JAAROVERZICHT Multi-utility: een formule die werkt

JAAROVERZICHT 2008 Multi-utility: een formule die werkt

JAAROVERZICHT 2008 Multi-utility In een tijd waarin ondernemingen meestal kiezen voor hun mono-utility kernactiviteit, onderscheidt DELTA zich met een eigentijdse aanpak waarbij ‘ontzorging’ van de klant voorop staat. Multi-utility biedt klanten een formule waarin diensten op het gebied van energie, water, infrastructuur, afvalverwerking evenals digitale services zijn opgenomen.

E A

W

M-U D

I

Digitaal Naast energie, biedt de divisie Comfort digitale diensten, waaronder radio- en tv-signalen, internet en telefonie. Mede onder de merknaam ZeelandNet timmert de consumentendivisie aan de weg om klanten van digitale services te voorzien.

D

Water

Naast de drinkwatervoorziening in Zuidwest-Nederland, bestaan de bedrijfsactiviteiten op het gebied van water uit waterlevering aan industriële klanten, afvalwaterzuivering en specifieke afvalwaterbehandelingssystemen. De activiteiten op watergebied vinden plaats binnen de volgende ondernemingen: Evides, Triqua.

W

Energie DELTA mag zich tot een van de meest veelzijdige energiebedrijven in Nederland rekenen. Naast opwekking van elektriciteit en energiehandel levert het bedrijf gas en elektra aan particulieren en de zakelijke markt. De laatste jaren legt het bedrijf zich ook toe op duurzame energievoorziening, zoals de productie van biobrandstoffen en innovatieve technologie op het gebied van zonne-energie en de productie van zonnecellen. De volgende bedrijfsonderdelen voeren activiteiten uit binnen het energiesegment: - Divisie Energie: productie en handel, levering aan grootzakelijke klanten - Divisie Comfort: levering van energie aan huishoudens en de kleinzakelijke markt - Dochteronderneming Biovalue - Dochterondernemingen op het gebied van zonne-energie: Solland en Sunergy

Afvalverwerking DELTA beschikt over een breed spectrum aan bedrijfsactiviteiten op het gebied van afvalverwerking waaronder energierecuperatie door verbranding, de productie van biomassa, compostering en de verwerking van gevaarlijk industrieel afval. Deze activiteiten vinden plaats binnen de volgende bedrijfsonderdelen: Divisie Milieu, dochteronderneming Indaver.

Infrastructuur

De bedrijfsactiviteiten die samenhangen met het beheer en de aanleg en onderhoud van infrastructuur voor het transport van water, gas, elektriciteit en (digitale) signalen zijn ondergebracht in de volgende bedrijfsonderdelen: DNWB, Divisie Infra.

I

A

E

INHOUD / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Inhoud jaaroverzicht DELTA 2008 Voorwoord

7

Bedrijfsprofiel

11

Kerncijfers

12

2008 in vogelvlucht

15

Verslag van de Raad van Commissarissen

19

De wereld in beweging

23

DELTA in beweging

27

Verantwoord ondernemen

29

Corporate governance

32

Risicomanagement

33

Bedrijfsactiviteiten

35

Energie

37

Afvalverwerking

41

Water

45

Digitale diensten

47

Infrastructuur

49

Financiële gang van zaken

53

Verkorte jaarrekening 2008

57

Personalia

83

5

M-U

E

VOORWOORD / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Voorwoord Een formule die werkt > Het uitgebreide dienstenportfolio, de binding met Zeeland en de zelfstandige positie maken van DELTA een uniek bedrijf. Nu is ‘uniek’ vermoedelijk het meest versleten ‘corporate cliché’, want vrijwel iedere onderneming eist deze kwalificatie op om zijn bestaansrecht te legitimeren. DELTA mag zich dit begrip echter met recht toe-eigenen. Versmalling van dienstverlening is voor veel bedrijven gemeengoed, de focus ligt op de kernactiviteit. Vanuit leverancierszijde is dit mogelijk een vanzelfsprekende gang van zaken. Maar hoe denkt de klant daarover? DELTA gaat ervan uit dat, juist als het gaat om heel vanzelfsprekende diensten als energie, afvalverwerking en digitale services, klanten gebaat zijn bij gemak en overzicht. Multi-utility is onze core business en daarmee ontzorgt DELTA zijn klanten. DELTA kiest daarmee een geheel eigen route en deze strategie werpt zijn vruchten af: een formule die werkt. De resultaten over de afgelopen jaren laten dat zien. Brandstofmix > Deze ietwat onorthodoxe koers komt ook tot uiting in onze visie op de brandstofmix. In 2008 maakte DELTA bekend dat een start wordt gemaakt met de vergunningprocedure voor een nieuwe kerncentrale in Borssele, in de buurt van de huidige kerncentrale. Daarnaast wordt volop gewerkt aan ons innovatieve portfolio op het gebied van zonne-energie. De combinatie van kernenergie en zonne-energie is geen vanzelfsprekende, maar de maatschappelijke steun voor kernenergie neemt toe.

Leveringszekerheid > Om leveringszekerheid te kunnen garanderen, moeten we de komende jaren ook gebruik blijven maken van fossiele brandstoffen. Tegelijkertijd mogen we de generaties na ons niet opzadelen met nodeloze milieuschade als gevolg van de winning van fossiele brandstoffen en opwekking van elektriciteit. Duurzame opwekking en een zo schoon mogelijke toepassing van fossiele brandstoffen vormen daarom een belangrijk speerpunt voor DELTA. De gasgestookte Sloecentrale in het Vlissingse havengebied (in 2009 operationeel) vormt het concrete resultaat van ons beleid op dit terrein, evenals de in 2008 gestarte Biomassacentrale in Moerdijk. Afvalbeheer > Op het gebied van afvalverwerking zijn in 2008 belangrijke stappen gezet. Zo heeft dochteronderneming Indaver samen met NIBC European Infrastructure Fund de aandelen verworven van de SAV-Groep in Duitsland met locaties bij Hamburg en Frankfurt. Het bedrijf is onder meer gespecialiseerd in het exploiteren van thermische verwerkingsinstallaties. De nieuwe combinatie is een van de leidende bedrijven in Europa op het gebied van integraal beheer en de verwerking van industrieel en gevaarlijk afval. Bij de nieuwe Indaver/SAV-groep werken 1.300 werknemers.

Intussen is de wereld veranderd en nopen toenemende energievraag, afnemende brandstofvoorraden en het klimaatvraagstuk ons tot realistische en duurzame oplossingen die leveringszekerheid garanderen. De discussie wordt steeds rationeler en genuanceerder. Het is een van de redenen waarom DELTA de tijd rijp achtte om in 2008 de daad bij het woord te voegen en concreet aan de slag te gaan met de voorbereidingen voor de noodzakelijke procedures om uitbreiding van nucleaire opwerkcapaciteit mogelijk te maken.

>> Multi-utility: het gecombineerd aanbieden van verschillende diensten vormt een van de strategische pijlers van DELTA. De verbondenheid met Zeeland is een tweede.

7

VOORWOORD / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Zelfstandig > Andere energiebedrijven gaan op in buitenlandse ondernemingen vanuit de gedachte dat de schaalgrootte die daarmee wordt gerealiseerd het beste toekomstperspectief biedt. DELTA kiest een andere koers, namelijk schaaloptimalisatie met toepassing van de multi-utilitystrategie. Die strategie versterkt onze concurrentiekracht en de diversiteit van activiteiten (o.a. energie, afvalverwerking, digitale diensten) geeft de onderneming extra stabiliteit. De gevarieerde brandstofmix, met onder andere kernenergie en een gasgestookte centrale met een hoog rendement, draagt evenzeer bij aan een solide bedrijfsvoering. Om ook in de toekomst zelfstandig te kunnen blijven opereren, wordt geïnvesteerd in innovatieve technologie, onder andere op het gebied van zonne-energie.

Dialoog > Een minder gangbare strategie vergt, hoe succesvol ook, uitleg. DELTA is als leverancier, werkgever, sponsor en door zijn aandeelhouders nadrukkelijk verbonden met de provincie Zeeland. Politiek, bestuur en klanten vragen terecht om transparantie en toelichting. We zijn ons bewust van onze verantwoordelijkheid op dat gebied, en zijn in 2008 nadrukkelijk naar buiten getreden om een beter inzicht te geven in de bedrijfsstrategie en de achtergronden en overwegingen bij onze koers. Deze dialoog krijgt in 2009 een vervolg. Onze multi-utility dienstverlening, de turbulente marktontwikkelingen en het publieke belang van een onderneming als DELTA stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de dialoog tussen alle betrokkenen en DELTA ziet het als zijn taak zo open en helder mogelijk te communiceren.

Klanttevredenheid > Een hoog serviceniveau is een van de grondvesten van de multi-utility strategie. Alleen daardoor slagen we erin klanten voor langere tijd aan ons bedrijf te binden. Uit de halfjaarlijkse peilingen onder consumenten en zakelijke opdrachtgevers blijkt dat DELTA goed scoort. Klanten beschouwen ons in hoge mate als ‘betrouwbaar’ en ‘open’ en kunnen zich vinden in de stelling dat DELTA zijn afspraken nakomt. In 2009 worden onder meer de procedures rond klachtafhandeling nader onder de loep genomen. Het onderzoek moet verbeterpunten opleveren, zodat het klantcontact naar aanleiding van een klacht uiteindelijk resulteert in een tevreden klant.

Ir. P.G. Boerma Algemeen Directeur

8

E 10

BEDRIJFSPROFIEL / DELTA JAAROVERZICHT 2008

DELTA: de full service dienstverlener op het gebied van energie, water, infrastructuur en milieudiensten, internet en telecom. Deze gecombineerde services resulteren in een uniek dienstverleningsconcept dat inspeelt op de behoefte aan comfort en gemak. Voor de particuliere consument betekent DELTA: één leverancier voor alles wat via een kabel of leiding het huis binnenkomt. De zakelijke afnemer kan rekenen op maatwerk: diensten in elke gewenste combinatie vormen een servicepakket op maat tegen scherpe voorwaarden.

Bedrijfsprofiel Multi-utility > In een tijd waarin ondernemingen meestal kiezen voor focus op hun mono-utility kernactiviteit, onderscheidt DELTA zich met een eigentijds dienstenpakket waarbij ‘ontzorging’ van de klant voorop staat. Het bedrijf introduceerde voor deze gecombineerde services het begrip multi-utility. Met deze aanpak slaagt de onderneming erin het grootste deel van de consumentenmarkt in Zeeland te bedienen, evenals een aanzienlijk deel van de zakelijke markten. Zeeuws & zelfstandig > Het gecombineerd aanbieden van verschillende diensten vormt een van de strategische pijlers van DELTA. De verbondenheid met Zeeland is een tweede. Het bedrijf is geworteld in de provincie, de geschiedenis gaat terug tot 1919. De bedrijfscultuur, evenzeer Zeeuws en vaak omschreven als ‘nuchter en betrouwbaar’, wordt gekoesterd en komt ook tot uiting in de manier waarop de klant tegemoet wordt getreden: scherp geprijsde dienstverlening zonder poespas. De verbondenheid met Zeeland ligt ook in het feit dat het overgrote deel van de aandelen in handen zijn van gemeenten en provincie. DELTA, een van de belangrijkste werkgevers in Zuidwest-Nederland, is gevestigd in Middelburg, maar heeft ook vestigingen elders in de provincie en daarbuiten. DELTA hecht grote waarde aan zijn zelfstandige positie en de onderneming weet zich daarin gesteund door de aandeelhouders.

Bedrijfsactiviteiten > De bedrijfsactiviteiten vallen uiteen in een aantal hoofdcategorieën: energie, afvalverwerking, water, digitale diensten en infrastructuur. Verschillende bedrijfsonderdelen maken deel uit van deze hoofdcategorieën. Energie - Divisie Energie (productie, handel en levering van energie aan grootzakelijke klanten) - Divisie Comfort (levering van energie aan huishoudens en kleinzakelijke markt) - Biodiesel: DELTA Biovalue B.V. (100% eigendom) - Solaractiviteiten: Solland B.V. (90% eigendom) en Sunergy Investco B.V. (100% eigendom, vanaf 5 maart 2009) Afvalverwerking - Divisie Milieu - Indaver N.V. (75% eigendom) Water - Evides N.V. (50% eigendom) - Triqua B.V. (100% eigendom) Digitale diensten - Divisie Comfort Infrastructuur - Divisie Infra - DNWB (100% eigendom) Duurzame groei > DELTA ontwikkelt zich sterk, ook buiten Zeeland. Het marktaandeel op de Zeeuwse consumentenmarkt is aanzienlijk en biedt daarom geen groot groeipotentieel. Om de zelfstandige positie te kunnen handhaven is groei noodzakelijk. Die realiseert het bedrijf door ook elders nieuwe activiteiten te ontwikkelen. Hiermee speelt DELTA in op de veranderende energiemix in Nederland: meer en meer zal gebruik worden gemaakt van duurzame energiebronnen, waaronder zonne-energie en biobrandstoffen.

>> ENERGIE: door de techniek waarmee Biovalue werkt, kunnen koolzaadolie, maar ook alle andere soorten plantaardige olie, worden verwerkt tot biodiesel.

11

KERNCIJFERS / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Kerncijfers

Brandstofmix: levering consumenten en zakelijk klanten

25,1%

Kolen

50,8%

Aardgas

16,7%

Nucleaire energie

2,8%

Overig

4,7%

Hernieuwbare energie

19,0%

Kolen

38,6%

Aardgas

12,7%

Nucleaire energie

2,1%

Overig

27,5%

Hernieuwbare energie

Brandstofmix: levering consumenten

12

Totale omzet naar categorie 2008

Totale omzet naar categorie 2007

Levering elektriciteit

45%

Levering elektriciteit

49%

Levering gas

17%

Levering gas

10%

Transport

5%

Afval

18%

Transport

8%

Afval

19%

Zonne-energie

5%

Zonne-energie

6%

Kabel/internet

3%

Kabel/internet

5%

Biodiesel

3%

Biodiesel

1%

Overig

4%

Overig

2%

Operationeel resultaat

Nettowinst

(Bedragen x EUR 1 miljoen)

(Bedragen x EUR 1 miljoen)

138

120

114,5 100,9

2008

2007

2008

2007

13

E

2008 IN VOGELVLUCHT / DELTA JAAROVERZICHT 2008

2008 in vogelvlucht Januari > Per 1 januari 2008 biedt de divisie Comfort aantrekkelijke energieprijzen, vooral in combinatie met DELTA PlusPunten. In december 2007 hebben 80.000 Zeeuwen een aanbod gehad om hun energieprijs vast te zetten. Dit kan voor 3 jaar zonder meerprijs. Meer dan 75.000 Zeeuwen hebben gekozen voor een vaste energieprijs voor 3 jaar. De divisies Energie en Infra werken samen tijdens de vakbeurs ‘Facilitair’ in de Brabanthallen in Den Bosch. Energie richt zich op de verkoop van elektriciteit en gas voor de midden- en grootzakelijke markt. Infra promoot onder meer datamanagementdiensten. De unit Lichttechniek van de divisie Infra biedt vanaf 11 januari een nieuwe digitale service. Gemeenten en burgers kunnen online storingen melden en gemeenten kunnen specifieke storingsinformatie raadplegen via www.deltalichttechniek.nl. Februari > Per 1 februari gaat het Gevaarlijk Afval-deel van DELTA Milieu op in Indaver. Daartoe is besloten om een efficiëntere bedrijfsvoering en een eenvoudiger sturing op afvalstromen te bewerkstelligen. Op 13 februari gaat ZeelandNet Sport de lucht in, een nieuwe website van ZeelandNet. De website is gericht op actueel regionaal sportnieuws en ook op nationale sport via een afgesloten contract met het ANP. Behalve sport kijken, kunnen bezoekers ook zelf alles over hun sport melden via de website ZeelandNet Sport.

