Jaarverslag 2014
kinderdagopvang | buitenschoolse opvang | gastouderopvang | peuterspeelzalen
Jaarverslag 2014
Inhoud
Voorwoord 1.
De organisatie Kinderwoud
2
1.1. Statutaire doelstelling
2
1.2. Organisatiestructuur
2
1.3. Geschiedenis
2
1.4. Diensten van Kinderwoud
3
2.
De missie van Kinderwoud
5
2.1. Onze missie: Elke dag een mooie dag!
5
2.2. Het spinmodel als kapstok voor onze activiteiten
5
3.
Hoogtepunten 2014
4.
Kwaliteit in onze organisatie
13
4.1. Klantevaluaties
13
4.2. Inpsecties
13
4.3. Ongevallen
14
4.4. Klachten
14
4.5. Pedagogisch beleid
15
5.
Ouders, medewerkers en kinderen praten mee
19
5.1. Oudermedezeggenschap
19
5.2. Kinderparticipatie
19
5.3. Ondernemingsraad
20
5.4. Raad van Toezicht Kinderwoud
21
6.
Onze medewerkers
23
6.1. Arbeidsmarkt
23
6.2. Deskundigheidsbevordering
24
6.3. Stagiaires
24
6.4. Vrijwilligers
25
6.5. Verzuimbeleid
25
6.6. Overzichten P&O
26
7.
De activiteiten van Kinderwoud
29
7.1. Capaciteit en bezetting
29
7.2. Verklaring per opvangsoort
30
7.3. Aantal locaties en groepen Kinderwoud
31
7.4. Aantal kinderen in de opvang
31
7.5. Winst & verlies
32
7.6. Toekomstverwachting
33
9
8. Personalia
37
9.
38
Bezoekadressen Kinderwoud
Voorwoord Al een aantal jaren verkeert de kinderopvangbranche in slecht
gemaakt in het digitaliseringsproces en is onze dienstverlening nog
weer en dit was ook in 2014 niet anders. De laatste jaren is
meer aangepast op de wensen van de ouders, onder andere door
er sprake van een aanzienlijke krimp in de markt welke heeft
aansluiting KDV op schooltijden, schoolwekencontracten ook in de
geleid tot een recordaantal faillissementen. Dit heeft een aantal
KDV en een flexibelere prijsstelling gastouderopvang.
oorzaken, namelijk de bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag, de economische situatie van Nederland en het gegeven dat er
Samenwerking met scholen intensiveren
steeds minder kinderen geboren worden.
In de vier gemeenten waar Kinderwoud actief is, wordt er intensief samengewerkt met het onderwijs om tot Integrale Kindcentra te
De vraaguitval is een zorgelijke ontwikkeling, vooral als je je rea-
komen. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat we gezamenlijke
liseert wat de kinderopvang betekent voor de sociale en algehele
ouderavonden organiseren en gezamenlijke activiteiten voor de
ontwikkeling van een kind. Kinderopvang verbreedt de wereld
kinderen. We stemmen pedagogische visies af met het onderwijs en
van een kind, verzorgt een goede voorbereiding op school en
werken gezamenlijk thema’s uit. Ook worden er regelmatig peuter/
zorgt voor een gezonde zelfstandigheid van een kind. Kinderop-
kleuteroverleggen gevoerd en wisselen we bijvoorbeeld personeel uit
vang biedt dus een stevig ontwikkelingsklimaat voor kinderen. Ze
met het onderwijs. Al dit soort activiteiten zijn er op gericht om de
worden begeleid door professionals die beschikken over recente
doorgaande leer- en ontwikkellijn van de kinderen goed te facilite-
kennis van de opvoeding en ontwikkeling van kinderen. Kinderen
ren. Hoe meer hierin kan worden samengewerkt met de betrokken
krijgen materialen aangeboden welke passen bij hun leeftijds- en
partners, hoe beter het belang van het kind wordt gediend.
ontwikkelingsfase. En ze ontwikkelen hun sociale competenties doordat ze kunnen spelen met leeftijdgenootjes, hier leren kin-
De flexibiliteit en continuïteit van de organisatie borgen
deren nog het meest van. Daarnaast draagt kinderopvang bij aan
Ook in 2014 is er gestuurd op het zoeken naar een goede balans
de arbeidsparticipatie van ouders.
tussen de formatie en de omvang van de organisatie. Dit heeft geresulteerd in het voortzetten van Werk In Beweging met als doel
Kinderwoud hecht dan ook veel waarde aan de ontwikkelings-
werkbehoud voor onze medewerkers. Kinderwoud is er in geslaagd
mogelijkheden die wij de kinderen bieden. Hierbij staan we voor
om tijdig te anticiperen op de afnemende bezetting. We hebben de
de wijze van spelend leren. Wij zijn er namelijk van overtuigd dat
krimp op kunnen vangen zonder over te moeten gaan op gedwon-
kinderen zich willen ontwikkelen, ze willen leren en ontdekken,
gen ontslagen. De continuïteit is eveneens geborgd doordat we de
ze zijn nieuwsgierig. Onze rol is om ze een stimulerende omge-
overname van de peuterspeelszaalactiviteiten van Kearn in Tytsjerk-
ving te bieden en ruimte. In onze optiek bieden wij de kinderen
steradiel, de opvangactiviteiten in Sneek van Speelwerk/Doomijn
daarmee een lerende omgeving zonder dat de kinderen dit zelf
en de opvangactiviteiten van Estro in Sneek en Drachten hebben
in de gaten hebben. Zij zijn vooral lekker aan het spelen met
kunnen realiseren. Zo kunnen we onze kwaliteit blijven behouden en
hun vriendjes. En met de aangeboden activiteiten en door de
het ons blijven veroorloven om bijvoorbeeld een pedagoog en een
geboden beleving en letterlijke ervaring leren de kinderen op
kwaliteitsmedewerker in dienst te hebben.
informele wijze. Kinderwoud hecht groot belang aan de kracht van dit informeel leren. Op deze manier beleven kinderen veel
Kinderwoud heeft het verlies in 2014 weten te beperken en deze
plezier in de opvang van Kinderwoud.
is voornamelijk veroorzaakt door het afkopen van een langdurige huurverplichting. Wanneer de structurele bedrijfsvoering wordt
In deze turbulente omgeving en moeilijke omstandigheden zijn
beschouwd hebben we het afgelopen jaar positief kunnen afsluiten.
wij er trots op dat we ook dit jaar onze gestelde doelen hebben
Daarnaast heeft Kinderwoud in deze moeilijke tijden de omzet met
kunnen realiseren:
een miljoen weten te vergroten! Kinderwoud is en blijft een financieel gezonde organisatie welke in staat blijft de kwaliteit te leveren welke
Kwaliteit versterken van de kinderopvang en de dienstverlening
verwacht mag worden. Met de huidige omgevingsfactoren is dat een
Ondanks de financieel lastige omstandigheden hebben we net als de
behoorlijke uitdaging en daarmee een groot compliment waard voor
voorgaande jaren geïnvesteerd in de deskundigheid van onze mede-
alle medewerkers van Kinderwoud!
werkers, bijvoorbeeld op het gebied van VVE, seksuele ontwikkeling van kinderen en interactief voorlezen. Ten aanzien van de dienstverlening en het ontzorgen van de ouders zijn er verdere stappen
Vanessa Weewer directeur/bestuurder
1
1 De organisatie Kinderwoud 1.1 Statutaire doelstelling
1.2 Organisatiestructuur
Kinderwoud is een onderneming met een maatschappelijke, ideologische doelstelling. Dit wordt ook teruggezien in de wijze waarop Kinderwoud georganiseerd is. Kinderwoud is een stichting met daaronder verschillende BV’s. De statutaire doelstelling van de Stichting Kinderwoud luidt:
Kinderwoud kent het Raad van Toezicht model conform de Good Governance Code. De vijf leden van het stichtingsbestuur fungeren als Raad van Toezicht welke toezicht houdt op het bestuur en het beleid van de Kinderwoud Beheer BV. De RvT leden ontvangen hiervoor een onkostenvergoeding. De directeur/bestuurder is belast met het besturen van de Kinderwoud onderneming, Kinderwoud Beheer BV en onderliggende BV’s.
De stichting heeft ten doel om (…) een goede en verantwoorde opvang en ontwikkeling te bieden aan kinderen in de gemeenten Heerenveen en Tytsjerksteradiel en andere gemeenten, ten behoeve van particulieren en/of bedrijven, die binnen verschillende vormen geplaatst kunnen worden. Ouders/verzorgers kunnen daarbij gebruik maken van de diensten van de stichting die er zorg voor draagt dat aan de kinderen integrale ontplooiingskansen worden geboden onder begeleiding van deskundig personeel. Gezien deze maatschappelijke verantwoordelijkheid van Kinderwoud streeft de organisatie naar een rendementsdoelstelling in plaats van naar een winstdoelstelling. Voor het voortbestaan van de Stichting is het van belang om een minimum rendement te halen opdat ook in de toekomst goede en verantwoorde opvang en ontwikkeling kan worden geboden. Kinderwoud streeft daarbij naar een rendement van 5%.
1.3 Geschiedenis De oorsprong van Kinderwoud ligt ruim veertig jaar terug in de tijd. In 1971 kwam het peuterspeelzaalwerk in Heerenveen schoorvoetend van de grond. Voor de professionele kinderopvang in Heerenveen was dat 1978. De gemeentelijke inspanningen waren groot en leidden tot een aantal peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, een buitenschoolse opvang locatie en de start van gastouderopvang. Op 1 augustus 1997 fuseerde de Stichting Kinderopvang Heerenveen met de Stichting Peuterspeelzalen Heerenveen tot Skep (Stichting kinderopvang en peuterspeelzalen Heerenveen); een nieuwe organisatie voor kinderopvang en peuterspeelzalen. Skep ontwikkelde zich – mede dankzij de stimuleringsgelden – geleidelijk aan tot een middelgrote professionele kinderopvang organisatie met een formatie van 76 fte eind 2004.
Per 1 januari 2014 Stichting Kinderwoud
Kinderwoud Beheer B.V.
2
Kinderwoud Kinderopvang BV
Kinderwoud Gastouderbureau B.V.
Kinderwoud Peuterspeelzalen B.V.
Stichting Kinderwoud TSO
In de gemeente Tytsjerksteradiel is de kinderopvang in februari 1990 van start gegaan als Stichting Kinderopvang Tytsjerksteradiel (SKT). De gemeente Tytsjerksteradiel droeg de SKT een warm hart toe. Met de inzet van het bestuur, personeel en met medewerking van de gemeente – en dankzij de stimuleringsgelden – nam de opvangcapaciteit fors toe. De SKT ontwikkelde zich geleidelijk aan tot een professionele kinderopvang organisatie met een formatie van 35 fte eind 2004. Op 1 januari 2005 zijn beide stichtingen gefuseerd tot Kinderwoud. De invoering van de Wet kinderopvang per 1 januari 2005 speelde hierbij een hoofdrol. Vrije marktwerking en beëindiging van de subsidierelatie met de eigen gemeenten vroegen om een meer zakelijke bedrijfsvoering. Het vergroten van de dienstverlening in een omgeving waar de concurrentie zich aandiende vroeg om het bundelen van de krachten.
1.4 Diensten Kinderwoud Anno 2014 verzorgt Kinderwoud inmiddels aan bijna 3.000 kinderen elke dag een mooie dag in de kinderopvang. Dagelijks begeleiden we de kinderen van 0 – 13 jaar in hun ontwikkelingsmogelijkheden en daar zijn we trots op. Trots omdat wij kwalitatief hoogwaardige dienstverlening bieden die door onze ouders hoog wordt gewaardeerd. Ouders/verzorgers hebben daarbij de keuze uit alle denkbare vormen van opvang (peuterspeelzalen, kinderdagopvang, peuteropvang, voor-, tussen - en naschoolse opvang, thuis- en gastouderopvang). We verzorgen kinderopvang op 62 locaties in de gemeenten Heerenveen, Tytsjerksteradiel, Súdwest Fryslân en Smallingerland met 261 betrokken en deskundige medewerkers. De gastouder- en thuisopvang wordt geboden in heel Noord-Nederland door 244 gast ouders. Kinderwoud hanteert daarbij eveneens de franchise formule.
