Jaarverslag 2012 SoZaWe Bedum, De Marne, Winsum.
1
INHOUDSOPGAVE JAARVERSLAG 2012 1.
Inleiding en Samenvatting
3
2.
Ontwikkelingen in 2012 2.1 SoZaWe Bedum, De Marne en Winsum 2.2 Werk aan de Winkel
4 4 4
3.
Werk 3.1 3.2 3.3 3.4
5 5 9 10 10
4.
Werkplein Noord-Groningen Samenwerking 7 noordelijke gemeenten DAL BMWE Arbeidsmarkt regio Groningen Ketenjaarplan 2012
Inkomen 4.1 WWB - aantallen uitkeringen en financiën uitkeringen 4.2 Bijzondere bijstand en minimabeleid 4.3 Hoogwaardig handhaven 4.3.1 Inleiding 4.3.2 Sociale Recherche Noord & Oost Groningen (SRNOG) 4.3.3 Controle en opsporing 4.3.4 Resultaten SRNOG in 2012 voor De Marne en Winsum 4.3.5 Sociale Recherche Groningen 4.4 Soza Xpert 4.5 Maatregelen 4.6 Nieuwe ontwikkelingen
5.
Wat doet SoZaWe nog meer 5.1 Cliëntenplatform 5.2 Nieuw uitkeringssysteem en implementatie 5.3 Suwi-beveiligingsplan 5.4 Agressie 5.5 Wet Inburgering 5.6 Wet kinderopvang 5.7 Bezwaarschriften
6.
Bijlage - Ketenjaarplan 2012 - Jaarrapportage 2012 - Bemiddelingen Vacatureservicepunt (VSP) - Bijzondere bijstand en uitgaven uitkeringen
11 11 11 11 12 12 12 13 13 14 14 15 15 16 16 17 17 18 18
De foto’s in dit jaarverslag zijn van mensen die in 2012 via bemiddeling van het Werkplein Noord aan de slag zijn gegaan.
2
Inleiding en samenvatting Het jaar 2012 was op het gebied van het sociale domein een dynamisch jaar. Wetgeving werd per 1 januari 2012 ingevoerd en werd met terugwerkende kracht weer ingetrokken (de huishoudinkomenstoets). Decentralisaties/transities en bezuinigingen werden aangekondigd. De nieuwe Wet Werken naar Vermogen zou veel te weeg brengen. Gemeenten hadden zich hierop voorbereid door in het visiedocument Werk aan de Winkel uitgangspunten te formuleren voor het bundelen van de krachten. “Werk aan de Winkel” is in vier raden van gemeenten unaniem vastgesteld. Door de val van het kabinet Rutte I en het controversieel verklaren van de aangekondigde wetgeving werd de werkelijkheid echter een andere en daarmee veranderde ook het beeld van het jaar 2012. Wat niet veranderd is dat de dagelijkse uitvoering, de kerntaken van de organisatie, ook in 2012 gewoon door zijn gegaan. Hoewel gewoon, eigenlijk zijn er opmerkelijke resultaten geboekt voor de drie gemeenten. Sinds 1 januari 2012 werken de drie gemeenten Bedum, De Marne & Winsum samen in één afdeling Sociale Zaken en Werk. De integratie van de verschillende onderdelen en de medewerkers in één afdeling is op een natuurlijke wijze verlopen. De belangrijkste resultaten voor 2012 zijn: 1. Het totale bestand uitkeringen voor de drie gemeenten is gedaald, waarbij de gemeente Winsum met een daling van 13,6% van het WWB-bestand over 2012 zelfs landelijk de lijst aanvoert; 2. De processen voor intake zijn versneld en verbeterd; 3. Samenwerking tussen gemeenten BMWE onderling, met Ability en de samenwerking met andere organisaties is geïntensiveerd. Ad 1. Daling van het uitkeringsbestand is in deze tijd een opmerkelijke score en heeft te maken met: - Inzet op zo snel mogelijk toeleiden van werkzoekenden naar regulier werk; - Streng aan de poort en handhaving van de rechtmatigheid van uitkeringen; - Screening van het bestand op de voorliggende voorzieningen. Ad 2. In 2012 zijn de procedures voor intake aangepast. Nieuwe aanvragers worden binnen een week uitgenodigd voor de eerstvolgende intake. Elke dinsdag en als het nodig is ook elke donderdag worden de intakes gehouden. Nieuwe aanvragers krijgen op de intake-dag een voorlichting, een gesprek met het vacatureservicepunt, een gesprek met een werkconsulent en een gesprek inkomensconsulent. In één dag zijn alle formaliteiten afgehandeld en kan het traject naar werk starten en als het nodig is en alle gegevens voor handen zijn het recht op uitkering zijn bepaald. Ad 3. Hoewel door diverse oorzaken de voortgang van de ontwikkeling van het Uitvoeringsplan Werk aan de Winkel is gestagneerd, is de samenwerking in de uitvoering tussen de vier gemeenten en Ability en andere organisaties geïntensiveerd. Op het werkplein Noord-Groningen worden alle medewerkers van de vier gemeenten ingezet voor burgers uit alle gemeenten (dat was dus niet zo). Samen met Ability is invulling gegeven aan de ontwikkeling van een gezamenlijk Test- en Trainingscentrum in Wehe den Hoorn. Met werkgevers en andere organisaties zijn afspraken gemaakt voor de ontwikkeling van een werkleeraanbod dan wel werkervaringsplaatsen. Meer achtergrondinformatie vindt u in dit verslag over het jaar 2012.
