Jaarverslag VARA 2007

Jaarverslag VARA 2007

Bestuur, maart 2008

1

VARA Jaarverslag 2007 Beleidsjaarverslag ten behoeve van de Verenigingsorganen

Inhoudsopgave Voorwoord I II III IV V VI VII VIII IX X

Missie en Identiteit Bestuur en Bestel Raad van Toezicht De Vereniging Televisie Radio Internet, Nieuwe media Uitgeverij Communicatie en Marketing Sociaal beleid

2

VOORWOORD De crossmediale productontwikkeling en productie komt bij de VARA in 2007 echt van de grond, al blijkt dat het uitwerken van de crossmediale strategie, in een traditionele mediaorganisatie als de VARA is, een grotere inspanning vergt dan voorzien. Het platformoverschrijdend denken van programmamakers dient verder gestimuleerd en ontwikkeld te worden om de crossmediale invulling van het speerpuntenbeleid van de VARA te realiseren. In het najaar van 2007 is daarom een omvangrijk opleidingstraject ontwikkeld. Toch is er in 2007 op dit vlak al veel tot stand gebracht, waaronder de verbreding en inhoudelijke versterking van het speerpunt consumenteninformatie en de productie van een televisieversie van het radioprogramma Vroege Vogels. In 2007 leverde de VARA na de NOS de grootste bijdrage aan het marktaandeel van de publieke omroep op televisie. Onze programma’s werden goed bekeken, al zijn er een paar omroepen die hogere kijkcijfers halen. Maar omdat de VARA een bovengemiddelde hoeveelheid zendtijd vult, trekt zij na de NOS toch de meeste kijkers. Een prestatie mag dat best genoemd worden, al voelen we nog meer trots bij de kwaliteit van onze programma’s. Binnen het bedrijf is het motto dan ook: hoge kijkcijfers zijn geen bewijs van kwaliteit; voor kwaliteit hebben we onze eigen maatstaven. Die maatstaven zijn in 2007 ondergebracht in een voor de VARA programma’s geldend kwaliteitssysteem. Dat moet er voor zorgen dat we onszelf vanaf het ontstaan van een programma- idee tot en met de productie van de programmaserie de maat nemen op een aantal aan dat systeem ontleende programmacriteria. We verwachten dat deze manier van werken in de komende jaren zijn vruchten gaat afwerpen in de vorm van nog betere VARA programma’s. Bovenstaande neemt niet weg dat elke prijs die onze programma’s wordt toegekend gewaardeerd wordt als een onderstreping van het feit dat een programma of presentator goed presteert. In 2007 is de prijzenregen zonder overdrijving fors geweest: we tellen er vijftien! Zo is Paul de Leeuw omroepman van het jaar en ontvangt hij de Zilveren Televisierster voor beste televisiepresentator. De Wereld Draait door wint de gouden Televisie-uren als beste televisieprogramma en Matthijs van Nieuwkerk ontvangt De Hoofdprijs van een vakjury als beste presentator. Giel Beelen ontvangt Marconi Awards voor het beste radioprogamma en als beste radiopresentor. Hier verdient zeker ook vermelding dat Sonja Barend en Ellen Blazer de Ere- Zilveren Nipkowschijf ontvangen voor hun totale televisie- oeuvre. Ook onze uitgeverij valt in 2007 op en wel door het op de markt brengen van de eenmalige glossy Youp, een door Youp van ’t Hek, Bob Bronshoff en een klein productieteam perfect uitgevoerde persiflage op de vele glimmende tijdschriften die onder de naam van bekende Nederlanders op de markt verschijnen. Youp baart opzien en wordt de best verkochte glossy ooit. Daarnaast is VARA TV Magazine de initiatiefnemer en mediapartner van het VARA programma Het TV Moment van het jaar. De ledenparticipatie wordt in 2007 verder uitgebouwd door de instelling van focusgroepen, samengesteld uit VARA- leden, die worden betrokken bij de pilots van nieuwe programma’s. Ledengroepen en het 600 man sterke electronische ledenpanel zorgen daarnaast voor een structurele inbreng van VARA- leden in het programmaaanbod van de VARA. In het najaar van 2007 verschijnt de Kabinetsbrief over het toekomstige mediabeleid. Erin worden warme woorden gewijd aan de externe pluriformiteit van het bestel, maar een vertaling daarvan in de vorm van een betere positionering van omroepen bij het (strategisch) beleid van de publieke omroep en van een betere bescherming van hun programma- autonomie is nog niet terug te vinden. Toch is dat dringend nodig, want die externe pluriformiteit en de daarbij behorende vrijheid om eigen programmatische

3

keuzes te maken wordt van binnen uit uitgehold door een steeds verdergaande centrale sturing en een daarbij behorende uitdijende bureaucratie. Als dit kabinet hieraan geen grenzen stelt zal het voor volgende kabinetten die een minder warm hart hebben voor een sterke extern pluriforme publieke omroep, relatief eenvoudig zijn om de publieke omroep ingrijpend om te vormen tot een Nederlandse BBC, eventueel met een beperkter aantal televisienetten. En daarmee zou veel verloren gaan!

Vera Keur voorzitter

4

I

MISSIE EN IDENTITEIT

De VARA wil als onafhankelijke en progressieve omroep bijdragen aan een samenleving waarin zoveel mogelijk mensen goed geïnformeerd zijn, aan het publieke debat deelnemen en participeren in cultuur en maatschappij. Daarbij wil de VARA aandacht besteden aan nieuwe ontwikkelingen en wil ze grenzen verkennen. (missie) De VARA laat zich hierbij inspireren door beginselen en waarden uit de sociaaldemocratie en het humanisme, waaronder de gelijke behandeling van mensen, het belang van sociale rechtvaardigheid, de bescherming van de menselijke waardigheid en de internationale verbondenheid van mensen. Als journalistieke organisatie stelt de VARA geen mening voorop, maar laat ze mensen graag zelf nadenken. Dat neemt niet weg dat de VARA soms ook stelling zal nemen. Het programma-aanbod van de VARA onderscheidt zich door een progressieve inhoud, door professionele kwaliteit, originaliteit, toegankelijkheid, betrokkenheid, kritisch vermogen, humor en lef. (identiteit) Op basis van haar missie, haar identiteit en haar specifieke expertise zal de VARA zich bij haar programma-/contentbeleid richten op de volgende speerpunten: maatschappelijke/politieke/culturele informatie en debat, consumenteninformatie, natuur en milieu, cabaret/satire en daarmee samenhangend amusement, kennisquizzen, drama & cultuur.

5

II

BESTUUR EN BESTEL

II-1 Beleidsvoornemens 2007 ●

●

Pleidooi voeren, bij minister en relevante Kamerfracties, voor erkenning- en concessieverlening aan consortia van bij elkaar passende omroepen, die beschikking krijgen over zo compleet mogelijke uitzend- c.q. aanbodplatforms en die daarop – binnen algemene kaders van de publieke taak – over zowel programmering als productie gaan. Actieve bescherming van de extern pluriforme aanbodsvrijheid en herkenbaarheid op nieuwe media tegen centralisatie.

In 2006 ontwikkelde het bestuur het plan voor concessieverlening aan consortia van omroepen. Aanvankelijk samen met de EO-leiding, met het oog op het bereiken van een zo breed mogelijk draagvlak bij de omroepverenigingen en om kans te maken op gehoor bij zowel confessionele als linkse fracties, maar de EO zag er in later stadium van af van uit vrees in een haar slecht passende consortiumcombinatie terecht te komen en dan te veel eigenheid te moeten inleveren. Daarmee verdween natuurlijk ook de kans op een breed gedragen Hilversums plan dat mede daardoor ook politieke aantrekkelijkheid zou kunnen verwerven bij de nieuwe regeringscoalitie. Bovengenoemd beleidsvoornemen dateert overigens van voor het afhaken van de EO. Uit eigen naam brengt de VARA niettemin de hoofdelementen van het plan onder de aandacht van de mediaspecialisten van de linkse fracties en van CDA en CU. De organisatorische kerngedachte van het consortiumplan is dat programmering en programmaproductie zo nauw met elkaar verweven zijn dat de bevoegdhedenscheiding daartussen – centrale RvB >< omroepen – niet werkbaar is en moet worden weggenomen. Om pluriformiteit te waarborgen en te zorgen voor herkenbaarheid zouden aan een beperkt aantal consortia van bij elkaar passende omroepen concessies moeten worden verleend, waaraan per consortium de beschikbaarheid wordt verbonden over zo compleet mogelijke uitzend-/aanbodplatforms. Elk consortium gaat – binnen algemene kaders van de publieke taak – over zowel programmering als productie. In het voorjaar voert het bestuur gesprekken met de mediaspecialisten van de genoemde fracties over de diverse onderwerpen die aandacht behoeven in het kader van de voorbereiding van de nieuwe mediawet, waaronder het organisatiemodel en het consortiumplan dat daarop betrekking heeft. Met de minister is alleen in het kader van het College van Omroepen gesprek mogelijk en daardoor niet rechtstreeks over het VARA-plan. Zoals in de volgende paragraaf wordt beschreven leidt een en ander er niet toe dat de consortiumgedachte politiek wordt opgepakt.

II-2 Rust en misschien ‘pacificatie’ Bij de behandeling van de eerste mediabegroting van de nieuwe minister spreekt een enkel Kamerlid al van de ‘Pacificatie van Plasterk’, om daarmee aan te geven dat deze minister van OCW een sfeer van rust en vrede lijkt te brengen over het publieke omroepbestel. Die verwachting is allereerst gebaseerd op de conclusie die de minister in juni, na de ‘honderd dagen’-verkenning van zijn beleidsterreinen, uitspreekt ten aanzien van de publieke omroep: “Mijn beeld is dat een grootscheepse hervorming van het omroepbestel niet nodig is en bovendien onwenselijk”. En vervolgens op de hoofdlijnen van zijn mediabeleid, uiteengezet in een brief aan de Tweede Kamer van 5 oktober. Daarin zegt hij te kiezen voor een aantal kleine, gerichte ingrepen en verder vooral aan gunstige omstandigheden te willen bijdragen waarin alle aandacht en bezieling uit kan gaan naar het journalistieke en creatieve programmawerk.

6

Financieel voegt de minister de daad al bij het woord. In de mediabegroting staan de herstelbedragen opgenomen zoals ze in het regeerakkoord van CDA, PvdA en CU zijn overeengekomen ter compensatie van de zware aderlatingen van de afgelopen jaren. De uitwerking in de “Erkenningswet” die de minister in 2008 zal voorstellen moet duidelijk maken of er ook wat de organisatie van het publieke bestel betreft een periode van vreedzame rust komt. Dat valt nog te bezien. Ten eerste omdat slechts in algemene termen het spanningsveld is afgebakend tussen aan de ene kant de aanbodsvrijheid van de omroepen en aan de andere kant de regierol van de Raad van Bestuur over de programmering van de netten/aanbodplatforms. (Zie hierover ook par. II-4 n.a.v. het rapport “De Springer en de Vanger”) Ten tweede omdat de glijdende schaal die de minister voorstaat voor een gedeelte van de budget- en (minimum)zendtijdtoekenning aan omroepverenigingen, in plaats van de huidige A- en B-status, qua effect zeer uiteenlopend kan worden uitgewerkt. De glijdende schaal behelst budgetverdeling naar ledental (boven 150.000) zoals zich dat verhoudt tot het totaal aantal leden van alle omroepverenigingen tezamen. In het commentaar van het College van Omroepen op de voorstellen van Plasterk wijzen de omroepen op het belang van een betere positionering van hen in zowel het proces van algemene beleidsvaststelling als in het (operationele) programmeerproces. Het CvO steunt het voornemen om een glijdende schaal in te voeren, maar met voorbehoud ten aanzien van de concrete uitwerking. Over de budgettaire gevolgen voor de omroepverenigingen geeft de minister naderhand een indicatie. Als uitgangspunt hanteert hij een 50/50-verhouding tussen enerzijds het totaalbedrag dat bestemd wordt voor het vaste (en voor elke omroepvereniging gelijke) basisbudget en anderzijds het totaalbedrag dat beschikbaar komt voor de ‘glijdende’ varabele toekenning. Wanneer in 2010 aan meerdere nieuwe, althans relatief kleine omroepen een erkenning zou worden gegeven, leidt dit echter voor de bestaande grote omroepverenigingen tot een heel onevenwichtige budgettoemeting en een grote bevoordeling van kleine omroepen. Wat hen betreft zal dan ook een andere balans in de systematiek gebouwd moeten worden. De mediawoordvoerders van de Kamerfracties uiten zich bij de bespreking van de hoofdlijnen van beleid, in november, nogal terughoudend dan wel sceptisch over het toepassen van een glijdende schaal. Eens is men het wel met de bedoeling om het grote niveauverschil dat tussen A- en B-status bestaat – en dat groot vervalrisico vormt voor enkele omroepen die de 300.000 grens naderen – te vervangen door een gematigd vloeiend systeem. Maar beduchtheid bestaat voor hevige ledenjacht en besteding van veel geld daaraan. Eén simpele manier om die jacht te beperken neemt de minister al meteen over. Hij zegt toe een lager plafond te stellen over de ledenbonus: maximaal voor 400.000 leden. Voor het idee van clustering van omroepen tot consortia waaraan uitzend/platformkavels toe te kennen zijn, zoals bepleit door de VARA en ook het PvdA-verkiezingsprogramma voorstaat, voelt Plasterk niet. Hij ziet praktische problemen om tot passende samenwerkingscombinaties te komen, weerstand bij te veel omroepen, en hij denkt dat er een negatief uitpakkende onderlinge concurrentie tussen de publieke kanalen zou ontstaan die tevens thematische samenwerking in de weg staat. Het huidige programmeermodel, met sterke regie van de Raad van Bestuur, werkt volgens hem goed. Ook vanuit de Tweede Kamer wordt geen bezwaar meer geuit tegen het programmeermodel en overmatige centralisatie van zeggenschap over aanbod en programmering. Opvallend is niettemin Plasterks’ onderstreping, veelvuldig en nadrukkelijk, van pluriformiteit (“kernwaarde”) als primair beginsel van het Nederlandse publieke

7

omroepbestel. Omroepverenigingen blijven wat hem betreft dragers van de pluriformiteit. Het is jaren geleden dat een minister of staatssecretaris van mediazaken zo uitgesproken de (externe) pluriformiteit waardeerde. En dat is wellicht iets om hoop uit te putten wat de aanstaande organisatiewet betreft.

II-3 Overige wet- en regelgeving Het voor eind 2007 aangekondigde multimedia-wetsvoorstel verschijnt niet meer in dit verslagjaar. Met name het achterhaalde en voor de publieke omroep hinderlijke verschil tussen z.g. hoofdtaken (radio en tv) en neventaken (internet en andere nieuwe media) zal daarin worden opgeheven. Tweede belangrijk punt is het schrappen van de wettelijke programmavoorschriften in de vorm van percentages informatie, cultuur en verstrooiing op radio en televisie. Deze sluiten niet meer aan op de multimediale praktijk. In plaats van wettelijk bepaalde voorschriften wil de minister het al sinds enkele jaren bestaande instrument gebruiken van de prestatieovereenkomst tussen hem en de RvB-NPO. Daarin kunnen veel gedetailleerder verplichtingen worden vastgelegd. Dat laatste is tevens een punt van zorg voor de omroepen, aangezien de minister daarmee (buiten zeggenschap het parlement) potentieel erg dicht, té dicht, op het programmabeleid kan komen.