3
“H
Het is onze missie om voor elk kind, elke
ouder/verzorger en elke medewerker van Kinderwoud van elke dag iets moois te maken.”
4
2 De missie van Kinderwoud 2.1 Onze missie: Elke dag een mooie dag! Kinderwoud richt zich bewust op één krachtige kernboodschap: Elke dag een mooie dag! “Elke dag een mooie dag” is een stimulerend streven en past goed bij de professionele kinderopvang organisatie die Kinderwoud is. Het is onze missie om voor elk kind, elke ouder en verzorger en elke medewerker van Kinderwoud van elke dag iets moois te maken. Al het goede wat een kind op jonge leeftijd krijgt aangereikt, is verrijking voor de rest van zijn leven. Die gedachte inspireert ons bij Kinderwoud. En juist daarom vinden wij elke dag bijzonder. De visie van Kinderwoud sluit naadloos aan bij onze missie. Het kind staat centraal bij Kinderwoud, zonder de belangen van ouders en verzorgers uit het oog te verliezen. Kinderwoud heeft oog voor de eigenheid en persoonlijkheid van elk kind. Onze deskundige pedagogisch medewerkers en gast ouders bieden een warme, geborgen sfeer waarin elk kind de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen. Pas als een kind in vertrouwde handen is kunnen ouders en verzorgers met een gerust hart aan het werk. Elk kind wordt GEZien! vat onze visie samen. Waarbij de drie hoofdletters onze kernwaarden aangeven Geborgenheid, Eigenheid en Zelfontplooiing. Deze kernwaarden geven het onderscheidend vermogen van Kinderwoud aan.
2.2 Het spinmodel als kapstok voor onze activiteiten Bij het aanbieden van activiteiten in de opvang van Kinderwoud wordt ons zogenaamde “spinmodel” al enige jaren als handvat gebruikt. Kinderwoud biedt kinderen leeftijdsgerichte kinderopvang en gerichte begeleiding in hun ontwikkeling. Met het spinmodel koppelt Kinderwoud de activiteiten aan de verschillende ontwikkelfases van kinderen. Zo ontstaat er een gevarieerd programma voor de kinderen: grove en fijne motoriek stimuleren, ruimte voor prikkelen van de fantasie en het ontwikkelen van sociale contacten en vaardigheden (samen delen, rekening houden met elkaar), het experimenteren met materiaal, ontwikkelen van de taal en cognitieve ontwikkeling. Met deze activiteiten krijgen de kinderen spelenderwijs de ruimte om te ontdekken en hun eigen voorkeuren te ontwikkelen. Variatie en uitdaging vinden wij hierbij belangrijk. Op deze manier krijgen kinderen vele kansen te doen waar ze goed in zijn. Hierdoor wordt het zelfvertrouwen vergroot en durft het kind nieuwe uitdagingen aan te gaan. De aangeboden activiteiten bieden naast vermaak en ontspanning dus ook spelenderwijs een stimulans in de ontwikkeling. De kinderen worden door onze pedagogisch medewerkers en gastouders gestimuleerd in het zelfstandig uitvoeren van taken, wat hun zelf redzaamheid op een positieve manier stimuleert.
5
Spinmodel Kinderwoud
Taalontwikkeling Diertjes zoeken en deze benoemen, de kleuren opnoemen die je buiten allemaal ziet, praten over het weer.
Creativiteit Taarten maken in de zandbak, tenten bouwen, afdrukken maken van boombasten.
Cognitief Beestjes bekijken door een vergrootglas, spelen met de waterbak (drijven/zinken), verschillende materialen zoeken.
6
Motoriek Kruipen over oneffen terrein, klimmen, blotevoetenpad.
Emotioneel Buiten je zintuigen gebruiken: wat hoor ik, wat ruik ik, wat voel ik? Ergens naartoe gaan waar je nog nooit bent geweest.
Sociaal Speurtocht, buiten picknicken, samen een boeket plukken.
7
“K
inderwoud werkt intensief samen met scholen
richting Integrale Kindcentra.”
8
3 Hoogtepunten 2014 Kinderwoud nu ook de peuterspeelzaal aanbieder in Tytsjerksteradiel Per januari zijn de elf peuterspeelzalen van Kearn in Tytsjerksteradiel overgenomen door Kinderwoud. Door de peuterspeelzalen in de gemeente Tytsjerksteradiel in één organisatie te brengen kan een betere afstemming met het basisonderwijs en de gemeente worden gerealiseerd. Zo wordt alvast geanticipeerd op de harmonisatie van de voorzieningen in de voorschoolse periode. Dit biedt nieuwe mogelijkheden om kinderen nog beter te ondersteunen in de voorbereiding op hun toekomst. Ook in kleine kernen is Kinderwoud nu, door het samenvoegen van locaties, in staat om kinderen op pedagogisch vlak meer te bieden. Deze overname biedt de kinderen in Tytsjerksteradiel mooie kansen.
Kinderwoud ontvangt 211 kinderen in Sneek op nieuwe locatie In februari wordt de locatie Duinterpen in Sneek overgenomen van Speelwerk/Doomijn. Na een roerige periode gedurende het faillissement van Speelwerk hebben de samenwerkende partners in de brede school Kinderwoud gevraagd om de opvang op deze locatie te verzorgen. Dit op basis van ervaringen die de scholen en gemeente met Kinderwoud hadden opgedaan op andere locaties in Sneek. Een mooi compliment voor onze organisatie en haar medewerkers.
Harmonisatie peuterspeelzalen met kinderdagverblijven Voor 2017 dient de harmonisatie van de peuterspeelzalen en de kinderdagverblijven landelijk een feit te zijn. Dit betekent dat er dezelfde wettelijke vereisten gaan gelden voor de beide voorschoolse voorzieningen en dat de financiering voor werkende ouders gelijk wordt getrokken. Kinderwoud bereidt
deze harmonisatie zorgvuldig voor in nauw overleg met de diverse gemeenten en het onderwijs. In dit licht hebben we de afgelopen jaren ook diverse peuterspeelzalen overgenomen. Daarnaast hebben we in april 2014 de harmonisatie van de cao’s doorgevoerd. Dit betekent dat vanaf deze datum al onze medewerkers – of ze nu werkzaam zijn op de peuterspeelzaal of op het kinderdagverblijf – onder dezelfde cao vallen.
Kinderwoud start in de gemeente Smallingerland Kinderwoud neemt per 1 augustus vier Friese locaties over van het gefailleerde Estro/Catalpa. Het gaat daarbij om het Gastouderbureau Drachten, het kinderdagverblijf Bunderbos en de buitenschoolse opvang Mijnheer Nilsson in Drachten en de kinderopvanglocatie Bernepoort in Sneek. Met deze overname zet Kinderwoud voet aan wal in Smallingerland. Een mooie en welkome aanvulling op ons locatienetwerk wat reeds de gemeenten Heerenveen, Tytsjerksteradiel en Súdwest Fryslân beslaat. Kinderwoud weet op deze wijze de crisis in de kinderopvang goed te trotseren. Deze overname is de derde die zij dit jaar op haar palmares mag schrijven. Dit niet met de intentie om de grootste te worden maar met de intentie om de kwaliteit van opvang te kunnen blijven garanderen. Kinderwoud is een maatschappelijke ondernemer waarbij het belang van het kind centraal staat. Om gezond te blijven, moeten we onze eigen broek ophouden. ag Elke dag een mooie d
bij KINDERWOUD!
nd voor ieder ki Motoriek Plonzen met de handen in het water. Wie kan er heel hard spetteren? Wat gebeurt er met het water?
Taalontwikkeling Waarom is water blauw, koud of warm en nat? Welke kleur heeft het gras?
Emotioneel Ervaar het verschil tussen droog en nat, warm en koud. Creativiteit Spelen met lauw en koud water. Hoe kun je water van kleur laten veranderen? En kan water ook bevriezen?
Cognitief Poppenkleertjes sorteren. Wat hoort bij de winter? Wat hoort bij de zomer?
Sociaal We gaan samen een ijsje kopen! Welke kleur heeft jouw ijsje?
Thema: Alle kleuren van…
warm en koud centraal. Uk en Puk staat het verschil tussen In het thema ‘Oef, wat warm!’, van de overige kleuren kunnen we ze en blauw (= koud) aan koppelen. Bij Hier kunnen we de kleuren rood (=warm) rollen de zomer met al hun zintuigen, ze ervaren kinderen De zomer. de in doen koppelen aan de activiteiten die we vlinder. zon en gaan op zoek naar een kleurrijke de blauwe lucht, kijken naar de gele door het groene gras, staren naar motorische en cognitieve manier beleefd. Veel belevenissen worden op een creatieve, Week 1: rood | Week 2: oranje | Week
3: geel | Week 4: groen | Week 5: blauw
| Week 6: paars
woud.nl | I www.kinder woud.nl | E info@kinder
9 @kinderwou d
18-07-14 10:10
Bijzondere peuterspeelzaal bij het AZC Burgum
Kinderwoud hanteert daarbij geen winstoogmerk, maar een rendementsdoelstelling om de kinderen ook in de toekomst een kwalitatief hoogwaardige voorziening te kunnen blijven bieden. In dit licht heeft Kinderwoud zich de situatie van ruim 300 kinderen aangetrokken, die de dupe zouden worden van het faillissement. Door de overname zal de opvang van deze kinderen kunnen worden gecontinueerd.
Groei peuteropvang locaties In de voorbereiding op de harmonisatie breidt Kinderwoud dit jaar uit met peuteropvanglocaties. Zo biedt Kinderwoud nu peuteropvang aan in Sneek (Duinterpen en De Windbreker) en in Heerenveen (Albertine Agnesschool). Op deze wijze wordt alvast ervaring opgedaan in het licht van de aankomende harmonisatie van de voorschoolse voorzieningen. Eveneens wordt zo – gedeeltelijk - de druk van de wachtlijsten voor de peuterspeelzalen afgehaald. De peuteropvang biedt op dit moment een oplossing voor werkende ouders met kinderen in de leeftijd tussen 2½ en 4 jaar en is daarmee een aanvulling op het reguliere peuterspeelzaalwerk.
Integrale Kindcentra Al enkele jaren geleden heeft Kinderwoud tezamen met het onderwijs en gemeenten convenanten ondertekend om Integrale Kindcentra te realiseren. Dit bouwen aan vertrouwen en samenwerken krijgt steeds meer handen en voeten. Er zijn gezamenlijke visies uitgewerkt, er vinden gezamenlijke trainingen en activiteiten plaats, peuter-kleuter overleggen zijn inmiddels volledig ingeburgerd en er werken ook al een aantal pedagogisch medewerkers binnen de scholen. De betrokken partijen zijn allen zeer enthousiast over deze intensieve samenwerkingen en
10
Kinderwoud start met een peuterspeelzaal op de opvanglocatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). De peuterspeelzaal op deze opvanglocatie is tot stand gekomen door een samenwerkingsverband tussen het COA, de gemeente Tytsjerksteradiel en Kinderwoud. De peuterspeelzaal staat onder leiding van twee professionele speelzaalleidsters van Kinderwoud, aangevuld met een vrijwilligster en een ouder woonachtig op de locatie. Het begrip ‘peuterspeelzaal’ was overigens niet nieuw op het AZC in Burgum. De speel- en leerplek voor kinderen van 2½ tot 4 jaar werd al enige tijd door vrijwilligers georganiseerd. Om de peuters in deze specifieke doelgroep echter nog beter te kunnen begeleiden, is er door de gemeente Tytsjerksteradiel en Kinderwoud een professionaliseringsslag gemaakt. Met het officieel maken van de peuterspeelzaal bij het AZC, kunnen de peutergroepen vanaf nu worden begeleid door geschoolde en ervaren pedagogisch medewerkers, ondersteund door vrijwilligers. Op deze manier kunnen de peuters van het AZC spelenderwijs kennismaken met de Nederlandse cultuur en daarmee een mooie start maken op de basisschool. De professionele begeleiding werpt inmiddels zijn vruchten af, want de taalontwikkeling van de kinderen gaat met sprongen vooruit en de kinderen raken gewend aan een vaste dagindeling.
willen dit graag verder uitbouwen om de kinderen optimale ontwikkelingsmogelijkheden te bieden.