In dit jaarverslag komen doelstellingen expliciet aan de orde. Ze zijn herkenbaar aan de lichtblauwe balken. 3
1. Ontwikkelingen in 2012 2.1 Sociale Zaken en Werk Bedum, De Marne en Winsum In 2010 heeft de stuurgroep BMW besloten het team Sociale Zaken van de gemeente Bedum samen te voegen met de afdeling Sociale Zaken en Werk De Marne en Winsum. Daarbij is de gemeente Winsum als centrumgemeente aangewezen. In december 2011 zijn de medewerkers van Sociale Zaken Bedum verhuisd naar het gebouw van het Werkplein Noord-Groningen in Winsum. Meubilair en archiefdozen zijn met een transportbusje van Ability vervoerd. Voor alle medewerkers uit Bedum is op de afdeling Sociale Zaken en Werk BMW een passende functie gevonden. Hierdoor is de samenvoeging „natuurlijk‟ en geruisloos verlopen. De medewerkers van Bedum blijven in dienst van Bedum en zijn gedetacheerd naar de centrumgemeente Winsum. Gelijktijdig met de samenvoeging en het vormgeven van de nieuwe afdeling is er gewerkt aan de implementatie van een nieuw uitkeringssysteem Civision WIZ. In het laatste kwartaal 2011 zijn de eerste voorbereidingen getroffen. De eerste zorg was de betalingen van de uitkeringen over de maand januari 2012 middels het nieuwe uitkeringssysteem. In januari 2012 zijn de uitkeringen voor het eerst middels het nieuwe systeem betaald. Om een en ander mogelijk te maken hebben de medewerkers in die periode ook nog enkele opleidingsdagen moeten volgen. Uiteindelijk is het gelukt aan het eind van de maand de uitkeringen correct uit te betalen. Al met al mag worden gesteld dat het een zeer hectische periode is geweest, waarin door alle medewerkers hard is gewerkt en waarvan de klanten nagenoeg geen hinder hebben ondervonden. Een prestatie op zich!
2.2
Werk aan de Winkel
In april 2012 is in de raden van vier gemeenten het visiedocument “Werk aan de Winkel” unaniem vastgesteld. Door de colleges was opdracht gegeven om te komen met een uitvoeringsplan. Door de val van het kabinet Rutte I, het controversieel verklaren van diverse wetten,
4
waaronder het wetsvoorstel Wet Werken naar vermogen werd de urgentie om invulling te geven aan het uitvoeringsplan Werk aan de Winkel getemporiseerd. Inmiddels is duidelijk geworden dat onder het nieuwe kabinet de hervormingen ook op het gebied van werk en inkomen door zullen gaan. De voorbereidingen voor de zogenaamde Participatiewet zijn in volle gang. De verwachting is dat het uitvoeringsplan “Werk aan de Winkel” halverwege 2013 ter bespreking kan worden aangeboden. 3.
Werk 3.1
Werkplein Noord-Groningen
In 2012 hebben we in het door de raden vastgestelde visiedocument “Werk aan de Winkel” aangegeven dat we de begeleiding van burgers in het kader van werk en participatie op drie niveaus willen uitvoeren, namelijk: a. Werkplein Noord-Groningen b. Werkleeromgeving en c. Dorps- en buurtgewijs werken. Des te groter de afstand tot de arbeidsmarkt, des te beter wij de klant willen leren kennen. Het beter leren kennen van de klant/burger is ook nodig om een beter resultaat te halen. En een beter resultaat wil zeggen dat de burger op een plek zit die bij hem/haar past, waarbij sprake is van ontplooiingsmogelijkheden en het voor de maatschappij een maximaal rendement oplevert. Het liefst uit de uitkering met regulier werk, maar als dat (nog) niet kan dan met andere activiteiten die het resultaat dichterbij brengen. Hieronder zijn de activiteiten op de verschillende niveaus weergegeven. a. Werkplein Noord-Groningen voor: i. arbeidsbemiddeling ii. vacatureoverzichten/vacatureservicepunt iii. jobhunting iv. aanvraag inkomen en werk v. steunpunt vrijwilligers vi. werkgeversbenadering b.
Werkleeromgeving: i. werkervaringsplekken bij werkgevers/Ability ii. kwalificeren met certificaten van erkende leerbedrijven, waaronder Ability iii. opleidingen (ROC) iv. stageplekken v. combinaties van hiervoor genoemde mogelijkheden vi. de begeleiding van deze cliënten willen we zoveel mogelijk op locatie organiseren.
c.
Dorps- en buurtgewijs werken i. vrijwilligerswerk ii. activering iii. participatieprojecten in dorps- en buurthuizen iv. ketensamenwerking v. de begeleiding van deze cliënten willen we zoveel mogelijk op locatie organiseren.
In onderstaand gedeelte wordt een toelichting gegeven op de doelstellingen van 2012 en de behaalde resultaten. Doelstelling 1: Het bestand daalt met 2%
5
Activiteiten: - verminderen instroom door goede verwijzing, snelle arbeidsbemiddeling, plaatsing en hoogwaardig handhaven; - deelname aan regionale projecten (aanpak jeugdwerkloosheid, Eemshaven); - effectieve werkgeversbenadering in samenwerking met Werkplein Eemsdelta; - gerichte werkgeversbenadering en matching van klanten vanuit het VacatureServicePunt. Deze activiteiten hebben tot het volgende resultaat geleid. Ter vergelijking zijn ook de getallen van de vorige jaren weergegeven. Uitkeringsbestand Bedum Januari Juli December Uitkeringsbestand De Marne Januari Juli December Uitkeringsbestand Winsum Jan Jul Dec Totalen ultimo per jaar BMW
2008 90 77 85
2009 85 94 107
2010 109 104 113
2011 112 110 112
2012 112 114 110
220 212 206
202 202 196
193 196 209
208 208 202
207 199 203
187 201 175
181 193 197
206 220 244
248 230 235
239 230 219
466
500
566
549
532
Voor de drie gemeenten gezamenlijk is de doelstelling om het bestand van de gemeentelijke uitkeringen in 2012 te laten dalen geslaagd. Dat is opmerkelijk, omdat we bij het opstellen van de begroting 2012 nog uitgingen van een eerste herstel van de economie. De economische recessie houdt echter aan. Het had er in 2012 alle schijn van dat het werkgebied van Werkplein Noord-Groningen de dans van stijgende werkloosheidscijfers zou ontspringen. Helaas ging de werkloosheid in het laatste kwartaal van 2012 in ons werkgebied met sprongen omhoog, hetgeen zich op termijn ook vertaalt in een stijging van de gemeentelijke uitkeringen. Ondanks dat is onder de huidige omstandigheden een daling van de gemeentelijke uitkeringen in 2012 voor de drie gemeenten een mooi resultaat. Onderling zijn er wel verschillen zoals uit bovenstaande tabel blijkt. Op het totaal van de gemeentelijke uitkeringen heeft de gemeente Bedum een daling gerealiseerd van 1,8%, De Marne is gestegen met 0,5% en heeft de gemeente Winsum op de totale gemeentelijke uitkeringen een daling bereikt van 6,8% (in de inleiding wordt gesproken over en daling van 13,6% voor Winsum, maar dat gaat alleen over de WWB). Voor de gemeenten Bedum en De Marne loopt de ontwikkeling van de uitkeringen in de pas met de ontwikkelingen van de arbeidsmarkt regio en overige ontwikkelingen. Bedum profiteert van de werkgelegenheid in de Stad. Gemeenten dicht bij de stad Groningen profiteren van de werkgelegenheid en profiteren daar zelfs meer van dan de stad Groningen zelf bleek uit arbeidsmarktonderzoeken. Bij De Marne speelt ook krimp (ontgroening, vergrijzing) een rol van betekenis. Beide elementen (profiteren van de werkgelegenheid en ontgroening) zijn ook van toepassing in de gemeente Winsum. Daarnaast kan worden geconcludeerd dat de gemeente Winsum in 2010 een hoog volume uitkeringen had. Het effect van de inspanningen in 2012 was daardoor voor Winsum het grootst.