II-4 Overleg en verhoudingen in Hilversum In januari verschijnt de rapportage van een onderzoek dat oud EO-directeur Ad de Boer in opdracht van de Raad van Bestuur verrichtte naar aard en oorzaken van, en mogelijke oplossingen voor, de spanningen en problemen op het snijvlak van programmering en programma-inhoud binnen de publieke omroep. De sterke tendens tot centralisatie die het beleid van de Raad van Bestuur kenmerken, gepaard aan magere en vaak te late consultatie van de omroepen over onderwerpen die hen volop raken, heeft over de jaren 2005 en 2006 geresulteerd in een ijzige verhouding tussen de meeste omroepen en de RvB. De besluiten over invoering van het programmeermodel en afschaffing van de vaste netbespeling vormden de belangrijkste stenen des aanstoots. In zijn rapport “De Springer en de Vanger” geeft De Boer een heldere analyse van het complexe patroon van nauw met elkaar verbonden maar tegelijk ook zo sterk verschillende taken, belangen en bevoegdheden die de vele instellingen en hun vertegenwoordigende functionarissen hebben. Een patroon dat in principe gegeven is door de externe pluriformiteit van het publieke bestel, maar dat met het programmeermodel procesmatig erg kwetsbaar is gemaakt. Programmering enerzijds en programmaontwikkeling en -productie zijn te ver uit elkaar getrokken waardoor de omroepen vruchtbare betrokkenheid bij het programmeringsbeleid verloren hebben. Binnen de grenzen van de huidige organisatie en werkwijze van het bestel zijn de gesignaleerde problemen niet fundamenteel op te lossen, maar kunnen ze slechts van hun scherpe kanten worden ontdaan, concludeert De Boer. Teleurstellend vinden de VARA en andere omroepen dat zijn rapport vervolgens maar beperkt blijft tot aanbevelingen op mentaal vlak: ontwikkel beter begrip voor elkaars posities en belangen; kies een op betrokkenheid van allen gerichte attitude; (en tot de omroepen) berust in de besluiten van de RvB en in het model van de huidige werkwijze. In par. II-2 is beschreven dat ook de minister in zijn hoofdlijnenbrief nog geen oplossing aanreikt voor een goede ordening van de interactie tussen decentrale programmavrijheid van de omroepen en centrale regiefunctie van de RvB. Na een ontmoeting tussen het College van Omroepen en de Raad van Toezicht Publieke Omroep komt een reeks gesprekken op gang tussen aanvankelijk het College van Omroepen en de Raad van Bestuur en vervolgens de RvB en het Omroepdirecteuren Overleg (ODO). Hoofddoel is om een gemeenschappelijke visie- en strategieontwikkeling

8

op gang te brengen gericht op de vraag: met welk aanbod treden wij als geheel het publiek tegemoet. Daaronder ligt de constatering dat een duidelijke koersbeschrijvende verbinding ontbreekt tussen enerzijds de betrekkelijk abstract geformuleerde algemene uitgangspunten en missie uit het concessiebeleidsplan van de PO, en anderzijds de operationele plannen zoals jaarlijks in de begroting van de publieke omroep worden gepresenteerd. Het z.g. Kompasproject dat de RvB vervolgens start heeft tot doel die lacune gezamenlijk zoveel mogelijk te vullen. Omroepdirecteuren en RvB praten daarin over de vraag hoe het begrip publieke kwaliteit zijn vertaling kan krijgen in de strategie van de publieke omroep in een concretere vorm dan in termen van de doelstelling van het concessiebeleidsplan. Dit alles in het besef overigens dat de mate van gemeenschappelijke visie per definitie zijn beperking vindt in de pluriformiteit waaruit het publieke bestel bestaat. Beëindiging procedures In februari besluiten de omroepen AVRO, KRO, NCRV, TROS, VARA en VPRO om hun juridische procedures tegen naar hun mening onrechtmatige besluiten van de RvB te staken. Het aantal is in de loop van 2006 gegroeid tot een klein arsenaal en betreft met name procedures tegen verschillende besluiten omtrent het programmeermodel en de nieuwe tv-netprofielen, en daarnaast tegen besluiten die de vrijheid op het gebied van themakanaalaanbod ontnemen. Reden voor beëindiging is de tekst van het regeerakkoord van de nieuwe coalitie. Daarin staat uitdrukkelijk dat bij omroepverenigingen als zelfstandige autonome organisaties de verantwoordelijkheid berust voor de eigen programma-inhoud en voor de daarbij behorende budgetten. Ook zal het wetsvoorstel van het vertrekkende kabinet over de organisatie en uitvoering van publieke mediaopdracht worden ingetrokken, en komt er een nieuw wetsvoorstel op andere leest. Met het oog hierop hebben de omroepen niet zo’n behoefte meer aan een rechterlijke toetsing van het programmeermodel aan de bestaande Mediawet. Met behoud van hun uitgangspunten verklaren ze in deze context liever de dialoog met de RvB te blijven zoeken. De procedures tegen de beknotting van hun themakanaalplannen staken de omroepen vervolgens in juni.

II-5 Samenwerking Net 3-partners De bestaande samenwerking in de vaste informatieve programma’s is in 2007 voortgezet, evenals de samenwerking met NPS en VPRO op ondersteunend vlak. Maar zij verkeert in een ‘sur place’-positie, sinds de in 2006 veranderde tv-netprofielen en het programmeermodel dat de Raad van Bestuur invoerde een einde maakten aan de vaste netbespeling en gezamenlijke netprogrammering. Daarmee ontviel een van de drijvende argumenten voor verdere ontwikkeling. Ook het regeerakkoord dat CDA, PvdA en CU in februari met elkaar sluiten biedt nog geen grond, noch voor NPS en VPRO, om conclusies op te baseren ten aanzien van de toekomst van de partnercombinatie. De toekomst van de samenwerking met NPS en VPRO staat of valt sindsdien met de z.g. ‘erkenningswet’ (aanvankelijk organisatiewet genaamd) die in 2008 moet worden vastgesteld. Daaruit zal duidelijk worden of in de nieuwe concessieperiode vanaf 2010 zinvolle ruimte bestaat voor (her-)opbouw van duurzame samenwerkingsverbanden tussen omroepverenigingen, of de NPS als onderscheiden organisatie blijft bestaan en of haar programmataken nog van betekenis zijn voor samenwerking met een omroepvereniging. Los hiervan roepen de ontwikkelingen op het gebied van technologie en gebruik van nieuwe media de vraag op of schaalvergroting van programmaproductie en vergaand samengaan van organisaties daaraan nog wel een noodzakelijk en adequaat antwoord bieden. Merkbekendheid (soms zelfs gepersonifieerd in een presentator), gespecialiseerde (content)kwaliteit en creatieve dynamiek zijn zeker zo belangrijke

9

factoren geworden, en die kunnen wellicht zelfs beter door/in relatief kleine organisaties voortgebracht worden. Toename van on demand mediagebruik door het publiek vereist crossmediaal beleid van contentaanbieders en toegang tot alle mediaplatforms maar relativeert tegelijkertijd de betekenis van programmeringszeggenschap over een ‘eigen’ (tv)net. Omroeppolitiek opereren de partners in afstemming dan wel informatief contact met elkaar. Laat in het jaar wordt duidelijk dat bij de NPS de voorkeur groeit om zich los te maken van nauwe banden met ideëel geprofileerde omroepverenigingen en een neutralere positie in te nemen. Men richt voor eventuele programmatische samenwerking het oog liever op de NOS en/of Educom. Over de vraag wat dit dan eventueel voor de bestaande samenwerkingsprogramma’s NOVA, Zembla, Buitenhof en Pauw & Witteman betekent wordt tussen de partners in 2007 nog niet gesproken. Wel laat de NPS in de publiciteit weten dat het de programmatische samenwerking met de VARA wil ontvlechten, wegens de gekleurde identiteit van onze omroep.

II-6 Zelfevaluatie 2003-2008 De Mediawet schrijft voor dat de publieke omroep éénmaal per vijf jaar de uitvoering van haar taakopdracht laat beoordelen door een visitatiecommissie van onafhankelijke deskundigen. De eerste visitatie was die van de commissie Rinnooy Kan in 2003. In 2008 zal een commissie onder leiding van oud-burgemeester van Utrecht Brouwer het licht laten schijnen over de prestaties van de omroepen, afzonderlijk en in totaliteit. De visitatiecommissie kan bij diens beoordeling van de afgelopen periode ook aanbevelingen doen voor de volgende periode. De minister van OC&W betrekt het rapport van de visitatie, dat voorjaar 2009 moet verschijnen, bij de beoordeling van de nieuwe concessie- en erkenningsaanvragen voor de periode vanaf 2010. Ten behoeve van de visitatiecommissie verrichten alle publieke omroepinstellingen gedurende 2007 een uitvoerige zelfevaluatie over de periode 2003-2007. Dit aan de hand van een gestandaardiseerde vragenlijst en methodiek. Onder regie van een daarvoor gevormde stuurgroep wordt met de titel “De VARA in Spiegelbeeld” een lijvige evaluatierapportage tot stand gebracht. De vaststelling door het bestuur en presentatie aan de visitatiecommissie vinden kort na de jaarwisseling plaats.

II-7 Richtlijnen en regels voor Goed Bestuur en Integriteit Voor de landelijke publieke omroep gelden richlijnen voor goed bestuur en integriteit. Het betreft zes richtlijnsets voor de gebieden: 1. Goed bestuur en toezicht 2. Integriteit 3. Verslaglegging 4. Co-financiering (ideële sponsoring) 5. Interactieve telefoondiensten, SMS, 0900-lijnen en mobiel internet 6. E-mailmarketing Op de eerste na zijn de richtlijnen bindend, als minimumnormstelling, voor alle instellingen. Alleen de richtlijn ‘Goed bestuur en toezicht’ heeft de status van een set aanbevelingen, gezien de uiteenlopende interne structuren van de organisaties en hun autonomie daarin. Ten opzichte van de aanbevelingen van de richtlijn ‘Goed bestuur en toezicht’ wijkt de VARA op éen punt af. De taakverdeling en werkwijze van de Raad van Toezicht van de VARA zijn niet in een apart reglement neergelegd. Daarvoor wordt, mede gelet op hetgeen al statutair en in de reglementen van Verenigingsraad en Verenigingsraadscommissies is bepaald, geen reden gezien.

10

De VARA kent, in aansluiting op richtlijnset 2, een Integriteitsregeling die normen, gedragsaanwijzingen en opgaveverplichtingen bevat waaraan medewerkers, bestuurders en toezichthouders zich moeten houden bij integere uitoefening van hun functie en ter voorkoming van de (schijn van) vermenging van privé-belangen of die van derden met de zakelijke belangen van de omroep. Elke VARA-medewerker ontvangt jaarlijks de nieuwe Integriteitsregeling, en wordt daarbij schriftelijk geattendeerd op het belang van naleving en vereiste opgaven. Met ingang van 2007 moet, op wens van het Commissariaat voor de Media, íedere medewerker bij een publieke omroep jaarlijks een verklaring omtrent nevenfuncties/werkzaamheden indienen, d.w.z. ook als men ze niet heeft. Het CvdM wil op die manier het mogelijke excuus ‘vergeten’ van de werknemer c.q. ‘geen opgave gekregen’ van de werkgever uitsluiten. De VARA-website bevat een rubriek ‘Verantwoording’ met daarin rapportage en registratiegegevens, plus het jaarverslag, conform de richtlijnen 1, 2 en 3. In de jaarrekening worden gegevens opgenomen overeenkomstig de richtlijnen 1, 3 en 4. De Commissie Integriteit Publieke Omroep schrijft in haar monitoringsverslag over de naleving van de richtlijnen dat de VARA, met NPS en NPO, voorop loopt wat betreft implementatie en verslaglegging. Het bestuur constateert in 2007 geen feiten of omstandigheden die op niet goed naleven van de richtlijnen en de integriteitsregeling wijzen.

II-9

Samenstelling Bestuur

Het VARA-bestuur bestaat uit het door de Verenigingsraad bepaalde aantal van twee leden. Voorzitter is Vera Keur. Penningmeester is Mark Minkman. Het bestuur is tevens de algemene bedrijfsleiding.

II-10 Organogram

11

VERENIGINGSRAAD

Raad van Toezicht

Ondernemingsraad

Voorzitter

Penningmeester VARA-bestuur Penningmeester Vice-voorzitter

Bestuur

Communicatie & Marketing

Onderzoek

Bestuursecretaris/ Beleidsplanning

Bestuurs-&RTVi Bestuurs- dir. Secretariaat secretariaat

Centraal Financiële Administratie

Automatisering Bedrijfseconomische Zaken

VerenigingsSecretaris secretaris

Juridische Zaken

Centraal Beleids Archief

Personeel & Organisatie

Directeur RTV en Internet/Nieuwe Media

Afdeling Amusement

Afdeling Drama

Directeur Uitgeverij

Hoofd Bedrijfsbureau

Financiële Zaken ZakenRTVi rtv

Productiebureau Bureau

Sales Afdeling Informatie

Afdeling Afdeling Nieuwe Media Nieuwe Media

Huishoudelijke Zaken

Redactie TV-Magazine

Schemazaken

Financiële Administratie

Advertentie Afdeling

Marketing Uitgeverij

Organogram VARA 2007

II-10 Geliëerde stichtingen De VARA is betrokken in vijf stichtingen: Stichting Nederland 3, Stichting Heuvellaan, Stichting Nationaal Natuur- en Milieuspektakel 1994, Stichting VARA Speciale Akties en Stichting Op weg naar het Cabaretpodium. 1. In de stichting Nederland 3 participeert de VARA samen met NPS, VPRO en RVU. Deze in 1995 opgerichte stichting heeft als doelstelling: - De ontwikkeling en realisering van zo groot mogelijke en duurzame samenwerking van de vaste bespelers van het derde net; en daartoe onder meer te voldoen aan de formele vereisten voor gezamenlijke uitvoering van wettelijke programmavoorschriften. - Behalen van efficiëntie- en schaalvoordelen; - Verwerven van een meerjarige concessie voor de samenwerkende omroepen; - Samenwerking op het gebied van de radio. Met de Stichting Nederland 3 speelden in 1995 de netpartners van het derde net (als enige) in op de toenmalige mediawet, die voorzag in garanties voor een vaste bespelerscombinatie op een der televisienetten en gezamenlijke realisatie van de programmaverplichtingen, op voorwaarde dat de partners zich door middel van een samenwerkingsrechtspersoon verbonden aan een ten dele gemeenschappelijke vaststelling van programmabeleid op het net. In de statuten van de stichting en in de samenwerkingsovereenkomst tussen de partners is daarom ten aanzien van het programmabeleid voor de gezamenlijke avonden op het derde net een gekwalificeerde besluitvorming bepaald. De betreffende wettelijke garantie-optie is overigens nadien uit de mediawet geschrapt, terwijl de invoering door de RvB van het z.g. programmeermodel in 2006 praktisch een eind heeft gemaakt aan de mogelijkheid voor realisatie van gemeenschappelijk netprogrammabeleid.

12

Het bestuur van de Stichting Nederland 3 bestaat uit vier bestuursleden van de deelnemende omroepen; elke omroep benoemt een lid van het eigen bestuur. Aan de stichting zijn geen uitvoerende bedrijfsactiviteiten overgedragen. Gemeenschappelijke ondersteunende dienstverlening wordt per taakgebied uitgevoerd door een onder een der partners ressorterende bedrijfsafdeling, onder verrekening van ieders afname. 2. De Stichting Heuvellaan heeft statutair een drieledige doelstelling. 1. Het houden en beheren van aandelen in vennootschappen en het voeren van directie over ondernemingen. 2. Verlenen van diensten bij totstandbrenging van VARA-producties. 3. Verlening van materiële en financiële ondersteuning aan de VARA met name ten behoeve van producties die kenmerkend zijn voor het ideële doel van de vereniging. Het bestuur van de stichting wordt op bindende voordracht van het VARA-bestuur benoemd door de stichtingsraad, waarvan de leden op hun beurt benoemd worden door de Raad van Toezicht van de VARA. In deze stichting, opgericht in 1987, vinden al jaren geen activiteiten meer plaats noch bestaan er voornemens daartoe. De enige activa bestaat uit een schadeclaim jegens een derde partij inzake een beëindigde gezamenlijke facilitaire onderneming, waarover een langslepende juridische procedure wordt gevoerd. Aan die procedure komt dit jaar een einde. Na een tussenvonnis van de rechtbank, die de claim in principiële zin toewijst en aan een extern expert opdraagt het bedrag te bepalen, komt in juli een schikking tot stand. Het schikkingsbedrag wordt door de tegenpartij aansluitend op rekening van de stichting overgemaakt.

3. De Stichting Nationaal Natuur- en Milieuspektakel 1994 is een overblijfsel van de Vroege Vogels-jubileummanifestatie in dat jaar. In het bestuur namen naast enkele VARAfunctionarissen vertegenwoordigers deel van een aantal in de manifestatie participerende organisaties. Alle activiteiten zijn al lang afgewikkeld en de stichting is in feite leeg en inactief, wachtend op opheffing. 4. Eveneens inactief is de Stichting VARA Speciale Akties, waarvan de VARA-voorzitter enig bestuurder is. In 1984 werd deze stichting de voortzetting, met zoals de naam aangeeft wat verbrede doelstelling, van de vanaf de jaren ’50 tot de jaren ’80 roemrijke Stichting VARA Speelgoed Aktie. Sindsdien is de stichting slapend. 5. De Stichting Op weg naar het Cabaretpodium wordt in oktober 2007 opgericht ten behoeve van educatieve en creatieve activiteiten voor scholieren, die aan het gelijknamige programmaplan worden gekoppeld. Doel van de stichting is het ontvangen en toezicht houden op subsidies ten bate van kennis- en talentontwikkeling op cabaretgebied, in het kader van het programmaproject Op weg naar het cabaretpodium. Het bestuur van de stichting wordt benoemd door het bestuur van de VARA; met dien verstande dat de bestuursleden geen bestuurder, toezichthouder of personeelslid van de VARA (noch partner van) mogen zijn. Bij geen van de vijf stichtingen is personeel in dienst.

