Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986 Verispect B.V. – Ministerie van Economische Zaken
Delft, 14 maart 2015
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag waarin de toezichthouder op de Waarborgwet, Verispect, verantwoording aflegt over de uitoefening van het toezicht op de naleving van de Waarborgwet 1986 (Waarborgwet) en de opsporing van overtredingen van de voorschriften van de Waarborgwet in het jaar 2014. In het jaarplan Toezicht Waarborgwet 2014 heeft Verispect zijn visie op het huidige toezichtbeleid uitgewerkt en de te bereiken doelstellingen gegeven. Verispect streeft naar een nalevingniveau van 85% op de korte termijn en op een langere termijn wordt gestreefd om dit percentage op 95% of hoger te brengen. Om dit te bereiken wordt ingezet op het uitvoeren van het toezicht op basis van risico. Hierbij wordt het principe gehanteerd dat het toezicht intensiever wordt uitgevoerd naarmate het risico op niet naleven groter is. Verispect heeft deze methodiek ontwikkeld en deze wordt inmiddels toegepast. Alle te bezoeken locaties in het kader van het toezicht zijn geclassificeerd (A, B of C locatie) waarbij een A locatie intensiever gecontroleerd wordt dan de andere twee soorten locaties. Verispect hecht grote waarde aan het goed en verantwoord invullen van zijn toezichthouderschap. Dit komt onder andere tot uiting in de Verispect Gedragscode Integriteit en de jaarlijkse beoordeling door de Raad voor Accreditatie van de ISO 17020 kwaliteitserkenning. Daarnaast neemt Verispect de zes principes van goed toezicht in acht: onafhankelijkheid, transparant, professioneel, selectief, slagvaardig en samenwerkend toezicht. Met dit jaarverslag wordt inzicht gegeven in en verantwoording gegeven over de uitgevoerde werkzaamheden en behaalde resultaten in het jaar 2014.
Delft, 14 maart 2015 Verispect B.V.
Dr. ir. C.J. van Mullem Directeur
Versie 2
Pagina 2 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
Inhoudsopgave 1
Inleiding ......................................................................................................................................... 4
2
Inrichting Toezichtwerkzaamheden .............................................................................................. 5
3
Toezichtbeleid................................................................................................................................ 8
4
3.1
Doel ................................................................................................................................... 8
3.2
Toezichtbeleid Beverwijkse Bazaar ..................................................................................... 8
Resultaten Toezicht ....................................................................................................................... 9 4.1
Korte terugblik ..................................................................................................................... 9
4.2
Aantallen controles ............................................................................................................. 9
4.3
Toezicht directe verkoop aan het publiek ......................................................................... 10 4.3.1 Resultaten gerelateerd aan risicogroepen “ABC” ................................................... 11 4.3.2 Resultaten opgesplitst naar postcodegebieden ..................................................... 12
4.4
Veilingen en openbare verkopen ...................................................................................... 14
4.5
Groothandel ...................................................................................................................... 14
4.6
Verkoop van voorwerpen van edelmetaal via internet .................................................... 15
4.7
Benaming........................................................................................................................... 16
4.8
Juridische ondersteuning .................................................................................................. 17
4.9
Klachten ............................................................................................................................. 17
4.10 Processen-verbaal ............................................................................................................. 18 5
Overige aan toezicht gerelateerde zaken .................................................................................... 19 5.1
Kwaliteitszorg .................................................................................................................... 19
5.2
Publiciteit en voorlichting.................................................................................................. 19
5.3
Registratie en verslaglegging ............................................................................................. 19
5.4
Toekomst ........................................................................................................................... 19
Versie 2
Pagina 3 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
1
Inleiding
Op basis van het “Jaarplan 2014 Toezicht Waarborgwet” van 27 januari 2014, versie 2, zijn in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken door Verispect in 2014 toezichtwerkzaamheden uitgevoerd met betrekking tot de naleving van de Waarborgwet. Verispect heeft een groot aantal controles uitgevoerd bij directe verkooppunten van edelmetalen voorwerpen; winkels, edelsmeden, (dag)markten, veilingen en groothandels. Daarnaast zijn er werkzaamheden uitgevoerd in het kader van verkoop van edelmetalen voorwerpen via internet. ISO 17020 kwaliteitserkenning De werkzaamheden in het kader van het toezicht op de naleving van de Waarborgwet zijn ondergebracht in onze kwaliteitserkenning ISO 17020 die door de Raad voor Accreditatie (RvA) wordt afgegeven. De jaarlijkse beoordeling door (een) externe deskundige(n) onder leiding van de RvA heeft in februari 2014 plaats gevonden voor Verispect. De jaarlijks terugkerende interne audit is uitgevoerd in november 2014. Gedragscode Integriteit Verispect fungeert als onafhankelijke toezichthouder op de naleving van de Metrologiewet en de Waarborgwet. Uitgangspunt bij dit toezicht is de waarborging van vertrouwen. Verispect heeft diverse procedures en richtlijnen ontwikkeld om aan de (kwaliteit) eisen te kunnen voldoen die worden gesteld aan – en verwacht worden van – een onafhankelijke en onpartijdige organisatie. Om de rol van onafhankelijke toezichthouder te kunnen blijven uitvoeren is en blijft de borging van integriteit binnen Verispect van essentieel belang. In dit kader heeft Verispect een aantal jaren geleden de gedragscode: ‘Integriteit, een handleiding voor professioneel werken’, ontwikkeld. Deze gedragscode is bekend bij alle medewerkers van Verispect en zij dienen bewust om te gaan met de in deze gedragscode benoemde thema’s. Daarnaast vormt deze gedragscode ook een belangrijk document om externe partijen inzicht te geven in de wijze waarop Verispect met integriteitkwesties omgaat. Het opstellen van een gedragscode Integriteit was het begin. Integriteit is echter een onderwerp dat regelmatig op de agenda dient terug te keren. Vanaf 2012 is vervolg gegeven aan het programma integriteittraining in samenwerking met het Bureau Integriteit Openbare Sector, dat onderdeel is van het CAOP, het kennis- en dienstencentrum op het terrein van de arbeidsmarkt en arbeidsverhoudingen in het publieke domein. De inzet van de training was het analyseren van en leren omgaan met integriteit-dilemma’s. Ook tijdens kantoordagen komt dit onderwerp aan de orde. Inmiddels komen ook onderdelen vanuit deze gedragscode aan de orde in de permanente her- en bijscholing (PHB) die de controleurs als buitengewoon opsporingsambtenaar in domein II volgen. Jaarrapportage Een uitvloeisel van het jaarplan is het rapporteren aan het ministerie over de inhoudelijke bevindingen als resultaat van het toezicht. Dit jaarrapport beschrijft dus de resultaten van het toezicht in 2014 waarbij ook de resultaten van het toezicht in de voorafgaande jaren worden betrokken. Voordat de resultaten aan de orde komen, zal eerst kort worden ingegaan op de inrichting van de toezichtwerkzaamheden.
