Burgerenquête Duurzaam Soest juni/juli 2013
In opdracht van
Gemeente Soest Contact: mevrouw E. Middendorp Uitgevoerd door
Environs International Contact: Jaap Voorsluijs
Bergschenhoek, 5 september 2013
Achtergrond van het onderzoek
Soest is een middelgrote gemeente met ruim 45.000 inwoners, centraal gelegen in een groene omgeving. De gemeente werkt op een breed terrein actief aan een prettig, schoon en gezond leefmilieu (milieu, afval, natuur, groen) en voert een klimaat neutraal beleid (aanplant, energie, autogebruik) –
–
Onder andere via projecten zoals het 1000 bomen bos, de aanleg van fietspaden en het stimuleren van het Nieuwe Rijden en energiebesparing bij bedrijven en burgers. Daarnaast ondersteunt de gemeente lokaal het Burgerinitiatief Zonnepanelen en landelijke acties gericht op de bewoners zelf
In het kader van haar beleidsdoelstellingen, acties en initiatieven heeft de gemeente besloten een telefonische enquête onder de bevolking te laten houden. –
–
De vragenlijst voor deze enquête is gebaseerd op een vergelijkbare enquête in 2009 en door beleidsmedewerkers van de gemeente samen met bureau Environs International te Bergschenhoek verder ontwikkeld. Ook voor de uitvoering van de steekproef, interviews, analyse en rapportage werd bureau Environs ingeschakeld.
2
Environs Int. is lid van de Nederlandse Marktonderzoekassociatie (MOA) en garandeert een onafhankelijke uitvoering en de anonimiteit van respondenten.
Doelgroep en steekproef
De doelgroep voor het onderzoek wordt gevormd door alle bewoners van de gemeente van 20 jaar of ouder (= ca. 35.000). Uit het vaste telefoonaansluitingenbestand van de gemeente is a-select een steekproef getrokken om 250 interviews te realiseren. –
De interviews werden afgenomen door professionele interviewers vanuit ons callcenter in Amsterdam in de periode van 19 juni t/m 2 juli 2013 De gesprekken duurden gemiddeld ruim 15 minuten Er werden 251 complete gesprekken gevoerd. – –
– – –
3
burgers aangemeld bij het Info Filter (wil geen marktonderzoek) werden niet benaderd
Er werden 1055 telefoonnummers benaderd, wat leidde tot contact met 953 bewoners. Na aftrek van de contacten met (164) bewoners die buiten de gezochte groepen vielen of geen Nederlands spraken (6), zijn er 783 geschikte kandidaten bereikt, waarvan er 251 bereid waren tot deelname aan het onderzoek De netto respons (251) komt daarmee overeen met 32% van de geschikte huishoudens De resterende 68% van de geschikte bewoners weigerde De gerealiseerde steekproef van 251 complete interviews vertoonde in vergelijking met de gemeentelijke statistieken van alle inwoners geen significante verschillen op de kenmerken leeftijd, geslacht en woonwijk, zodat een herweging niet noodzakelijk was.
De gerealiseerde steekproef is op de gemeten kenmerken representatief voor de doelgroep (alle burgers van 20 jaar of ouder)
Samenvatting en conclusies
Belangrijkste uitkomsten
Belangrijkste uitkomsten burgerenquête Duurzaam Soest (1) - telefonische enquête onder 251 bewoners (20+) van Soest in juni 2013
ALGEMEEN
Belang thema’s: van de 8 voorgelegde thema’s wordt door de burgers van Soest het meest belang gehecht aan het zuinig omgaan met (drink) water, gevolgd door afvalscheiding/hergebruik en het zuinig omgaan met schaarse grondstoffen. Oordeel inzet gemeente: 62% van de burgers heeft een mening over de inzet van de gemeente Soest op gebied van milieu en duurzaamheid. – 42% vindt die inzet goed, 14% vindt dat het (nog wel wat) beter kan en 6% vindt dat het beter moet. Een grote groep (ca 38%) heeft geen mening en een enkeling vindt het teveel. Stimuleren van burgers: dat zou vooral via voorlichting, subsidies en goede voorbeelden moeten Focus inspanningen gemeente: vooral op onderwijs. Verder op het stimuleren energiebesparing woningen, duurzaam bouwen, bevorderen van fietsgebruik en stimuleren van zonnepanelen e.d. Informatie en voorlichting: over een breed gebied gewenst en dit wil men in het algemeen liefst via de lokale dag- en huis-aan-huisbladen (ca. 50% voorkeur, ongeacht het soort informatie). –
–
5
Voor aankondigingen van acties en bijeenkomsten e.d. prefereert men daarnaast email (voor aankondigingen) en voor informatie over lopende acties, subsidieregelingen, e.d. wordt ook de website van de gemeente veel als het aangewezen medium genoemd. Er is ook behoefte aan een informatieloket energiebesparing, maar meer voor een digitaal dan een fysiek loket.
Belangrijkste uitkomsten burgerenquête Duurzaam Soest (2) - telefonische enquête onder 251 bewoners (20+) van Soest in juni 2013 SPECIFIEKE THEMA’S (van deze enquête) Wonen en energie: –
ca. 50% van de burgers van Soest heeft de afgelopen 10 jaar energiebesparende voorzieningen getroffen in hun koop- of huurwoning:
–
Een op de acht inwoners heeft concrete plannen om (meer) voorzieningen te treffen:
–
Ook heeft ca. de helft van de inwoners zijn/haar gedrag aangepast om energie te besparen.