13

III RAAD VAN TOEZICHT [Dit hoofdstuk van het jaarverslag valt onder verantwoordelijkheid van de RvT]

III-1 Algemene taak en voornaamste activiteiten in 2007 De Raad van Toezicht (RvT) is krachtens de statuten van de VARA belast met het toezicht op en de controle van het bestuur. Daarnaast heeft de raad tot taak de Verenigingsraad (VR) te adviseren, in het bijzonder over de financiële en beleidsmatige jaarstukken. Ook adviseert de raad het bestuur, gevraagd en ongevraagd. Conform de richtlijnen ter bevordering van goed bestuur bij publieke omroepinstellingen stellen de leden van de RvT zich daarbij onafhankelijk en kritisch op. In 2007 vergadert de RvT vier keer met het bestuur volgens een vergaderschema dat is gekoppeld aan de planning- en controlcyclus van de omroep en aan de vergaderingen van de VR en zijn commissies. Ook nemen leden van de raad deel aan de vergaderingen van de VR, commissies van de VR en aan andere bijeenkomsten binnen de VARA. De auditcommissie van de RvT bespreekt de financiële jaarstukken met de verantwoordelijk bestuurder en de accountant. Met de Ondernemingsraad wordt contact onderhouden volgens een in 2006 afgesproken werkwijze. De OR is aanwezig bij die RvT-vergaderingen waarin begroting en beleidsplannen aan de orde zijn, alsmede bij de behandeling van het jaarverslag en de financiële jaarstukken. Daarbij komt het advies van de OR uitdrukkelijk aan de orde.

III- 2 Successen en zorgen Creativiteit en vakmanschap De RvT stelt vast, dat het bestuur en de medewerkers van de VARA in 2007 programma’s hebben gerealiseerd, die een herkenbaar VARA-imago hadden en grote groepen kijkers bereikten. De VARA is in 2007 (weer) een spitsspeler geweest binnen het team van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). De VARA draagt in belangrijke mate bij aan de realisering van de doelstellingen van de NPO, dankzij de succesvolle amuserende en informatieve programma’s. De VARA heeft deze programma’s grotendeels zelf geproduceerd, met grote creativiteit en vakmanschap. De VARA heeft in het afgelopen jaar ook grote vaart gemaakt met het ontwikkelen van een multimediaal aanbod. Digitale themakanalen, internet en tijdschriften worden naast radio en tv volwaardige kanalen om de producten te verspreiden en nieuwe doelgroepen te bereiken. Steeds meer programma’s worden crossmediaal opgezet, hetgeen hun bereik vergroot. De VARA is een platform geworden, waar vanaf zowel het grote publiek als specifieke publieksgroepen worden bediend. Deze combinatie van brede kwalitatief verantwoorde programma’s en gericht aanbod voor specifieke publieksgroepen is altijd kenmerkend geweest voor de VARA, maar is in het multimediale tijdperk veel gemakkelijker te realiseren. De VARA is als multimediaal platform ook beter in staat om in te spelen op enerzijds de geïndividualiseerde samenleving en anderzijds op de toenemende maatschappelijke betrokkenheid van grote groepen burgers. De RvT dankt bestuur en medewerkers voor hun inzet. Pluriformiteit en profilering Het jaar 2007 was ook een belangrijk jaar, omdat de publieke omroep weer hoog op de politieke agenda is gekomen. De openingszin van de beleidsbrief die minister Plasterk op 5 oktober 2007 heeft uitgebracht, luidt: “Het kabinet kiest voor een sterke en pluriforme publieke omroep”, die “garant staat voor onafhankelijkheid, pluriformiteit en kwaliteit op de mediamarkt”.

14

Er is sprake van een belangrijke beleidsbreuk. Cruciaal hierin zijn de herwaardering van de omroepen als dragers van de pluriformiteit, de erkenning van de omroep als multimediaal platform en de versterking van de culturele functie. Er komen extra budgetten om de omroepen een kans te geven hun maatschappelijke opdracht in te vullen. Tenslotte heeft de minister diverse voorstellen gedaan om de organisatie van de NPO en de positie van de omroepen daarin te herzien. Niettemin heeft de RvT zorgen over de condities waaronder de VARA zijn maatschappelijke en culturele missie moet uitvoeren. De VARA heeft het thuisnetmodel noodgedwongen verlaten vanwege het huidige programmeermodel. Dit model lijkt weliswaar de neergang van de NPO te hebben gestopt, maar de tv-zenders Nederland 2 en 3 komen nog steeds onvoldoende uit de verf. Ook de radiozenders 1 en 5 maken de verwachtingen niet waar. Het publiek wordt uitsluitend gedefinieerd in termen van consumentenblokken en veel te weinig gezien als een diversiteit van maatschappelijk geïnteresseerde burgers. Hoewel de (amuserende en informatieve) VARA-programma’s een prominente plaats innemen in de zendschema’s, kan de omroep zich toch te weinig profileren. De herkomst van de programma’s is voor de gemiddelde kijker of luisteraar lang niet altijd duidelijk en informatieve en culturele programma’s worden te vaak naar de marge verdrongen. Het huidige programmeermodel laat te weinig zeggenschap aan de omroepen om een interessant en gevarieerd totaalprogramma te bieden dat aansluit bij de maatschappelijke verscheidenheid van de kijkers. De huidige werkwijze tast feitelijk de pluriformiteit van het Nederlandse omroepbestel aan, te meer daar een steeds groter deel van het budget wordt gecentraliseerd of aan taakgerichte organisaties wordt toegewezen. Hoewel de minister belangrijke maatregelen heeft genomen of voorbereidt, die de positie van de NPO als geheel en ook die van de afzonderlijke omroepen begunstigen, biedt de beleidsbrief juist op het punt van organisatie en programmering onvoldoende helderheid. Er dient een steviger verbinding te komen tussen de omroep die de programma’s maakt, en het programmeerorgaan. De RvT beseft dat het thuisnetmodel binnen de publieke omroep achter de horizon is verdwenen en steunt de voorzitter in haar zoektocht naar alternatieven die de versnippering in Hilversum tegengaan. De VARA zoekt daarvoor ook nieuwe samenwerkingspartners naast VPRO en NPS. De wetgever zal echter de bestuurlijke condities moeten scheppen om de combinatie van samenhangende programmering per zender en herkenbaarheid van de afzonderlijke omroepen mogelijk te maken. Investeren in de vereniging Wanneer de VARA zich beroept op zijn culturele en maatschappelijke opdracht, is de maatschappelijke verankering van de omroep onmisbaar. In 2007 heeft de VARA daarom geïnvesteerd in de vereniging en de binding met zijn achterban. Ledengroepen (klankbordgroepen voor programma’s), Roodshows, Kinderen voor Kinderen en het elektronisch ledenpanel zijn belangrijke instrumenten om contact met de achterban te onderhouden en ook feedback te krijgen op de programma’s. De RvT stimuleert het bestuur om de neergaande trend in het ledental om te buigen. Dat is een zware opdracht in een periode, waarin de traditionele ledenorganisaties het moeilijk hebben. In 2007 zijn verschillende soorten ledenwerfacties beproefd; de meest effectieve zullen in 2008 in uitvoering worden genomen. De noodzaak leden vast te houden en nieuwe leden te werven is groter geworden, nu de minister van OCW voornemens is het gewicht van het aantal leden in het vaste omroepbudget te vergroten. Naar de mening van de RvT kan de VARA als multimediaal platform het aantal leden vergroten, wanneer niet alleen geworven wordt onder de traditionele (sociaaldemocratische) achterban, maar ook onder specifieke groepen die geïnteresseerd zijn in de speerpunten van de VARA (cabaret, consumentenzaken, natuur en milieu).

15

Daarnaast is het van belang dat de vereniging democratisch bestuurd wordt. De leden moeten een grotere invloed krijgen op de samenstelling van de Verenigingsraad (VR), het hoogste orgaan van de VARA. De RvT heeft ingestemd met een vereenvoudiging van de verkiezingsprocedure – 1x per 4 jaar de gehele verenigingsraad kiezen –, zodat meer leden geïnteresseerd zullen zijn om hun stem uit te brengen. Verder krijgen de leden van de VR meer mogelijkheden om bijvoorbeeld via de website en het ledenblad Uitgesproken contacten met de achterban te onderhouden. Deze versterking van de democratie is gewenst om de VARA maatschappelijk verankerd te houden. Een goed functionerende vereniging is nodig om de Richtlijnen en regelingen goed bestuur en integriteit te implementeren. De Commissie Integriteit Publieke Omroep (commissie Dijkstal) heeft vastgesteld, dat de VARA als enige omroepvereniging geheel voldoet aan deze richtlijnen voor good governance. Het bestuursmodel, de wijze van bedrijfsvoering en de verslaglegging zijn helemaal in orde bevonden. De RvT complimenteert de VR en het bestuur met dit resultaat.

III-3 Samenstelling De Raad van Toezicht kent gedurende 2007 de volgende samenstelling: Dhr. C.J.D. Waal (voorzitter), Leiden Dhr. G.Th. den Uyl, Odijk Dhr. Th.H. Roes, Leiden (herbenoemd) Mevr. G.J.J. Prins, Utrecht Mevr. A.M. de Groot, Vogelenzang (herbenoemd) Dhr. F.J.M. Crone, Leeuwarden (herbenoemd) Dhr. J. Bruins (vice-voorzitter), Den Haag

16

IV

DE VERENIGING

IV-1 Beleidsvoornemens 2007 • •

Versterken van de binding van de leden aan de VARA. Vergroten en verdiepen van de band tussen vereniging en bedrijf.

IV-2 Meedenken, meedoen en meepraten Onder dat motto organiseert de vereniging tal van activiteiten. Activiteiten die passen bij de democratische vereniging en leden meer betrekken bij en invloed geven op het (programma)beleid van de VARA. Bovendien zijn deze activiteiten van belang voor het bedrijf VARA om, via haar achterban, aansluiting te houden bij maatschappelijke ontwikkelingen. Dat leden dit waarderen blijkt uit hun actieve, betrokken en groeiende deelname aan de thematische ledengroepen, het elektronisch ledenpanel en de focusgroepen (een nieuwe activiteit die medio 2007 van start gaat; zie hierna). De Verenigingsraad kijkt in 2007, naast zijn reguliere werkzaamheden, kritisch naar mogelijkheden om meer verdieping te geven aan het eigen functioneren. Dat resulteert onder meer in het instellen van een themacommissie en een werkgroep Communicatie. De themacommissie richt zich op deskundigheidsbevordering van de leden van de Verenigingsraad zelf en de werkgroep Communicatie richt zich vooral op de dialoog tussen de Verenigingsraad en de VARA-leden. Verenigingsraad • Verkiezingsstelsel In het voorjaar van 2007 besluit de Verenigingsraad om het verkiezingsstelsel te wijzigen. Met ingang van 2009 zullen de verkiezingen voor de VR niet meer om de twee, maar om de vier jaar plaatsvinden. De Verenigingsraad treedt dan niet meer voor de helft maar in zijn geheel af. VR-leden kunnen zich achtereenvolgend tweemaal herkiesbaar stellen. Het besluit is een uitwerking van de wens van de VR om de balans tussen continuïteit van kennis en ervaring binnen de Verenigingsraad en de frequentie van vernieuwing van de samenstelling meer in evenwicht te brengen. • Themacommissie en vaste werkgroep Communicatie Vanuit de VR-commissie Media komt het voorstel om een themacommissie in het leven te roepen die themabijeenkomsten organiseert met als doelen: - verdieping en verbreding van kennis (deskundigheidsbevordering) - vergroten van betrokkenheid Het voorstel wordt aangenomen met dien verstande dat de themacommissie onderwerpen aandraagt voor een jaarlijkse themabijeenkomst. Op 3 november vindt de eerste themabijeenkomst plaats over digitalisering (ontwikkelingen, gevolgen voor de toekomst). Presentaties worden gehouden door Michel Mol, directeur Innovatie en Nieuwe Media bij de NPO en Frans Klein, programmadirecteur VARA. De werkgroep Communicatie heeft hard gewerkt aan ideeën om het contact met de VARA-leden te verbreden. In 2008 zullen deze ideeën concreet vorm krijgen. Roodshows Tijdens de goed bezochte Roodshows (voorheen regionale ledenbijeenkomsten) in Middelburg, Roermond, Nijmegen, Haarlem en Drachten worden op die locaties voor het eerst ook ledengroepen georganiseerd. Al deze ledengroepen, met het programma Pauw en Witteman als thema, zijn volgeboekt en dat betekent 50 leden per groep. Leden,

17

programmamakers en directie zijn enthousiast over de inhoudelijke en zeer betrokken wijze waarop gediscussieerd wordt over dit programma. Ook kunnen leden kennismaken met het elektronisch ledenpanel, door het invullen van een korte vragenlijst, en zich direct voor het panel aanmelden. Dat levert 70 nieuwe deelnemers op. De Verenigingsraad profileert zich met een speciale stand waar VR-leden belangstellenden informeren over het werk van en in de raad. Meer informatie over de Roodshows hieronder in paragraaf IV-4. Ledengroepen In 2007 worden ledengroepen georganiseerd rond de volgende programma’s dan wel speerpuntthema’s: Radio Kassa, Pauw en Witteman (5 x, zie hierboven), Natuur en Milieu/Vroege Vogels en Maatschappelijke Informatie en Debat. In totaal discussiëren zo’n 270 geïnteresseerde VARA-leden in de diverse groepen met directie en programmamakers over onder anderen vorm en inhoud en de VARA-uitstraling van onze consumenten-, debat- en informatieve programma’s. In de ledengroep Natuur en Milieu wordt niet alleen intensief gesproken over het radioprogramma Vroege Vogels, maar ook in bredere zin over de wijze waarop de VARA meer aandacht kan besteden aan natuur en milieu. In de ledengroep Maatschappelijke Informatie en Debat vindt uitgebreide van gedachtewisseling plaats over de volgende vragen: • Zijn we verrassend en vernieuwend genoeg? • Voelt u zich als kijker/sitebezoeker uitgedaagd om mee te discussiëren? • Wordt er genoeg aandacht besteed aan internationaal nieuws? • Ontbreken er thema’s? De resultaten zijn net zo divers als de onderwerpen en variëren van kortere items bij Radio Kassa, intensivering van de oriëntatie op de onderwerpkeus bij Pauw en Witteman, een nieuwe rubriek (De Vraagbaak) in het programma Vroege Vogels tot tips en suggesties voor een natuur- en milieuprogramma op televisie. Net zo belangrijk als de resultaten is het positieve oordeel van deelnemers en VARA-medewerkers over het belang van de ledengroepen. Deelnemers voelen zich serieus genomen en de programmamakers ervaren de gesprekken met leden als stimulerend en inspirerend. Helaas gaan de ledengroepen Kassa 3 en VARA’s Nieuwe Lagerhuis, die in november 2007 op het programma staan, niet van start wegens een te gering aantal deelnemers. Beide programma’s worden op dat moment (nog) niet uitgezonden en dat is mogelijk de oorzaak van de geringe belangstelling. Elektronisch ledenpanel Het aantal deelnemers aan het elektronisch ledenpanel van de VARA groeit gestaag. In 2007 krijgen de meer dan 600 deelnemers via e-mail en internet vragenlijsten toegestuurd over het radioprogramma Het Circus van Jeroen Bosch, de televisieprogramma’s Mooi! Weer de Leeuw en Giel, de themakanalen en over de internetsites van Twee voor Twaalf en Per seconde wijzer. De response op de vragenlijsten is hoog en de inhoudelijke wijze waarop de deelnemers antwoord geven op de open vragen blijft positief verrassen. Het levert waardevolle informatie op voor de mediadirectie en programmamakers. Focusgroepen In tegenstelling tot de ledengroepen, die eenmalig rondom een bepaald thema bij elkaar komen, wordt van de deelnemers aan een focusgroep gevraagd een programma gedurende een wat langere tijd te monitoren. Gedurende zomer vult één focusgroep bijna dagelijks een vragenlijst in over het programma Wat heet. De vragen gaan met name over presentatie-eigenschappen die de deelnemers belangrijk vinden voor een dergelijk programma en in hoeverre de steeds wisselende presentatoren van het programma (in totaal 10) daarbij passen. Ook is een focusgroep in het najaar actief rondom het programma De leugen regeert. De deelnemers aan deze focusgroep vullen wekelijks een vragenlijst in over de onderwerpen van die week, de gasten, de mediaraad en de presentatie.

18

De uitkomsten van de vragenlijsten worden in de betrokken redacties besproken en houden hen, zoals zij zelf aangeven, scherp. Zowel de deelnemers als de programmamakers uiten zich enthousiast over deze nieuwe activiteit van de VARA-vereniging.

IV-3 Ledenwerving In september start de VARA de ‘Waarom, Daarom’-campagne. De campagne heeft een tweeledig doel. Naast ledenwerving is dat: het (associatief) laden van het merk VARA aan de hand van verschillende steekwoorden die bij uitstek kenmerkend zijn voor wie de VARA is en wat de VARA wil zijn. Met deze campagne worden verschillende doelgroepen benaderd, gesegmenteerd op basis van hun voorkeur voor een bepaald VARA-programma c.q. product. De doelgroepen worden aangesproken op hun eigen interesse of gevoel. Ook is de VARA voor het eerst actief met ledenwerving op verschillende platforms, zoals de eigen VARA-portals, printmedia en on line. Tot slot wordt in 2007 gewerkt aan een betere basis onder de ledenwerving, waardoor een constante aanwas van leden beter gewaarborgd is. De VARA werkt op structurele wijze aan toevoeging van meerwaarde aan het lidmaatschap, met als doel de aantrekkelijkheid ervan te verhogen en een duurzame kwalitatieve relatie op te bouwen tussen de VARA en haar leden. Toegevoegde meerwaarden zijn dan ook van betekenis zowel bij de werving als bij het behoud van leden.

