Jaarrapportage 2010 Branche informatie voor Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening
Inhoud Inleiding ..................................................................................................................................................................................3 Samenvatting .......................................................................................................................................................................... 3 Kerncijfers 2008, 2009, 2010 .................................................................................................................................................... 4 Participatie.............................................................................................................................................................................. 5 Verzuimontwikkeling ...............................................................................................................................................................6 Verzuimkosten ........................................................................................................................................................................ 7 Meldingsfrequentie ..................................................................................................................................................................8 Verzuimduur ............................................................................................................................................................................9 Verzuimpercentage naar leeftijdsklasse over 2010 ............................................................................................................... 10 Verzuimpercentage per leeftijdsklasse ...................................................................................................................................... 10 Verzuimaandeel per leeftijdsklasse ........................................................................................................................................... 10 Verzuimpercentage per duurklasse over 2010 ....................................................................................................................... 11 Instroom 2e verzuimjaar ......................................................................................................................................................... 11 Gemiddelde duur van een dienstverband (M/V) .................................................................................................................... 12 Gemiddelde leeftijd ............................................................................................................................................................... 12 Leeftijdsopbouw in procenten ............................................................................................................................................... 13 Rekenregels........................................................................................................................................................................... 14 Definities .............................................................................................................................................................................. 14
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 2
Inleiding FCB verzamelt gegevens over de arbeidsmarkt in de branche Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening binnen het FCB onderzoeksprogramma. Het primaire doel van dit onderzoeksprogramma is gericht op het voorzien in eenduidige en betrouwbare informatie over de arbeidsmarkten, de economische ontwikkelingen, stelselwijzigingen en brancheontwikkelingen. In dit rapport geven we in cijfers een beeld van het verzuim. De cijfers zijn gebaseerd op de gebruikers van de VerzuimSpiegel per branche.
Samenvatting Aantal aangesloten organisaties en medewerkers Er zijn 78 organisaties uit de Welzijn en Maatschappelijke dienstverlening aangesloten bij de VerzuimSpiegel met 9.502 werknemers. Dit vertegenwoordigt 13.52% van de branche. Verzuimpercentages Het verzuimpercentage is gemiddeld in 2010: 5.76% (Dit was 4.31% in 2009). Het verzuim is ten opzichte van 2009 met ruim 33% gestegen.
Gemiddelde verzuimduur De gemiddelde verzuimduur in dagen is voor 2010 17.5 (Dit was 15 dagen in 2009). De gemiddelde verzuimduur is in 2010 2.5 dagen langer dan in 2009.
Verzuimkosten De jaarlijks gemiddelde verzuimkosten per medewerker over het jaar 2009 zijn: € 1.907.De gemiddelde verzuimkosten per medewerker over 2010 zijn nog niet bekend. Deze gegevens zullen medio 2011 bekend zijn.
Aandeel verzuimpercentage per leeftijdsklasse Het verzuimpercentage onderverdeeld in leeftijdsklasse laat zien dat het grootste deel van het verzuim wordt veroorzaakt door de leeftijdsgroep van 46-55 jaar.
Meldingsfrequentie De meldingsfrequentie voor 2010 is 1.00 (dit was 0.84 in 2009). Dat betekent dat het aantal nieuwe verzuimgevallen gestegen is.