Versie 2
Pagina 4 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
2
Inrichting Toezichtwerkzaamheden
De toezichtwerkzaamheden binnen de Waarborgwet zijn als volgt onder te verdelen: Controle op aanwezigheid van de wettelijk bepaalde keurmerken op voorwerpen die onder de bepalingen van de Waarborgwet vallen; Controle op het juist etaleren van gouden, zilveren en/of platina gelijkende voorwerpen; Controle op het gebruik van juiste benamingen; Controle op het zichtbaar aanwezig zijn van de keurtekenplaat; Verbaliseren van overtredingen, voortvloeiend uit de bepalingen van de Waarborgwet. Inhoudelijk zijn deze taken nader te verdelen in de volgende werkzaamheden: 1. Controle op directe verkoop aan publiek: Bij de verkoop van gouden, zilveren en/of platina voorwerpen in winkels en (dag)markten zal Verispect controleren of aan de voorschriften van de Waarborgwet wordt voldaan. De gouden, zilveren en/of platina voorwerpen, worden door Verispect bekeken op de aanwezigheid van stempelmerken en worden, waar nodig, meegenomen om het gehalte te laten controleren. Tevens wordt gelet op het juist etaleren van gouden, zilveren en/of platina gelijkende voorwerpen, het gebruik van de juiste benamingen en de zichtbare aanwezigheid van de keurtekenplaat. 2. Controle bij veilingen: Bij de verkoop van gouden, zilveren en/of platina voorwerpen tijdens veilingen en openbare verkopingen zal Verispect controleren of aan de voorschriften van de Waarborgwet wordt voldaan. De gouden, zilveren en/of platina voorwerpen, worden door Verispect bekeken op de aanwezigheid van stempelmerken en worden, waar nodig meegenomen om het gehalte te laten controleren. Tevens wordt gelet op het juist etaleren van gouden, zilveren en/of platina gelijkende voorwerpen, het gebruik van juiste benamingen en de zichtbare aanwezigheid van de keurtekenplaat. 3. Controle bij de groothandel: Bij de verkoop van gouden, zilveren en/of platina voorwerpen door de groothandel zal Verispect controleren of aan de voorschriften van de Waarborgwet wordt voldaan. De gouden, zilveren en/of platina voorwerpen, worden door Verispect bekeken op de aanwezigheid van keurstempel en worden, waar nodig, meegenomen om het gehalte te laten controleren. Tevens wordt er informatie gegeven over de wijze van levering (gekeurd/ongekeurd) van de edelmetalen aan bedrijven. 4. Controle bij internetverkoop: Bij de verkoop van gouden, zilveren en/of platina voorwerpen via Nederlandse webwinkels controleert Verispect of aan de voorschriften van de Waarborgwet wordt voldaan. Via de website, indien nodig via het Kamer Koophandel register, worden de contactgegevens achterhaald. 5. Benamingen: In 2014 is er beperkt aandacht gegeven aan het gebruik van benamingen ter voorkoming van misleiding van consumenten. Diverse media uitingen zijn gecontroleerd om een beeld te krijgen en om een handhavingsbeleid te gaan ontwikkelen. De volgende instrumenten zijn tijdens het toezicht gebruikt: Fysieke controles en onderzoeken op locaties waar gouden, zilveren en/of platina voorwerpen ter verkoop of ter vermoedelijke verkoop worden aangeboden; “Mystery shopping” bij internetverkooppunten. Het behandelen van klachten van consumenten en anderen over de verkoop van edelmetaal; Het beheer van gegevens betreffende locaties, bezoeken en onderzoeken; Het laten herstellen van onwettige situaties; Het meenemen van voorwerpen voor nader onderzoek; Het in beslag nemen van voorwerpen; Het aanzeggen, opstellen en indienen van processen-verbaal.
Versie 2
Pagina 5 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
Risico gestuurd toezicht bij directe verkoop aan publiek Bij directe verkoop aan het publiek wordt op basis van risico analyse toezicht gehouden waarbij een indeling van 3 risicogroepen (A, B en C) wordt gehanteerd. Voor deze drie risicogroepen wordt een verschillende controle frequentie gehanteerd voor de periodieke controle. De indeling is als volgt gedefinieerd: A. Hoog risico (1x per jaar periodiek onderzoek) a. Edelsmid b. Bijouterie die niet behoort bij een keten c. Juwelier die verkoopt per gram en niet behoort bij een keten B. Middel risico (1 x per 3 jaar periodiek onderzoek) a. Juwelier die niet verkoopt per gram en niet tot een keten behoort C. Laag risico (1 x per 5 jaar periodiek onderzoek) a. Juwelier die bij een keten behoort b. Bijouterie die bij een keten behoort c. Alle overige bedrijven die niet bij risicogroep A of B zijn ingedeeld Opgemerkt wordt dat de indeling in een risicogroep niet wijzigt indien een bedrijf de Waarborgwet één of meerdere keren wel heeft nageleefd. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat er bij deze indeling niet wordt gekeken naar een individueel bedrijf, maar of het bedrijf behoort tot een vooraf gedefinieerde groep. Door het niet wijzigen van de risicogroep kan in de loop van de jaren worden bekeken hoe het nalevinggedrag van de risicogroep zich ontwikkeld. In 2014 is er wel een selectie gemaakt bij de risicogroep A. Indien een A locatie de afgelopen jaren na heeft geleefd, dan is deze locatie in 2014 niet gecontroleerd. Alle bekende locaties hebben een classificatie A, B of C op basis van bovenstaande classificatie. Nieuwe locaties zullen op dezelfde wijze worden ingedeeld en bezocht. In 2014 is er een databestand aangeschaft waarin alle in Nederland gevestigde directe verkooppunten zijn opgenomen. Dit bestand wordt door een extern bedrijf (Locatus) actueel gehouden. Deze locatieadressen zijn vergeleken met het bekende databestand uit het Verispect Inspectie Systeem (VIS). Ontbrekende en dus nieuwe locaties zijn aan VIS toegevoegd en zullen de komende periode meegenomen worden tijdens de controles. In principe wordt tijdens een controle een steekproef van 80 voorwerpen van de aanwezige collectie genomen voor het onderzoek. Indien uit de historische controle gegevens blijkt dat er sprake was van een goede naleving dan kan de controleur besluiten het aantal voorwerpen in de steekproef te beperken. Dit draagt bij aan het beperken van de toezichtlast voor de ondernemer. In het data informatie systeem wordt de grootte van de steekproef wel vastgelegd. Verder gelden de volgende richtlijnen ten aanzien van datgene dat is geconstateerd: Alleen indien meer dan 10 procent van de gecontroleerde artikelen geen keurmerk draagt, wordt een opdracht tot herstel uitgeschreven en volgt een herbezoek. Indien tijdens het periodieke onderzoek meer dan 50 procent van de onderzochte artikelen niet gewaarborgd zijn dan wordt er nog één keer een herstelopdracht uitgeschreven, uitgezonderd in de hierna genoemde situatie. Indien sprake is van een recidivist (dit is een ondernemer die in het verleden twee (of meer) keer bij een periodiek onderzoek ongewaarborgde artikelen ter verkoop aanbood) zal een proces-verbaal worden aangezegd als er meer dan 50 procent van de gecontroleerde artikelen niet gewaarborgde werken zijn. Dit betekent dat er tijdens het periodieke onderzoek ongewaarborgde artikelen meegenomen worden voor nader onderzoek. Indien Versie 2
Pagina 6 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
de controleur het i.v.m. de veiligheid noodzakelijk acht zal een tweede controleur aanwezig zijn of erbij gehaald worden. Indien bij het 1ste herbezoek wordt verwacht dat wederom meer dan 50 procent niet gewaarborgd is, zal dit onderzoek op verzoek van de controleur met 2 medewerkers worden gedaan. Ook bij andere herbezoeken, waar de verwachting is dat artikelen moeten worden meegenomen, worden er op verzoek van de controleur twee medewerkers ingezet. Een herbezoek onderzoek zal in de meeste gevallen na 2 maanden volgen, echter in bijzondere omstandigheden kan de controleur de termijn, alleen bij het eerste herbezoek, verlengen tot 4, maximaal 6, maanden. Een voorbeeld van een bijzondere omstandigheid is een nieuw bedrijf waarvan de eigenaar goedwillend is, maar onbekend is met de Waarborgwet en het onmogelijk is alles binnen 2 maanden te laten keuren. Er volgen maximaal 3 herbezoeken na een periodiek onderzoek. Bij het 3e herbezoek zullen dus (indien meer dan 10 procent van de gecontroleerde artikelen geen keurmerk draagt), altijd artikelen voor nader onderzoek worden meegenomen en proces-verbaal worden opgemaakt. Bij het niet zichtbaar aanwezig hebben van een keurtekenplaat zal géén vervolgonderzoek volgen. De juiste keurtekenplaat wordt wel afgegeven door de controleur. Indien er verder geen gebreken worden geconstateerd zal het onderzoek als “goed” worden geregistreerd.
