JAARVERSLAG 2009
Den Haag, mei 2010
INHOUDSOPGAVE De grondbeginselen van de Arya Samaj
3
Voorwoord
4
Hoofdstuk 1
De organisatie
5
Hoofdstuk 2
Activiteiten
8
Hoofdstuk 3
Samenwerkingsverbanden
12
Hoofdstuk 4
Conclusies
14
Bijlage 1
Lijst van Lidorganisaties
Bijlage 2 Financieel verslag 2009 %LMODJH9HUVODJFRQJUHVPHL
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
2
De Grondbeginselen van Arya Samaj
1. God is de oorzaak van alle ware kennis en van de zaken die hierdoor gekend worden. 2. Het opperwezen is Waar, Intelligent, Heilig, Gelukkig, Almachtig, Rechtvaardig, Barmhartig, Zonder gelijke. Hij is de onderhouder van het heelal, de Albeheerser, de Aldoordringer, Alwetend, zonder vrees. Hij is zonder begin, Ongeboren, Oneindig, Onveranderlijk, Eeuwig, Onverouderbaar, Onsterfelijk en Onlichamelijk. Hij is de Maker van het heelal. Slechts Hem komt aanbidding toe. 3. De Veda’s zijn de boeken der ware kennis. Het is de voornaamste plicht van de Ariërs om te lezen, te onderwijzen, te horen en voor te dragen. 4. Ieder zal steeds bereid zijn de waarheid aan te nemen en onwaarheid te verwerpen. 5. Alle daden dienen deugdzaam te zijn, d.w.z. zij moeten gesteld worden na de overweging van hun toelaatbaarheid. 6. Het hoofddoel van de Arya Samaj is het welzijn der wereld, d.i. de bevordering van het lichamelijke, geestelijke en sociale welzijn van allen. 7. Ieder zal overeenkomstig zijn verdiensten met liefde en rechtvaardigheid behandeld worden. 8. Onkunde moet uitgeroeid en kennis verspreid worden. 9. Niemand zal tevreden zijn met eigen welzijn, maar ieder beschouwt zijn eigen welzijn als ondergeschikt aan dat van allen. 10. Allen dienen zich te onderwerpen aan de wetten, die heilzaam zijn voor de ganse gemeenschap. In persoonlijke aangelegenheden mag echter naar goedvinden gehandeld worden.
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
3
Voorwoord Het jaar 2009 staat in het teken van enerzijds een zeer positieve instelling onder leden van bestuur en RVV om gestelde doelen te realiseren en anderzijds het heengaan van Pandit Anand Bierdja, voorzitter van de RVV en de Veda Prachar Mandal. Bij het opmaken van dit jaarverslag komen weer de herinneringen naar boven. De besprekingen, het maken van plannen, zijn wijze lessen en vooral zijn prachtige bhajans roepen weer emoties op. Het bestuur heeft na een tussentijdse periode van ontreddering de draad weer opgepakt en doet hierbij verslag van de activiteiten in het jaar 2009.
Namens het bestuur Suren Mahabali voorzitter
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
4
Hoofdstuk 1 DE ORGANISATIE 1.1 Oprichting en doelstellingen Oprichting De Stichting Federatie Arya Samaj Nederland is opgericht in het jaar 1987 en gevestigd te ’s-Gravenhage. Sinds haar oprichting heeft de federatie een positieve ontwikkeling doorgemaakt. Doelstelling De doelstellingen van de Federatie Arya Samaj Nederland (FAS-NED) zijn in haar (herziene) statuten van 17 mei 2006 als volgt geformuleerd: 1.
FAS-NED is een landelijk overkoepelende federatie, bestaande uit vertegenwoordigers van organisaties in Nederland, die wetenschappelijke (Vedische) gedachten ten aanzien van mens, maatschappij en kosmos aanhangen, bestuderen en uitdragen ter bevordering van het welzijn.
2.
Het bevorderen en coördineren van de samenwerking tussen de bij FAS-NED aangesloten organisaties en het behartigen van sociaal-maatschappelijke (samadjiek), lichamelijke (shaririek), en geestelijke (aatmiek) belangen van het individu en van de gemeenschap.
3.
Het optreden als belangenbehartiger en pleitbezorger tegenover de overheid en andere instellingen.
1.2 Structuur van Federatie Arya Samaj Nederland De structuur van FAS-NED is conform de uitgangspunten van de Satyārth Prakāsh, waarin Maharishi Swami Dayanand Saraswatie (de oprichter van de Arya Samaj) onder andere een uitgebreide beschrijving heeft gegeven van organisatiestructuren, verantwoordelijkheden van besturen en van de leden van een Arya Samaj organisatie. FAS-NED is een federatie van Arya Samaj organisaties in Nederland. Verder is zij het landelijke, door de overheid erkende aanspreekpunt voor de Arya Samaj in Nederland. 1.3 Organen en Commissies Op 21 november 2009 wordt, na enkele malen wegens bijzondere omstandigheden te zijn uitgesteld, de statutair voorgeschreven bestuursverkiezing gehouden. Om de verkiezing in goede banen te leiden, stelt de RVV een kiescommissie in bestaande uit de heren: J. Tewarie, H. Hotie en R.Algoe. Tot dan zijn de organen en commissies samengesteld zoals beschreven in het Jaarverslag 2008, met dien verstande dat na het overlijden van Pt. Bierdja de RVV onder leiding komt te staan van dhr. Jagdish Tewarie. Per 21 november 2009 zijn de organen en commissies als volgt samengesteld.