Maart > DELTA biedt vier zonnepanelenpakketten aan, variërend van 4 tot 20 panelen. De pakketten passen binnen de grens van de subsidiemogelijkheden van 600 tot 3.500 Wp. In maart hebben ongeveer 250 klanten een pakket zonnepanelen aangevraagd en het subsidieformulier ingevuld. DELTA is hoofdsponsor van het MVO-event ‘Duurzaam = gewoon doen!’ op 27 maart in de Zeelandhallen in Goes. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is het centrale thema van deze dag die de Provincie Zeeland organiseert. DELTA kan bogen op tal van duurzame projecten, waaronder de volgende: energie besparen met LED-verlichting in de openbare ruimte, groenafval maximaal benutten als bijstook voor energieopwekking in kolencentrales of in speciale vergistingsinstallaties, stimuleren van de windproductie, productie van biodiesel, investeringen in zonne-energie en studies naar getijdenenergie en blue energy. ZeelandNet verhoogt de internetsnelheden van een aantal abonnementsvarianten. Ruim 73.000 abonnees krijgen hierdoor sneller internet voor dezelfde prijs. ZeelandNet heeft hiertoe besloten om in te spelen op de toenemende vraag naar hogere snelheden. Bekendmaking dat In Zeeland de uitval van elektriciteit in 2007 beperkt is gebleven tot gemiddeld 17 minuten per huishouden. Landelijk was dit bijna tweemaal zo hoog.

De Directie Toezicht Energie van de NMa publiceert de scorekaarten over het vierde kwartaal van 2007: DELTA scoort op alle punten 100%. De scorekaarten geven de consument inzicht in de tijdigheid waarmee zowel energieleveranciers als netbeheerders rekeningen versturen voor elektriciteit en gas.

>> ENERGIE: dochteronderneming Solland Solar, de zonnecellenproducent in Heerlen, breidt in 2008 fors uit. De jaarlijkse productiecapaciteit verdrievoudigt van 60 MWp naar 170 MWp. Voor de uitbreiding bouwt Solland Solar een extra productiehal op het Duitse deel van bedrijventerrein Avantis.

15

2008 IN VOGELVLUCHT / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Juni > Het is mogelijk in de Brouwersdam een getijdencentrale te bouwen waarmee 60.000 tot 70.000 huishoudens van energie kunnen worden voorzien. Tegelijkertijd kan de eb- en vloedbeweging terugkomen in het Grevelingenmeer, waardoor de water- en natuurkwaliteit, die sinds de afsluiting in 1971 ernstig achteruit is gegaan, zich kan herstellen. In opdracht van DELTA werd een onderzoek hiertoe uitgevoerd door de TU Delft. De DELTA Tour Zeeland wordt in juni 2008 voor het eerst als een internationale wielerdriedaagse verreden. De start en finish vinden plaats op de Markt in Hulst. Na een constructieperiode van ruim een jaar wordt op 30 juni de Zuid-Bevelandleiding (ZBL) door de aannemerscombinatie Zeegas opgeleverd aan DELTA. De Zuid-Bevelandleiding zal de Sloecentrale van gas gaan voorzien.

April > De compostbranche doet iets terug voor mensen die hun groente-, fruit- en tuinafval scheiden. Jaarlijks verwerkt DELTA 400.000 ton gft- en groenafval tot compost. Op 12 april biedt DELTA in samenwerking met gemeenten deze compost gratis aan. Deze actie maakt deel uit van een landelijke compostdag georganiseerd door de compostsector. Infra bereikt een onderhandelingsakkoord over een eerste Dienstverleningsovereenkomst (DVO) met TenneT. Met deze overeenkomst besteedt TenneT de uitvoering van het onderhoud aan het 150 kV net in Zeeland voor een periode van 3 jaar uit aan de afdeling Transport van DELTA Infra. DELTA maakt goede jaarcijfers bekend: in 2007 was het operationeel resultaat € 138 miljoen, in 2006 was dat € 105 miljoen. Tweederde van dit resultaat komt voort uit reguliere bedrijfsvoering, eenderde uit de nieuwe deelnemingen: milieubedrijf Indaver en zonnecellenproducent Solland. Mei > ZeelandNet Zakelijk verhoogt de snelheden van het zakelijk breedbandportfolio tot 400%. 13.000 ondernemers worden benaderd met een aanbod rond de supersnelle verbinding. Met 30 Mbps biedt ZeelandNet Zakelijk de hoogste kabelsnelheid in Nederland.

16

Op 30 juni spreekt minister Van der Hoeven van Economische Zaken, na een bezoek aan de kerncentrale, in de Grote Kerk in Goes de DELTA-lezing uit. Deze lezing staat ditmaal in het teken van het nieuwe Energierapport, dat in het voorjaar door het kabinet werd gepresenteerd. Augustus > Indaver heeft samen met NIBC European Infrastructure Fund (NEIF) een akkoord bereikt om alle aandelen van de SAV-groep in Duitsland over te nemen. 51% van de aandelen zijn voor Indaver en 49% voor NEIF. Indaver komt met deze acquisitie in de Europese top terecht op de markt van gevaarlijk afvalverwerkers. De nieuwe combinatie telt 1300 medewerkers. DELTA is hoofdsponsor van de tiende editie van Film by the Sea. Ook dit jaar zijn er bijzondere films, workshops, premières en optredens in CineCity te Vlissingen. Op 4 augustus wordt de eerste gasturbine voor de Sloecentrale, gelegen in het haven- en industriegebied van Vlissingen-Oost, geleverd. De komst van de eerste gasturbine is een belangrijk moment voor de in aanbouw zijnde gasgestookte centrale. DELTA sponsort de 11e editie van de Ride for the Roses. Met deze fietstoertocht op 31 augustus worden fondsen geworven voor KWF Kankerbestrijding.

September > De Aquatech is dé beurs op het gebied van water techniek in de wereld en wordt wisselend in Nederland, China en de VS gehouden. DELTA presenteert zich weliswaar met het volledige portfolio op het gebied van milieudienstverlening, maar legt de nadruk op de slibontwateringsactiviteiten van DELTA Impex. DELTA kondigt de vergunningsprocedure aan voor de bouw van een tweede kerncentrale. De zogenoemde startnotitie vormt de eerste stap van de milieueffectrapportage die moet worden opgesteld. DELTA wil een nieuwe kerncentrale bouwen in de buurt van de huidige centrale in Borssele. Op 3 september wordt onder grote belangstelling de Biomassacentrale (BMC) geopend door Minister Verburg van het ministerie van LNV. BMC is de grootste ter wereld in zijn soort en de eerste centrale op het Europese vasteland die op een dergelijk grote schaal duurzame stroom produceert uit pluimveemest. De centrale biedt aan 90.000 huishoudens duurzame stroom. DELTA neemt vier auto’s in gebruik die rijden op aardgas. De bedrijfsauto’s worden gebruikt door medewerkers van Infra. Het gaat om een proef die informatie moet opleveren over onder meer het gebruik van de thuisvulinstallatie, onderhoud, geluid en kosten. Oktober > Op 1 oktober gaat het DELTA Zeeland Fonds van start. Het fonds verstrekt donaties aan projecten die een blijvend effect beogen ten gunste van de Zeeuwse samenleving. Het fonds is een zelfstandige stichting en opereert onafhankelijk bij de behandeling en toekenning van aanvragen.

November > Op 1 november gaan meer dan 100 DELTA-vrijwilligers op pad. Zij herprogrammeren meer dan 2.000 televisies in 38 zorglocaties verspreid over Zeeland. De actie vindt plaats in het kader van de campagne ‘Haal de ruis van je buis’, waarbij een nieuwe frequentie-indeling wordt ingevoerd. De locatie voor het nieuwe hoofdkantoor van DELTA is bekend; het nieuwe hoofdkantoor wordt gevestigd in Middelburg. Het bedrijf neemt een optie op beschikbare grond in Ramsburg- Oost. In november ondertekent algemeen directeur Peter Boerma de zogenaamde Veiligheidsbeleidsverklaring. Met die verklaring bevestigt DELTA dat veiligheid de hoogste prioriteit verdient. DELTA roept alle medewerkers op om elkaar aan te spreken op veiligheid. December > De directie neemt het initiatief tot oprichting van een Bijzondere Onderhandelingsgroep (BOG) om te overleggen over de wijze waarop een Europese Ondernemingsraad gestalte kan worden gegeven. Deze groep wordt samengesteld uit vertegenwoordigers van de werknemers van ondernemingen in Nederland, België en Duitsland. DELTA Introduceert voor de consumentenmarkt in Zuidwest-Nederland het blad Zeeland, de opvolger van DELTA Magazine. Het nieuwe magazine heeft als doel een groter lezerspubliek te bereiken, de binding met de provincie tot uitdrukking te brengen en de multiutilitystrategie kracht bij te zetten.

Op 4 oktober wordt de nieuwe Westerscheldekabel, aangelegd door de divisie Infra, in gebruik genomen. De 150kV kabel, die zeven kilometer lang is, loopt onder de Westerschelde tussen Terneuzen en Ellewoutsdijk en verbindt het hoogspanningsnet in Zeeuws-Vlaanderen met het hoogspanningsnet in Zuid-Beveland. Reden voor de aanleg van de nieuwe kabel is het verder verbeteren van de leveringszekerheid in Zeeland.

17

E

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Schaaloptimalisatie biedt DELTA perspectief

Verslag van de Raad van Commissarissen Directie, Raad van Commissarissen en aandeelhouders volgen de ontwikkelingen in de politiek, de markt en de samenleving op de voet. De energiesector, waar op dit moment veel gaande is, staat in het bijzonder in de belangstelling. Binnen deze sector lijkt schaalmaximalisatie het toverwoord, terwijl schaaloptimalisatie evenzeer perspectieven biedt. De belangrijkste ontwikkelingen en gebeurtenissen uit het afgelopen jaar worden in kaart gebracht. Van wereldschaal tot Zeeuwse samenleving: ontwikkelingen die DELTA raken > Wereldwijd spelen ontwikkelingen die gevolgen hebben voor DELTA. Zo stijgt de olieprijs naar $150 en zakt de prijs daarna weer tot $50 per vat. De vooruitzichten voor de komende tijd blijven grillig. De kredietcrisis brengt financiële instellingen in problemen, waardoor lenen lastiger en duurder wordt. De recessie die hierdoor ontstaat, zal leiden tot minder productie in het bedrijfsleven en daarmee tot minder vraag naar energie. In Europees verband is sprake van grensoverschrijdende fusies en vindt verdere consolidatie plaats. In verschillende Europese landen neemt de populariteit van kernenergie toe. En in het najaar van 2008 zijn nieuwe afspraken gemaakt over de CO2-emissierechten. In Nederland maakt de energieproductiesector in 2008 afspraken met het kabinet over investeringen in verduurzaming van de energievoorziening. De steun voor verdere investeringen in kernenergie neemt toe bij politici, bedrijfsleven en media. DELTA treft voorbereidingen voor de verplichte afsplitsing van de netwerkbeheerder. Een overheid die tijdens dit proces de spelregels verandert, vergemakkelijkt dat proces niet. Door de splitsing zal de sector een minder sterke positie innemen, zeker ten opzichte van energiebedrijven in andere landen. Overigens is de impact hiervan voor DELTA beperkt, vergeleken met de andere drie geïntegreerde energiebedrijven.

Terwijl andere energiebedrijven overnamepartners zoeken, investeert DELTA verder in duurzame groei, onder andere in Zeeland. Daarbij is Zuidwest-Nederland nadrukkelijk onderdeel van een grotere regio die Zuid-Nederland en Vlaanderen omvat. Een sterke corridor tussen Noord-Frankrijk en het Ruhrgebied met goede mogelijkheden op het gebied van logistiek, industrie en energie. Bijeenkomsten Raad van Commissarissen > De Raad van Commissarissen is in 2008 tien maal bij elkaar geweest in aanwezigheid van de statutaire directie. Tijdens deze vergaderingen van de Raad van Commissarissen met de statutaire directie zijn de volgende onderwerpen behandeld: - strategie en hieruit voortkomende concrete stappen; - financiële onderwerpen, zoals kwartaalrapportages en jaarrekening; - groepsplan met de operationele en financiële doelstellingen van de vennootschap; - acquisities, (des-)investeringen, samenwerking met andere partijen; - dividendbeleid; - investeringsbeleid; - financieringsbeleid; - risicomanagement; - procuratieregeling; - corporate governance (hoe om te gaan met zeggenschap en benoemingen binnen deelnemingen, waarover dient welke geleding te besluiten, etc.); - herstructurering besturingsmodel DELTA; - gesprekken met aandeelhouders binnen het aandeelhoudersoverleg; - compliance-beleid; - ontwikkelingen omtrent governance in de sector: liberalisering, marktwerking, Wet Onafhankelijk Netbeheer en splitsingsplannen; - grote projecten, zoals BMC Moerdijk, Westerscheldekabel, Slimme Meters, investering Meath (door Indaver), investeringen in Solland, het acquisitietraject SAV in Duitsland en ontwikkelingen rondom Evides.

>> ENERGIE: DELTA kondigt in september 2008 de vergunningsprocedure voor de bouw van een nieuwe kerncentrale in Borssele aan.