Registratiesystemen VIS Voor het registreren van locatiegegevens waar edelmetalen voorwerpen worden verkocht en de bijbehorende controleresultaten wordt gebruik gemaakt van het Verispect Inspectie Systeem (VIS). Het systeem biedt de mogelijkheden om de indeling op basis van risicogroepen te hanteren in zowel het plannen als in de uitvoering. Daarnaast vinden er jaarlijks kleinere aanpassingen plaats om het systeem verder te optimaliseren. Nieuwe locaties worden via een extern betrokken database aan het systeem toegevoegd. Overleg met Ministerie en de Waarborginstellingen Regelmatig is er overleg geweest tussen het Ministerie van Economische Zaken en Verispect. In dit overleg is o.a. gesproken over beleidszaken, internationale ontwikkelingen en de (tussentijdse) resultaten van het toezicht. Daarnaast zijn er verschillende contacten geweest met de waarborginstellingen.
Versie 2
Pagina 7 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
3 3.1
Toezichtbeleid Doel
Het algemene doel voor het toezicht is het bewerkstelligen van de naleving van de Waarborgwet. Een controle in het kader van de Waarborgwet is zowel voor de koper (consument) als voor de verkoper van belang. De koper wil vanzelfsprekend de zekerheid dat edelmetalen de wettelijk voorgeschreven gehalten hebben. Het gaat hier om consumentenbescherming. Maar ook de verkoper heeft er belang bij om beschermd te worden, namelijk tegen fraude en oneerlijke concurrentie. Concreet wordt het algemene doel van toezicht vertaald naar het feit dat Verispect streeft naar 95 procent in orde zijnde onderzochte directe verkooppunten, veilingen, groothandels en internet verkoopwinkels in edelmetalen tijdens onverwachte periodieke onderzoeken. Op korte termijn is het streven om tijdens deze periodieke onderzoeken het nalevinggedrag tot 85 procent te laten stijgen. Op basis van het evaluatierapport ”Op een goudschaaltje gewogen” (2008) is het toezichtbeleid aangescherpt. Dit betekent o.a. dat er sneller proces-verbaal op gemaakt wordt. Dit is m.n. het geval als er tijdens eerdere controles bleek dat er niet nageleefd werd. De communicatie naar de verkoper over het strenger optreden is ook aangepast. Een ander onderdeel van de evaluatie is om meer op basis van risico het toezicht in te richten. Vanaf 2010 is daar invulling aan gegeven. In dit jaarverslag wordt daar op meerdere plekken nader op ingegaan en worden de resultaten besproken t.a.v. de indeling in risicogroepen.
3.2
Toezichtbeleid Beverwijkse Bazaar
In 2014 zijn de juweliers op de Beverwijkse Bazaar beperkt gecontroleerd. In juli en november zijn bij vijf juweliers herbezoeken uitgevoerd die nog open stonden van de afwijkingen gevonden tijdens de periodieke onderzoeken uitgevoerd in 2013. Bij twee juweliers was de situatie nog niet in orde. Deze zijn begin 2015 wederom gecontroleerd en was het wel in orde. Tijdens deze herbezoeken op de Beverwijkse Bazaar zijn er ook twee nieuwe juweliers bezocht die beiden in orde waren. In het eerste kwartaal van 2015 verhuizen (bijna) alle juweliers naar een nieuwe en veiligere locatie op de Beverwijkse Bazaar. Deze nieuwe locatie, de “Goudsouk”, is in 2014 nieuw gebouwd, zie ook http://debazaar.nl/goudsouk/: “Goudsouk is dé plek voor aankoop van sieraden van goud, zilver, platina of andere edelmetalen. Hier kan je ook terecht om sieraden naar eigen ontwerp op ambachtelijke wijze door edelsmeden te laten maken. Goudsouk is ook een plek waar bestaande of oude sieraden vermaakt of gerepareerd kunnen worden, zodat de emotionele waarde ervan behouden blijft. Mooie parels, edelstenen, luxe horloges, een cadeau voor een dierbare of een ‘geluk’ voor de koper zelf! Met 1500 m2 kan Goudsouk zich ook ‘de grootste schatkist’ van Europa noemen.”
Versie 2
Pagina 8 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
4 4.1
Resultaten Toezicht Korte terugblik
De nadruk van het toezicht ligt vanaf de start eind 2002 op het controleren van de directe verkooppunten. Gedurende de eerste controleronde lag het gemiddelde nalevinggedrag in deze categorie rond de 60 procent, waarbij een locatie naleeft (“goed” werd bevonden) als maximaal 5 procent (van een steekproef van 40 artikelen) niet van de vereiste keurmerken was voorzien. Op basis van de (tegenvallende) controleresultaten is in de jaren 2004 t/m 2008 het toezichtbeleid aangescherpt en ook is het controle interval verkleind. Hierdoor zijn de resultaten van het toezicht (beperkt) verbeterd. In 2009 is het beleid verder aangepast. Er wordt sneller opgetreden tegen overtreders, maar de grenzen voor wat als niet naleven (“fout”) wordt gezien zijn verruimd. Tevens is er een risicoanalyse uitgevoerd. Naar aanleiding van de resultaten van de controles in 2009 is er bepaald welke branches/locaties een hoog (A), middel (B) of laag (C) risico hebben. De basis voor deze indeling vormt een set vaste criteria. Deze criteria zijn o.a.: • Branche Juwelier: behoort deze niet tot een keten en wordt er per gewicht verkocht, dan is het risico hoog (A); • Branche Edelsmid: dan is het risico hoog (A); • Branche Bijouterie: behoort deze winkel niet tot een keten, dan is het risico hoog (A); • Branche Juwelier: behoort deze niet tot een keten en wordt er niet per gewicht verkocht, dan is het risico middel (B); • Branche Juwelier, Wereldwinkel of Bijouterie: behoort deze tot een keten, dan is het risico laag (C); • Alle andere branches: dit is een risico laag (C). In 2010 en 2011 zijn alle geregistreerde locaties ingedeeld op basis van de in 2009 geformuleerde bovenstaande risicogroepen A, B en C. De afgelopen jaren zijn A locaties jaarlijks bezocht, B locaties met een gemiddelde van 1x per 3 jaar en C locaties met een gemiddelde frequentie van 1 x per 5 jaar. In eerste instantie was het de bedoeling B locaties 1x per 2 jaar te bezoeken, maar vanwege budgetbeperkingen is dat vanaf 2012 op een haalbare 1x per 3 jaar gezet. Daarnaast zijn er ook nieuwe locaties op basis van bovenstaande set criteria ingedeeld in A, B of C locatie en tevens zijn ze toegevoegd en/of bezocht. De resultaten geven aan dat A locaties absoluut gezien het laagste nalevingpercentage hebben, maar in de afgelopen jaren is dit nalevingpercentage wel toegenomen. De naleving is gestegen van 65 procent in 2010 tot 84 procent in 2013. Dat is nog niet het gewenste niveau, maar het is een ontwikkeling de goede kant op. De naleving bij B locaties is deze jaren lager dan de naleving op C locaties. De naleving op B locaties is vanaf 2010 (86 procent) minimaal verbeterd en is in 2013 op 91 procent uitgekomen. C locaties hadden in 2010 een naleving van 90 procent en in 2013 komt die uit op 93 procent. De C locaties zitten als enige dicht tegen de gewenste 95 procent.