– –
waarvan de helft zint op zonnepanelen (6% van alle huishoudens). De meest genoemde maatregelen zijn het lager zetten van de verwarming (thermostaat) en het licht uitdoen als men kamer verlaat
De gemeente zou volgens de inwoners op energiegebied vooral burgerinitiatieven moeten stimuleren en een digitaal loket en advies op het gebied van energiebesparende voorzieningen moeten aanbieden. Voor een nieuw burgerinitiatief – na/naast de zonnepanelen - heeft 43% van de inwoners suggesties, waarvan ca. een kwart (10%) woningisolatie voorstelt
Verkeer en mobiliteit – –
–
87% van de huishoudens in Soest beschikt over minstens een auto; van de meest gebruikte auto in het gezin is nu 2% hybride of elektrisch: plug-in auto’s zijn er nog weinig (1% van de “gezinsauto’s”) Over 5 jaar verwacht 14% van de huishoudens met een hybride of elektrische auto te rijden: 9% hybride (waarvan ruwweg de helft plug-in) en 5% volledig elektrisch te rijden. Dat betekent dat over 5 jaar minstens 9% van de primaire auto’s in Soest een “stekkerauto” zal zijn (geheel of hybride plug-in) wat bijna een vertienvoudiging van het huidige aantal “stekkers” betekent.
N.B. Dit is uiteraard een ruwe prognose, want een groot deel van de autogebruikers heeft nu nog helemaal geen idee of geen idee of die toekomstige hybride auto van het plug-in type zal zijn en (ook) anderen zullen beïnvloed worden door externe factoren.(o.a. aanschafprijs, brandstofprijzen, beleid werkgevers, fiscus, stand en ontwikkelingen technologie, alternatieven,)
–
De helft van de huidige automobilisten heeft het gebruik bewust aangepast om brandstof te besparen.
–
Van de gemeente worden op duurzaam mobiliteitsgebied vooral goede, vlotte fietspaden en veilige fietsenstallingen verwacht, plus het bevorderen van de doorstroming op doorgaande wegen.
6
vooral dubbel glas, isolatie en aanschaf hr-ketel.
De meest gangbare maatregel is dat ze vaker gaan lopen of fietsen en de korte ritten achterwege laten.
Volledige uitkomsten Deel 1 : Klimaat, milieu en duurzaamheid
Vragen 1 t/m 7: • • • • •
Belang thema’s Bekendheid activiteiten Soest Oordeel inzet Soest Suggesties stimuleren bevolking Focus gemeente en motivatie
Vraag 1: belang thema’s: thema’s werden voorgelezen met de vraag op 10-punt schaal aan te geven “hoe belangrijk u dat vindt voor uzelf en uw directe omgeving, nu en in de toekomst”. Som van 8, 9,10 = topscore
0
25
50
zuinig met drinkwater, vermijden afvalwater
100
74
afvalscheiding en stimuleren hergebruik
22
70
terugdringen CO2 uitstoot waar mogelijk
5
30
57
6
31
54
waar mogelijk gebruik fiets en OV
6
26
62
zuinig met fossiele brandstoffen
4
24
68
zuinig met schaarse grondstoffen
33
11
42
38
20
voedsel waar mogelijk biologisch, zonder chemie
41
41
17
enigszins 6-7
lagere prioriteit
1
1
1
13
voedsel waar mogelijk lokaal geproduceerd
topscore 8-10
8
75
geen mening
1
Vervolg op vraag 1: thema’s enkele accentverschillen naar leeftijd en geslacht
9
Thema
Leeft (iets) sterker bij …….
Zuinig omgaan met ons drinkwater en het vermijden van afvalwater
Leeft breed, maar meest bij ouderen (65+)
Het scheiden van afval en stimuleren van hergebruik (recycling)
Vrouwen en ouderen (65+)
Zuinig omgaan met schaars wordende grondstoffen
Ouderen (65+)
Zuinig omgaan met fossiele brandstoffen zoals olie en gas
Vrouwen, midden (45-65) en ouderen (65+)
Terugdringen van de CO2 uitstoot waar dat maar mogelijk is
Vrouwen, midden (45-65) en ouderen (65+)
Waar mogelijk gebruik maken van fiets en openbaar vervoer
Ouderen (65+)
Ons voedsel zoveel mogelijk lokaal produceren, dus dicht in de buurt
Mannen, midden (45-65) en ouderen (65+)
Ons voedsel zoveel mogelijk biologisch produceren, dus zonder chemie
Jongeren (tot 45 jaar)
Vraag 2: bekend met activiteiten en/of acties die de gemeente Soest onderneemt
Op de vraag of men op de hoogte is met de activiteiten en acties die de gemeente Soest onderneemt op het gebied van milieu en duurzaamheid, antwoordt ongeveer de helft van de burgers min of meer bevestigend. De andere helft toont zich onzeker of heeft geen idee. – Ja (enigszins, redelijk, goed) 55% – Nee (nauwelijks of helemaal niet/geen idee) 45% Mannen (50%) en jonge bewoners (tot 45 jaar 50%) blijken gemiddeld minder op de hoogte of minder zeker van hun zaak 0%
10%
totaal
6
man
5
vrouw
6
jongeren
5
midden
5
ouderen
7
20%
40%
24
50%
60%
70%
25
22
15
31
28
11
33
24 31
17
32 24
redelijk goed
enigszins
100%
19
27
25
90%
31
25 16
80%
31
23
goed op de hoogte
10
30%
14 24
nauwelijks
helemaal niet
13
Vraag 3: Oordeel over de inzet die de gemeente toont
62% heeft wel een mening over de inzet van de gemeente en daarvan is 2/3 (42%) positief. 38% heeft geen mening / geen idee 20% van de bewoners vindt dat de gemeente meer moet en/of kan doen, waaronder 6% die echt ontevreden is omdat de gemeente te weinig doet. Anderzijds vindt 1% het teveel. Redelijk / goed Matig (kan beter)
– –
weet niet/geen antwoord 38% Slecht (moet beter) 6%
Doen te veel 1%
Vrouwen (netto 22%) en jongeren tot 45 (netto 27%) tonen zich relatief het meest “ontevreden”. Onder de ouderen zien we het grootste aandeel dat vindt dat de gemeente “teveel doet” namelijk 3% 0%
10%
totaal
10
man
11
vrouw
20%
9
30%
40%
50%
60%
32
80%
midden
10
36
ouderen
10
36
24
6 12
15
39
neutraal/geen idee
9 16
slecht/moet beter
2
9
41 31
1
31 8
17
matig/kan beter
100%
14
35
11
90%
41
32
redelijk/normaal
70%
38
32
jongeren
goede inzet
11
42% 14%
4 1 4
3
slecht/doen teveel
Vraag 4: motivatie oordeel over de inzet – REDELIJK/GOED (n = 105) - spontaan beantwoord, er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Algemeen gericht:
– – –
Zijn actief, inzet, instelling, aandacht Goed gevoel (algemene indruk, beter dan …..) Positieve berichten (in de krant, voorlichting, e.d.)
