Jaarverslag Afdeling Revalidatiegeneeskunde

Jaarverslag 2009 Afdeling Revalidatiegeneeskunde

Inleiding

Onderzoek Onderzoekslijnen

Professor dr. J.H.B. Geertzen, revalidatiearts, hoofd afdeling Revalidatiegeneeskunde

Extremiteiten (amputaties, prothesiologie, orthesiologie)

In dit deel van het jaarverslag vindt u de resultaten van de afdeling Revalidatiegeneeskunde voor wat betreft onderzoek, onderwijs en opleiding in 2009.

Balanshandhaving en bewegingssturing bij patiënten met een beenprothese Projectleiders: prof. dr. K. Postema, dr. T. Schoppen, prof. dr. E. Otten Onderzoeker: drs. A.H. Vrieling Promotie: 2009

Onze onderzoekslijnen hebben we met ingang van dit jaar gecentreerd rondom twee themata: ‘extremiteiten’ en ‘chronische pijn’. We streven ernaar het overige onderzoek zoveel mogelijk te richten naar de twee speerpunten c.q. onderzoekslijnen van de afdeling. In de toekomst zal alleen nog zogenaamd ‘overig onderzoek’ worden gedaan, als dit wordt betaald door de derde geldstroom. Voor de afdeling Revalidatiegeneeskunde was 2009 een zeer succesvol jaar. In juni werd dr. P.U. Dijkstra benoemd tot hoogleraar in de Revalidatiegeneeskunde. We hadden zes promoties, te weten van mevrouw Bosmans, de heer Hijmans, de heer Hodselmans, de heer Soer, de heer Stenekes en mevrouw Vrieling. Onze medewerkers produceerden vijftig internationale publicaties voor een tijdschrift met een impactfactor. Daarnaast zien wij steeds meer een verschuiving van onze publicaties naar het topsegment van de wetenschappelijke literatuur. Ook op het gebied van boekbijdragen, al dan niet naar aanleiding van een cursus, was er een groot aantal publicaties.

De effecten van schoenaanpassingen op de balans Projectleiders: prof. dr. K.Postema, prof. dr. J.H.B. Geertzen Onderzoeker: drs. J.M. Hijmans Promotie: 2009 Naast de vele publicaties, houden medewerkers ook frequent voordrachten, zowel op internationaal als op nationaal niveau. Hetzelfde geldt voor onderwijs. Naast de Basiscursus en de bij- en nascholingscursussen van de VRA, initieerden wij (c.q. leverden wij een bijdrage aan) een aantal nieuwe cursussen, waaronder de cursus voor promovendi van SHARE ‘wetenschappelijk schrijven’, een cursus over amputatie en revalidatie voor AIOS-sen van revalidatiegeneeskunde en chirurgie, en in samenwerking met ‘Enschede en Zwolle’ organiseerden wij de onderwijsdag voor AIOS-sen Revalidatiegeneeskunde. Nieuw in dit verslag is de paragraaf over de opleiding tot revalidatiearts. Wij zijn de grootste opleider in Nederland en als opleidingscircuit in een universitair centrum hebben wij in Noord-Nederland een regiefunctie als het gaat om de verdeling van de plaatsen. Wij zijn trots op onze reputatie als opleidingsinstituut. We kunnen stellen dat 2009 een wetenschappelijk actief en zeer productief jaar is geweest, waar we met genoegen op terugkijken.

jaarverslag 2009

afdeling revalidatiegeneeskunde

Vóórkomen en predictie van fantoompijn Projectleiders: prof. dr. P.U. Dijkstra, prof. dr. J.H.B. Geertzen Onderzoeker: J.C. Bosmans Promotie: 2009 Mental imagery bij hand-/polsletsels Projectleiders: prof. dr. T.W. Mulder, prof. dr. J.P.A. Nicolai, prof. dr. J.H.B. Geertzen Onderzoeker: drs. M.W. Stenekes Promotie: 2009 Functioneren en overleving van meervoudig gewonden Projectleiders: prof. dr. H.J. ten Duis, dr. C.K. van der Sluis Onderzoeker: drs. J.M.M. Nijboer Promotie: 2009 Het effect van de nurse practitioner in het reumahandenspreekuur Projectleiders: dr. C.K. van der Sluis, prof. dr. P.U Dijkstra Onderzoekers: drs. L. Datema, I. Saan Publicatie: 2009

Conditiemeting bij amputatiepatiënten Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, dr. J. Wempe, dr. R. Dekker Onderzoeker: drs. E.K. Simmelink Publicatie: 2009

Monitor Orthopedisch Schoeisel (MOS) Projectleiders: prof. dr. K. Postema,  prof. dr. J.H.B. Geertzen Onderzoeker: drs. S.J.J. van Netten Promotie: 2010

Verworven amputaties van de bovenste extremiteit en arbeidsproblematiek Projectleider: dr. C.K. van der Sluis Onderzoeker: drs. P.P. Hartman Publicatie: 2009

The efficacy of lower-limb orthoses for children with cerebral palsy: a review Projectleiders: dr. C.G.B. Maathuis, dr. J.P.K. Halbertsma Onderzoekers: M. Akkerman, M. van de Weerd Publicatie: 2010

Amputatie en CRPS-I Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra, dr. W.F.A. den Dunnen, dr. J.J.A.M. van den Dungen Onderzoeker: drs. N.M. Hulsman Publicatie: 2009 Huidproblematiek na amputatie Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra, prof. dr. M.F. Jonkman Onderzoeker: drs. H.E.J. Meulenbelt Promotie: 2010 The interaction of prosthetic foot properties and individual motor capacity – impact on motor performance Projectleiders: prof. dr. K. Postema, prof. dr. E. Otten Onderzoeker: drs. C. Curtze Promotie: 2010 Theoriegestuurde evaluatie van een psychosociale behandeling gericht op een snellere werkhervatting van patiënten met acuut handletsel Projectleiders: dr. C.K. van der Sluis, dr. A.T. Lettinga, prof. dr. J.W. Groothoff, prof. dr. K. Postema, dr. H.A. Reinders-Messelink Onderzoeker: drs. L. Opsteegh Promotie: 2010

Vibrerende steunzolen bij ouderen Projectleiders: prof. dr. K. Postema, prof. dr. G.J. Verkerke, dr. A.L. Hof Onderzoeker: E. Vredeveld Publicatie: 2010 Evaluation of the relation between age of upper limb prosthesis fitting and later functional use of prostheses in children and young adults with transversal congenital unilateral upper limb deficiency Projectleiders: dr. C.K. van der Sluis, dr. C.G.B. Maathuis, prof. dr. M. Hadders-Algra Onderzoeker: drs. K. Huizing Publicatie: 2010 Ontwikkelen meetinstrument beoordelen variatie en adaptatievermogen CABEkinderen Projectleiders: dr. C.G.B. Maathuis, dr. C.K. van der Sluis, dr. H.A. Reinders-Messelink, prof. dr. M. Hadders-Algra Onderzoeker: drs. R. van den Berg Publicatie: 2010

2(3

Propriocepsis van de knie na voorstekruisbandletsel Projectleiders: prof. dr. K. Postema, prof. dr. E.B. Otten, dr. A.L. Hof Onderzoeker: drs. A. Gokeler Promotie: 2011 Balanshandhaving en bewegingssturing met een beenprothese Projectleiders: prof. dr. E.B. Otten, prof. dr. K. Postema, dr. A.L. Hof, dr. J.P.K. Halbertsma Onderzoeker: drs. H. van Keeken Promotie: 2011 Onderzoek naar het effect van duimorthese bij kinderen met CP Projectleiders: dr. C.G.B. Maathuis, prof. dr. M. Hadders-Algra, dr. A. M. Boonstra, dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: drs. S.R. ten Berge Publicatie: 2011 De behandeling van buigpeesletsels, actief versus passief Projectleider: dr. C.K. van der Sluis Onderzoeker: drs. J.T.W. van Loenen Publicatie: 2011 Amputatie bij ouderen Projectleiders: dr. R. Dekker, prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra, dr. G.M. Rommers Onderzoeker: L. Fortington MSc Promotie: 2012 Amputatie en sport Projectleiders: dr. R. Dekker, prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: M. Bragaru Msc Promotie: 2012 Amputatie bij CRPS-I Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, dr. W.F.A. den Dunnen, prof. dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: drs. M. Bodde Promotie: 2012

jaarverslag 2009

Sensibiliteit in de stomp na een amputatie Projectleiders: dr. C.K. van der Sluis, dr. H.A. Reinders-Messelink Onderzoeker: drs. W. van Gils Publicatie: 2012 De invloed van sensibiliteit van de stomp op het gebruik van de prothese Projectleiders: dr. C.K. van der Sluis, dr. H.A. Reinders-Messelink, dr. C.G.B. Maathuis Onderzoeker: drs. M. Reinkingh Publicatie: 2012 Onderzoek naar kwaliteit van leven-instrument voor kinderen met ernstige CP Projectleiders: dr. C.G.B. Maathuis, dr. H.A. Reinders-Messelink, dr. Unni Narayanan, prof. dr. C. Vlaskamp, dr. A.M. Boonstra Onderzoeker: drs. A. Elema Publicatie: 2012 Stompvolume Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: drs. A. Tantua Publicatie: 2012 Meten van mobiliteit bij onderbeengeamputeerden Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, dr. G.M. Rommers, dr. L. Roorda Onderzoeker: drs. F. de Laat Publicatie: 2012 Programma-innovatie van de behandeling van patiënten met een beenamputatie Projectleiders dr. A.T. Lettinga, prof. dr. K. Postema, prof. dr. J.H.B. Geertzen, T. Hemminga Onderzoeker drs. S. van Twillert Promotie: 2013 Chronic foot injuries due to sports activities Projectleiders: prof. dr. K. Postema, dr. R. Dekker, prof. dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: S. Sobhani MSc Promotie: 2013

afdeling revalidatiegeneeskunde

Trainingsprotocollen voor myo-elektrische armprothesen Projectleiders: dr. R.M. Bongers, dr. C.K. van der Sluis, prof. dr. K. Postema, prof. dr. T.W. Mulder Onderzoeker: drs. H. Bouwsema Promotie: 2013 Functioning of UCBED-children Projectleiders: dr. C.K. van der Sluis, dr. H.A. Reinders-Messelink Onderzoeker: drs. E. Golea-Vasluian Promotie: 2013 Amputatie en seksualiteit Projectleiders: dr. R. Dekker, prof. dr. P. Enzlin, prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: J. Verschuren MSc Promotie: 2013 Amputatie en ouderen Projectleiders: dr. G.M. Rommers, prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: drs. A. Wind Publicatie: 2013 Prosthesis fit Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: drs. E.C. Baars Promotie: 2015

Chronische pijn

Psychophysical capacity in chronic low back pain Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra, dr. C.P. van der Schans Onderzoeker: drs. A.P. Hodselmans Promotie: 2009 Normering Functionele CapaciteitsEvaluatie Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. J.W. Groothoff, dr. C.P. van der Schans Onderzoeker: drs. R. Soer Promotie: 2009

Activiteitenpatronen van mensen met chronische pijn Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, drs. H.R. Schiphorst Preuper, dr. M.F. Reneman Onderzoeker: drs. M. Helmus Publicaties: 2009 - 2011 Knelpunten en problemen bij de diagnostiek van chronische lagerugklachten bij allochtone patiënten en het effect hierop van een gerichte interventie Projectleiders: prof. dr. J. Dekker, prof. dr. J.H.B. Geertzen Onderzoeker: drs. M. Sloots (V.U. Amsterdam) Promotie: 2010 Cognitieve educatie gericht op het beïnvloeden van ziektepercepties: een theoriegestuurd evaluatie-onderzoek Projectleiders: dr. A.T. Lettinga, dr. I. Stuive, dr. L.D. Roorda, prof. dr. G.J. Lankhorst Onderzoeker: drs. P. Siemonsma (V.U. Amsterdam) Promotie: 2010 Work participation of people with early OA in hips and knees Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.W. Groothoff, dr. F. Oosterveld Onderzoeker: drs. A. Bieleman Promotie: 2010 Illness perceptions and functional capacity in subjects with musculoskeletal diseases Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.W. Groothoff, dr. C.P van der Schans, dr. P. van Wilgen Onderzoeker: drs. M. van Ittersum Promotie: 2010 Pijnacceptatie Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. A. Dijkstra, prof. dr. P.U. Dijkstra, Onderzoeker: drs. M. Kleen Publicaties: 2010

Does functional capacity decline in healthy ageing workers? Projectleiders dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.H.B. Geertzen, dr. C.P van der Schans, prof. dr. J.W. Groothoff, dr. S. Brouwer Onderzoeker: dr. R. Soer Publicatie: 2010 The effectiveness of Functional Capacity Evaluations in preventing occupational (re-)injuries of injured workers Cochrane Database of Systematic Reviews. Projectleiders: dr. E. Schonstein, dr. F. Schaafsma, dr. M.M. Lehtola, dr. J-B. Fassier, dr. J.H. Verbeek, dr. M.F. Reneman Onderzoeker: N. Mahmud Publicatie: 2010 Effectiveness of pre-employment examination in preventing occupational injury and disease in workers. Cochrane Database of Systematic Reviews. Projectleiders: dr. E. Schonstein, dr. F. Schaafsma, dr. M.M. Lehtola, prof. dr. R. de Bie, dr. J-B. Fassier, dr. J.H. Verbeek, dr. M.F. Reneman Onderzoeker: N. Mahmud Publicatie: 2010 Measuring disability in patients with chronic neck pain Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.H.B. Geertzen Onderzoeker: drs. W. Jorritsma Promotie: 2011 Psychosocial distress and disability in patients with chronic low back pain Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.H.B. Geertzen Onderzoeker: drs. H.R. Schiphorst Preuper Promotie: 2011