4.2
Aantallen controles
Bij het toezicht zijn de controles opgesplitst in 4 categorieën, te weten controles bij directe verkoop aan publiek, controles bij veilingen, controles bij groothandels en controles op internetverkoop. Bij de locaties worden periodieke onderzoeken afgelegd. Indien tijdens een onderzoek wordt vastgesteld dat er niet wordt nageleefd, dan volgt er na een bepaalde periode een heronderzoek. In
Versie 2
Pagina 9 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
een aantal gevallen zal dit leiden tot een tweede heronderzoek of er wordt proces-verbaal opgemaakt. In 2013 bestond, net als voorgaande jaren, het merendeel van het aantal controles uit onderzoeken bij directe verkoop aan publiek. Het totale aantal controles per categorie is het aantal daadwerkelijke onderzoeken waar edelmetaal boven de wettelijke gewichtgrens ter verkoop wordt aangeboden. Tabel 1: Overzicht van het aantal begrote en werkelijke controles over de afgelopen drie jaar.
Categorie Directe verkoop aan publiek Veiling Groothandel Totaal Categorie Internet Benamingen Juridische ondersteuning
2012 begroot* werkelijk aantal aantal 1.498 1.511 15 15 15 21 1.528 1.547 uren uren 90 86 ---
2013 begroot* werkelijk aantal aantal 1.406 1.496 20 20 25 23 1.451 1.539 uren Uren 60 47 77 55 48 62
2014 begroot* werkelijk aantal aantal 1.300 1.253 19 17 26 23 1.345 1.293 uren Uren 75 89 20 4 100 83
* aangepaste getallen offerte in het lopende jaar
4.3
Toezicht directe verkoop aan het publiek
Binnen het toezicht op directe verkoop aan het publiek vallen zowel markten en winkels zoals juweliers, edelsmeden, antiquairs en andere bedrijven (detailhandel met veelal zilveren artikelen als bijproduct) die rechtstreeks aan het publiek verkopen. In 2014 zijn er 1.253 onderzoeken uitgevoerd. De periodieke onderzoeken vinden plaats met de gemiddelde onderzoekfrequentie die per risicogroep varieert en vooraf is afgesproken. Klachten worden apart geregistreerd. Indien de zaken niet in orde zijn dan wordt er tijdens het onderzoek een herstelopdracht geschreven op een bevindingrapport. Na de in het opgemaakte bevindingrapport vermelde datum wordt er een hercontrole onderzoek uitgevoerd. In tabel 2 zijn deze onderzoeken weergegeven met het daarbij behorende aantal en procentueel aantal uitgeschreven herstelopdrachten. Tabel 2: Overzicht van het aantal onderzoeken bij de categorie directe verkoop aan het publiek inclusief het aantal herstelopdrachten per type onderzoek. 2012 Herstelopdrachten Type onderzoeken Periodieke Hercontrole Klachten Totaal
Aantal 1.295 211 6 1.512
Aantal 176 28 2 206
2013 Herstelopdrachten
2014 Herstelopdrachten
% 14% 13% 33%
Aantal 1.358 136 2
Aantal 154 20 1
% 11% 15% 50%
Aantal 1.110 142 1
Aantal 113 32 1
% 10% 23% 100%
14%
1.496
175
12%
1.253
146
12%
In 2014 zet zich de trend voort van een daling van het percentage van het aantal uitgeschreven herstelopdrachten bij de periodieke onderzoeken, hoewel het maar 1% minder is dan in 2013. Het nalevingspercentage is gestegen naar 90 procent in 2014. Verderop in het verslag worden de resultaten van de periodieke onderzoeken verder opgesplitst in resultaten van de A, B en C locaties. De geconstateerde afwijkingen bij hercontroles is in 2014 sterk gestegen naar 23%. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt doordat in 2014 de controles voor de A locaties gericht zijn op de minst nalevende groep. Hiervoor is soms een extra herbezoek nodig om de wettelijke situatie te verkrijgen.
Versie 2
Pagina 10 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
De reden(en) voor het geven van een herstelopdracht zijn het ontbreken van de keurmerken, het incorrect presenteren, onjuiste benamingen of een combinatie hiervan. Dus per onderzoek kunnen er meerdere redenen (tegelijk) zijn om een herstelopdracht af te geven. Het aantal redenen zal door de hier genoemde reden groter zijn dan het aantal uitgeschreven herstelopdrachten. Het incorrect presenteren of het gebruik van onjuiste benamingen wordt relatief weinig vastgesteld. De branche doet wat dat betreft aan goede zelfregulering. De reden(en) van de uitgeschreven herstelopdrachten in de afgelopen jaren zijn weergegeven in tabel 3. Tabel 3:
Overzicht reden voor het geven van een herstelopdracht bij de categorie directe verkoop aan publiek.
Type onderzoek Periodieke 1. Keurmerken ontbreken 2. Niet juist onderscheiden presenteren 3. Benamingen onjuist
Hercontrole 1. Keurmerken ontbreken
2012 Aantal % 1.294 171 13% 6 1% 5 0%
1.358 145 11% 11 1% 4 0%
211 26 12%
136 18 13% 1 1%
2. Niet juist onderscheiden presenteren 3. Benamingen onjuist
Klachten 1. Keurmerken ontbreken 2. Niet juist onderscheiden presenteren
2013 Aantal %
1 6 1
0% 50%
2 2 1
2014 Aantal % 1.110 113 10% 3 0% 1 0% 142 29
3%
1
1% 1
33% 17%
1
100%
4.3.1 Resultaten gerelateerd aan risicogroepen “ABC” De indeling van de risicogroepen A, B en C is in hoofdstuk 2 toegelicht en de rapportages in deze paragraaf zijn gebaseerd op die indeling. Het aantal locaties in Nederland is 2.718 locaties, die volgens een “vaste” risicogroep A, B of C zijn ingedeeld. Nieuwe locaties worden bij het eerste onderzoek gelijk voorzien van de juiste risicoletter. De verdeling in A, B, en C locaties eind 2014 was als volgt: 587 A locaties (22 procent), 1.155 B locaties (42 procent) en 976 C locaties (36 procent). Per postcodegebieden zijn er grote procentuele verschillen in de verdeling tussen A, B en C locaties. Er is in 2014 op 239 A locaties, 644 B locaties en 227 C locaties een periodiek onderzoek afgelegd. Dit zijn 41 procent van de A locaties, 56 procent van de B locaties en 23 procent van de C locaties. In de tabellen 4 en 5 zijn per risicogroep het aantal in 2014 uitgevoerde controles weergegeven met het bijbehorende resultaat. In de laatste kolom van deze tabel is ook het percentage fout van de onderzoeken in 2013, 2012 en 2011 weergegeven.