IV-4 Ledenbinding en -behoud De





activiteiten in dit kader zijn gericht op: Vergroten van het loyaliteitsgevoel van de leden Bevestigen, activeren en enthousiasmeren van VARA-leden Versterken van het imago van de VARA als actieve omroep Verhogen van het lidmaatschapsbewustzijn

In totaal wordt 12.366 keer door leden een arrangement afgenomen in 2007; een toename van 3.500 keer ten opzichte van 2006. Hieronder volgt een overzicht van de arrangementsactiviteiten. Een beperkt aantal (previews, theatervoorstellingen, debatworkshop) is bewust ook toegankelijk voor niet-leden, ter verbreding van de marketingdoelgroep (prospecting) waarop bij toekomstige marketingacties actieve ledenwerving kan worden gericht. Cinema en filmacties Met succes wordt weer een aantal gratis filmpreviews gegeven voor VARA-leden en abonnees van VARA TV Magazine. Het betreft kwalitatief betere bioscoopfilms, die geschikt zijn voor een breed publiek: Kicks, The Diving Bell, Hot Fuzz, Still Life, Interview (Amerikaanse remake), Infamous, Sicko, Wolfsbergen en Venus. Naast deze previews organiseert de VARA ook andersoortige filmvertoningen. Zo is er in het Omniversum voor VARA-leden een gratis voorstelling van de documentairefilm Mummies, geheimen van de farao’s te zien. In samenwerking met Amnesty International worden in diverse theaters in het land – maandelijks en tijdens het Amnesty International Film Festival – ‘Movies that Matter’-films vertoond die VARA-leden met korting kunnen bezoeken, zoals True North, Black Gold, Salvador en Mark of Cain. Van de dramaserie Stellenbosch wordt in Utrecht tijdens het Nederlands Film Festival een voorvertoning georganiseerd voor VARA-leden, waarbij zij de serie in zijn geheel kunnen

19

zien, de hoofdrolspelers kunnen ontmoeten en Stellenbosch-wijn kunnen proeven en kopen. Cabaret Speciaal voor leden is er een aantal met korting te bezoeken theatershows. Onder meer: • Claudia de Breij in Carré; • Kasper van Kooten met ‘Zangzaad’; • Theaterduo ‘Schudden’ met hun voorstelling ‘Zout’; • Ashton Brothers. Verder is er een heel speciale voorstelling van ‘Ballyhoo’ van de Ashton Brothers. Met hun optredens voor het kroonprinselijk paar in zicht ‘oefenen’ zij in theater De Meervaart op VARA-leden en geven ze live tekst en uitleg bij een achter-de-schermen-rapportage over hun speciale optredens in Carré. Theater Naast cabaret zijn er nog meer voorstellingen met korting voor leden. Bij de theatervoorstelling ‘Zeg ‘ns Aa’ krijgen leden korting en kunnen zij gratis kaarten winnen. De voorstellingen van Arturo Brachetti – een transformatie-kunstenaar uit Italië die in april en mei Nederland bezoekt – worden eveneens met korting aangeboden. Prijsvragen Ook in 2007 zijn er een aantal prijsvragen voor leden. Een VARA-VIP-avond in Studio Plantage, een ‘meet & greet’ met Felix Meurders in combinatie met een Avondje Plantage en kaarten voor de Kerstrevue van Mike & Thomas worden verloot onder de goede inzenders. De belangstelling voor een figurantenrol in Vuurzee 2 is overweldigend. Vroege Vogels-excursies Voor VARA-leden en luisteraars van Vroege Vogels bestaat sinds begin 2006 de mogelijkheid om deel te nemen aan een excursie in de natuur onder leiding van een ervaren gids. De VARA organiseert deze in samenwerking met Natuurmonumenten. In de zomer kan men op exclusieve ‘reeën-excursies’. Dit jaar vindt in de winter een ‘snerttocht’ plaats met naast een interessante excursie ook een kennismaking met de nieuwe presentatoren van Vroege Vogels – Menno Bentveld en Andrea van Pol. Verder worden gedurende de zomer in het hele land speciale Vroege Vogelsnatuurfotografie-workshops gehouden onder leiding van professionele natuurfotografen. Ledenfotowedstrijd De VARA organiseert voor de vijfde keer een fotowedstrijd, exclusief voor leden die zich graag met amateurfotografie bezighouden. 337 VARA-leden sturen hun mooiste foto rond het thema ‘Kleurrijk’ in. Alle foto’s komen op de ledensite van de VARA en worden beoordeeld door een deskundige jury, bestaande uit fotograaf Angèle Etoundi Essamba, Desiree Vroemen (directeur van The FOTOfactory), Robert Theunissen (eindredacteur Focus), fotojournalist en fotograaf Bert Verhoeff, Marijke Reer (vormgeefster VARA TV Magazine) en presentatrice Isolde Hallensleben. De makers van de winnende foto’s worden uitgenodigd in Studio Plantage te Amsterdam. Daar krijgen zij een diner geserveerd en zijn ze aanwezig bij de uitzending van De Wereld Draait Door. Aansluitend worden de prijzen door Isolde Hallensleben uitgereikt: hoofdprijs is een digitale spiegelreflexcamera. De winnende foto’s worden geëxposeerd in de hal van Studio Plantage. Sales-producten VARA-leden krijgen voordeel bij de aanschaf van shopartikelen van de VARA. Hun voordeel bestaat eruit dat zij geen (€ 2,00 of € 3,50) verzendkosten hoeven betalen. Uitgesproken en VARA-ledensite Speciaal voor leden verschijnt 20 keer per jaar het katern Uitgesproken in VARA TV Magazine. In de regel worden leden via dit katern over de ledenbindende activiteiten

20

geïnformeerd. Daarnaast bevat het katern verenigingsinformatie en achtergronden van aan de VARA gerelateerde onderwerpen. In elke Uitgesproken worden vijf VARAwekkers of -mokken verloot onder trouwe VARA-leden. Op de ledensite vinden de leden alle actuele informatie over de vereniging en de aanbiedingen en activiteiten. De ledensite werd in 2007 gemiddeld 3.500 keer per week bezocht; in 2005 was dat nog 2.000 keer per week. Bijwonen VARA-leden krijgen voorrang op het bijwonen van programma’s. Dat betekent dat zij eerder mogen boeken of dat er een bepaald aantal stoelen speciaal voor hen wordt gereserveerd. Rondom bijvoorbeeld Het Nieuwe Lagerhuis en De zomer draait door worden extra arrangementen georganiseerd. VARA Roodshow 2007 – een gevarieerd programma in het land Op vijf zaterdagen in maart en april biedt de VARA Roodshow een dagvullend programma voor leden én niet-leden. Centraal op deze zaterdagen staat een regionale ledenbijeenkomst o.l.v. VARA-voorzitter Vera Keur waar programma’s en beleid besproken worden. Verder kan het publiek deelnemen aan diverse activiteiten, zoals: - Bijwonen van Spijkers met Koppen Live; - Ter plekke advies vragen op allerlei gebieden aan de Kassa-experts (bekend van de populaire Kassasite); - Een aangrijpende film zien over de situatie in Wit-Rusland (in samenwerking met Amnesty International) en daarover na afloop debatteren; - Zingen en dansen met Kinderen voor Kinderen; - Een cabareteske show bijwonen van Marcel Verreck en Paul Pleijsier. Samenwerking Beeld en Geluid In samenwerking met Beeld en Geluid worden populaire ledenarrangementen aangeboden. Voor een speciale prijs gaan leden naar ‘de Experience’ in het nieuwe gebouw van Beeld en Geluid. Daarna bezoeken ze de opname van een VARA-programma. Tweewekelijkse internetactie Op de ledenpagina van de VARA-website (leden.vara.nl) wordt elke twee weken een nieuw product verloot, bijvoorbeeld een dvd of boek. Ledenonderzoek In november wordt onder ongeveer 70 VARA-leden een kwalitatief onderzoek verricht (door een extern bureau) over hun lidmaatschap en hun verwachtingen en ideeën hierover. Het merendeel van deze leden is daartoe in Hilversum uitgenodigd om in een discussiegroep mee te praten over dit onderwerp.

21

V

TELEVISIE

V-1

Beleidsvoornemens televisie 2007

●

1. Ontwikkelen en uitvoeren van een integrale crossmediale strategie met als belangrijkste doelstellingen: a. Realisatie van twee volledige crossmediale (nieuwe) contenttitels; b. Kwalitatieve verbetering van het aanbod op de themakanalen ConsumentenTV en Humor TV en initiëren van een digitaal themakanaal Natuur en Milieu. 2. Voortzetten van de samenwerkingsprogramma’s Nova, Zembla en Buitenhof met NPS en VPRO. 3. Uitvoeren van de (resterende) versterkings- en verbeterpunten uit de zelfevaluatie voorafgaande aan de visitatie door de commissie Rinnooy Kan. 4. Realisatie resp. ontwikkeling van de volgende programmering:

● ● ●

Nederland 1: Voortzetting van programma’s als Mooi Weer De Leeuw, Kinderen Geen Bezwaar, Kassa, de brede cabaretregistraties en Kinderen voor Kinderen; Ontwikkeling van een nieuw, groot amusementsprogramma, ter afwisseling van Mooi Weer De Leeuw; Ontwikkeling van een nieuw satirisch programma. Nederland 2: Voortzetting van programma’s als Nova, De Leugen Regeert, Zestien Miljoen Rechters, Twee voor Twaalf en Per Seconde Wijzer; Ontwikkeling van een nieuw debatprogramma in de traditie van het Lagerhuis; Ontwikkeling, in samenwerking met VPRO en NPS, van een nieuwe dramaserie waarbij (jong) talent een kans geboden krijgt. Nederland 3: Voortzetting van programma’s als De Wereld Draait Door, Zembla, Mike & Thomasshow, cabaretregistraties, Shouf, Shouf, (Nederlandse) speelfilms, en aanvang van een nieuw programma met Francisco van Jole; Onwikkeling van een nieuw consumentenprogramma, gericht op de jonge doelgroep (20-49) van dit net; Ontwikkeling van een nieuw programma rond Giel Beelen.

V-2

Algemeen

2007 is het eerste jaar waarin volledig volgens het programmeermodel in combinatie met geld-op-schema is gewerkt. Hoewel in de vele publicaties over dit nieuwe systeem met name de successen staan beschreven, blijven de eerder onder andere door de VARA geuite bezwaren tegen dit systeem ook in de praktijk onverkort van kracht. Kort samengevat: 1. Er is te veel bemoeienis van het centrale apparaat met de programma-inhoud. Daar waar de coördinatoren zich louter zouden moeten houden aan toetsingscriteria op hoofdlijnen – genre, kijkdichtheid, marktaandeel en bereik onder diverse doelgroepen – zien we in de praktijk dat zij omroepen trachten te sturen op programma-ìnhoud door middel van het budgettoewijzingsinstrument. Omdat tot nu toe in het programmeermodel veel programma’s nog overgenomen zijn uit het thuisnetmodel lijkt die druk nog niet groot, maar is al wel duidelijk merkbaar;

22

2. Er wordt te voorzichtig en te behoudend geprogrammeerd. Oude successen worden uitgemolken en nieuwe programma’s worden teveel geënt op gekende formules uit het buitenland of louter op ‘platte’ kijkmotieven; 3. Met name de verdiepende zender Nederland 2 haalt de doelstellingen niet. Uit een recent gepubliceerd imago onderzoek naar de netten blijkt tevens dat Nederland 2 zich op alle imagokenmerken niet of nauwelijks onderscheidt van Nederland 1. De ongewenste invloeden op de programma-inhoud heeft de VARA nog kunnen keren door permanent alert te blijven op ieders rol (en verantwoordelijkheid/bevoegdheid) in het proces, door een eigen heldere visie op de te bereiken doelen en prestaties en niet in de laatste plaats door een sterke programmacultuur, met veel eigen autonome kracht, waar de NPO-programmeurs niet omheen kunnen.

V-3

Uitvoering beleidsvoornemens

Deze paragraaf gaat in op de in paragraaf 1 vermelde beleidsvoornemens. Ad 1 (Ontwikkelen en uitvoeren van een integrale crossmediale strategie) Het blijkt dat in een traditionele media-organisatie als de VARA het uitwerken van een integrale crossmediale strategie een grotere inspanning vergt dan werd voorzien. Met name het ‘platformoverschrijdend denken’ van de programmamedewerkers dient ontwikkeld en gestimuleerd te worden, opdat al vanaf de conceptontwikkeling rekening gehouden wordt met alle mogelijke uitingen op de diverse mediaplatforms. In het najaar van 2007 komt voor dit doel een speciaal op de (behoeften van de) VARA toegesneden opleidingstraject beschikbaar, genaamd CLOCK - Creatief Laden speerpunten d.m.v. Opleiding Creativiteitsbevordering en Kennisvergroting - dat in samenwerking met externe deskundigen is ontwikkeld. Het doel van CLOCK is onder de medewerkers bewustwording van de digitale ontwikkelingen en mogelijkheden te creëren, de creativiteit te vergroten en dit om te zetten in een crossmediale aanpak. Met de opgedane kennis kunnen vervolgens de (jaar)plannen 2008/2009 voor de verschillende speerpunten ingevuld worden, waarna aan de daadwerkelijke uitvoering van de crossmediale strategie begonnen kan worden. Aan het project doen bij aanvang 45 VARA medewerkers van alle media mee. Wat de uitvoering van de beleidsvoornemens op dit punt betreft betekent bovenstaande dat de ontwikkeling ter hand genomen is maar dat de realisatie van de specifieke doelstellingen enige vertraging heeft opgelopen. Ad 1a en 1b (a. Realisatie van twee volledige crossmediale (nieuwe) contenttitels; b. Kwalitatieve verbetering van het aanbod op de kanalen ConsumentenTV en HumorTV en initiëren van digitaal kanaal Natuur en Milieu) Hoewel het ontwikkelen en implementeren van de crossmediale strategie nog onderhanden is, wil dat geenszins zeggen dat de VARA bij het crossmediaal doorontwikkelen van haar speerpunten stil is blijven staan. Zo is op alle fronten het speerpunt Consumenteninformatie verbreed en inhoudelijk (kwalitatief) versterkt. De site ondergaat vernieuwing, de ‘extended’-versie van Kassa wordt verbeterd en tevens uitgezonden op Nederland 2 (voorheen alleen in het digitale domein), de programmering van ConsumentenTV wordt gewijzigd en uitgebreid en er wordt een pilot van een consumentenblad ontwikkeld. Het speerpunt Natuur & Milieu krijgt versterking met de tv-versie van Vroege Vogels. Beleving en genieten van de natuur staan daarin voorop en daarin lijkt de eerste serie afleveringen goed geslaagd. Daarnaast wordt de site van Vroege Vogels grondig veranderd en worden alle programmateams rond het speerpunt gezamenlijk gehuisvest, waardoor in de nabije toekomst gemakkelijker synergievoordelen kunnen ontstaan. De

23

ambitie om een digitaal kanaal rond het thema Natuur & Milieu te realiseren komt in 2007 niet tot verwezenlijking. Gebrek aan middelen en het feit dat de VARA inmiddels twee themakanalen operationeel heeft en door de NPO niet nog meer ruimte wordt gegund liggen daaraan ten grondslag. Als derde belangrijke activiteit vindt uitbouw plaats van het speerpunt Cabaret, Satire en Amusement, door verbreding van de programmering op het themakanaal HumorTV, door het aanbieden van talrijke cabaretfragmenten op de vernieuwde site en door het opvoeren van de interactie met het publiek door middel van frequente verschijning van nieuwsbrieven en speciale items ontwikkeld op het internet. Ad 2

(Voortzetten van de samenwerkingsprogramma’s Nova, Zembla, Pauw en Witteman en Buitenhof met NPS en VPRO) De productie van deze programma’s in samenwerking met de (voormalige vaste net 3-) partners is in 2007 voortgezet. Ad 3