Working with pain Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. J.W. Groothoff, dr. S. Brouwer Onderzoeker: drs. H. de Vries Promotie: 2012 Dosis of pain rehabilitation Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P.U. Dijkstra Onderzoeker: F. Waterschoot Promotie: 2013 Work performance of patients with chronic musculoskeletal pain: influences of contextual factors including health care workers’ behavior Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. J.H.B. Geertzen, dr. C.P van der Schans Onderzoeker: S. Jorna-Lakke Promotie: 2013 Vocational rehabilitation: analyses of diagnostics and early intervention Projectleiders: dr. M.F. Reneman, prof. dr. L. van de Woude, dr. C. van Bennekom, prof. dr. W. van Mechelen Onderzoeker: drs. M. Edelaar Promotie: 2013

Overig onderzoek

Betrouwbaarheid onderzoek-Touwen Projectleiders: dr. C.G.B. Maathuis, prof. dr. M. Hadders-Algra, Onderzoeker: drs. J.F. van Hoorn Publicatie: 2009 Physical activity in patients with juvenile idiopathic arthritis (JIA) Projectleiders: prof. dr. J.H.B. Geertzen, prof. dr. P. Sauer, dr. E. van Weert, dr. M. van Leeuwen, drs. W. Armbrust, Onderzoeker: O.T.H.M. Lelieveld Promotie: 2010

4(5

Psychologische aspecten bij patiënten met een chronische longziekte Projectleiders: prof. dr. R. Sanderman, prof. dr. K. Postema, prof. dr. G.H. Koëter, dr. J.B. Wempe Onderzoeker: drs. J.N. de Voogd Promotie: 2010

Zelfmanagement bij patiënten met matig actieve reumatoïde artritis. Een pilot study naar het effect van een kortdurende multidisciplinaire groepsbehandeling Projectleiders: drs. C. van Scheppingen, dr. E. van Weert Onderzoeker: I. Breedland Publicatie: 2010

Steun en relatietevredenheid in stellen die omgaan met diabetes Projectleiders: prof. dr. M. Hagedoorn, prof. dr. R. Sanderman, dr. I. Stuive, dr. J. Bouma, dr. T.P. Links, dr. J.C. Keers, prof. dr. B.H.R. Wolffenbuttel Onderzoeker: drs. M.C. Schokker Promotie: 2010

Ontwikkeling van een generieke educatiemodule in de hart- en longrevalidatie Projectleiders: drs. S. van Twillert, dr. A.T. Lettinga Onderzoeker: M. ten Wolde Publicatie: 2010

Evaluatie van fysiotherapeutische zorg in termen van trainbaarheid bij hartrevalidanten Projectleider: dr. E. van Weert Onderzoeker: J.G. Nomden Publicatie: 2010 Exploratief onderzoek naar de trainbaarheid van het kind met hemofilie Projectleiders: dr. E. van Weert, drs. S. Meijer, dr. F. van Genderen Onderzoeker: A. Hegeman Publicatie: 2010 Onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van vroegtijdige fysiotherapeutische interventie bij patiënten met een acuut CVA Projectleiders: dr. C.A.J. Vroomen, dr. E. van Weert Onderzoeker: drs. S. Romkema Publicatie: 2010 Onderzoek naar determinanten van fysiek actief en zelfregulatie gedrag bij COPD-patiënten Projectleiders: dr. E. van Weert, dr. J. Wempe Onderzoeker: drs. E. Postma (VU) Publicatie: 2010

jaarverslag 2009

Ontwikkeling van een teamoverstijgende inspanningsmodule Projectleiders: drs. S. van Twillert, dr. R. Dekker, dr. J.B. Wempe, dr. M.C. Schönherr, dr. A.T Lettinga Onderzoeker: I. Arendz Publicatie: 2010 Generieke en specifieke aspecten van hart- en longrevalidatie Projectleiders: dr. I. Stuive, dr. A.T. Lettinga, dr. J. Brügemann, dr. P. Vennik, dr. J. B. Wempe Onderzoeker: drs. C.A. Koops Publicatie: 2010 Verbale apraxie: ontwikkeling van een diagnostisch instrument en therapiemateriaal Projectleiders: dr. A.T. Lettinga, dr. M.C. Schönherr, dr. R. Jonkers Onderzoeker: drs. J. Feiken Publicatie: 2010 Onderzoek naar fitheid bij kinderen met DCD in de kinderrevalidatie Projectleiders: dr. I. Stuive, dr. C.G.B. Maathuis, dr. H.A. Reinders-Messelink, dr. E. van Weert Onderzoeker: drs. F. van der Hoek Publicatie: 2010

afdeling revalidatiegeneeskunde

The ability of motor imagery after stroke Projectleiders: prof. dr. T.W. Mulder, drs. M. Tepper Onderzoeker: drs. S. de Vries Promotie: 2011 Longrevalidatie en nazorg Projectleiders: dr. I. Stuive, dr. J.B. Wempe, dr. A.T. Lettinga Onderzoeker: A. Heerema Publicatie: 2011 Exploratief onderzoek naar de mate van trainbaarheid van longtransplantatiepatiënten Projectleiders: dr. E. van Weert, drs. S. Meijer Onderzoeker: drs. G.D. Reinsma Publicatie: 2011 Ontwikkeling van en onderzoek naar een zelfmanagement IMT-interventie bij patiënten met een oesophagus carcinoom Projectleiders: dr. E. van Weert, prof. dr. J.T.M. Plukker, dr. H. Groen, drs. S. Meijer Onderzoekers: drs. E. van Adrichem, drs. R.M. Meulenbroek Publicatie: 2011

Zelfmanagement in de revalidatie van chronische zieken: een innovatieonderzoek Projectleiders: dr. A.T. Lettinga, prof. dr. K. Postema, prof. dr. R. Sanderman Onderzoeker: drs. F.F.I. Jansma Promotie: 2012 Positioning and electrical stimulation in stroke Projectleiders: prof. dr. K. Postema, prof. dr. P.U. Dijkstra, drs. J. Gerritsen Onderzoeker: L. de Jong MSc Promotie: 2012

Gecombineerde thuis- en klinische behandeling in de CVA-revalidatie Projectleiders: dr. A.T. Lettinga, prof. dr. K. Postema: dr. M.C. Schönherr, Onderzoeker: drs. C. Nanninga Promotie: 2013 Ambigu taalgebruik bij de beschrijving van functioneren in de klinische praktijk Projectleiders: dr. P. Roodbol, prof. dr. K. Postema, drs. H. ten Napel, prof. dr. P. de Vries Robbe Onderzoeker: drs. G. Stallinga Promotie: 2013

De ontwikkeling van een meetinstrument voor motorische activiteiten van het dagelijks leven bij kinderen met een motorische ontwikkelingsachterstand Projectleiders: dr. M. Schoemaker, prof. dr. R. Geuze, prof. dr. E.B. Otten, prof. dr. K. Postema Onderzoeker: B.W. van der Linde MSc Promotie: 2012

Validiteit en reproduceerbaarheid van de Respit Projectleiders: dr. E. van Weert, prof. dr. J.T.M. Plukker, dr. H. Groen Onderzoekers: drs. R.M Meulenbroek, drs. E. van Adrichem Publicatie: 2011

Onderzoek naar geschiktheid kwaliteit van leven-instrument voor kinderen met ernstige CP Projectleiders: dr. C.G.B. Maathuis, dr. H.A. Reinders-Messelink, dr. Unni Narayanan, prof. dr. C. Vlaskamp, dr. A. Boonstra Onderzoeker: drs. A. Elema Publicatie: 2012

Onderzoek naar fysieke training van jong dementerenden op cognitie en zelfeffectiviteit Projectleiders: prof. dr. E. Scherder (VU), dr. L. Eggermont (VU), dr. E. van Weert Onderzoekers: drs. A. Hooghiemstra (VU), P. Vaatstra Publicatie: 2011

LEARN 2 MOVE 0-2; het effect van vroege interventie bij kinderen met CP Projectleiders: dr. C.G.B. Maathuis, prof. dr. M. Hadders-Algra, dr. H.A. Reinders-Messelink, prof. dr. C. Vlaskamp, prof. dr. A. Bos Onderzoeker: drs. T. Hylkema Promotie: 2013

6(7

Onderzoek

Curtze C, Hof AL, Keeken HG van, Halbertsma JPK, Postema K, Otten B. Comparative roll-over analysis of prosthetic feet. J Biomech 2009, 42, 11: 1747-1753.

Publicaties

Duis K ten, Bosmans JC, Voesten HGJ, Geertzen JHB, Dijkstra PU. Knee disarticulation: survival, wound healing and ambulation. A historic cohort study. Prosthet Orthot Int 2009, 33, 1: 52-60.

Dissertaties

Bosmans JC. Rehabilitation aspects of amputation. Promotores: Dijkstra PU, Geertzen JHB. Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Medische Wetenschappen, 25 november 2009, ISBN 978-94-6070-006-4, 2009: 176 pp. Hijmans JH. Orthotic interventions to improve standing balance in somatosensory loss. Promotores: Postema K, Geertzen JHB. Co-promotores: Zijlstra W, Hof AL. Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Medische Wetenschappen, 13 mei 2009, ISBN 978-90367-3794-4, 2009: 135 pp. Hodselmans AP. Psychophysical capacity in non-specific chronic low back pain. Promotores: Geertzen JHB, Dijkstra PU. Co-promotor: Schans CP van der. Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Medische Wetenschappen, 11 november 2009, ISBN 9789077113899, 2009: 126 pp.

Publicaties in internationaal tijdschrift (met impactfactor)

Soer R. Functional capacity evaluation: measurement qualities and normative values. Promotores: Geertzen JHB, Groothoff JW. Co-promotores: Reneman MF, Schans CP van der. Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Medische Wetenschappen, 27 mei 2009, ISBN 9789077113869, 2009: 159 pp. Stenekes MW, Cerebral reorganization and motor imagery after flexor tendon repair. Promotores: Mulder Th, Nicolai J-PA, Geertzen JHB. Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Medische Wetenschappen, 2 september 2009, ISBN 978-90-367-3780-7, 2009: 132 pp. Vrieling AH. Movement and balance control in lower limb amputees. Promotores: Postema K, Otten E. Copromotores: Hof AL, Halbertsma JPK. Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Medische Wetenschappen, 22 juni 2009, ISBN 978-90-367-3831-6, 2009: 159 pp.

Barogui Y, Johnson RC, van der Werf TS, Sopoh G, Dossou A, Dijkstra PU, Stienstra Y. Functional limitations after surgical or antibiotic treatment for Buruli ulcer in Benin. Am J Trop Med Hyg. 2009, Jul, 81, 1: 82-87. Bieleman HJ, Reneman MF, Ittersum MW van, Schans CP van der, Groothoff JW, Oosterveld FGJ. Self-reported functional status as predictor for of observed functional capacity in subjects with early osteoarthritis of the hip and knee; a diagnostic study in the CHECK cohort. J Occup Rehab, 2009, 19: 345-353.

Bodde MI, Sluis CK van der, Werker PMN. Een jongen met een polsafwijking. Ned Tijdschr Geneeskd 2009, 153: B434. Bosmans JC, Geertzen JHB, Dijkstra PU. Consumer satisfaction with the services of prosthetics and orthotics facilities. Prosthet Orthot Int 2009, 33,1: 69-77. Brouwer S, Krol B, Reneman MF, Bültmann U, Franche RL, Klink JJJL van der, Groothoff JW. Behavioral determinants as predictors of return to work after long-term sickness absence: An application of the Theory of Planned Behavior. J Occup Rehabil 2009 19: 166-174. Bruggink, JLM, Cioni G, Einspieler C, Maathuis CBG, Pascale R, Bos AF. Early motor repertoire is related to level of selfmobility in children with cerebral palsy at school age. Dev Med Child Neurol 2009, 51, 11: 878-885.

jaarverslag 2009

afdeling revalidatiegeneeskunde

Geertzen JHB, Jutte P, Rompen C, Salvans M. Calcanectomy, an alternative amputation? Two case reports. Prosthet Orthot Int 2009, 33, 1: 78-81. Geertzen JHB, Es CG van, Dijkstra PU. Sexuality and amputations: a systematic literature review. Disabil Rehabil 2009, 31, 7: 522-527. Hadders-Algra M, Bouwstra H, Groen SE. Quality of general movements and psychiatric morbidity at 9 to 12 years. Early Hum Dev 2009, 85, 1: 1-6. Hof AL. A simple method to remove ECG articfacts from trunk muscle EMG signals. J Electromyogr Kinesiol 2009, 19: e554-e555.

Kars HJJ, Hijmans JM, Geertzen JHB, Zijlstra W. The effect of reduced somatosensation on standing balance: a systematic review. J Diab Science Technol, 2009, 3, 4: 931-943. Kars C, Hofman M, Geertzen JHB, Pepping GJ, Dekker R. Participation in sports by lower limb amputees in the Province of Drenthe, The Netherlands. Prosthet Orthot Int 2009, 33, 4: 356-367. Kohler F, Cieza A, Stucki G, Geertzen JHB, Burger H, Dillon MP, Schiappacasse C, Esquenazi A, Kistenberg RS, Kostanjsek N. Developing Core Sets for persons following amputation based on the International Classification of Functioning, Disability and Health as a way to specify functioning. Prosthet Orthot Int 2009, 33, 2: 117-129. Korfage A, Borsboom PC, Dijkstra PU, van Oort RP. Analysis of translucency of skin by volume reflection for color formulation of facial prostheses. Int J Prosthodont 2009, Nov-Dec, 22, 6: 623-629.

Hulsman NM, Geertzen JHB, Dijkstra PU, Dungen JJAM van den, Dunnen WFA den. Myopathy in CRPS-I: disuse or neurogenic? Eur J Pain 2009, 13: 731-736.

Krabbe CA, Pruim J, Dijkstra PU, Balink H, van der Laan BF, de Visscher JG, Roodenburg JL. 18F-FDG PET as a routine posttreatment surveillance tool in oral and oropharyngeal squamous cell carcinoma: a prospective study. J Nucl Med 2009, Dec, 50, 12:1940-1947.

Hijmans JM, Zijlstra W, Geertzen JHB, Hof AL, Postema K. Foot and ankle compression improves joint position sense but not bipedal stance in older people. Gait Posture 2009, 29, 2: 322-325.