6
Gerichte werkgeversbenadering en matching van klanten vanuit het VacatureServicePunt Bij de intake wordt elke nieuwe aanvrager om een uitkering direct in contact gebracht met het VacatureServicepunt (VSP) voor directe bemiddeling naar werk. Verwijzing en bemiddeling zijn helemaal vooraan in de intakeprocedure ingebakken. Door de beide gemeentelijke medewerkers van het VSP zijn door hun directe bemiddeling in 2012 een aantal van 101 werkzoekenden geplaatst op een vacature, waarbij 2/3 e deel de gemeentelijke doelgroepen betrof (67 werkzoekenden). Het VSP bestond in 2011 nog uit vier medewerkers (incl. twee medewerkers van het UWV) en werden verhoudingsgewijs meer personen uit de UWV-doelgroep geplaatst. Dat is in 2012 dus veranderd. Van de 101 plaatsingen betrof het één plaatsing op een baan voor onbepaalde tijd. De beste kans op werk is op dit moment via tijdelijke contracten en via uitzendwerk. Elke maand wordt daarom op het Werkplein “Reuring in de tent” gehouden waarbij we vacatures van Uitzendbureaus en werkzoekenden bij elkaar brengen. We proberen zoveel mogelijk dynamiek op het Werkplein te hebben en te houden om daarmee het slagingspercentage dat werkzoekenden en werkgevers elkaar treffen en er een match ontstaat zo groot mogelijk is. Doelstelling 2: Nieuwe uitkeringsgerechtigden doen binnen een week mee aan activiteiten Activiteiten: - snelle intake en bepaling van aanbod; - samen met Ability en werkgevers werkleeraanbod ontwikkelen; - met de bestaande instellingen werkleeraanbod in omgeving van klant ontwikkelen en aanbieden. Snelle intake en bepaling van aanbod In 2012 hebben we een zogenaamd ontwikkelteam met medewerkers uit de vier gemeenten ingesteld om alle procedures rondom de aanvraag door te nemen. Gewerkt is met de zogenaamde Lean- en Mean-methode. Alle overbodige lussen en controles moeten er dan zoveel mogelijk uit. Dit heeft geleid tot een behoorlijke versnelling van het proces. De aanvraagprocedure zat altijd al binnen de wettelijke termijnen. Als een klant zich meldt, wordt hij direct uitgenodigd voor de eerstvolgende dag dat intakes worden gehouden. Zowel de werkintake als de uitkeringsintake vindt op één dag plaats (elke dinsdag en als het druk is ook op donderdag). Op deze dag is dan duidelijk of er recht bestaat op een uitkering en wordt ook het trajectplan direct opgesteld. Indien mogelijk wordt direct verwezen naar bestaande vacatures. Door een wetswijziging in 2012 geldt voor jongeren een zoekperiode van vier weken. Voordat jongeren beneden de 27 jaar een aanvraag mogen indienen, moeten zij eerst zelf vier weken actief hebben gezocht naar andere manieren om in hun levensonderhoud te voorzien (werk of school). Samen met Ability en werkgevers werkleeraanbod ontwikkelen Samen met Ability is in 2012 invulling gegeven aan de ontwikkeling van een gezamenlijk Test- en Trainingscentrum (TTC), eerst in Wehe Den Hoorn en later ook in Uithuizen. Doelstelling is om alle werkzoekenden die niet direct naar regulier werk kunnen in het TTC deel te laten nemen aan het opdoen van werknemersvaardigheden, werkervaring, trainingen en bepalen van competenties. In november ‟12 is daar de eerste start mee
7
gemaakt en zal in 2013 verder worden ontwikkeld. Het TTC is gericht op uitstroom en staat open voor alle doelgroepen inclusief de SW. Om uitstroom uit de SW naar regulier werk te bereiken (en dat wordt een van de grootste opgaven in de te ontwikkelen Participatiewet) is de ontwikkeling en inrichting van een TTC nu van groot belang. Met veel verschillende werkgevers worden individuele afspraken gemaakt over werkervaringsplekken en proefplaatsingen. Het tijdperk van gesubsidieerd werk en loonkosten-subsidies is door de bezuinigingen voorbij. Wat wel kan, is met werkgevers afspreken een werkzoekende met behoud van uitkering voor een vooraf bepaalde periode op proef te laten werken met daaraan gekoppeld de afspraak dat bij goed functioneren de werkzoekende een baan krijgt. Een mooi voorbeeld van een gezamenlijk met werkgevers ontwikkeld project voor werkzoekenden is het project Maritiem. Samen met reders is vanuit Werkplein NoordGroningen een project opgezet om werkzoekenden toe te leiden naar de grote vaart. Vervolgens is aan dit project samen met Werkplein Eemsdelta verder invulling gegeven. De werkgevers hebben een voorlichting gehouden voor twintig werkzoekenden en er zijn afspraken gemaakt over proefvaren. De geschikte kandidaten krijgen daarna een scholing én betaald werk. Met de bestaande instellingen werkleeraanbod in omgeving van klant ontwikkelen en aanbieden Ondanks de kleinere budgetten is het noodzaak om in het grote werkgebied van Werkplein Noord-Groningen een werkleeraanbod te hebben in de omgeving van de klant. Met diverse instellingen zijn afspraken gemaakt voor werkleer- en/of vrijwilligersplekken. Voorbeelden met welke instellingen afspraken zijn gemaakt: Stichting Historische Visserijmuseum Zoutkamp, Museum Wierdenland, Kringloop Winsum, Supermarkt Sauwerd