(Uitvoeren van de (resterende) versterkings- en verbeterpunten uit de zelfevaluatie voorafgaande aan de visitatie door de commissie Rinnooy Kan) • Invoeren van kwaliteitscriteria voor programma’s. Eerst is het door de NPO ontwikkelde kwaliteitssysteem voor het programma-aanbod van de publieke omroep als geheel (de z.g. Kwaliteitskaart) onder de loep gehouden om te zien in hoeverre dat voor de VARA zelf toereikend is en met specifieke aanvulling toepasbaar zou kunnen worden gemaakt. De conclusie is dat de Kwaliteitskaart (nog) geen degelijk instrument is voor het meten van kwaliteit omdat de daarin gehanteerde dimensiebegrippen onvoldoende relatie hebben met inhoudelijke kwaliteit van de programma’s. Het instrument geeft onvoldoende uitwerking aan de aspecten van programma-inhoudelijke kwaliteit om het in de VARA-praktijk te gebruiken. In 2007 wordt daarom een eigen systematiek vastgesteld die is gestoeld op een speciaal op de VARA geënte variant van het door wetenschapper Irene Costera Meijer (Universiteit van Amsterdam) ontwikkelde kwaliteitsvocabulaire. Per programma wordt daarbij vanuit een zestal voor de VARA relevante perspectieven vastgesteld welk perspectief c.q. welke perspectieven van toepassing is/zijn en worden deze perspectieven uitgewerkt. Aan de hand hiervan kan achteraf ook systematische evaluatie plaatsvinden. • Innovatie van programma’s en (nieuw) talent. De afdeling Research & Developmenet, opgericht eind 2005, heeft in de twee jaar van haar bestaan een groot aantal programma’s bedacht en/of ontwikkeld. In 2007: Najib Wordt Wakker, Thank God It’s Friday, Jansen op Jacht en Giel (televisie). Speciale vermelding verdient het programma Kassa3, ten behoeve waarvan een grote landelijke screentest wordt georganiseerd voor nieuw (allochtoon) presentatietalent, met als resultaat een vijftal nieuwe presentatoren. De afdeling R&D verzorgt vervolgens de begeleiding en coaching van deze presentatoren. • Beter bereiken van de kijkersgroep 20-35 jaar. Nederland 3 is de zender die zich met name richt op de doelgroep 20-49 jaar. Het beoogde gemiddelde marktaandeel van Nederland 3 bij deze leeftijdsgroep is 7% (6,5 in de zomerperiode). Het kijktijdaandeel van de VARA-programma’s op Nederland 3 bij deze doelgroep komt in 2007 met gemiddeld 9,5% ruim boven de doelstelling van het net uit. Weliswaar is de leeftijdsgroep tot 49 jaar breder dan de groep van 20-35 jaar maar bovengenoemde conclusie geldt evenzeer voor deze leeftijdsgroep. • Bereiken van meer allochtone Nederlanders. Vooropgesteld moet worden dat er binnen de Publieke Omroep nog steeds geen meetinstrumenten beschikbaar zijn om het bereik onder allochtonen te meten. De inspanningen van de VARA op dit gebied laten zich als volgt omschrijven: 1. In brede programmaformules (NOVA, Zembla, DWDD, Pauw & Witteman) wordt aandacht besteed aan de multiculturele samenleving door het agenderen van

24

daarmee samenhangende onderwerpen, opdat deze programma’s de veelkleurigheid van de samenleving weerspiegelen. 2. De VARA heeft daarnaast programma’s ontwikkeld met een profiel dat sterk aansluit bij de belevingswereld van, of tot directe identificatie leidt bij allochtone kijkers. Op die wijze wil de VARA opvallen bij de beoogde doelgroep en, in combinatie met de onder 1 genoemde programma’s, in hun belevingswereld een rol gaan spelen. Voorbeelden hiervan zijn: Shouf Shouf-de serie, Najib wordt wakker, Najib loopt warm, de cabaretregistraties van Eric van Sauers, Roue Verveer, Najib Amhali, Murth Mossel en de serie Welkom in Nederland (van Michiel van Erp) over integratie in Nederland. 3. De VARA voert een actief beleid om de samenstelling van haar personeel op dit onderdeel zoveel mogelijk een afspiegeling te laten zijn van de gehele bevolking. Dat blijkt in de praktijk een lastige opgave. Resultaat In 2007: - Vier werkervaringsplekken (met AWO-subsidie) voor jongeren van allochtone afkomst (zie ook hoofdstuk X, Sociaal beleid); - Organisatie van screentests voor allochtoon presentatietalent (resultaat: presentatoren Kassa3). • Bereiken van grotere groepen kijkers met een progressieve levenshouding. Uit een analyse van de kijkcijfers over 2007 blijkt dat de VARA een relatief hoog bereik heeft onder kijkersgroepen waarvan gesteld kan worden dat personen met een progressieve levenshouding daarin goed vertegenwoordigd zijn: -

participerende burgers: tolerante wereldburgers: VARA-leden: stemmers op progressieve c.q. linkse partijen:

21% 17% 21% 14%

Ad 4. (Realiseren/ontwikkelen van voorgenomen programmering op Ned. 1) ▪ De programma’s Mooi Weer De Leeuw, Kinderen Geen Bezwaar, Kassa, Kinderen voor Kinderen en brede cabaretregistraties zijn ook in 2007 gerealiseerd. Voorbeelden van cabaretregistraties: Geluk zit in grote dingen van Bert Visscher, Het geheim van de lach van Harrie Jekkers, BSUR en de Oudjaarsconference van Jan Jaap van der Wal, Brigitte de musical van Brigitte Kaandorp en Schreeuwstorm en Prachtige Paprika’s van Youp van ’t Hek. ▪ Met de ontwikkeling van Thank God It’s Friday met en rond Claudia Breij, dat vanaf 23 november op Nederland 3 wordt uitgezonden zet de VARA een eerste stap gezet in de ontwikkeling van een nieuw, breed amusementsprogramma dat zou kunnen dienen als afwisseling c.q. opvolger voor MWDL. Ook het zomerprogramma met Matthijs van Nieuwkerk, De Zomer Draait Door, uitgezonden op de plek van MWDL vormt een aanzet tot een nieuwe formule rond deze televisiepersoonlijkheid. ▪ Het ontwikkelen van een nieuw satirisch programma blijkt in de praktijk een zeer moeizaam proces. Creativiteit, beschikbaarheid van juiste mensen e.d. zijn niet op simpele order te bestellen. De ambitie is niet losgelaten, maar voor 2007 is die niet gerealiseerd kunnen worden. Ad 4. (Realiseren/ontwikkelen van voorgenomen programmering op Ned. 2) ▪ De programma’s Nova, De Leugen Regeert, Zestien Miljoen Rechters, Twee voor Twaalf en Per Seconde Wijzer zijn ook in 2007 gerealiseerd. ▪ Het Nieuwe Lagerhuis komt tot stand en wordt in overleg met NPO uiteindelijk uitgezonden op Nederland 3, in de periode 14 april t/m 9 juni. ▪ In samenwerking met VPRO en NPS produceert de VARA opnieuw groot auteursdrama. Stellenbosch, uitgezonden van 4 november tot 16 december, kan zich verheugen in een brede belangstelling bij pers en publiek, niet in de laatste plaats vanwege de cast, een mengeling van bekende en onbekende gezichten. De specifieke ontwikkeling van jong talent krijgt mede gestalte in One Night Stand, de reeks voor jong talent (9 x 40 min.). Deze serie wordt om de 2 jaar uitgezonden, in 2006 en vervolgens weer in 2008. Het

25

tussenliggende jaar wordt gebruikt voor ontwikkeling van de scenario’s en voorbereiding van de productie. Ad 4. (Realiseren/ontwikkelen van voorgenomen programmering op Ned. 3) ▪ De programma’s De Wereld Draait Door, Zembla, Mike & Thomasshow, Shouf, Shouf zijn ook in 2007 gerealiseerd, evenals cabaretregistraties en (Nederlandse) speelfilms. Het nieuwe programma met Francisco van Jole, Is dat eigenlijk wel zo?, wordt gerealiseerd. Voorbeelden van Nederlandse speelfilms: De Dominee, Johan, Shouf Souf Habibi!, All Stars en Grimm. Voorbeelden van buitenlandse aankoop: Ali, Heaven, Mad Dog and Glory, Heaven, Million Dollar Baby, La Vita e Bella, Wyatt Earp. ▪ Het nieuwe consumentenprogramma Kassa3, gericht op de jonge doelgroep (20-49) van Nederland 3, wordt uitgezonden van 10 mei t/m 2 augustus. ▪ Het programma Giel, met o.a. het experiment en het naaktgesprek, wordt van 8 juli t/m 26 augustus uitgezonden.

V-4

Kijkcijfers

In 2005 en 2006 bedroeg het kijktijdaandeel van de VARA-programmering op de drie landelijke tv-netten 9,5%, respectievelijk 9,7%. In 2007 stijgt het gemiddeld kijktijdaandeel van de VARA-programma’s naar 11,3% (t/m december). Per net bezien is het kijktijdaandeel van de VARA-programma’s: 21,7% gemiddeld op Nederland 1; 7.2% gemiddeld op Nederland 2; en 8,5% gemiddeld op Nederland 3. Vergelijking met andere omroepen. De gemiddelde kijktijdaandelen van de andere omroepen (excl. NOS) in 2007 (in volgorde en afgerond op 0,5%): - TROS 18% - KRO 13% - AVRO 12,5% - VARA 11,3% - EO 10% - NCRV 8,5% - BNN 7,5% - NPS 5,5% - VPRO 5% De VARA is dus met een gemiddelde van 11,3% goede vierde na de TROS, KRO en AVRO als het gaat om het gemiddelde kijktijdaandeel per programma. Daarbij moet worden aangetekend dat het aandeel van informatieve programma’s – die doorgaans een lager kijktijdaandeel behalen dan programma’s met een louter amuserend karakter – bij de VARA fors hoger is dan bij de omroepen die een hoger gemiddeld kijktijdaandeel scoren. Het VARA tv-aanbod levert een bijdrage van 11,1% aan het resultaat van de publieke omroep tussen 18.00 en 24.00 uur. De programma’s waarin de VARA met andere organisaties samenwerkt zijn daarbij niet in de bijdrage meegerekend; worden deze wel meegerekend dan is de bijdrage aan de totale belangstelling voor de publieke omroep groter dan die van de andere omroepverenigingen. Daarbij speelt natuurlijk wel de hoeveelheid verzorgde zendtijd een belangrijke rol. Met meer zendtijd kan ook een grotere bijdrage worden geleverd. Cumulatief bereik. Sinds de VARA niet meer uitsluitend op Nederland 3 uitzendt (vanaf september 2006), is het goed om niet alleen naar het gemiddelde kijktijdaandeel te kijken, maar ook naar het totale cumulatieve bereik van de VARA over drie netten. Hierin worden alle kijkers meegeteld die minstens 1x gedurende minimaal tien minuten achtereen naar een programma van de VARA hebben gekeken. In oktober en november 2005 (dus vóór de invoering van het programmeermodel) haalde de VARA een maandbereik van gemiddeld

26

75%. In okt/nov 2006 was dit gestegen naar 80% en in okt/nov 2007 is het maandbereik gemiddeld 81%. Deze stijging is terug te vinden in alle leeftijdsgroepen, maar relatief het sterkst in de groep van 20 t/m 34 jaar (van 70 naar 79%).

V-5

RTVi-dienst algemeen

Prijzen voor R/TV-medewerkers en producten Een goede indicatie voor het slagen van de vernieuwing en het handhaven (soms vergroten) van de kwaliteit, is de mate waarin een mediaorganisatie diverse prijzen van vakjury’s of het publiek weet te winnen. Een opsomming van het aanzienlijke resultaat in 2007: ◊ Paul de Leeuw wordt door Broadcast Magazine uitgeroepen tot Omroepman van het jaar. ◊ Sonja Barend en Ellen Blazer ontvangen de Ere-Zilveren Nipkowschijf voor hun totale televisie-oeuvre. ◊ Giel Beelen ontvangt een Marconi Award voor Beste presentator/dj. ◊ Giel Beelen ontvangt een Marconi Award voor Beste Programma. ◊ Matthijs van Nieuwkerk ontvangt De Hoofdprijs, een publieksprijs georganiseerd door BNN, voor Beste presentator. ◊ De Hoofdprijs voor beste dramaserie gaat naar Shouf Shouf! de serie. ◊ Het VARA/NPS-documentaireprogramma ZEMBLA wint de VVOJ (Vereniging van Onderzoeksjournalisten) Audiovisuele Prijs, voor de aflevering “Het clusterbom gevoel”. ◊ De Wereld Draait Door wint de Gouden Televizier-Ring voor Beste televisieprogramma. ◊ Paul de Leeuw ontvangt de Zilveren Televizier-Ster voor Beste televisieman. ◊ Giel Beelen ontvangt de Zilveren Radio-Ster voor Radioman van het jaar. ◊ Claudia de Breij ontvangt de Zilveren Radio-Ster voor Radiovrouw van het jaar. ◊ De speelfilm Ober wint de publieksprijs van het Riga International Fantasy Film Festival. ◊ De speelfilm Kicks wint een Gouden Kalf voor Beste muziek. ◊ De Filmacademie-film Pijn wint de Nassenstein Startprijs. ◊ De speelfilm Alles is Liefde (een coproductie van de VARA en Motel Films) bereikt de status van Platina Film.

27

VI

RADIO

VI-1 Beleidsvoornemens 2007 ●

● ● ●

1. Blijvende deelname in de het programma Argos van de VPRO teneinde het aanbieden van serieuze, verdiepende informatieve programma’s ook op radio te (kunnen) waarborgen. 2. Inzetten van het programma Radio Kassa teneinde het speerpunt Consumenteninformatie crossmediaal te verrijken. 3. Waar mogelijk de zendtijd op Radio 1 uitbreiden c.q. 100% van het normbudget radio toegewezen krijgen. 4. Gekende programmering op de diverse zenders continueren.

VI-2 Uitvoering beleidsvoornemens Ad 1 (Deelname in Argos continueren) De samenwerking met de VRPO wordt in 2007 voortgezet. In de korte tijd van de samenwerking zijn de partners er in geslaagd belangwekkend nieuws te maken, enerzijds door onthullingen (schendingen van mensenrechten in Nieuw-Guinea, Amerikaans dubbelspel in Macedonië en het fotorolletje van Srebrenica), anderzijds door scherpe duiding op basis van eigen research en daarop steunende onderwerpen. Ad 2. (Verrijking speerpunt Consumentinformatie met Radio Kassa) Door de aansluiting van Radio Kassa bij de andere VARA-consumentenprogramma’s op televisie en internet – via o.a. de rubriek Vraag en Beantwoord op de Kassasite – kunnen community-leden onderwerpen aandragen voor het radioprogramma. Ook helpen ze mee bij het uitvoeren van enquêtes voor de Kassa programma’s op zowel televisie als radio. Ad 3. (Uitbreiding zendtijd op Radio 1 c.q. toewijzing 100% normbudget) Dit doel is in 2007 niet gerealiseerd. Het luisterbereik van de zender Radio 1 blijft sterk achter bij de doelstelling (doel 8,5%, realisatie 6,6%). Later dan verwacht is de discussie op gang gekomen over verscherping van het profiel van Radio 1 en de daarmee gepaard gaande wijziging van de programmering. Ad 4. (Gekende programmering op de diverse zenders continueren) Dit beleidsvoornemen wordt geheel gerealiseerd. Hieronder beschrijven we alleen die programma’s die nieuw in het programmaschema staan of waarbij in 2007 (grote) veranderingen zijn opgetreden. Radio 1: VROEGE VOGELS Sinds 21 januari 2007 zijn Andrea van Pol en Menno Bentveld de nieuwe stemmen van Vroege Vogels op de radio, die het programma een verfrissend nieuw geluid geven. Het duo neemt de plaats in van Frank van Pamelen. Vroege Vogels blijft het best beluisterde programma van Radio 1 en is ook het populairste informatieve programma van alle Nederlandse radiozenders. Het jaar wordt ter gelegenheid van het pensioen van eindredacteur Carla van Lingen ingeluid met een gedenkwaardige uitzending vanuit een kas van De Kleine Aarde, waar de eerste generatie milieumensen discussieert met een nieuwe lichting: Minister Cramer en prof. Lucas Reijnders tegenover Kamerlid Diederik Samsom en zakenvrouw AnneMarie Rakhorst. RADIO KASSA Maandag tot en met vrijdag presenteren Felix Meurders en Simone Weimans op Radio 1 het journalistieke consumentenprogramma Radio Kassa. Het programma geeft nieuws en

28

achtergronden op het gebied van consumenteninformatie. Het omvat het hele brede terrein van goederen en diensten waarvoor de burger moet betalen (auto & vervoer, computers & internet, elektronica & telefonie, geldzaken & recht, gezin & gezondheid, huis & tuin, levensmiddelen & voeding, muziek & hobby's, vakantie & vrije tijd). Radio Kassa heeft oog voor het consumentenbelang, maar is ook kritisch t.o.v. consumentengedrag, maatschappij en samenleving. Het programma wil èn signaleren èn verdiepen. In 2007 wordt met name op deze laatste aspecten een kwalitatieve (inhaal)slag gemaakt. 3FM CLAUDIA D’R OP Vanwege haar drukke tv- en theaterwerkzaamheden ziet Claudia de Breij zich eind april genoodzaakt te stoppen met haar radioprogramma. Opmerkelijk: evenals vorig jaar wint Claudia de Televizier Zilveren Radio Ster voor Radiovrouw van het jaar. STENDERS’ EETVERMAAK Vanaf begin mei neemt Rob Stenders het stokje over van Claudia de Breij met het programma Stenders’ Eetvermaak. Op geheel eigen wijze maakt hij een vrolijk lunchprogramma met, naast uiteraard veel muziek, diverse items zoals “Nooit Grappig”, waarin luisteraars uitgenodigd worden hun creativiteit te botvieren op een actuele kwestie en “Indecent Proposal” waarin beginnende bands een week lang airplay kunnen verdienen door mogelijke en onmogelijke opdrachten uit te voeren. GIEL De snelste ochtendshow van Nederland met veel goede muziek, actualiteiten, satire en entertainment. Giel roept regelmatig de hulp in van luisteraars/experts via zijn eigen “Uitzendbureau” waarbij dit jaar de 27.000ste inschrijving begroet wordt. NACHTEGIEL Dit programma kenmerkt zich door een hoge mate van interactiviteit met de luisteraars. Verder evalueert Giel regelmatig zijn ochtenduitzendingen van de afgelopen week en belt soms alvast wat gasten voor zijn ochtendprogramma van de week daarop. Vanaf mei wordt het programma gelijktijdig ook op televisie (Nederland 3) uitgezonden.