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
5
De Raad van Vertegenwoordigers (RVV) De Raad RVV is een orgaan dat gevormd wordt door vertegenwoordigers van lidorganisaties van Fas-Ned, met dien verstande dat elke organisatie maximaal één vertegenwoordiger mag afvaardigen. De RVV heeft voornamelijk een controlerende taak jegens het bestuur. Andere taken en bevoegdheden zijn nader omschreven in de Statuten. Samenstelling RVV NAAM LID Dhr. Dr. Ashwin Dihal Dhr. Dr. Sjam Ganesh Mw. Drs. Sharita Algoe Dhr. Jagdish Tewarie Dhr. Alwin Badloe Dhr. Ir. Dewender Datta Dhr. Henry Hotie Dhr. Dillip Chedammi Msc Dhr. Dharm Mohan
FUNCTIE voorzitter secretaris 2e secretaris lid lid lid lid lid lid
AFVAARDIGENDE LIDORG. Vaidik Sabha Nieuwegein ASAN Prabhakar Arya Samaj Zoetermeer e.o. Arya Samaj Eindhoven e.o. Vaidik Samaj Nijmegen SASU Krinwanto Wishwem Aryam Vaidik Joti Sanghatan
Het Bestuur Het Algemeen Bestuur van Fas-Ned is als volgt samengesteld NAAM LID FUNCTIE AFVAARDIGENDE LIDORG. Dhr.Suren Mahabali voorzitter Vadik Samaj Nijmegen Dhr. Iwan S. secretaris Krinwanto Wishwem Aryam Raghoebarsing Amsterdam Mw. Mr. Marian Cordua penningmeester SASU Dhr. Ir. Aniel Ramjanam Vice-voorzitter Arya Samaj Zoetermeer e.o. Dhr. John Debipersad 2e Vaidik Joti Sanghatan penningmeester Mw. Sila Makhaising lid Vaidik sabha Nieuwegein Mw. Urmila Sewnath lid ASAN Dhr. Devanand Bhageloe lid Deva Rishi Veda Mata Mandir Dhr. Ing. Ranjit Badloe lid Prabhakar Werkwijze bestuur Zoals de Statuten en het Huishoudelijk Reglement het voorschrijven, worden voor alle AB vergaderingen van FAS-NED de DB leden van de Raad van Vertegenwoordigers uitgenodigd. Zij participeren actief in de vergaderingen maar hebben geen stemrecht. De contacten tussen RVV en het bestuur verlopen goed. Het AB vergadert een keer in de maand of meer als het nodig blijkt. Indien mogelijk worden zaken ook per e-mail behandeld. Het DB bereidt vergaderingen en te behandelen zaken voor. Voor het te voeren beleid en uit te voeren activiteiten heeft het bestuur een beleidsplan annex werkplan opgesteld. Zie de bijlage bij dit hoofdstuk.
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
6
Adviesraad De adviesraad adviseert het bestuur gevraagd en ongevraagd en bestaat uit vijf leden, te weten: 1 Dhr. ir. Navin Natoewal 2 Dhr. A. Bhola 3 Dhr. dr. C. Mahabier 4 Dhr. drs. A.B. Tewarie 5 Dhr. pt. Nardev Arya Kascommissie Statutair is bepaald dat jaarrekeningen van FAS-NED voorzien dienen te zijn van de verklaring van een registeraccountant of een accountant-administratieconsulent. Het bestuur kan besluiten in plaats daarvan de jaarrekening te doen controleren door een kascommissie. Voor onderhavige bestuursperiode is een kascommissie ingesteld, bestaande uit de volgende personen: 1. dhr. H. Hotie 2. dhr. J. Ishwardat 3. dhr. H. Natoewal Aangezien de financiële verslagen 2007 t/m 2009 zijn opgemaakt door een accountant, zijn deze niet ter goedkeuring voorgelegd aan de Kascommissie. Veda Prachār Mandal (VPM) De voorgenomen acties ter uitbreiding en activering van de VPM konden geen doorgang vinden. In 2010 zal hiervoor een nieuwe werkgroep worden ingesteld. Commissie Ouderenbeleid Deze commissie bestaat vooralsnog uit één persoon. Dhr. S. Mahabali
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
7
Hoofdstuk 2 ACTIVITEITEN 2.1 Voorbereidingen Mahasammelan 2010 / Mahasammelan Suriname Ook het jaar 2009 staat in het teken van de voorbereidingen van de Arya Mahasammelan 2010. De voorbereidingen van de voorgaande jaren worden voortgezet. In een aantal bijeenkomsten worden vrijwilligers geworven die mee willen helpen met de organisatie- en uitvoeringswerkzaamheden. De nodige commissies worden gevormd en voor 2009 wordt een tijdspad uitgestippeld. Met het oog op de Mahasammelan in Suriname in september 2009 wordt de vooraankondiging voor 2010 opgemaakt. Een delegatie van Fas-Ned bestaande uit ruim 30 personen o.l.v. de voorzitter van FasNed neemt deel aan de Mahasammelan in Suriname, waarvan 8 een spreekbeurt krijgen. Mede door de actieve participatie en organisatorische ondersteuning laat de delegatie een goede indruk achter. Fas-Ned heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om de Mahasammelan 2010 officieel aan te kondigen en een aantal prominenten persoonlijk daarvoor uit te nodigen. Tevens heeft Fas-Ned besprekingen gevoerd met de aanwezige bestuursdelegatie van Sarvadeshik Arya Pratinidhi Sabha Delhi, de organisatie onder wiens auspiciën de Mahasammelans worden gehouden. Daarbij heeft de Sarvadeshik nogmaals bevestigd dat de Mahasammelan 2010 in Nederland door Fas-Ned zal worden georganiseerd. Ook heeft de Satvadeshik verklaard dat Fas-Ned als enige vertegenwoordiger van de Arya Samaj in Nederland wordt erkend. Daarnaast zijn de nodige afspraken gemaakt en toezeggingen gedaan betreffende de Mahasammelan 2010. In de loop van november en december zijn toezeggingen ontvangen van fondsen voor financiële ondersteuning, in antwoord op aanvragen gedaan onder begeleiding van Instituut Stavoor. In december is na een gedegen zoekactie de locatie voor de conferentie uitgekozen en gereserveerd: het NH Conferentiecentrum De Leeuwenhorst in Noordwijkerhout.