Maar ook (indien ‘slechts’ redelijk tevreden): – Het kan (altijd) beter – Te weinig voorlichting, meer communicatie – Ik merk er weinig van (de praktijk)
Concreet / resultaatgericht
– – – –
Afvalscheiding en - stations Natuurbeheer en groenvoorzieningen Zwerfvuil, schoon en netjes Zonnepanelen (actie)
(ca. 40% van 105) 19 keer genoemd 16 14 (ca. 40% van 105) 26 keer genoemd 9 6
(ca. 20% van 105) 13 keer genoemd 4 3 2
Burgers met een (redelijk) positief oordeel horen/lezen hier regelmatig over, hebben “gewoon een goed gevoel” en/of waarderen de aandacht en betrokkenheid van de gemeente. Concrete waardering focust zich vooral op de afvalinzameling.
12
Vraag 4: motivatie oordeel over de inzet – MATIG/SLECHT (n = 48) - spontaan beantwoord, er zijn meerdere antwoorden mogelijk
Algemeen commentaar:
– – –
– – – –
– – – – –
13
Maakt het niet (altijd) waar/aandacht verslapt/geen evaluatie Moet er meer aandacht voor vragen (moet meer tam-tam) Meer voorlichting gewenst, merk er weinig van Weet niet (weet er te weinig van) Het kan/moet altijd beter Politieke agenda/te weinig aandacht aan bepaalde wijken Gemeente schuift werk af op de burgers
Concrete verbeterpunten:
(70% van n = 48) 10 8 4 5 5 2 2
(33% van n = 48)
Verkeer: drempels, files en inrichting wegen/straten Ook: teveel wegen Zwerfvuil, troep op straat Afvalscheiding plastic (liever geen zakken en meer containers) Groen: sneuvelt teveel openbaar groen, bomen kappen Informatie is op de website niet makkelijk te vinden
6 1 2 3 2 2
Ook “ontevreden” burgers hebben het vaak over een “gevoel”: de gemeente belooft meer dan ze waarmaakt en het kan communicatief wel wat beter Er zijn relatief weinig concrete klachten en verbeterpunten; alleen de inrichting van straten en wegen krijgt wat negatieve aandacht.
Vraag 5: Hoe kan de gemeente inwoners zoals u stimuleren tot nog milieuvriendelijker of duurzamer gedrag ? Spontane reacties Voorlichting, communicatie, onderwijs, cursussen, info Financiële prikkels (subsidies, leningen) Het goede voorbeeld geven Stellen en handhaven van regels Stimuleren van plaatsing zonnepanelen op huis
–
Plus: Stimuleren zonnepanelen op openbare gebouwen
Stimuleren van groen op daken Stimuleren woningisolatie (vloer, dak, renovatie) Stimuleren gebruik fiets en/of OV Stimuleren elektrisch autorijden Afvalscheiding beter faciliteren Geen, dat kan een gemeente niet, moet je uit jezelf doen Geen idee
31% 14% 13% 6% 6% 1%
4% 3% 5% 2% 2% 16% 22%
Voor zover men al vindt dat de gemeente kan of moet stimuleren, dan denkt men vooral aan voorlichting, communicatie en educatie, subsidies of soepele leningen en het geven van het goede voorbeeld.
14
Vraag 6: waarop moet gemeente haar inspanningen op het gebied van milieu en duurzaamheid de komende tijd vooral richten? belang gemeten op schaal van 1 tot 10
Natuur- en milieuonderwijs op alle scholen
67
Stimuleren van energiebesparingen bestaande woning
60
Bevorderen duurzaam bouwen (nieuw en renovatie)
57
Bevorderen gebruik fiets (paden, voorrang)
57
Stimuleren zonnepanelen en andere lokale duurzame bronnen
56
Voorlichting aan bewoners over natuur en milieu
0
10
27
31
25
35
enigszins 6-7
lagere prioriteit
1
16
10
33 50
1
12
34
topscore 8-10
1
15
38
29
2
7
32
45
Stimuleren van elektrische auto's (o.a. laadpalen)
7
33
49
Bevorderen duurzaam ondernemen bedrijven
15
24
75
geen mening
7
4 100
Vraag 6: waarop moet gemeente haar inspanningen richten? Toelichting bij de uitkomsten van de vorige dia:
Het hoogste belang wordt toegekend aan natuur- en milieuonderwijs op alle scholen (67% enigszins tot zeer belangrijk)
1. –
En op de tweede plaats staat het stimuleren van energiebesparingen in bestaande woningen: 60% vindt dit van groot belang en 33% enigszins.