en Museum Hoogeland. Doelstelling 3: re-integratietraject voor ieder die binnen 2 jaar naar regulier werk kan Activiteiten: - screenen bestand op onderscheid binnen 2 jaar naar werk en niet binnen 2 jaar naar werk; - gericht aanbod aan klant die binnen 2 jaar naar regulier werk kan. Screenen bestand op onderscheid binnen 2 jaar naar werk en niet binnen 2 jaar naar werk Het screenen van het bestand en de verdeling van werkzoekenden is in 2012 gedaan. Alle werkzoekenden vanuit de gemeentelijke doelgroep hebben een eigen werkcoach op het Werkplein. De werkplek van de werkcoach is ook op het Werkplein om de lijn tussen de werkzoekende en de begeleider zo kort mogelijk te houden. Gericht aanbod aan klant die binnen 2 jaar naar regulier werk kan Alle klanten die binnen 2 jaar naar regulier werk kunnen, hebben een gericht aanbod gehad. Het aanbod hangt af van de afstand tot de arbeidsmarkt. De voorkeur is om zo snel mogelijk te plaatsen bij de reguliere werkgever waar ook de grootste kans is op een betaalde baan. Dat is niet voor iedereen haalbaar en zal eerst moeten worden gewerkt aan werkervaring en eventueel behalen van certificaten. Vanuit het Werkplein worden ongeveer 350 burgers die behoren tot de gemeentelijke doelgroep begeleid naar werk. Doelstelling 4: klanten met grotere afstand tot arbeidsmarkt zijn maatschappelijk actief
8
Activiteiten: - steunpunt vrijwilligers; - maatschappelijke stages; - stimuleren van klanten voor ontwikkelen eigen activiteiten. Steunpunt vrijwilligers Met het Steunpunt zijn afspraken gemaakt om de dienstverlening van Werkplein en steunpunt meer op elkaar af te stemmen en te integreren. Het steunpunt zoekt vacatures voor vrijwilligerswerk en bemiddelt tussen de organisaties met de vacatures en degenen die vrijwilligerswerk zoeken. En dat is niet alleen voor werkzoekenden, maar voor iedereen die graag vrijwilligerswerk wil doen. Dat kan vrijwilligerswerk zijn naast een betaalde baan, na een betaalde baan (gepensioneerden), naast een arbeidsongeschiktheidsuitkering of als onderdeel van een traject. Vrijwilligerswerk kan ook ingezet worden als tegenprestatie voor een uitkering, maar daar hoort wel de opmerking bij gemaakt te worden dat het steunpunt geen taak heeft in het motiveren van deelnemers die verplicht worden vrijwilligerswerk te doen. Het motiveren van die deelnemers ligt bij de toeleidende organisatie (meestal de werkcoach van het Werkplein). Maatschappelijke stages De term maatschappelijke stages wordt vaak gebruikt in het kader van het voortgezet onderwijs voor leerlingen die ervaring opdoen. Daar heeft het steunpunt ook een rol in. Het steunpunt vrijwilligerswerk zal daar in haar eigen jaarverslag aandacht aan besteden. De maatschappelijke stages in dit verband zijn de plaatsen waarvan gebruik wordt gemaakt voor klanten met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Zoals al aangegeven bij doelstelling 2 wordt er naar gestreefd in het gehele werkgebied plaatsen te hebben voor deze doelgroep. Om een voorbeeld te noemen: bij de kringloop winkel in Winsum werkten eind 2012 14 personen in het kader van hun traject met behoud van uitkering, maar daar werken ook andere burgers in het kader van dagbesteding en/of PGB. Stimuleren van klanten voor ontwikkelen eigen activiteiten In de huidige tijd wordt veel gesproken over zelfredzaamheid, ontwikkeling van de eigen kracht en de eigen omgeving. Stimuleren van de eigen activiteiten voor mensen met een grotere afstand tot arbeidsmarkt kan leiden tot meer onafhankelijkheid van de persoon zelf, ontplooiing van aanwezige talenten, meer deelname aan de samenleving en meer kunnen betekenen voor anderen. Uiteindelijk kan dit op termijn ook leiden tot uitstroom naar werk. Daar waar mogelijk wordt door de werkcoaches op het Werkplein en vanuit het steunpunt Vrijwilligerswerk gestimuleerd. 3.2
Samenwerking 7 noordelijke gemeenten DAL BMWE
Deelname aan regionale projecten (aanpak jeugdwerkloosheid, Eemshaven) Met zeven gemeenten wordt nauw samengewerkt op het gebied van RMC (aanpak voortijdig schoolverlaters) en overstijgende projecten. De RMC komt jaarlijks met een eigen rapportage. In de door het ministerie gepubliceerde landelijke cijfers scoren de zeven gemeenten erg goed als het gaat om de aanpak voortijdig schoolverlaten. Het Werkplein Eemsdelta en het Werkplein Noord-Groningen hebben in 2012 hun werkwijze op elkaar afgestemd; trekken samen op als het gaat om afspraken in de arbeidsmarktregio Groningen; voeren gezamenlijk projecten uit, zoals de actie om 300 CV‟s van kandidaten te werven/selecteren en toe te leiden naar vacatures in de techniek. Beide Werkpleinen vallen onder de gemeentelijke regie en waren door het terugtrekken van het UWV genoodzaakt om een andere werkwijze te kiezen. Op 3 april 2012 hebben beide Werkpleinen hieraan extra aandacht besteed, het Werkplein Noord-Groningen met een goed bezocht werkgeversontbijt en Werkplein Eemsdelta sloot de dag af met een heropening van het Werkplein.
