klapwijk’ op DVD gezet. Dus niet het deel met de genealogische gegevens van de diverse takken, maar dat deel dat voor al diegenen die van de oudste Klapwijken afstammen, interessant is. Uiteraard zijn wel de nieuwe vondsten, zoals de informatie over de juiste stamboerderij in Pijnacker _______________________ 1930


_______________________

opgenomen. De DVD kost € 5,00 en er komt € 1,50 verzendkosten bij. U kunt een exemplaar bestellen bij Jurgen Klapwijk, penningmeester van de GVK, [email protected]. Overigens hebben we een exemplaar voor onze afdelingsbibliotheek in bezit. *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_* VRAAG en ANTWOORDRUBRIEK NGV-leden krijgen in deze rubriek gelegenheid vragen te stellen op genealogisch gebied. De vragen zijn vergezeld van naam en adres van de vraagsteller. Het is echter de bedoeling dat de antwoorden ook naar de redactie gezonden worden, zodat de lezers van dit blad hier ook kennis van kunnen nemen. In deze aflevering een van de vragen en antwoorden die voor de afdelingsavond "Voor en door Leden"met als onderwerp "Opsporing verzocht" op 18 april j.l. gesteld waren en beantwoord konden worden. Onze dank gaat speciaal uit naar diegenen die er tijd en energie in stopten om de vragen te kunnen beantwoorden. Aan het beantwoorden van de vragen werkten, direct en indirect, de volgende personen mee: Aad Verouden Marcel van der Stap Ron van Rooijen Anny Käyser-van der Zee JanWillem Koten en Hans van Felius Hier volgt de eerste vraag en het bijbehorend antwoord: VRAAG 60. WAT BETEKENT "za."? In de akte, uit het Brabants Historisch Informatie Centrum, waarvan ik een gedeelte meezend, staat: “Voor Rutger Deliss en Gerit Deliss, schepenen in Lith, is verschenen Jacob Arndtss van Zambeeck alias Wolsack woonende binnen der heerlijcheijt Alum als man van zijn huisvrouw Lenartken dochtere za: Peter Goessens in sijnen leven geweest secretaris deser heerlijcheijt Lith. Deze verkoopt aan Jan Jan Arndtss de Veer onsen _______________________


_______________________ 1931

naebuer een campken landts int carspell van Alphen onder d'ampt van Maes ende Wael als hem vercoopere dat van zijn huijsvrouwe ouders aencomen is ende van Dirick Janss van Wachtendonck alias Hoffkel ende vande kijnderen Jan Blanckarts gecocht heeft, gemeijndelijck genoempt Goijart Bocken campken,…... Mijn vraag gaat over Lenartken. Lenartken dochtere za: Peter Goessens za: betekent m.i. zaliger en betekent dat de persoon is overleden. Mijn vraag is slaat dit op Lenartken of op Peter Goessens? ANTWOORD op VRAAG 60 Zoals de vraagsteller zelf al aangeeft za. betekent zaliger. Denk maar aan de zin, in ons taal gebruik, mijn vader zaliger. En het woordje zaliger slaat op de vader Peter Goessen. Achter Peter Goessens staat nl. dat hij in zijn leven secretaris van de heerlijkheid Lith geweest is. Dus dan moet hij de overledene zijn. Van Jacob Arndtss alias etc. staat er dat hij man van Lenartken is Een vrouw was niet handelingsbekwaam, dus hij treedt namens haar op. Hij verkoopt dat stukje land, dat van zijn huisvrouws ouders heeft. Eigenlijk is het van haar. Zij zal het geërfd hebben. Vermoedelijk heet Lenartken dus Lenartken Petersdr *_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_* Aan dit nummer werkten mee: - T. Olierook, John Radeckerkade 39, 2552 WP Den Haag, tel. 070-3975735 e-mail: [email protected] - P.H.H. Scharp, Nobellaan 65, 2641 XV Pijnacker, tel. 015-3693760 e-mail: [email protected] Verder de bestuurleden: C.A.M. de Keijzer-van Holsteijn, G.J.L.M. Velders, en de redactieleden A.P.J. Käyser-van der Zee en L.P. Heurter.