Versie 2
Pagina 11 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986 Tabel 4:
Resultaat van alle periodieke onderzoeken per risicogroep bij directe verkoop
Risicogroep
Goed
Fout
Totaal
Percentage fout in 2014
2013
2012
2011
A
183
56
239
23%
16%
19%
22%
B
593
51
644
8%
9%
11%
11%
C
221
6
227
3%
7%
5%
0%
Totaal
997
114
1.111
10%
11%
14%
17%
Het nalevingpercentage voor locaties met risicoprofiel A is in 2014 door een gewijzigd toezichtbeleid sterk gedaald naar 76% t.o.v. nog 84% in 2013. In 2014 zijn alleen de minst nalevende locaties juist gecontroleerd waardoor het nalevingspercentage (wederom) is afgenomen. Dit is conform de verwachtingen. In groep met de B classificatie is het naleving bij het periodieke onderzoek in 2014 licht toegenomen naar 92%. De naleving bij locaties met een C classificatie is in 2014 boven de 95% uit gekomen, 97%. De verwachting is dat dit rondom de 95% naleving blijft en dat voor deze categorie wel het toezicht zichtbaar moet blijven met een beperkte inspanning. Tabel 5: Resultaat hercontrole per risicogroep bij directe verkoop
Percentage fout in Risicogroep
Goed
Fout
Totaal
2014
2013
2012
2011
A
52
25
77
33%
16%
15%
17%
B
42
4
46
9%
14%
8%
10%
C
16
3
19
16%
0%
17%
13%
116
20
136
23%
14%
13%
15%
Totaal
Bij de resultaten van de hercontroles blijkt dat het nalevingpercentage van deze groep met classificatie A ook in 2014 toe is genomen. Ook hier geldt dat het toezicht zich richt op de locaties die in het verleden al één of meerdere keren niet hebben nageleefd. Bij de risicogroep B is het nalevinggedrag bij hercontroles verder af genomen. Risicogroep C heeft een beperkt aantal hercontroles waarbij het percentage snel oploopt als er één of een paar wederom een herstelopdracht hebben gehad. Vooralsnog is de naleving van de verschillende risicogroepen in overeenstemming met de uitgangspunten van de classificatie gezien de resultaten van het toezicht in de afgelopen jaren. 4.3.2 Resultaten opgesplitst naar postcodegebieden De resultaten van het toezicht bij directe verkoop zijn ook beschikbaar per postcodegebied. In tabel 9 is een overzicht van het aantal onderzoeken per risicogroep per postcodegebied en is daarbij ook het nalevingpercentage aangegeven.
Versie 2
Pagina 12 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986 Tabel 6:
Overzicht aantallen en nalevingpercentage bij periodieke onderzoeken per risicogroep per postcodegebied.
Periodieke onderzoeken
Totaal aantal onderzoeken
Aantal in niet-orde
Nalevingpercentage
Risicogebied
Risicogebied
Risicogebied
Postcodegebied
A
B
C
Totaal
A
B
C
Totaal
A
B
C
Totaal
1000 t/m 1999
41
100
53
194
13
14
3
30
68%
86%
94%
85%
2000 t/m 2999
45
57
6
108
9
3
0
12
80%
95%
100%
89%
3000 t/m 3999
49
91
41
181
18
9
0
27
63%
90%
100%
85%
4000 t/m 4999
10
57
10
77
4
4
0
8
60%
93%
100%
90%
5000 t/m 5999
27
112
50
189
3
7
1
11
89%
94%
98%
94%
6000 t/m 6999
25
54
21
100
1
4
2
7
96%
91%
90%
92%
7000 t/m 7999
19
76
19
114
5
4
0
9
74%
95%
100%
92%
8000 t/m 8999
20
54
10
84
3
3
0
6
85%
94%
100%
93%
9000 t/m 9999
3
43
17
63
0
3
0
3
100%
93%
100%
95%
Totaal
239
644
227
1110
56
51
6
113
77%
92%
97%
90%
In de onderstaande grafiek is weergegeven het percentage goed bij periodieke onderzoeken op een locatie per postcodegebied over een periode van 2012 tot en met 2014.
Directe verkoop aan publiek Periodieke onderzoeken 100%
85%
89%
85%
90%
94%
92%
2013
2014
92%
93%
95%
90%
80% 60% 40% 20%
0%
2012 Grafiek 1:
Grafische weergave van het nalevingpercentage van het aantal periodieke onderzoeken binnen gegeven postcodegebied in 2012 t/m 2014
Het gemiddelde nalevingpercentage is wederom gestegen met drie procent van 87 procent naar 90 procent. Dit betekent dat de ingezette lijn van risico gestuurd toezicht positief effect heeft en het resultaat daarmee boven 90 procent komt. Hiermee wordt voldaan aan de eerste doelstelling voor 2014. Bovenstaande grafiek laat echter ook zien dat in drie postcodegebieden een geringe daling is te zien: 1000 t/m 1999 4000 t/m 4999 en 9000 t/m 9999. Deze postcodegebieden blijven de afgelopen jaren het laagst nalevingsniveau hebben.
Versie 2
Pagina 13 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
4.4
Veilingen en openbare verkopen
Bij veilingen en openbare verkopen wordt gecontroleerd of de wijze van aanbieden en de aangeboden gouden, zilveren en/of platina voorwerpen conform de Waarborgwet zijn. In 2014 zijn 17 onderzoeken uitgevoerd naar aanleiding van (aangemelde) veilingen, waarbij drie herstelopdrachten zijn uitgeschreven, zoals te zien is in onderstaande tabel. Tabel 7: Overzicht type onderzoeken en aantallen bij veilingen en openbare verkoop.
Type onderzoeken Periodieke
Aantal 14
2012 Herstelopdrachten Aantal % 2 14%
Hercontrole Klacht
1
Totaal
15
1 100% 3
20%
Aantal 19
2013 Herstelopdrachten Aantal % 0 0%
2014 Herstelopdrachten Aantal % 3 18%
Aantal 17
1
1 100%
0
0
0%
0
0
0%
0
0
0%
20
1
5%
17
3
18%
Tabel 8: Het aantal keren dat een oorzaak is vastgesteld bij veilingen en openbare verkopen.
2012 Aantal % 2 14%
Oorzaken voor het geven van een herstelopdracht Keurmerken ontbreken Benamingen onjuist
2013 Aantal % 1 5%
2 14%
2014 Aantal % 2 12% 2
12%
In de toekomst zal selectief toezicht blijven plaats vinden door veilingen die zich niet aanmelden op te sporen en te onderzoeken. Ook zullen veilingen die in het verleden een herstelopdracht hebben gehad de aandacht blijven houden. Overige veilingen zullen steekproefsgewijs onderzocht worden, zodat men weet dat er controle kan plaatsvinden.