Zwem BSO Heerenveen Het afgelopen jaar heeft er een pilot gedraaid op de Bosplaats om zwemles onder de buitenschoolse opvang aan te bieden. Inmiddels hebben al vele kinderen op deze manier een zwemdiploma behaald. Gezien het succes van de pilot is de zwem BSO uitgebreid naar alle locaties van Heerenveen en daarnaast wordt de activiteit handen en voeten gegeven in de andere gemeenten.
Werken met Kinderwoud thema’s In 2013 is het werken met Kinderwoud-brede thema’s geïntroduceerd bij Kinderwoud. De volgen-
de thema’s zijn dit jaar aan bod gekomen: ’Kunst, Er op uit!, Alle kleuren van…, Terug naar binnen en Het verhaal van…’. Op basis van ons spinmodel wordt per ontwikkelingsgebied uitgewerkt hoe het betreffende thema vorm kan worden gegeven, worden tips gegeven voor de inrichting op de groep, te lezen boeken en te bekijken websites over het thema en worden per leeftijdscategorie een aantal activiteiten benoemd. Aan het eind van een themaperiode worden de resultaten gepresenteerd aan ouders. De geluiden over deze manier van werken vanuit zowel de kinderen, pedagogisch medewerkers als de ouders zijn positief! Het thematisch werken is eveneens geïntroduceerd in de gastouderopvang. Dit zorgt voor meer uniformiteit binnen de opvangsoort. Daarnaast geeft deze werkwijze de gastouder ook een handvat om activiteiten op de verschillende ontwikkelingsgebieden te organiseren.
Groen Gescoord Kinderwoud is een groot voorstander van het buitenspelen en is al jaren actief bezig met groene kinderopvang. Kinderen die regelmatig buitenspelen en zich uitleven, zitten beter in hun vel. De buitenruimte nodigt uit tot bewegen en dat is goed voor de ontwikkeling en gezondheid. Buiten is er letterlijk meer ruimte om te ontdekken en te ontwikkelen. Onze visie op ‘natuurlijk buitenspelen’ is verwerkt in ons pedagogisch beleid. Een aantal buitenterreinen zijn op basis van deze visie (her)ingericht. Ook groenplekken in de omgeving worden ontdekt en gebruikt. Om het natuurlijk buitenspelen goed in te kunnen bedden in de hele organisatie doet Kinderwoud mee aan het begeleidingsproject ‘Groen Gescoord’ dat door Veldwerk Nederland wordt begeleid. Het gaat met name om het inbedden van
natuurlijk buitenspelen en natuurbeleving in onze manier van werken. In dit project krijgen de pedagogisch medewerkers door middel van teamoverleg, workshops en educatieve materialen, handvaten aangereikt om de locaties te ‘vergroenen’. Er is de afgelopen tijd veel aandacht besteed aan het vertalen van onze visie op natuurlijk buitenspelen naar het maken van een natuurplan per locatie en het inrichten van natuurlijke buitenruimtes. Ook wordt in de thema’s expliciet aandacht besteed aan het organiseren van ‘natuur’ activiteiten. Dit gaat van het maken van een seizoenstafel en het bouwen van hutten met de kinderen tot het telen van groente en het verzorgen van kleine dieren. Al met al iets om trots op te zijn. Zeker wanneer je beseft dat onderzoek heeft uitgewezen dat natuur en natuurbeleving een positief effect heeft op de ontwikkeling van kinderen. Verder wordt de natuurbeleving eveneens vormgegeven in de diverse activiteitenladders en wordt uiteraard meegedaan aan Nationale Modderdag. Dat Kinderwoud groen en buitenspelen hoog in het vaandel heeft staan is niet onopgemerkt gebleven gezien de vermelding van Kinderwoud in het inspiratieboek “Van Slakkenhotel tot NatuurBSO”. In het licht van het jaar van de groene kinderopvang heeft Stichting Veldwerk Nederland het boek ‘Van Slakkenhotel tot natuurBSO’ uitgebracht. Dit boek laat in woord en beeld zien wat er de afgelopen tien jaar in Nederland rondom natuur in de kinderopvang is gerealiseerd. Stichting Veldwerk Nederland heeft in dit boek onze opvang locatie De Einekoer als inspiratielocatie voor Groene kinderopvang opgenomen. Een vermelding en een erkenning waar wij heel blij mee zijn.
11
“K
Kinderwoud wordt door haar klanten
opnieuw gewaardeerd met een 8,1!”
12
4 Kwaliteit in onze organisatie Kwaliteit is een belangrijk element in het DNA van Kinderwoud. Iedere ouder vindt alleen het beste goed genoeg voor zijn kind en dat vinden wij ook! We werken voortdurend aan het verbeteren van de kwaliteit van onze opvang en dienstverlening. Al sinds 2003 is Kinderwoud in het bezit van het HKZ keurmerk. Dit heeft er voor gezorgd dat het kwaliteitsmanagementsysteem goed is ontwikkeld en dat er op systematische wijze zorggedragen wordt voor het beheersen van processen. In de afgelopen jaren is gebleken dat, door de uitbreiding en inhoudelijke verbetering van de wettelijke inspecties door de GGD en de onderwijsinspectie, er steeds meer overeenkomsten zijn tussen deze inspecties en de externe audits uitgevoerd voor de HKZ. Daarnaast heeft Kinderwoud een goede interne kwaliteitsborging door het auditteam. Zo worden jaarlijks een aantal interne audits uitgevoerd door de werkgroep Kwaliteit, bestaande uit zeven pedagogisch medewerkers en de kwaliteitsadviseur. De externe audits van de HKZ leverden al een aantal jaren nauwelijks wat op en daarom heeft Kinderwoud er voor gekozen om de niet verplichte HKZ certificering vooralsnog te stoppen. Uiteraard blijft Kinderwoud inzetten op de kwaliteit, dit wordt geborgd door middel van de GGD en onderwijsinspecties en de interne audits.
4.1 Klantevaluaties Voortdurend ontvangt Kinderwoud evaluaties van klanten, zoals gewenningsevaluaties wanneer een kind na drie maanden op de opvang zit en de exit evaluaties wanneer kinderen de opvang verlaten. In 2014 waardeert de klant de kinderopvang van Kinderwoud met het mooie rapportcijfer 8,1! Hiermee groeit de waardering van de klant voor Kinderwoud al een aantal jaar op rij. In 2014 komt het aandachtspunt rond de continuïteit van het personeel steeds minder terug in evaluaties. Een compliment waard gezien de lastige tijden in de branche, met vraaguitval als gevolg en daardoor ook wisselingen in medewerkers. Ondanks deze lastige situatie bieden wij zoveel als mogelijk een vast gezicht op een vaste groep en dit wordt door ouders gewaardeerd.
Verdere aandachtspunten vanuit de evaluaties zijn o.a. flexibiliteit rond contractvormen, aanbod van activiteiten die meer uitdagend zijn en beter passen bij de leeftijd van het kind en informatie verstrekking over de ontwikkeling van het kind. Deze evaluaties worden breed in de organisatie besproken en leiden veelal tot aanpassingen in ons beleid.
4.2 Inspecties De opvanglocaties, peuterspeelzalen, de gastouders en het gastouderbureau worden jaarlijks bezocht door de GGD. Deze inspecties worden uitgevoerd in opdracht van de gemeente waarin de locatie is gevestigd. Reguliere onderzoeken worden doorgaans onaangekondigd uitgevoerd. Bij een aanmelding van een nieuwe locatie in het LRKP (Landelijk Register Kinderopvang Peuterspeelzalen) wordt er een onderzoek na registratie uitgevoerd, met een aanbeveling richting de gemeente tot wel of niet opnemen van een locatie in het LRKP. Dit onderzoek bestaat (sinds augustus 2014) uit alleen een documentenonderzoek. Drie maanden na de start van een locatie komt de GGD langs voor een observatie van de pedagogische kwaliteit. Bij Kinderwoud hebben het afgelopen jaar 72 inspecties plaats gevonden. Dit is een stijging van 44% ten opzichte van 2013. Een locatie kan vaker dan één maal geïnspecteerd zijn in verband met een overname, aanvraag tot opname in het LRKP of een handhaven. De pedagogische kwaliteit van de locaties wordt zeer positief beoordeeld. De 4 pedagogisch doelen uit de Wet Kinderopvang zijn op alle groepen van Kinderwoud goed terug te zien. Het GEZicht van Kinderwoud komt duidelijk terug in het werk van de medewerkers! Ook de gastouders zijn positief beoordeeld!
13
Bij slechts 8% van de inspecties is er door de GGD een advies tot handhaven aan de gemeente ge geven (dan is niet aan alle deelvoorwaarden voldaan). Dit is een mooie daling ten opzichte van 2013 toen er bij 20% van de inspecties een hand haven werd geadviseerd en dit laat duidelijk zien dat Kinderwoud voldoet aan alle eisen voor verantwoorde kinderopvang! Al met al inspecties waar we trots op kunnen zijn en welke bijdragen aan de professionaliteit en betrouwbaarheid van onze organisatie. De inspectierapporten worden gepubliceerd in het Landelijk Register Kinderopvang en zijn ter inzage op de locaties. U leest de rapporten van de GGD ook op onze website: www.kinderwoud.nl. Daarnaast wordt het rapport besproken met de oudercommissie van de locatie. In 2014 hebben er geen inspecties plaatsgevonden door de onderwijsinspectie.
4.3 Ongevallen De locaties van Kinderwoud zijn ingericht met veilig en gekeurd speelmateriaal, waar nodig voorzien van certificaten. We voldoen aan alle regels maar vinden ook dat kinderen uitdaging moeten vinden in hun spel. Kinderen zijn nieuwsgierig en willen de wereld om hen heen ontdekken. Dit gaat met vallen en opstaan en soms ook met een ongelukje. Deze ongevallen of bijna-ongevallen worden altijd gemeld. In 2014 is er 94 keer een melding gedaan van een ongeval of bijna-ongeval. In het afgelopen jaar is er extra aandacht besteed aan het registreren van ongevallen en mede hierdoor is het aantal meldingen gestegen met 38%.
14
De gemiddelde leeftijd van ongevallen in de kinderdagverblijf/peuterspeelzaalleeftijd is 2½ jaar. Op de BSO zijn kinderen met de gemiddelde leeftijd van 6 het meest betrokken bij ongelukjes. Meestal gebeurt dit doordat een kind ergens tegenaan botst of stoot of ergens vanaf valt of struikelt, veelal buiten of in de groepsruimtes. Ongevallen buiten zijn vaak seizoensgebonden. In het voorjaar en zomer vinden er meer ongevallen buiten plaats dan in andere jaargetijden. Bij 73% van de ongevallen gaat het om letsel aan het hoofd. Dit zijn vooral bulten en tanden door de lip. Bij Kinderwoud wordt bij 71% van de ongelukjes de behandeling door een BHV-er uitgevoerd. In 21% gaat het kind naar de huisarts voor behandeling of ter controle. In dit soort gevallen wordt uiteraard contact opgenomen met de ouders. Alle individuele ongevallen worden tijdens het clustermanagersoverleg besproken om te zorgen voor de borging van de eventuele maatregelen.
4.4 Klachten Kinderwoud vindt het belangrijk om eventuele ontevredenheid over de dienstverlening zo spoedig mogelijk te horen. Kinderwoud streeft er daarbij naar om klachten voortdurend, persoonlijk en naar tevredenheid op te lossen. In 2014 zijn er 18 klachten van klanten binnengekomen welke we intern hebben kunnen oplossen. Geconcludeerd kan worden, dat er een daling heeft plaatsgevonden in het aantal klachten over de continuïteit van personele bezetting.