19

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN / DELTA JAAROVERZICHT 2008

De Raad van Commissarissen overlegt ook enkele keren buiten aanwezigheid van de statutaire directie. Tijdens deze bijeenkomsten wordt vooral gesproken over de ontwikkelingen binnen de statutaire directie en de herinrichting van de topstructuur. Ook de rol van de Raad van Commissarissen komt daarbij aan de orde. In het verslagjaar vinden twee reguliere aandeelhoudersvergaderingen en twee informele aandeelhoudersbijeenkomsten plaats. Deze laatste worden gehouden om de aandeelhouders uitvoerig te informeren over de vele strategisch belangrijke ontwikkelingen (splitsing, investeringen). Daarnaast is een delegatie van de aandeelhouders zesmaal bijeengeweest met een delegatie van de Raad van Commissarissen en de statutaire directie om enkele strategische en governance-issues uitvoeriger te bespreken. Tevens zijn er informatiebijeenkomsten georganiseerd voor ambtelijke en politieke vertegenwoordigers van de aandeelhouders om de strategie en investeringen toe te lichten. Relatie tot de statutaire directie > Zowel binnen als buiten de reguliere vergaderingen is de Raad van Commissarissen steeds een gespreksen sparringpartner voor leden van de statutaire directie. Regelmatig zijn er bilaterale gesprekken tussen individuele leden van de Raad en de directie over actuele zaken. Deze acties passen uitstekend binnen de belangrijkste functie van de Raad: toezicht houden. Zeker in een dynamische omgeving blijkt het nuttig verschillende disciplines en deskundigheden in te zetten, vooral als complexe zaken spelen zoals acquisities en grote investeringsprojecten. Audit Committee > De Audit Committee is zevenmaal bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: management letter, groepsplan, kwartaalrapportages, halfjaarbericht, jaarrekening, financiële uitkomsten van projecten en investeringen, risicomanagement, IFRS, fiscale issues, het bod op SAV en enkele andere investeringsvoorstellen. De Audit Committee bestaat uit de heren prof. drs. C. Izeboud (voorzitter), C.H.J. van der Luijt RA en G.K. van der Peijl. Tevens wonen de heren ir. P.G. Boerma, drs. R.A.L. Verstraeten (secretaris) en W.A. de Leeuw RA (Deloitte) de bijeenkomsten bij.

20

Remuneratiecommissie > De Remuneratiecommissie is viermaal bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: beloningsbeleid en beloning statutair bestuur, honoreringsbeleid Raad van Commissarissen, arbeidsovereenkomsten leden statutair bestuur, doelstellingen statutair bestuur en DELTA-gerelateerde commissariaten. Voorts zijn actuele ontwikkelingen en de ontstane vacatures binnen de statutaire directie besproken. De Remuneratiecommissie bestaat uit de heren E.J. Gelok en ing. J.I. Hennekeij (voorzitter) en mevrouw C.J.M. ter Bekke-Heijboer. De heer H. van Stel treedt op als secretaris van de Remuneratiecommissie. Strategiecommissie > De Strategiecommissie is in 2008 driemaal bijeengekomen. Om enkele belangrijke ontwikkelingen binnen DELTA en de omgeving beter te kunnen volgen, heeft de Raad van Commissarissen in 2007 besloten tot het instellen van een strategiecommissie. Deze commissie heeft met name de strategische positionering inzake de ontwikkelingen in de zonne-energie en de markt van afvalverwerking bekeken, en in deze de statutaire directie ondersteund. De leden van deze commissie zijn de heren J.G. van der Werf (voorzitter), M.J. Wiersma en mr. W.C.T.F. de Zeeuw.

Begeleidingscommissie > De Raad van Commissarissen heeft in 2007 besloten tot het instellen van een begeleidingscommissie. Deze commissie begeleidt de directie bij het vormgeven van een goede governance voor de snel veranderende onderneming. De afgelopen jaren heeft de commissie onder andere de herstructurering van de top van DELTA begeleid. Deze commissie bestaat uit de heren J.I. Hennekeij (voorzitter), J.G. van der Werf en prof. drs. C. Izeboud. Selectiecommissie > In 2008 heeft de Raad van Commissarissen besloten tot het instellen van een permanente selectiecommissie. Deze heeft tot taak het (mede) selecteren van de kandidaten voor de directie (statutair bestuurders). De leden van deze commissie zijn mevrouw C. J.M.ter Bekke-Heijboer en de heer G.K. van der Peijl. Samenstelling Raad van Commissarissen > In 2008 hebben geen wijzigingen in de Raad van Commissarissen plaatsgevonden. De directiesecretaris, de heer mr. F.A.M. van den Heuvel, is tevens secretaris voor de Raad van Commissarissen en ondersteunt in die hoedanigheid de Raad in de meest brede zin. Samenstelling directie > In 2008 bestaat de directie uit de heren ir. P.G. Boerma (voorzitter directie), drs. R.A.L. Verstraeten (financieel directeur a.i.), drs. Th.J.B. van der Klaauw (commercieel directeur tot 1 december) en ir. A.S. Louter (directeur Operations, vanaf 1 mei). Jaarrekening > De Raad van Commissarissen heeft kennisgenomen van het door de statutaire directie voorgelegde jaarverslag over het boekjaar 2008, de jaarrekening en de toelichting daarop. Verder heeft zij kennis genomen van de Management Letter, het verslag van de jaarrekeningcontrole en de accountantsverklaring van Deloitte Accountants. Op grond daarvan heeft zij de jaarrekening 2008 vastgesteld en stelt zij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor deze zonder voorbehoud goed te keuren.

Slotwoord > De Raad van Commissarissen bedankt de medewerkers van DELTA voor hun inzet in het afgelopen jaar. In alle divisies is sprake van constructieve ontwikkelingen: goede vorderingen met bouwactiviteiten van de Sloecentrale in Vlissingen, de oplevering van de Biomassacentrale in Moerdijk, de start van de bouw van een afvalverbrander in Ierland, de afronding van de aanleg van de Zuid-Bevelandleiding, de acquisitie van een meerderheidsbelang in het duitse industiëel afvalverwerkingsbedrijf SAV, investeringen in zonneenergie en de eerste stappen op weg naar een tweede kerncentrale. De divisie Infra doet investeringen om het netwerk solide te houden en de divisie Comfort verbetert de kwaliteit en breidt haar dienstenpakket uit, waarbij ook gekeken wordt naar duurzame oplossingen. Voortdurende interactie met verschillende groepen belanghebbenden, zoals klanten, aandeelhouders, overheden en maatschappelijke organisaties, kenmerkt de samenwerking binnen en buiten het bedrijf. Medewerkers van DELTA zijn zich bewust van hun positie in dit publiek-private samenspel. Als het over zonne-energie gaat, kijkt men naar DELTA. Als het over kernenergie gaat, kijkt men naar DELTA. Als het over de combinatie energie, afvalverwerking en water gaat, kijkt men naar DELTA. Als men het over een zelfstandig Nederlands energiebedrijf heeft, kijkt men naar DELTA. Een grote schaal kan nuttig zijn en biedt ook voordelen. Delta streeft echter niet naar schaalmaximalisatie, maar naar schaaloptimalisatie. Daarbij gaat het erom de activiteiten op een slimme manier te organiseren. Partnerschappen, innovatie en onderscheidend vermogen zijn daarbij belangrijker dan schaal. De Raad van Commissarissen schaart zich hiermee achter het standpunt van de DELTA-directie, die concreet vormgeeft aan de zelfstandige positie van DELTA door schaaloptimalisatie met toepassing van de multi-utilitystrategie. Wij zijn van mening dat het jaarverslag van DELTA op een transparante en toegankelijke wijze de ontwikkelingen en onderwerpen die in 2008 aan de orde zijn, weergeeft. Namens de Raad van Commissarissen van DELTA N.V. Ing. J.I. Hennekeij, Voorzitter

21

I

22

DE WERELD IN BEWEGING / DELTA JAAROVERZICHT 2008

In 2008 zijn op alle niveaus ontwikkelingen gaande die DELTA raken; de consequenties van wereldwijde, Europese, Nederlandse én Zeeuwse gebeurtenissen op een rij.

De wereld in beweging Wereldwijd > Politiek gezien staat 2008 in het teken van de toenemende zorg over een betrouwbare en duurzame energievoorziening. De combinatie van verscherpte geo-politieke verhoudingen en toenemende schaarste aan fossiele brandstoffen vraagt om creatieve en duurzame oplossingen. Een olieprijs die fors stijgt en daarna weer flink daalt leidt tot onzekerheden en grillige prijzen op de elektriciteitsmarkt. Een energiebedrijf als DELTA, dat met veel verschillende soorten grondstoffen en een gevarieerde energiemix te maken heeft, ontkomt niet aan deze ontwikkelingen. DELTA beperkt deze risico’s door contractafspraken, risicospreiding met verschillende vormen van energieopwekking en investeringen in duurzame en nucleaire energie. Ultimo 2008 werden de eerste tekenen van economische terugval duidelijk: afnemende vraag naar energie, productiestops bij afnemers en afzeggingen van opdrachten.

Europa > Op Europees niveau worden onder andere ‘vergroening’ en geo-politiek steeds meer op elkaar afgestemd. De afspraken om te komen tot aanzienlijke CO2-reductie en uitbreiding van duurzaam opgewekte energie in 2020 zijn eind 2008 herbevestigd. Onder andere worden nadere afspraken gemaakt over CO2-rechten. De energiebedrijven worden verplicht hun transmissienetten af te splitsen. Inmiddels hebben de grote Duitse bedrijven hiervoor procedures in gang gezet. De Fransen zijn nog immer terughoudend. Over splitsing op distributienetniveau blijft de lijn dat dit aan de lidstaat is en dat lidstaten elkaar dit ook niet mogen verplichten. Ondanks veelvuldige pogingen is men er op Europees niveau niet in geslaagd een eenduidig antwoord te formuleren op de vraag hoe de ontvlechting van energieproductie en netbeheer vormgegeven dient te worden. Het level playing field voor de energiesector is hiermee slechts marginaal dichterbij gekomen. De gascrisis in Rusland geeft de Europese landen weer de stimulans om gezamenlijk op te trekken en onafhankelijker te worden van minder stabiele regio’s. De consolidatie op Europees niveau gaat onverminderd door. Grote concerns uit Duitsland, Italië, Frankrijk en Zweden zetten de toon tezamen met enkele nationale ondernemingen. Deze bedrijven kopen bedrijven elders in Europa en bouwen nieuwe centrales. De overnames van EdF in het Verenigd Koninkrijk en RWE in Nederland zijn sprekende voorbeelden.

>> INFRA: voor 1 juli 2009 moet een splitsingsplan voor het netwerkbedrijf ingeleverd zijn bij de Energiekamer. DELTA wil twee gezonde bedrijven realiseren met behoud van de multi-utilitystrategie, zodat kostenefficiënt geopereerd kan worden.

23

DE WERELD IN BEWEGING / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Nederland > In haar Energierapport schetst Minister Van der Hoeven de wisselwerking tussen prijs, leveringszekerheid en duurzaamheid. Naast de wens om tot 20% duurzame energieproductie te komen in 2020, zullen investeringen in traditionele opwekmethoden nodig blijven om aan de groeiende energiebehoefte te kunnen voldoen. Het kabinet laat weten dat een eventuele vergunningsaanvraag voor een nieuwe kerncentrale in Nederland in behandeling zal worden genomen. Windparken, kolencentrales en kernenergie worden beschouwd als geschikte bronnen voor de zogenoemde basislastcapaciteit. Windparken, zeker ook in zee, zullen er komen, maar de doorlooptijd blijft een knelpunt. Voor kolencentrales met CO2-afvang en -opslag lijken er mogelijkheden te zijn, maar op het gebied van techniek, politiek en financiering is er nog onzekerheid. Het politiekmaatschappelijk draagvlak voor kernenergie neemt toe. De naderende inwerkingtreding van de Wet Onafhankelijk Netbeheer, gecombineerd met de toenemende consolidatie in de Europese energiewereld, zorgt voor veel discussie. Additionele eisen vanuit de Tweede Kamer ten aanzien van de solvabiliteit van netbeheerders en het gesplitste karakter van eventueel nieuw te vormen productieen leveringsbedrijven na overname, zijn het gevolg. Tegelijkertijd maant de Commissie Kist de publieke aandeelhouders van de energiebedrijven geen overhaaste besluiten te nemen ten aanzien van vervreemding van hun aandelen. Het resultaat is bekend: de splitsing heeft tot gevolg dat de commerciële onderdelen van sommige Nederlandse energiebedrijven overgaan in buitenlandse handen.

24

Zeeland > In een tijd dat andere Nederlandse energiebedrijven te koop staan of verkocht worden, hebben de aandeelhouders van DELTA te kennen gegeven achter een zelfstandige koers van DELTA te staan. De waarde van een goed renderend multi-utilitybedrijf in Zeeland wordt erkend. DELTA biedt in lijn met de wensen van de aandeelhouders een stabiel rendement en bouwt mee aan de sociaal-maatschappelijke infrastructuur van de regio. Juist door een andere koers te varen dan andere energiebedrijven, onderscheidt DELTA zich en kan daardoor diensten leveren tegen een lage prijs. In Zeeland is sprake van vergrijzing en ontgroening, daarnaast lopen in delen van Zeeland de bevolkingsaantallen terug. De effecten op de arbeidsmarkt zijn voor DELTA, als één van de grootste werkgevers van Zeeland, merkbaar: de vervulling van vacatures blijft een punt van aandacht en dat geldt evenzeer voor het behoud van jonge mensen voor de Zeeuwse arbeidsmarkt.

E 26

DELTA IN BEWEGING / DELTA JAAROVERZICHT 2008

DELTA in beweging Veiligheid > In 2008 is de nieuwe afdeling Business Excellence van start gegaan. De unit HSE (Health, Safety, Environment) maakt hiervan deel uit. HSE heeft als verantwoordelijke afdeling een cultuurscan uitgevoerd. Op basis daarvan is een vernieuwd ‘zero acceptance’-beleid op het gebied van veiligheid geformuleerd. Alles wordt in het werk gesteld om de vuistregel ‘Ik werk veilig of ik werk niet’ te verankeren binnen de bedrijfscultuur. Algemeen directeur Peter Boerma herbevestigt in november een veiligheidsverklaring waarin wordt verklaard: “DELTA stelt zich ten doel om de laagste incidentfrequentie in de sector te hebben”. De verklaring stelt dat veiligheid altijd de hoogste prioriteit heeft: “DELTA streeft ernaar om haar activiteiten veilig, goed, op tijd en binnen budget uit te voeren. Als deze zaken conflicteren, dan is veiligheid altijd doorslaggevend!”. Prestaties verbeteren > Op heel uiteenlopende terreinen wordt in 2008 gewerkt aan het verbeteren van prestaties. Onder de noemer Samen Steeds Beter worden processen onder loep genomen: hoe zitten de bedrijfsprocessen in elkaar en hoe zijn ze op elkaar afgestemd? Waar is de efficiency te verbeteren en kunnen kosten worden verminderd? Op deze manier wordt bijvoorbeeld gekeken naar de efficiency van het proces ‘van meterstand naar factuur’, naar inkoopprocedures en naar de manier waarop klachten worden afgehandeld. Marketing > Het multi-utilityconcept levert DELTA in verscheidene opzichten een hechtere relatie op met zijn klanten: er is sprake van verbreding (meer producten en diensten verkopen) én verdieping (een structurele adviesrelatie waarbij het erom gaat de klant te helpen bij de optimalisering van zijn productieproces). Dat laatste aspect heeft vooral betrekking op de zakelijke markten waarop DELTA actief is. Verdieping voor de consumentenmarkt vertaalt zich in ‘ontzorgen’: één loket voor alle producten en diensten.