Verzuimpercentage in duurklasse Het verzuimpercentage onderverdeeld in duurklasse (in dagen) laat zien dat het lange verzuim het zwaarst meeweegt.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Verzuimpercentage per leeftijdsklasse Het verzuimpercentage is in de leeftijdscategorie 36-45 het hoogste, namelijk 6,47% <26
26-35
36-45
46-55
>55
2.62%
5.48%
6.47%
6.30%
6.30%
<26
26-35
36-45
46-55
>55
0.28%
1.30%
1.52%
1.70%
0.96%
<15
15-91
92-365
>365
1.07%
1.31%
1.84%
1.54%
Pagina 3
Kerncijfers 2008, 2009, 2010 Tabel 1 verzuimcijfers afgelopen 3 jaar
Verzuimpercentage Meldingsfrequentie Gemiddelde duur (dagen)
2008 4,90% 0.73 17
2009 4.31% 0.84 15
2010 5.76% 1.00 17.5
Het verzuimpercentage in 2010 is 5,76% dat is 1.45 procentpunt hoger dan het verzuim in 2009. 2009 heeft vooral last gehad van Mexicaanse griep die aan het eind van het derde kwartaal begon. De Mexicaanse griep heeft volgens landelijk onderzoek vooral mensen jonger dan 20 jaar getroffen. Die groep is maar voor een klein deel vertegenwoordigt in de beroepsbevolking. Daarom heeft de Mexicaanse griep waarschijnlijk niet zo’n grote invloed op het verzuimcijfer gehad. In 2010 zijn er twee influenza-achtige ziektes (IAZ) in het laatste kwartaal die voor een verhoging van het verzuim hebben gezorgd. Met name in week 50 en 51 van 2010 zorgden een virus dat keelklachten veroorzaakt en een virus dat maag- en darmklachten veroorzaakt voor veel griepmeldingen bij huisartsen (bron: Nivel 2010). Dit kan een deelverklaring zijn voor een hoger verzuimpercentage en hogere verzuimduur.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 4
Participatie In onderstaande tabel worden de aantallen organisaties en werknemers weergegeven die deelnemen aan de VerzuimSpiegel. Op basis van deze deelnemers zijn de branchespecifieke arbeidsmarktgegevens weergegeven in deze rapportage. Tabel 2 Participatie in de VerzuimSpiegel
Branche WMD Totaal deelnemende organisaties Procentueel deel van de branche Totaal deelnemende werknemers Procentueel deel van de branche PI online 1) PI koppeling 1)
1/1/2010 65 2.56% 8047 11.45% 31 34
12/31/2010 78 3.07% 9502 13.52% 38 40
1)
PI Online & PI Koppeling De VerzuimSpiegel is een applicatie die arbeidsmarktgegevens uit de branches WJK verzamelt en weergeeft. VerzuimSpiegel PI-online is een Personeelsinformatiesysteem (PI) voor het registreren en beheren van arbeidsgegevens. Bij VerzuimSpiegel PI-koppeling is sprake van een gegevenskoppeling tussen het PI systeem van een organisatie en de VerzuimSpiegel. De arbeidsmarktgegevens van alle aangesloten organisaties tezamen worden gepresenteerd in het benchmarkoverzicht. Organisaties kunnen rapportages opvragen van hun eigen organisatie en de informatie vergelijken met de branche. FCB eist een minimale deelname van 10% van alle werknemers binnen de branches, waarmee gewaarborgd wordt dat de gebruikte gegevens representatief zijn voor de branche.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 5
Verzuimontwikkeling
Figuur 1 Verzuimontwikkeling
Figuur 1 toont een piek in januari en februari van de jaarlijkse seizoensgriep. In het voorjaar en de zomer is het verzuim zoals gebruikelijk laag. Dan treedt er een onverwachte stijging op in september/oktober die verder doorzet in december. Hier zien we een trendverandering die duidt op een stijgend verzuim. De oorzaak hiervan kan liggen in het feit dat er twee influenza-achtige ziektes tegelijk hun werk doen en eerder intreden dan voorgaande jaren.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 6
Verzuimkosten Tabel 3 Gemiddelde kosten verzuim per medewerker WMD Gem. Jaarlijkse Verzuimkosten per medewerker 2009 Verzuimkostenpercentage 2009
€ 1.907 6,39%
De kosten zijn berekend over 2009. De gemiddelde kosten voor de branche voor 2010 zijn nog niet beschikbaar. Deze worden medio 2011 verwacht Verzuimkosten = gemiddeld bruto maandsalaris x FTE x verzuimpercentage x 2 Op basis van het gemiddelde bruto maandsalaris, het aantal FTE en het verzuimpercentage berekenen we de kosten van het verzuim: De factor 2 is een constante die we hanteren om rekening te houden met werkgeverslasten op de salariskosten. Met dat cijfer kunnen we berekenen wat de gemiddelde jaarlijkse verzuimkosten per medewerker zijn.1 En wat het verzuimkostenpercentage is: het verzuimkostenpercentage drukt uit hoe groot de verzuimkosten zijn ten opzichte van de totale loonsom.