VI-3 Luistercijfers De kern van de VARA-programmering op Radio 1, 2 en 3 bestaat uit twee wekelijkse programma’s, Vroege Vogels (Radio 1) en Spijkers met Koppen (Radio 2), en vier programma’s die op werkdagen horizontaal worden uitgezonden: Kassa (Radio 1), Ontbijtradio (Radio 2) en Giel en Stenders/Jansen (Radio 3). Genoemde programma’s leveren een substantiële bijdrage aan de diversiteit en beluistering van de zenders. Vroege Vogels behoort daarbij al heel lang tot de meest beluisterde programma’s van de publieke omroep (aandeel 18%; vergelijk Radio 1 gemiddeld 6,6%). Giel, Stenders en Jansen (25 uur radio per week) blijven met aandelen van 9,3% en 8,7% boven het zendergemiddelde van Radio 3 (7,9%). Het aandeel van Spijkers met Koppen is 12%, en dat van Ontbijtradio 10%, vergeleken met een zendergemiddelde van Radio 2 van 12,1%. Het aandeel van Kassa tenslotte bedraagt 4%, bij een gemiddeld zenderaandeel van Radio 1 van 6,6%. Bij deze uitkomst hoort de kanttekening dat Kassa wordt uitgezonden buiten de piektijden van Radio 1, dus buiten de tijdvakken waarin de meeste belangstelling voor de zender bestaat.

29

VII VII-1 ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

●

VII-2

NIEUWE MEDIA Beleidsvoornemens Nieuwe Media

1. Zoveel mogelijk verbinding aanbrengen tussen digitale activiteiten en ledenwervings- en ledenbindingstrajecten. 2. T.a.v. de portals: groei van het aantal unieke bezoekers met 25% t.o.v. 2006 (aansluitend op ambitie van Publieke Omroep). 3. (Meer) interactie met leden van de communities, alsmede bij de speerpuntactiviteiten. 4. Stimuleren van formules die ‘user-generated content’ tot gevolg hebben 5. Starten van een nieuw web-radiostation. 6. Initiëren van en deelname in nieuwe portal “Onderzoeksjournalistiek”. 7. Lanceren van nieuw “Debat en info”-plaza. 8. Uitbreiding aantal Nieuwsbrieven, in titels dan wel frequentie. 9. Content minder platform-afhankelijk maken en per platform toesnijden op het gebruik (internet, mobiel, PDA, ipod etc.). 10. Inzet van VOD- en POD-cast technieken, waardoor content eenvoudig beschikbaar komt voor mobiel gebruik 11. Gebruik van nieuwe generatie webcams, om interactie met gebruikers te vergroten en t.g.v. technische kwaliteit (bijv. t.b.v. van uitzending op themakanalen). 12. Meer content ontwikkelen die service biedt voor thuisgebruik

Inleiding

Evenals in voorgaande jaren staat de verzorging van content en servicefaciliteiten op de nieuwe media voornamelijk in het verlengde van de VARA-speerpunten. Daarbij staat crossmediaal werken is daarbij uitgangspunt. Voor 2007 geldt dat een aantal internetsites behorende bij de speerpunten Natuur & milieu, Amusement, cabaret & satire en Informatie & debat aan grondige renovatie toe zijn. □

□

□

□

Variatee, de cabaretportal van de VARA wordt grondig onder handen genomen. Eind 2007 komt GREINZ online, een portal met videofilmpjes waarop meer dan 2000 VARA- fragmenten worden aangeboden. In deze portal keert ook Variatee als ‘cabaretchannel’ terug. De site van Vroege Vogels wordt volledig herbouwd. Eind 2007 wordt de site bovendien uitgebouwd met een fotogalerie met duizenden natuurfoto’s van de bezoekers. De Debatportal is eveneens verouderd en eind van het jaar wordt een nieuw concept ontwikkeld, een informatie- en debatportal die in het voorjaar 2008 gerealiseerd moet zijn. Voor de Kassa-site geldt dat het grote succes voor voortdurende problemen in de bereikbaarheid zorgt waarvoor na zorgvuldig onderzoek een nieuw (technisch) concept wordt uitgedacht. De nieuwe versie van de Kassa-site moet in de loop van 2008 worden opgeleverd.

Verder ziet een aantal nieuwe initiatieven het licht. □ Zo wordt eind november Bureau Onderzoek gelanceerd. Deze site richt zich volledig op het terrein van de onderzoeksjournalistiek. Programma’s als Zembla, Argos en Reporter werken er aan mee door middel van (verdere) verdieping van dossiers in het digitale domein. □ Aan de VARA wordt een substantieel budget toegewezen voor het ontwikkelen en opzetten van de jongerenportal SSO (Sharing Stories Online). De ontwikkeling van

30

□

□ □

het plan wordt in 2007 ter hand genomen; in het derde kwartaal 2008 moet de portal daadwerkelijk gerealiseerd zijn. In samenwerking met de afdeling Drama wordt een game ontwikkeld voor de serie Deadline. De game heeft tot doel om een jonger publiek te interesseren voor de serie en het aantal kijkers te vergroten. Een omvangrijke site wordt gebouwd voor het crossmediale programma TVmoment van het Jaar. In het verlengde van de nieuwe portal Greinz wordt een e-mail service opgezet, genaamd Timewaster. Abonnees op deze service krijgen iedere werkdag om 16.00 uur een humoristisch filmpje per e-mail gestuurd.

Naast de online activiteiten van de VARA spelen de twee digitale televisiekanalen in 2007 een belangrijke rol. ConsumentenTV en HumorTV zijn de best bekeken digitalen kanalen van de publieke omroep, zo blijkt uit een onderzoek van KLO in september 2007. Mede gezien het succes en het brede bereik wordt in het vierde kwartaal 2007 hard gewerkt aan een facelift en verbreding van de twee kanalen.

VII-3

Uitvoering beleidsvoornemens

Ad 1. (Zoveel mogelijk verbinding aanbrengen tussen digitale activiteiten en ledenwervings- en ledenbindingstrajecten) De campagne “Waarom, Daarom”, waarmee de VARA beoogt nieuwe leden te werven, vindt plaats in nauwe en intensieve samenwerking tussen de afdeling Communicatie en Markering en de afdeling Nieuwe Media. De campagne wordt breed neergezet, binnen het VARA internetdomein zowel als op tal van externe sites. Ad 2. (Ta.v. de portals: groei van het aantal unieke bezoekers met 25% ten opzichte van 2006 ( aansluitend op ambitie van Publieke Omroep)) Het totaal aantal unieke bezoekers op VARA-sites komt uit op: 13.913.255 (2006: 11.573.467). Daarmee realiseert de VARA een groei van ca. 20%. Ad 3. ((Meer) interactie met leden van de communities, alsmede bij de speerpuntactiviteiten) Aan het vergroten van de interactie met het publiek op de diverse sites is gestalte met veelal nieuwe onderdelen/activiteiten. Op de portal Bureau Onderzoek (onderzoeksjournalistiek) kunnen bezoekers tips insturen. Op de site behorende bij het programma TV Moment van Het Jaar kunnen mensen in de aanloop stemmen op hun favoriete fragment. Op de site van de dramaserie Deadline kunnen bezoekers een spel spelen. Daarnaast is het mogelijk om previews van de serie op de mobiele telefoon te ontvangen. Het aantal bijdragen in fora op de VARA-portals stijgt in 2007. Door aanpassing van de navigatiestructuur op de site van De Wereld Draait Door kunnen bezoekers nu meer reacties (en tips) achterlaten per rubriek van het programma, bijvoorbeeld naar aanleiding van het onderdeel De TV Draait Door. Bij het nieuwe programma Kassa 3 worden mensen uitgenodigd zelf met onderwerpen te komen waaraan naar hun mening aandacht zou moeten worden besteed. Het aantal vragen (incl. de antwoorden daarop) in de rubriek Vraag en Beantwoord van de Kassa-site was eind 2006 226.000; eind 2007 wordt de stand 248.000 genoteerd. Ook in het programma Vraag en Beantwoord op ConsumentenTV kunnen kijkers live een vraag stellen aan een expert. Diverse tests worden gehouden, bijvoorbeeld de spelletjestest, waarbij mensen per nieuwsbrief worden uitgenodigd online hun stem uit te brengen op hun lievelings bordspel. De uitslagen zijn te zien op ConsumentenTV en tevens in het programma Kassa 2.

31

Ad 4. (Stimuleren van formules die ‘user-generated content’ tot gevolg hebben) Hoewel zeer bewust van het belang om ook de burger te laten participeren op een aantal van onze platforms, wil de VARA – in tegenstelling tot menig commercieel initiatief – kwaliteit voorop laten staan. Daarnaast gaat de groei en de ambitie op het terrein van Nieuwe Media niet gelijk op met de beschikbare middelen. De twee platforms waarop aan user generated content gedacht wordt (Greinz, de videoportal en SSO, het jongerenplatform) kunnen hierdoor pas in 2008 worden gelanceerd. Ad 5. (Starten van een nieuw webradiostation) Gezien het geringe bereik van webradio en in afweging met de beschikbare middelen is dit project afgeblazen. Ad 6. (Initiëren van en deelnemen in nieuw op te richten portal “Onderzoeksjournalistiek”) De VARA is de grote trekker van dit project dat in november wordt gelanceerd. De portal is opgezet in samenwerking met de VPRO en de KRO. Ad 7. (Lanceren van nieuw “Debat en info”-plaza) De lancering van de nieuwe portal staat gepland voor het tweede kwartaal 2008. Ad 8. (Uitbreiding aantal Nieuwsbrieven, in titels dan wel frequentie) Hieronder een overzicht van de nieuwsbrieven die de VARA in 2007 heeft uitgebracht. De nieuwsbrieven met een * bestonden al in 2006. De wereld draait door* DebatPlaats* Giel* Kassa Consumenten* Natuur in beeld Pauw en Witteman* TVM* Uitgesproken* Variatee* Vroege Vogels* Zembla* Mooi! Weer de Leeuw Timewaster TV Moment van het Jaar Vara leden werving Ad 9. Content minder platformafhankelijk maken en per platform toesnijden op het gebruik (internet, mobiel, PDA, ipod etc.)) De 220 afleveringen van het televisieprogramma Vraag en Beantwoord die speciaal voor ConsumentenTV zijn gemaakt zijn opgeknipt in meer dan 1000 fragmenten. Deze kunnen enerzijds als Video on Demand worden aangeboden via het internet en anderzijds in 2008 in de database van de Kassa-site worden aangeboden. Greinz is eveneens een voorbeeld van het aanbieden van content op meerdere platforms. De ruim 2000 fragmenten worden aangeboden via het online magazine, de videoportal, Timewaster en HumorTV. Ad 10. ((Inzet van VOD- en POD-cast technieken, waardoor de content eenvoudig beschikbaar komt voor mobiel gebruik) Van vier radioprogramma’s worden podcasts aangeboden (Giel, Vroege Vogels, Radio 3 en Radio Kassa). De scherpe regels van de SENA (rechtenorganisaties) stellen echter beperking aan overig aanbod. Er zijn plannen om de Greinz-fragmenten ook op mobiele telefoons aan te bieden maar ook hier maken rechtenkwesties dat niet eenvoudig.

32

Ad 11. (Gebruik van de nieuwe generatie webcams, om de interactie met de gebruikers te vergroten en tevens ter verhoging van de technische kwaliteit (bijv. ten behoeve van uitzending op themakanalen)) De VARA ontwikkelt in 2007 in samenwerking met Nederlandse en Italiaanse bedrijven een nieuwe technologie die het mogelijk maakt om meerdere kijkers, via webcams, live in televisieprogramma’s met elkaar in gesprek/debat te laten gaan. De pilot voor deze nieuwe vorm van burgerparticipatie vindt eind november plaats. Ook jongeren zullen (op termijn als onderdeel van het jongerenplatform SSO) gebruik kunnen maken van deze faciliteit. Een pilot daarvoor staat gepland voor begin 2008 en behelst zowel gebruik van internet als televisie als platforms. Ad 12. (Meer content ontwikkelen die service biedt voor thuisgebruik (wallpaper op de computer, doorstuurgadgets e.d.). Dit met name ter ondersteuning van het principe van de privé-uitgever. Voorbeeld: de abonnee/gebruiker kiest de mooiste foto’s uit de Vroege Vogelsnieuwsbrief en onze software maakt daar een uniek boekexemplaar van, gedrukt en wel. Wegens ontoereikende middelen is dit doel niet gerealiseerd.

33

VIII VII1-1 • • • •

UITGEVERIJ Beleidsvoornemens 2007

Streven naar een zo hoog mogelijk ledental, afgestemd op een ledentelling i.v.m. nieuwe erkenningaanvraag. Handhaving marktaandeel VARA TV Magazine op de huidige omroepbladenmarkt (zowel op lezers- als advertentiemarkt). Ontwikkelen en initiëren van printuitgaven in het verlengde van de speerpunten van de VARA. Vraagstukken rond de uitgeverij in integraal VARA perspectief beschouwen.

VIII-2

Ledentalontwikkeling

Op 31 december 2007 heeft de VARA op basis van de mediawettelijke criteria in totaal 362.647 leden. Dat zijn er ruim 14.000 minder dan eind 2006. Verheugend is evenwel de stijging van het aantal ondersteunende leden. Ledenstand conform Mediawet Leden-abonnees 7 euroleden Totaal aantal leden

2006 359.837 17.044 376.881

2007 340.390 22.257 362.647

Naast de hierboven genoemde leden heeft VARA TV Magazine nog 3.888 abonnees die geen VARA-lid zijn. Dit betreft bedrijven en organisaties en een groep particuliere abonnees, die bewust geen lid wil zijn.

VIII-3

Positie VARA TV Magazine op lezersmarkt

De daling van de oplagen op de printmarkt in het algemeen vindt vooral plaats bij de dagelijks en wekelijks verschijnende printmedia. Op basis van de meest recente oplagecijfers van Het Oplage Instituut (HOI) heeft VARA TV Magazine in het derde kwartaal van 2007 een verspreide oplage van 378.478. Daarmee staat VTM op de vierde plaats van omroepbladen, na Veronica Magazine, TROS Kompas en Mikro Gids. Het aantal opzeggers daalt, maar datzelfde geldt in sterkere mate voor het aantal nieuwe abonnees. Het marktaandeel van VTM op de lezersmarkt daalt licht: van 9,8% in 2006 naar 9,6% in 2007 (cijfers van HOI, gemiddelde totaal verspreide oplage over 2006 en de eerste drie kwartalen van 2007). De verkoop van losse nummers blijft in 2007 op ongeveer hetzelfde niveau als in 2006: wekelijks kopen ongeveer 29.000 personen VARA TV Magazine los in de winkel. Hoewel de concurrentie groot is en de retailzaken - Albert Heijn voorop - steeds selectiever bepalen welke titels wel of niet op het schap komen, weet VARA TV Magazine zijn positie op het schap daarmee goed te handhaven. Wel bestaat enige zorg over het afnemend aantal retailzaken dat VARA TV Magazine voert. Steeds duidelijker tekent zich de weerbarstigheid af van de consument als het erom gaat die te bewegen een abonnement op VTM te nemen. Uit een in opdracht van de VARA in 2007 uitgevoerd onderzoek komt naar voren dat VTM als een goed en aangenaam rtvmagazine wordt ervaren, óók door niet-abonnees, en dat de inhoud goed tot zeer goed wordt gewaardeerd. Maar de impuls om tot een abonnement over te gaan blijft daarbij in kracht achter, omdat de relevantie van het blad onvoldoende is. Gechargeerd gesteld: het blad is (erg) leuk om te lezen als je erover beschikt, maar je mist het nauwelijks als