4.5
Groothandel
Binnen het toezicht op groothandels vallen alle locaties die niet rechtstreeks aan consumenten verkopen. In 2014 zijn de in de onderstaande tabel aangegeven aantallen controles uitgevoerd en herstelopdrachten uitgeschreven. Regelmatig is er ook een controlebezoek gebracht aan de beurs in Utrecht maar het blijkt dat steeds minder groothandelaren ook daadwerkelijk voorwerpen van edelmetaal verkopen op de beurs. Vaak is de stand op de beurs een uitstalling van de verkrijgbare producten en kan men ter plekken een order plaatsen. Vaak worden de bestelde producten later, vanaf een andere locatie dan de beurs, opgestuurd naar de koper en kan men op de beurs zelf geen voorwerpen meer kopen en direct mee nemen. Tabel 9: Een overzicht van het aantal type onderzoeken bij de groothandel.
Type onderzoeken Periodieke Hercontrole Klacht Totaal
Versie 2
Aantal 17 4 0 21
2012 Herstelopdrachten Aantal % 5 29%
5
24%
Aantal 18 4 1 23
2013 HerstelOpdrachten Aantal % 2 11% 1 25% 0 0% 3 13%
Aantal 18 4 1 23
2014 HerstelOpdrachten Aantal % 0 0% 1 25% 1 100% 2 9%
Pagina 14 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
Van de 18 periodieke controles is er geen herstelopdracht uitgeschreven. Bij de vier hercontroles is wel een herstelopdracht uitgeschreven met als reden het ontbreken van keurmerken. Tabel 10: Het aantal keren dat een oorzaak is vastgesteld bij alle onderzoeken in de groothandel.
Oorzaak voor een herstelopdracht Keurmerken ontbreken Niet juist onderscheiden presenteren Benamingen onjuist
2012 Aantal % 5 24% 1 5%
2013 Aantal % 3 13%
2014 Aantal % 2 9%
Dit jaar is het percentage naleving wederom gedaald. Voorlopig hanteert Verispect hetzelfde toezichtbeleid. Dit betekent dat Verispect steekproefsgewijs de groothandels bezoekt en controleert, zodat men weet dat er controle is. Daarnaast worden gerichte controles uitgevoerd bij groothandels waarvan regelmatig niet gewaarborgde artikelen worden aangetroffen tijdens de controles bij directe verkoop aan publiek.
4.6
Verkoop van voorwerpen van edelmetaal via internet
In 2014 zijn er een aantal activiteiten uitgevoerd. Ten eerste is de beschikbare lijst van bekende internetverkoopadressen geactualiseerd. Dit heeft geresulteerd in een afname van 23 aanbieders van voorwerpen van edelmetaal via internet. Totaal heeft Verispect nu 269 aanbieders geregistreerd. Hiervan hebben 112 webshops ook een fysieke winkel. Van de 157 webshops zonder fysieke locatie worden door een aantal bedrijven meerdere webshops beheert. We richten ons alleen op in Nederland gevestigde websites. Sommige buitenlandse webshops hebben wel een postadres of telefoon in Nederland, maar blijken buitenlandse bedrijven te zijn. In voorgaande jaren is al gebleken dat wij daar geen juridische zeggenschap over hebben. Ten tweede is er een onderzoek uitgevoerd naar het nalevinggedrag van bedrijven die via internet rechtstreeks aan consumenten edelmetalen artikelen leveren. Hiervoor is de methode van “mystery shopping” gebruikt. In ons bestand van internetadressen is een selectie gemaakt van bedrijven op basis van de hoeveelheid goud/zilver die men op de website aanbiedt. Bij deze bedrijven zijn een aantal edelmetalen voorwerpen besteld. De verkopende partij is in de veronderstelling geweest dat men aan een particulier of bedrijf leverde. Doel van het mysterie shoppen (sinds 2010) is het inventariseren hoe de naleving bij webshops is en daarnaast het informeren van de webshopeigenaren t.a.v. de eisen die gesteld zijn in de Waarborgwet. In 2014 zijn bij 19 webshops via mysterie shopping bestellingen gedaan. Uiteindelijk is er een bestelling geannuleerd omdat de levering niet op een redelijke termijn uitgevoerd kon worden. Artikelen die niet van geldige keurtekens waren voorzien zijn allen door een waarborginstelling getoetst op de samenstelling. Daarna zijn de webshops geïnformeerd via mail over onze bevindingen en de te nemen acties om de situatie wettelijk in orde te maken. Alle artikelen (ook ongekeurde) zijn na afloop van ons onderzoek retour gezonden naar de betreffende webshop. Bijzonderheden van de mysterie shopping: Twee bestellingen betroffen klachten. Een klacht i.v.m. ongekeurde artikelen leveren en een keer foutieve benamingen (“zilver”) op website waar dit verzilverde artikelen betrof. De klacht t.a.v. ongekeurd leveren was bij een webshop waar in de afgelopen jaren al meerdere keren besteld was (2011 en 2013) en waar toen steeds ongekeurde artikelen geleverd werden. Dit jaar waren de artikelen gekeurd geleverd en heeft men ons verzekerd dat men nu alles laat keuren. Bij de klacht t.a.v. benamingen op de website is een zilveren fotolijst besteld. Deze fotolijst bleek wel gekeurd, maar met een NIET in Nederland erkend Spaans keurmerk (C20). Het bedrijf heeft als reactie gegeven dat “normaal” alle in NL geleverde Versie 2
Pagina 15 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
voorwerpen in Nederland gekeurd worden en deze er door heen geslipt was. De benamingen op de website heeft men allemaal aangepast aan de wettelijke eisen. Vier bestellingen (waarvan 1 de hierboven genoemde klacht betrof) zijn gedaan bij bedrijven die bij een eerdere aankoop in 2010 of 2011 of 2012 ongekeurd leverden. Drie bedrijven leverden nu gekeurde artikelen. Het vierde bedrijf (een groot postorderbedrijf), die opnieuw ongekeurd leverde, laat intern uitzoeken hoe dit heeft kunnen gebeuren. Men had na een eerdere mysterie shopping van Verispect actie ondernomen om de levering van ongekeurde artikelen te voorkomen. De overige 13 bestellingen betroffen “eerste” bestellingen bij webwinkels. Twee van deze bestellingen waren voorzien van de geldige (925 zilver) keurmerken. Zes van deze bestellingen waren ten onrechte niet voorzien van keurmerken, waarbij de artikelen wel van goud of zilver gemaakt waren. Bij twee artikelen bleek het als 925 (1e gehalte) aangeboden zilver echter slechts 835 (2e gehalte) zilver te zijn. Twee van de bestellingen bleken lichter dan de wettelijke keuringsgrens en waren niet voorzien van keurmerken. Gezien de info op de website (prijs, gewichtsaanduiding) was dit niet verwacht. Op de website werd een gouden oorbellen set van 2,2 gram (215 euro) aangeboden maar in de praktijk bleken ze slechts 0,7 gram per stuk te wegen. Een zilveren ring (149 euro) woog slechts 4,8 gram. Een als 585 goud aangeboden ring (125 euro) bleek uit slechts 71% zilver (Beneden Wettelijk Gehalte) en 22 % koper te bestaan. De eigenaar van de webshop gaf aan erg geschrokken te zijn en af te zijn gegaan op haar leverancier. Per direct is het deel van de website waar goud-zilver werd aangeboden afgesloten totdat alles in orde is. Een als “holle gouden armband” aangeprezen en op factuur als “witgoud” (69,99 euro) vermeld, bleek voor 98% uit koper te bestaan. De eigenaar van de webshop gaf aan dat het volgens hem gezien de prijs duidelijk was dat het geen goud was, maar heeft aangegeven de benamingen wel aan te passen. Deze aanpassing is nog niet doorgevoerd op de website. Een als “zilveren” aangeboden armband (129,95 euro) bleek te bestaan uit 71% koper en 25% zink. De eigenaar van de webshop gaf aan dat ze van leverancier waren overgestapt van Turkije naar China en dat aanpassingen nog niet waren uitgevoerd op de website. Men zou alles aanpassen. Deze aanpassing is nog niet doorgevoerd op de website.