2.2 Teleconferenties HITOPADESHA 28 februari en 30 mei Op zaterdag 28 febr. 2009 vond een bijzonder evenement plaats in het gebouw van ASAN te Den Haag, georganiseerd door FAS-NED, de Federatie Arya Samaj Nederland. De Maharshi Dayanand Gurukul te New York hield namelijk die dag een teleconferentie o.l.v. Dr. Satish Prakash. De conferentie kon via internet overal ter wereld worden gevolgd. Ook Fas-Ned werd uitgenodigd hieraan deel te nemen. Fas-Ned besloot graag hieraan gevolg te geven en nodigde de besturen van haar lidorganisaties, medewerkers en andere sympathisanten uit de conferentie bij te wonen in de grote vergaderzaal van Asan. Na een gedegen technische voorbereiding startte de conferentie om 16.15 uur en duurde tot bijna 21.00 uur. FAS-NED JAARVERSLAG 2009
8
Alle 23 deelnemers waren van begin tot eind in de ban van de uitermate boeiende lezing van Dr. Satish Prakash die m.b.v. een beamer en geluidsversterker was te zien en te beluisteren.. Tussendoor mochten deelnemers vragen stellen via de telefoon of per email. Het onderwerp van de conferentie was de Hitopadesha. De Hitopadesha is een boek geschreven rond de 2e eeuw v. Chr. door Narayan Pandit in het Sanskrit. Hoofdstuk 1 bevat ruim 200-tal shloka’s die normen en waarden gebaseerd op de Hindoe filosofie weergeven. De rest van het boek bestaat uit een groot aantal fabels die op indrukwekkende en voor jong en oud toegankelijke wijze inzicht geven in deze normen en waarden en de Hindoe Dharma. Dr. Satish Prakash behandelde op de conferentie het eerste hoofdstuk. Hij reciteerde onder muzikale begeleiding de shloka’s, Alle deelnemers konden meedoen, zij hadden een syllabus ontvangen met de shloka’s en de vertaling daarvan in het Engels door Dr. Satish. Steeds gaf hij een heldere uitleg van de shloka’s geïllustreerd en verduidelijkt met prachtige voorbeelden uit het dagelijkse leven. Alle deelnemers gaven te kennen zeer onder de indruk te zijn van de rijkdom aan kennis die de Hitopadesha bevat. Ook Dr. Satish kreeg veel complimenten voor zijn pakkende en enthousiasmerende manier van vertellen. Een van de aanwezigen, Acharya Om Prakash, was zo onder de indruk dat hij ter plekke een gedicht in het Sanskrit schreef waarin hij Dr. Satish namens allen looft en bedankt. Dit gedicht is naar Dr. Satish gemaild. FAS-NED hoopt meer van zulke evenementen te kunnen organiseren en dankt allen die hieraan hebben meegewerkt en deelgenomen en met name een bijzonder woord van dank aan ASAN voor het ter beschikking stellen van de zaal. Op 30 mei vond het tweede deel van de teleconferentie plaats, eveneens in de vergaderzaal van ASAN. Dr. Satish ging toen dieper in op de betekenis van de Hitopadesha voor de hedendaagse samenleving, mede naar aanleiding van vragen en opmerkingen uit de vorige teleconferentie.
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
9
FOTO’S TELECONFERENTIE HITOPADESHA
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
10
2.4 Sthapana Divas 5 april Ter gelegenheid van de Arya Samaj Sthapana Divas heeft Fas-Ned in samenwerking met lidorganisaties een adhyatmik satsang (spirituele bijeenkomst) gehouden met als thema: Arya Samaj, Kal Aaj Aur Kal. De bijenkomst vond plaats in Utrecht met bijzondere medewerking van SASU. Samen met prominente sprekers konden deelnemers met elkaar van gedachten wisselen over historie en toekomst van de Arya Samaj en Vaidik Dharma. Ook werd bijzondere aandacht besteed aan bhakti en spiritualiteit in de vorm van o.a. meditatie, uitgebreide Havan, yoga, pranayam, bhajan en kirtan. Bij een boekenstand was het mogelijk kennis te maken met of informatie te krijgen over de Vedische literatuur. 2.5 Lezingen en workshops Dr. Harish Chandra Dr. Harish Chandra is een Indiase filosoof en wetenschapper die de Vedische filosofie, levenshouding, rituelen etc. benadert vanuit een ook voor westerlingen begrijpelijke wetenschappelijke invalshoek. Op uitnodiging van Fas-Ned was Dr. Harish Chandra van 2 tot 4 mei in Nederland. Hij gaf een vijftal lezingen en workshops met verschillende thema’s: -Vleesconsumptie vs. Vegetarisme in samenhang met de relatie tussen mens en natuur -Astrologie en Arya Samaj -Vedische visie op het huwelijk, de huwelijkse staat, echtscheiding, huwelijk tussen personen van hetzelfde geslacht -Agni Hotra (Havan) vanuit fysisch-chemisch perspectief -Relatie tussen het fysieke en het spirituele 2.6 Miniconferentie voor jongeren 23 mei In samenwerking met het Instituut FORUM te Utrecht en ASJ (Arya Samaj Jongeren) organiseerde Fas-Ned een eendaagse miniconferentie voornamelijk voor jongeren met als thema: SPIRITUALITEIT EN PERSOONLIJKE EFFECTIVITEIT. Onder leiding van twee inspirerende sprekers, de heren Randhir Partiman en Ram Ramsahai konden ruim 60 deelnemers kennis maken met verschillende aspecten van de vedische filosofie, d.m.v. lezingen en workshops. Centraal stond de vraag: Hoe verhoog ik mijn persoonlijke effectiviteit middels spiritualiteit? Aan bod kwamen de volgende onderwerpen: -Achtergrond vedische filosofie -Spiritualiteit en toegevoegde waarde -Betekenis van mantra en mantra diksha -Kracht en effectiviteit van persoonlijke mantra -yoga en pranayam YRRUXLWJHEUHLGYHUVODJ]LHELMODJH 2.7 Lezingen en workshops Acharya Anand Purusharthi Na zijn deelname aan de Mahasammelan en een verblijf van ruim een maand in Suriname, waar hij dagelijks op verschillende locaties de leer van de Veda’s verkondigde in zijn lezingen, cursussen en yajna’s, kwam Acharya Anand Purusharthi op eigen initiatief naar Nederland, met medewerking van Fas-Ned. Hij verbleef hier 4 weken in de maanden oktober en november en deed ook hier zijn Veda prachaar, conform de opdracht van zijn Guru. De lezingen, workshops en yajna’s werden georganiseerd door lidorganisaties of door afzonderlijke gezinnen en families. In het bijzonder dankt Fas-Ned Pandits Sanichar en haar familie voor hun gastvrijheid en daarmee samenhangende inspanningen. FAS-NED JAARVERSLAG 2009
11