9
Effectieve werkgeversbenadering in samenwerking met Werkplein Eemsdelta Er vindt regelmatig overleg plaats tussen de medewerkers van beide Werkpleinen die belast zijn met de werkgeversbenadering. Beide Werkpleinen hebben gezamenlijk ook werkplekken gehuurd in het pand Nijlicht in de Eemshaven om van daaruit ook de werkgevers in de Eemshaven te bedienen. 3.3 Arbeidsmarkt regio Groningen In 2012 heeft er een landelijke aanpassing plaatsgevonden van de arbeidsmarktregio‟s. De arbeidsmarktregio Groningen bestaat nu uit de gehele provincie Groningen en NoordDrenthe (Assen e.o.). In dit gehele werkgebied is één formeel werkplein met het UWV en dat is het werkplein in de stad Groningen. Er zijn afspraken gemaakt om in de grote arbeidsmarktregio te gaan werken met vier subregio‟s, namelijk Noord-, Oost- en Centraal-Groningen en de regio Noord-Drenthe. De regio Noord-Groningen bestaat uit de 7 gemeenten die ook al samenwerken op het gebied van RMC/voortijdig schoolverlaten en in de aanpak Jeugdwerkloosheid. Gelet op alle ontwikkelingen is het zaak deze samenwerking in Noord-Groningen zo goed mogelijk vorm te geven en daarmee zo sterk mogelijk te staan in de diverse samenwerkingsverbanden. 3.4
Ketenjaarplan 2012
Voor het Ketenjaarplan 2012 wordt verwezen naar de bijlage. Samen met leiding van het werkplein en de bestuurders is het Ketenjaarplan 2012 opgesteld. Het werkplein Noord-Groningen is het samenwerkingsverband van de vier gemeenten BMWE. Veel van de inhoudelijke punten zoals genoemd in het ketenjaarplan zijn hiervoor behandeld. Wat nog niet is gelukt om voor de vier gemeenten en vanuit de vier gemeenten (systemen) een verantwoording te realiseren van het ketenjaarplan. Daarvoor is een eerste aanzet en format (een template) gemaakt. De verwachting is dat over het eerste halfjaar van 2013 de verantwoording zodanig is uitgekristalliseerd dat vanuit het Werkplein voor de vier gemeenten kan worden gegeven. Plannen zijn gemakkelijk op te schrijven, maar als de verantwoording voor 4 gemeenten uit 10 verschillende applicaties, die in de loop der jaren hun intrede hebben gedaan, dan is misschien te begrijpen, waar de schoen wringt.
10
4. Inkomen 4.1
WWB
In de bijlagen zijn overzichten opgenomen met de cijfermatige en financiële aspecten van de uitkeringen. Waar de focus normaliter gericht is op het aantal uitkeringen dat de gemeente verstrekt, wordt in de nabije toekomst met de Participatiewet de gemiddelde kosten van de uitkering steeds meer van belang. Werken naar vermogen, in deeltijd, drukt namelijk de uitkeringskosten. 4.2
Bijzondere bijstand en minimabeleid
Een overzicht is bijgevoegd van de ingezette middelen voor de bijzondere bijstand en het minimabeleid. Het is de cijfermatige weergave van doelstelling 5. Zie de bijlage.
Doelstelling 5: minima maken gebruik van voorzieningen Activiteiten: - actief informeren van burgers; - ketenpartners informeren en minima laten ondersteunen bij aanvraag. Actief informeren van burgers Middels rechtstreeks toegestuurde nieuwsbrieven worden burgers geïnformeerd over de voorzieningen en de wijzigingen. In 2012 zijn ook advertenties geplaatst in de lokale media om burgers te informeren over nieuwe regelingen en/of belangrijke wijzigingen van bestaande voorzieningen. Daarnaast worden via de websites van de gemeenten burgers geïnformeerd over de actuele voorzieningen. Een wens is om vanuit het Werkplein Noord-Groningen een eigen website te hebben voor de vier gemeenten met o.a. het liefst gelijkluidend minimabeleid. Aan dat laatste, het harmoniseren van het minimabeleid, wordt nu door de beleidsmedewerkers van de vier gemeenten gewerkt. Ketenpartners informeren en minima laten ondersteunen bij aanvraag Ketenpartners vervullen een belangrijke rol als het gaat om ondersteuning van burgers. Dat kan gaan om ketenpartners die hiervoor betaald worden ingezet, zoals maatschappelijk werk en de geestelijke gezondheidszorg, maar dat kan ook gaan om vrijwilligersorganisaties. In de te ontwikkelen voorstellen voor de vier gemeenten rondom het minimabeleid wordt gekeken op welke wijze de ketenpartners/vrijwilligersorganisaties hierin een onderbouwde rol kunnen krijgen. Dan gaat het om organisaties als Humanitas, de Arme kant van, Voedselbank en nieuwe partners zoals Stichting Leergeld en Stichting Urgente Noden. 4.3 Hoogwaardige handhaving 4.3.1 Inleiding Onder hoogwaardig handhaven vallen alle activiteiten die ervoor moeten zorgen dat klanten zich aan de regels met betrekking tot het verkrijgen en hebben van een uitkering houden. Niet alleen preventie, toezicht en controle maken hier deel van uit, maar ook voorlichting, communicatie en dienstverlening aan klanten. Hoogwaardig handhaven maakt nu integraal onderdeel uit van de werkwijze van de consulenten.