Multi-utility komt voor DELTA neer op een positionering, een bedrijfsstrategie en een marketingconcept, waarbij het erom gaat klanten combinaties van producten en diensten aan te bieden. Dit speelt op de consumentenmarkt en in de zakelijke marktsegmenten. Bij deze laatste segmenten gaat het vooral om de energie- en milieu-activiteiten. Intern betekent dit een nog nadrukkelijker focus op de klant. Het gaat om de vraag: hoe kunnen we het productieproces van de zakelijke klant optimaliseren door: - het bieden van een betere prijs, - ondersteuning bij productontwikkeling, - het verbeteren van de productiviteit - bij te dragen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen? Op allerlei terreinen wordt gewerkt aan de verdere concretisering van multi-utility. Door uitwisseling van informatie tussen sales- en marketingcollega’s in de zakelijke marktsegmenten en het gezamenlijk verwerven van multi-utility-accounts krijgt het beleid op dit terrein vorm. Ook het marketing- en communicatiebeleid wordt verder toegespitst op de multi-utilitydoelstelling. Splitsing > Voor 1 juli 2009 moet een splitsingsplan ingeleverd zijn bij de Energiekamer. De splitsing zelf zal voor 1 januari 2011 moeten plaatsvinden. DELTA wil twee gezonde bedrijven realiseren met behoud van de multi-utilitystrategie, zodat kostenefficiënt geopereerd kan worden. Binnen diverse disciplines wordt gewerkt aan het splitsingsplan; niet alleen de organisatorische structuur moet in kaart worden gebracht, ook bijvoorbeeld IT-systemen, HRM-aangelegenheden en juridische aspecten worden bekeken. Nieuw besturingsmodel > Het nieuwe besturingmodel van DELTA (vier directieleden, vier divisiedirecteuren en instelling van een zogenoemde Corporate Leader Group) wordt in 2008 geïmplementeerd. Aan de ene kant is de stuurbaarheid vergroot door een compacte hoofddirectie, tegelijkertijd moet de geïnstalleerde Corporate Leader Group (met daarin de directie, divisiedirecteuren en stafhoofden) zorgen voor communicatie met en feedback vanuit de organisatie.

>> ENERGIE: DELTA beschikt over een relatief groene productiecapaciteit met aanmerkelijk minder CO2-uistoot, vergeleken met het landelijk gemiddelde.

27

E

VERANTWOORD ONDERNEMEN / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Goed ondernemerschap draagt bij aan een betere maatschappij, waarin mens en milieu net zo belangrijk zijn als geld verdienen. DELTA wil op een duurzame manier tegemoet komen aan de behoeften van zijn klanten. Kortom: de maatschappelijke verantwoordelijkheid van DELTA reikt verder dan het betrouwbaar en betaalbaar leveren van uiteenlopende voorzieningen. Of het nu gaat om opwekcapaciteit voor elektriciteit, afvalscheiding en -verbranding, om drink- en industriewatertechnologie of om kabel- en internetdiensten: met zijn investeringsbeleid streeft DELTA naar maatschappelijke meerwaarde, waarbij people, planet and profit in balans zijn. De belangrijkste voorbeelden volgen hieronder.

Verantwoord ondernemen Overschakelen naar duurzaam > DELTA gaat ervan uit dat de samenleving over enkele decennia vrijwel volledig op duurzame energie is overgeschakeld. In de aanloop naar die duurzame samenleving blijven conventionele productiemethoden noodzakelijk om betaalbaarheid en leveringszekerheid te garanderen. Wel dienen die methoden op een zo milieuvriendelijk mogelijke manier toegepast te worden. Zo is de gasgestookte Sloecentrale die medio 2009 wordt opgeleverd weliswaar gebaseerd op fossiele energieopwekking, maar in zijn soort ‘state of the art’, met een hoog energetisch rendement van circa 60%. De energieopwekking is daardoor aanmerkelijk schoner dan met centrales van de vorige generatie. Ook de in 2008 gelanceerde plannen voor een tweede kerncentrale zullen bijdragen aan een milieuvriendelijkere, CO2-arme, energievoorziening voor de transitieperiode op weg naar een duurzame samenleving.

Solar > Via deelnemingen in enkele zonne-energiebedrijven is DELTA momenteel één van de grootste investeerders in zonne-energie in Nederland. Binnen de hele solarketen wordt gewerkt aan innovaties waardoor de commerciële exploitatie van zonne-energie sneller binnen handbereik komt; het commerciële belang van DELTA loopt parallel met het maatschappelijk belang.

Zero pollution > DELTA investeert fors in verduurzaming van bestaande technologieën, zoals het bijstoken van biomassa in de kolencentrale in Borssele en het verminderen van emissies. Daarnaast wordt ingezet op innovatieve duurzame oplossingen. De in 2008 geopende Biomassacentrale in Moerdijk is hiervan een aansprekend voorbeeld. Niet alleen wordt daar 100% groene stroom opgewekt, tegelijkertijd biedt deze centrale een oplossing voor het pluimveemestprobleem, en zorgt de rookgasreinigingsinstallatie ervoor dat de mineralenkringloop grotendeels gesloten wordt. Een ander voorbeeld betreft dochteronderneming Biovalue in Eemshaven. Dat bedrijf produceert op een vernieuwende manier biodiesel volgens het ‘zero pollution concept’: de reststoffen worden volledig benut, er is geen sprake van afvalstromen.

>> ENERGIE: een olieprijs die fors stijgt en daarna weer flink daalt leidt tot onzekerheden en grillige prijzen op de elektriciteitsmarkt.

29

VERANTWOORD ONDERNEMEN / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Waste-to-energy > Bij de afvalverwerkingsactiviteiten wordt meer en meer gebruik gemaakt van het ‘waste-to-energy’ concept, waarbij afval zo verantwoord mogelijk wordt verwerkt. Zo is dochteronderneming Indaver in 2008 gestart met de bouw van de eerste afvalverbrandingsinstallatie in Ierland. Was in Ierland stort of export tot op heden de enige optie, binnenkort wordt energie opgewekt met het milieubewust verbranden van afval. Opnieuw een voorbeeld waarbij het commerciële belang van DELTA in het verlengde ligt van het maatschappelijk belang. Door energie- en afvalactiviteiten te koppelen, is DELTA in staat om het ‘waste-to-energy’-concept concreet vorm te geven. Dat blijkt ook uit de nieuwe afvalverbrandingslijn van AZN in Moerdijk, waarin DELTA participeert. Deze lijn komt in 2008 in bedrijf. De totale installatie bij AZN levert stroom voor 235.000 huishoudens. Binnen de divisies en dochterondernemingen wordt bewust gekeken naar de duurzaamheid van de bedrijfsactiviteiten. Om deze initiatieven beter te kunnen coördineren, is in 2008 een functionaris aangesteld die zorgt voor een integrale, bedrijfsbrede benadering van duurzaamheidsvraagstukken. Maatschappelijke meerwaarde > MVO beperkt zich niet tot verantwoorde energieopwekking. DELTA levert ook op allerlei andere terreinen maatschappelijke meerwaarde. Zo is in 2008 de zogenoemde Waakvlamovereenkomst, waarbij het DELTA callcenter wordt ingezet voor de communicatie rond calamiteiten in Zeeland, vernieuwd. En ook ontving het ‘Prikbord’, de marktplaats van ZeelandNet, in 2008 de twee miljoenste advertentie. Met dit prikbord en de foto- en videopagina is ZeelandNet meer dan een internetprovider: er is hechte online community gevormd. DELTA onderhoudt intensieve banden met het onderwijs. Zo wordt de Roosevelt Academy financieel ondersteund en tijdens open dagen bezoeken schoolklassen bijvoorbeeld milieustraten. Daarnaast participeert DELTA op non-profitbasis in diverse projecten. Er wordt expertise ter beschikking gesteld voor duurzame ontwikkeling en ook op het gebied van regionale structuurversterking wordt kennis ingebracht. Vanaf 2008 draagt DELTA bij aan de totstandkoming van een kenniscentrum voor BioFuels in Terneuzen in het kader van het project BioBase Europe.

30

Zeeland > Zeeland is de thuisbasis van DELTA en vormt een belangrijke regio voor de bedrijfsactiviteiten. Niet alleen wordt rechtstreeks in Zeeland geïnvesteerd in het kader van de kernactiviteiten, ook delen provincie en gemeenten mee in de opbrengst door dividenduitkeringen aan de aandeelhouders, door nieuwe investeringen binnen de provincie en door ondersteuning van maatschappelijke activiteiten. Dat laatste gebeurt bijvoorbeeld door het in 2008 opgerichte DELTA Zeeland Fonds. Personeelsbeleid > MVO omvat ook de factor ‘people’. Door het voeren van solide personeelsbeleid en ruimte voor training en opleiding, investeert DELTA in zijn medewerkers. Naast een verantwoord beloningsbeleid is er binnen DELTA volop ruimte voor persoonlijke groei. Het in 2008 gestarte opleidingsprogramma DELTALENT, gericht op de professionele ontwikkeling van de medewerkers, heeft in 2008 een zichtbare positie verworven binnen het bedrijf. Ook de trainee- en management developmentprogramma’s draaien volop en voorzien mede in de instroom van, onder andere, jong en goed gekwalificeerd personeel. Door de forse groei die DELTA de laatste jaren doormaakt, loopt de huisvesting van onze medewerkers tegen haar grenzen aan. Om die reden worden plannen ontwikkeld voor een nieuw hoofdkantoor. In afwachting van de oplevering van het nieuwe kantoor wordt gewerkt aan het verbeteren van de huidige werkomgeving. Daartoe zijn in het bestaande hoofdkantoor ook in 2008 werkzaamheden uitgevoerd in het kader van onderhoud en verbeteringen.

CORPORATE GOVERNANCE / DELTA JAAROVERZICHT 2008

DELTA past de Code Tabaksblat toe, maar wijkt om pragmatische redenen op enkele punten van deze gedragsregels af. Hieronder een beknopte beschrijving van de manier waarop DELTA met de code omgaat. In het reglement van de Raad van Commissarissen (RvC) staat de verantwoordelijkheid van de RvC voor de corporate governance-structuur beschreven. Substantiële wijzigingen in deze structuur zullen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) worden voorgelegd.

Corporate governance Directie en Raad van Commissarissen > Leden van de directie worden voor vier jaar benoemd. Bezoldiging vindt plaats conform het bezoldigingsbeleid dat met advies van de Remuneratiecommissie door de RvC is geformuleerd en door de aandeelhouders is goedgekeurd. De directie legt verantwoording af voor het gevoerde beleid aan de RvC (o.a. op de gebieden van strategie, doelstellingen en randvoorwaarden). Een directiereglement legt de verplichtingen en rechten van leden van de directie vast. Bij herbenoemingen binnen de RvC wordt onder meer gekeken naar de voorbije zittingsduur, aanwezige expertise en continuïteit. DELTA heeft er voor gekozen om één van de leden van de RvC, het door de provincie Zeeland voorgedragen lid, als niet-onafhankelijk te kwalificeren. De door de RvC opgestelde en met de aandeelhouders besproken profielschets garandeert een evenwichtige samenstelling die de uitoefening van de taken waarborgt. In het vastgestelde rooster van aftreden is voorzien dat continuïteit van ervaring en kennis op voldoende wijze is gewaarborgd. De geïnstalleerde audit committee en de remuneratiecommissie verrichten hun taken volgens de vastgestelde reglementen. Daarnaast heeft DELTA een permanente selectiecommissie en een strategiecommissie.

32

Algemene vergadering van aandeelhouders > De huidige statuten van DELTA N.V., in werking getreden op 30 maart 2005, geven de aandeelhouders de positie die hen krachtens de meest recente wetswijziging over zogenaamde structuurvennootschappen toekomt. Bij enkele bijzondere onderwerpen, bijvoorbeeld voorgenomen investeringsbesluiten, hebben de aandeelhouders een specifieke rol gekregen. De algemene vergadering van aandeelhouders (AvA) krijgt van directie en RvC de informatie die zij nodig heeft voor een volwaardige uitoefening van haar taak. Met name waar het in 2008 gaat om belangrijke strategische keuzes en mogelijk hieruit volgende investeringen of acquisities, is, geïnitieerd door directie en RvC, sprake van een dialoog met de aandeelhouders die volwaardig inhoud geeft aan de rol van de algemene vergadering van aandeelhouders.

RISICOMANAGEMENT / DELTA JAAROVERZICHT 2008

DELTA werkt eraan binnen de organisatie het risicobewustzijn van de medewerkers te verhogen. In het verslagjaar wordt de afdeling Internal Audit opgericht, die later wordt samengevoegd met de afdeling Risk Management. Deze gecombineerde afdeling speelt een actieve rol op het gebied van risicomanagement.

Risicomanagement > DELTA onderkent een aantal belangrijke risico’s. Strategische risico’s vloeien voort uit de keuze die de directie van DELTA maakt ten aanzien van de activiteiten die de onderneming binnen haar financiële mogelijkheden ontplooit. Doordat DELTA de bedrijfsactiviteiten spreidt over een aantal aan elkaar gerelateerde sectoren, wordt een aanvaardbare risicopositie ingenomen. Operationele risico’s beïnvloeden het doel van DELTA om een betrouwbare leverancier te zijn die kwalitatief goede diensten aan zijn klanten levert. Om de factoren die dit proces verstoren zoveel mogelijk te reduceren, heeft DELTA ook de operationele risico’s in kaart gebracht. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen procesrisico’s, projectrisico’s (bij grote investeringen en acquisities) en overige operationele risico’s. Deze worden per divisie en shared service centre jaarlijks geïnventariseerd en weergegeven in de ondernemingsplannen. Diverse stafafdelingen ondersteunen het lijnmanagement met de coördinatie van en het toezicht op specifieke operationele risico’s. Dit gebeurt onder meer op het gebied van procesbeschrijvingen, veilig werken, communicatie, fiscaliteit en de beveiliging van systemen en eigendommen.

Risico’s op het gebied van betrouwbaarheid van verslaglegging en compliance met wet- en regelgeving zijn het aandachtsgebied van de controlafdelingen en Juridische Zaken & Regelgeving. Beide interne risico’s krijgen extra aandacht als sprake is van wijzigingen om zeker te stellen dat de interne processen worden aangepast. In het algemeen worden de interne risicobeheersingsen controlesystemen als adequaat en effectief ervaren. Strategische besluitvorming > In 2008 is de afdeling Strategic Decision Support (SDS) gevormd met als doel de directie te ondersteunen bij gefundeerde strategische besluitvorming rond kwesties als de afsplitsing van het netwerkbedrijf, investeringen en acquisities.