Lakke SE, Soer R, Takken T, Reneman MF. Risk and prognostic factors for non-specific musculoskeletal pain: A synthesis of evidence from systematic reviews classified into ICF dimensions. Pain 2009, 147: 153-164.

Ittersum MW van, Bieleman HJ, Schans CP van der, Oosterveld FGJ, Groothoff JW, Reneman MF. Functional Capacity Evaluation in subjects with early osteoarthritis; is two-day testing needed? J Occup Rehab 2009, 19: 238-244.

May AM, Korstjens I, Weert E van, Borne B van den, Hoekstra-Weebers JEHM, Schans CP van der, Mesters I, Passchier J, Grobee DE, Ros WJG. Long-term effects on cancer survivors’ quality of life of physical training versus physical training combined with cognitive-behavioral therapy: results from a randomized trial. Support Care Cancer 2009, 17: 653-663.

Jager-Wittenaar H, Dijkstra PU, Vissink A, van Oort RP, Roodenburg JL. Variation in repeated mouth-opening measurements in head and neck cancer patients with and without trismus. Int J Oral Maxillofac Surg 2009 Jan, 38, 1:26-30.

oncology: a qualitative study into the use of the Therabite. Int J Oral Maxillofac Surg 2009, Sep, 38, 9: 947-954. Meulenbelt HEJ, Geertzen JHB, Jonkman MF, Dijkstra PU. Determinants of skin problems of the stump in lower-limb amputees. Arch Phys Med Rehabil 2009, 90: 74-81. Munster JC van, Maathuis CGB, Haga N, Van Eykern LA, Hadders-Algra M. Does surgical management of the hand in children with unilateral spastic cerebral palsy affect muscle coordination and quality of reaching? Dev Med Child Neurol 2009, 51, 7; 568-570. Nesse W, Linde A, Abbas F, Spijkervet FK, Dijkstra PU, de Brabander EC, Gerstenbluth I, Vissink A. Dose-response relationship between periodontal inflamed surface area and HbA1c in type 2 diabetics. J Clin Periodontol 2009, Apr, 36, 4:295-300. Netten JJ van, Hijmans JM, Jannink MJA, Geertzen JHB, Postema K. Development and reproducibility of a short questionnaire to measure use and usability of custommade orthopaedic Shoes. J Rehabil Med 2009, 41, 11: 913-918.

Melchers LJ, Van Weert E, Beurskens CH, Reintsema H, Slagter AP, Roodenburg JL, Dijkstra PU. Exercise adherence in patients with trismus due to head and neck

8(9

Twillert S van, Postema K, Geertzen JHB, Hemminga T, Lettinga AT. Improving rehabilitation treatment in a local setting: a case study of prosthetic rehabilitation. Clin Rehabil 2009, 23: 938-947.

Nijboer JMM, Sluis CK van der, Dijkstra PU, Duis HJ ten. The value of the trauma mechanism in the triage of severely injured elderly. Eur J Trauma Emerg Surg 2009, 1: 49-55. Nomden JG, Slagers AJ, Bergman GJ, Winters JC, Kropmans TJ, Dijkstra PU. Interobserver reliability of physical examination of shoulder girdle. Man Ther 2009, Apr, 14, 2: 152-159. Opsteegh L, Reinders-Messelink HA, Schollier D, Groothoff JW, Postema K, Dijkstra PU, Sluis CK van der. Determinants of return to work in patients with hand disorders and hand injuries. J Occup Rehabil 2009, 19, 3: 245-255. Post RB, Sluis CK van der, Leferink VJM, Duis HJ ten. Long-term functional outcome after type A3 spinal fractures: operative versus non-operative treatment. Acta Orthop Belg 2009, 75: 389-395. Post RB, Sluis CK van der, Leferink VJM, Dijkstra PU, Duis HJ ten. Nonoperatively related type A spinal fractures: mid-term versus long-term functional outcome. Int Orthop (SICOT) 2009, 33: 1055-1060. Roze E, Braeckel KN van, Veere CN van der, Maathuis CGB, Martijn A, Bos AF. Functional outcome at school age of pre term infants with periventricular hemorrhagic infarction. Paediatrics 2009, 123, 6: 1493-1500. Simmelink EK, Wempe JB, Geertzen JHB, Dekker R. Repeatability and validity of the combined arm-leg (Cruiser) ergometer. Int J Rehabil Res 2009, 32, 4: 324-330. Sloots M, Scheppers EF, Weg FR van de, Dekker JH, Bartels EA, Geertzen JHB, Dekker J. Higher dropout rate in nonnative patients than in native patients in rehabilitation in The Netherlands. Int J Rehabil Res 2009, 32, 3: 232-237.

Sloots M, Scheppers EF, Bartels EAC, Dekker JHM, Geertzen JHB, Dekker J. First rehabilitation consultation in patients of non-native origin: Factors that lead to tension in the patient-physician interaction. Disabil Rehabil 2009, 31, 22: 1853-1861. Sluis CK van der, Hartman PP, Schoppen T, Dijkstra PU. Job adjustments, job satisfaction and health experience in upper and lower limb amputees. Prosthet Orthot Int 2009, 33, 1: 41-51. Sluis CK van der, Datema L, Saan I, Stant D, Dijkstra PU. Effects of a nurse practitioner on a multidisciplinary consultation team. J Adv Nurs 2009, 65, 3: 625-633. Soer R, Geertzen JHB, Schans CP van der, Groothoff JW, Reneman MF. Can muscle soreness after intensive work-related activities be predicted? Clin J Pain 2009, 25, 3: 239-243. Soer R, Schans CP van der, Geertzen JHB, Groothoff JW, Brouwer S, Dijkstra PU, Reneman MF. Normative values for a functional capacity evaluation. Arch Phys Med Rehabil 2009, 90, Oct: 1785-1794. Stenekes MW, Geertzen JHB, Nicolai J-PA, Jong BM de, Mulder T. Effects of motor imagery on hand function during immobilization after flexor tendon repair. Arch Phys Med Rehabil, 2009, 90, April: 553-559. Streibelt M, Blume C, Thren K, Reneman MF, Mueller-Fahrnow W. Value of FCEbased Information in a Clinical Setting for Predicting “Return to Work in Good Health”. Arch Phys Med Rehabil 2009, 90: 429-434. Stuive I, Kiers HAL, Timmerman ME. Comparison of methods for adjusting incorrect assignments of items to subtests: oblique multiple group method versus confirmatory common factor method. Educ Psychol Meas 2009, 69: 948-965.

jaarverslag 2009

afdeling revalidatiegeneeskunde

Voogd JN de, Wempe JB, Postema K, Sonderen E van, Ranchor AV, Coyne JC, Sanderman R. More evidence that depressive symptoms predict mortality in COPD patients: is type D personality an alternative explanation? Ann Behav Med 2009, 38, 2: 86-93. Voogd JN de, Wempe JB, Koëter GH, Postema K, Sonderen E van, Ranchor AV, Coyne JC, Sanderman R. Depressive symptoms as predictors of mortality in patients with CODP. Chest 2009, 135, 3: 619-625. Vrieling AH, Keeken HG van, Schoppen T, Hof AL, Otten B, Halbertsma JPK, Postema K. Gait adjustment in obstacle crossing, gait initiation and gait termination after a recent lower limb amputation. Clin Rehabil 2009, 23: 659-671. Wilgen CP, Dijkstra PU, Versteegen GJ, Fleuren MJT, Stewart R, Wijhe M van. Chronic pain and severe disuse syndrome: long-term outcome of an inpatient multidisciplinary cognitive behavioral programme. J Rehabil Med 2009, 41: 122-128.

Letter in internationaal tijdschrift

Reneman MF, Dijkstra PU. Predictive validity of FCE? Response to Lechner DE, Page JJ, Sheffield G. Predictive validity of a functional capacity evaluation: the physical work performance evaluation. Work 2008, 31: 21-25. Work 2009, 32:105–106. Stenekes MW, Geertzen JHB, Nicolai J-PA, Jong B de. The Authors Respond. Arch Phys Med Rehabil 2009, 90, 8: 1443-1444.

Boek samengesteld als editor

Boekbijdrage niet n.a.v. congres of cursus (Engelstalig)

Geertzen JHB, Dijkstra PU. Phantom pain. In: Moore RJ (ed). Behavioral approaches to pain. Springer Science + Business Media, New York, ISBN 978-0-387-78323-9, 2009: 337-363. Reneman MF, Wittink H, Gross D. The scientific status of Functional Capacity Evaluation. In: Genovese E, Galper J (eds). Guide to the evaluation of functional ability: how to request, interpret, and apply functional capacity evaluations. American Medical Association, USA, ISBN 978-1-60359-001-3, 2009: 393-421.

Boekbijdrage n.a.v. congres of cursus (Engelstalig)

Curtze C, Hof AL, Keeken HG, Halbertsma JPK, Postema K, Otten E. Comparative biomechanics of prosthetic feet, ESMAC London, 17-19 sept 2009. In: Gait & Posture 2009, 30, suppl. 2: S40-S41. Geertzen JHB. ISPO mission, vision, values and goals 2008-2013. In: Alsankcak S (ed). 7th National Prosthetics and Orthotics Congress with International Participants, Istanbul, ISBN 798-975-97416-4-8, 2009: XXII-XXV. Geertzen JHB, Dijkstra PU, Meulenbelt HEJ. Skin problems of the amputee stump. In: Alsankcak S (ed). 7th National Prosthetics and Orthotics Congress with International Participants, Istanbul, ISBN 798-975-97416-4-8: 7-9.

Boekbijdrage niet n.a.v. congres (Nederlandstalig)

Geertzen JHB, Rietman JS (eds). Syllabus Amputatie en prothesiologie van de onderste extremiteit. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-69-1, 2009: 40pp.

Blécourt ACE de, Groot IJM de. In: Bakker et al GA (eds). Kinderen en Adolescenten: problemen en Risicosituaties, deel 3: Somatische problemen, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, ISBN 978-90-313-74793, 2009: 289-310.

Geertzen JHB, Martina JD, Zahavi BAA, (eds). 4th Postgraduate Course Revalidatiegeneeskunde. NASKHO, Stichting Revalidatiecentrum Curaçao, Print Express, Curaçao, Nederlandse Antillen, ISBN 978-90-74768-41-2, 2009: 129pp.

Blécourt ACE de, Schiphorst Preuper HR, Breedveld RJ. Chronisch pijnsyndroom in het houdings- en bewegingsapparaat. In: Meihuizen-de Regt MJ ea (eds). Kinderrevalidatie, Van Gorcum, Assen, ISBN 9789023245070, 2009: 517-526.

Geertzen JHB, Dekker R. Syllabus Houding en Beweging, Onderzoek Houdings- en Bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen), Meetmethodieken. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG, Groningen, ISBN 978-90-74768-42-9, 2009: 268pp.

Geertzen JHB, Bosmans JC, Dijkstra PU. Fantoompijn na arm- en beenamputatie. In: Crul BJP, Houdenhove B van, Perez RSGM, Vissers KCP, Wit R de (eds). Pijn Info. Thema Pijn en revalidatiegeneeskunde. Bohn Stafleu van Loghum, Houten, ISBN 90 6502 7254, 2009: 15-29.

Postema K, Rommers GM (eds). Syllabus De orthopedische schoen. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-68-4, 2009: 91pp.

Jong LD de, Bloemendaal M van. Contracturen in de a-functionele arm na een CVA: preventie en behandeling in de revalidatiefase. In: Calders P, Geraets JJXR, Nijs J (eds) Jaarbroek Fysiotherapie/ Kinesitherapie 2010. Bohn Stafleu van Loghum, Houten, ISBN 9789031364756, 2009: 66-78. Maathuis CGB, Steenbeek D. Pijn bij kinderen met een cerebrale parese. In: Crul BJP, Houdenhove B van, Perez RSGM, Vissers KCP, Wit R de (eds). Pijn Info. Thema Pijn en revalidatiegeneeskunde. Bohn Stafleu van Loghum, Houten, ISBN 90 6502 7254, 2009: 55-69.

Hof AL, Vermerris SM, Gjaltema WA. Balance responses to lateral perturbations in treadmill walking. Congress of ISPG, University of Bologna, Bologna, 21-25 juni 2009, ISBN 88-900847-1-5, 2009: 348-349. Postema K, Hijmans JM, Zijlstra W, Hof AL, Geertzen JHB. The effect of vibrating insoles on standing balance in diabetic neuropathy. ESMAC London, 17-19 sept 2009. In: Gait & Posture 2009, 30, suppl. 2: S38-S39.

0 1 (11

Schiphorst Preuper HR, Geertzen JHB. Revalidatiegeneeskunde. In: VielvoyeKerkmeer APE, Wijhe M van, Dijk L van (eds). Het Pijn Formularium. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, ISBN 978 90 313 5337 8, NUR 870/871, 2009: 170-176. Scholten SMHJ, Blécourt ACE de. Motorische coördinatiestoornis. In: Bakker et al GA (eds). Kinderen en Adolescenten: problemen en risicosituaties, deel 4: Ziekten en handicaps, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, ISBN 978-90-313-78333, 2009: 200-221. Zwerver J, Slagers AJ. Diagnostiek en behandeling van de jumper’s knee. In: Geraerts JJXR et al (eds). Jaarboek Fysiotherapie – kinesitherapie 2009; hoofdstuk 4, 72-87. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, ISBN 9789031360321.

Artikel als product van eigen werk

Dijk-Koot CA, Ham I van der, Buffart LM, Sluis CK van der, Stam HJ, PeschBatenburg JMFB, Roebroeck ME. Current experiences with the prosthetic upper extremity functional index (PUFI) in follow up of children with upper limb reduction deficiency. J Prosthet Orthot 2009, 21, 2: 110-114. Eissens M, Sluis CK van der. Ulnairdeviatie: bewegen in ketens. Ned Tijdschr Handther 2009, 18: 14-18. Eissens M, Sluis CK van der. De reumatische duim. Ned Tijdschr Handther 2009, 18: 19-24.