34

je er níet over beschikt. Een groeiend aantal alternatieve bronnen voor programmainformatie – teletekst, EPG, TV-Gids.nl, dagbladen – zorgt mede voor een gestage afkalving van de werfkracht van de traditionele gedrukte programmabladen. Dit geldt uiteraard niet specifiek voor VARA TV Magazine; de algemene tendens binnen het segment van de omroepbladen is er een van dalende oplagen, hoewel titels als TV-Krant (TROS) en TV-Film (AKN) nog wel een groei weten te realiseren. Anderzijds: omroepbladen blijven nog steeds de enige bladen waarin programmagegevens op weekbasis worden gepubliceerd. Het initiatiefwetsvoorstel van VVD en D66 om de gegevens gratis ter beschikking van andere media te stellen komt in 2007 niet in stemming in de Tweede Kamer. Kwaliteitsbeoordeling en productontwikkeling In lezers- zowel als vakkringen wordt VARA TV Magazine onverminderd hoog gewaardeerd als een blad dat op geestige, terzake kundige, journalistieke, vindingrijke en originele manier door het media-aanbod gidst. Bij het kwalitatieve onderzoek dat in 2007 plaatsvindt krijgt VARA TV Magazine hoge rapportcijfers: een 7,8 van de abonnees en een 7,5 van geregelde losse kopers. In gerenommeerde dag- en weekbladen wordt met grote regelmaat uit de artikelen uit VARA TV Magazine geciteerd. En voor de lezerscampagne ‘Trendsettend sinds 1925’, evenals voor een speciale reeks Buis & Haard-afleveringen die werd gemaakt voor een werfcampagne, zijn vakgenoten, schrijvers en andere bekende Nederlanders beschikbaar. Van Cornald Maas en Adriaan Jaeggi tot Foppe de Haan en Thom Hoffman; ze blijken graag bereid trots te poseren met VARA TV Magazine. Binnen de redactionele formule wordt het accent geleidelijk net iets meer op jongere onderwerpen gelegd. Zo doet het online-kijkgedrag nadrukkelijk aandacht, met TVMoment van het Jaar en met de nieuwe rubriek Players, waarin bekende gasten vertellen welke filmpjes ze kunnen aanraden op bijvoorbeeld YouTube en Uitzendinggemist.nl. Daarnaast informeert de rubriek De oogst over wat je van tv beslist niet gemist mag hebben en kunt terugzien op het web, met de bijbehorende links op tvmagazine.vara.nl. In november wordt een speciale uitklapcover gedrukt, naar aanleiding van een artikel rond een mede door VTM opgezette reünie van 38 oud-omroepvrouwen, waarmee nog eens gedemonstreerd wordt dat VARA TV Magazine zich journalistiek-kwalitatief én in vormgeving onderscheidt van de andere omroepbladen. Maar omdat het aantal abonnementen nog steeds daalt, wordt de redactionele formule van het blad aan een onderzoek onderworpen. De conclusie is hierboven al genoemd: het blad wordt weliswaar hoog gewaardeerd, maar boet langzaam aan relevantie in. Om die relevantie weer te verbeteren is vervolgens een aantal scenario’s uitgedacht, die in 2008 verder worden ontwikkeld en geïmplementeerd. Het ingezette crossmediale denken resulteert in de (eerste) merkextensie. VARA TV Magazine profileert zich, naast De wereld Draait Door, nadrukkelijk als initatiefnemer en mediapartner van het programma het TV-Moment van het Jaar. De site tvmomentvanhetjaar.nl en vele artikelen in VTM besteden aandacht aan de televisiefragmenten van het jaar. De wekelijkse column Bob&Youp van Youp van ’t Hek en fotograaf Bob Bronshoff wordt in de zomer gevuld met een aantal thema’s voor een zogenaamde glossy van Youp. Wat als een grap begint, eindigt uiteindelijk in de uitgave van een glossy tijdschrift als parodie op de vele tijdschriften met de naam van bekende Nederlanders die inmiddels op de markt zijn verschenen. Of zoals Youp het zelf zegt: “een persiflage op de huidige mode van ego-bladen in Nederland”. De glossy wordt onder grote media-belangstelling gelanceerd in het Amsterdamse restaurant van Joop Braakhekke, die er met onder andere Marco en Leontine Borsato, Paul de Leeuw, Paul Witteman, Tom Egbers en Paul van Vliet aan hebben meegewerkt. Binnen enkele uren is de oplage uitverkocht waardoor al snel

35

sprake is van een tweede en daarna ook nog een derde druk. De eenmalige uitgave zal uiteindelijk uitgroeien tot de best verkopende glossy en daarmee is de parodie op dit fenomeen uitstekend geslaagd. De gratis dagelijkse Maileditie van VTM, met dagverse programma-informatie over items in actualiteitenprogramma’s, gasten in talkshows en andere ‘laatste moment’-informatie, groeit in 2007 langzaam door van 5.000 naar ruim 6.000 abonnees. Plannen voor een nadrukkelijker aanwezigheid ‘on line’ en het aanbieden van een VARA gidsfunctie op digitale televisie zijn in ontwikkeling. Over dat laatste, een functie waarbij VTM de kijker op zijn tv een aantal kijktips biedt (met mogelijkheid ze op te nemen, er naartoe te schakelen, etc) wordt ook met externe partijen gesproken. Die reageren enthousiast en deze plannen krijgen in 2008 vervolg. Aan het eind van het jaar zijn proefuitgaven van twee nieuwe titels - een voor het speerpunt consumenteninformatie, de ander voor het speerpunt cabaret - ‘test-rijp’. Begin 2008 moet blijken of de titels exploitabel zijn. Een onderzoek naar het in huis halen van de prepress-werkzaamheden wordt afgerond. Besluitvorming vindt begin 2008 plaats.

VIII-4

Positie VARA TV Magazine op advertentiemarkt

Op advertentiegebied is 2007 als bijzonder teleurstellend jaar aan te merken. Ten opzichte van 2006 daalt de omzet fors; met name de omzet van zogenaamde plusproposities (inserts, plakkaarten e.d.) daalt flink. Daarnaast loopt ook de besteding per adverteerder terug. De gerealiseerde omzet in 2006 is tot stand gekomen door 77 verschillende adverteerders; in 2007 komen er daarvan maar 29 terug. Daarnaast worden 36 nieuwe adverteerders geworven, voornamelijk uit voor VTM nieuwe branches: voedingsmiddelen en geneesmiddelen. Er verschijnen vijf shoppingpagina’s, waarop meerdere adverteerders een nieuw product introduceren. Het aantrekken van nieuwe adverteerders is op zichzelf hoopvol, maar mede door de dalende besteding per adverteerder kan het omzetniveau van 2006 niet worden gehaald. De advertentieacquisitie heeft erg veel last van de prijsdumping op de markt voor printadvertenties die mede gevolg is van de overvolle markt van gratis dagbladen. Daar waar andere bladen – met name dagbladen – in 2007 kunnen profiteren van het stijgend aantal personeelsadvertenties door de beter draaiende economie, gaat die economische voorspoed aan VTM voorbij. Een en ander betekent ook dat de doelstelling om het marktaandeel op de advertentiemarkt te behouden in 2007 niet wordt gerealiseerd. Om die reden zullen begin 2008 een aantal verschillende opties van advertentiebeleid tegen het licht worden gehouden. De advertentieafdeling start in het derde kwartaal met de pagina “Even Eruit”, inspelend op het gegeven dat de beschikbare budgetten in de branche horeca, toerisme en recreatie veelal te laag zijn voor reguliere advertenties in VTM. De acquisitie voor de pagina geschiedt geheel door middel van telefonische verkoop. Tot eind van het jaar maken 11 adverteerders gebruik van deze propositie.

VIII-5

Marketing Uitgeverij

In de loop van het jaar wordt een twaalftal werfcampagnes getest om te zien welke benaderingswijze van publieksgroepen de meeste vruchten af werpt bij het werven van nieuwe leden-abonnees. De bedoeling is om op basis van de meest succesvolle test te besluiten tot landelijke uitrol van een campagne. De resultaten van de tests zijn echter

36

zodanig dat de opbrengsten die verwacht mogen worden niet opwegen tegen de kosten van een landelijke uitrol van de tests. Daar wordt dan ook niet toe overgegaan. In plaats daarvan worden bestaande werfmethoden geïntensiveerd. Wel vinden nog aanvullende tests plaats; de resultaten daarvan worden in het wervingsbeleid van 2008 meegenomen. In het kader van beleid om leden-abonnees te behouden wordt naar aanleiding van de resultaten van een testperiode besloten opzeggers veel eerder te benaderen met een aanbod om lid te blijven. In plaats van in één keer geconcentreerd aan het eind het jaar wordt de benadering van degenen die opzeggen nu over het hele jaar toegepast. De directere benadering werpt meteen zijn vruchten af. Ook resulteert uit de benadering van opzeggers van VARA TV Magazine een deel dat de VARA wel als 7 euro-lid wil blijven ondersteunen. Naast de genoemde testactiviteiten om een groter potentieel van nieuwe leden/abonnees aan te boren, worden meer mogelijkheden gezocht en benut om abonneewerving voor VARA TV Magazine en werving van leden in gezamenlijke uitingen en activiteiten c.q. campagnes uit te voeren. In de campagnestrategie wordt gekozen voor één centrale thematiek: Waarom VARA? Daarom VARA! De voordelen van het VARA-lidmaatschap worden niet meer alleen structureel gecommuniceerd via de ledenbijlage Uitgesproken in VTM, maar ook in andere uitingen. Dit leidt tot een groei van het aantal 7 euroleden (de zogeheten ondersteunende leden). Er worden proposities gecombineerd in diverse (campagne-)uitingen. Een dergelijke propositie is het aanbieden van de premie ‘VARA TV Magazine 4 weken gratis’ als men lid wordt van de VARA. Met de glossy Youp! wordt een propositie ontwikkeld die zowel voor de ledenwerving als voor de leden/abonneewerving dient en daarbij een verbinding legt met Youp, de premiums én de televisieuitzending van de theaterregistratie van Schreeuwstorm van Youp van ’t Hek op 29 december bij de VARA. Verder vormt het (achteraf) benaderen van bezoekers van VARA-programma’s een bron van betekenis voor zowel leden- als abonneewerving.

VIII-6

Sales

Beleidsdoelstelling De algemene doelstelling van de afdeling Sales is het exploiteren van producten die op basis van door de VARA geproduceerde programmatische content kunnen worden samengesteld. Daarmee wordt beoogd dat Sales een bijdrage levert aan het rendement van de Uitgeverij in zijn totaliteit. Daarnaast levert de afdeling een bijdrage aan het rendement door fragmenten van VARA-programma’s te verhandelen en licenties te exploiteren. In toenemende mate wordt samengewerkt met de afdeling Communicatie & Marketing om de producten die Sales ontwikkelt niet alleen op de consumentenmarkt te verkopen, maar die ook in te zetten voor het behoud van leden en om daar waar mogelijk promotiebudgetten efficiënter te bundelen. Marktontwikkelingen De dvd-markt blijft de belangrijkste bron van inkomsten; boeken en cd’s zijn al lang geen groeimarkt meer. TV-series blijken populair bij het publiek maar ook daar leidt het enorme aanbod tot lagere verkoopprijzen. Het online adverteren in combinatie met mogelijkheden voor werving wordt een belangrijk onderdeel in het crossmediaal aanbieden van producten. Na afloop van de tv-uitzendingen van onder anderen Kinderen geen bezwaar, de Mike en Thomas show, de dramaserie Stellenbosch en Kinderen voor Kinderen wordt zo snel mogelijk een dvd van het programma en/of de serie uitgebracht. Hoe verser in het geheugen, des te beter zijn de exploitatiekansen. Externe partijen kloppen aan om VARA programma’s op themakanalen te mogen plaatsen. De VARA kiest er daarbij voor om haar programma’s eerst op de eigen kanalen

37

te kunnen plaatsen, maar geeft andere (publieke) omroepen ook geregeld toestemming voor het heruitzenden van het VARA-materiaal op themakanalen. Hoewel door het groeiend aanbod van platforms – mobiele telefonie, sms-diensten, podcasting, vodcasting – veel vraag is naar nieuw, maar ook in het bijzonder naar (voordeliger) archiefmateriaal blijft het vooralsnog onzeker welk rendement behaald kan worden uit exploitatie. Vaak is de verwachte opbrengst dermate laag of onzeker, dat de opbrengst niet opweegt tegen de moeite om de rechten in orde te brengen. Rechtenbeleidsplan en maatregelen Sales Binnen de afdeling Sales is veel kennis aanwezig van de rechtenpositie rond programma’s evenals kennis en ervaring aangaande het exploiteren van, vergelijkenderwijs al weer traditionele, mediavormen zoals cd en dvd. Met het oog op allerlei nieuwe digitale ontwikkelingen en daaruit voortkomende mogelijke exploitatievormen is in 2007 een rechtenbeleidsplan opgesteld waarin het bestaande en toekomstige rechtenbeleid zijn uitgewerkt. Ook is de digitale rechtendatabank van Sales is in 2007 efficiënter en meer compleet opgezet zodat informatie sneller en beter toegankelijk is. Door het starten van een volwaardige webshop in het najaar 2006 nemen de online verkopen in 2007 toe. Vergeleken met het gemiddelde over de afgelopen 5 jaar komt de afzet in 2007 circa 30% hoger uit. Daarnaast blijft de verkoop door middel van eenmalige machtigingen ook nog steeds populair. Bij de exploitatie van producten wordt door Sales met derden samengewerkt, zoals de producenten A-Film en B-Motion. In april wordt een nieuwe distributieovereenkomst aangegaan met Disky Entertainment die een stimulans brengt in het aantal verkopen. Verkoop aan buitenland RTL koopt een tweede serie ‘t Zonnetje in huis aan en van Zembla worden twee programma’s aan de VRT verkocht. In Frankrijk bestaat grote interesse in de serie Shouf Shouf; te verwachten is dat men in 2008 daadwerkelijk tot aankoop besluit. Catalogus 2007 In totaal worden in 2007 maar liefst 41 nieuwe producten uitgebracht. In het voorjaar start een intensieve campagne om zeven reeds bestaande producten opnieuw in de markt te zetten aangevuld met drie nieuwe releases. Dat gebeurt door een actiematige aanpak met speciaal ontworpen displays voor de detailhandel onder de titel “Een Dosis Humor”. Voor het promoten van de campagne worden in samenwerking met de Ster on line banneracties gevoerd. Eind van het jaar zijn ruim 55.000 eenheden verkocht door deze actie, die daarmee een groot succes is. In totaal verkoopt de VARA in 2007 meer dan 100.000 dvd’s. De meest in het oog springende worden hieronder beschreven. ◊ Uit de 120 afleveringen van het succesvolle VARA televisieprogramma Mooi! Weer De Leeuw uit de jaren 2005–2007 worden de meeste bijzondere fragmenten bijeengebracht op de dubbel-dvd-box Mooiste! Weer de Leeuw 2005-2007. Ruim vier uur van het beste, mooiste, grappigste en opvallendste uit de programmareeks, inclusief fragmenten die nooit op televisie te zien waren. De spraakmakende interviews en optredens van Paul de Leeuw met o.a. Chris Zegers, Robbie Williams, Tante Annie, Ilse de Lange, Anny Schilder en Jan Smit ontbreken vanzelfsprekend niet. Eind 2007 zijn er meer dan 20.000 verkocht. ◊ Van het populaire programma De Wereld Draait Door verschijnt een dvd met de hoogtepunten uit de seizoenen 2005 tot en met 2007. Daarop prijken spraakmakende gesprekken van Matthijs van Nieuwkerk en Claudia de Breij met onder andere Prem Radhakishun, Ali B., documentairemaakster Sunny Bergman, Jort Kelder, Neelie Kroes, Jan Peter Balkenende, Joop van den Ende, Marc en Maurice de Hond, Andries Knevel, André van Duin, Margreet Dolman, Harry de Winter en natuurlijk vele anderen.

38

◊ Het derde deel op dvd van de Mike en Thomas Show-trilogie verschijnt voorzien van audiovisueel materiaal dat het improvisatie- en cabarettalent van beide cabaretiers weer treffend weergeeft. Er twinkelen weer tal van meer en minder beroemde sterren aan het firmament van deze muzikale glamourcomedyquiz. ◊ Het legendarische Werkteater – opgericht in 1970 – is voor velen een dierbare herinnering en voor anderen een ontdekking of herontdekking. Het toneelcollectief speelde voorstellingen die ontstonden vanuit improvisaties op een specifiek thema en werden gespeeld in ziekenhuizen, gevangenissen, jeugdinstellingen maar ook in kleine en grote theaters. In mei verschijnt een dvd-box met acht films en twee documentaires, een unieke collectie van dit legendarisch gezelschap. ◊ De kleuren van een clown is een hommage aan de artiest Toon Hermans. Coen Verbraak maakte dit portret voor de VARA 5 jaar na Toons overlijden. Intimi schetsen hierin een ontroerend en spraakmakend beeld van het leven en het werk van Toon Hermans. Naast talrijke fragmenten uit de One Man Shows bevat het portret bijzondere beelden uit het privéarchief van de familie Hermans. Verder op deze dvd een selectie van hoogtepunten uit de One Man Shows van 1958 - 1997. ◊ Voor de vele liefhebbers worden alle liedjes van Kinderen voor Kinderen uit de periode 1980 t/m 2007 gepresenteerd op 16 cd's in handige meeneemverpakking. Daarnaast verschijnt een speciale muziekspeler met daarop twee uur lang de 40 grootste Kinderen voor Kinderen-hits. In samenwerking met Uitgeverij Malmberg wordt een lespakket “Kinderen voor Kinderen” ontwikkeld voor het basisonderwijs (groep 4, 5 en 6). Het pakket biedt lessen rond zes thema's die een belangrijke rol spelen in het leven van jongens en meisjes: pesten, verliefd zijn, bang zijn, ouders, huisdieren en beroemd worden. Het muziekpakket biedt handvatten om een muziekles te geven en kan door iedere leerkracht worden gebruikt. Centraal staat het plezier van meezingen en dansen met de liedjes van Kinderen voor Kinderen, gepaard aan inhoudelijke betekenis. ◊ Drie nieuwe delen van de succesvolle comedyserie Kinderen geen bezwaar komen op dvd uit. En van de bekroonde tv-serie Lang Leve van Michiel van Erp verschijnt een dvdbox met de mooiste afleveringen.