2. –
Dit spreekt ouderen het meest aan (66% topscore)
Gevolgd door het stimuleren van duurzaam bouwen en verbouwen. (57%+32%) Op de vierde plaats komt fiets en openbaar vervoer (57% en 27%) Min of meer gelijk met het stimuleren van zonnepanelen en andere bronnen om ter plaatse duurzame energie op te wekken. (56% en 31%)
3. 4. 5. –
Jongeren onder de 45 jaar spreekt dit het meest aan (60%), maar ouderen blijven niet achter (50%)
Opmerkelijk is de score voor voorlichting bewoners over natuur en milieu: staat laag op de lijst van topscores – terwijl educatie op scholen toch bovenaan staat - maar het belang wordt wel breed gedragen: 84% van de bewoners geeft een 6 of hoger. Dat geldt in feite ook voor het bevorderen van duurzaam ondernemen door bedrijven binnen de gemeente: slechts 10% vindt dit van (wat) minder belang. En zelfs de laatste maatregel op deze ‘prioriteitenlijst’ – het bevorderen van elektrisch autorijden – wordt door 63% van de burgers met een 6 of hoger gesteund.
6.
7. 8. –
16
vrijwel niemand vindt dit echt onbelangrijk en die prioriteit geldt ongeacht leeftijd of geslacht, al lopen de ouderen hierin wel het meest voorop.
Hier zien we een sterk verband met leeftijd: jonger dan 65 = 34%, terwijl 65 of ouder = 16%
Vraag 7.1: Waarom vindt u …. zo belangrijk? VOOR MAX 3 ITEMS INDIEN SCORE 10
Energiebesparing bestaande woning Ander soort energiegebruik, zonnepalen, windenergie dat goedkoper is stimuleren bij de bewoners, omdat het ook goedkoper is. Er zijn veel oude woningen die niet goed geïsoleerd zijn. Iedere verspilling gaat ten koste van het nageslacht. Ik denk dat daar heel veel te halen valt, qua energiebesparing. Er zijn veel oude huizen in Soest die niet goed zijn geïsoleerd. In tegenstelling tot nieuwbouwhuizen wordt er in bestande bouw niet per se automatisch met milieuvriendelijk bouwen rekening gehouden Mensen worden er bewust van dat ze milieutechnisch goed bezig moeten zijn.
Als het op een goedkope en milieuvriendelijke manier kan dan doen. Dat vind ik de meest duurzame vorm van energie. Het zou makkelijker moeten worden om zonnepanelen aan te schaffen. de overheid moet het vooral landelijk stimuleren. Iedereen eigen energie opwekken levert minder uitstoot op. Ik denk dat heel veel mensen daar graag iets mee willen doen, maar niet weten hoe. Ik denk dat de gemeente heel ver kan komen door informatie en eventuele leningen te verstrekken. Omdat daar de toekomstige energie voorzieningen worden Omdat ik er zelf ook mee bezig bent.
Minder gas en licht en water, dus meer stimulans om je huis energie zuinig te maken.
Omdat ik het idee heb dat het een flinke investering is en het kan net als de windmolens een gunstige investering zijn.
Omdat de gemeente in staat is om richtlijnen te formuleren en het aan te sturen
Veel mensen laten dit punt liggen.
Omdat ik hier zelf mee bezig bent.
17
Stimuleren zonnepanelen e.d.
Zonne energie is een makkelijke manier energie op te werken.
Vraag 7.2: Waarom vindt u …. zo belangrijk? VOOR MAX 3 ITEMS INDIEN SCORE 10
Voorlichting inwoners natuur/milieu
Natuur- en milieuonderwijs scholen Als je niet bij de jeugd, kun je het schudden. De jeugd is de toekomst. Dat de jeugd vanaf jongs af aan bewust is het natuur schoon te houden.
De burger wordt dan meer bewust van het milieu en natuur, er wordt veel gebouwd en dat is zonde. De gemeente moet juist meer naar de inwoners luisteren.
Door de bewoners voor te lichten groeit de bewustwording bij hen. Hierdoor zullen de inwoners eerder duurzamer gaan leven.
Een hoop mensen staan niet stil bij het milieu en het scheiden van afval en dergelijke. Ik vind dat momenteel nodig, dat mensen weten op welke manier zij duurzamer kunnen leven. Omdat de gemeente in staat is om richtlijnen te formuleren en het aan te sturen Omdat de mensen hun bewustzijn worden vergroot.
Voorlichting is stap 1
18
Dat soort informatie moeten ze met de paplepel ingegeven worden De jeugd heeft op het ogenblik niets met de natuur. De jeugd is de toekomst en die moeten daar dan goed over op de hoogte worden gesteld. De kinderen weten tegenwoordig helemaal niets over het milieu. De jeugd is de toekomst. Het begint bij het flauw benul van het kind over natuur en milieu Het is belangrijk dat de jeugd goed met het milieu omgaat. Het meer bewust maken aan de kinderen. Ik denk dat de gemeente Soest ook in de gaten heeft dat zij zich niet gaan richten op de jeugd een hoop dingen in de natuur verloren zullen gaan. Kinderen zijn niet zo geïnteresseerd in natuur en buiten, die zitten meer achter de computer en dat is wel jammer. Ik vind dat je kinderen moet leren omgaan met de natuur Je moet met de jeugd beginnen Jeugd is de toekomst, onze toekomst is dan weer de jeugd Jong geleerd, oud gedaan Omdat de gemeente in staat is om richtlijnen te formuleren en het aan te sturen Omdat de toekomst bij onze kinderen ligt, dus de toekeomst van de wereld en het milieu ligt daar. Omdat ik het heel belangrijk vind dat ze het al jong meekrijgen Omdat je niet vroeg genoeg hiermee kan beginnen voor kinderen Wij staan een heel eind van de natuur af. De kinderen weten niet eens waar het vlees vandaan komt. Ze moeten zich wel bewust worden en dat kan door voorlichting.