Hoofdstuk 3 SAMENWERKINGSVERBANDEN Organisatie voor Hindoe Media (OHM) OHM heeft in oktober 1993 zendmachtiging gekregen. FAS-NED is medeoprichter van OHM. Het bestuur telt 13 zetels. De zetelverdeling is als volgt: Gezamenlijke Sanatan Dharma groepen - 7 zetels Arya Samaj (FAS-NED) - 4 zetels Wereld Hindoe Federatie - 1 zetel Personeel OHM - 1 zetel De afgevaardigden van FAS-NED bij OHM zijn: • Bestuur 1. dhr. ir. Navin Natoewal - voorzitter 2. dhr. dr. Sjam Ganesh - lid 3. Mw. drs. Usha Oemrawsingh 4. Mw. mr. Marian Cordua • Programmaraad In de programmaraad is de verhouding als volgt: 5 leden van de Sanatan Dharma en 4 leden van de Arya Samaj (FAS-NED). Voor FAS-NED worden deze plaatsen ingevuld door: 1. dhr. Hemradj E. Natoewal 2. mw. Urmila Sewnath 3. dhr. pt. Anand Bierdja (tot 10 juni 2009) 4. dhr. pt. Dewanand Bhageloe • Deelnemersraad Bij de deelnemersraad is de verhouding 5 Sanatan Dharma en 5 Arya Samaj. De FAS-NED participanten in deze raad zijn: 1. dhr. Suren Mahabali 2. dhr. Henry Hotie 3. dhr. pt. ir. G.D.I. Datta 4. dhr. ir. Aniel Ramjanam 5. mevr. A. Abhelakh •Off-line commissie In de off-line-commissie (verhouding 2:2) nemen namens FAS-NED deel: 1. dhr. dr. A. Bierdja (tot 10 juni 2009) 2. dhr. drs. A. Baldewpersad Tewarie • Regulier overleg FAS-NED/OHM Voor de afvaardiging van 4 leden naar het bestuur van OHM heeft FAS-NED gekozen voor de volgende formule: 1. leden uit de directe gelederen van FAS-NED en 2. leden uit het netwerk van FAS-NED
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
12
Voor deze formule is gekozen omdat men ten eerste gebruik kan maken van het Arya Samaj kader (potentieel) en op deze manier wordt het vrijwilligerswerk enigszins verdeeld onder haar gelederen, hetgeen de kwaliteit van het werk ten goede komt. De communicatie tussen FAS-NED en de Arya Samaj bestuurders bij OHM geschiedt door structurele agendering van “stand van zaken OHM” bij vergaderingen. Daarnaast is er in voorkomende gevallen telefonisch overleg onderling. Om het contact met de leden van de programmaraad, de deelnemersraad en de off-line commissie te onderhouden, vindt jaarlijks 1 à 2 maal overleg plaats met alle geledingen Aandachtspunten voor FAS-NED: 1. Het in kaart brengen van Arya Samaj deskundigen, deze hoeven niet persé deskundig te zijn op het gebied van Arya Samaj en de Vedische filosofie. 2.
Bestuurlijke- en specifieke kennis, communicatieve vaardigheden en bereidheid om de Arya Samaj zowel binnen als buiten de eigen organisatie te vertegenwoordigen met de Vedische leer als referentiekader. Een databank moet hiervoor nog worden opgezet en up to date worden gemaakt.
3.
Het verzamelen, ordenen en analyseren van historisch materiaal. FAS-NED heeft een redelijk archief hierover en zal in de toekomst meer op dergelijke zaken letten.
4.
Het aanleveren van gewenste religieuze en andere thema's om programma's te maken voor uitzending.
5.
Opvangen van (relevante) kritiek van de achterban en deze te kanaliseren naar betrokken organen i.c. OHM-bestuurders.
Hindoe Raad Nederland De Hindoe Raad Nederland, afgekort HRN, is opgericht door de in Nederland gevestigde landelijke Hindoe organisaties. De HRN is een representatief orgaan voor de totale Hindoe gemeenschap in Nederland en is door de overheid aangemerkt als gesprekspartner voor alle aangelegenheden ter zake van het Hindoeïsme in Nederland. In het bestuur van Hindoe Raad nemen de volgende organisaties deel: 1. FAS-NED 4 zetelV 2. Maha Sabha/WPN/FSSDN/SHPN: 4 zetelV 3. SSSDS 1 zetel 4. Iskon 1 zetel 5. KSD 1 zetel 6. FSSDN 1 zetel Afvaardiging namens FAS-NED bij de Hindoe Raad Nederland: 1. Drs. A.B. Tewarie voorzitter 2. Dhr. H.E. Natoewal penningmeester (demissionair) 3. Drs. R. Makka lid 4. Ir. A. Ramjanam lid FAS-NED JAARVERSLAG 2009
13
Hoofdstuk 4 Conclusies 2006 – 2009 Onderweg van samaj naar dharma heeft het bestuur in de loop van de achterliggende bestuursperiode van ruim 3 jaar zich een duidelijk beeld kunnen vormen van een aantal zaken en daar inzicht in kunnen verkrijgen. Sommige doelen zijn gerealiseerd, andere nog niet. Hieronder volgt een aantal conclusies die wij vooralsnog kunnen trekken. Na de evaluatie van het Beleidsplan 2006-2009 zullen wij een gedetailleerd verslag daarvan doen met uitgebreide conclusies en aanbevelingen voor de komende beleidsperiode. 1. Fas-Ned heeft zich naar de achterban verder kunnen profileren. Niet alleen meer mensen maar ook meer organisaties hebben nader kennis kunnen maken met Fas-Ned en haar werkzaamheden. Met het oog op inbedding van spiritualiteit en bhakti in yajna’s en het dagelijkse leven van de Arya Samaji heeft Fas-Ned een duidelijke aanzet gegeven tot herinrichting en inkleding van mandirdiensten, satsangs en de (individuele) beoefening van yoga en meditatie. De meeste inspanning was gericht op het bereiken van de doelgroep, de Nederlandse Arya Samaji’s en het uit de versobering halen van de Arya Samaj. Op dit gebied zijn dan ook de meeste resultaten behaald. 2. Op internationaal niveau zijn de banden met buitenlandse Arya Samaj organisaties aangehaald en versterkt. Met name de erkenning van Fas-Ned als enige vertegenwoordigende Arya Samaj organisatie in Nederland door Sarvadeshik Arya Pratinidhi Sabha Delhi en aangesloten organisaties is daar een kenmerkend resultaat van. Op basis daarvan is ook door de Sarvadeshik bepaald dat Fas-Ned als enige de leiding krijgt over de Mahasammelan 2010. 3. De relatie met de lidorganisaties is verder uitgebouwd. Middels het ingevoerde voorzittersoverleg zou daar verder aan gewerkt kunnen worden. Enkele lidorganisaties hebben voor ondersteuning de weg kunnen vinden naar Fas-Ned. Nieuwe organisaties hebben te kennen gegeven belangstelling te hebben voor het lidmaatschap. Met hen wordt gewerkt aan de vereisten voor toelating als lidorganisatie. 4. Met het uitbouwen van de interne structuur en de reactivering van onderdelen als RVV en VPM is minder bereikt. Wat betreft de RVV is toegewerkt naar de verkiezingen. Sinds 21 nov. 2009 heeft Fas-Ned een nieuwe RVV. Voor herstructurering van de VPM hadden de voorzitter en wijlen Pt. Anand Bierdja een plan opgezet. Dat heeft echter geen doorgang kunnen vinden. Voor de verdere uitvoering daarvan zullen anderen worden aangewezen door het bestuur. 5. Bij het realiseren van de gestelde doelen werd een grote belemmering gevormd door het tekort aan financiële middelen. Net voor de bestuursverkiezing in november kon het aftredende bestuur melden dat van het ministerie van VWS aan Fas-Ned subsidie heeft toegekend voor het uitvoeren van een aantal activiteiten ter deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. Hiermee zijn ook voor de toekomst mogelijkheden open komen te liggen om veel meer te bereiken dan tot nu toe mogelijk was.