Zowel uit de formele klachten als uit de informele klachten blijkt, dat door een goede communicatie en argumentatie voorafgaand aan wijzigingen, met gevolgen voor een locatie, ergernissen c.q. klachten voorkomen kunnen worden. Alle klachten zijn in goede orde en naar tevredenheid van de klanten opgelost en indien van toepassing zijn er maatregelen genomen om te voorkomen dat een zelfde situatie zich weer zou kunnen voordoen.
den in ons pedagogisch beleid geven wij inhoud aan de vier landelijk gestelde opvoedingsdoelen. De kernwaarden zijn daarmee richtinggevend in onze werkwijze en pedagogisch handelen. Voorbeelden van ons pedagogisch handelen zijn tentoongesteld in het hoofdstuk 3, de hoogtepunten van 2014. VVE coaching peuterspeelzaallocaties Heerenveen In het kader van VVE (voor- en vroegschoolse educatie) moeten de gekwalificeerde medewerkers bij Kinderwoud met enige regelmaat worden bijgeschoold. Om de positieve ervaringen van coaching on the job te gebruiken voor bijscholing, is in overleg met de gemeente het afgelopen jaar gestart met VVE coaching op de VVE peuterspeelzaallocaties in Heerenveen. Het betreft eerst een project van een jaar.
In 2014 zijn er geen klachten vanuit medewerkers ontvangen. Ook in 2014 is door ouders geen gebruik gemaakt van één van de externe klachtenregelingen. Bij de Stichting Klachtencommissie Kinderopvang, de Geschillencommissie Kinderopvang en de Klachtenkamer Kinderopvang zijn door ouders van Kinderwoud geen klachten ingediend.
De inzet van een VVE-coach zorgt ervoor dat, door middel van coaching van de pedagogisch medewerkers, de kwaliteit van het VVE-aanbod en het individueel pedagogisch handelen omhoog gaat. Medewerkers worden gecoacht in opbrengstgericht werken en het vergroten van ouderbetrokkenheid in de VVE, zodat kan worden voldaan aan de eisen die vanuit de inspectie worden gesteld.
4.5 Pedagogisch beleid De kwaliteit in onze organisatie staat of valt natuurlijk ook bij het pedagogisch beleid van Kinderwoud. Om de missie van Kinderwoud te kunnen realiseren, is een richtinggevend pedagogisch beleid onontbeerlijk. In de vertaling van onze visie naar pedagogisch handelen staat het kind centraal. Hierbij vormen de drie kernwaarden Geborgenheid, Eigenheid en Zelfontplooiing samen het GEZicht van Kinderwoud. Met de uitwerking van de kernwaar-
Per groep en per medewerker wordt in beeld gebracht wat hiervoor nodig is. Met behulp van een observatielijst, ondersteunt met beelden van
2011
19
1
2
2
1
4
2012
14
2
1
1
1
1
2013
16
7
2
1
5
1
2014
18
7
3
1
1
2
5 5 1
2
2
1
2
1
2
Overig
Meubilair
Contracten
Vervoer
Schoonmaak
WIB
Organisatie
Personeel
Facilitair bureau
Gastouderbureau
Voeding
Gebouw
Opvang
Totaal aantal klachten
Overzicht verloop interne klachten
15
pedagogisch handelen (video-interactie), worden medewerkers gecoacht. De uit het eerste gesprek gestelde coachingsdoelen worden afgestemd met de clustermanager en ook de voortgang ervan wordt met haar besproken. De eerste maanden hebben de VVE-coaches gebruikt om te oefenen met de methodiek. Vervolgens is een observatie van alle medewerkers uitgevoerd, ondersteunt met beeld. De resultaten hiervan zijn in een persoonlijk rapport gezet. De eerste rapportages zijn aan de medewerkers teruggekoppeld en voor hen is een plan gemaakt voor het verdere traject. Het vervolg zal in 2015 plaatsvinden. Seksuele ontwikkeling BSO De afgelopen periode krijgt Kinderwoud steeds meer te maken met signalen rondom de seksualiteit; wat is normaal gedrag voor welke leeftijd, waar liggen de grenzen en hoe gaan we daar mee om (gespreksvoering richting kinderen en ouders)? Het gaat hiermee over een onderdeel van de signalering kindermishandeling en huiselijk geweld. Vooral BSO - medewerkers hebben hiermee te maken. Voor hen is in samenwerking met het CJG Heerenveen een scholing gegeven voor 2 groepen van 20 BSO-medewerkers in Heerenveen en Burgum. BoekStart BoekStart is een programma dat het lezen met heel jonge kinderen wil bevorderen én ouders met jonge kinderen wil laten genieten van boeken. Dit programma sluit aan bij de doelstelling van Kinderwoud om de ouderbetrokkenheid te vergroten. Kinderen die al op jonge leeftijd in aanraking komen met boeken ontwikkelen een voorsprong (op school) waar ze hun
hele leven voordeel van hebben. Samen een boekje kijken, plaatjes aanwijzen en benoemen, versjes leren, verhaaltjes vertellen en ernaar luisteren: het versterkt de band tussen ouder en kind. BoekStart laat ouders en hun jonge kinderen ervaren hoe leuk samen lezen is! In samenwerking met de bibliotheek is er gezorgd voor een aantrekkelijke leesplek in de kinderopvanglocaties en er is een startcollectie geschikte boekjes opgebouwd. Voorlezen heeft een vaste plek gekregen in de kinderopvang door het opnemen van een voorleesplan in het beleid. Daarnaast is er aandacht besteed aan het betrekken van ouders, zodat er thuis ook meer voorgelezen wordt en ouders bekend raken met de mogelijkheden van de bibliotheek. Kinderwoud werkt hierin samen met diverse partners in een leesbevorderingsnetwerk. Vanuit de subsidie is de deskundigheid van pedagogisch medewerkers op dit vlak verhoogd. Twaalf pedagogisch medewerkers hebben de training van voorlees coördinator gevolgd en 16 pedagogisch medewerkers de training van interactief voorlezen. Deze trainingen worden in 2015 voortgezet. PEDAGOGISCH HANDVAT KINDERWOUD een praktische toelichting voor
ontwikkelingsgericht werken
Jij bent de spin in het web voor
ieder kind!
Taalontwikkeling
Creativiteit
Motoriek
Emotioneel
Sociaal Cognitief
16
erwoud.nl | I www.kinderwoud.nl | E info@kind
@kinderwoud
Verteltassen Doel van het werken met de Verteltas is de betrokkenheid van ouders bij de peuterspeelzaal te vergroten. Ook worden ouders ondersteunt in de ontwikkeling van de kinderen thuis, zo wordt er gestimuleerd dat de taalontwikkeling ook thuis een belangrijke plek inneemt. Dit sluit aan bij de visie van Kinderwoud om de ouderbetrokkenheid te vergroten. In Tytsjerksteradiel is er vanuit subsidies geld beschikbaar gesteld voor het werken met Verteltassen op een aantal peuterspeelzaal locaties. Voor vier thema’s op jaarbasis wordt een Verteltas gemaakt met daarin een door de bibliotheek uitgezocht prentenboek met bijpassende materialen. Hierbij wordt aangegeven wat ouders naar aanleiding van het boek met hun kind kunnen doen (bijvoorbeeld naspelen of een spelletje). Ook krijgen ouders tips over hoe ze interactief kunnen voorlezen en hoe ze gesprekken met kinderen kunnen voeren naar aanleiding van het verhaal. De tassen rouleren onder de kinderen.
Ouderbeleid en ouderbetrokkenheid Binnen Kinderwoud bestaan er een aantal, door de gemeente aangewezen, VVE-peuterspeelzaal locaties. Op basis van de eerder uitgevoerde onderwijsinspectie op deze locaties kwam het uitwerken van VVE ouderbeleid als één van de aandachtspunten naar voren. Daarom is het afgelopen jaar gewerkt aan het opzetten van een ouderbeleid voor Kinderwoud. Dit ouderbeleid is intern uitgebreid besproken en inmiddels met de Centrale Oudercommissie van Kinderwoud vastgesteld. In 2015 zal de implementatie in de teams worden gerealiseerd. Het werken met de Verteltas en Boekstart is als onderdeel van het versterken van de ouderbetrokkenheid al van start gegaan op verschillende locaties.
0-4 natuurlijk buitenspelen In het kader van het traject Groen Gescoord is aan alle medewerkers binnen Kinderwoud, die werken met kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar, een training aangeboden op het gebied van uitvoering van natuuractiviteiten voor kinderen: “Ontdek en beleef de natuur met kinderen! Hoe doe je dat?”. Hierin is de meerwaarde van natuurbeleving voor de ontwikkeling van het kind besproken, ondersteund met beelden. Verder bestond de training uit het praktisch bezig zijn met het vormgeven en uitvoeren van natuurbelevingsactiviteiten: hoe doe ik dat in de praktijk met de middelen die ik heb?
17
“K
Kinderwoud groeit
18
met je mee!”
5 Ouders, medewerkers en kinderen praten mee! 5.1 Oudermedezeggenschap
5.2 Kinderparticipatie
De Wet Kinderopvang regelt onder andere de medezeggenschap van ouders. Zo bepaalt deze wet dat elke locatie een oudercommissie heeft, de zogenaamde LO Kinderwoud (Lokale Oudercommissie Kinderwoud). Voor deze LO’s is een reglement opgesteld, waarin onder andere staat opgenomen waar de LO een adviesrecht over heeft. Denk daarbij aan de uitvoering van het kwaliteitsbeleid, het pedagogische beleidsplan, voedingsaangelegenheden, openingstijden en dergelijke. Op deze wijze kunnen ouders invloed uitoefenen op de leefomgeving en de ontwikkeling van hun kind tijdens het verblijf bij Kinderwoud. Naast deze formele taken zet menig oudercommissielid zich in bij de organisatie van feestelijke activiteiten voor de kinderen. De medezeggenschap van de ouders is van groot nut en neemt soms zeer enthousiaste en nuttige vormen aan. Zo is bijvoorbeeld met grote inspanning van de LO in Noardburgum de tuin van de locatie Het Protternest omgetoverd tot een mooi, groen speelparadijs voor de kinderen. In verband met het grote aantal vestigingen en daarmee het aantal LO’s binnen onze organisatie, hebben de LO’s de CO Kinderwoud (Centrale Oudercommissie Kinderwoud) een mandaat gegeven. Hiermee hebben zij een aantal bevoegdheden overgedragen aan de CO voor bijvoorbeeld het algemene kwaliteitsbeleid, de tarieven en andere locatie overstijgende zaken. Jaarlijks vindt een overleg plaats tussen de CO en LO’s, met daarbij ook aanwezig de clustermanagers en leden van het Management Team.
Op de kinderopvang leren kinderen allerlei vaardigheden die hen later zullen helpen in hun maatschappelijk functioneren. Kinderwoud hecht grote waarde aan de democratische vaardigheden van kinderen en werkt daarom op alle grote buitenschoolse opvang locaties met een kinderraad. Kinderparticipatie is een recht van kinderen. Met de ondertekening van het VN-Verdrag voor de Rechten van het Kind hebben kinderen recht gekregen op informatie, participatie en bescherming. Participatie stimuleert betrokkenheid van de kinderen en is goed voor de ontwikkeling van de kinderen. Bijkomend effect is dat de pedagogisch medewerkers op deze wijze ook andere informatie verkrijgen, welke kwaliteit verhogend is voor de opvanglocatie. Hoe werkt het? De kinderraad bestaat uit minimaal 3 en maximaal 7 leden. Vanaf 7 jaar kan een kind aan de kinderraad deelnemen. Elke BSO groep heeft een vertegenwoordiger, waarbij de kinderen die in de kinderraad zitten als aanspreekpunt voor hun groep/ locatie fungeren. De kinderraad vergadert 1 keer per kwartaal tezamen met een pedagogisch medewerker en/of de clustermanager. Het afgelopen jaar hebben de kinderraden zo bijvoorbeeld meebeslist over de groepsregels en hebben ze inspraak gehad op de inrichting van de BSO. Ook hebben ze activiteiten aangedragen voor de activiteitenladder en voor de vakantie.