Slechts 1 bedrijf (ongekeurd gouden ring) was boos op de anonieme wijze van aankoop en verzocht om een Proces-Verbaal om de rechter te laten oordelen. Een ander bedrijf had liever een andere wijze (persoonlijke) van benadering gezien. Andere bedrijven reageerden goed op de controle wijze en hebben, waar van toepassing, aangegeven dat men zich in de toekomst wil houden aan de regelgeving. In een aantal gevallen wacht Verispect nog op reacties van interne onderzoeken bij bedrijven.
4.7
Benaming
In 2014 is er ook aandacht geweest voor het gebruik van benamingen en dan specifiek bij de aankopen door de Verispect bij de webshops. Hierbij is vooral gekeken of het woordgebruik en de toegepaste benamingen niet in strijd waren met de Waarborgwet. Net als in voorgaande jaren komen benamingen zoals “18 karaat verguld” op websites voor. Ook wordt b.v. “zilver”of “goud” gebruikt daar waar verzilverd/verguld bedoeld wordt. In vele gevallen is wel duidelijk dat het om verzilverd gaat vanwege de prijsstelling. Echter in artikel 36 van de Waarborgwet is vermeld: Het is verboden andere voorwerpen dan die, welke ten minste voldoen aan het op grond van artikel 1 voor de desbetreffende voorwerpen geldende laagste gehalte, onder de aandacht van het publiek te brengen met gebruikmaking van de woorden edelmetaal, platina, goud of
Versie 2
Pagina 16 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
zilver, of op zodanige andere wijze, dat daaruit redelijkerwijze moet worden afgeleid, dat die voorwerpen beantwoorden aan de samenstelling van platina, gouden en zilveren werken. In de publicatie van Verispect (zoek.officielebekendmakingen.nl/Stcrt-2002-239-p25-SC37506) staan daarnaast uitgewerkte wel en niet toegestane benamingen. Een vraag die moet gaan worden beantwoord, is of de publicatie in de Staatscourant voldoende wettelijke grond biedt om op te treden, ook indien voorwerpen met een foute benaming (vanwege b.v. de prijsstelling) overduidelijk niet van goud of zilver kunnen zijn. Een voorbeeld is een zilveren kandelaar van bijvoorbeeld 15 euro. Daar waar aankopen gedaan zijn en de benamingen niet voldeden aan de voorwaarden uit de publicatie in de Staatscourant en Waarborgwet zijn deze bedrijven door Verispect op de hoogte gesteld dat men in overtreding is met het verzoek de benamingen aan te passen. Bijna alle reacties waren zodanig dat men niet op de hoogte was van de regelgeving of men het duidelijk herkenbaar vond dat het geen goud/zilver was, maar dat men de nodige aanpassingen ging doen. Bij controle van een aantal websites t.a.v. benamingen in januari 2015 bleek dat lang niet iedereen zich hier ook aan gehouden heeft en zijn nieuwe mails verstuurd met de vraag waarom men de aanpassingen nog niet heeft gedaan.
4.8
Juridische ondersteuning
In het kader van juridische ondersteuning worden werkzaamheden verricht die primair gericht zijn op het begeleiden van de afhandeling van processen-verbaal, contacten met het openbaar ministerie en het zorg dragen voor een juiste afhandeling van in beslag genomen goederen ter uitvoering van rechterlijke uitspraken en beslissingen van de Officier van Justitie. Ook doen zich regelmatig vragen over de interpretatie van de wet voor, zowel in het kader van de handhaving door Verispect als ook omdat particulieren en belanghebbenden hierover informatie aan Verispect vragen. Voorts worden ten behoeve van beleidsontwikkeling, uit alle afgelegde controlebezoeken gegevens verzameld en verwerkt en deze worden regelmatig geanalyseerd. In dit kader wordt ook aandacht besteed aan het volgen van de ontwikkelingen in de juweliers- en aanverwante branches, het ‘veld’ en de handhavingspraktijk. Het handhavingsbeleid wordt zonodig bijgesteld aan de hand van de bevindingen uit deze analyses en informatie.
4.9
Klachten
Naast de reguliere controles onderzoekt Verispect dus ook locaties naar aanleiding van klachten. Klachten kunnen bij Verispect worden gemeld en worden vervolgens in behandeling genomen. Dit leidt veelal tot een controle op de locatie waarop een klacht betrekking heeft. Het kan voorkomen dat een klacht komt van een consument wanneer deze van mening is benadeeld te zijn of van een branchegenoot waarbij (het vermoeden van) oneerlijke concurrentie veelal een belangrijke rol speelt. In 2014 is Verispect ongeveer dertig keer benaderd door derden betreffende de Waarborgwet, hetzij telefonisch hetzij per mail. Dit betrof enerzijds vragen betreffende verplichting tot waarborging van edelmetalen werken, benamingen, wijze van etaleren en rechtsgeldigheid van buitenlandse keuren in Nederland en anderzijds klachten. Uiteindelijk zijn er vier klachten bij Verispect ingediend en hadden betrekking op het ongekeurd verkopen van edelmetalen werken en het gebruik van verkeerde benamingen: Eén klacht werd ingediend over een juwelier die ongekeurde voorwerpen van edelmetaal ter verkoop zou aanbieden. Versie 2
Pagina 17 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
Eén klacht werd ingediend over een groothandel die ongekeurde voorwerpen van edelmetaal zou leveren aan zijn afnemers. Eén klacht werd ingediend over een website waarop “Zilver” ter verkoop werd aangeboden terwijl het verzilverde artikelen betrof. Eén klacht werd ingediend over een website waarop 10 karaat “witgoud” ter verkoop werd aangeboden. 10 Karaat mag in Nederland echter niet als “goud” worden aangeprezen. In alle gevallen bleek, na onderzoek van Verispect, de klacht terecht te zijn. Tabel 11: Overzicht van het aantal ontvangen klachten en de verkoopcategorieën waarop de klachten betrekking hadden.
Klachten Directe verkoop aan publiek Veiling Terecht Groothandel Internetverkoop Directe verkoop aan publiek Veiling Onterecht Groothandel Internetverkoop Directe verkoop aan publiek Niet Veiling onderzocht Groothandel Internetverkoop Totaal ontvangen Bevindingen na onderzoek 1. Keurmerken ontbreken 2. Niet juist gescheiden etaleren 3. Benamingen onjuist 4. Keurtekenplaat ontbreekt
2010
2011
2012
2013
2014
2
5
3
3
1
1 1
2 2
1 1 4
3
1 2
1
3
0
1
2 1 1
1
7
5
13
12
4
2010 4
2011 2
2012 8
2013 6
2014 2
2
2**
6
2
* 1 klacht over een jaarmarkt.**1 Klacht over benamingen en keurmerken
Het aantal klachten blijft gering gezien het (grote) aantal niet gewaarborgde voorwerpen dat Verispect tegenkomt tijdens de controles.