Vraag 7.3: Waarom vindt u …. zo belangrijk? VOOR MAX 3 ITEMS INDIEN SCORE 10
Bevorderen gebruik fiets
Bevorderen elektrische auto
Als je de auto laat staan, dan ben je al milieuvriendelijker bezig. Bij het gebruik maken van de fiets, maakt men minder gebruik van de auto. Hierdoor zal de co2-uitstoot verminderen.
Eigenbelang. Ik heb twee elektrische auto's.
Dan gebruik je de auto niet, zo kunnen de kinderen ook zo veel mogelijk en veilig met de fiets te gaan.
Goed voor het milieu in de toekomst
Dat mensen eens in beweging komen, dus vooral stimuleren. De fiets is goed voor duurzaamheid en gezondheid, ook wordt hiermee het verkeersprobleem opgelost. De fiets is voor de mens gezond en voor het milieu uitstekend. De gemeente moet zorgen voor betere fietspaden, zodat mensen minder met de auto zullen gaan. Fietsen heeft geen nadelen; goed voor milieu en gezondheid. Fietsgebruik moet worden bevorderd. Het is gezond en het is beter voor het milieu. Het wordt veiliger in de wijk doordat het aantal auto ongelukken afneemt en het belast het milieu minder. Ik ben zelf een fietser en merk dat er nog veel te weinig fietspaden zijn in Soest.
Mede voor persoonlijke gezondheid. Omdat de fiets natuurlijk milieu vriendelijk is en goed voor de gezondheid Zeer belangrijk voor de kinderen.
19
Omdat het goed is om elektrisch te rijden.
Vraag 7.4: Waarom vindt u …. zo belangrijk? VOOR MAX 3 ITEMS INDIEN SCORE 10
Bevorderen duurzaam ondernemen Als duurzaam ondernemen blijf je denk ik langer bestaan. Ik denk dat dit meer stimuleert en je daardoor een zaak goed draaiende kan houden. Als er bedrijven blijven, blijven de mensen ook in Soest werken. Dat houdt Soest levendig en gezellig en wordt het geen uitgestorven dorp.
Bevorderen duurzaam (ver)bouwen Als je bouwt, doe het dan in een keer goed De gemeente is vergunning verlener en kan in bouwbesluiten de regels in opnemen. Heel erg belangrijk omdat het goed is voor iedereen. In het kader van het milieu.
Duurzaam ondernemen is belangrijk voor de toekomst en je kinderen. De gemeente heeft als taak om het te pushen. Leer bedrijven om gerecycled papier te gebruiken, dat tikt aan.
Je hebt dan minder gas en licht nodig, waardoor je dus automatisch het milieu minder belast. Met een kleine inspanning kun je veel winst halen. Het is goedkoper dan als je het later moet plaatsen. Omdat mensen zich bewust moeten worden van de mogelijkheden op de lange termijn door duurzaam te bouwen. Oude huizen kan je milieuvriendelijker maken maar meteen milieuvriendelijke gebouwen neerzetten is nog beter.
Vooral richten op zonnepanelen. Voorde duurzaamheid en het milieu, het behouden van de aarde.
20
Volledige uitkomsten Deel 2 : wonen en energie Vragen 11 t/m 19: •
Energiebesparende voorzieningen •
• • •
Realisatie en intentie
Aanpassing gedrag en levensstijl Focus en suggesties gemeente Suggesties Burgerinitiatieven
Vraag 11/12: Zijn er in uw woning door u of op uw kosten de afgelopen 10 jaar energiebesparende voorzieningen aangebracht? Welke? Spontane reacties
0
10
6
HR++ glas
50
Bewust is bij deze meting gekozen voor een afbakening op 10 jaar:
51% van de inwoners geeft aan dat er gedurende die periode energiebesparende voorzieningen zijn aangebracht
Men noemt vooral dubbel glas (27% gewoon en 6% HR++), gevolgd door dakisolatie (18%), een HR-ketel (16%), muurisolatie (15%) en vloerisolatie (11%) Met 6% scoren de waterbesparende maatregelen ook hoog. In zonnepanelen op het dak voor energieopwekking heeft inmiddels 3% geïnvesteerd.
18
dakisolatie
15
muurisolatie
11
vloerisolatie
16
hr-ketel
22
40
27
ander glas
zonnecoll warm water
1
zonnepanelen dak
3
LED verlichting
2
anders
30
49
GEEN
waterbesparende maatregelen
20
6 3
Vervolg op vraag 11/12: verschillen eigendom, bouwjaar en type woning
Van de huurders zegt 30% voorzieningen te hebben getroffen (koop: 55%)
Verder geldt “hoe ouder de woning, hoe vaker”: – –
= 72% = 29%
“hoe meer vrijstaand of rianter, hoe vaker”: – – – –
23
Bouwjaar voor 1940 Vanaf 1990
vrijstaand/villa Half-vrijstaand/hoek Tussenwoning Nog anders
= 64% = 55% = 49% = 28%
Huurders investeren vaak in dubbel glas, waterbesparing (31%) en een HR-ketel (39%)
Kopers relatief vaak in glas, dak- (40%) en muurisolatie (32%)
In oude woningen vooral dubbel glas en (muur(isolatie)
en in jonge woningen vooral in HR++ glas (29%), een hr-ketel (47%), waterbesparing en LED-verlichting (18%)
In half- en vrijstaande woningen relatief vaak dak- en muurisolatie (> 50%).