In 2014 zijn met de CO de volgende zaken aan de orde geweest: - Tarieven 2015 - Jaarvergadering LO/CO - Ouderbeleid - Vacatures CO - Wijziging Beroepskracht-Kind-ratio De samenstelling van de CO ziet er op 31 december 2014 als volgt uit: Jeep Jonker, voorzitter Eelco Zijnstra, secretaris Anja Dijk Lieke Bakker Liesbeth Cuperus Marijke Hansma Marjon Huisman 19
On dernemingsraad
5.3 Ondernemingsraad De samenstelling van de OR ziet er op 31 december 2014 als volgt uit: Hilda van der Schuit, voorzitter Elly van Bergen, vicevoorzitter Lodien Samplonius, secretaris Aaltje van der Meulen Monique Kamp Sandra Nijholt Anita Cuperus Suzanne Pruim Linda Muizelaar Tweemaal in de 6 weken komen de OR leden onderling bijeen om te vergaderen. Tijdens deze vergaderingen worden punten besproken die door de directie, medewerkers of door de OR leden zijn ingebracht. Eens in de 6 weken is er een overleg vergadering met de OR en de bestuurder. Tijdens deze vergadering wordt informatie uitgewisseld over de gang van zaken binnen de onderneming en wordt de OR gevraagd advies te geven over bepaalde onderwerpen of met zaken in te stemmen. Het afgelopen jaar zijn de volgende zaken in deze constructieve overleggen besproken: • Werk in Beweging, verlengen van de stimuleringsregelingen • Overname Catalpa/Estro in Sneek en met name Drachten • Jaar Uren Systematiek, de OR heeft – in samenspraak met P&O – een enquête gehouden onder alle medewerkers welke mooie en bruikbare aanbevelingen heeft opgeleverd • Opleidingsplan 2014 inclusief train de trainer, de trainer is een gecertificeerde pedagogisch medewer-
20
ker in een VVE-programma. Zij coacht, stimuleert en instrueert de pedagogisch medewerkers en helpt bij de uitvoering van het werken met Uk en Puk • Werkkostenregeling, op initiatief van de OR worden hier bedrijfsfitness en het fietsplan in ondergebracht • Parkeerbeleid en de regeling parkeergelden • Preventiemedewerker voor het toezicht op en coördinatie van de Arbeidsomstandigheden • Vacaturestelling voor Sneek in positieve afwijking van de geldende afspraken • Jubilea- en attentieregeling, deze is op voorstel van de OR aangepast • Raamwerk overnames, er is tot een kader besloten gezien de realiteit dat het bij een overname snel handelen is • Contractduur tijdelijke contracten als gevolg van wetswijzigingen • Plan van aanpak RI&E Gezien deze onderwerpen heeft de OR dus een verantwoordelijke rol. Om de OR hierin te ondersteunen heeft de OR in september 2014 een training gevolgd bij MZinActie. Daarnaast heeft de OR een contactpersoon en aanspreekpunt binnen de Raad van Toezicht. Ook neemt de OR deel aan de OR-platformbijeenkomsten van de Abvakabo.
Marc Kuipers Raad van Toezicht
5.4 Raad van Toezicht Kinderwoud RvT Kinderwoud 1 januari 2014- 31 december 2014 Samenstelling RvT: Voorzitter: Peter van der Wijk (afgetreden per 31-12-14) Marc Kuipers per 01-07-14 (sinds 01-01-14, aftredend/herbenoembaar per 01-01-18) (tevens aanspreekpunt voor de Ondernemingsraad) Leden: Bettina de Jong (sinds 19-09-00, aftredend per 01-01-18) Harry Poort (sinds 28-09-99, aftredend per 01-01-17) Diana de Haas (afgetreden per 31-12-14) In 2014 heeft de Raad van Toezicht (RvT) - op uiteraard gepaste wijze - afscheid genomen van twee vertrekkende leden. Deze leden hebben zich jaren met veel inzet en betrokkenheid ingezet voor de belangen van Kinderwoud, onze dank hiervoor is groot. RvT vergaderingen In 2014 heeft de RvT vijfmaal vergaderd in aanwezigheid van de directeur/bestuurder van Kinderwoud. Het vergaderschema kent vaste thema’s met uiteraard ruimte voor de actualiteit. De RvT volgt de ontwikkelingen in de kinderopvang nauwgezet en wordt daartoe goed op de hoogte gehouden door de directeur/bestuurder. Daarnaast vergaart de raad ook zelfstandig haar informatie. Zo volgen de leden onder andere de landelijk georganiseerde dagen, hebben ze geschikte netwerken, heeft de voorzitter in ieder geval jaarlijks contact met de Ondernemingsraad van Kinderwoud en wordt er kennis genomen van de vakliteratuur. In een open communicatie met de directeur/bestuurder zijn de uitdagingen van de kinderopvang in Nederland in het algemeen en die in Friesland in het bijzonder besproken. De kinderopvang is een relatief jonge branche en kent een snelle dynamiek. De huidige maatschappelijke, politieke en economische ontwikkelingen hebben directe gevolgen voor Kinderwoud. Kinderwoud streeft kwalitatief hoogwaardige kinderopvang na en wil de kinderen en ouders elke dag een mooie dag bieden met volop uitdaging en ont-
wikkelingsmogelijkheden. De RvT heeft dan ook met waardering en instemming gezien hoe voortvarend er het afgelopen jaar overnames zijn gerealiseerd in Sneek (Doomijn/Speelwerk en Estro/Catalpa) en Drachten (Estro/Catalpa). Met deze overnames heeft Kinderwoud een groei in omzet gerealiseerd waardoor onder andere specifieke functies op het gebied van kwaliteit zijn behouden. In het licht van het dynamieke speelveld heeft de RvT zich eveneens gebogen over het strategische beleid van Kinderwoud en de SWOT analyse. Uiteraard zijn de reguliere items besproken zoals de begroting, de jaarrekening, het jaargesprek met de accountant, de doelstellingen voor het komende jaar, de kwartaalcijfers en de recente ontwikkelingen. Op basis hiervan zijn er onder andere keuzes gemaakt ten aanzien van huur- en eigendomssituaties. Eveneens heeft de RvT een herijking op de Good Governance Code gedaan en hierin een verdere professionaliseringslag gemaakt qua invulling van haar functie. De RvT heeft uitgebreid aandacht besteed aan waarden die de Raad voor het eigen functioneren van belang acht, zoals de toezichts- en toetsingskaders, de profielschets, het rooster van aftreden en de honorering. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen een vergoeding voor het bijwonen van de vergaderingen van de Raad en voor het deelnemen aan eventuele commissies. Deze vergoeding wordt toegekend op basis van de NVTK adviesregeling Raden van Toezicht. We zijn blij met het feit dat het bestuur, ondanks de jarenlange neergang in het aantal kindplaatsen, de vaste medewerkers werkgelegenheid heeft kunnen blijven bieden en omzetgroei heeft weten te realiseren. De bijeenkomsten van de Raad zijn steeds in een positieve en constructieve sfeer verlopen. De Raad spreekt haar waardering uit voor de directeur/ bestuurder, voor haar open en constructieve opstelling en goed bestuur. Er is ook veel waardering voor het management en de personeelsleden van Kinderwoud, die de organisatie op deskundige wijze door deze moeilijke periode heen loodst.
21
“K
Kinderwoud investeert jaarlijks in
deskundigheid van haar medewerkers.”
22
6 Onze medewerkers 6.1 Arbeidsmarkt Sinds eind 2011 zijn de effecten van de politiekmaatschappelijke, economische en demografische ontwikkelingen voelbaar in de kinderopvangbranche. De sector als geheel is hard geraakt door de effecten van politiek-maatschappelijke ontwikkelingen, zoals het ingrijpen van de overheid op vergoedingen voor kinderopvang. Maar ook de dalende geboortecijfers en de stijgende werkloosheid blijven voelbaar en hebben een nog steeds dalende kindbezetting tot gevolg. Ook Kinderwoud heeft hier last van gehouden in 2014. Dit jaar hebben we de vraaguitval nagenoeg volledig kunnen opvangen door overnames van andere opvanglocaties. Daarnaast hebben we als vanzelfsprekend ook moeten sturen op de personeelsformatie. De maatregelen die we de afgelopen jaren hebben genomen, voornamelijk in het kader van het programma Werk in beweging, hebben het mogelijk gemaakt dat we onze doelstelling van werkbehoud voor onze vaste medewerkers gehaald hebben. Maatregelen die we in 2014 in dit kader hebben genomen zijn de invoering van de jaar-urensystematiek, het onderbrengen van de peuterspeelzalen onder de CAO Kinderopvang en het blijvend stimuleren van onze medewerkers om te bewegen in de ruimste zin des woord. Jaar-urensystematiek De ontwikkelingen in onze sector maken het noodzakelijk om flexibeler te worden. Voldoen aan onze doelstelling van werkbehoud is, met de teruglopende vraag naar opvang, alleen mogelijk als we onze medewerkers flexibeler kunnen inzetten. De jaar-urensystematiek is een van de instrumenten waarop we Kinderwoud flexibeler kunnen maken. Daarom hebben per 1 januari 2014 de jaar-urensystematiek bij Kinderwoud ingevoerd. Bij de invoering van de jaar-urensystematiek wordt de arbeidsduur per week vervangen door een arbeidsduur per maand. Je werkt hierdoor niet meer een minimaal aantal uren per week maar een minimaal aantal uren per maand. De uren kunnen hierdoor worden verspreid over de maand. De jaar-urensystematiek geldt voor alle medewerkers van Kinderwoud.
Harmonisatie peuterspeelzalen Vooruitlopend op de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen rondom de peuterspeelzalen heeft Kinderwoud willen toewerken naar brede, kindgerichte voorzieningen voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar. Uitgangspunt daarbij was het verkleinen van de verschillen tussen kinderopvang en peuterspeelzalen. Hiermee ontstaat een integraal aanbod waarbij voor kinderen en ouders aan de voordeur geen onderscheid wordt gemaakt in de voorzieningen en/of financiën. Harmonisatie heeft een grote meerwaarde voor kinderen, ouders en medewerkers. Zo kunnen hoogwaardige voorzieningen zoveel mogelijk in stand worden gehouden in de plattelandsregio’s. Daarnaast zijn we zo beter in staat de werkgelegenheid voor onze medewerkers in brede zin te waarborgen. Hierbij was het niet wenselijk, bij gedeelde verantwoordelijkheid en vergelijkbare belasting, verschillen in de arbeidsvoorwaarden van onze medewerkers te laten bestaan. Gezien de landelijke ontwikkelingen hebben we de CAO Kinderopvang als uitgangspunt genomen en hebben we de CAO Kinderopvang van toepassing verklaard op onze (peuterspeelzaal) medewerkers onder de CAO Welzijn en Maatschappelijke dienstverlening. Bij het overbruggen van de arbeidsvoorwaardelijke verschillen hebben we het Landelijk Sociaal Plan Harmonisatie Peuterspeelzalen (LSPHP) zoals overeengekomen tussen MO-groep (Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening) en Brancheorganisatie Kinderopvang enerzijds en Abvakabo FNV, CNV Publieke Zaak en Vakbond de Unie anderzijds, toegepast. Stimulering mobiliteit De druk op de formatieve flexibiliteit van de organisatie blijft een punt van aandacht. Dit is de belangrijkste reden om vanaf maart 2014 opnieuw een regeling in te voeren waarmee we onze vaste medewerkers ondersteunen bij het vrijwillig verlaten van de organisatie. Met behulp van deze regeling is in 2014 zo’n 5,5 fte (circa 10 medewerkers) uitgestroomd. Daarnaast zal begin 2015 nog ruim 1 fte uitstromen.