11
Maatregelen worden daar toegepast waar burgers zich niet houden aan de gestelde regels. In dit hoofdstuk doen wij verslag over hoe het een en ander is uitgevoerd. 4.3.2 Sociale Recherche Noord & Oost Groningen (SRNOG) Dit samenwerkingsverband is in 1998 opgericht. Bestaat per 1 januari 2012 door de uittreding van Vlagtwedde nog uit de elf volgende gemeenten: Bellingwedde, De Marne, Menterwolde, Pekela, Stadskanaal, Veendam, Winsum, Appingedam, Delfzijl, Loppersum en Oldambt. Doelstellingen van de samenwerking zijn: • Voorkomen ten onrechte uitbetaling van uitkeringen • Kwaliteit van bestrijding van misbruik bevorderen/verhogen • Verdergaande flexibilisering van het samenwerkingsverband om nieuwe ontwikkelingen op fraudegebied beter herkend en effectiever te bestrijden • Samenwerking en afstemming van de opsporing en de controle in de deelnemende gemeenten. 4.3.3 Controle en opsporing De klassieke bestrijding van fraude bestaat uit een verdeling in controle en opsporing. Bij controle gaat het om afhandeling van fraudesignalen met een fraudebedrag van maximaal € 10.000,--. Een en ander wordt hierbij bestuursrechtelijk afgedaan. Bij verwachting van een hoger fraudebedrag wordt de opsporingsambtenaar (sociaal rechercheur) ingezet en volgt een strafrechtelijke afdoening. Bij de SRNOG is de laatste jaren al geanticipeerd op nieuwe ontwikkelingen en als gevolg daarvan zijn de controle- en opsporingstaken samengevoegd in handhavingstaken. Van de SRNOG nemen de gemeenten uren af, waarbij dus ook geen onderscheid meer wordt gemaakt tussen controle en opsporingsuren. Het zijn handhavingsuren, die de gemeenten naar eigen inzicht kunnen inzetten. Door deze werkwijze kunnen de uren flexibel worden ingezet, ook wanneer in de toekomst veel meer zaken bestuursrechtelijk zullen worden afgedaan door de forse verhoging van de aangiftegrens naar € 50.000,-per 1 januari 2013. 4.3.4 Resultaten SRNOG in 2012 voor De Marne en Winsum De Marne 9 5 1 1 16
Verzwijgen zwarte fraude Verzwijgen witte fraude Partnerfraude Onjuiste opgave woonsituatie Anders Totaal
Winsum 3 3 1 6 13
Van deze zaken was na onderzoek het resultaat als volgt:
Fraude aangetoond Normaanpassing Beëindiging uitkering Nog in behandeling
De Marne 7 1 5 3
Winsum 6 1 2 4
In De Marne is in het verslagjaar 4 keer aangifte gedaan voor fraude boven de € 10.000,-- en in Winsum 1 keer. In alle vijf gevallen zijn de uitkeringen beëindigd. In De Marne is voor een totaalbedrag van € 84.180,-- aan ten onrechte verstrekte uitkeringen teruggevorderd en in Winsum voor een totaalbedrag van € 40.052,--.
12
De financiële bijdrage aan het samenwerkingsverband SRNOG is 2012 € 36.949,--. Voor De Marne en € 39.381,--. Voor Winsum. 4.3.5 Sociale Recherche Groningen Voor de sociale recherche maakt de gemeente Bedum in 2012 nog deel uit van het uit twaalf gemeenten bestaand samenwerkingsverband Sociale Recherche Groningen. Nu Sociale Zaken Bedum per 1 januari 2012 is samengevoegd met de afdeling Sociale Zaken en Werk van De Marne en Winsum heeft het college in december besloten uit te treden uit SR-Groningen en ingaande 1 januari 2013 aansluiting te zoeken bij het samenwerkingsverband SRNOG. Uittreding is ingevolge de samenwerkingsovereenkomst mogelijk met in achtneming van een opzegtermijn van twee jaar, waarbij over het eerste jaar nog de gehele bijdrage moet worden betaald en over het tweede jaar nog 50%. Aangezien het voornemen van de uittreding al in 2011 is bekend gemaakt aan SRGroningen, heeft de opzegtermijn betrekking op 2012 en 2013. In 2012 is SR-Groningen nog in twee zaken van partnerfraude ingezet. In de ene situatie kon de samenwoning worden aangetoond en is de uitkering beëindigd. In de andere situatie kon het wettig en overtuigend bewijs van samenwoning niet worden aangetoond. De financiële bijdrage aan het samenwerkingsverband Sociale Recherche Groningen is in 2012 € 10.892,--. 4.4 Soza Xpert In maart 2012 is het Soza Xpert-project voor de gemeenten Winsum en De Marne van start gegaan. Bij diverse klanten is een onderzoek gestart om te beoordelen of er mogelijk recht is op een voorliggende voorziening. Bij klanten bij wie dit het geval was zijn vervolgens uitgenodigd en de aanvragen voor een voorliggende voorziening zijn ingediend. Er is veelvuldig contact met diverse uitkeringsinstanties geweest om de voortgang op de afwikkeling van de aanvragen te bewaken. In totaal zijn er 8 uitkeringen definitief beëindigd en zijn er 7 mutaties doorgevoerd. Daarnaast zijn 2 uitkeringen omgezet vanuit een WWB- naar een Ioaw-uitkering. In totaal heeft dat een besparing opgeleverd van € 160.769,- Dit is opgebouwd uit gelden die zijn teruggehaald doordat mensen recht hebben op een voorliggende voorziening en gelden waar door beëindiging een besparing op de uitkering is. Daarbij is een conservatieve berekeningssystematiek gebruikt die uitgaat van een beperking van de schadelast voor de afdeling Sozawe voor het boekjaar 2012.
13
4.5 Maatregelen Op grond van de Maatregelverordening WWB zijn in 2012 de volgende maatregelen opgelegd: Reden
Korting gedurende 1 maand
Niet nakomen inlichtingenplicht, niet teveel bijstand Idem, wel teveel bijstand, lager dan € 1000 Idem, wel teveel bijstand, tussen € 1000 en € 2000 Idem, wel teveel bijstand, tussen € 2000 en € 4000 Idem, wel teveel bijstand, meer dan € 4000 Niet naar vermogen trachten werk te vinden Niet aanvaarden van werk Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid Idem Totaal 4.6
De Marne
5%
Winsum
Bedum
1
10% 20%
3
1 2
40%
2
1
100% 20% 100% 50%
1 5 1
100%
3 15
4 1 2 1 13
1 1
3
5
Nieuwe ontwikkelingen
Eind 2012 is het wetsvoorstel “Aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZWwetgeving” , de zgn. fraudewet, door de Eerste Kamer aangenomen en ingevoerd per 1 januari 2013. Deze wet geeft de gemeenten meer handvatten om uitkeringsfraude harder aan te pakken. Er komen zwaardere sancties, zoals altijd 100% terug betalen met eenzelfde percentage aan boete. Daarnaast wordt de boete bij recidive verhoogd naar 150%. Vanaf 1 januari 2013 gaat de aangiftegrens definitief omhoog naar € 50.000,--. In december 2012 zijn de mensen geïnformeerd over de invoering van deze zwaardere sancties middels een voorlichtingsbrief. Hierin zijn fraudeurs er op gewezen en in de gelegenheid gesteld fraude zelf vrijwillig te melden uiterlijk 31 januari 2013. Bij een eigen melding zou worden afgezien van het opleggen van de boete en hoefde alleen het ten onrechte ontvangen bedrag aan bijstand te worden terugbetaald. Van deze gelegenheid is geen gebruik gemaakt. In 2013 zal door de inwerkingtreding van de fraudewet de maatregel dus worden vervangen door het opleggen van een boete daar waar het gaat om schending van de inlichtingenplicht. De maatregel kan nog wel worden opgelegd bij schending van andere verplichtingen, zoals het niet meewerken aan een oproep om op een bepaalde plaats en tijd te verschijnen of om mee te werken aan het afleggen van een huisbezoek, bij schending van de arbeid- en re-integratieplicht, bij het zich zeer ernstig misdragen. Een en ander zal in 2013 nader moeten worden uitgewerkt en geïmplementeerd.