Vraag 13/14: zelf plannen voor energiebesparende voorzieningen komende 12 maanden? Welke? Spontane reacties
0 Geen / onbekend
20
87
dubbel glas
2
dakisolatie
3
muurisolatie
2
24
vloerisolatie
1
zonnepanelen
5
LED-verlichting
2
waterbesparende
0
anders
0
Plannen voor energiebesparende voorzieningen heeft slechts 12,5% van de lokale bevolking Zonnepanelen zijn ook de komende 12 maanden nog het meest populair: 5% denkt die te laten (bij)plaatsen Gevolgd door dakisolatie (4%), dubbel glas (2%) en LED-verlichting (2%) HR++, HR-ketels en zonneboilers werden niet of niet expliciet genoemd en ook waterbesparende voorzieningen nauwelijks (afgerond op 0%)
Vervolg op vraag 13/14: verschillen eigendom, bouwjaar en type woning
Van alle huurders zegt 5% plannen te hebben (koop: 15%)
Huurders willen vooral geld steken in isolatie van dak of muren; kopers vooral in zonnepanelen (43%), dubbel glas en LED-verlichting (13%)
In vooroorlogse woningen vooral in zonnepanelen, LED en dubbel glas
Maar verder zijn de aantallen (die plannen hebben) te klein en verschillen niet eenduidig genoeg voor nadere uitsplitsing.
Verder geldt globaal “hoe ouder de woning, hoe vaker”: – – –
25
Bouwjaar voor 1940 Tussen 1940-1989 Vanaf 1990
= 19% = 13% = 5%
We vonden geen duidelijk verband met type, of het moet zijn dat bewoners van flats, appartementen, etc. geen plannen hebben: – Vrijstaand/villa = 16% – Half-vrijstaand/hoek = 18% – Tussenwoning = 12% – Nog anders = -%
Vraag 15/16: bewuste aanpassing manier leven? Hoe? Spontane reacties
0
25
49
licht uit slimme energiemeter
8
warmere kleding
7
kouder wassen
11
wasdroger
13
niet standby
26
48% van de bewoners heeft zijn gedrag niet aangepast om energie te besparen en dat loopt van jong tot oud. 52% van de bewoners zegt zijn manier van leven wel bewust aangepast te hebben.
De twee meest genoemde aanpassingen zijn: Thermostaat cv lager zetten (56%) – Licht uit bij verlaten kamer (49%) Mannen (69%) zeggen vaker dat ze de cvtemperatuur bewust lager zetten dan vrouwen (45%) Jongeren (<45) doen vaker dan gemiddeld het licht uit bij verlaten van kamer (58%), terwijl de groep van 45-64 jaar de cv vaak korter en lager laat branden In de “anders-categorie” o.a. vaker de fiets, led-lampen, kaarsen, groene stroom, nachtstroom en minder eten weggooien. –
16
korte douche
gordijnen dicht
25
cv korter
deuren/ramen dicht
75
56
cv lager
vaatwasser
50
5 12
5 15
Vraag 17: Wat zou de gemeente volgens u moeten doen op het gebied van energiebesparing en het klimaat ?
steunen burgerinitiatieven
75
7
digitaal energieloket
64
34
2
advies energiebesparende voorzieningen
64
34
2
Vrijwel alle voorgelegde suggesties vinden gehoor bij minstens de helft van de bewoners, m.u.v. het loket
Het hoogst scoort het steunen en stimuleren van burgerinitiatieven, wat door 75% een goed idee wordt gevonden. En hoewel 18% van de bewoners niet weet of energie uit biomassa gesteund moet worden, vindt 55% dit thema een actiepunt voor de gemeente Advies bij aanschaf en plaatsing van voorzieningen en een digitaal energieloket op het gemeentehuis scoren beide (met 64%) hoog en in ieder geval iets hoger dan persoonlijke advisering op energiegebied (59%) en veel hoger dan een fysiek loket (42%)
persoonlijk advies
59
37
4
leningen energieinvesteringen
56
40
4
energie uit biomassa
55
27
42
fysiek energieloket
0%
55
25%
50% wel
27
18
niet
75% wn/ga
18
2 100%
–
Zelfs 50% van de ouderen vindt dat fysieke loket geen must; 59% van 65+ wil wel een digitaal loket.
Vraag 18: suggesties voor Burgerinitiatieven Vraag 19: nog ideeën over wat gemeente in/om woning kan?
0
20
geen suggesties
60 57
woningisolatie
28
40
0
20
geen idee
4
windmolens
4
alternatieve energie
4
straatverlichting
3
hergebruik regenwater
3
doorstroming autoverkeer
2
OV bevorderen
2
fietspaden verbeteren
2
zwerfafval
2
straatverlichting
8
woningisolatie
5
zonnepanelen
2
subsidies/leningen
2
water scheiden
1
voorlichting
1
nog anders
60
80 74
10
voorlichten, adviseren
40
4
Volledige uitkomsten Deel 3 : Mobiliteit
Vragen 20 t/m 27: •
Autobezit en brandstof •
• •
Huidige en toekomst
Aanpassing gedrag Focus gemeente
Vraag 20/21: autobezit 0%
Totaal
10%
10
jonger
9
50%
60%
70%
80%
57
90%
100%
30 60
geen
23
54
een
36
52
meerdere
39
geen antwoord 5
57 29
38 60
10
87% van de bewoners (20+) beschikt over minstens één auto in het gezin: 57% heeft er één in het gezin en 30% twee of meer. 13% van de huishoudens in Soest beschikt niet over een auto – –
30
40%
16
vrouw
ouder
30%
13
man
midden
20%
Het autobezit is het laagst onder ouderen (65+: 29% niet) en vaak betreft dat ook maar één auto per gezin: slechts 10% beschikt er over meerdere auto’s De belangrijkste redenen voor géén auto: geen rijbewijs c.q. te oud (35%), geen behoefte aan, overbodig (25%), financiële redenen (25%), liever OV of de fiets (13%) of geen speciale reden (19%). Slechts één respondent (= 3%) noemt expliciet het milieu als reden.