23
6.2 Deskundigheidsbevordering In 2014 hebben we de uitgangspunten van 2013 met betrekking tot de deskundigheidsbevordering gehandhaafd. Het opleidingsbudget is beperkt en de focus is met name gelegd op de volgens wet- en regelgeving noodzakelijke deskundigheidsbevordering. Naast deze verplichte trainingen en ondanks een beperkt budget, hebben we toch kans gezien onze medewerkers ook een aantal trainingen te laten volgen ter ondersteuning van de kwaliteit van hun kennis en dienstverlening. Daar waar mogelijk is gezocht naar subsidiemogelijkheden. Het afgelopen jaar zijn in dit kader de verschillende trainingen gevolgd. Hieronder de belangrijkste daarvan: •T raining seksuele ontwikkeling bij kinderen voor BSO medewerkers: Bij deze training, waaraan zo’n 40 medewerkers hebben deelgenomen, werd het seksuele gedrag van kinderen besproken: welk gedrag is normaal, welk gedrag zit op de grens en welk gedrag kan absoluut niet? De training had het doel medewerkers handvatten te geven om met dit gedrag om te gaan en het gesprek met kind en ouder aan te gaan. • Video Interactie Begeleiding: Door het inzetten van VIB trajecten willen we de kwaliteit van het pedagogisch handelen van de medewerkers en de borging hierin nog verder vergroten. Door het inzetten van videomateriaal worden medewerkers nog bewuster van eigen handelen. Eén medewerker heeft het derde en laatste onderdeel van deze training afgerond. Twee medewerkers hebben het eerste deel afgerond. • Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) met behulp van VVE coaching: In het kader van VVE (voor- en vroegschoolse edu-
24
catie) worden de gekwalificeerde medewerkers bij Kinderwoud met enige regelmaat bijgeschoold in het werken met VVE. Om de positieve ervaringen van coaching on the job te gebruiken voor bijscholing, is in overleg met de gemeente het afgelopen jaar gestart met VVE coaching op de VVE peuterspeelzaallocaties in Heerenveen. De inzet van een VVE-coach zorgt ervoor dat, door middel van coaching van de pedagogisch medewerkers, de kwaliteit van het VVE-aanbod en het individueel pedagogisch handelen omhoog gaat. Medewerkers worden gecoacht in opbrengstgericht werken en het vergroten van ouderbetrokkenheid in de VVE, zodat kan worden voldaan aan de eisen die vanuit de inspectie worden gesteld. •B oekStart: Met behulp van subsidie vanuit de Stichting Lezen en de bibliotheken hebben organisatiebreed zo’n 30 medewerkers deelgenomen aan een training interactief voorlezen in het project BoekStart. Het doel van het project is om kinderen op een ontspannen manier in aanraking te laten komen met boeken. • BHV: Bedrijfshulpverlening is gericht op ontruiming van het Facilitair Bureau en locaties met kinderen/baby’s en vindt plaats op een locatie van Kinderwoud. Na een inventarisatie in 2013 van aantallen BHV-ers op locatie zijn bij Kinderwoud 110 medewerkers opgeleid voor bedrijfshulpverlener. Dit jaar heeft de herhaling brand en ontruiming plaatsgevonden.
6.3 Stagiaires In 2014 hebben we 135 stagiaires mogen verwel komen. Dit betekende een stijging van het aantal stagiairs met 23% ten opzichte van 2013. Bijna al onze stagiaires liepen stage in het kader van hun
Verzuim peildatum 31-12-2014 2011 2012 2013 2014 %
4,5
4,2
4,6
3,6
1-7
73%
71%
63%
64%
8-42
16%
14%
20%
19%
> 42
11%
15%
17%
16%
Frequentie
1,13
0,94
0,86
0,92
Duur in dagen MBO opleiding tot pedagogisch medewerker. De meeste stage-verzoeken hebben we kunnen honoreren. Op het Facilitair Bureau heeft op de afdeling P&O een tweetal stagiairs hun stage gedaan, waarvan één HBO-er.
6.4 Vrijwilligers Evenals in voorgaande jaren is er ook in 2014 binnen Kinderwoud een beroep gedaan op een groot aantal vrijwilligers. Binnen de tussenschoolse opvang is het aantal teruggelopen van ongeveer 100 eind 2012 naar ongeveer 75 aan het eind van het jaar. Dit heeft te maken met het overgaan van de basisscholen op het continu rooster. Daarmee vervalt de tussenschoolse opvang. Daarnaast ondersteunden zo’n 95 vrijwilligers de leidsters van de peuterspeelzalen, ongeveer gelijkelijk verdeeld over de regio’s Heerenveen en Tytsjerksteradiel. Dit is een behoorlijke toename, met name als gevolg van de overname van de peuterspeelzalen in de regio Tytsjerksteradiel.
De gemiddelde meldingsfrequentie in 2014 was 0,92. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2013. Een lage meldingsfrequentie bij een nagenoeg gelijk verzuimpercentage duidt op relatief meer langdurig
6.5 Verzuimbeleid De afgelopen jaren blijft Kinderwoud met haar verzuimbeleid structureel onder het sector gemiddelde
Ziekteverzuimpercentage per maand
percentage ziekteverzuim van circa 5,00%. Ook in 2014 zet zich dat positief voort. Over geheel 2014 is het percentage behoorlijk gedaald ten opzichte van 2013, 4,56% in 2013 tegen 3,57% in 2014. In tegenstelling tot het atypische beeld vorig jaar, waar een daling in de maand december werd gerealiseerd, is aan het eind van het jaar echter een lichte stijging waar te nemen. Dit is in lijn met de jaren voor 2013, waar een stijging te zien was van het verzuim na de gebruikelijke dip in de zomermaanden. Toch blijft ook de maand december, met een percentage van 3,82%, behoorlijk onder het landelijk gemiddelde.
peildatum 31-12-2014
8 7 6 5 2012
4
2013
3
2014
2 1
December
November
Oktober
September
Augustus
Juli
Juni
Mei
April
Maart
Februari
Januari
0
25
verzuim, een hoge meldingsfrequentie op relatief meer kortdurend verzuim. In de tabel ’Verzuim peildatum 31-12-2014’ is dit waar te nemen, maar het meest duidelijk komt dit tot uiting in de gemiddelde verzuimduur per ziektegeval. Deze is gedaald van 20,7 dagen in 2013 naar 12,2 dagen in 2014. In 2012 was dit 18,8 dagen en in 2011 15,3 dagen. De rol van leidinggevenden staat nadrukkelijk centraal bij het verzuimmanagement. Hoewel de trend positief is, blijft het erg belangrijk dat zij hun verantwoordelijkheid nemen en actief werken aan het voorkomen van verzuim en het zo kort mogelijk houden van de verzuimduur. Daarbij is het ook van belang dat de verslagleggingsverplichtingen vanuit de Wet verbetering poortwachter worden nageleefd. Om dit te ondersteunen is verder geïnvesteerd in de implementatie van het verzuimsysteem van onze arbodienst en is er intensief begeleiding geboden vanuit de afdeling P&O.
6.6 Overzichten P&O In 2014 is het aantal medewerkers van Kinderwoud met zo’n 10% gegroeid. Naast de diverse overnames is dit ook veroorzaakt door de indiensttreding van nieuwe oproepkrachten. Dit is af te lezen aan de groei van de formatie, die een kleine 3,5% betrof. Het afgelopen jaar is er een uitstroom geweest van 36 medewerkers en een instroom van 61 medewerkers. Eén van de maatregelen die we noodzakelijkerwijs hebben moeten nemen wegens de politiek-maat-
schappelijke, economische en demografische ontwikkelingen, is een rem op het aannemen van medewerkers op een contract met uren. Een paar uitzonderingen daar gelaten, wegens specifieke omstandigheden, worden nieuwe medewerkers alleen nog op een nul-urencontract aangenomen. Het gevolg hiervan is dat de gemiddelde leeftijd van alle medewerkers werkzaam bij Kinderwoud de afgelopen jaren is opgelopen van 38,4 in 2012, naar 41,4 in 2014. Onderstaande grafiek bevestigd dit beeld. Net zoals de gemiddelde leeftijd van onze medewerkers is het gemiddelde aantal dienstjaren per medewerker ook gestegen. In 2012 was het gemiddelde aantal dienstjaren nog 8,2 jaar, eind 2014 was dit 10,7 jaar. Naast de maatregelen op het aannamebeleid, lijken zowel de gemiddelde leeftijd van onze medewerkers als de gemiddelde lengte van het dienstverband ook te worden beïnvloed door de maatregelen genomen in het kader van Werk in beweging, zoals het niet verlengen van bepaalde tijd contracten en het stimuleren van vertrek uit de organisatie. De categorie met meer dan 20 dienstjaren is vooral toegenomen door de overname van peuterspeelzaallocaties, in het algemeen is in deze werksoort de oudere leeftijdscategorie meer vertegenwoordigd.
Personeelsbestand peildatum 31-12-2014
26
Dec 2011
Dec 2012
Dec 2013
Dec 2014
Aantal medewerkers
301
268
236
261
Aantal Fte’s
155
138
118
122
Fulltime
9
8
6
3
Parttime
292
260
230
258
CAO Kinderopvang
282
239
215
261
CAO Welzijn (PSZ)
19
29
21
0
Leeftijdsopbouw- aantal medewerkers per leeftijdscategorie peildatum 31-12-2014 100 90 80 70 60
2012
50
2013 2014
40 30 20 10 0 < 25 jaar
26-35 jaar
36-45 jaar
46-55 jaar
> 55 jaar
Dienstjaren- aantal medewerkers per dienstjarencategorie peildatum 31-12-2014 80
2012
70
2013
60
2014
50 40 30 20 10 0 < 1 jaar
1-4 jaar
5-9 jaar
10-14 jaar
15-20 jaar
> 20 jaar 27
“K
inderwoud is er in geslaagd – tegen de
stroom in – de netto omzet met 12% te laten groeien!”
28
7 De activiteiten van Kinderwoud 7.1 Capaciteit & bezetting Kindplaatsen Het afgelopen jaar zien we de vraaguitval terug in nagenoeg alle opvangsoorten. Positieve uitzondering is de groei in de gastouderopvang en de peuterspeelzalen. Dit is een gevolg van de overname van Kearn (PSZ) en Catalpa (GOB). Bij de peuterspeelzalen speelt de werkloosheid ook mee.
Bezettingspercentage Een kindplaats kinderdagopvang gaat uit van 10 dagdelen per week waarop kinderen voor opvang geplaatst worden. Kinderwoud heeft in 2014 een capaciteit van 346 kindplaatsen voor de kinderdagopvang. Wanneer deze kindplaatsen allen benut zouden worden, is er een bezettingsgraad van 100%. Het bezettingspercentage ziet er als volgt uit:
Kindplaatsen mutatie
mutatie
mutatie
mutatie
2011-2012
2012-2013
2013-2014
2011-2014
346
-8%
-14%
-1%
-21%
679
639
-2%
-10%
-6%
-17%
518
505
545
-6%
-6%
8%
-1%
312
482
942
6%
54%
95%
+321%
2011*
2012*
2013*
2014*
Kinderopvang
437
403
348
Naschoolse opvang**
766
751
Gastouderopvang
549
Peuterspeelzaal
293
* gemiddelde capaciteit over het jaar ** de tussenschoolse opvang is hier niet in meegenomen
Bezettingspercentage dec 2011
dec 2012
dec 2013
dec 2014
Kinderopvang
66%
55%
53%
56%
Naschoolse opvang
38%
39%
42%
42%
Gastouderopvang
25%
26%
23%
33%
Peuterspeelzaal
78%
85%
87%
82%
29
7.2 Verklaring per opvangsoort Kinderdagopvang en naschoolse opvang Er bestaan grote verschillen in de bezettingsgraad per locatie. Al enkele jaren zien we krimp in de kinderdagopvang en deze zet zich in beperkte mate door naar de naschoolse opvang. De oorzaken van deze daling zijn de al eerder aangehaalde ontgroening van de bevolking, de economische situatie van Nederland en de effecten van de bezuinigingen vanuit Den Haag. Kinderwoud stuurt op deze daling door groepen samen te voegen en incidenteel locaties samen te voegen. Daarnaast streeft Kinderwoud naar behoud van omvang door middel van overnames. Het bezettingspercentage bij de naschoolse opvang is relatief veel lager dan bij het kinderdagverblijf. Dit komt doordat naschoolse opvang gelijke tred houdt met de schooltijden en daardoor is er een terugval in bezetting op de woensdag en de vrijdag. Ook in de schoolvakanties is de bezetting relatief minder. De capaciteit in de naschoolse opvang is eigenlijk dus afgestemd op de vraag naar opvang op de drukke middagen (maandag, dinsdag en donderdag). Wanneer de woensdag en vrijdag uit de berekening van de bezetting wordt gehaald, schiet het percentage omhoog. Gastouderopvang De gastouderopvang van Kinderwoud groeit met 8%, een direct gevolg van de overname van het gastouderbureau van Catalpa (circa 60 koppelingen). Ook het aantal franchise gastouders is gegroeid, van 14 naar 23 per december 2014.