14
5.
Wat doet Sozawe nog meer 5.1
Cliëntenplatform
De samenvoeging Sociale Zaken van Bedum met Sociale Zaken van De Marne en Winsum had uiteraard consequenties voor het voortbestaan van het platform. Over deze consequenties is uitvoerig met het platform gesproken. Meerdere opties zijn met elkaar doorgenomen. Daarnaast heeft nog een stagiair van de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening van de Hanzehogeschool te Groningen de discussie gediend met een afstudeeronderzoek cliëntenparticipatie. Uiteindelijk is er voor gekozen om de cliëntenparticipatie van de gemeente Bedum samen te organiseren met het cliëntenplatform van De Marne en Winsum. Hiervoor moest een nieuwe verordening Cliëntenparticipatie worden opgesteld. Deze veronderning vorm de basis voor de nieuwe Clientenraad van Bedum, De Marne en Winsum. Een keer in de zes weken staat er regulier overleg met de Clientenraad gepland. Dit zijn constructieve overleggen waar de ontwikkelingen en beleidsvoornemens besproken worden. Bij beleidsregels en verordeningenwordt de Cliëntenraad om advies gevraagd en wordt dit advies standaard aan de stukken college en raadsstukken toegevoegd. De Cliëntenraad werd in 2012 geconfronteerd met het onverwachte overlijden van twee van hun leden. Sozawe heeft daarin haar deelneming betuigd.
15
5.2
Nieuw uitkeringssysteem en implementatie
Door de samenvoeging van Sociale Zaken Bedum met de afdeling Sociale Zaken en Werk van De Marne en Winsum werd het noodzakelijk ook de ICT-systemen op elkaar af te stemmen. Met de aanschaf van een nieuw uitkeringssysteem genaamd Civision WIZ kon het werken met zes verschillende applicaties worden teruggebracht tot één applicatie. In december 2011 zijn alle medewerkers gedurende enkele dagen opgeleid voor het werken met het nieuwe pakket. De eerste zorg was om in januari 2012 aan het eind van de maand de uitkeringen middels het nieuwe systeem uit te betalen, hetgeen met vereende krachten is gelukt. Door de invoering van het nieuwe systeem, maar ook door de uitbreiding van de afdeling met Bedum, moesten alle werkprocessen opnieuw worden beschreven. In het eerste kwartaal 2012 is hiermee een aanvang gemaakt. Bij de vernieuwde beschrijving is ook direct gekeken hoe de werkprocessen „leaner‟ konden worden gemaakt. Aanvankelijk was er het voornemen om alle nieuwe werkprocessen te hebben beschreven en ingevoerd per 1 juli 2012. Deze periode bleek uiteindelijk veel te kort. Een bijkomend probleem was dat de BMW-gemeenten in dezelfde periode ook één afdeling automatisering zijn gaan vormen. Een en ander heeft erg vertragend gewerkt. Een testomgeving kwam daardoor pas eerst medio november beschikbaar. Een en ander heeft tot gevolg gehad dat de gefaseerde invoering van de nieuwe applicatie Civision WIZ is vertraagd en de tweede fase, te weten het onderdeel voor de verwerking van de aanvragen eerst in januari 2013 kon worden ingevoerd. In het eerste kwartaal 2013 zal nog als derde fase het onderdeel arbeidsmarkttoeleiding volgen. ESF aanvragen Doordat de werkprocessen door onder meer de invoering van een nieuw uitkeringssysteem en daarnaast de samenvoeging van Soza Bedum met Soza De Marne en Winsum, kon een beroep worden gedaan op een ESF-subsidieregeling, te weten Actie E ter verbetering van bedrijfsprocessen. De ESF-aanvraag is gedaan door de gemeente Bedum onder de naam project Samenwerken BMW. De ESF-regeling vergoedt 75 procent van de kosten van inhuur van een externe adviseur met een maximum van € 18.000,-- per project. De resterende 25% ofwel een bedrag van € 6.000,-- moet de gemeente zelf bijdragen. Bij beschikking van 10 januari 2012 is deze aanvraag ingewilligd. De ESF-administratie en verantwoording is met eigen personeel gebeurd. De verantwoording is eind november 2012 ingediend. Begin januari 2013 is de definitieve toekenning van de subsidie ontvangen. Voor de dekking van het eigen aandeel ad € 6.000,-- is met de leverancier afgesproken dat dit een onderdeel zou zijn van de aanschaf van de nieuwe applicatie, Hiervoor is inmiddels een creditnota ontvangen. Ook voor het herontwerpen van werkprocessen op het Werkplein is een beroep gedaan op dezelfde ESF-subsidieregeling. Aangezien er per gemeente maar één aanvraag mocht worden ingediend, is de aanvraag voor het Werkplein gedaan door de gemeente Winsum. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in een definitieve subsidietoekenning van € 15.000,--, zijnde 75% van de verantwoorde kosten van de externe adviseur. Voor het eigen gemeentelijk aandeel van 25% ofwel € 5.000,-- is dekking gevonden binnen het Participatiebudget. 5.3
Suwi-beveiligingsplan
De wet Suwi verplicht gemeenten en andere organisaties tot een intensieve samenwerking. Daarnaast mogen gemeenten op grond van de Wet eenmalige uitvraag gegevens die van de klant al bekend zijn niet opnieuw uitvragen. Dit maakt een snelle en goede elektronische gegevensuitwisseling noodzakelijk, hetgeen wordt geboden middels gebruik van Suwinet. Middels Suwinet worden bestanden van