Vraag 22: enige of meest gebruikte auto >>> brandstof
0
20
40
Benzine
80
74
Diesel
31
60
21
LPG/LNG
2
Hybride
1
Plug-in hybride
1
Elektrisch
0
onbekend
0
In 97% van de gevallen rijdt de (belangrijkste) auto voor het gezin op benzine, diesel of lpg; slechts 2,3% rijdt hybride of plug-in, terwijl volledig elektrisch aangedreven auto’s niet zijn aangetroffen. –
Bij de ouderen (65+) troffen we geen hybride auto’s en overheerst de benzine auto (88%) nog meer dan gemiddeld (74%), terwijl de dieselauto relatief veel voorkomt bij bewoners tot 45 jaar.(31% bij jong, t.o. 19% bij midden en 10% bij de 65+)
–
Zowel de gezinnen met een diesel, lpg of hybride auto hebben vaak meerdere auto’s (60-80%)
Vraag 23/24: type over 5 jaar >>> switch type auto/brandstof - Grafiek o.b.v. 80 respondenten die geen idee hebben of gaan switchen
32
63% van de huishoudens met een auto in Soest verwacht over 5 jaar nog met hetzelfde type auto te rijden en 1% verwacht dan geen auto meer te rijden. 12% denkt van type te zijn geswitcht en 25% heeft nog geen idee (= 37%). Vooral diesel/lpg en hybride rijders lijken van type te wisselen (22% en 60%) Van die 37% die mogelijk of naar verwachting switcht (n = 80) heeft de helft nog geen idee welk type het dan zal worden >>> zie grafiek >>> 21% verwacht een hybride (d.w.z. 8% denkt aan een ‘gewone’, 5% aan ‘plug-in’ en 8% heeft nog geen idee), 13% denkt aan volledig-elektrisch en 1% aan ‘n brandstofcelauto (H). 16% switcht binnen de traditionele fossiele brandstoffen.
0
20
Benzine
Diesel
40
11
4
LPG/LNG 1 Hybride
Elektrisch
8
5
8
13
Waterstof 1 onbekend
49
Vraag 22/23/24: over 5 jaar >>> type auto/brandstof - Grafiek o.b.v. alle respondenten die ook in 2018 over auto beschikken (n = 217)
33
Als we de huidige autotypes van degenen die verwachten zeker niet te switchen samenvoegen met de antwoorden van degenen die misschien of zeker gaan switchen, dan zou het wagenpark in Soest er over 5 jaar als volgt uitzien >> Dat bij 18% onzekerheid over het brandstoftype bestaat, vertroebelt de prognose, maar: – Benzine is dan met 54% nog steeds de meest voorkomende brandstof al levert het flink in t.o.v. 2013 (nu 74%) – Diesel en lpg dalen vooral relatief fors van 21% naar 14% (tenzij de categorie ‘nog onbekend’ dit verlies compenseert). – Hybride en volledig elektrisch stijgen juist flink: de hybride van 2% naar 9% (waarvan mogelijk ca. 4% plug-in) en de volledig elektrische van 0% naar 5% Kortom, dan “vraagt” ca. 9% van de huishoudens in Soest om één of meer laadpunten/palen –
En doordat 18% onbekend is, kan dit % nog hoger uitkomen.
–
Waterstof zal dan naar verwachting (nog) geen rol van betekenis te spelen
0
20
Benzine
54
Diesel/lpg
Hybride
Elektrisch
14
9
5
Waterstof 0
onbekend
40
18
60
Vergelijking autobezit nu en over 5 jaar
0
20
40
Benzine
54
Diesel/lpg Hybride (incl. plug-in) Elektrisch
14
2
34
80 74
23
anno 2013 anno 2018
9 5
Waterstof onbekend
60
18
Vraag 25: Heeft u autogebruik bewust aangepast om brandstof / milieu te sparen?
0%
Totaal
50%
48
100%
51
Bijna de helft van alle bewoners die over een auto beschikken zegt het autogebruik de afgelopen jaren BEWUST te hebben aangepast om brandstof te besparen of het milieu minder te belasten –
< 45 jaar
49
49
45-64 jaar
49
51
65 of ouder
45
55
Ja, bewust
35
Nee, niet echt
n.v.t.
Naar geslacht en leeftijd is dit aandeel vrij stabiel.
Op de vraag wat men dan heeft gedaan antwoordt meer dan de helft (58% van die aangepaste groep) dat ze de auto vaker hebben laten staan en zijn gaan lopen of fietsen. Daarnaast wordt zuiniger rijden c.q. het nieuwe rijden vaak genoemd.
Zie de grafiek op de volgende pagina >>>
Vraag 26: Op welke punten heeft u het autogebruik dan aangepast? (alleen de 104 respondenten die bewust hebben aangepast!)
0
20
Totaal
12 11
3
man
4
9
< 45 jaar
6 6
45 - 64 jaar 2
65 en ouder
36
8
9
80
58
21
15
63
Vaker lopen/fietsen Zuiniger/nieuwe rijden
54
25
13 9 11
vrouw
60
17 19 15
10
2
40
Minder korte ritten 67
Vaker met OV Zuiniger auto
12 12
Schonere auto 17 16
18 14
54
25
31
55
Vraag 27: Wat zou de gemeente moeten doen om schoner en zuiniger rijden te stimuleren? (aspecten genoemd).