Gastouderopvang vindt veel plaats in het plattelandsgebied waar in de nabijheid nauwelijks andersoortige voorzieningen aanwezig zijn. Daarnaast is de gastouderopvang van Kinderwoud net iets flexibeler dan de kinderdagopvang en/of de buitenschoolse opvang. Om concurrerend te blijven met de collega gastouderbureaus is per oktober een tariefsverlaging doorgevoerd. Deze wordt in de kostprijs opgevangen door een verdergaande automatisering welke een effectieve besparing aan personeelskosten heeft opgeleverd. De 545 koppelingen zijn in leeftijd als volgt onderverdeeld; 315 koppelingen hebben plaatsgevonden in de leeftijd 0-4 jaar en 230 koppelingen zaten in de leeftijd 4-12 jaar. Peuterspeelzaal Ook in 2014 is er een toename van het gebruik van de peuterspeelzalen waar te nemen. Vooral de peuterspeelzalen welke aan een school zitten doen het goed. Deze groei kent twee oorzaken, te weten de overname van de elf peuterspeelzalen van Kearn en daarnaast zijn de effecten van de verslechterende economie zichtbaar. Er is sprake van een grotere werkloosheid en daarmee komen minder gezinnen in aanmerking voor kinderdagopvang. Wil een gezin gebruik maken van de kinderopvangtoeslag dan moet er sprake zijn van tweeverdiende ouders. Dit vereiste geldt niet in de peuterspeelzalen. Dus daar waar ouders niet langer gebruik kunnen maken van de kinderdagopvang kun je terugzien dat deze ouders (gedeeltelijk) uitwijken naar de peuterspeelzalen.
Gastouderopvang
Aantal koppelingen gemiddeld Aantal opvanguren Gemiddelde omvang per koppeling per maand in uren 30
2011
2012
2013
2014
549
518
505
545
311.480
294.545
295.603
311.183
47
47
49
47,6
7.3 Aantal locaties en groepen Kinderwoud
Aantal locaties en groepen per 31-12-2014 locaties locaties locaties locaties groepen groepen groepen groepen 2011
2012
2013
2014
2011
2012
2013
2014
Kinderopvang
13
12
12
14
35
31
28
28,5
buitenschoolse opvang
25
22
19
21
42
37
33
33
Gastouderopvang
1
1
1
1
-
-
-
-
Peuterspeelzalen
7
13
13
26
19
31
32
62
46
48
45
62
96
99
93
123,5
Totaal
7.4 Aantal kinderen in de opvang
Aantallen kinderen per 31-12-2014* kinderen 2013 kinderen 2014
kinderen 2011
kinderen 2012
818
604
576
584
1.179
1.107
1.128
1.123
Gastouderopvang
523
503
505
570
Peuterspeelzaal
213
384
374
661
2.733
2.598
2.584
2.938
Kinderopvang buitenschoolse opvang
Totaal
* Exclusief het aantal kinderen in de tussenschoolse opvang, omdat dit een dubbeltelling met zich mee zou brengen
31
7.5 Winst & Verlies Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2014 2014 e
e
2013 e
Netto-omzet
9.350.151,00
8.342.088,00
Kostprijs van de omzet
1.333.717,00
1.249.190,00
Bruto-omzetresultaat Overige bedrijfsopbrengsten Bruto marge
e
8.016.434,00
7.092.898,00
15.507,00
15.354,00
8.031.941,00
7.108.252,00
Kosten Personeelskosten
5.999.646,00
5.679.145,00
267.204,00
249.229,00
1.117.121,00
1.029.186,00
Verzorgingskosten
204.681,00
226.165,00
Kantoorkosten
208.913,00
211.926,00
Algemene kosten
146.922,00
178.597,00
Diversen baten en lasten
171.466,00
-73.097,00
Afschrijvingen Huisvestingskosten
8.115.953,00
7.501.151,00
Bedrijfsresultaat
-84.012,00
-392.899,00
Financiele baten en lasten
25.058,00
35.914,00
-58.954,00
-356.985,00
21.316,00
71.618,00
-37.638,00
-285.367,00
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat na belastingen
32
7.6 Toekomstverwachting 2014 De laatste jaren laten een zorgwekkend beeld zien in de kinderopvangbranche. De Brancheorganisatie Kinderopvang heeft afgelopen november het Brancherapport Kinderopvang 2014 gepubliceerd. Het rapport geeft aan dat de drie jaren van bezuinigingen een fors spoor hebben getrokken in de sector. Het aantal kinderen in de opvang is sinds 2011 met 100.000 gedaald, moeders zijn minder gaan werken, studenten komen van de opleiding zonder perspectief op een baan. De sector verkeert daardoor onverminderd in een turbulente tijd. Veel ondernemers hebben geen capaciteit ingeleverd en hebben ingeteerd op het eigen vermogen. Financiële kengetallen geven zwaar weer aan, de gemiddelde kinderopvangonderneming leidt verlies. Er vindt een record aan faillissementen plaats met het bankroet van marktleider Estro als meest spraakmakende voorbeeld. Ook zijn er in twee jaar tijd bijna 20.000 arbeidsplaatsen verdwenen. Het CBS schrijft de daling toe aan de verslechterde situatie op de arbeidsmarkt en het dalen van de kinderopvangtoeslag. Daardoor betalen ouders meer voor de kinderopvang dan een aantal jaar geleden. Door de bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag nemen veel ouders minder of geen kinderopvang meer af. Uit het onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau “Krimp in de kinderopvang” van september 2014 komt naar voren dat ouders aangeven dat zij door de onrust rondom en wijzigingen van de kinderopvangtoeslag negatiever zijn gaan denken over kinderopvang waardoor ouders niet gekozen hebben voor het afnemen van kinderopvang.
In onze regio’s speelt daarnaast de ontgroening ook een duidelijke rol. Er worden steeds minder kinderen geboren. Het CBS prognosticeert in Friesland een krimp in de leeftijd van 0 - 20 jaar van 9% in de periode 2010 – 2030. Bijkomend effect van de ontgroening is dat er meer concurrentie is van de informele opvang van opa en oma. In 2014 is het aantal kinderen in de opvang ten opzichte van 2013 landelijk redelijk stabiel gebleven, echter het gemiddeld aantal uren opvang wat deze kinderen afnamen is wel gedaald met 3%. Ook uit de cijfers van het Ministerie SZW van september 2014 blijkt dat de kinderdagopvang de grootste vraaguitval kent, gevolgd door de buitenschoolse opvang. Door deze ontwikkelingen is er sprake van overcapaciteit in de branche. Terwijl de vraag naar opvang daalde met gemiddeld 35 procent in de afgelopen drie jaar, stijgt het aantal dagopvanglocaties met 16 procent in dezelfde periode zo blijkt uit de Update Kinderopvang (maart 2015) ING Economisch Bureau. Analisten van het economisch bureau zien deze overcapaciteit als een grote bedreiging om de branche gezond te maken. Hoe kan het dat er meer plekken bij zijn gekomen in een tijd dat er juist minder gebruik werd gemaakt van kinderopvang? De ING-analisten hebben hier een paar verklaringen voor en zagen een aantal opvallende trends. Bijvoorbeeld dat de meeste organisaties die failliet gaan, in afgeslankte vorm toch doorgaan onder een andere aanbieder. Bij het failliete Estro is nog geen 10 procent van de locaties uiteindelijk echt verdwenen. Dit soort
33
ontwikkelingen leidt ertoe dat de beschikbare opvangcapaciteit de afgelopen drie jaar bijna gelijk is gebleven. Daarbij speelt mee dat ondernemers die willen starten vaak al grote investeringen hebben gedaan. De voorbereidingen voor een nieuwe locatie nemen soms jaren in beslag vanwege vergunningen. Deze ondernemers leggen zich niet snel neer bij vraaguitval. De jarenlange voorbereiding wordt niet zomaar afgeblazen. Contractuele afspraken moeten bovendien worden nagekomen. Verder nam het aantal kinderopvangaanbieders uit andere branches toe, bijvoorbeeld boeren die een agrarische kinderopvang begonnen. Veel starters zijn ook pedagogisch medewerkers die hun baan kwijtraakten en voor zichzelf zijn begonnen. In 2014 bedroeg de groei van het aantal locaties nog altijd 4 procent, concluderen de analisten van ING. Ook Kinderwoud ervaart bovengeschetste ontwikkelingen ook in de eigen opvang. De vraag naar onze opvangactiviteiten is verder afgenomen. Echter, door de gedane overnames in het afgelopen jaar is Kinderwoud er echter wel in geslaagd om – tegen de stroom in - de netto omzet met ruim een miljoen euro (12%) te laten groeien! Het resultaat na belastingen bedraagt in 2014 € 37.638 tegen - € 285.367 in 2013. In dit resultaat is echter een aantal incidentele kosten meegenomen (afkoop huur). Wanneer deze buiten beschouwing wordt gelaten komt Kinderwoud ruim in de zwarte cijfers terecht. De brutowinstmarge (winst na belastingen in een percentage van de omzet) steeg daarmee van -3,4% naar -0,4 %.
34
Ondanks het uiterst ingewikkelde en turbulente vaarwater is Kinderwoud er toch in geslaagd om tijdig en zorgvuldig te anticiperen op de afnemende bezetting. We hebben de krimp op de opvangsoorten kunnen opvangen zonder over te moeten gaan op gedwongen ontslagen. We hebben mooie successen geboekt in onze huuruitgaven. En we hebben dus zelfs een omzetgroei weten te realiseren. Kinderwoud is en blijft een gezonde organisatie en is goed in control. De financiële gezondheid van Kinderwoud blijkt eveneens uit een solvabiliteit van 0,71 (2013: 0,70) en een current ratio van 2,68 (2013: 2,92). Deze parameters liggen ruimschoots boven de referentiewaarden van het Waarborgfonds Kinderopvang. Prognose Tot 2017 lijkt volumegroei op de eigen activiteiten onwaarschijnlijk. De omzet van kinderopvangorganisaties daalt het komende jaar gemiddeld nog met 2 procent. Maar de regionale verschillen zijn groot. Kinderopvangorganisaties in de grote steden in de Randstad kunnen het komende jaar als eerste een aantrekkende vraag naar kinderopvang gaan voelen. Dit voorspelt het Economisch Bureau van ING. Voor het komende jaar verwacht de bank nog geen herstel. De slechtste jaren liggen achter ons, maar het herstel verloopt moeizamer dan gedacht. De krimp wordt wel geleidelijk minder. In het eerste kwartaal van 2014 bedroeg de krimp in de kinderopvang nog 5 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In het tweede kwartaal was de krimp 3 procent en in het derde kwartaal 2 procent. De
ING-analisten zien dat een bezuiniging op de kinderopvangtoeslag direct invloed heeft op de behoefte van ouders aan formele kinderopvang. Ouders hebben zich ingesteld op minder uren formele opvang en de inzet van bijvoorbeeld opa en oma (informele opvang). Die gewoonte verandert niet zomaar, sterker nog, ouders die gewend zijn minder of geen formele opvang af te nemen, zullen dat voor een daaropvolgende kinderen ook niet doen. Het onvoorspelbare overheidsbeleid moedigt ouders, volgens de ING-analisten, ook niet aan om voor formele opvang te kiezen. Het imago is dat kinderopvang ‘duur’ is. Dat vertaalt zich ook naar de grote vraaguitval onder lagere inkomens (ouders die tot anderhalf keer modaal verdienen). De vraag naar kinderopvang liep in die groep terug van 34 procent naar 27 procent. De ING-analisten verwachten dat vooral de bso het de komende jaren nog zwaar zal hebben. Het aantal basisschoolleerlingen neemt tot en met 2017 nog met 1 procent per jaar af. Ook de verminderde doorstroom van kinderen van dagopvang naar de bso zal een probleem zijn.