1
Deze constante is opgebouwd uit de directe kosten van verzuim en de indirecte kosten. Onder de directe kosten vallen de salariskosten (bruto salaris met daarin oa vakantiegeld, eindejaarstoeslag) en werkgeversafdrachten zoals pensioen en zorgverzekering. Onder de indirecte kosten vallen zaken als kosten voor de arbodienst, interventies en kosten voor een vervanger. In de literatuur wordt als schatting deze factor op 2 gesteld. Dit kan per branche enigszins verschillen.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 7
Meldingsfrequentie
Figuur 2 Meldingsfrequentie
De ontwikkeling van de meldingsfrequentie is over het algemeen wat grilliger dan het verzuimpercentage. Pieken en dalen in het verzuimpercentage worden namelijk getemperd door het langdurig verzuim. De meldingsfrequentie is gevoelig voor nieuwe kortdurende verzuimmeldingen zoals griep en influenza-achtige ziektes. De ingezette daling van de meldingsfrequentie aan het eind van het vierde kwartaal wil niet zeggen dat er veel minder wordt verzuimd. We zagen namelijk al dat het verzuimpercentage juist hoger werd. De daling van de meldingsfrequentie toont aan dat er minder nieuwe verzuimgevallen bijkomen.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 8
Verzuimduur
Figuur 3 Gemiddelde verzuimduur
Bovenstaande grafiek toont de gemiddelde verzuimduur. Wat opvalt is de piek in de vakantieperioden: mei-, zomer- en herfstvakantie (wat we ook terug zien over de gehele branche WJK). Dit is deels verklaarbaar doordat in de vakantieperiode de meldingsfrequentie omlaag gaat. Er zijn in deze periode gemiddeld minder werknemers kort ziek en de langdurig zieke werknemers zorgen daarmee voor een gemiddeld langere verzuimduur.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 9
Verzuimpercentage naar leeftijdsklasse over 2010 Verzuimpercentage per leeftijdsklasse
Verzuimaandeel per leeftijdsklasse
Figuur 4 Verzuimpercentage per leeftijd
Figuur 5 Verzuimaandeel per leeftijd
In figuur 4 zien we het verzuimpercentage per leeftijdsgroep. Deze grafiek zegt iets over hoe zwaar een bepaalde leeftijdsgroep wordt getroffen door verzuim. In deze grafiek zien we dat ouderen een hoger verzuimpercentage hebben dan jongeren (<26 jaar). Vergelijken we figuur 4 met figuur 5 dan zien we dat de groep 46-55 jaar een groter aandeel heeft in het verzuim dan de groep 36-45 jaar, ondanks dat het verzuimpercentage in deze leeftijdsklasse lager is. Dit is te verklaren doordat er meer medewerkers in de leeftijdsklasse 4655 zijn.
In deze grafiek zien we hoeveel procentpunt van het verzuim door een leeftijdsgroep wordt veroorzaakt. Het verzuim in Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening is in 2010 5,76%. Van het totale verzuim is 1,70 procentpunt veroorzaakt door werknemers van 46-55 jaar oud. Let op! Dit is dus niet het verzuimpercentage van medewerkers tot 55 jaar! Dit cijfer zegt iets over de omvang van de verzuimproblematiek in een leeftijdsgroep. Stel dat je het verzuimbeleid op een bepaalde leeftijdsgroep wilt richten, dan kun je aan deze percentages zien in welke leeftijdsgroep de meeste verbetering is te bereiken.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 10
Verzuimpercentage per duurklasse over 2010
Figuur 6 Verzuimpercentage per duurklasse
Deze grafiek helpt bij het maken van keuzes in het verzuimbeleid. De duurklassen zijn hetzelfde als wat we ook kort, middellang en lang verzuim noemen. Het totale verzuim in de branche is de optelsom van de vier blokken. Als we willen dat het verzuimpercentage afneemt, dan is er mogelijk meer verbetering te bereiken door in ieder geval lang verzuim aan te pakken. Wat uiteraard niet wil zeggen dat er geen aandacht moet zijn voor kortdurend verzuim. Verzuim langer dan een jaar bedraagt 1,54%.