Hettinga FJ, Dekker R, Aanholt PCTh van, Bijker KE, Hoekstra F, Houdijk JHP, Groot S de, Janssen ThWJ, Scot M, Woude L van der. Rehabilitation: mobility, exercise & sports. Congresverslag. Revalidata 2009, 152, 31:21-23. Reneman MF, Köke AJA. Functioneren met chronische pijn aan het bewegingsapparaat; drie theoretische modellen. Fysiopraxis 2009, 18, 8, 10-13. Schiphorst Preuper HR, Geertzen JHB, Reneman MF. Chronische rugklachten, pijnrevalidatie en arbeid. Tijdschr Bedrijfsen Verzekeringsgeneesk 2009, 17, 5: 198-201. Soer R, Hofstra B, Kleen M. Mindfulness, acceptatie en hartcoherentietraining. Fysiopraxis 2009, 18, 8: 22-25. Soer R, Hofstra B, Waterschoot F, Schiphorst Preuper HR, Kleen M. Casus multidisciplinaire Pijnrevalidatie. ACT behandeling. Fysiopraxis 2009, 18, 8:26-29.

Boekbijdrage n.a.v. congres of cursus (Nederlandstalig)

Blécourt ACE de. Prothesiologie bij kinderen. In: Geertzen JHB, Rietman JS (eds). Syllabus Amputatie en prothesiologie van de onderste extremiteit. Afdeling Revalidatiegeneeskunde /Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-69-1, 2009: 37-40. Blécourt ACE de. Functionele klachten bij kinderen en revalidatie. In: Geertzen JHB, Martina JD, Zahavi BAA, (eds). 4th Postgraduate Course Revalidatiegeneeskunde. NASKHO, Stichting Revalidatiecentrum Curaçao, Print Express, Curaçao, Nederlandse Antillen, ISBN 978-90-74768-41-2, 2009: 114-120. Bredeweg, S, Dekker R. De hardloopschoen. In: Postema K, Rommers GM (eds). Syllabus De orthopedische schoen. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-68-4, 2009: 82-89.

jaarverslag 2009

afdeling revalidatiegeneeskunde

Rommers GM, Zijlstra H. Uitlijning prothese onderste extremiteit. In: Geertzen JHB, Rietman JS (eds). Syllabus Amputatie en prothesiologie van de onderste extremiteit. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-69-1, 2009: 29-30.

Dekker R. Langetermijngevolgen van sportletsels. In: Geertzen JHB, Martina JD, Zahavi BAA, (eds). 4th Postgraduate Course Revalidatiegeneeskunde. NASKHO, Stichting Revalidatiecentrum Curaçao, Print Express, Curaçao, Nederlandse Antillen, ISBN 978-90-74768-41-2, 2009: 42-45. Dekker R. Ergometrie en revalidatie. In: Geertzen JHB, Dekker R. Syllabus Houding en Beweging, Onderzoek Houdings- en Bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen), Meetmethodieken. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG, Groningen, ISBN 978-90-74768-42-9, 2009: 115-121. Dijkstra PU, Kropmans TJ, Los H, Bruining G. Goniometrie: praktisch bekeken. In: Geertzen JHB, Dekker R. Syllabus Houding en Beweging, Onderzoek Houdings- en Bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen), Meetmethodieken. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG, Groningen, ISBN 978-90-74768-42-9, 2009: 55-71. Dijkstra PU. Spierkrachtmetingen. In: Geertzen JHB, Dekker R. Syllabus Houding en Beweging, Onderzoek Houdings- en Bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen), Meetmethodieken. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG, Groningen, ISBN 978-90-74768-42-9, 2009: 75-115.

Maathuis CGB, Becher J.G. De kindervoet; onderzoek en behandeling van stands­ afwijkingen. In: Postema K, Rommers GM (eds). Syllabus De orthopedische schoen. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/ Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-68-4, 2009: 42-50. Maathuis CGB. Functionele prognose bij kinderen met Cerebrale Parese: diagnostiek en behandeling. In: Geertzen JHB, Martina JD, Zahavi BAA, (eds). 4th Postgraduate Course Revalidatiegeneeskunde. NASKHO, Stichting Revalidatiecentrum Curaçao, Print Express, Curaçao, Nederlandse Antillen, ISBN 978-90-74768-41-2, 2009: 67-73. Postema K, Halbertsma JPK. Biomechanica en afwikkelen. In: Postema K, Rommers GM (eds). Syllabus De orthopedische schoen. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/ Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-68-4, 2009: 25-35.

Geertzen JHB. Langetermijngevolgen van een amputatie, fantoompijn na arm- en beenamputatie en stomp(huid) problemen. In: Geertzen JHB, Martina JD, Zahavi BAA, (eds). 4th Postgraduate Course Revalidatiegeneeskunde. NASKHO, Stichting Revalidatiecentrum Curaçao, Print Express, Curaçao, Nederlandse Antillen, ISBN 978-90-74768-41-2, 2009: 20-29.

Postema K. Revalidatiegeneeskunde en bewegen. In: Geertzen JHB, Dekker R. Syllabus Houding en Beweging, Onderzoek Houdings- en Bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen), Meetmethodieken. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG, Groningen, ISBN 978-90-74768-42-9, 2009: 7-9.

Halbertsma JPK, Postema K. Klinisch gangbeeldonderzoek – biomechanica. In: Geertzen JHB, Dekker R. Syllabus Houding en Beweging, Onderzoek Houdings- en Bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen), Meetmethodieken. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG, Groningen, ISBN 978-90-74768-42-9, 2009: 11-25.

Rietman JS, Geertzen JHB. De zin en onzin van ganganalyse. Klinische relevantie? In: Geertzen JHB, Dekker R. Syllabus Houding en Beweging, Onderzoek Houdings- en Bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen), Meetmethodieken. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG, Groningen, ISBN 978-90-74768-42-9, 2009: 25-31.

Rommers GM. Schoenrecept. In: Postema K, Rommers GM (eds). Syllabus De orthopedische schoen. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-68-4, 2009: 19-24. Rommers GM. Immediate fitting of zwachtelen? In: Geertzen JHB, Martina JD, Zahavi BAA, (eds). 4th Postgraduate Course Revalidatiegeneeskunde. NASKHO, Stichting Revalidatiecentrum Curaçao, Print Express, Curaçao, Nederlandse Antillen, ISBN 978-90-74768-41-2, 2009: 5-10. Rommers GM. Stompproblemen. In: Cools HJM, Chel VGM, Iserief PB, Went PBM, Wind AW (eds). Vorderingen in de verpleeghuisgeneeskunde, Boerhaave Cie PAOG, LUMC, Leiden, ISBN/EAN 978-90-6767-666-3: 2009: 85-95. Schiphorst Preuper HR. Chronische pijnklachten van het houdings- en bewegingsapparaat. Diagnostiek en revalidatie. In: Geertzen JHB, Martina JD, Zahavi BAA, (eds). 4th Postgraduate Course Revalidatiegeneeskunde. NASKHO, Stichting Revalidatiecentrum Curaçao, Print Express, Curaçao, Nederlandse Antillen, ISBN 978-90-74768-41-2, 2009: 120-126. Schrier E. Baat het niet, dan schaadt het niet. In: Geertzen JHB, Rietman JS (eds). Syllabus Amputatie en prothesiologie van de onderste extremiteit. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-69-1, 2009: 19-20.

Simmelink EK. Sport, bewegen en amputatie. In: Geertzen JHB, Martina JD, Zahavi BAA, (eds). 4th Postgraduate Course Revalidatiegeneeskunde. NASKHO, Stichting Revalidatiecentrum Curaçao, Print Express, Curaçao, Nederlandse Antillen, ISBN 978-90-74768-41-2, 2009: 52-58. Sluis CK van der. Het handenlab: een digitaal evaluatiesysteem voor handproblematiek. In: Geertzen JHB, Dekker R. Syllabus Houding en Beweging, Onderzoek Houdings- en Bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen), Meetmethodieken. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG, Groningen, ISBN 978-90-74768-42-9, 2009: 71-75. Stötefalk J, Postema K. Anatomie van de maatschoen en schoenadaptaties. In: Postema K, Rommers GM (eds). Syllabus De orthopedische schoen. Afdeling Revalidatiegeneeskunde-UMCG/ Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-68-4, 2009: 13-19. Zinger GW, Rommers GM. Partiële voetamputaties. In: Postema K, Rommers GM (eds). Syllabus De orthopedische schoen. Afdeling Revalidatiegeneeskunde/ Wenckebach Instituut UMCG, Groningen, ISBN/EAN 978-90-75823-68-4, 2009: 50-60.

Rapport

Vermeulen HM, Amstel J van, Geertzen JHB, Jillings JJ, Remerie SC, Schreurs K. Pijnrevalidatie. Revalidatie Nederland, Utrecht, 2009: 5pp.

2 1 (13

Onderzoek Voordrachten, abstracts en posterpresentaties Voordrachten

Arendz I (mei) Groningen. Implementatie KNGF-richtlijnen voor COPD in de eerste lijn. Expert-meetings COPD Arendz I, Edzes M (juni) Haren. Refereeravond Eerste- en tweedelijns COPDnazorgnetwerk fysiotherapie. Blécourt ACE de (27 oktober) Groningen. Kinderrevalidatie in vogelvlucht (tevens voorzitter). Refereeravond Kindergeneeskunde. Bosmans JC (4 april) Rotterdam. Spiegeltherapie. Symposium Handtherapie van de Praktijkopleiding Handtherapie. Bosmans JC, Eissens MH, Wijdenes PA (30 september) Groningen. Anatomie van de hand. Regionaal netwerk handtherapeuten. Bragaru M (7 april) Amsterdam. Amputees and Sport: a Systematic Review. REHABMOVE. Bragaru M (11 september) Enschede. Amputees and Sport: a Systematic Review. Onderwijsdag. Briel van den MM (14 oktober) Groningen. Aspects in Physical Therapy in Cystic Fibrosis, Case and Discussion. Researchmeeting CF-physical therapists. Curtze C, Hof AL, van Keeken HG, Halbertsma JPK, Postema K, Otten E. (14-19 september) London (UK). Comparative biomechanics of prosthetic feet. European Society of Movement Analysis in Adults and Children.

jaarverslag 2009

Doest ter B (september) Haren. Valpreventie. Vakgroep Fysiotherapie Beatrixoord Dijkstra PU (15 september) Groningen. Trismus and Trauma. Research master.

Feiken JF, Links PJ (26 oktober) Haren. Evaluatie Regionale richtlijn voor ketenzorg logopedie bij CVA-patiënten met spraaken/of taalstoornissen. Ketenzorgnetwerkavond.

Geertzen JHB (14-17 februari) Bangkok (Thailand). Rehabilitation aspects in diabetic foot. ISPO Workshop Lower Limb Amputation Surgery.

Geertzen JHB (1 oktober) Haren. Handfunctie-onderzoek bij een patiënt met een motorisch incomplete cervicale dwarslaesie. Cursus voor ergotherapeuten.

Geertzen JHB (25 maart) ’s-Hertogenbosch. De toegevoegde waarde van Bas Bevaart in Revalidatie(geneeskunde) Nederland. Afscheidsymposium Bevaart.

Geertzen JHB (15 oktober) Porto (Portugal). Update in prosthetics and lower limb amputees. IX Jornadas Internacionais de Medicina Física e de Reabilitaçã (invited).

Geertzen JHB (27 maart) Ermelo. De multidisciplinaire CRPS richtlijn; implementatie volgt?! Voorjaarsvergadering NERASS.

Eissens MH (8 mei) Amsterdam. Certificering handtherapeut. ALV Nederlands Gezelschap voor Handtherapie.

Geertzen JHB (14-17 februari) Bangkok (Thailand). Prediction of functional outcome after amputation. ISPO Workshop Lower Limb Amputation Surgery.

Geertzen JHB (7 mei) Groningen. Opening en toelichting op het programma Amputatie onder het niveau van de knie (praktijk). Multidisciplinaire cursus voor aios ‘Amputatie en revalidatie’.

Eringa EM (4 november) Utrecht. Van diëtist naar Physician Assistant Congres Nederlandse Vereniging van Diëtisten.

Geertzen JHB (14-17 februari) Bangkok (Thailand). Sexuality and amputation. ISPO Workshop Lower Limb Amputation Surgery.

Geertzen JHB (8 mei) Groningen. Het revalidatieproces. Multidisciplinaire cursus voor aios ‘Amputatie en revalidatie’.

Eissens MH, Lahoda LU (14 oktober) Groningen. De reumatische pols. Capita Selecta.

Geertzen JHB (14-17 februari) Bangkok (Thailand). Skin problems. ISPO Workshop Lower Limb Amputation Surgery.

Geertzen JHB (8 mei) Groningen. Exarticulatie knie (praktijk). Multidisciplinaire cursus voor aios ‘Amputatie en revalidatie’.

Geertzen JHB (14-17 februari) Bangkok (Thailand). Phantom pain and pain management. ISPO Workshop Lower Limb Amputation Surgery.

Geertzen JHB (8 mei) Groningen. Amputatie transfemoraal/heup (praktijk). Multidisciplinaire cursus voor aios ‘Amputatie en revalidatie’.

Eissens MH (21 oktober) Amsterdam. Handfractures. Internationaal congres Nederlands Gezelschap voor Handtherapie & Nederlandse Vereniging voor Handchirurgen. Feiken JF, Jonkers R, Meilof L, Exter T den, Sijbinga R, Schönherr MC (2 oktober) Antalya (Turkije). Apraxie of speech? Towards the development of a diagnostic instrument. International Conference Science of Aphasia. Feiken JF, Hurkmans JJS. (2 november) Amersfoort. Rapportage project Verbale apraxie; diagnostiek en therapie, 01-092008/ 01-09-2009, Stichting Afasie Nederland.