4.10 Processen-verbaal Verispect hanteert een handhavingsbeleid om d.m.v. (her)bezoeken tot het naleven van de Waarborgwet te komen. In een beperkt aantal gevallen wordt het handhavingmiddel “het procesverbaal” ingezet. Indien blijkt dat na één of meerdere hercontroles nog steeds niet gewaarborgde voorwerpen aanwezig zijn, dan wordt een proces-verbaal aangezegd. Het aantal herbezoeken dat wordt afgelegd voordat er proces-verbaal wordt opgemaakt hangt af van het percentage aangetroffen niet gewaarborgde artikelen en de nalevinghistorie van het betreffende bedrijf. In 2014 zijn drie processen-verbaal opgemaakt, wegens het ontbreken van keurmerken op edelmetalen objecten. In deze zaken is nog geen uitspraak gedaan door de rechter. In 2010, 2011, 2012 en 2013 zijn respectievelijk drie, vier, drie en twee processen-verbaal opgemaakt.
Versie 2
Pagina 18 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
5 5.1
Overige aan toezicht gerelateerde zaken Kwaliteitszorg
Verispect voert als toezichthouder een actief beleid om de effectiviteit, efficiency en kwaliteit van het toezicht te waarborgen. Een aspect dat dit beleid ondersteunt, is het feit dat Verispect sinds 1996 in het bezit is van een ISO 17020 erkenning (zie www.verispect.nl) voor al zijn toezichtactiviteiten. Dit betekent dat voor alle verrichting schriftelijke documentatie aanwezig is en dat ook de ondersteunende processen voor het toezicht in het kwaliteitssysteem beschreven zijn. Regelmatig worden deze procedures aangepast en beschikbaar gesteld aan de medewerkers. Ook vinden in het kader van deze kwaliteitserkenning jaarlijks interne en externe audits (door de Raad voor Accreditatie (RvA)) plaats. In februari 2014 heeft het externe beoordelingsonderzoek plaats gevonden, waar het toezicht Waarborgwet een onderdeel van uit maakt. De externe audit heeft een drietal Non-conformities (NC’s) opgeleverd welke medio 2014 opgelost zijn. De jaarlijks terugkerende interne audit is uitgevoerd in november. De resultaten zijn eveneens beoordeeld door de RvA en goed bevonden. De volgende jaarlijkse externe audit door de RvA staat voor maart 2015 gepland.
5.2
Publiciteit en voorlichting
Door het verstrekken van informatie over de Waarborgwet aan zowel verkopers als kopers wordt de kans op naleving vergroot. Uit de resultaten blijkt ook dat vooral beginnende verkopers onwetend zijn over de informatie die zij dienen te verstrekken met betrekking tot de keurmerken en het zichtbaar aanwezig hebben van een keurtekenplaat. Ook in 2014 zijn meerdere (nieuwe) keurtekenplaten gratis uitgereikt tijdens de controles. Daarnaast heeft Verispect op verschillende manieren het Toezicht uitgedragen door het publiceren van het openbaar jaarverslag via de eigen website, het laten publiceren van een aantal artikelen in vakbladen, zoals Edelmetaal en de Juwelier, welke door diverse doelgroepen worden gelezen, en het deelnemen aan diverse bijeenkomsten. Verispect heeft in 2014 wederom deelgenomen aan de Zilverdag in Schoonhoven op tweede Pinsterdag.
5.3
Registratie en verslaglegging
De gegevens van het Toezicht worden vastgelegd in een eigen data-inspectiesysteem, het Verispect Inspectie Systeem (VIS). Dit heeft de controleur beschikbaar op zijn eigen laptop. Vanaf kantoor wordt een werkvoorraad van de te onderzoeken locaties aan de controleur digitaal ter beschikking gesteld. Tijdens het uitvoeren van de controle worden alle gegevens van de locatie en de resultaten van de onderzoeken direct in het systeem ingevoerd via de laptop. Deze resultaten worden vervolgens aan het eind van de dag gesynchroniseerd met de centrale database op kantoor in Delft. Dit geeft sneller actuele informatie en maakt het aanleveren op papier van de uit te voeren controles aan de controleur overbodig. Daarnaast voert de controleur ook zelf zijn gegevens in en hoeft dit niet meer door de administratie op kantoor te worden ingevoerd. Dit is ook een stuk efficiënter en verkleint de kans op foute invoer. Er wordt continue gewerkt aan een verdere verbetering/uitbreiding van dit VIS systeem om te kunnen blijven voldoen aan de vragen van onszelf en derden.
5.4
Toekomst
In 2008 heeft Verispect het risicogericht toezicht geïntroduceerd. Daarnaast is een strenger handhavingsbeleid ingezet dat ook preventief naar de branche is gecommuniceerd. Dit laatste heeft Versie 2
Pagina 19 van 20
Jaarverslag 2014 Toezicht op de Waarborgwet 1986
er mede toe geleid dat er geen stijging van het aantal processen-verbaal heeft plaats gevonden. Ook is het nalevingpercentage bij de verschillende typen locaties toegenomen, hoewel m.n. voor de A locaties nog een stap te maken is. Het is dus nodig om het nalevingpercentage van de A locaties sterk te verhogen en zoals genoemd in het verslag te onderzoeken of er nog wat aanpassingen in de indeling van de risicogroep A mogelijk zijn en de onderzoeken extra te richten op slechter nalevende postcodegebieden. Sneller opmaken van een proces-verbaal kan ook een mogelijkheid zijn om het nalevingpercentage te verhogen. Een nadeel van het opmaken van een proces-verbaal is echter het (veel te ) lange tijdspad vanaf het indienen tot de uitspraak. Zie ook het overzicht t.a.v. processen-verbaal in dit verslag. Het benaderen van rechtbanken om dit sneller voor elkaar te krijgen is moeilijk en voor Verispect eigenlijk een onmogelijke weg. Ook de uitspraak wel/niet verbeurd verklaren van de in beslag genomen artikelen alsmede de hoogte van de boetes is per rechtbank zeer verschillend en onvoorspelbaar. Het invoeren van de mogelijkheid dat Verispect controleurs zelf boetes (b.v. de bestuurlijke dwangsom) op kunnen leggen zou kunnen bijdragen in een effectievere manier van toezicht. Hiervoor zullen de bevoegdheden moeten worden uitgebreid. Inmiddels heeft Verispect bij het ministerie van Economische Zaken voorgesteld om op dit punt de wet- en regelgeving aan te passen. Iedere periodieke ronde starten er een aantal nieuwe bedrijven die vaak aangeven niet op de hoogte te zijn van de Waarborgwet. Voorlichting op vakscholen, tijdens bijeenkomsten en in vakbladen zal ook in de komende jaren aandacht blijven krijgen om de bekendheid van de Waarborgwet te vergroten en daarmee het nalevinggedrag te stimuleren, zodat uiteindelijk wél de 95 procent kan worden gehaald. Aan de andere kant blijkt dat de branche onder druk staat, gezien de economische situatie hebben bedrijven in het algemeen minder goud in de winkel liggen. Dit heeft ook te maken met de veiligheidsproblematiek in de sector. Hierdoor zijn ook verzekeringspremies gestegen. Wellicht dat dit wel een afname van het aantal directe verkooppunten kan veroorzaken de komende jaren. Ook op het gebied van groothandels is dit aan de gang. Een aantal zijn al gefuseerd of zijn zelfs gestopt.
Versie 2
Pagina 20 van 20