Instroom 2e verzuimjaar
Instroom 2e verzuimjaar is het percentage verzuimgevallen in de verslagperiode dat 1 jaar of langer duurt ten opzichte van het gemiddelde aantal werknemers in de verslagperiode. Uit de gegevens van de VerzuimSpiegel blijkt dat de instroom 2e verzuimjaar in 2010 0,59% bedraagt voor de branche WMD.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 11
Gemiddelde duur van een dienstverband (M/V)
Gemiddelde leeftijd
Figuur 7 Gemiddelde duur dienstverband
Figuur 8 Gemiddelde leeftijd
Bovenstaande grafiek toont hoe lang in 2010 gemiddeld een dienstverband heeft geduurd in de branche WMD, onderverdeeld in Man/Vrouw en Totaal. Binnen de gebruikers van de VerzuimSpiegel in de branche is de gemiddelde duur van een dienstverband 5,9 jaar. In de branche WMD lijkt de balans in gemiddelde duur dienstverband tussen Man/Vrouw in evenwicht te zijn.
In bovenstaande grafiek wordt de gemiddelde leeftijd weergegeven van alle gebruikers van de VerzuimSpiegel in de branche WMD over 2010. Onderverdeel in Man/Vrouw en Totaal. De gemiddelde leeftijd over 2010 is 40 jaar. Tevens kan geconcludeerd worden dat er meer vrouwen dan mannen in de branche aanwezig zijn van de aangesloten organisaties op de VerzuimSpiegel. Dit blijkt uit de grafiek door de geringe invloed van de gemiddeld hogere leeftijd van mannen op de totale gemiddelde leeftijd.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 12
Leeftijdsopbouw in procenten
Figuur 9 Leeftijdsopbouw in procenten
In bovenstaande grafiek wordt de leeftijdsopbouw van alle werknemers in de branche over 2010 weergegeven van alle bij de VerzuimSpiegel aangesloten organisaties.
Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 13
Rekenregels In 1996 werd door de Projectgroep Uniformering Verzuimgrootheden, onder auspiciën van het LISV, de "Berekening van ziekteverzuim Standaard voor verzuimregistratie" vastgesteld. Op deze basis heeft het CBS voortgeborduurd en in 2005 het document “Nationale Verzuimstatistiek” uitgegeven. Dat document vormt de basis voor de berekeningsmethode van de VerzuimSpiegel. elke ziektedag in de periode x pt x ao Verzuimpercentage ----------------------------------------------------------- x 100% elke dienstverbanddag in de periode x pt
Meldingsfrequentie
aantal ziekmeldingen in de periode --------------------------------------------------aantal werknemers in de periode
Gemiddelde duur
alle ziektedagen van de in de periode beëindigde gevallen ---------------------------------------------------------------------alle in de periode beëindigde gevallen
Definities Verzuimpercentage Van alle werknemers wordt elke ziektedag in de periode vermenigvuldigd met de bij die dag behorende parttimefactor (pt) en de arbeidsongeschiktheidsfactor (ao), waarna zij worden opgeteld. Van alle werknemers (ziek en niet ziek) wordt elke dienstverbanddag in de periode vermenigvuldigd met de bij die dag behorende parttimefactor (pt), waarna zij worden opgeteld. Dit is exclusief zwangerschap. Meldingsfrequentie Totaal aantal ziekmeldingen in de periode gedeeld door het aantal werknemers in de periode. De meldingsfrequentie in een kwartaal is ongeveer een kwart van de meldingsfrequentie van het jaar. Om vergelijking met het (voortschrijdend) jaar mogelijk te maken is de meldingsfrequentie van een kwartaal vermenigvuldigd met vier. Gemiddelde duur Beëindigde gevallen zijn ziektegevallen waarvan de hersteldatum in de periode valt. Ziektedagen van beëindigde gevallen zijn alle dagen vanaf de eerste ziektedag tot aan de hersteldatum. De aansluitende ziektedagen die vóór de periode vallen worden dus ook meegerekend. Dagen Alle dagen in de verzuimgrootheden zijn kalenderdagen. Periode De periode waarover het verzuim wordt berekend (dit kan door de gebruiker zelf worden ingesteld bijvoorbeeld maand, kwartaal of jaar). Verzuimpercentage langer dan 1 jaar Het verzuimpercentage in de rapportageperiode dat veroorzaakt wordt door medewerkers met een verzuimperiode van 1 jaar of meer. Voorlopige jaarcijfers 2010
Pagina 14