Geertzen JHB (14-17 februari) Bangkok (Thailand). Rehabilitation in hip-discarticulation & hemipelvectomy. ISPO Workshop Lower Limb Amputation Surgery. Geertzen JHB (14-17 februari) Bangkok (Thailand). General introduction diabetic foot. ISPO Workshop Lower Limb Amputation Surgery. Geertzen JHB (14-17 februari) Bangkok (Thailand). Physical examination of the diabetic foot. ISPO Workshop Lower Limb Amputation Surgery.

afdeling revalidatiegeneeskunde

Geertzen JHB (8 mei) Groningen. Take home messages: Wat kan er nu verbeterd worden binnen het amputatieproces? Multidisciplinaire cursus voor aios ‘Amputatie en revalidatie’. Geertzen JHB (14 september) Istanbul (Turkije). ISPO: mission, vision, values and goals. 7th National Prosthetics and Orthotics Congress (invited). Geertzen JHB (14 september) Istanbul (Turkije). Skin problems of the amputee stump. 7th National Prosthetics and Orthotics Congress (invited).

Geertzen JHB (16 oktober) Porto (Portugal). Phantom limb pain after lower limb amputations. IX Jornadas Internacionais de Medicina Física e de Reabilitaçã (invited). Geertzen JHB (9 november) Hanoi (Vietnam). The sequalae after amputation. University of Labour and Social Affairs (invited). Gokeler A (maart) Heerenveen. ACL-Reconstruction - Good hardware and/or software? Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie. Gokeler A, Lehmann M. (oktober) Berlijn (Duitsland). Update on Surgical treatment SLAP Lesions. 71st German Orthopaedics and Traumatology International Meeting. Hagen HH, Eissens MH (16 december) Groningen. Dupuytren. Regionaal netwerk handtherapeuten. Halbertsma JPK, Postema K (12-13 februari) Enschede. Biomechanica, bewegingsanalyse bij volwassen CVA-patiënten. Roessingh Research and Development Halbertsma JPK, Postema K (november) Den Haag. Use of ground Reaction Force. IVO World Congress.

Helmus M (14 november) Amsterdam. Bewegen vermijders minder? Onderzoek naar relatie tussen activiteitenniveau en psychologische factoren bij chronisch pijnpatiënten. KNGF-congres. Hoek FD van der, Stuive I, ReindersMesselink HA, Holty L, Weert E van, Maathuis CGB (9 december) Groningen. Fysieke fitheid bij kinderen met Developmental Coordination Disorder. Multidisciplinaire regioavond ‘Developmental Coordination Disorder’. Hof AL (17-19 september) London. Balance during walking: how to keep your head up. ESMAC. Horst MB van der, Loon RLE van, Weert E van, Roofthooft MTR, Berger RMF (29 augustus-2 september) Barcelona (Spanje). Extension of the 6MWT in children with pulmonary arterial hypertension: value of additional variables such as oxygen saturation, heart rate and Borg score in estimating disease severity and prognosis. European Society of Cardiology. Hoving JW, Grootoonk A, Tepper M (23-27 maart) Toronto (Canada). The educational quality of a DVD for patient and partner concerning prevention of shoulder pain after stroke. 10th Quadrennial Congress of The World Federation of Neuroscience Nurses. Huizing K, Reinders-Messelink HA, Maathuis CGB, Hadders-Algra M, Sluis CK van der (20-23 mei) Tempe (USA). Age at first prosthetic fitting and later functional outcome in children and young adults with unilateral congenital belowelbow deficiency; a cross-sectional study. Association of Children’s ProstheticOrthotic Clinics. Iren PTA van, Eissens MH (18 juni) Amsterdam. Spiegeltherapie bij Cerebral Palsy. Academische dag voor ergotherapeuten.

Halbertsma JPK, Maathuis CGB (25 maart) Paramaribo (Suriname). Application of ground reaction force in children with CP.

4 1 (15

Jager–Wittenaar H, Dijkstra PU, Vissink A, van Oort, RP, van der Laan BFAM, Roodenburg JLN. (8-11 juli) Toronto (Canada). Malnutrition and quality of life in patients treated for oral or oropharyngeal cancer. 2nd World Congress of the International Academy of Oral Oncology. Jansma FFI (12 februari) Haren. Zelfmanagement in de revalidatie? Themabijeenkomst Kombrink MAR (16 januari) Groningen. Richtlijnimplementatie, hoe doe je dit? Symposium Diagnostiek en behandeling van kinderen met een Spastische Cerebrale Parese. Lelieveld OTHM (juni) Groningen. Reumaatjes@work. Refereerlunch Beatrix Kinderkliniek. Lelieveld OTHM (november) Assen. Reumaatjes@work: een goed idee. Ouder en kind-dag Juveniele Idiopatische Artritis. Lettinga AT (11 november) Groningen. Zelfmanagement in de revalidatiepraktijk. Studiedag chronisch zieken en zelfmanagement, sector A Lettinga AT, Twillert S van, Stuive I (24 november) Haren. ‘Over muren heen: op weg naar een duurzame revalidatie’. Themabijeenkomst Centrum voor Revalidatie Maathuis CGB (12 januari) Hilversum. Workshop Beeldvorming. Nascholing Kinderrevalidatieartsen. Maathuis CGB (16 januari) Groningen. Evidence based richtlijn ontwikkeling; beschrijving ziektebeeld en organisatie van de zorg. Symposium Implementatie Richtlijn CP Maathuis CGB (19 februari) Sydney (Australië). Dutch version of the the functional mobility scale: a valid and reliable tool for measuring functional mobility in children with Cerebral Palsy? International Cerebral Palsy Conference.

jaarverslag 2009

Maathuis CGB (23 juni) Hilversum. Workshop Beeldvorming. Nascholing Kinderrevalidatieartsen. Maathuis CGB (27 november) Groningen. Kinderneurologisch onderzoek van Touwen. Cursus Mesch H, (15 oktober) Groningen. De kunst van het verleiden. Refereeravond eerstelijn Lifestyle en diabetes.  Mulder GA (18 mei) Groningen. Blaasproblemen en revalidatie. Regio-avond urologie voor de NoordNederlandse urologen. Netten SJJ van (30 oktober) Ermelo. How about patients’ expectations of orthopaedic shoes? (prijs voor de beste presentatie) VRA-congres. Netten SJJ van (12 november) Den Haag. Use and usability of custom-made orthopaedic shoes. World Congress Orthopaedic Shoe Technology, IVO. Netten SJJ van (12 november) Den Haag. How about patients’ expectations of orthopaedic shoes? World Congress Orthopaedic Shoe Technology, IVO. Netten SJJ van (26 november) Bilderberg. Use and usability of custom-made orthopaedic shoes. Jaarcongres Nederlandse Vereniging voor Neurovasculaire Complicaties bij Diabetes. Niet O. van der (25 september) Groningen. Dutch i-LIMB evaluation. Landelijke Werkgroep Amputaties en Prothesen van de Arm. Niet O. van der (15 oktober) Grobbendonk, (België) The first Dutch i-LIMB experience. Internationaal Loth Upper Extremity Symposium. Nomden JG (6 april) Utrecht. Cystic Fibrosis and Physical Therapy. Expert Meeting Cystic Fibrosis.

afdeling revalidatiegeneeskunde

Nomden JG (14 oktober) Groningen. Aspects in Physical Therapy in Cystic Fibrosis. Research meeting CF-physical therapists.

Postema K (september) Nijmegen. Tandheelkunde en revalidatie: competitie of competentie? Radboud Universiteit.

Reneman MF (8 oktober) Groningen. Bewegingsmeters. Weet wat je meet! Studiekring Noord voor bedrijfs- en verzekeringsartsen.

Oosting J (8 oktober) Haren. Samen loopt het beter (tevens workshop). Seminar OIM

Postema K (september) London. The effects of vibrating insoles on standing balance in diabetic neuropathy. Esmac World Congres.

Reneman MF (11 november) Groningen. Meten van fysieke arbeidscapaciteit: Fysiek is altijd psychisch…maar hoe dan? Mini-symposium Psychophysical capacity in non-specific chronic low back pain.

Oosting J (12 december) Nijmegen. Stompharding en littekenmassage (tevens workshop). Symposium Werkgroep Fysiotherapie en Amputatie. Postema K (januari) Den Bosch. Metatarsalgie; zin en onzin van steunzolen. Gastspreker NOV. Postema K (februari) Eindhoven. Orthopedische technologie in beweging. Fontys Hogescholen. Postema K, Halbertsma JPK (12-13 februari) Enschede. Orthesen, bewegingsanalyse bij volwassen CVA-patiënten. Roessingh Research and Development Postema K (juni) Haren. De diabetische schoen. OIM-symposium. Postema K (juni) Amsterdam. Laboratory research for amputees and prosthetics. Bewegingswetenschappen VUMC.

Postema K (oktober) Enschede. De voetafwikkeling; Gangbeeldanalyse. Roessingh Research and Development. Postema K, Halbertsma JPK (november) Den Haag. Gait analysis and biomechanics. IVO World Congress.

Reneman MF (13-14 november) Amsterdam. Begripsverwarring bij een functionele capaciteits evaluatie; een Delphi studie. KNGF-jaarcongres fysiotherapie.

Postema K, Halbertsma JPK (november) Den Haag. Biomechanics of the rockerbar. IVO World Congress.

Reneman MF (13-14 november) Amsterdam. Bewegen vermijders minder? Psychologische factoren en activiteiten bij mensen met chronische pijn. KNGF-jaarcongres fysiotherapie.

Postema K (november) Den Haag. Vibrating insoles in diabetic neuropathy. IVO World Congres.

Reneman MF (18 november) Driebergen. Ontwikkelingen FCE; 10 jaar in vogelvlucht. Congres FCE in Nederland, nut of noodzaak.

Postema K (november) Groningen. Research for Amputees and prosthetics. Bewegingswetenschappen RUG.

Rommers GM (19-20 maart) Steenwijk. Ph D course timemanagement. SHARE

Reinders-Messelink HA (17 maart) Nijmegen. TAPES en OPUS, uitkomstmaten voor patiënten met een amputatie van de bovenste extremiteit. WAP-A bijeenkomst.

Rommers GM (25 maart) Utrecht. SIGAM score en welke meting wanneer? VRA, WAP-dag.

Postema K (augustus) Hong Kong. Gait analysis and joint moments. Asian Prosthetic and Orthotic Scientific Meeting

Reinders-Messelink HA (25 september) Groningen. TAPES and OPUS, outcome instruments for patients with upper extremity amputation. WAP-A Conference.

Postema K, Halbertsma JPK (augustus) Hong Kong. Restoring gait with a frontal ankle foot orthosis. Asian Prosthetic and Orthotic Scientific Meeting

Reneman MF (14-17 juni) Boston (USA). Performance based measures of activities, predictive for what? Workshop organisatie, leiding en bijdrage. X International Low Back Pain Forum.

Postema K, Halbertsma JPK (augustus) Hong Kong. Biomechanics of the rockerbar (workshop) Asian Prosthetic and Orthotic Scientific Meeting

Reneman MF, Wittink H, Soer R (14-17 juni) Boston (USA). Capacity based measures of activities; predictive for what? Primary Care Research On Low Back Pain. Harvard Medical School.

Rommers GM (25 juni) Haren. De diabetische voet. OIM-symposium. Rommers GM (24 september) Leiden. Stompproblemen; vorderingen in de verpleeghuisgeneeskunde. LUMC.

Rommers GM (20 november) Rotterdam/dagvoorzitter. Prothesegebruik: wat is de invloed op de ADL activiteiten van de 65+ er? Seminar Westland Orthopedie. Rommers GM (10 december) Leeuwarden. Stompbehandeling na amputatie. Refereeravond VERENSO regio Friesland. Schiphorst Preuper HR (6 november) Haren. Pijnrevalidatie en sport. Organisatie themadag patiënten­ verenigingen chronische pijn en sport. Schönherr MC (9 april) Groningen. Inleiding ketenzorg bij traumatisch hersenletsel (tevens voorzitter). Regio-avond Traumatisch Hersenletsel. Schönherr MC (9 april) Groningen. Perspectief in de keten bij traumatisch hersenletsel. Regio-avond Traumatisch Hersenletsel. Schrier E, Opsteegh L (2 april) Groningen. Oplossingsgerichte Therapie ter versnelling van de Werkhervatting bij Handletsels (workshop). Netwerk Oplossingsgericht Werkenden. Schrier E (mei) Groningen. De blinde en de olifant. Regioavond artsen CABE. Schrier E (7-8 mei) Groningen. Baat het niet, dan schaadt het niet. AIOS chirurgie, orthopedie en revalidatiegeneeskunde.

Rommers GM (30 oktober) Ermelo. Workshop WAP. VRA-jaarvergadering.

Siemonsma PC, Lettinga AT. (2 november) Keele (Engeland). Cognitive treatment of illness perceptions: the benefits of a theory-driven design. Keele University, Arthritis Research Campaign National Primary Care Centre.

Rommers GM (12 november) Eelde-Paterswolde. Stompbehandeling na amputatie. Refereeravond VERENSO, regio GroningenDrenthe.

Siemonsma PC, Lettinga AT. (3 november) Keele, Engeland. Benefits of a theorydriven approach to chronic low back pain rehabilitation. Keele University, Primary Care Sciences.

6 1 (17

Siemonsma PC, Stuive I, Vollebregt JA, Lankhorst GJ, Roorda LD, Lettinga AT (10 september) Lissabon (Portugal). Cognitive treatment of illness perceptions in chronic low back pain: short term outcomes of a randomized controlled trial. 6th European Congress on pain, IASP. Siemonsma PC, Stuive I, Vollebregt JA, Lankhorst GJ, Roorda LD, Lettinga AT. (11 juni) Kopenhagen (Denemarken). Effects of Cognitive Treatment of Illness Perceptions on activity limitations in chronic low back pain: short term outcomes of a randomized controlled trial. EULAR Simmelink EK (3 december) Noordwijkerhout. Reproduceerbaarheid en validiteit van de gecombineerde arm-been (Cruiser) ergometer. Sportmedisch wetenschappelijk jaarcongres Sport, bewegen & Gezondheid 2009. Sluis CK van der (23 april) Paterswolde. Gevolgen van ongevallen bij jonge bestuurders. Werkconferentie provincie Groningen en regiopolitie Groningen. Sluis CK van der (15 mei) Amsterdam. Anatomie strekpezen. Pro-education, opleiding voor handtherapie.