DELTA handelt actief op de internationale gas- en elektriciteitsmarkten. De prijzen op deze markten bewegen zeer sterk. De handelsactiviteiten worden dagelijks geregistreerd waardoor Internal Audit/ Risk Management een adequaat beeld heeft van de markt- en kredietrisico’s die door de handelsafdeling worden genomen. DELTA is bereid een zeker handelsrisico te nemen. Deze risicoacceptatie is vastgelegd in strikte procedures. Verdere toelichting inzake financiële risico’s is opgenomen in de jaarrekening (hoofdstuk 5: Derivaten).

33

34

BEDRIJFSACTIVITEITEN / DELTA JAAROVERZICHT 2008

DELTA’s multi-utility-aanpak omvat, naast traditionele nutsdiensten waaronder energie en water, ook afvalverwerking en digitale services zoals internet, telefonie en radio- en tv-signalen. Efficiënte en solide distributie van deze voorzieningen vergt een optimale infrastructuur. Aanleg en onderhoud hiervan maakt evenzeer deel uit van het full service dienstverleningspakket voor huishoudens en de zakelijke markt.

Bedrijfsactiviteiten De bedrijfsactiviteiten vallen uiteen in een aantal hoofdcategorieën. -

Energie (E) Afvalverwerking (A) Water (W) Digitale diensten (D) Infrastructuur (I)

E

W

M-U

I

A D 35

E 36

ENERGIE / DELTA JAAROVERZICHT 2008

DELTA mag zich tot een van de meest veelzijdige energiebedrijven in Nederland rekenen. Naast opwekking van elektriciteit en energiehandel, levert het bedrijf gas en elektra aan particulieren en de zakelijke markt. De laatste jaren legt het bedrijf zich ook toe op duurzame energievoorziening, zoals de productie van biobrandstoffen, innovatieve technologie op het gebied van zonne-energie en de productie van zonnecellen.

Energie De zonne-energieportfolio neemt een bijzondere positie in ten opzichte van de andere energie-activiteiten omdat DELTA in het solarsegment een positie heeft verworven op het gebied van R&D en in de maakindustrie. Bij de andere energie-activiteiten gaat het in de eerste plaats om de productie, handel en toepassing van brandstoffen met als doel: energie leveren aan particuliere en zakelijke klanten. De volgende bedrijfsonderdelen voeren activiteiten uit binnen het energiesegment: - Divisie Energie: productie en handel, levering aan grootzakelijke klanten - Divisie Comfort: levering van energie aan huishoudens en de kleinzakelijke markt - Dochteronderneming Biovalue - Dochterondernemingen op het gebied van zonne-energie: Solland en Sunergy

DIVISIE ENERGIE Energieproductie > De kolen- en de kerncentrale van EPZ in Borssele (waarin DELTA een belang van 50% heeft) hebben een stabiel jaar achter de rug, ondanks een turbinestoring in het begin van het jaar bij de kolencentrale. De kolencentrale verbrandt naast kolen ook biomassa; ongeveer 14% van de brandstof bestaat hieruit. Minister Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit opent op 3 september de nieuwe Biomassacentrale (BMC) in Moerdijk. DELTA heeft een belang van 50% in de centrale, maar neemt wel alle geproduceerde stroom af. BMC wordt gestookt met pluimveemest en levert daarmee duurzame stroom aan ongeveer 90.000 huishoudens. DELTA beschikt overigens over een relatief groene productiecapaciteit met aanmerkelijk minder CO2-uitstoot ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De kerncentrale, 97 Zeeuwse windmolens, de biomassacentrale en de biomassabijstook in de kolencentrale van EPZ dragen daaraan bij. Niet alleen in Moerdijk wordt gebouwd, ook in het Vlissingse Sloegebied wordt gewerkt aan een nieuwe centrale. Samen met EDF bouwt DELTA (beide 50% eigenaar) de gasgestookte Sloecentrale. Met de investering is circa 600 miljoen euro gemoeid. De Sloecentrale gaat in de loop van 2009 draaien en levert dan 870 MW (stroom voor 2 miljoen huishoudens). De CO2-uitstoot van deze nieuwe centrale ligt 25% lager dan bij gasgestookte centrales van voorgaande generaties. Voor het gastransport naar de centrale is de Zuid-Bevelandleiding (ZBL) aangelegd. De leiding loopt van Woensdrecht naar Vlissingen-Oost en wordt in november in gebruik genomen. De ZBL transporteert per jaar 750 miljoen kubieke meter gas.

>> ENERGIE: op 3 september wordt onder grote belangstelling de Biomassacentrale (BMC) geopend door Minister Verburg van het ministerie van LNV. BMC is de grootste ter wereld in zijn soort en de eerste centrale op het Europese vasteland die op een dergelijke grote schaal duurzame stroom produceert uit pluimveemest.

37

ENERGIE / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Kernenergie onvermijdelijk > In september noemt CDA fractievoorzitter Van Geel kernenergie “onvermijdelijk”. Deze uitspraak ligt in lijn met het voornemen van DELTA om een tweede kerncentrale in Borssele te bouwen. De media-aandacht die volgt, biedt het bedrijf de gelegenheid opnieuw uit te leggen waarom kernenergie noodzakelijk is uit oogpunt van leveringszekerheid. Kernenergie is een verantwoorde (veilige en betaalbare) energiebron en onmisbaar tijdens de komende transitieperiode naar een duurzame samenleving. Deze periode zal gepaard gaan met een toenemende energievraag en verder toenemende druk om de CO2-uitstoot te beperken; nucleaire opwekking is CO2-vrij en uranium is in voldoende mate voorradig. Uitbreiding opwekcapaciteit > In samenwerking met dochteronderneming Indaver verricht DELTA in 2008 een haalbaarheidsstudie naar een gasgestookte centrale in het Belgische Beveren. De centrale zal ongeveer de helft van het vermogen van de Sloecentrale gaan leveren. Een definitieve beslissing valt als de vergunning en de business case rond zijn. Deze worden verwacht in 2010. Energiehandel > Om het risico vanwege sterk fluctuerende energieprijzen te beperken, verhandelt de afdeling Trade energie. DELTA handelt onder andere in brandstoffen om tegen zo gunstig mogelijke prijzen brandstoffen in te kopen voor de elektriciteitscentrales.

DIVISIE COMFORT In een periode dat de energiemarkt stevig in beweging is en de concurrentie toeneemt, slaagt DELTA erin een loyaal klantenbestand te handhaven. Hoewel een aantal klanten besluit over te stappen, is de ‘switchbereidheid’ in Zeeland lager dan elders. De divisie Comfort – de divisie die de particuliere en kleinzakelijke markt bedient met de verschillende multi-utilitydiensten – scoort hoog als het gaat om klanttevredenheid. Achtertuinenergie > De energiemarkt voor de consument staat aan de vooravond van een fundamentele verschuiving. Tot op heden is sprake van centrale, grootschalige energieopwekking door energiecentrales. De toekomst zal een gevarieerder beeld laten zien. Er zal sprake blijven van grootschalige opwekking in energiecentrales, maar daarnaast zullen huishoudens voor een aanzienlijk deel voorzien in hun eigen energiebehoefte en op momenten zelfs stroom terugleveren

38

aan het openbare energienet. Zonnepanelen, zonneboilers en verwarmingsketels die ook stroom leveren (zogenaamde mikro warmtekrachtkoppeling of wkk), zullen bijdragen aan die stroomvoorziening. Mogelijk zal ook ‘achtertuinenergie’ in de vorm van windenergie een rol van betekenis gaan spelen. In 2008 werkt DELTA in dit kader mee aan een ‘vergelijkend warenonderzoek’ naar kleinschalige windturbines in Schoondijke in Zeeuws-Vlaanderen. Energiedienstverlening > Door deze decentrale, kleinschalige opwekking zal de rol van de energieleverancier gaan veranderen. De eerste tekenen daarvan worden in 2008 zichtbaar. Niet alleen worden serviceconcepten opgezet rond zonnepanelen en zonneboilers, maar ook staat energiemanagement meer en meer in de belangstelling. Analyse van verbruik en besparingadvies worden belangrijker. Naast het verkopen van stroom en gas, zal energiedienstverlening terrein winnen. De opmars van de verduurzaming van de energievoorziening is hiermee een feit. Maar daarnaast speelt dit thema - binnen de energiesector niet meer weg te denken - ook op andere manieren een rol. Zo neemt DELTA deel aan het ‘Meer met Minder’-programma van de gezamenlijke energiebedrijven in Nederland. Profiel > De turbulente en competitieve consumentenmarkt maakt een duidelijk en herkenbaar profiel noodzakelijk. Alleen dan weten consumenten DELTA te herkennen als betrouwbare leverancier van energie en andere diensten en producten. In 2008 wordt daarom veel geïnvesteerd in marketingcommunicatie. Zo verschijnt de eerste editie van ‘Zeeland’, het nieuwe consumentenmagazine, en gaan acties rond zonnepanelen en zonneboilers van start. De energiecampagne levert opnieuw een fors aantal klanten op die gebruik willen maken van de mogelijkheid om meerjarige energiecontracten af te sluiten. DELTA weet, vergeleken met andere energiebedrijven, veel van deze klanten loyaal aan zich te binden.

DOCHTERONDERNEMINGEN ZONNE-ENERGIE DELTA heeft belangen opgebouwd in bedrijven met vernieuwende technologie op het gebied van zonneenergie (silicium-, wafer- en celproductie). Naast kostenverlaging, hebben de vernieuwingen een hogere efficiency met betrekking tot energie-omzetting als doel. Daardoor wordt zonne-energie goedkoper en komt grid parity (het moment dan zonne-energie net zoveel kost als stroom uit het stopcontact) sneller dichterbij. Vanaf dat moment komt deze energiebron in aanmerking voor grootschalige commerciële exploitatie en zal de groei een hoge vlucht nemen. Dochteronderneming Solland Solar, de zonnecellenproducent in Heerlen, breidt in 2008 fors uit. De jaarlijkse productiecapaciteit verdrievoudigt van 60 MWp naar 170 MWp. Voor de uitbreiding bouwt Solland Solar een extra productiehal op het Duitse deel van bedrijventerrein Avantis. Met zijn expansie speelt Solland Solar in op de groeiende vraag naar zonne-energie. Binnen afzienbare tijd zal Solland beginnen met de productie van de geavanceerde Sunweb cell, een innovatieve zonnecel met een hoger rendement.

DOCHTERONDERNEMING BIOVALUE In 2008 verwerft DELTA de resterende 35% van de aandelen van Biovalue. Daarmee is DELTA volledig eigenaar geworden van deze fabriek voor biodiesel in de Eemshaven. Door de techniek waarmee Biovalue werkt, kunnen koolzaadolie, maar ook alle andere soorten plantaardige olie, worden verwerkt tot biodiesel. De reststof die vrijkomt bij het persen van koolzaad, koolzaadkoeken, wordt gebruikt in de diervoederindustrie. Het zogenaamde ‘zero pollution’concept zorgt ervoor dat de grondstof volledig wordt benut. De fabriek kan jaarlijks 60.000 ton biodiesel produceren. DELTA is van plan om deze productiecapaciteit uit te breiden door op termijn in Zeeland een tweede biodieselfabriek te bouwen.

Technologische vernieuwingen > Dochteronderneming Sunergy investeert in technologische vernieuwingen in de productieketen. Zowel op het gebied van silicium- als waferproductie wordt op dit moment gewerkt aan doorbraken die kostenverlagend zullen werken. DELTA zal daardoor zijn positie binnen deze industrie verder kunnen verstevigen. Op het gebied van waferproductie is DELTA via Sunergy nauw betrokken bij RGS. RGS test een innovatieve methode waarmee wafers worden geproduceerd. Door deze methode kan efficiënter gebruik worden gemaakt van silicium. Sunergy heeft ook een aanzienlijk belang in Fesil Sunergy in Trondheim, Noorwegen. Fesil Sunergy heeft een gepatenteerde methode tot zijn beschikking waarmee op een kostenefficiënte manier metallurgisch solar grade silicium kan worden geproduceerd.

39

A 40

AFVALVERWERKING / DELTA JAAROVERZICHT 2008

DELTA beschikt over een breed spectrum aan bedrijfsactiviteiten op het gebied van afvalverwerking waaronder energierecuperatie door verbranding, de productie van biomassa, compostering en de verwerking van gevaarlijk industrieel afval. Deze activiteiten vinden plaats binnen de volgende bedrijfsonderdelen: Divisie Milieu, Dochteronderneming Indaver.

Afvalverwerking DIVISIE MILIEU De milieudivisie is onder meer actief op het gebied van inzameling, verbranding en compostering. Ook industriële reiniging en slibontwatering maken deel uit van het dienstenpakket. Vergroting verbrandingscapaciteit > In het najaar van 2008 is de vierde afvalverbrandingslijn bij Afvalverwerking Zuid-Nederland (AZN) in Moerdijk in gebruik genomen. DELTA Milieu vergroot daarmee zijn verbrandingscapaciteit met 50%. Werd voorheen 105.000 ton afval verwerkt, nu wordt jaarlijks 160.000 ton afval naar Moerdijk vervoerd en daar omgezet in energie. De centrale, waarin DELTA een belang heeft van 20%, heeft een totale verbrandingscapaciteit van één miljoen ton en levert stroom voor ongeveer 235.000 huishoudens. Een concreet voorbeeld van het ‘waste to energy’-concept waarmee de divisie Milieu mede inhoud geeft aan zijn duurzaamheidstreven. Biomassa > De productie van en handel in biomassa wordt steeds belangrijker. Zo zorgt de milieudivisie van DELTA voor de verwerving en productie van biomassa voor de kolencentrale in Borssele. De brandstof voor deze centrale bestaat voor 14% uit biomassa. DELTA Milieu produceert ook biomassa voor levering aan bijvoorbeeld bio-energiecentrales en de cementindustrie. Het toenemend belang van biomassa als brandstof blijkt ook uit de in 2008 geopende Biomassacentrale in Moerdijk. De centrale wordt gestookt met pluimveemest en levert stroom voor 90.000 huishoudens. Een ander voorbeeld van ‘waste-to-energy’ is Biofuels in Well, Limburg. Samen met mede-aandeelhouder Laarakker Groenteverwerking BV wordt daar stroom geproduceerd voor 5.000 huishouders door de vergisting van organisch afval tot groen biogas.