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
14
Bijlage 1
LIJST VAN LIDORGANISATIES Stand van zaken per 31 december 2009, als volgt: Arya Samaj Nederland (ASAN) Arya Samaj Eindhoven Arya Samaj Nieuwegein Arya Samaj Zoetermeer Arya Sabha Rotterdam Krienwanto Wieswem Arijem Prabhakar Arya Samaj Stichting Arya Samaaj Utrecht (SASU) Saraswatie Vaidik Dharma Shri Deva Rishi Veda Mandir Vaidik Samaadj Nijmegen Vaidik Joti Sanghatan
Den Haag Eindhoven Nieuwegein Zoetermeer Rotterdam Amsterdam Rotterdam Utrecht Wageningen Rotterdam Nijmegen Rotterdam
FAS-NED JAARVERSLAG 2009
15
Financieel verslag 2009
Stichting Federatie Arya Samaj Nederland (FAS-NED)
Secretariaat:
Vestigingsadre s:
Website: wwwJas--ned.nl
Trezoriersdreef 47
Cartesiusstraat 47
e-mail:
[email protected]
2542 KP Den Haag
2562 SC Den Haag
e-fax: 0847143093
Bankrekeningnr. 51.96.66.968 KvK 's-Gravenhage 4155141 Tel. 06-42412851
FAS-NED
'S-GRAVENHAGE
Pagina 2.
BALANS PER 31 DECEMBER 2009 (met vergelijkende cijfers per 31 december 2008)
ACTIVA €
31-12-2009 € €
31-12-2008 €
..
VLOTTENDE ACTIVA , Te vorderen posten
2.525
825
LIQUIDE MIDDELEN Kas Bank
673 5.817
6.675 6.234
15.434
7.315
PASSIVA EIGEN VERMOGEN Vermogen Exploitatie resultaat
5.950 (8.119 )
8.565 (2.615 )
(2.169 )
5.950
VOORZIENINGEN Fonds V.P.M. Fonds O.D. Varma instituut
3.585 5.899
3.585 5.899
7.315
15.434
FAS-NED
'S-GRA VENHAGE
Pagina 3.
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2009 (met vergelijkende cijfers over 2008)
BATEN € Ontvangen rente Contributie lidorganisaties Donaties Opbrengst Hawan boek Congres/activiteiten
2009 € €
2008 €
122 525 909 0 265
79 975 889 30 1.520
l.821
3.493
LASTEN Organ isati e/congreslbestu urskosten Activiteiten Overige algemene kosten
1.507 6.l50 2.283
4.000 965 l.143 9.940
6.l08
(8.l19 )
(2.615 )
FAS-NED
'S-GRA VENHAGE
Pagina 4.
GRONDSLAGEN VAN BALANSWAARDERING
Fonds Ved Prechaar Mandal: Deze fondsvonning heeft als doel de financiering van het wetenschappelijk onderzoek en vertaal werkzaamheden. Het fonds wordt gevoed door stortingen en rente-opbrengsten. Gelden worden door activiteiten van VPM aan dit fonds onttrokken c.q. toegevoegd.
Fonds Oedrajsingh Varma Deze fondsvonning heeft als doel de financiering van het foldennaterialen voor het Arya Samaj literatuurwerk in de ruimste zin. Het fonds wordt gevoed door giften en donaties.
Methode van resultaatbepaling: Ten aanzien van de posten begrepen in het resultaat geldt, dat de baten slechts zijn
opgenomen indien en voorzover zij in het boekjaar zijn verwezenlijkt en dat met verliezen en risico's
rekening is gehouden die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar.
De op de baten drukkende kosten zijn gewaardeerd op historische uitgaafprijs.
Bestuurskosten worden zowel als baten als donaties verantwoord . De bestuursleden dienen een
declaratie in voor de gereden kilometers en overige kosten, echter confonn bestuursbesluit worden
deze kosten niet uitbetaald doch venneld als donatie.
Rente baten: De werkelijk ontvangen rente wordt verantwoord. Er wordt geen rekening gehouden met transitorische posten.
Contributies: Hieronder worden de te ontvangen contributies van aangesloten organisaties verantwoord.
FAS-NED
'S-GRA VENHAGE
Pagina 5.
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2009
ACTIVA
31-12-2009 €
31-12-2008 €
825
2.525
673 929 IlO 2.445 1.672
6.675 91 108 1.939 1.556 2.540
VLOTTENDE ACTIVA Te vorderen contributie lidorganisaties
LIQUIDE MIDDELEN Kas ABN/ AMRO Bank rekening-courant ABN/AMRO Bank belegging I Postbank 6091 Postbank 39381 11 Internet sparen
~
6.490
12.909 ====
PASSIVA EIGEN VERMOGEN Vermogen Exploitatie resultaat
5.950 (8.119)
8.565 (2 .615 )
(2.169 )
5.950
3.585
3.585
5.899
5.899
VOORZIENINGEN Fonds V.P.M.