39

IX

COMMUNICATIE & MARKETING

IX-1 Beleidsvoornemens 2007 ●

Intensiveren crossmediaal en conceptmatig werken, volgens jaarplan C&M: d.w.z. verder toespitsen van de activiteiten op positionering en profilering van het merk VARA, haar speerpunten en submerken en de crossmediale samenhang, op zodanige wijze dat daarmee tegelijkertijd bereikdoelen, ledenbinding en ledenwerving worden ondersteund.

Over de activiteiten die specifiek in het kader van ledenwerving en ledenbinding/-behoud georganiseerd zijn is verslag gedaan in de hoofdstukken IV (par. 4) en VIII (par. 5). In dit hoofdstuk gaat het om de overige activiteiten op het gebied van communicatie en marketing, met name in verband met de programma’s van de VARA.

IX-2 Activiteiten rond programma’s Op weg naar Het Lagerhuis Doelen: ◊ Profileren van de VARA en het speerpunt informatie en debat. ◊ Jongeren betrekken bij de VARA. ◊ Jongeren door middel van een debatcompetitie helpen bij ontwikkeling meningsvorming en argumenteren. Voor het negende jaar wordt de scholieren-debatcompetitie Op weg naar Het Lagerhuis georganiseerd, waaraan dit jaar 198 scholen uit het hele land en ruim 2000 leerlingen (in de leeftijd van 15 t/m 18 jaar) deelnemen. De halve finales en de finale worden uitgezonden op 14, 15 en 17 mei op Nederland 3. De finale wordt gewonnen door het Meridiaan College, locatie Het Nieuwe Eemland uit Amersfoort. Bij dit project werkt de VARA samen met het Nationaal Jeugddebat en alle Nederlandse provincies. Het aantal inschrijvingen van scholen neemt van jaar tot jaar nog steeds toe en de reacties vanuit de provincies en scholen zijn erg positief. Bovendien genereert de competitie in alle regio’s een grote hoeveelheid publiciteit voor de VARA. Op weg naar Het Nieuwjaarsconcert In samenwerking met het Nederlands Blazers Ensemble (NBE) en muziekscholen in het land organiseert de VARA voor de vierde keer de compositiewedstrijd Op weg naar Het Nieuwjaarsconcert. Het thema van het concert is dit jaar ‘Nacht’. Kinderen en jongeren (tot 18 jaar) in Nederland en Vlaanderen laten zich inspireren door de nacht en schrijven, spelen en zingen hierover hun muziekstuk. De composities variëren van klassiek tot pop en van rap tot jazz. Via regionale voorronden worden de beste stukken geselecteerd. Winnaars van de voorrondes krijgen workshops met het NBE aangeboden en maken hun stukken ‘speelklaar’. Tijdens familieconcerten voeren de winnaars van de voorronden hun stukken uit. Eind december vindt de grote finale plaats in Utrecht. De winnaars van deze finale schitteren op 31 december 2007 (generale) en op 1 januari 2008 samen met ‘de Blazers’ op het grote podium van het Concertgebouw in Amsterdam. Het Nieuwjaarsconcert wordt live door de VARA uitgezonden op Radio 4 en ’s avonds prime time op Nederland 2. VARA-leden krijgen korting op de toegangsprijs. Op weg naar Het Cabaretpodium – Cabaretbattle Doelen: ◊ De VARA positioneren als dé omroep van het cabaret. ◊ Jongeren betrekken bij de VARA, cultuurparticipatie bevorderen. ◊ Bevorderen van kennis en stimuleren van talentontwikkeling.

40

Als vervolg op de docentenhandleiding “Op weg naar Het Cabaretpodium” maakt de VARA dit jaar een start met de ‘cabaretbattle’ Op weg naar Het Cabaretpodium, gericht op scholieren tussen de 15 en 18 jaar (bovenbouw voortgezet onderwijs). Vierentwintig schoolteams melden zich aan voor de landelijke selectieronden in maart 2008. De battle wordt georganiseerd in samenwerking met FreshAcademy, met steun van het VSBfonds en SNS REAAL. Het lespakket en de battle kunnen gebruikt worden binnen de vakken CKV 1, 2 en 3, maar ook vakoverstijgend naar Maatschappijleer (onderwerpkeuze) en Nederlands (tekstschrijven). Met humor en satire kunnen luchtige, maar ook lastige, maatschappelijke issues worden behandeld in de klas, geheel in VARA-traditie. Samenwerking met Amnesty International – Movies that Matter In 2007 geeft de VARA vervolg aan haar mediapartnerschap van het Amnesty International Filmfestival, dat wordt georganiseerd door Stichting Movies that Matter. Menno Bentveld presenteert het openingsgala in het Tropenmuseum Amsterdam. D.m.v. een publieksenquête kan het publiek haar voorkeur kenbaar maken tijdens het festival en net als vorig jaar wordt de VARA-publieksprijs uitgereikt door programmadirecteur Frans Klein. De prijs gaat naar de film “We are together”. Deze film vertelt het aangrijpende verhaal van kinderen in het Agape Weeshuis (Zuid-Afrika) die door het aidsvirus geliefden hebben verloren. Met hun humor en prachtige samenzang trachten zij als groep samen verdriet en verlies te overwinnen. Hun doel: concerten geven in Londen. Het portret van deze groep bijzondere en sterke kinderen heeft inmiddels meerdere internationale prijzen mogen ontvangen. Van de VARA ontvangt producer Teddy Leifer 5000 euro, als stimulans voor een volgende film. Club Kinderen voor Kinderen Doelen: ◊ Betrekken van grote groep kinderen (en hun ouders) bij “Kinderen voor Kinderen” (uitbreiding activiteiten, naast het Kindersongfestival en Kinderen voor Kinderen op televisie en internet). ◊ Kinderen voor Kinderen profileren als onderscheidend A-merk van de VARA. ◊ Ledenwerving, bereik nieuwe doelgroep: jonge gezinnen met kinderen. ◊ Ledenbinding. In één jaar tijd is Club Kinderen voor Kinderen uitgegroeid tot een club met circa 4000 jonge leden. Lidmaatschap is alleen mogelijk als (een van) de ouders ondersteunend VARA-lid is/zijn of worden. Voor 7 euro per jaar is men ondersteunend VARA-lid en kunnen de eigen (klein)kinderen worden aangemeld voor Club Kinderen voor Kinderen. Voor de jonge leden van Club Kinderen voor Kinderen worden leuke activiteiten en voordelen georganiseerd: • ledenkorting op diverse Kinderen voor Kinderen-artikelen en –voorstellingen; • speciale ledenplaatsen tijdens de drie popconcerten van Kinderen voor Kinderen; • zang- en dansworkshops voorafgaand aan de theatershows van het Kinderen voor Kinderen Songfestival in het land; • een Clubdag op 28 december: samen met de zangers/dansers van Kinderen voor Kinderen en artiesten als Elize en Bas & Moes wordt het jaar uitgeluid. Tweehonderdveertig kinderen tussen de 6 en 12 jaar jumpen en zingen mee tijdens de afterparty in Theater de Reehorst in Ede. De 3 Kinderen voor Kinderen popconcerten worden bezocht door: 569 Clubleden, 982 leden en daarnaast nog 953 niet-leden en 379 genodigden. Aan de workshops Zang en Dans nemen 125 Clubleden en 92 leden/ouders deel. Kinderen voor Kinderen Songfestival Na zeer druk bezochte voorronden overal in het land, vindt in twaalf steden weer een spetterende provinciale finale plaats van het Kinderen voor Kinderen Songfestival (dat wordt georganiseerd in combinatie met de Kinderen voor Kinderen Meezingshow, waarbij

41

het publiek kan meezingen met hits uit Kinderen voor Kinderen). De aftrap wordt dit jaar op 8 september gegeven door de provincie Flevoland in het Agora-theater in Lelystad. De laatste provinciale finale vindt plaats in de provincie Utrecht op 14 oktober. De provinciale finales worden gepresenteerd door Simone Weimans (bekend van Radio Kassa en ConsumentenTV) en Isolde Hallensleben (bekend als Jakhals in De Wereld Draait Door). De nummers één van iedere provincie zijn te horen en te zien tijdens de landelijke finale van het Kinderen voor Kinderen Songfestival, die dit jaar wordt gepresenteerd door (musicalster en Kinderen Geen Bezwaar-actrice) Céline Purcell en op televisie uitgezonden wordt op zaterdag 15 december. De twaalf deelnemers worden muzikaal begeleid door de Kinderen voor Kinderen-band. De jury bestaat dit jaar uit presentatrice Dieuwertje Blok, acteur Mimoun Ouled Radi, zangeres Hind en Klokhuispresentator Bart Meijer. Winnaar is Raigny Jozephia uit Lelystad met het liedje “Helemaal top”. De landelijke finale wordt bijgewoond door 715 leden en niet-leden en 218 genodigden. Voor de meezingshows boeken 221 leden in totaal 659 plaatsen.

42

X

SOCIAAL BELEID

Ten tijde van het vervaardigen van dit jaarverslag zijn de cijfers van het sociaal beleid 2007 nog niet gereed. Het cijfermateriaal en de toelichting daarop zullen, zoals gebruikelijk, worden opgenomen in het Sociaal Jaarverslag 2007 dat uiterlijk 1 mei 2008 verschijnt.

X-1

Aanpassing organisatiestructuur

Begin 2007 wordt een nieuwe organisatiestructuur en werkwijze geïmplementeerd voor de marketingprocessen binnen de VARA. De nieuwe opzet werd noodzakelijk geacht om efficiënter en effectiever aan de slag te kunnen met het marketingbeleid van de VARA, mede in het besef van de groeiende noodzaak om meer leden en abonnees te werven.

X-2

Formatiebeleid

De CAO verplicht de VARA de functies binnen de organisatie in te delen in procesfuncties en projectfuncties. Procesfuncties zijn de functies die betrekking hebben op werkzaamheden voor programmatitels die vijf jaar of langer lopen en minimaal tien maanden per jaar worden uitgezonden of functies die zich gedurende het gehele jaar voordoen en behoren tot de vaste bedrijfsvoering. Andere functies zijn projectfuncties. De CAO verplicht de VARA ook iedere positie in de organisatie te kwalificeren als kern- of flexpositie. Kernposities zijn functies die behoren tot de vaste kern van de organisatie. Flexposities zijn functies die, naar het inzicht van de VARA, behoren tot de flexschil. Vervolgens verplicht de CAO de VARA in overleg met de ondernemingsraad jaarlijks percentages vast te stellen voor de binnen de beide clusters (proces en project) te hanteren percentages kern- en flexposities. De CAO geeft daarbij minimumrespectievelijk maximumpercentages aan. Ook in 2007 wil de VARA in haar formatiebeleid vasthouden aan de in de CAO gestelde maximumpercentages voor flexposities. Dit betekent dat in het procescluster 20% flexposities wordt aangehouden en in het projectcluster 60% flexposities. De belangrijkste reden hiervoor is dat de VARA haar formatie zo flexibel mogelijk wil blijven houden omdat er op de langere termijn geen garantie is dat de tot nu toe hoge toewijzing van middelen (>100%) voor de programmering stand houdt. Bij een lagere toewijzing (gegarandeerd minimum is 75%) verdampt werk en zijn er snel minder mensen nodig. Daarnaast volgt de VARA – van harte – het beleid van de publieke omroep om haar financiële middelen primair in te zetten voor de winterprogrammering, omdat er dan meer kijkers zijn. Deze keuze heeft een lange niet-productieve periode in de zomer tot gevolg. Ook wil de VARA de creativiteit binnen haar organisatie maximaal blijven stimuleren en dit vereist een bovengemiddelde doorstroming van medewerkers. Tenslotte voert de VARA het beleid dat er altijd voldoende kennis en expertise in huis moet zijn om de verschillende genres zelf te kunnen produceren, ongeacht de programmamix. Ook dit vereist een grote mate van flexibiliteit in het personeelsbestand. De Ondernemingsraad stemt voor 2007 in met dit formatiebeleid. Wat de personele bezetting van de formatie betreft wordt 2007 gekenmerkt door een flinke in- en uitstroom van (vooral programma-)medewerkers. In totaal worden 98 vacatures in- en extern uitgezet. In 17 gevallen gaat het om vacatures voor de start van een nieuw programma; 16 keer betreft het uitbreiding van een team; 21 vacatures ontstaan bij de start van het nieuwe seizoen en 44 ontstaan er door vertrek van een medewerker.

43

X-3

Diversiteit

Conform de planning starten vier allochtone deelnemers in een werkervarings- en opleidingsproject voor redacteuren. Dit project wordt deels gefinancierd door het AWOfonds. Eén van de deelnemers stapt in de loop van het jaar uit het project wegens het verkrijgen van een functie elders; een ander zal op eigen verzoek per 1 januari uit dienst treden. Eén deelnemer krijgt per 1 januari 2008 een regulier contract bij de VARA en voor de vierde loopt het project door in 2008. Daarnaast is besloten dat de VARA met ingang van het seizoen 2008/2009 een quotum gaat hanteren als uitgangspunt voor het minimum aantal allochtone medewerkers per redactieteam.

X-4

Arbeidsvoorwaarden

Compensatieregeling Sinds het seizoen 2001-2002 kent de VARA een compensatieregeling voor medewerkers die op basis van cyclische contracten werkzaam zijn. Met deze regeling wordt het (vanaf 2001) wegvallen van het wettelijke recht op een werkloosheidsuitkering gedurende nietproductieve periodes gecompenseerd. De regeling is in 2007 op twee punten aangepast:
De compensatie bestond in de afgelopen jaren uit een doorbetaling van 70% van het salaris tijdens de niet-productieve periode. Vanwege het besluit van de NPO om de zomerstop met ingang van 2007 wegens gebrek aan financiële middelen te verlengen tot vier maanden wordt de compensatie met ingang van 2007 verlaagd naar 50% van het salaris. De regeling zou met 70% compensatie te duur worden, zonder dat daarvoor een beroep kan worden gedaan op extra fondsen. Er staat tegenover dat medewerkers op wie deze regeling van toepassing is zich niet beschikbaar hoeven te houden voor werkzaamheden gedurende de niet-productieve periode.
Omdat de meeste contractverlengingen vóór de zomerstop plaatsvinden, begon een medewerker zijn nieuwe contract vaak met een niet-productieve periode en bijgevolg een lager salaris (70%). Een onwenselijke situatie, waarvoor als oplossing is gekozen om vanaf medio 2007 bij nieuwe en verlengde tijdelijke contracten een parttimefactor te verdisconteren, zodat medewerkers iedere maand hetzelfde salaris ontvangen. In 2007 is de compensatieregeling niet toegepast hoeven worden aangezien zich bij de VARA in de zomerperiode geen non-productiviteit voordoet. Er is zelfs een tekort aan mensen. Allen die in dienst zijn krijgen dan ook een volledig salaris uitbetaald. Drie factoren voorkomen dat dit jaar van non-productiviteit sprake is:
De VARA maakt in de zomerperiode een aantal programma’s (Wat heet, Wat nu, De zomer draait door) en hiervoor is inzet nodig van een flink aantal medewerkers uit verschillende teams.
De VARA werkt in de zomerperiode ook aan de ontwikkeling van een aantal nieuwe programma’s (Klimaatprogramma, Vroege Vogels TV, Najib, pilot Nieuwslicht) en ook hiervoor worden medewerkers uit verschillende teams ingezet.
Medewerkers met een groot verlofoverschot nemen, daartoe verzocht en voor zover mogelijk, lange(re) vakanties op. (zie ook hieronder: Verlofoverschotten) Regeling niet-regelmatige diensten Medio 2007 blijkt dat de VARA (evenals een aantal andere omroepen) haar programmamedewerkers onterecht – en onbedoeld – allemaal in personeelsgroep C heeft ingedeeld. Door deze indeling kunnen deze medewerkers geen aanspraak maken op de Regeling niet-regelmatige diensten (NRD). Omdat de regeling niet helder is geformuleerd in de CAO legt de VARA, samen met de NPS, de regeling voor aan de vaste CAO-geschillencommissie met het verzoek uitspraak te doen over de juiste toepassing van de NRD-regeling. Medewerkers die, volgens de

44

uitspraak van de CAO-commissie, recht hebben op een NRD-toeslag kunnen deze met terugwerkende kracht tot 1 juli 2002 declareren. Verlofoverschotten Medio 2007 wordt uit een inventarisatie duidelijk dat een flink aantal medewerkers in de afgelopen jaren grote verlofoverschotten heeft opgebouwd. Dit is zowel uit een oogpunt van gezondheid als om bedrijfseconomische redenen ongewenst. Met de medewerkers die dit betreft worden afspraken gemaakt over de afbouw van hun verlofoverschot en dit resulteert eind 2007 in een flinke afname van de overschotten. In 2008 zal dit beleid worden voortgezet.

45