Compost > Composteren is een van de meest gangbare vormen van duurzame productie. Organisch afval wordt gecomposteerd tot bodemverbeteraar: compost waarmee de bodem wordt verrijkt. In het voorjaar van 2008 stelt DELTA Milieu 20.000 zakken compost beschikbaar voor de Zeeuwse en Zuid-Hollandse consument om het gebruik van compost te stimuleren. De in 2007 geopende groencompostering in Vlissingen-Oost draait naar volle tevredenheid en verwerkt in 2008 25.000 ton groenafval tot biomassa en compost. DELTA heeft in 2008 de samenwerking met het Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland (O.L.A.Z.) uigebreid. Naast het verwerken van huishoudelijk en GFT-afval, beheert DELTA voor O.L.A.Z. de milieustraten in Zeeland via de gezamenlijke dochteronderneming: de Zeeuwse Reinigings Dienst (ZRD). Dit bedrijf verzorgt ook de inzameling van huishoudelijk afval voor vijf Zeeuwse gemeenten. Met ingang van 1 januari 2009 mag de ZRD de gemeente Veere als zesde opdrachtgever verwelkomen. Samenwerking Indaver > De samenwerking met Indaver krijgt in 2008 verder vorm door de integratie van DELTA Milieu Gevaarlijk Afval BV in Indaver. Met ingang van 1 januari vallen de operationele en commerciële activiteiten onder de verantwoordelijkheid van Indaver. De locatie Hoek is één van de best uitgeruste transferstations voor gevaarlijke afvalstoffen in Nederland. Er werken 50 mensen. De overname biedt synergievoordelen en zal leiden tot efficiëntere bedrijfsvoering. In september 2008 wordt een start gemaakt met een studie naar de mogelijkheden voor een verdere samenwerking tussen DELTA Milieu en Indaver. Op basis van de bevindingen van de stuurgroep hebben de Raad van Commissarissen van DELTA en de Raad van Bestuur van Indaver vastgesteld dat er voor beide organisaties strategisch interessante kansen zijn, die beter benut kunnen worden door de organisaties te integreren. Er zal verder onderzoek worden gedaan naar de juridische structuur en de inrichting van de nieuwe organisatie voordat definitieve beslissingen worden genomen.

>> AFVALVERWERKING: de productie van en handel in biomassa wordt steeds belangrijker. Zo zorgt de milieudivisie van DELTA voor de verwerving en productie van biomassa voor de kolencentrale in Borssele.

41

AFVALVERWERKING / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Veiligheid > DELTA Milieu is een omvangrijk en verspreid bedrijf met 380 medewerkers waar - door de aard van de werkzaamheden - veiligheidsbesef bij de medewerkers van het grootste belang is. In 2008 wordt niet alleen voldaan aan de ISO-normen, ook verwerven de bedrijfsonderdelen Industriële Reiniging en DELTA Impex in december, als eerste in Nederland, de VCA P-certificering. Met deze certificering voldoen deze bedrijfsonderdelen aan eisen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu, toegespitst op de petrochemische industrie. Het management van de divisie volgt de zogenoemde VCA-VOL-opleidingen, een training voor leidinggevenden in sectoren met een verhoogd risico op lichamelijk letsel.

INDAVER De exploitatie van complexe afvalverwerkingsinstallaties is de kernactiviteit van de in Vlaanderen gevestigde dochteronderneming Indaver. Op de Europese markt van industrieel en gevaarlijk afval neemt de onderneming een leidende positie in. Op de markt van huishoudelijk en vergelijkbaar bedrijfsafval streven Indaver en DELTA Milieu ernaar om een solide partner te zijn voor overheden in België en Nederland. Indaver is een internationale onderneming met vestigingen verspreid over Europa. De verwerkingscapaciteit en commerciële activiteiten worden stelselmatig uitgebreid. In augustus start de bouw van de eerste grote afvalverwerkingsinstallatie in Ierland. Deze wordt gebouwd in Meath, circa 30 kilometer boven Dublin. Het geheel is in 2011 operationeel en zal jaarlijks 200.000 ton huishoudelijk afval en vergelijkbaar bedrijfsafval verwerken. De installatie levert elektriciteit voor 20.000 huishoudens. In augustus verwerft Indaver een deelneming van 51% in het Duitse SAV, met twee installaties voor de verwerking van gevaarlijk afval nabij Hamburg en Frankfurt. Het NIBC European Infrastructure Fund bezit de overige 49% van de aandelen. Met de overname van de Duitse SAV-Groep wordt een belangrijke stap gezet in de realisatie van de strategie waarmee een leidende positie wordt beoogd op de markten industrieel en gevaarlijk afval in NoordwestEuropa. Eind 2008 werken er bij Indaver en SAV tezamen ruim 1.300 medewerkers. In 2008 neemt DELTA nog een pakket Indaver-aandelen over van één van de andere aandeelhouders, Suez Environment. Daarmee bezit DELTA nu 75% van de aandelen.

42

W

44

WATER / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Naast de drinkwatervoorziening in Zuidwest-Nederland, bestaan de bedrijfsactiviteiten op het gebied van water uit waterlevering aan industriële klanten, afvalwaterzuivering en specifieke afvalwaterbehandelingssystemen. De activiteiten op watergebied vinden plaats binnen de volgende ondernemingen: Evides, Triqua.

Water EVIDES

TRIQUA

Dagelijks levert Evides, waarin DELTA een 50%-belang heeft, drinkwater aan circa 2,5 miljoen mensen in Zeeland, het zuidwesten van Zuid-Holland en de Brabantse Wal. Daarnaast produceert Evides water in uiteenlopende kwaliteiten voor grote industriële klanten in Nederland en Duitsland. Op een aantal locaties verzorgt Evides ook de afvalwaterzuivering.

Triqua ontwerpt en realiseert afvalwaterbehandelingssystemen met een capaciteit tot 50 m3 per uur en is vooral actief voor de industrie, offshore, scheepvaart en de communale markt. Die laatste markt omvat onder andere hotels, vakantieparken en golfbanen. Triqua is specialist op het gebied van membraanbiotechnologie. Daarnaast biedt het bedrijf ook andere filtratiemethoden aan, zoals zoetwaterproductie, olie/waterscheiding en de winning en concentratie van waardevolle grondstoffen.

Evides heeft in 2008 verder geïnvesteerd in bereikbaarheid, klanttevredenheid en een hoge graad van leveringszekerheid. De consument moet kunnen vertrouwen op veilig en schoon drinkwater tegen een aanvaardbare prijs. Vanaf 1 januari 2008 zijn de tarieven voor drinkwater met 5% gereduceerd. Om de leveringszekerheid nu en in de toekomst te kunnen blijven garanderen, heeft Evides diverse vernieuwingsprojecten opgestart en uitgevoerd, bijvoorbeeld op zuiveringslocatie De Braakman in Zeeuws-Vlaanderen met de uitbreiding van de reinwaterkelders en UV-zuivering. In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen was Evides in maart aanwezig op het MVO-Event in Goes en ondersteunde het bedrijf de ‘Wandelen voor Water’-actie van een aantal Zeeuwse basisscholen. Evides leverde in maart drinkwater bij de Ride for the Roses en de Kustmarathon.

In 2008 maakt de Wageningse dochteronderneming een bloeiperiode door; de omzet is verdubbeld en het personeelsbestand is gegroeid naar 28 personen. Triqua volgt een sterk internationale koers en besluit in 2008 een aantal speerpuntlanden aan te wijzen: Australië, Kazachstan en Rusland. In Rusland is voor Sachalin Energy Investment Company Ltd. een olie/ water scheidingsinstallatie ontworpen en gerealiseerd. In Australië is een installatie gerealiseerd in een kantorencomplex waarbij huishoudelijk afvalwater opnieuw kan worden gebruikt als toiletspoelwater.

Het stafbureau van Evides in Middelburg – dat zowel de drink- als industriewaterlevering technisch ondersteunt – is in 2008 verder gegroeid. Door het convenant met de Hogeschool Zeeland biedt Evides studenten stageplaatsen en arbeidsmogelijkheden in Middelburg en op de diverse productielocaties.

>> WATER: Naast de drinkwatervoorziening in Zuidwest Nederland, bestaan de bedrijfsactiviteiten op het gebied van water uit waterlevering aan industriële klanten, afvalwaterzuivering en specifieke afvalwaterbehandelingssystemen.

45

D 46

DIGITALE DIENSTEN / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Naast energie biedt de divisie Comfort digitale diensten waaronder radio- en tv-signalen, internet en telefonie.

Digitale diensten De markt voor digitale dienstverlening vereist door de mediadruk van concurrerende providers een grote ‘zichtbaarheid’. Mede onder de merknaam ZeelandNet timmert de consumentendivisie Comfort in 2008 aan de weg met uiteenlopende reclamecampagnes gericht op de Zeeuwse consument. Combinatiepakketten (internet, telefonie en (digitale) tv) worden op deze manier onder de aandacht gebracht. Overigens maakt, sinds de introductie in 2007, intussen een aanzienlijk deel van de internetklanten ook gebruik van digitale telefonie via de kabel. Herinrichting kabel > Om de capaciteit van de Zeeuwse kabel optimaal te kunnen benutten, wordt in 2008 de kabel ‘gedefragmenteerd’. Het dataverkeer wordt zó ingericht, dat er meer ruimte ontstaat voor nieuwe dienstverlening en het verbeteren van bestaande dienstverlening, zoals het verhogen van de internetsnelheden. Dit brengt onder meer een rasterwijziging met zich mee: de televisiezenders verhuizen naar een nieuwe kabelfrequentie. Klanten die gebruik maken van digitale televisie merken daar niets van, maar klanten die het signaal analoog ontvangen moeten hun televisie opnieuw programmeren. Voor sommigen een fluitje van een cent, voor anderen een vrijwel onoplosbare puzzel. DELTA pakt uit met de campagne ‘Haal de ruis van je buis’ en legt in onder andere krantenadvertenties en tv-commercials uit waarom de wijziging nodig is en op welke manier televisies opnieuw te programmeren zijn. Een schare DELTA-vrijwilligers trekt de provincie in om in bejaardenhuizen de senioren te assisteren bij de omschakeling. Digitale ‘Pepsi-proef’ > De digitale ‘Pepsi-proef’ blijkt in een behoefte te voorzien: in 2008 opent de DELTA Media Shop bij fotografiewinkel Verschoore in Vlissingen. In deze winkel kan de consument zien en ervaren wat het verschil is tussen analoge en digitale tv-ontvangst. Intussen maakt ruim 30% van de kabelabonnees gebruik van digitale ontvangst. In oktober komt uit onderzoek van de consumentenbond naar voren dat de kijker met digitale televisie via de kabel het beste af is; satellietontvangst en digitale verspreiding via de ether blijken kwalitatief minder goed.

Hoge snelheden > In Goes experimenteert DELTA met extreem hoge internetsnelheden (100 Mb). Onder het motto ‘Stoere Snelheden’ maken 1.000 internetabonnees gebruik van deze digitale racebaan om te onderzoeken hoe dat bevalt en welke problemen zich daarbij mogelijk voordoen. De proef slaagt, zodat op termijn meer abonnees gebruik kunnen maken van de supersnelle verbinding. De portal van ZeelandNet blijkt voor steeds meer Zeeuwen een vertrouwde thuishaven. Niet alleen blijkt www.ZeelandNet.nl voor veel provinciegenoten de vaste startpagina, ook wordt in 2008 de twee miljoenste advertentie geplaatst op de website. De portal trekt meer dan 75.000 hits per dag. ZeelandNet registreert in 2008 de 80.000-ste internetabonnee en blijft daarmee in Zuidwest-Nederland veruit de grootste internetprovider. Glasvezelnetwerk > In 2008 vragen steeds meer bedrijven en instellingen in Zeeland om breedbandaansluitingen. Internet is voor veel bedrijven een belangrijk onderdeel geworden van hun distributiestrategie. Door de beschikbaarheid van hogere bandbreedtes tegen een gunstig tarief verdwijnt voor deze klanten de drempel om ICT-zaken uit te besteden. Er is een toenemende vraag naar externe datacenterdiensten zoals back-up en virtual server. Ook de veiligheidseisen die door overheden, brancheorganisaties en verzekeraars worden gesteld, doen deze vraag toenemen. Het fijnmazige glasvezelnetwerk van DELTA stelt ZeelandNet in staat om aan deze vraag te voldoen. De branches waarin ZeelandNet Zakelijk met name deze diensten levert zijn de zorg, het onderwijs, de overheid, de industrie en de zakelijke dienstverlening.

>> DIGITALE DIENSTEN: in Goes experimenteert DELTA met extreem hoge internetsnelheden (100 Mb). Onder het motto ‘Stoere Snelheden’ maken 1.000 internetabonnees gebruik van deze digitale racebaan om te onderzoeken welke problemen zich daarbij mogelijk voordoen.

47

I 48 48

INFRASTRUCTUUR / DELTA JAAROVERZICHT 2008

De bedrijfsactiviteiten die samenhangen met het beheer en de aanleg en onderhoud van infrastructuur voor het transport van water, gas, elektriciteit en (digitale) signalen zijn ondergebracht in de volgende bedrijfsonderdelen: DNWB, Divisie Infra.

Infrastructuur DELTA NETWERKBEDRIJF (DNWB) Het DELTA Netwerkbedrijf verricht niet-commerciële activiteiten. Het bedrijf is de netbeheerder in Zeeland. DNWB verzorgt het transport van elektriciteit en gas voor afnemers, producenten en leveranciers, realiseert en wijzigt aansluitingen, en stelt meters, transformatoren en gasdrukregelstations beschikbaar. De Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) drukt ook in 2008 een grote stempel op de activiteiten van DELTA. Eén van de verplichtingen die voortkomt uit de wet is de overdracht van het economisch eigendom van de netten vanaf 1 juli 2008 aan de netbeheerder, DNWB. Een andere verplichting betreft de netten met een spanning van 110 kV of meer: deze worden voortaan door TenneT beheerd. De formele overdracht van het beheer van het 150 kV-net aan Tennet door DNWB vindt per 1 januari plaats. Dit brengt voor DNWB een ingrijpende verandering met zich mee, vooral voor wat betreft de bedrijfsvoering. Echter, tot het moment dat het nieuwe landelijke bedrijfsvoeringscentrum in Ede operationeel is, wordt op vezoek van TenneT het 150 kV-net in Zeeland nog door het Regionaal Centrum van DNWB bewaakt en bediend. Taken netbeheerder > Met het project ‘Herijking DNWB’ wordt nadere invulling gegeven aan het overhevelen van de strategische netbeheertaken naar DNWB. De ‘Richtsnoeren’ zoals die door de Energiekamer van de Nederlandse Mededingingsautoriteit zijn opgesteld, dienen daarbij als leidraad. Deze beleidsregels volgen de zogenoemde kruisjeslijst op en geven inzicht in de manier waarop de netbeheerder zijn functie uitoefent: de strategische functies moet de netbeheerder zelf uitvoeren en de overige taken mogen aan derden worden uitbesteed. Forse groei > Op weg naar een ‘volwaardig netbeheerder’ gaat de afdeling Asset Management over naar DNWB in het eerste halfjaar van 2008 en worden de nieuwe afdelingen Contract Management en Aansluitingen en Meter Management ingericht. Daarnaast gaan

de afdeling Marktfacilitering en Informatie Management verder als Informatievoorziening. Deze afdeling wordt uitgebreid met de onderafdeling Datamanagement. In het najaar van 2008 wordt de bedrijfsvoeringsafdeling van DNWB uitgebreid met de afdeling Netcoördinatie en wordt tenslotte de afdeling Regulerings- en Juridische Zaken ingericht. Het personeelsbestand groeit in 2008 van 34 naar ongeveer 90 medewerkers. De forse groei van DNWB maakt een aanpassing van het managementteam noodzakelijk. Inkomsten onder druk > Als gevolg van de door de overheid vastgestelde reguleringssystematiek komen de inkomsten van DNWB onder druk te staan. De hoge doelmatigheidskortingen van de laatste jaren leiden tot lagere inkomsten. Dat komt de levensvatbaarheid van de netbeheerder niet ten goede. DNWB maakt hoge kosten doordat het in vergelijking met andere netbeheerders een lage aansluitdichtheid heeft (verhoudingsgewijs weinig aansluitingen op uitgebreide netten). Daar komt bij dat de stimuleringsmaatregelen van de overheid op het gebied van duurzame energie ertoe hebben geleid dat DNWB veel investeringen in de netten moet doen om de opgewekte energie van bijvoorbeeld windmolens en wkk-installaties naar het hoofdnet af te voeren. DNWB draagt graag bij aan de realisatie hiervan, maar doordat deze categorie producenten is vrijgesteld van het transporttarief – dit geldt slechts voor verbruikers – betaalt deze groep niet mee aan de noodzakelijke investeringen in het net. Door de toezichthouder wordt onderzocht hoe de kosten voor het aansluiten van deze decentrale productie-eenheden in de regulering moeten worden opgenomen. Zo wordt bijvoorbeeld gedacht aan een vorm van ‘invoerderstarief’ voor producenten. Om deze decentrale productie ook in de toekomst te kunnen blijven faciliteren, denkt DNWB actief mee over het bereiken van een oplossing.