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% f. Fietsen stimuleren met goede fietspaden en vlotte…
80
g. Grote, veilige fietsstallingen bij winkels, openbare…
77
4
20
4
l. Gebruik van doorgaande wegen stimuleren met…
72
23
5
m. Het steunen en stimuleren van burgerinitiatieven…
71
23
6
a. Het openbaar vervoer binnen de gemeente…
62
b. Het openbaar vervoer naar andere gemeenten…
60
k. Het autoverkeer omleiden via rondwegen en…
58
j. Stimuleren dat er tankstations komen voor…
57
e. Het gebruik van deelauto’s stimuleren
i. Het autoverkeer ontmoedigen (doorstroming…
Ja, rol
23
nee, geen rol
weet niet
4 11
42 37 48
31
17
32
45 35
13
38
51
h. Autovrije of – luwe gebieden aanwijzen d. Het reserveren van parkeerplaatsen voor schone…
25
53
c. Het plaatsen van meer laadpalen voor plug-in…
37
16
5 12 7
58
7
64
5
Volledige uitkomsten Deel 4 : Communicatie en voorlichting
Vragen 28 t/m 30: • • •
Thema’s Voorkeur bron ‘events’ Voorkeur bron monitoring
Vraag 28: Over welke onderwerpen op dit gebied zou u meer geïnformeerd willen worden door de gemeente? Wilt u van de gemeente meer informatie over:
61
35
56
52
40
39
energiebesparing
55
25
50
duurzaam ondernemen
75
Gemiddeld iets minder geïnteresseerd is men eigenlijk alleen in duurzaam ondernemen, maar zelfs daar heeft nog 40% interesse in.
Kortom, over al deze zes onderwerpen wil een aanzienlijk deel van de bewoners geïnformeerd worden.
plaatselijke energieopwekking met bijv zonnepanelen
52
45
Burgers willen vooral meer informatie over educatie, alternatieven als fietsen en OV en over duurzaam bouwen en verbouwen.
duurzaam bouwen en verbouwen
43
46
fietsen en OV (alternatieven voor autogebruik)
41
54
0
educatie op scholen over klimaat, milieu en duurzaamheid
100
Vraag 29: Op welke wijze zou u het liefst geïnformeerd willen worden over een voorlichtingsbijeenkomst of start van een burgerinitiatief of actie? Is dat ……….
0
25
lokale kranten en HAH bladen
Op de tweede plaats komt ‘email’ en dit wordt vrijwel geheel gedragen door bewoners die jonger dan 65 zijn (27%).
Jongeren (<45) zijn daarnaast voorstander van folders (12%), een gerichte uitnodiging (8%) en social media (7%)
Bij de middengroep is ook een aankondiging op de website van de gemeente een welkome vorm (12%)
Mannen en vrouwen ontlopen elkaar weinig qua gewenste vorm.
4,4% wil helemaal niet geïnformeerd worden en dat zijn vooral ouderen (45+)
75
21
HAH folder
8
aankondinging op website
8
gerichte uitnodiging
5
social media
3
wil niet geinformeerd worden
40
Plaatselijke kranten en huis-aan-huisbladen zijn favoriet voor dit soort (ad-hoc) informatie en dat geldt voor alle leeftijden, al is er wel een duidelijk verband met leeftijd: oplopend van 39% van de jongeren (<45) tot 69% van de ouderen (65+)
48
email
weet niet
50
4
1
Vraag 30: Op welke wijze zou u het liefst geïnformeerd willen worden over lopende programma’s, activiteiten, subsidieregelingen e.d.? Is dat ……….
0
25
lokale kranten en HAH bladen
50
75
70
speciale rubriek op website
–
16
via sociale media
4
2
41
Op de tweede plaats komt een speciale rubriek op de website van Soest (16%) en ook nu spreekt dit vooral de middengroep van 45 tot 65 jaar aan (21%). Diezelfde middengroep plus de jongeren noemen social media (5%) en voegen aan dit lijstje nog email of andere digitale vormen toe (ca. 9%)
8
nog anders
weet niet
Er is ook nu weer verband met leeftijd: zij het veel beperkter: rond de 65 van de bewoners jonger dan 65 en 82% van de ouderen geven de voorkeur aan
–
email of digitaal, ongeacht vorm
wil niet geinformeerd worden
Ook voor lopende programma’s enz zijn de plaatselijke kranten en huis-aan-huisbladen (nu met 70% echt veruit) favoriet voor dit soort informatie en dat geldt weer voor alle leeftijden
0
1
Hierover zegt niemand helemaal niet geïnformeerd te willen worden
Bijlage: steekproefsamenstelling
Aantallen respondenten naar achtergrondkenmerken
Leeftijd en woonwijk (steekproefaantallen)
35 18-25 jr
11 31
25-44 jr
67
64 14
45-64 jr
21
103
30 65+
70
14 39
onbekend
3
0
43
0 50
100
150
20
40
60
80
Geslacht en grootte huishouden (steekproefaantallen)
1 persoon
vrouw
130
53
2 personen
91
3 personen
30
4 personen
man
51
5 of meer
121
24
onbekend 0
44
50
100
150
2 0
50
100
Type en bouwjaar woning (steekproefaantallen)
0
20
40
60
tussenwoning
huur
geen antwoord
30
bovenwoning
1
voor 1940
benedenwoning
1
1940-69
2 onder 1 kap
56
vrijstaande
50
100
50
3
57 52 84
1990-99
2
2000-09
nog anders
3
2010- …
onbekend
3
jaar onbekend
200
250
205
1970-89
aanleunwoning
150
43
koop
24
flat/appartement
0
100 81
hoekwoning
45
80
31 13
14