Fonds Oedrajsingh Varma Instituut
----
De voorzieningen zijn getroffen voor het doen van wetenschappelijk onderzoek.
Bijlage 3 FASNED CONGRES 23 MEI 2009 Thema: Spiritualiteit en Persoonlijke Effectiviteit Een zeer inspirerende en zingevende bijeenkomst voor jong en oud was dit minicongres op zaterdag 23 mei jl. in het gebouw van Forum te Utrecht. De kern van deze bijeenkomst was gebaseerd op het thema: ‘Verhogen van persoonlijke effectiviteit middels spiritualiteit. De heer Randhier Partiman, docent in het voortgezet onderwijs, daarnaast als leerling van Swami Veda Bharti intensief bezig met yoga en de heer Ram Ramsahai, docent op de Haagse Hogeschool, daarnaast bedrijfstrainer, hebben met hun spirituele presentaties het publiek heel goed kunnen boeien. Terwijl de heer Ramsahai het heeft over het doorbreken van oude patronen en het opnieuw ont-dekken van onze innerlijke kwaliteiten als bron van geluk, vertelt de heer Partiman over de kracht en effectiviteit van yoga, ademhaling en meditatie, in het bijzonder mantra meditatie, als instrumenten om tot deze bron van geluk te kunnen komen. De bedoeling op dit congres is om het hoe en waarom van een persoonlijke mantra te bespreken en de opgedane kennis als spirituele bagage mee te nemen om zelf in praktijk te brengen. In het onderdeel van de workshops mag het publiek ervaringen opdoen in visualiseren door de heer Ramsahai, ademtechnieken en mantra recitatie door de heer Partiman. Op zeer spontane en professionele wijze overlappen en vullen de beide sprekers elkaar met hun onderwerpen aan. Met het aansteken van een diya en een kort gebed wordt het congres ingeluid. De heer Suren Mahabali leidt vervolgens het congres in en blikt terug op de voorgaande congressen uit de achterliggende periode. De behoefte bestond om diverse thema’s uit de voorgaande congressen verder uit te werken. Vandaag is ervoor gekozen om dieper in te gaan op de toegevoegde waarde van de Vedische filosofie, spiritualiteit, i.h.b. mantra meditatie op de persoonlijke ontwikkeling. Radj Ramcharan, beleidsmedewerker van Forum vertelt in het kort de multiculturele en multifunctionele missie van Forum, waarin het congres van vandaag volledig past. Deel 1. EXCELLENT LEADERSHIP “Namasté”: “het Goddelijke in mij buigt voor het meest zuivere in u” “het Goddelijke in mij buigt voor het Licht in u”. Na deze respectvolle groet door de heer Ramsahai laat hij letterlijk het Licht in elke aanwezige in beweging komen. Het Licht dat beweging van de geest tot stand brengt; beweging van de geest als inspiratiebron voor innerlijke groei. Hij neemt de tijd om persoonlijk langs elke gast te gaan met in de hand een brandende diya op een thali. Elkeen krijgt de gelegenheid om de diya vast te houden en met de mantra AUM te mediteren op zijn/haar hartewens. Randhier Partiman die met dit contemplatieve moment mag beginnen zegent de aanwezigen met de brandende diya in zijn hand door het volgende gebed: “Aum, moge de inspiratie voor de Goddelijke golfbeweging in elkeen vrij komen en moge men vanmiddag met deze spirituele bagage huiswaarts gaan”. Ook pandit Om Prakash die na hem volgt spreekt een gebed uit ten gunste van de hele zaal. Hierna vraagt Randhier aan de gasten om met een rechte rug op de adem en het innerlijk te concentreren, terwijl men de diya in de hand heeft.
1
Na deze omhelzing van het Licht gaat de heer Ramsahai in op “Excellent Leadership”, dé uitdaging voor elk mens op deze wereld. De rode draad in zijn referaat is: “Verander je leven Nú”, middels persoonlijk leiderschap, een noodzakelijk handvat voor elk mens. In de Vedanta worden 5 oorzaken van alle ellende in het leven genoemd: We weten niet wie we zijn; We vereenzelvigen ons met onze valse Ego; We houden vast aan het vergankelijke; We hebben angst ten opzichte van het vergankelijke en het onwerkelijke; We hebben angst voor de dood (omdat we niet weten wie we zijn). Door middel van Excellent Leadership - leiding geven aan jezelf - is elk mens als manifest van het Universum in staat het beste uit zichzelf te halen, te scheppen. De Goddelijke vermogens tot scheppen, in stand houden, transformeren, zijn ook aanwezig in elk mens. Dit komt duidelijk tot uiting in het begrip GOD, dat staat voor het volgende: to Generate (genereren,scheppen) to Organise (organiseren) to De- compose (herscheppen, herstellen). Genereren/scheppen, organiseren, herstellen zijn allemaal ook aspecten van menselijk handelen, waaruit duidelijk het Goddelijke vermogen in de mens mag blijken. De heer Ramsahai baseert zijn visie op het Vedische principe van microkosmos en macrokosmos. De mens als microkosmos, het universum in het klein en God, de Liefdevolle Universele Kracht, als macrokosmos. Dit Vedische principe gaat er van uit dat de mens het universum in het klein is. Wat erop neer komt dat alle wetmatigheden in het groot ook aanwezig zijn in het klein. Met andere woorden: de grote kosmos, de Goddelijke Kracht en Liefde zijn aanwezig in het klein, de microkosmos, de mens. Iedereen draagt dan ook aangeboren de bron van geluk in zich mee. Maar deze aangeboren bron van geluk hebben we, door vast te houden aan geïnternaliseerde veronderstellingen (aannames, vooroordelen en andere vastgeroeste patronen) in-gewikkeld. Deze vastgeroeste patronen noemt hij de innerlijke aandeelhouders die onze gedachten en handelingen reguleren en innerlijke vernieuwing kunnen stagneren. Van belang is om de aangeboren bron van geluk te ont-wikkelen, laag voor laag vastgeroeste patronen af te pellen, het liefdevolle te her-ontdekken. Dit kan door onze gedachten om te buigen. Hierdoor kunnen we ons bevrijden en bewust worden wie we zijn. Dit is de betekenis van