Soer R, van der Schans CP, Groothoff JW, Geertzen JHB, Reneman MF (14-17 juni) Boston (USA). Towards consensus in operational definitions in FCE: a Delphi survey. Primary Care Research On Low Back Pain. Harvard Medical School.

Vennik PHW (29 april) Groningen. COPD en revalidatie. AIOS Huisartsgeneeskunde.

Soer R (18 november) Driebergen. Functionele Capaciteits Evaluaties: nut of noodzaak? Landelijk congres FCE.

Vennik PHW (25 mei) Groningen. Podiuminterview Zorgbelang. Symposium patiëntencommunicatie.

Tepper M (16 januari) Haarlem. Een hemiplegische patiënt in de tropen. TAGIO-dag (medeorganisator).

Verschuren JEA (20 augustus) Puerto Rico. Sexuality and limb amputation: a systematic literature review. Congres International Academy for Sex Research (IASR).

Tepper M, Oosterkamp K, IJzerman F (maart) Dar es Salaam (Tanzania). Teach the Teachers (workshop). Rehabilitation care in stroke patients. Tepper M, Oosterkamp K (maart) Dar es Salaam (Tanzania). Rehabilitation nursing goals and nursing care (workshop). Rehabilitation care in stroke patients. Tepper M, IJzerman F (maart) Dar es Salaam (Tanzania). Management in stroke rehabilitation for physiotherapist and occupational therapist (workshop). Rehabilitation care in stroke patients.

Sluis CK van der (15 mei) Amsterdam. Anatomie buigpezen. Pro-education, opleiding voor handtherapie.

Tepper M, Oosterkamp K, IJzerman F, Aris E (maart) Dar es Salaam (Tanzania). Multidisciplinary approach in Stroke Care. Rehabilitation care in stroke patients.

Sluis CK van der (18 juni) Groningen. Valkuilen bij de revalidatie van strekpeesletsels. Gevorderdencursus Traumatologie.

Twillert S van (15 januari) Haren. Behoud van resultaat na revalidatie bij een beenamputatie. Amputatieteam CvR

Sluis CK van der (18 juni) Heerenveen. Revalidatie van buigpeesletsels. Regionale refereeravond plastische chirurgie.

Twillert S van, Otten E, Keeken H, Hemminga T, Vrieling A. (19 januari) Haren. Krachten Bundelen. Amputatieteam CvR.

Sluis CK van der (16 oktober) Westerlo (België). Protocol high tech armvoorzieningen in Nederland. Congres Upper Extremity.

Twillert S van, Otten E, Keeken H, Hemminga T, Vrieling A. (23 februari) Haren. Krachten Bundelen. Amputatieteam CvR.

Sluis CK van der (21 november) Amsterdam. Revalidatie na een handtrauma. Ned Ver voor Handchirurgie.

Vennik PHW (19 januari) Haren. Klinische les. Longfunctieafdeling.

jaarverslag 2009

Vennik PHW (4 maart) Drachten. Substitutie van zorg. Discussiepanel eerstelijns zorgbeurs.

afdeling revalidatiegeneeskunde

Voogd JN de (september) Pisa (Italië). Evidence that depressive symptoms predict mortality in patients with COPD. European Health Psychology Society Conference. Voogd JN de (september) Pisa (Italië). Is type D personality an explanation? European Health Psychology Society Conference. Voogd JN de (27 oktober) Groningen. Workshop: Hoe bespreek ik seksualiteit met mijn patiënt? Minisymposium Astma & COPD. Waggeveld MH, Groep M van der (18 juni) Amsterdam. Het klimmersleertje. Academische dag voor ergotherapeuten. Weert E van (3 april) Nijmegen. Effecten van oncologische revalidatie op vermoeidheid. VNO-Chrover, ONCOREV. Weert E van (18 juni) Rotterdam. Exercise therapy in cancer patients. Seminar Revalidatiegeneeskunde Erasmus MC. Weert E van, Hoek van de F, ReindersMesselink HA, Maathuis CGB, Stuive I, (9 december) Groningen. Fysieke fitheid bij kinderen met DCD. Regioavond Kinderrevalidatie.

Weert E van (12 november) Groningen. Bewegingswetenschapper binnen het UMCG. Beroepenvoorlichting MO. Wijdenes PA en Niet O. van der (16 mei) Groningen. Videopresentaties: Meer dan alleen een prothese. Contactdag voor mensen met een aandoening van arm of hand. Wijdenes PA (15 oktober) Grobbendonk (België) Meer dan alleen een prothese. Internationaal Loth Upper Extremity Symposium.

Abstracts

Bongers RM, Bouwsema H, Sluis CK van der. Changes in prehension over training with a myoelectric simulator. In: Compendium Trent International Prosthetic Symposium, Loughborough UK, 18-20 May 2009, p50-51. Bouwsema H, Sluis CK van der, Bongers RM. Properties of goal-directed movements with upper extremity prostheses. In: Compendium Trent International Prosthetic Symposium, Loughborough UK, 18-20 May 2009, p34-35. Gorter JW, Hadders-Algra M, Ketelaar M, Becher J, Berg R van den, Maathuis CBG, Jongmans M, Dallmeijer A, Roebroeck M, Lindeman E (18-21 februari) Learn to Move: Effects of age specific interventions to optimize performance of mobility related activities of children and adolescents (age 0-24 years) with Cerebral Palsy: A research program. In: Conference Proceedings, International Cerebral Palsy Conference, pag 135. Halbertsma JPK, Grob A, Maathuis CGB (18-21 februari) Dutch version of the functional mobility scale: a valid and reliable tool for measuring functional mobility in children with Cerebral Palsy? In: Conference Proceedings International Cerebral Palsy Conference, pag 80.

Halbertsma JPK, Maathuis PGM, Maathuis CGB (18-21 februari) Use of ground reaction force for clinical judgment in children with cerebral palsy: a case study. In: Conference Proceedings, International Cerebral Palsy Conference. Pag 147. Huizing K, Reinders-Messelink HA, Maathuis CGB, Hadders-Algra M, Sluis CK van der. Age at first fitting and later functional outcome in children and young adults with unilateral congenital belowelbow deficiency: a cross-sectional study. In: ACPOC Annual meeting, Tempe, Arizona USA, May 20-23, 2009, p 30-31. Jager-Wittenaar H, Dijkstra PU, Vissink A, van der Laan BFAM, Roodenburg JLN. Ondervoeding en kwaliteit van leven van patiënten behandeld voor een mondholteof orofarynxcarcinoom. In: Kaakchirurgie in de frontlinie. 53e Najaarsvergadering NVMKA 5&6 november 2009, Groene Kan, van den Bosch & Fikkert Almelo, pg 87 ISBN 978-90-74178-17-4 Krabbe CA, Pruim J, Dijkstra PU, Balink H, van der Laan BFAM, de Visscher JGA, Roodenburg JLN. Seriële FDG Pet in de follow-up van curatief behandelde plaveiselcel carcinomen van de mondholte en oropharynx. In: Kaakchirurgie in de frontlinie. 53e Najaarsvergadering NVMKA 5&6 november 2009, Groene Kan, van den Bosch & Fikkert Almelo, pg 86 ISBN 978-90-74178-17-4 Maathuis CGB (mei) Functionele prognose bij Cerebrale Parese. In: Post Graduate course Revalidatiegeneeskunde, pag 58-64 Maathuis CGB (mei) Bewegingsstoornissen bij kinderen met Cerebrale Parese: diagnostiek en behandeling. In: Post Graduate course Revalidatiegeneeskunde, pag 67-72 Maathuis CGB, Steenbeek D. Pijn bij kinderen met een cerebrale parese. In: Pijn Info,Thema Pijn en revalidatiegeneeskunde, 19, pg 55- 67.

Postema K, Hijmans JM, Zijlstra W, Hof AL, Geertzen JHB. The effect of vibrating insoles on standing balance in diabetic neuropathy. ESMAC London, 17-19 sept 2009 Tepper M. (januari) Beroerte (CVA) Redactie: Dussen, L.van der, Groot DMF de, Schiemanck SK. ISBN 978-90-373-0349-0; PAOG Nijmegen (tevens medeorganisator). Zuidema B (31 maart) Groningen. Inhalatie medicatie Refereeravond eerstelijn fysiotherapeuten. Zuidema B (1 april) Groningen. Inhalatie instructie Praktijkondersteuners en apothekersassistenten. Zuidema B (27 oktober), Groningen. Minisymposium Astma/COPD Verpleegkundigen en praktijkondersteuners. Zuidema B (19 november) Leek. Bijscholing inhalatie-instructie. Vredewold verzorgingshuis

Posterpresentaties

Curtze C, Hof AL, van Keeken HG, Halbertsma JPK, Otten E, Postema K. (14-19 september) London (UK). Lower limb amputation and the ability to reorganize motor control. European Society of Movement Analysis in Adults and Children. Curtze C, Otten E, Postema K. (23-25 juli) Marseille, (France) Mental representation of leg movement in lower-limb amputees: constraints or plasticity? Progress in Motor Control VII. Dijkstra PU, Kamstra JI, Beurskens CHG, Reintsema H, Roodenburg JLN. (8-11 juli) Toronto (Canada). Effect of Therabite® exercises in head and neck oncology patients. 2nd World congress of the international academy of Oral Oncology.

8 1 (19

Elema A, Putten A vd, Reinders-Messelink HA, Vlaskamp C, Boonstra AM, Narayanan UG, Maathuis CGB. (5-7 november) Utrecht. Comparison of three instruments for measuring health related quality of life of children with cerebral palsy. BOSK-ICPS-DACD. Eringa EM (28 januari) Groningen. Deficiënte voeding bij derdelijnslongrevalidanten. Hanze Connect-opleiding. Eringa EM (12 september) Wenen (Oostenrijk).Insufficient food intake by pulmonary patients. Congres European Respiratory Society Feiken JF, Sijbinga R. Exter T den, Meil L of, Jonkers R. (26 – 30 mei) Colorado (USA). Diagnostic Instrument Apraxia of Speech. Clinical Aphasiology Conference. Gorter JW, Hadders-Algra M, Ketelaar M, Becher J, Berg R van den, Maathuis CBG, Jongmans M, Dallmeijer A, Roebroeck M, Lindeman E. 18-21 februari Sydney (Australië). Learn 2 Move: Effects of age-specific interventions to optimize performance of mobility related activities of children and adolescents (age 0-24 years) with Cerebral Palsy: A research program International Cerebral Palsy Conference. Halbertsma JPK, Maathuis PGM, Maathuis CBG (18-21 februari) Sydney (Australië). Use of ground reaction force for clinical judgment in children with cerebral palsy: a case study. International Cerebral Palsy Conference. Hielkema T, Maathuis CGB, Bos AF, Dirks JF, Doormaal EF van, Reinders-Messelink HA, Verheijden JMA, Vlaskamp C, Hadders-Algra M. (5-7 november) Utrecht. LEARN 2 MOVE, effects of age-specific interventions to optimise performance of mobility-related activities of children and adolescents with cerebral palsy (CP): the age group of 0 to 2 years. BOSK-ICPS-DACD. Hof AL, Vermerris SM, Gjaltema WA (21-25 juni) Bologna (Italië) Balance responses to lateral perturbations in treadmill walking. Congress of ISPG.

jaarverslag 2009

Jager-Wittenaar H, Dijkstra PU, Langendijk JA, van der Laan BFAM, Pruim J, Roodenburg JLN. (8-11 juli) Toronto (Canada). Changes in body composition during and after head and neck cancer treatment: Preliminary results. 2nd World congress of the international academy of Oral Oncology. Kombrink MAR (5-7 november) Utrecht. Implementation of the National Guideline Diagnosis and treatment of children with spastic Cerebral Palsy. How to do it? Symposium A global status quo on Cerebral Palsy, with a view to the future. Netten SJJ van (21 augustus) Hongkong. Use and Usability of Custom-Made Orthopaedic Shoes Asian Prosthetic and Orthotic Scientific Meeting. Nomden JG, Briel MM van den, Vrijlandt EJLE, Vries G de, Weert E van (10-13 juni) Brest (Frankrijk). Quality of life in children with CF and their parents. European Cystic Fibrosis Conference. Nomden JG, Briel MM van den, Vrijlandt EJLE, Vries G de, Weert E van (10-13 juni) Brest (Frankrijk). Associations between walking distance and quality of life in children with CF. European Cystic Fibrosis Conference. Oosterkamp K, Tepper M, Aris E. (23-27 maart) Toronto (Canada). Introduction of ICF and Barthel Index for stroke management in developing countries. 10th Quadrennial Congress of The World Federation of Neuroscience Nurses. Reneman MF (9-12 september) Lissabon (Portugal). Risk and prognostic factors for non-specific musculoskeletal pain; a synthesis of evidence from systematic reviews classified into ICF dimensions. Pain in Europe VI. Reneman MF (14-17 juni) Boston (USA.) Relationship between psychological factors and performance-based and self-reported disability in chronic low back pain. X International Low Back Pain Forum.

afdeling revalidatiegeneeskunde

Ruis K, Vries SJ de, Tepper M, Otten B. (4-5 juni) Groningen. The ability of motor imagery in stroke patients. ISCOM. Siemonsma PC, Stuive I, Vollebregt JA, Lankhorst GJ, Roorda LD, Lettinga AT. (27-28 april) Egmond aan Zee. Effectiviteit van cognitieve behandeling van ziekte­percepties op fysieke activiteiten van patiënten met chronische aspecifieke rugklachten: kortetermijnresultaten van een RCT. NIP-congres. Siemonsma PC, Schröder CD, Dekker JHM, Lettinga AT. (27-28 april) Egmond aan Zee. Cognitieve behandeling van ziektepercepties bij patiënten met chronische aspecifieke rugklachten: werkingsmechanisme en theoretische onderbouwing. NIP-congres. Simmelink EK (7-9 april) Amsterdam. Repeatability and validity of the combined arm-leg (Cruiser) ergometer. 4th International State-of-the-Art Congress Rehabilitation: Mobility, Exercise & Sports. Soer R, van der Schans CP, Groothoff JW, Geertzen JHB, Reneman MF. (9-12 september) Lissabon (Portugal). Towards consensus in operational definitions in FCE. Pain in Europe VI. Soer R, van der Schans CP, Geertzen JHB, Groothoff JW, Brouwer S, Dijkstra PU. (9-12 september) Lissabon (Portugal). Relevance of normative values for Functional Capacity Evaluation. Pain in Europe VI. Verschuren JEA, Geertzen JHB, Es CG van Dijkstra PU (30 november) Groningen. A systematic literature review of sexuality and limb amputation. Visitatiecommissie. Vries HJ de, Brouwer S, Groothoff JW, Geertzen JHB, Reneman MF. (13 november) Noordwijk. Working with chronic nonspecific musculoskeletal pain: a new reference for rehabilitation, occupational and insurance medicine. Dutch International Congress on Insurance Medicine.