>> INFRA: de divisie Infra is gespecialiseerd in het ontwerpen, aanleggen, beheren en onderhouden van de netwerken voor de toevoer van de nutsdiensten.

49

INFRASTRUCTUUR / DELTA JAAROVERZICHT 2008

DIVISIE INFRA De divisie Infra is gespecialiseerd in het ontwerpen, aanleggen, beheren en onderhouden van de netwerken voor de toevoer van de nutsdiensten. De business unit Distributie houdt de openbare infrastructuur in goede conditie waardoor een optimale netwerkbeschikbaarheid is gegarandeerd. Naast onderhoudswerk voert deze unit binnen het gereguleerde marktsegment opdrachten uit bij uitbreidingen of herzieningen van de netwerken. Distributie legt zich daarnaast meer en meer toe op de commerciële markt voor private infrastructuur, zoals campings, industrieterreinen, jachthavens en bungalowparken. Tour de force > In de bodem van de Westerschelde, een van de drukst bevaren waterroutes ter wereld, realiseert de unit Hoogspanningstechniek van de divisie Infra een hoogspanningsverbinding van ruim zeven kilometer. Het project ‘Westerscheldekruising 2008’ is een succesvolle tour de force, waarmee het hoogspanningsnet van Zeeuws-Vlaanderen weer 100% betrouwbaar is verbonden met het landelijke hoogspanningsnet. Infra voert deze opdracht uit voor TenneT, waarmee in april ook een nieuwe 3-jarige dienstverleningsovereenkomst wordt gesloten. Met de nieuwe kabelverbinding beschikt de beheerder van het landelijke hoogspanningsnetwerk

over twee volwaardige verbindingen onder de Westerschelde. Mocht één kabel uitvallen, dan kan de andere kabelverbinding de volledige belasting voeren. De elektrische aansluiting van de in aanbouw zijnde Sloecentrale op het hoofdverdeelstation van TenneT in Borssele is een ander hoogtepunt. In opdracht van de Sloecentrale wordt onder hoofdaannemerschap van Infra een dubbele 380 kV kabelverbinding aangelegd van ruim 3 kilometer. Ook de andere business units van Infra hebben een goed jaar achter de rug. Zo sluit Lichttechniek een meerjarig onderhoudscontract af met de Vereniging Zeeuwse Gemeenten. Energiemanagement > De multi-utility aanpak werpt binnen deze divisie z’n vruchten af. Zo trekt de unit Meet- en datatechniek steeds vaker gezamenlijk op met de divisie Energie. De zakelijke klant kan daardoor bij DELTA terecht voor een scherp energiecontract in combinatie met de noodzakelijke meettechniek (Infra heeft de wettelijke status van ‘erkend meetverantwoordelijke’). Daarnaast kunnen meetdiensten op maat worden afgenomen, waardoor ook binnen complexe bedrijfsvoeringen optimaal inzicht kan worden verkregen in het energieverbruik. Voor veel bedrijven is dat een eerste stap op weg naar duurzamer energiemanagement. De grootschalige invoering van de zogenaamde Slimme Meters is uitgesteld en vindt plaats vanaf 2011. Proeven om via het kabelnet van DELTA verbruiksdata (water, gas en elektriciteit) te verzamelen, verlopen succesvol. Vanaf 2009 zullen de Slimme Meters wel in nieuwbouwprojecten en op verzoek van klanten worden geïnstalleerd. DELTA Utility Services > In 2008 worden voorbereidingen getroffen om DELTA Utility Services (DUS), voorheen verbonden met de divisie Energie, op te laten gaan in de divisie Infra. Het bedrijf biedt werk aan ruim 60 mensen en levert utilities en uiteenlopende onderhoudsdiensten. De bedrijfsactiviteiten van Utility Services sluiten naadloos aan bij de dienstverlening van de divisie Infra.

50

W

52

FINANCIËLE GANG VAN ZAKEN / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Nadat DELTA NV in 2007 een 60% participatie had verworven in het Belgische Indaver NV, heeft zij dit belang in het najaar van 2008 uitgebreid naar 75% door overname van het aandelenpakket van SUEZ Environnement. Indaver NV heeft op haar beurt per 30 september 2008 een 51% belang verworven in het Duitse afvalverwerkingsbedrijf SAV. De financiële resultaten van deze onderneming zijn met ingang van 1 oktober 2008 volledig geconsolideerd in de financiële cijfers van Indaver NV. Ook heeft DELTA in december 2008 het resterende 35% belang in Biovalue BV overgenomen van de oorspronkelijke eigenaren. Anderzijds heeft DELTA in 2008 haar minderheidsbelang in Verbrugge Terminals BV verkocht.

Financiële gang van zaken Financieel resultaat > Na netting van de omzet voor alle handelsactiviteiten bedraagt de netto omzet van de DELTA Groep over 2008 EUR 2.211 mln. Ten opzichte van de vergelijkbare omzet in 2007 betekent dit een omzet stijging met 52%. Deze toename is enerzijds een gevolg van autonome groei, mede vanwege het feit dat de stijgende omzet en daarmee de financiële resultaten van Indaver en Solland in 2008 voor het gehele jaar geconsolideerd zijn opgenomen. Anderzijds was in 2008 sprake van belangrijke prijsontwikkelingen op de commodity-markten, die een grote invloed hebben gehad op de ontwikkeling van de omzet. De totale operationele bruto marge is met ruim 17% gestegen naar EUR 591 mln. Was in 2007 nog sprake van een waardemutatie in de contractenportefeuille die onder IFRS als derivaten worden geclassificeerd van EUR 139 mln.; als gevolg van prijsontwikkelingen op de wereldmarkt voor olie, kolen, gas en elektriciteit, met name in de laatste maanden van 2008, is deze waardestijging omgeslagen naar een waardedaling van -/- EUR 138 mln. Een groot gedeelte van deze contracten kan administratief worden gekoppeld (“ge-hedged”), waardoor de waardemutatie gedeeltelijk rechtstreeks kan worden verwerkt in het eigen vermogen (in de “hedge reserve”). Dit heeft geleid tot een negatieve ontwikkeling van deze hedge-reserve met EUR 125 mln. Het resterende deel van de waardemutatie ad -/- EUR 13 mln. (2007 EUR 24 mln.) is via de resultatenrekening verwerkt.

Het resultaat uit joint ventures en geassocieerde deelnemingen bedraagt EUR 46,5 mln. Dit is ca. EUR 13 mln. lager dan in 2007; voor een belangrijk deel is deze daling een gevolg van een eenmalige last bij EPZ als gevolg van de kredietcrisis. Over 2008 bedraagt het operationeel resultaat EUR 120 mln. Ten opzichte van het operationeel resultaat in 2007 ad EUR 138 mln. betekent dit per saldo een vermindering met EUR 18 mln., deels als gevolg van de gestegen operationele kosten, deels als gevolg van de eenmalige last vanuit de participatie in EPZ en inkomstenderving doordat nettarieven verder gereguleerd werden, het beheer van hoogspanningsnetten overgedragen moest worden aan TenneT en de drinkwatertarieven met 5% werden verlaagd.

Als gevolg van de consolidatie van nieuwe groepsmaatschappijen en de hieruit voortvloeiende toenemende operationele activiteiten, zijn de netto operationele kosten met ca. 21% gestegen naar EUR 518 mln. (2007: EUR 427 mln.). Voor een belangrijk deel is deze toename een gevolg van uitbreiding van het personeelsbestand en additionele afschrijvingen vanuit de fair value waardering van overgenomen bedrijven.

>> WATER: Dagelijks levert Evides, waarin DELTA een 50%-belang heeft, drinkwater aan circa 2,5 miljoen mensen in Zeeland, het zuidwesten van Zuid-Holland en de Brabantse Wal.

53

FINANCIËLE GANG VAN ZAKEN / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Ondanks de verwerving en uitbreiding van participaties in dochterbedrijven en de financiering van enkele grote investeringen (zoals de nieuwbouw van de Sloecentrale en de uitbreiding van de productiecapaciteit bij Solland naar 170 MWp), zijn de financiële lasten in 2008 per saldo EUR 10 mln. lager dan in 2007. Dit is met name het gevolg van de eenmalige last welke in 2007 is verwerkt in het kader van de vervroegde beëindiging van de cross border lease voor elektriciteit en van valutaresultaten welke in 2008 zijn gerealiseerd in relatie tot de ontwikkeling van de koers van de Amerikaanse dollar. Het resultaat vóór belastingen over 2008 bedraagt EUR 114 mln. (2007: EUR 123 mln.), i.e. een daling van circa 7%. Hieruit resulteert een acute vennootschapsbelasting over dit resultaat van EUR 14,6 mln., hetgeen leidt tot een effectieve belastingdruk van 12,8% (in 2007 5,5%, mede rekening houdend met een eenmalige belastingbate van EUR 9 mln.). Deze stijging is vooral een gevolg van het feit dat een relatief kleiner gedeelte van het resultaat vóór belasting afkomstig is uit deelnemingen en derhalve onder de deelnemingsvrijstelling valt. Genoemde ontwikkelingen hebben geleid tot een resultaat na belasting van EUR 101,4 mln. (2007: EUR 119 mln.). Als gevolg van de consolidatie van bedrijven waarin een meerderheidsbelang is verworven, komt hiervan ca. EUR 0,5 mln. toe aan de minderheidsaandeelhouders. Dientengevolge resulteert per saldo een netto winst van EUR 100,9 mln. Kasstroom en Investeringen > Hoewel sprake is van een positieve ontwikkeling van de kasstroom uit bedrijfsactiviteiten, is de kasstroom uit operationele activiteiten in 2008 uitgekomen op EUR 160 mln. (2007: EUR 235 mln.). Deze teruggang is met name toe te schrijven aan een daling van de dividenduitkeringen vanuit de joint ventures EPZ en Evides. De uitgaven in het kader van investeringsactiviteiten bedragen EUR 452 mln. (2007: EUR 663 mln.). Een belangrijke oorzaak is gelegen in de verwerving van een meerderheidsbelang in het afvalverwerkingsbedrijf SAV (51%) door Indaver NV en de uitbreiding van de participatie van DELTA NV in Indaver NV van 60% naar 75%. De investeringen in materiële en immateriële vaste activa betreffen, naast de reguliere investeringen in het kader van uitbreiding en vervanging van operationeel equipment, met name investeringen in de 3e productielijn bij Solland. De mutatie in de financiële activa is vooral een gevolg van aanvulling van het eigen en vreemd vermogen van Sloecentrale Holding BV.

54

Mede als gevolg van genoemde investeringen hebben DELTA en haar groepsmaatschappijen in 2008 de kredietfaciliteiten verder uitgebreid voor een bedrag van per saldo EUR 256 mln. Vermogenspositie en Rentabiliteit > Het aandeel derden in het groepsvermogen per ultimo 2007 is met ca. EUR 115 mln. naar beneden aangepast, doordat de put-opties op Indaver en Solland op basis van IFRS moeten worden gewaardeerd onder kortlopende en langlopende schulden; zodoende resulteert per ultimo 2007 een groepsvermogen ad EUR 1.433 mln. Mede als gevolg van de negatieve mutaties in de hedge-reserve is het groepsvermogen ultimo 2008, — vóór winstverdeling — nagenoeg onveranderd. Voor de DELTA groep resulteert in 2008 een solvabiliteit van 39,4% (in 2007: 52%). DELTA beschikt daarmee nog steeds over een goede vermogenspositie. De rentabiliteit op het eigen vermogen komt uit op 7,4% (2007: 8,1%).

Ontwikkelingen 2009 > In 2009 zal DELTA verder vorm en inhoud geven aan het splitsingsplan dat een antwoord zal geven op de gevraagde invulling van de door de wetgever opgelegde splitsing van DELTA in een volwaardig netwerkbedrijf en een commercieel bedrijf. Daarbij richt DELTA zich erop de bestaande synergieën, die voortvloeien uit de multi-utilitystrategie, zoveel mogelijk te handhaven. Tevens is er overleg gaande met de landelijke netbeheerder TenneT ten aanzien van een mogelijke overdracht van de 150 en 380KV hoogspanningsnetten en de invulling van de beheersovereenkomst. Daarnaast werd de cross border lease-overeenkomst inzake ‘gas’ begin 2009 afgekocht. Als gevolg van verdere regulering van de transporttarieven voor elektriciteit en gas zal de omzet en daarmee het resultaat van de netbeheerder DNWB wederom neerwaarts worden beïnvloed, hetgeen een negatieve uitwerking heeft op het resultaat van de DELTA Groep.

De marktomstandigheden binnen de zonne-energieindustrie zijn drastisch gewijzigd aan het begin van 2009. Er is sprake van een teruglopende vraag als gevolg van de kredietcrisis. In verband hiermee is het besluit genomen gebruik te maken van de wettelijke regeling voor werktijdverkorting bij dochteronderneming Solland Solar in Heerlen. Het is op dit moment niet duidelijk wanneer de vraag naar zonnecellen weer zal aantrekken. Als gevolg hiervan is de investering in de vierde lijn (uitbreiding met 150 MWp) getemporiseerd. DELTA heeft begin 2009 de minderheidsaandeelhouder in Sunergy Investco uitgekocht en bezit nu 100% van de aandelen. Sunergy ontwikkelt nieuwe initiatieven binnen de productieketen op het gebied van zonne-energie. Ook hier zijn de veranderde marktomstandigheden merkbaar. Deze negatieve ontwikkelingen kunnen in 2009 tot een aanzienlijke afwaardering (op de goodwill) van deze activiteiten leiden. Gezien de economische neergang, die het gevolg is van de kredietcrisis, zullen de resultaten van 2009 naar verwachting onder die van 2008 uitkomen.