Excellent Leadership, de mens als manager van zijn eigen leven, de essentie van de Vedische filosofie. Alles wat we in het leven willen realiseren moeten we in onszelf realiseren. Centraal staat daarin ons denken, wat ook onze levens attitude bepaalt. Want onze gedachten en handelen produceren een bepaalde energie. Dit vormt uiteindelijk een patroon, dat je tegenhoudt om iets te doen, of juist verder helpt. Albert Einstein zag al vroeg de tactiek van onze denkstijl. ”Problemen die worden veroorzaakt door onze huidige manier van denken, kunnen niet worden opgelost door hetzelfde soort denken”. WAT TE DOEN om een andere soort denken te ontwikkelen, barrières te overstijgen zodat contact met de innerlijke bron van geluk tot stand komt? Hiervoor ziet de heer Ramsahai visualisatietechnieken als een zeer effectief hulpmiddel. Door te visualiseren kan men de ‘innerlijke aandeelhouders’ (angst, faalangst,valse voorstellingen, vastgeroeste patronen) vernietigen. De kracht van imaginatie brengt
2
creativiteit voort. Door je ‘zware rugzak’ van conditioneringen leeg te maken, maak je plaats voor het vernieuwende. Hij legt uit wat visualisatie inhoudt en hoe dit te bewerkstelligen. Men kan bijvoorbeeld het beeld van een bepaalde wens opwerpen en daarop blijven concentreren; daarnaast kan men op vormen en/of kleuren focussen. Er volgen enkele visualisatie oefeningen met vormen en kleuren. Kleuren die ook het innerlijke vermogen (shakti) omhoog halen en contact met de onuitputtelijke bron in ons tot stand brengen: ‘back to God’, de liefdevolheid diep in ons innerlijk, wat de essentie van al het leven is. Ter afsluiting van dit ochtend gedeelte volgt een interessante power point presentatie met het thema “Oneindigheid” (de mens als microkosmos, manifestatie van het grote Universum). Deel 2 MANTRA Na een goed verzorgde lunch komt de heer Randhier Partiman aan het woord, die het heeft over de betekenis en het beter begrijpen van mantra’s (zodat wij onze meditaties beter kunnen ervaren), mantra diksha (initialisatie) en de kracht/effectiviteit van een persoonlijke mantra. Om de verstrooide gedachten (de ‘innerlijke aandeelhouders’) die ontstonden door de lunchonderbreking, tot rust te brengen, start hij met een korte meditatie op AUM, zodat men terugkeert tot ‘éénpuntigheid’(gedachten, drukte in het hoofd, kun je niet middels een knopje uitzetten). Door eerst de ademhaling te observeren, vervolgens naar je eigen stilte te gaan middels de mantra AUM, wordt de chaos in het hoofd gereguleerd. Hierna haalt hij enkele wijsheden van zijn leermeester, swami Veda Bharti aan, o.a.: We zijn slachtoffer van onze eigen gedachten, dus ook van negatieve gedachten. Liefdevol denken, het Licht in ons aansteken om de innerlijke duisternis te verjagen is de kern. Liefdevolheid is het fundament van de Veda’s. Omdat wij een microkosmos zijn, zit die Liefdevolheid ook in ons. Op de menselijke zoektocht, waarbij wij steeds de vragen stellen wie we zijn (‘ko ham’), wat onze bestemming is, krijgen wij het enige Vedische inzicht: ‘so ham’: ‘Dát ben ik’. ‘So’ als het kosmische geluid dat wij produceren op de inademing en ‘ham’ op de uitademing. Maar wat moet men zich bij ‘Dát’ voorstellen? Voor enig begrip vertelt Heer Partiman over Eckhardt Tolle, een filosoof uit de Middeleeuwen die het begrip ‘Dát’ ook gebruikt om God aan te duiden. En op wereldniveau is ‘Dát’ gerelateerd aan ‘Vader en Moeder’. De mens verlangt naar een lang en gelukkig leven. Hiervoor heeft men heel veel over, bijvoorbeeld de medische wetenschap die alles doet om het leven te verlengen: transplantaties, genetische manipulatie, klonen; daarnaast de opkomst van yoga, fitness, etc. Doel hiervan: verkrijgen van SAT CHITT ANAND. Het onvergankelijke geluk van eeuwig bestaan, waarin ook kennis van goddelijke oorsprong is verweven: Sat wat staat voor eeuwig bestaan of existentie. Chitta wat staat voor het bewustzijn dat kennis bevat (de blackbox van goddelijke oorsprong. Anand wat staat voor het eeuwige geluk. M.a.w.: we zijn op zoek naar God -Param Brahma. Dit onvergankelijke geluk zoekt de mens echter meestal buiten zich: een kind dat een ballon krijgt en daarna een nóg grotere wil, zoveel mogelijk diploma’s behalen, afstuderen, een succesvolle baan, trouwen, kinderen krijgen/groot brengen, ook laten trouwen; een eindeloze kringloop van tijdelijke succes- en gelukservaringen, doordat ze betrekking hebben op het
3
materiele welzijn. Langzaamaan begint de mens het vergankelijke van materieel geluk te beseffen en te begrijpen dat duurzame gelukservaring in het hart zit. Op de zoektocht naar andere middelen voor duurzame gelukservaringen, stuit men op het meest effectieve middel: Yoga en (Mantra) Meditatie die steeds populairder worden. Dit blijkt duidelijk uit de media en de aantrekkingskracht van Swami’s tot power yoga en andere nieuwe tijdse yoga vormen. Terwijl het opzeggen van een gebed een mechanisch verzoek aan God is, slaat mantra meditatie een brug tussen de mens en de goddelijke bron, waardoor men het diepere kan ervaren. Mantra is hierin dan geen doel, maar een middel tot ervaring van het duurzame geluk. De heer Partiman geeft hierbij weer wat er tegenwoordig gebeurt bij een havan ceremonie (het vuuroffer). Havan en pudja (kerkdienst) zijn verweven van spirituele symboliek, die is ontstaan vanuit diepe en eeuwenlange spirituele beoefening door Rishi’s en Muni’s. Deze spirituele kracht gaat echter verloren, omdat wij de essentie van de mantra niet kennen waardoor havan verworden is tot een mechanische handeling. Het effect van innerlijke transformatie is te niet gedaan. Desalniettemin veroordeelt hij havan ceremonie niet. Dit behoort tot