Hoewel er aan de horizon kleine lichtpuntjes gloren, moeten kinderopvangorganisaties nog steeds scherp aan de wind zeilen om te overleven. De beter draaiende economie en de licht verbeterde toeslagregeling vertalen zich nog niet direct in meer opvanguren. En – zoals eerder aangegeven – de ontgroening van de bevolking van Friesland zet onverminderd door. Bovenstaande ontwikkelingen betekenen dat Kinderwoud ook de komende jaren kritisch moet kijken naar haar aanbod in locaties (krimp en concentratie). Kinderwoud heeft hiertoe van alle locaties de afzonderlijke resultaten in beeld, het is vanzelfsprekend dat hier op gestuurd wordt. Voor minder rendabele locaties worden creatieve oplossingen bedacht. Mag dit nog geen oplossing geven dan kan besloten worden de locatie te sluiten. Hier zit overigens altijd ook een strategisch beoordelingsmoment in ten aanzien van de marktpositie van Kinderwoud en daarmee de lange termijn positie. Het kan mogelijk van belang zijn om kortstondig een verlies te nemen maar daarmee wel de positie van Kinderwoud op de lange termijn te borgen.
Toch zijn er ook kleine lichtpuntjes. Recente cijfers vanuit het UWV (februari 2015), Landelijke arbeidsmarktprognose 2015, laten zien dat werkgelegenheid voor het eerst weer groei laat zien, na drie jaren van krimp. Het UWV constateert dat er elk kwartaal meer nieuwe vacatures zijn en ziet een dalende trend in het aantal faillissementen en ontslagvergunningen. Ook het vertrouwen in de economie groeit. Een aantal sectoren delen echter niet in de groeiverwachting, waaronder de sector zorg en welzijn. Het UWV verwacht voor de kinderopvangsector ook dit jaar nog een verdere daling van de werkgelegenheid, met als achtergrond de bezuinigingen op de toeslag waardoor ouders minder opvang afnemen.
35
Hoe de positie van de kinderopvang zich de komende jaren zal ontwikkelen is vooral afhankelijk van de manier waarop de regering de kinderopvang benaderd. Het Rijksbeleid is hierover nog onduidelijk. Het voortbestaan van de kinderopvang zoals we deze nu kennen is onzeker. Voorzichtig lijken zich echter wat contouren af te gaan tekenen. Per 1 januari 2017 is het de bedoeling dat kinderopvang en peuterspeelzaal financieel geïntegreerd worden tot één voorziening. Het peuterspeelzaalwerk zal volledig onder de Wet Kinderopvang komen te vallen en zal moeten voldoen aan dezelfde (kwaliteits)eisen als de kinderopvang. Kinderwoud onderstreept deze ontwikkeling van harte. Tezamen met onze samenwerkingspartners werken we toe naar een brede, kindgerichte en hoogwaardige voorzieningen voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar. Alle kinderen hebben recht op voldoende, laagdrempelige en kwalitatief goede ontwikkelingskansen en een rijk aanbod. Deze ontwikkelingskansen worden onder andere vergroot wanneer er een sterke doorgaande ontwikkelingslijn is van de voorschoolse naar de schoolse periode van een kind. Kinderwoud heeft deze ontwikkeling onderstreept door convenanten te ondertekenen om te komen tot één sterke basis voorziening voor alle kinderen van 0 – 12 jaar waarbij de behoefte van kinderen centraal staat. Dit met de gedachte dat opvang, onderwijs, opvoeding, ontwikkeling en ontspanning in één dagarrangement samen meer is dan ieder voor zich. Door gebruik te maken van elkaars kracht ontstaan er nieuwe mogelijkheden.
36
Met bovengeschetste ontwikkelingen zijn de moeilijke jaren nog niet voorbij. Toch heeft de directie met het management zich ten doel gesteld om ook de komende jaren te blijven investeren in de kwaliteit van onze opvang. Want daar ligt onze intrinsieke drijfveer en wij zijn er van overtuigd dat alle kinderen recht hebben op kwalitatief hoogwaardige ontwikkelingsmogelijkheden!
8. Personalia
Personalia per 1 januari 2015 Managementteam
Gemeenten
Vanessa Weewer, directeur Marrie de Jonge, manager Kinderopvang
Heerenveen Tytsjerksteradiel Sudwest Fryslân Smallingerland
Ondernemingsraad Hilda van der Schuit, voorzitter Lodien Samplonius, secretaris Elly van Bergen, vicevoorzitter Linda Muizelaar Sandra Nijholt Anita Cuperus Suzanne Pruim Monique Kamp Aaltje van der Meulen
Andere partners Caleidoscoop KeArn MOS Calibris
Marc Kuipers, voorzitter Bettina de Jong Harry Poort
Kinderwoud maakt deel uit van de Centra voor Jeugd en Gezin, waarin met diverse partners wordt samengewerkt aan een sluitende zorgketen rondom het kind en de ouders (GGD, Bureau Jeugdzorg, Praktijk voor logopedie enzovoort). Wanneer er zorgen zijn over een kind wordt aangemeld in de Verwijsindex.
Centrale Oudercommissie Kinderwoud
Andere samenwerkingspartners
Jeep Jonker, voorzitter Eelco Zijnstra, secretaris Anja Dijk Lieke Bakker Liesbeth Cuperus Marijke Hansma Marjon Huisman
Omnyacc – Synergie ADV Pedagogische en Educatieve Dienstverlening IJsselgroep Educatieve Dienstverlening Talant Meriant Thuiszorg De Friese Wouden Wijkcentra WoonFriesland Bibliotheken NIVO Noord Vyvoj Vdp Architecten Jaroff drukkerij Accent Automatisering Amnesz Telecom AON Vdw&VdW arbeidsjuristen Edu-art WM Veenstra Drukkerij Groenewegen advocaten en notarissen Stichting Veldwerk Nederland
Stichtingsbestuur
Samenwerkingspartners Kinderwoud participeert in vele netwerken en werkt met veel organisaties structureel of incidenteel samen als partners in de keten rondom het kind. Intensief wordt samengewerkt met het onderwijs: De Basis, Meilân, De Tjongerwerven, Bisschop Möllerstichting, Furore, PCBO Tytsjerksteradiel, Gearwurkingsskloalle Master Frankeskoalle, Odyssee, Palludara en PCBO Smallingerland. Daarnaast wordt nauw samengewerkt met het ROC Friesland College en ROC Friese Poort. Kinderwoud is partner in de Brede school en de Integrale Kindcentra.
37
9. Bezoekadressen Kinderwoud Locaties per 31 december 2014 Kinderdagopvang
Peuterspeelzalen en peuteropvang
’t Arendsnest, v. Weerden Poelmanstraat 2C, Hurdegaryp De Barte, Ds. Veenweg 10, De Knipe De Bijenkorf, Cyclamenstraat 1, Heerenveen De Bosplaats, Schoterplein 23, Heerenveen Het Mierennest, L. Wagenaarstraat 34, Heerenveen Oeps, Vogelwijk 20, Heerenveen Us Kubus, Barten 11, Heerenveen Mearkelân, Frisiastate 23, Oentsjerk De Poppestien, Mr. W.M. Oppedijk van Veenweg 7, Burgum Piipba, Reidfjild 54, Tytsjerk It Protternêst, van Cronenburgweg 1, Noardburgum Het Zonnetje, Mr. C.P.M. Rommestraat 6, Sneek Duinterpen, Keizersmantel 1, Sneek Bunderbos, Lavendelheide 21-014, Drachten
Albertine Agnesschool, Prins Bernhardweg 33, Oranjewoud De Baggertjes, L. Wagenaarstraat 34, Heerenveen De Bosplaats, Schoterplein 23, Heerenveen De Bijenkorf, Cyclamenstraat 1, Heerenveen Us Kubus, Barten 11, Heerenveen De Ljepper, Tureluurstraat 20, Heerenveen Ekke de Haanschool, Zegge 2, Heerenveen De Einekoer, Gruttostraat 13, Heerenveen Het Kompas, Jol 38, Heerenveen De Lytse Kompanjon, Ds. Veenweg 10A, De Knipe De Skoatterkes, van Leeuwenhoekweg 8, Oudeschoot ’t Boartersplak, M. de Vrieswei 22, Sumar Drie Turven Hoog, Reidfjild 54, Tytsjerk Mr. J.B. Kanschool (It Krielhoekje), Gorredijksterweg 16A, Jubbega De Kompenije (it Healtsje), Wolfsklauw 25, Jubbega Hummelhof, Kjellinge 18, Eastermar ’t Krobbenêst, van Cronenburgweg 1, Noardburgum Lyts Grut, Gravinneloane 1J, Garyp ’t Pjutteplak, Buurtlaan 2, Jistrum De Poppestien, Mr.W.M. Oppedijk van Veenweg 7, Burgum ’t Protternêst, Heermawei 5, Ryptsjerk De Springplank, Eilansgrien 17, Earnewâld De Wâldpykjes, Frisiastate 56, Oentsjerk ’t Wisseltje, van Weerden Poelmanstraat 2D, Hurdegaryp De Bistebus, Lauermanstraat 21B, Burgum AZC Burgum, Elingsloane 63, Burgum Duinterpen, Keizersmantel 1, Sneek De Windbreker, Hugo de Grootstraat 2, Sneek De Doerak, 1e Woudstraat 57, Sneek
Buitenschoolse opvang Albertine Agnesschool, Prins Bernardweg 33, Oranjewoud De Barte, Ds. Veenweg 10, De Knipe De Bijenkorf, Cyclamenstraat 1, Heerenveen De Bosplaats, Schoterplein 23, Heerenveen De Commanderije, Sallandlaan 18, Heerenveen De Einekoer, Gruttostraat 13, Heerenveen De Ljepper, Tureluurstraat 20, Heerenveen Het Kompas, Jol 38, Heerenveen De Roerganger, Vogelwijk 21, Heerenveen Us Kubus, Barten 11, Heerenveen De Bistebus, Lauermanstraat 21B, Burgum ’t Arendsnest, v. Weerden Poelmanstraat 2C, Hurdegaryp Gytsjerk, S. Kloostermanstrjitte 44, Gytsjerk De Kompenije, Wolfsklauw 25, Jubbega Mildam, Schoterlandseweg 95, Mildam Piipba, Reidfjild 4, Tytsjerk De Reinbôge, Iikmoounewei 61, Burgum ’t Protternêst, van Cronenburgweg 1, Noardburgum Mearkelân, van Haersmasingel 6, Oentsjerk De Windbreker, Hugo de Grootstraat 2, Sneek Duinterpen, Keizersmantel 1, Sneek Mijnheer Nilsson, Middelwijk 2, Drachten
38
Facilitair Bureau en Gastouderbureau Gebouw Werkstate, Trambaan 1E, Heerenveen
Kinderwoud Kinderopvang Trambaan 1E - Heerenveen Postbus 304 - 8440 AH Heerenveen T 0513 - 610 825
www.kinderwoud.nl