_______________________ 1932


_______________________

COLOFON

ISSN 0928-774

Dit mededelingenblad is een uitgave van de NGV afd. Delfland en wordt gratis verstrekt aan de leden van de afdeling. Overige leden van de NGV kunnen het blad ontvangen door bijkomend lid te worden van onze afdeling. Voor niet leden van de NGV kost een abonnement € 9,00 (te betalen op Bankrekening 44.22.39.696 t.n.v. A. P.J. Käyser-van der Zee inzake NGV, Pijnacker). Het blad verschijnt in de maanden maart, juni, september en december. REDACTIE: L.P.Heurter, vacature. Redactieadres: Wengéhout 96, 2719 KB Zoetermeer, tel 079-3617947 E-mailadressen redactie: [email protected] en/of [email protected] Bijdragen voor een volgend nummer (getypt of per e-mail attachment, bij voorkeur in RTF) dienen in het bezit van de redactie te zijn op de 1ste van de maand voorafgaande aan de verschijningsdatum. De redactie draagt geen verantwoordelijkheid voor de ondertekende stukken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is toegestaan, echte rmet bronvermelding en onder toezending van een presentexemplaar aan de redactie. Nabestellen losse nummers: mw. A.P.J. Käyser- van der Zee, Rommesingel 49, 2641 VG Pijnacker, tel. 015-3695422, e-mail: [email protected] BESTUUR VAN DE AFDELING DELFLAND Vz ing. L.P. Heurter

Wengéhout 96

vice vz

A.P.J Käyser-van der Zee

Rommesingel 49

secr

S.C.M. de Wit

Schouw 91

penn

A.P.J Käyser-vander Zee

Rommesingel 49

lid

Mr. P.C. Kaiser

Rijswijkse Landingslaan 109

lid

G.J.L.M. Velders

Park Hoornwijk 42

lid

C.A.M. de Keijzer-van Holsteijn

Valkhof 64

lid

Ir. R. van Rooijen

Warmoesland 26

CALS-ad-interim: PR functionaris: Heraldische adviezen:

2719 KB Zoetermeer e-mail: [email protected] 2641 VG Pijnacker e-mail: [email protected] 2636 DH Schipluiden e-mail: [email protected] 2641 VG Pijnacker e-mail: [email protected] 2497 BE ’s-Gravenhage e-mail: [email protected] 2289 CZ Rijswijk e-mail: [email protected] 2261 HS Leidschendam e-mail: [email protected] 2635 LC Den Hoorn [email protected]

015-3695422 015-3809353 015-3695422 06 24912378 070-3683302 070-3272825 015-2126770

H.C. Ubink, Antoniusstraat 14, 2382 BD Zoeterwoude, tel. 071-5412922, e-mail: [email protected] C.A.M.de Keijzer-van Holsteijn, Valkhof 64, 2261 HS Leidschendam, tel. 070-3272825, e-mail: [email protected] E.B. van Rijn, Popnlierenhof22, 2678 SJ De Lier, tel. 0174-514472, e-mail: [email protected]

Homepage NGV afd. Delfland: Twitter-account: Webmaster:

http://delfland.ngv.nl http://twitter.com/NGV_DFL , en twitternaam: @NGV_DFL Ir. R. van Rooijen, Warmoesland26, 2635 LC Den Hoorn, tel. 015-2126770, e-mail: [email protected]

Welkom nieuwe leden:

G.J.L.M. V elders, Park Hoornwijk 42, 2289 CZ Rijswijk, tel. 070-3683302, e-mail: [email protected]

Carpooling:

ing. L.P. Heurter, Wengéhout 96, 2719 KB Zoetermeer, tel. 079 3617947, e-mail: [email protected]

Afdelingsbibliothecaris: Boeken en tijdschriften:

079-3617947

mw. J.B. Visser, Van Loostraat 14, 2582 XD ‘s-Gravenhage, tel. 070-3522894, e-mail: [email protected] (De catalogus staat op de afdelingswebsite.)

Genealogische Helpdesk:

M.L.M. van der Stap, Schuberthof 59, 2402 GJ Alphen aid Rijn, tel. 0172-420263, e-mail: [email protected]

Afdelings erelid:

A.P.J. Käyser-van der Zee

Index mededelingenblad

(dec.1991 t/m december 2011) te downloaden via de website.

Lidmaatschap NGV en adreswijziging Gens Nostra Nederlandse Genealogische Vereniging, Postbus 26, 1380 AA Weesp

juli 2013

Recommend Documents