een religieuze beoefening, terwijl (mantra)meditatie een spirituele beoefening is. Om meer inhoudelijke inzichten te verkrijgen op de kracht van mantra/mantra meditatie gaat heer Partiman steeds terug naar de vraag ‘Wie zijn wij’? Het eerste inzicht geeft aan: ‘Soham’, wij zijn ‘Dát’, een microkosmos, manifest van de macrokosmos, van Param Atma. Als Atma in contact komt met materie ontstaat er een mindfield met een magnetisch- en elektriciteitsveld. In die mindfield of manas heb je de man, buddhi, chitta en ahamkara. De man produceert constant data, de buddhi filtreert en neemt beslissingen, de chitta slaat alles op (blackbox) en de ahamkara (het valse ego) zegt:‘ik ben de baas’ (innerlijke aandeelhouder). Dit alles berust echter op materie, is dus vergankelijk. Alleen de Atma is eeuwig, wat ook onze ware identiteit is. Wat is M-an-tra en hoe is mantra ontstaan? Om meditatie beter te kunnen ervaren is het van belang te begrijpen wat mantra is. Mantra is een klank of een serie van klanken; in de Veda’s spreekt men eerder van energie. Mantra is afgeleid van het Sanskriet stamwoord man (manas, mind, mentaal). “M’’ is in de mantra wetenschap het punt waarbij de spraak overgaat in stilte.Bijvoorbeeld: Ooommm. We sluiten aan het eind de mond. De klank of de vibratie/energie wordt naar binnen geabsorbeerd. “an” is ademhalen, het gevitaliseerd raken wat zich uit in ademhalen. “m-na’’ is het memoriseren, het mentaal herhalen. “tra” in mantra is het leiden, beschermen, redden. Door mantra te synchroniseren met je ademhaling, je prana- of energieveld, wordt het in je geest mentaal herhaald, waardoor men bevrijd wordt van de innerlijke vijanden en men ook beschermd wordt. Mantra is ontstaan uit het Gods bewustzijn. Door neder daling van compacte goddelijke Energie in de ziel van de Zieners. Deze pure Energie is vibrerend overgegaan in klank, de kosmische trilling AUM. Uit deze gecondenseerde kosmische vibratie, die eerst alleen mentaal aanwezig is, zijn alle andere geluiden, klanken voortgekomen, die in een veel lager niveau tot woordvorming zijn overgegaan. Mantra heeft dus een route afgelegd van het goddelijke principe Para-Brahma naar pashyanti, madhyama om te komen bij vaikhari, het laagste niveau van reciteren en horen van de mantra.
4
Mantra meditatie (jappa) heeft diverse niveau’s: met stemgeluid tot het mentaal reciteren. In elk niveau is het zaak dat de jappa een moeiteloze flow is, een golfbeweging zonder enige inspanning. Daarnaast zijn er nog andere vormen van mantra meditatie, z.a.: het herhalend, achter elkaar opschrijven van steeds dezelfde mantra (likhata), lippen en tong bewegen zonder geluid(upansu), de mantra komt vanzelf in je op (ajappa-jappa). Initiatie voor een persoonlijke mantra Voor mantra initiatie (diksha) heeft men een Guru nodig. De Guru is de persoon in wie ‘mantra shakti’ of kracht wakker is geworden. Alvorens tot initiatie van de leerling over te gaan, bereidt de Guru zich geestelijk voor door in diepe meditatie te gaan, in een schemerige ruimte. Ook de leerling moet zich geestelijk voorbereiden op de initiatie door zich aan alle regels van dharma te houden, zo rein mogelijk te leven en op zijn beurt zich een tijdje in meditatie terugtrekken in een stille ruimte. Wanneer de leerling bij de Guru in de vrij schemerige kamer wordt gebracht, kijkt hij met zijn geestelijk oog welke mantra de leerling, op grond van zijn sanskaras van dit en vorige levens, nodig heeft om spiritueel te groeien en in geestelijk evenwicht te komen. Deze mantra wordt in een staat van samadhi, de hoogste staat van meditatie, in de ziel van de guru ontvangen als een openbaring, voordat ze wordt doorgegeven. Er wordt a.h.w. een druppel of zaad uit de universele mind van de Guru in de leerling ingeplant. De Guru neemt de verantwoordelijkheid op zich om zijn leerling spiritueel te begeleiden en de leerling doet de belofte om zijn sadhana of spirituele beoefening trouw te doen. Het effect van mantra Heer Partiman vertelt over zijn grote aversie tegen meditatie tijdens zijn leerproces in de ashram. In het gesprek met zijn Guru kreeg hij toen te horen dat het effect van zijn mantra meditaties zich begon te manifesteren. Hij was in een zuiveringsproces beland waarbij Siddhi, de kracht van mantra ontwaakt, Buddhi, het intellect tot ontwikkeling komt en hieruit voortvloeiend de uiteindelijke innerlijke beleving en bevrijding, moksha, de Gods beleving. Heeft men zijn/haar levensdoel gericht op het bereiken van dit punt, dan zal men de weg terug moeten afleggen, met mantra meditatie als navigator, van vaikhari- madhyama- pashyanti naar Para-Brahma. De tegengestelde route van de Zieners. Dit wordt ook bedoeld met de Vedische uitspraak ‘Manur Bhava’: word een beter mens. Hoe? Door effectieve persoonlijkheidsontwikkeling met als hulpmiddel: spirituele beoefening. Deel 3 Workshops Na zijn zeer heldere en boeiende uiteenzetting vervolgt de heer Partiman met enkele praktische oefeningen: Fysieke oefeningen om schouder/nek te ontspannen. Pranayama (ademtechnieken), o.a.: Bhastrika, kapalbhati, Bhramri, anulom-vilom. Hij legt kort uit het verschil tussen zuurstof en prana, de kosmische energie en de heilzaamheid van pranayama als fysieke oefening ter voorbereiding op meditatie. “Echter ook een voorbereidend onderdeel voor visualisatie”, aldus heer Ramsahai die nu het voortouw neemt met 2 visualisatie oefeningen: visualiseren van een video screen: eerst een portret van het valse ego; vervolgens een portret van het positieve ego. Gold setting: visualiseren van doelen/ wensen. Hierna wordt deze leerrijke dag afgesloten met de affirmatie” ik ben voor succes geboren”. Notuliste: Madhuri Doerga
5