0 2 (21

Opleiding tot revalidatiearts

De opleider

Dr. C.G.B. Maathuis, revalidatiearts en opleider, afdeling Revalidatiegeneeskunde – UMCG.

De afdeling Revalidatiegeneeskunde UMCG is het grootste opleidingsinstituut voor revalidatieartsen in Nederland. Per jaar worden er vier of vijf nieuwe AIOS-sen* aangenomen; in 2009 waren er in totaal vijftien assistenten in opleiding, van wie twee AIOSKO’s. ** We leverden in 2009 één nieuwe revalidatiearts af (Jessika van Hoorn), die voor de afdeling behouden bleef. Zij werkt bij de Kinderrevalidatie. Als universitair centrum heeft de afdeling Revalidatiegeneeskunde - UMCG een belangrijke regiefunctie bij de instroom van nieuwe AIOS-sen in de drie opleidingcircuits voor Revalidatiegeneeskunde in Noord-Nederland: UMCG/Revalidatie Friesland, Enschede en Zwolle. Het aantal instromende AIOS-sen varieert per jaar. In 2009 gingen er vier naar het UMCG, één naar Revalidatie Friesland, drie naar Het Roessingh Enschede/Medisch Spectrum Twente/Zorggroep Twente en één assistent ging naar De Vogellanden/Isalaklinieken in Zwolle.

De opleider is eindverantwoordelijk voor het opleidingsplan (zowel op het gebied van patiëntenzorg, als onderwijs en onderzoek) en het stroomschema. Om alle aspecten van revalidatiegeneeskunde te leren kennen, werkt de AIOS volgens een schema op locatie Groningen (de poli Revalidatie in het UMCG), in locatie Beatrixoord en/of bij Revalidatie Friesland. In het eerste jaar houdt de opleider elke drie maanden een voortgangsgesprek met de AIOS en aan het einde van het eerste én tweede jaar krijgt de AIOS te horen of hij door kan gaan met zijn opleiding. Daarna zijn er voortgangsgesprekken bij iedere stage en na ieder jaar. De stafleden stimuleren een proactieve houding en het nemen van eigen verantwoordelijkheid door de AIOS. Plaatsvervangend opleider is Rienk Dekker.

* AIOS: Arts In Opleiding tot Specialist ** AIOSKO: Arts In Opleiding tot Specialist en Klinisch Onderzoeker

jaarverslag 2009

afdeling revalidatiegeneeskunde

Goed aangeschreven

Van alle hoogleraren Revalidatiegeneeskunde die er in Nederland zijn (geweest), zijn er vijf in Groningen opgeleid. De afdeling staat zeer goed aangeschreven als opleidingsinstituut en alle stafleden maken dan ook veel werk van de opleiding. Zo zijn er ‘Korte Klinische Beoordelingen’, refereeravonden, capita selecta-avonden, eenmaal per maand ‘gestructureerd onderwijs’, waarvoor de AIOS-sen zelf een onderwerp aandragen. Intakes worden vastgelegd op video zodat ze later samen met de supervisor beoordeeld kunnen worden. Daarnaast doen de assistenten een onderzoek, waarvan zij bij het afsluiten van de opleiding – uniek in Nederland - een artikel submitted hebben bij een (inter)nationaal tijdschrift met impact factor, liefst zo hoog mogelijk.

Onderwijsdag

Samen met de opleiders in Enschede en Zwolle werd in september 2009 voor het eerst een Onderwijsdag gehouden. Het doel van de Onderwijsdag is kennis overdragen en uitwisselen. In Enschede kwamen alle AIOS-sen en opleiders uit het opleidingscircuit bij elkaar en hielden, naar aanleiding van het thema ‘Sport en Revalidatie’, presentaties. Revalidatiegeneeskunde - UMCG organiseert en geeft in opdracht van de VRA ook de Basiscursus Houding en Beweging, verplicht voor elke AIOS. De Bij- en nascholingscursussen van de VRA zijn ook verplicht voor stafleden (zie het hoofdstuk Onderwijs).

Willem Eisma-dag

Supervisor van het jaar

De AIOS-sen kiezen sinds 2007 elk jaar ‘de supervisor van het jaar’. Vanuit hun betrokkenheid bij de opleiding filosoferen de assistenten over wie, waarom een goede supervisor is. Daarin spelen inhoudelijke aspecten, didactische kwaliteiten en menselijk betrokkenheid een rol. Ieder jaar wordt de prijs tijdens het stafdiner toegekend. In 2009 werd Coosje Smallenbroek gekozen tot supervisor van het jaar.

Erkenning

Leden van het Concilium van de VRA visiteerden in april 2009 de afdelling. Op basis van hun bevindingen gaf de Medisch Specia­ listen Registratie Commissie opnieuw een erkenning voor vijf jaar voor de volledige opleiding Revalidatiegeneeskunde.

Zo’n zestig van de zeventig revalidatieartsen, die vanaf 1969 zijn opgeleid in het UMCG, waren 2 oktober 2009 aanwezig bij de reünie in het UMCG. De reünie stond in het teken van de opleiding tot revalidatiearts, zowel in retrospect als toekomstgericht. In 1969 werd professor Willem Eisma opleider Revalidatiegeneeskunde, hij zou het eenentwintig jaar blijven en vele revalidatieartsen afleveren. Professor dr. Jan Geertzen was initiatiefnemer van de dag en kondigde aan dat er voortaan elke twee jaar een ‘Willem Eismadag’ zou zijn.

2 2 (23

Onderwijs

Inleiding

Dr. G.M. Rommers, revalidatiearts en onderwijscoördinator afdeling Revalidatiegeneeskunde - UMCG. Het jaar 2009 was voor het onderwijs aan de medische faculteit een jaar van uitbouw van het bestaande onderwijsaanbod. Voorbereidingen werden getroffen om deel te nemen aan het nieuwe curriculum van de International Bachelor Geneeskunde in het Engels. In de Nederlandstalige bachelorfase in de jaren 1, 2 en 3 verzorgden wij onderwijs ter introductie van het vak revalidatiegeneeskunde. De tweedejaarsstudenten werden in contact gebracht met het persoonlijk profileringsonderwijs in de revalidatiegeneeskunde rondom CVA en amputaties van de onderste extremiteit. Verschillende medewerkers waren zeer actief in het overdragen van de methode van denken in de revalidatiegeneeskunde met daarnaast leeropdrachten, huisbezoeken en opdrachten rondom cognitie, wondgenezing en stompvorming. Stafleden begeleidden wederom de coachgroepen in het tweede jaar, zowel binnen de coachgroep als in de spreekkamer op de polikliniek, in de lijn professionele ontwikkeling. In het nieuwe curriculum G2010 werden meerdere studenten van de M3-fase voor onderzoek begeleid binnen de onderzoekslijnen van de afdeling. Een kennismaking met een nieuwe groep studenten die met enthousiasme aan de projecten begon. Daarnaast werd aan meerdere M3-studenten een co-schap van veertien of zes weken aangeboden. De ervaring met de M1-studenten als co-assistent op de beide locaties werd verder uitgebouwd. Het extra onderwijs in lichamelijk onderzoek van arm-hand en enkel-voet werd gecontinueerd om de co-assistenten ook deze vaardigheden te kunnen laten toepassen.

jaarverslag 2009

De samenwerking binnen het co-schappenonderwijs met de collega’s van de afdelingen Orthopedie en Reumatologie werd voortgezet. Naast gemeenschappelijk onderwijs rondom gewrichtsaandoeningen wordt revalidatiegeneeskundig onderwijs verzorgd aan de co-assistenten van alle drie specialismen. Ook staken we veel tijd in het ontwerpen en maken van onderwijs voor het KTC. Daarbij werden steeds de uitgangspunten van de revalidatie in het oog gehouden, zodat de studenten in deze fase van de opleiding verder werden getraind in het toepassen van de International Classification of Function, Disability and Health (ICF) alsmede in het leren uitvoeren van anamnese en lichamelijk onderzoek van het houdings- en bewegingsapparaat. In de KTC-week klinisch onderwijs besteedden wij vanuit de Revalidatiegeneeskunde aandacht aan de problematiek van het CVA. Dit KTC-onderwijs werd eveneens roulerend verzorgd door Orthopedie en Reumatologie met eigen onderwerpen aan de co-assistenten Revalidatiegeneeskunde. De faciliteiten voor de co-assistenten zijn uitgebreid met eigen kamers en op beide locaties zijn spreekkamers met videoregistratie zodat co-assistenten kunnen terugzien hoe zij anamnese en lichamelijk onderzoek uitvoerden. De elektronische leeromgeving ‘Nestor’ werd ingezet bij de blokken persoonlijke profilering in de bachelorfase waar centrumbreed onderwijs werd verzorgd rond de CVA- en amputatiepatiënt. Nestor wordt binnen M1 eveneens gebruikt voor het aanbieden van veel achtergrondinformatie over revalidatiegeneeskunde, alsmede oefen­ modules voor zelfstudie. Resultaten van het revalidatieonderwijs worden op nationaal en internationaal niveau gepresenteerd aan revalidatieartsen

afdeling revalidatiegeneeskunde

Facultair Onderwijs anders

en onderwijskundigen. Leidend hierbij is het overdragen van de specifiek revalidatiegeneeskundige aspecten binnen de medische behandeling.

Facultair Onderwijs Geneeskunde

Bachelorfase G2010 • Bolt A, Simmelink EK: faculteitsdag patiëntenvoordracht, B1. • Dekker R: college Letsel en werk, B2; persoonlijk profileringsprofiel CVA. • Dekker R: college Gevolgen van sportletsels, B3. • Eringa EM: COPD, astma en revalidatie, B2 • Postema K: patiëntencollege, B1. • Rommers GM; revalidatiegeneeskunde B1; onderwijscoördinator revalidatie­ geneeskunde. • Reinders MR: tutorschap B2: beroepsvoorbereiding. • Schiphorst Preuper HR: college Chronische Pijn, B2. • Schönherr MC: klinische conferentie spierziekten, B2. • Sluis CK van der: college Gevolgen van letsels, B2. • Tepper M: persoonlijk profilerings­ profiel CVA, B2; Onderwijs NMA, B2. • Vrieling A, Rommers GM, Geertzen JHB: persoonlijk profileringprofiel Amputatie B2. Persoonlijke profilering. Keuzeproject ‘Het bewegend functioneren van de mens’ • Boorsma PG, Nagel MC: Hartrevalidatie. • Bos GJFJ, Hegeman AK: Kinderfysio­ therapie. • Bosmans JC: ICF. • Fleuren MJT, Brader AG: Neurologie. • Groep: M vd: Workshop ergotherapie. • Hamelink JLC, Slagers AJ: Sportfysio­ therapie.

• H  amelink JLC, Brouwer MA: Tapen. • Iren PTA van: Kinderergotherapie. • Koops CA: Tutorgroeponderwijs ‘Gezondheidspychologie en Reflectie’. • Küthe RF, Mooibroek TM: Orthopedie/ Traumatologie. • Küthe RF, Adrichem EJ van, Meulenbroek RL, Stel JMA, Nagel MC, Bijsterbosch G: Anatomie in vivo. • Lukkien Z: Chronische pijn. • Niet O v.d.: Handtherapie. • Reinsma GD, Berg S. van den: Training longpatiënt en longrevalidatie. • Romkema S: Handtherapie. • Vaatstra PT: Geriatrie. • Waggeveld MH: Neurologie. Masterfase G2010 • Bosmans JC: fysiotherapie bij aandoeningen van het polsgewricht. • Groep Mvd: onderzoek elleboog pols en hand. • Halbertsma JPK: onderwijs gangbeeld aan studenten Bewegingsweten­ schappen. • Hamelink JLC, Küthe RF, Brouwer MA, Hagen HH, Meulenbroek RL, Groep M. van der: PV-sessies in blok ‘Bewegen en Bewogen’ M1; lichamelijk onderzoek van de gewrichten. • Nagel MC: Introductieprogramma co-assistenten in het UMCG. • Reinders MR, Schiphorst Preuper HR: onderwijs IWC-artrose en artritis, samen met Orthopedie en • Reneman M: PVO-onderwijs, onderzoek van elleboog-hand en enkel-voet aan co-assistenten; M1. • Rommers GM: onderwijscoördinator Revalidatiegeneeskunde. • Sluis CK van der: onderwijs IWC-artrose en artritis, samen met Orthopedie en Reumatologie. • Tepper M: onderwijscoördinator M1 voor de co-assistenten locatie Beatrixoord; M2 klinisch redeneren in de tropen. • Tepper M: M1 onderwijs klinische fase; KWC CVA.