16
enkele organisaties, waaronder Belastingdienst, Rijksdienst voor Wegverkeer, Dienst Uitvoering Onderwijs, Gemeenten, Kadaster, ontsloten. Om hiervan gebruik te mogen maken moeten gemeenten een Suwi-beveiligingsplan opstellen. Het laatste beveiligingsplan dateert van december 2008. In verband met de samenvoeging van Sociale Zaken BMW zal er nog een nieuw plan moeten worden opgesteld. Door de vele werkzaamheden gedurende het jaar 2012 kon dit nog niet worden geregeld. Staat nu gepland voor 2013. Uit de logging-rapportages zijn gedurende het jaar 2012 geen onregelmatigheden in het gebruik geconstateerd. 5.4. Agressie Niet alle klanten kunnen we op die manier ter wille zijn, zoals de klant dat zelf graag zou willen. Wettelijke kaders geven de grenzen van de (financiële) dienstverlening aan. Een enkele keer reageert een klant agressief richting de medewerkers. In 2011 was dat 3 keer het geval, in 2012 2 keer. Het ging met name om gedrag dat bedreigend en intimiderend is. In één geval is er ook melding gemaakt bij de politie van het incident. Betrokkenen worden er in een ordegesprek en brief op gewezen dat wij dit gedrag niet accepteren. Tevens is er voor de medewerkers die hier mee te maken krijgen aandacht voor de gevolgen van het incident. Dit om te voorkomen dat ze er last van houden en/of het hun in het werk belemmerd. In 2012 is er ook een nieuw alarmsysteem geïnstalleerd op de beurs. 5.5 Wet inburgering In 2012 zijn de aanmeldingen voor inburgering voor het eerst niet meer naar het Noorderpoort gegaan, maar naar Agens. Dit naar aanleiding van de aanbesteding die in 2011 heeft plaatsgevonden. Voor beleid en uitvoering had deze wijziging tevens tot gevolg dat zolang de nog lopende trajecten bij het Noorderpoort niet zijn afgerond er met 2 organisaties gewerkt moet worden. In de praktijk heeft dit echter geen problemen opgeleverd. De problemen die er waren werden met name veroorzaakt door de onjuiste facturering door Agens. Verder is 2012 door gewijzigde wetgeving het laatste jaar geweest dat de gemeenten verantwoordelijk waren voor de inburgering. Voor de gemeenten betekent dit dat zij voor de lopende trajecten nog gewoon de gebruikelijke taken moeten blijven uitvoeren en dat aan nieuwe inburgeringsplichtigen alleen nog een traject hoeft te worden aangeboden als er sprake is van een verblijfstatus van voor 1 januari 2013. Met onderstaande tabel wordt cijfermatig een beeld gegeven van hetgeen er voor de drie gemeenten op het terrein van inburgering in 2012 heeft plaatsgevonden. Aanmeldingen (Agens) Bedum De Marne Winsum Totaal
4 7 11 22
Lopende trajecten (Noorderpoort) 10 2 6 18
Inburgeringsdiploma (gestart voor 2012)
Budgetten
Uitgaven
2 0
€ 27.104 € 18.531
€ 32.544 € 39.567
0 2
€ 17.909 € 63.544
€ 31.560 €103.671
Duidelijk is dat de oorspronkelijk geoormerkte budgetten niet toereikend waren. Dit wordt binnen het totale participatiebudget opgelost.
17
5.6. Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen Sedert 2005 heeft de gemeente op grond van de Wet kinderopvang, later gewijzigd in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen, de taak om het werkgeversdeel van de kinderopvangtoeslag voor de gemeentelijke doelgroepen te vergoeden. Voor 2012 is besloten om deze taak grotendeels uit te laten voeren door Kindermediair. Dit gold ook voor de daarmee samenhangende vergoedingen voor kosten als de gemeentelijke bijdrage, de eigen bijdrage en overschrijding uurtarief voor doelgroepouders met een WWB uitkering. Tevens werden de aanvragen op grond van een sociaal medische indicatie door Kindermediair afgehandeld. Gesteld kan worden dat dit, na wat aanloopproblemen met de toezending van voor de gemeente begrijpelijke facturen, naar wens is verlopen. Verder is 2012 door bezuinigingsmaatregelen het laatste jaar geweest dat de gemeente nog verantwoordelijk is voor het vergoeden van het werkgeversdeel van de kinderopvangtoeslag. Ingaande 1 januari 2013 is deze taak overgegaan naar de Belastingdienst. In onderstaande tabel wordt per gemeente een beeld gegeven van het aantal aanvragen en de kosten. Aanvragen Bedum De Marne Winsum
5.7
16 5 9 30
Toekenning 14 5 8 27
Afwijzing
Gem. deel
2 0 1 3
€15.023,06 € 3.744,55 € 9.628,49 €28.396,10
Gem. bijdrage € 1.626,93 € 510,75 € 612,62 € 2.750,30
Eigen bijdrage € 1.693,44 € 516,05 € 642,12 € 2.851,61
Overschr. uurtarief € 2.047,93 € 1.762,43 € 647,12 € 4.457,48
SMI € 4.083,50 € 0,00 € 2.456,94 € 6.540,44
Bezwaarschriften
In 2012 zijn er in totaal 25 bezwaarschriften ingediend: 3 voor Bedum, 11 voor De Marne en 11 voor Winsum. Van deze 25 waren er 18 ongegrond, 3 niet-ontvankelijk. Bij 2 bezwaarschriften zag de afdeling zelf gronden om het besluit herroepen en 2 bezwaarschriften zijn (gedeeltelijk) gegrond verklaard. Op een totaal van ongeveer 1500 besluiten die Sozawe per jaar neemt is dit een erg goed resultaat. Bevindingen van de intergemeentelijke commissie bezwaar en beroep worden zonodig gebruikt om de dienstverlening te verbeteren.
18
19