• D  ekker R: huisartsenpraktijkbezoek ‘Samen patiënten zien’. • Dijkstra PU: Science writing course (tweemaal). SHARE Groningen. • Dijkstra PU: Wetenschapsmethodologie. Junior Scientific masterclass. • Dijkstra PU: Evidence based practise. ACCARE, Kinder- en jeugdpsychiatrie UMCG. • Dijkstra PU: Statistiek en epidemiologie. AIOS revalidatiegeneeskunde. • Dijkstra PU: Fysiotherapie na kaakgewrichtschirurgie, AIOS kaakchirurgie. • Dijkstra PU: practicumdocent Statistiek. Geneeskunde - UMCG. • Feiken JF, Hurkmans JJS: Hot topics in Linguistics (gastcollege). Algemene Taalwetenschappen RUG. • Geertzen JHB, Dungen J van den (organisatoren): Amputatie en Revalidatie. AIOS orthopedie, chirurgie en revali­ datiegeneeskunde. • Geertzen JHB, Beuker B: Amputatie onder het niveau van de knie. AIOS orthopedie, chirurgie en revali­ datiegeneeskunde. • Geertzen JHB: Wat is revalidatie; wat kan een patiënt verwachten? AIOS orthopedie, chirurgie en revali­ datiegeneeskunde. • Geertzen JHB, Dungen J van den: Exarticulatie knie. AIOS orthopedie, chirurgie en revali­ datiegeneeskunde. • Geertzen JHB, Jutte P: Amputatie transfemoraal. AIOS orthopedie, chirurgie en revali­ datiegeneeskunde. • Geertzen JHB, Dungen J van den: Wat kan er verbeterd worden binnen het amputatieproces? AIOS orthopedie, chirurgie en revali­ datiegeneeskunde. • Jansma FFI: Stoornissen in de bewegingssturing en moderne theorieën over herstelprocessen (gastcollege). Bewegingswetenschappen RUG.

• J ong R. de, Maathuis CGB: Introductie kinderfysiotherapie in de kinderrevalidatie. Bewegingswetenschappen RUG. • Lukkien Z: Fysiotherapie en chronische pijn, Algemeen Vormende Vakken. Diverse faculteiten RUG. • Postema K: Research for Amputees and prosthetics. Bewegingswetenschappen RUG. • Rommers GM, Sluis CK van der: PhD-managementcursus. SHARE Groningen. • Schrier E: De aanvullende rol van de psycholoog in het amputatieproces. AIOS orthopedie, chirurgie en revali­ datiegeneeskunde. • Tepper M: Facultair begeleider coassistent keuze co-schap Tropengeneeskunde.

Onderwijs aan HBO

• H  eins A: Bewegingsagogie en Psychomotorische therapie in de revalidatie. Hogeschool Windesheim. • Jong R de: keuzemodule Kinderfysio­ therapie. Hanzehogeschool – Fysiotherapie. • Lukkien Z: Chronische pijn. Hanzehogeschool – Fysiotherapie. • Reinsma GD, Küthe RF: Pulmonale zorg. Hanzehogeschool – Fysiotherapie. • Reinsma GD, Berg S van den: Fysio­ therapie bij COPD. Hanzehogeschool – Fysiotherapie. • Reneman MF: Functional Capacity Evaluation en arbeidsfysiotherapie. Saxion Hogeschool Enschede. • Schepers FV: Logopedie in de Kinderrevalidatie, derdejaarsstudenten. Hanzehogeschool – Logopedie. • Schepers FV: Zorg aan kinderen met beperkingen, derdejaarsstudenten. Hanzehogeschool – Logopedie. • Woldring F: gastles en patiëntdemonstratie dwarslaesie. Hanzehogeschool – Fysiotherapie.

4 2 (25

Onderwijs post-HBO

• B  erg S. van den: Fysiotherapeutische zorg na orgaantransplantatie. Vervolgopleiding Transplantatieverpleegkunde, Wenckebachinstituut UMCG. • Boorsma PG: Fysiotherapeutische zorg bij gynaecologie en obstetrie. Vervolgopleiding verpleegkundige Gynaecologie en Obstetrie, Wenckebachinstituut UMCG. • Dijkstra PU: Temporomandibular disorders. Post-academiaal onderwijs Fysio­ therapie, Gent (België). • Dijkstra PU, Nijkrake PAM: Fysiotherapie bij de orofaciale patiënt, tweedaagse stage voor de Opleiding Orofaciale Fysiotherapie VDO/HAN. • Dijkstra PU: Fysiotherapie bij klachten van het mandibulaire bewegings­ apparaat. Vakverdieping Kaakchirurgie. • Eissens MH: opleiding handtherapie module 1. ProEducation Amsterdam. • Eissens MH: opleiding handtherapie module 2. ProEducation Amsterdam. • Eissens MH: opleiding handtherapie snijzaal. ProEducation Amsterdam. • Eissens MH: opleiding handtherapie module 4. ProEducation Amsterdam. • Hegeman AK: Fysiotherapie bij de orthopedische patiënt. Vervolgopleiding Kinderverpleegkunde, Wenckebachinstituut UMCG. • Jong R de: Kinderneurorevalidatie / CP cursus. Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort. • Jong R de, Maathuis CGB: Scholing-/ e-learning teleconsultatie Telefysiek, UMCG • Klepke YMA, Eissens MH: De tetra­ plegische hand. Bijscholing fysio-, ergo- en hand­ therapeuten.

jaarverslag 2009

• L eegte MC, Reinsma GD, Brader AG, Hegeman AK, Berg S van den: Fysio­ therapie op de IC. Vervolgopleiding tot IC-verpleegkundige, Wenckebachinstituut UMCG. • Reinsma GD: Fysiotherapie bij hart- en longtransplantaties. Nederlands Paramedisch instituut, Amersfoort. • Schepers FV: Kinderneurorevalidatie/ CP. Nederlands Paramedisch Instituut / Eindhoven & Utrecht. • Schepers FV: Kinderneurorevalidatie/ Logopedie. Nederlands Paramedisch Instituut / Leiden & Utrecht. • Wijdenes PA: opleiding handtherapie module 3, ‘De reumatische hand’. ProEducation Amsterdam. • Wijdenes PA: Ergotherapie en Reuma. Hogeschool Arnhem Nijmegen. • Wijdenes PA: opleiding handtherapie module 4, ‘De kinderhand’. ProEducation Amsterdam.

Overig onderwijs

• B  erg S. van den: Ademhalingstherapie. Verpleegkundigen D3VA. • Elzes JE, Mooibroek TM, Hamelink JLC: Fysiotherapeutische zorg na ortho­ pedische operaties Initiële opleiding tot anesthesie­ medewerker en operatieassistent. Wenckebachinstituut UMCG. • Halbertsma JPK, Tepper M, Lunter van A, Venema H: Cursus gangbeeld observatie en analyse. Bijscholing revalidatieartsen en fysio­ therapeuten. • Hegeman AK: Airstacken. Bijscholing Verpleegkundigen Kinderen High Care. • Katoele G, Hoving JW, Tepper M: Neurorevalidatie voor verpleging. Interne cursus voor verpleegkundigen CvR.

afdeling revalidatiegeneeskunde

• K  üthe RF, Meulenbroek RL, Adrichem EJ van, Stel JMA: Anatomie in vivo houding en beweging. Initiële opleiding tot anesthesiemedewerker en operatieassistent. Wenckebachinstituut UMCG. • Lelieveld OTHM: Fysiotherapeutische diagnostiek en behandeling bij kinderen met medisch onverklaarde klachten. Kinderartsen Beatrix Kinderziekenhuis UMCG. • Mooibroek TM, Hagen HH: Fysio­ therapie bij de orthopedische patiënt. Nascholing verpleegkundigen A2VA. • Odding AJ: Refereerbijeenkomst (3 maart) Schaduwtuchtcollege. Vakgroep Verpleging CvR. • Odding AJ: Refereerbijeenkomst (1 oktober) Interventies bij risicogedrag en vrijheidsbeperkende maatregelen. Vakgroep Verpleging CvR. • Odding AJ: Refereerbijeenkomst (15 december) Mondhygiëne. Vakgroep Verpleging CvR. • Oomen HN: Het effect van houding op stemgebruik. Logopedisten CvR. • Oomen HN: Bijscholing over de ademhaling. Verpleegkundigen CvR. • Reinsma GD: Ademhalingstherapie bij longpatiënt en longtransplantatie­ patiënt. Verpleegkundigen D2VA. • Reinsma GD: Airstacken. Bijscholing Fysiotherapeuten Scheperziekenhuis Emmen. • Rommers GM: Themakaart amputaties en leerplan revalidatie. Onderwijs AIOS Revalidatie­ geneeskunde. • Tepper M: Spasticiteit. Onderwijs AIOS Revalidatie­ geneeskunde. • Uyl KFN den: Zitten en decubitus. Verpleegkundigen UMCG.

Onderwijs Ontwikkelcentrum Pijnrevalidatie

• H  oppenbrouwers M, Evers B, van der Meer LN, Waterschoot FPC, SchiphorstPreuper HR, Siebrecht MAN, Soer R: Een interdisciplinaire benadering bij Chronische Pijn. • Reneman MF: Functional Capacity Evaluation; state of art / state of science.

Basiscursis, bij- en nascholingscursussen VRA

Bij- en nascholingscursus ‘Amputatie en orthesiologie van de onderste extremiteit’ (26-27 februari en 26 maart) Groningen. • Geertzen JHB: Functioneren met een hemipelvectomie / heupexarticulatie. • Blécourt ACE de: Kinderprothesiologie. • Meulenbelt HEJ: Stomp(huid)proble­ matiek: theorie en praktijk. • Rommers GM: Epidemiologie. • Rommers GM: Revalidatie van de geriatrische beengeamputeerde. • Schiphorst Preuper HR en Geertzen JHB: Fantoompijn. • Schrier E. Baat het niet, dan schaadt het niet. Nascholingscursus CRPS-1 (6 maart) PAOG-Heydendal Nijmegen • Geertzen JHB: Diagnostiek en behandeling volgens de CBO-richtlijn. • Geertzen JHB: Nieuwe ontwikkelingen Pain Exposure Physical Therapy (PEPT). Bij- en nascholingscursus ‘De orthopedische schoen’ (27 maart) Groningen. • Maathuis CGB: Kindervoet en schoen. • Postema K: Biomechanica en afwikkelen. • Rommers GM: Schoenrecept. • Rommers GM, Zinger GW: Partiële voetamputaties.

Basiscursus eerste jaar (8-12 juni) Groningen. 1. Houding en Beweging in de Revalidatie 2. Onderzoek Houdings- en bewegingsapparaat (volwassenen en kinderen) 3. Meetmethodieken • Dekker R, Geertzen JHB: Inleiding. • Dekker R: Ergometrie en inspannings­ fysiologie. • Dijkstra PU: Inleiding Goniometrie. • Dijkstra PU: Inleiding Spierkrachtmeting. • Maathuis CGB: Lichamelijk onderzoek van het kind met CP. • Maathuis CGB: Ontwikkelingsverloop van jonge kinderen. • Maathuis CGB, Halbertsma JPK: Gangbeeldanalyse. • Maathuis CGB, Hadders-Algra M, Folmer K: Onderzoek spastische kinderen. • Muskee C, Jorritsma W, Dekker R, Siebrecht M: Wervelkolom. • Postema K: Inleiding houding en beweging. • Postema K, Halbertsma JPK: Gangbeeld. • Rommers GM, Dekker R, Sluis CK van der: Theorie en praktijk lichamelijk onderzoek bovenste extremiteit. • Rommers GM, Dekker R, Sluis CK van der: Theorie en praktijk lichamelijk onderzoek onderste extremiteit. • Waggeveld MH: Practicum Goniometrie en Handenlaboratorium. Vierde Postgraduate Course Revalidatie­ geneeskunde (17-20 mei) Willemstad (Curaçao). Organisatoren: J.H.B. Geertzen, J.D. Martina en B.A.A. Zahavi. • Blécourt ACE de: Functionele klachten bij kinderen en revalidatie. • Geertzen JHB: Amputatie en Prothe­ siologie: late complicaties. Tevens voorzitter sessie Chronische pijnsyndromen. • Maathuis CGB: Functionele prognose bij Cerebrale Parese. • Maathuis CGB: Bewegingsstoornissen bij kinderen met CP: diagnostiek en behandeling. • Rommers GM: Immediate fitting of zwachtelen? • Schiphorst Preuper HR: Chronische pijn van het houdings- en bewegings­ apparaat. Diagnostiek en behandeling.   • Simmelink EK: Sport, bewegen en amputatie.

Capita Selecta-avonden en refereerbijeenkomsten

Het Universitair Opleidingscomplex Revalidatiegeneeskunde Groningen hield in 2009 vier Capita Selecta-avonden. • Geriatrische revalidatie (11 februari). Organisatoren: Rommers GM, Schreuder HK, Reinkingh M. • Traumatisch hersenletsel (8 april). Organisatoren: Schönherr MC, Bolt A. • Reumarevalidatie (14 oktober). Organisatoren: Keizer HJE, Reinders MF, Berge SR ten, Loenen JTW van. • Developmental Coordination Disorder (9 december). Organisatoren: Hoorn JF van, Groen SE, Berg R van den. Tevens waren er twee refereerbijeenkomsten voor artsen in opleiding tot revalidatiearts: 8 september en 10 november.

Stagebegeleiding Het Centrum voor Revalidatie en de afdeling Revalidatiegeneeskunde bieden stage­ mogelijkheden op MBO-, HBO- en WOniveau aan zeer uiteenlopende opleidingen. Niet alleen aan opleidingsinstituten uit Groningen en omstreken maar ook elders uit Nederland.

6 2 (27

Colofon

Het jaarverslag 2009 is een uitgave van de faciliteit van het Centrum voor Revalidatie – UMCG en de medische afdeling Revalidatiegeneeskunde – UMCG. Samenstelling: P.H. Zweerts de Jong – Veeze en M.A. de Jong (eindredactie). Correctie: A.J.A. Medema Fotografie: B. Hofstra en M.A. de Jong

Ontwerp, opmaak en druk

Koninklijke Van Gorcum Assen

jaarverslag 2009

afdeling revalidatiegeneeskunde