Met betrekking tot de productie van energie zal in het vierde kwartaal van 2009 de Sloecentrale in bedrijf worden gesteld. Ten aanzien van de productie van duurzame energie worden onder andere mogelijkheden onderzocht voor de bouw van een tweede biodieselfabriek in Zeeland. Overigens staan door de lage olieprijzen de rendementen op de bestaande biobrandstofactiviteiten onder druk, dit in tegenstelling tot de rendementen op de energieactiviteiten. Op het gebied van milieu zal in 2009 de realisatie van beoogde synergievoordelen tussen DELTA Milieu en Indaver worden geïntensiveerd. Voor de milieuactiviteiten werd begin 2009 een terugval van de omzet merkbaar.

55

E

56

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Verkorte jaarrekening 2008 Inhoudsopgave > Inleiding > Toelichting > Geconsolideerde balans > Geconsolideerde Winst- & Verliesrekening > Geconsolideerd kasstroomoverzicht > Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen > Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen > Gesegmenteerde informatie > Toelichting acquisities > Overige gegevens: Voorstel winstbestemming Accountantsverklaring bij de verkorte jaarrekening > Geconsolideerde deelnemingen, joint ventures, geassocieerde deelnemingen, financiële instrumenten

>> ENERGIE: Voor het gastransport naar de gasgestookte Sloecentrale is de Zuid-Bevelandleiding (ZBL) aangelegd, die per jaar 50 miljoen kubieke meter gas transporteert. 57

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Inleiding > DELTA N.V. is een naar Nederlands recht opgerichte naamloze vennootschap en is de moedermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen die zich bezig houden met: - opwekken, transporteren en leveren van energie, - verrichten van milieudiensten m.b.t. afvalverwerking en industriële reiniging, - leveren van kabeldiensten, zowel met betrekking tot analoge en digitale televisie alsook internet en digitale telefonie, - ontwikkelen en produceren van duurzame energie op het gebied van wind- en zonne-energie en biodiesel, - wateractiviteiten. In september 2008 heeft DELTA haar activiteiten in de milieusector uitgebreid middels de aankoop via dochterbedrijf Indaver van een 51% belang in het Duitse afvalverwerkingsbedrijf SAV. Daarnaast heeft DELTA in november haar belang in Indaver uitgebreid naar 75% door overname van het belang van 14,96% van SUEZ Environnement in Indaver. In december heeft DELTA het contract getekend om het resterende minderheidsbelang van 35% over te nemen van de andere aandeelhouders in Biovalue. In 2008 heeft DELTA haar belang in Verbrugge Terminals verkocht, tevens is het belang in The Silicon Mine van de hand gedaan. Daarnaast heeft DELTA in december haar meerderheidsbelang in het Belgische bedrijf NATEC verkocht aan de minderheidsaandeelhouder.

58

Toelichting > De financiële informatie in dit jaarverslag is ontleend aan de jaarrekening 2008 van DELTA N.V. waarbij een goedkeurende accountantsverklaring is ontvangen per 30 maart 2009. De volledige jaarrekening kunt u opvragen bij DELTA, afd. Communicatie, telefoon 0118 - 883464. De jaarrekening 2008 is op 30 maart 2009 ondertekend en vrijgegeven voor publicatie door de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen zal de jaarrekening ter vaststelling voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 8 juni 2009. Na vaststelling door de AvA zullen het volledige jaarverslag en de jaarrekening worden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel in Middelburg. De functionele valuta is de Euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in duizenden Euro’s. De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), uitgegeven door de International Accounting Standards Board (IASB), en met de interpretaties uitgegeven door het International Financial Reporting Interpretations Committee (IFRIC) van de IASB die door de Europese Commissie zijn goedgekeurd tot en met 31 december 2008. Aanpassing in jaarrekening > In de jaarrekening 2007 zijn de put-opties die konden worden uitgeoefend op de aandelen van Indaver en Solland niet separaat gewaardeerd op de balans. Voortschrijdende inzichten bij het management van DELTA NV inzake de toepassing van IAS 32 op grond van IAS 8 heeft ertoe geleid dat in de jaarrekening 2008 deze put-opties wel zijn gewaardeerd. De waardering heeft plaatsgevonden tegen fair value. Voor de vergelijkbaarheid zijn ook de cijfers voor het jaar 2007 aangepast. Deze aanpassingen hebben geen effect op de winst- en verliesrekening over het jaar 2007, maar hebben wel invloed op het groepsvermogen aangezien een gedeelte van het minderheidsaandeel (EUR 114,8 mln.) wordt verhangen. De put-optie is gerubriceerd onder de post kortlopende verplichtingen indien de optie binnen een jaar kan worden uitgeoefend (2008: EUR 9,9 mln.; 2007: 76,3 mln.) of onder de post langlopende verplichtingen indien de optie na een jaar kan worden uitgeoefend (2008: EUR 132,2 mln.; 2007: EUR 138,2 mln.). Het verschil tussen de waardering van het minderheidsaandeel en de kortlopende cq langlopende verplichtingen is opgenomen onder de goodwill.

Overheidssubsidies > Overheidssubsidies worden opgenomen zodra het redelijkerwijs zeker is dat aan de voorwaarden voor verkrijging is of wordt voldaan en dat de subsidies zijn of zullen worden ontvangen. Bij activering van investeringsprojecten worden ontvangen subsidies, evenals ontvangen bijdragen in de aanlegkosten, in mindering gebracht op de aanschafwaarde van de activa. Exploitatiesubsidies worden veelal in mindering gebracht op de inkoopkosten. Fiscale subsidieregelingen worden opgenomen bij de berekening van de belastingplicht.

De omzet en de inkoopwaarde van de omzet over het jaar 2007 (EUR: 218,2 mln.) zijn aangepast als gevolg van een veranderde nettingsmethodiek die de werkelijkheid beter weergeeft. Een en ander leidt niet tot resultaataanpassingen en aanpassingen in het vermogen, noch worden er andere balansposten beïnvloed.

59

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Schattingen en veronderstellingen > Het opstellen van een jaarrekening brengt met zich mee dat gebruik wordt gemaakt van schattingen en veronderstellingen die zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op factoren die naar het oordeel van het management aanvaardbaar zijn. Deze schattingen hebben voornamelijk betrekking op de opbrengsten uit levering en transport van elektriciteit en gas aan kleinverbruikers in verband met gespreide meteropname, uitgestelde belastingvorderingen en de hoogte van voorzieningen. Deze schattingen en veronderstellingen hebben invloed op de jaarrekeninggegevens, waarbij de werkelijke gegevens kunnen afwijken. De effecten van schattingswijzigingen worden prospectief verwerkt in de winst- en verliesrekening. Schattingswijzigingen kunnen eveneens leiden tot wijzigingen in activa en verplichtingen of in componenten van het eigen vermogen. Dergelijke schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin een schattingswijziging heeft plaatsgevonden.

Bijzondere waardevermindering van activa > Gedurende het verslagjaar wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering van activa. Indien dit het geval is, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Voor de activa is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van de reële waarde minus verkoopkosten (fair value less costs to sell) of de bedrijfswaarde (value in use). De bedrijfswaarde wordt bepaald door de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen, gebruik makend van een discontovoet vóór belastingen die zowel de actuele marktrente als de specifieke risico’s met betrekking tot het actief weergeeft. Ten aanzien van verantwoorde goodwill wordt jaarlijks een impairmentberekening opgemaakt. Een bijzondere waardevermindering wordt verwerkt indien de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingen van aan kasstroomgenererende eenheden toegewezen activa worden eerst in mindering gebracht op de boekwaarde van aan kasstroomgenererende eenheden (of groepen van eenheden) toegerekende goodwill en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de eenheid (groep van eenheden). De betreffende activa worden niet lager gewaardeerd dan de eigen (individuele) realiseerbare waarde. Een bijzondere waardevermindering wordt teruggenomen indien vastgesteld wordt dat de uitgangspunten zijn veranderd op basis waarvan in het verleden de realiseerbare waarde is bepaald. Een bijzondere waardevermindering wordt alleen teruggenomen voor zover de resterende boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde die zou zijn bepaald, na aftrek van afschrijvingen, in de veronderstelling dat geen bijzondere waardevermindering had plaatsgevonden. Bijzondere waardeverminderingen van goodwill worden niet teruggenomen. Een bijzondere waardevermindering of terugname ervan wordt ten laste of ten gunste van het resultaat gebracht.

60

Gesegmenteerde informatie > Er wordt nadere informatie verstrekt per bedrijfssegment. Bedrijfssegmenten worden onderscheiden overeenkomstig de bestuurlijke en interne rapportagestructuur van DELTA N.V. Leveringen tussen segmenten worden tegen marktconforme prijzen verrekend. Vreemde valuta > De activa en passiva welke in vreemde valuta worden gehouden, worden omgerekend tegen de valutakoersen welke gelden aan het einde van de verslagperiode. De verschillen die verband houden met de wijziging van valutakoersen worden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover deze geen betrekking hebben op de netto investering in buitenlandse deelnemingen; deze laatste wordt rechtstreeks in het eigen vermogen gemuteerd. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten en opbrengsten luidend in vreemde valuta omgerekend naar Euro’s tegen de koers op het moment van de transactie.

Grondslagen voor de consolidatie > De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van DELTA N.V. en haar groepsmaatschappijen. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin beslissende zeggenschap ter zake van het bestuur en het operationele en financiële beleid wordt uitgeoefend. Bij de bepaling of er sprake is van beslissende zeggenschap worden de bestaande en potentiële stemrechten, die momenteel uitoefenbaar of converteerbaar zijn, meegewogen. Daarnaast wordt hierbij beoordeeld in hoeverre andere overeenkomsten aanwezig zijn die DELTA N.V. de mogelijkheid bieden het operationele en financiële beleid te bepalen. Groepsmaatschappijen worden in de consolidatie betrokken vanaf het moment waarop van beslissende zeggenschap sprake is. Anderzijds wordt vanaf de datum waarop van beslissende zeggenschap geen sprake meer is de consolidatie beëindigd. De groepsmaatschappijen zijn geconsolideerd volgens de integrale methode, waarbij vermogen en resultaat voor 100% in de consolidatie worden opgenomen. In het geval dat het belang in een groepsmaatschappij minder bedraagt dan 100% dan wordt het aandeel van derden afzonderlijk in de balans en de winst- en verliesrekening tot uiting gebracht. In het geval van put-opties wordt het hiermee samenhangende minderheidsbelang gereclassificeerd onder langlopende danwel kortlopende verplichtingen. Purchase accounting wordt toegepast bij de verwerking van verwerving van groepsmaatschappijen. De kostprijs wordt bepaald door op de datum van verwerving de reële waarde van de verkregen activa, de uitgegeven eigen vermogensinstrumenten en de schulden te bepalen. De kostprijs wordt hierbij verhoogd met de rechtstreeks aan de verwerking toe te rekenen kosten. De waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen worden, indien nodig, aangepast teneinde een uniforme toepassing binnen DELTA te realiseren.

61

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Geconsolideerde balans per 31 december 2008

(voor resultaatverdeling)

(Bedragen x EUR 1.000)

31-12-2008

31-12-2007

576.441

446.467

Materiële vaste activa

1.015.770

857.114

Joint ventures, deelnemingen en financiële instrumenten Leningen u/g overige deelnemingen Uitgestelde belastingvorderingen Overige financiële activa Derivaten Totaal Financiële vaste activa Totaal vaste activa

512.274 203.808 95.395 53.348 237.530 1.102.355 2.694.566

502.772 116.439 56.489 58.247 59.723 793.670 2.097.251

32.520 589

21.384 2.024

> ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa

Vlottende activa Voorraden Onderhanden projecten voor derden Totaal voorraden Handelsvorderingen Actuele belastingvorderingen Derivaten Overige vorderingen Activa aangehouden voor verkoop Totaal vorderingen Totaal vlottende activa Liquide middelen Totaal activa

> PASSIVA

33.109

23.408

378.985 18.497 257.525 144.688 53.069 852.764 885.873

316.473 26.964 159.317 88.142 590.896 614.304

55.025

61.186

3.635.464

2.772.741

31-12-2008

31-12-2007

1.263.750

1.301.933

Groepsvermogen Eigen vermogen Netto Resultaat Vermogen toekomend aan de aandeelhouders van DELTA NV Minderheidsbelang derden Groepsvermogen

114.530 1.416.463

68.302

16.981

1.432.968

1.433.444

Voorzieningen

104.269

Pensioenverplichting Langlopende financiële verplichtingen Derivaten Uitgestelde belastingverplichtingen Vooruitontvangen omzet

20.169 742.243 242.453 63.664 60.097

108.470 9.297 383.672 36.903 30.829 67.160

Overige langlopende verplichtingen Langlopende verplichtingen Handelscrediteuren Derivaten Actuele belastingverplichtingen Vooruitontvangen omzet Overige schulden Passiva aangehouden voor verkoop Bankkrediet Kortlopende verplichtingen Totaal passiva 62

100.916 1.364.666

140.494

138.198

1.373.389

774.529

164.968 320.292 80.980 13.050 145.427 -

164.509 101.409 36.058 12.077 180.989 -

104.391 829.108

69.726 564.768

3.635.464

2.772.741

Geconsolideerde winst- en verliesrekening (Bedragen x EUR 1.000)

Netto-omzet Inkoopwaarde netto-omzet Operationele bruto marge Overige bedrijfsopbrengsten

2008

2007

2.210.774

1.453.729

(1.649.250)

(1.008.864)

561.524

444.865

42.112

36.390

Reële waardemutatie handelsportefeuille

(12.783)

23.859

Bruto marge

590.853

505.114

Diensten van derden, materiaal en andere externe kosten

250.572

176.964

Personeelskosten

169.689

134.722

Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Totale netto bedrijfslasten Bedrijfsresultaat

92.448

81.260

4.885

33.567 517.594

426.513

73.259

78.601

Resultaat Deelnemingen

46.568

59.616

Operationeel Resultaat

119.827

138.217

(5.429)

(15.392)

Resultaat voor belastingen

114.398

122.825

Vennootschapsbelasting

(14.620)

(4.150)

99.778

118.675

1.645

-

101.423

118.675

(507)

(4.145)

100.916

114.530

Saldo van de financiële baten en lasten

Resultaat na belasting uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Resultaat na belasting uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Resultaat in het jaar Resultaat na belasting toegerekend aan minderheidsbelangen Resultaat toe te rekenen aan de aandeelhouders van DELTA N.V.

63

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (Bedragen x EUR 1.000)

> UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN Bedrijfsresultaat Kasstroom uit beëindigde bedrijfsactiviteiten

2008

2007

73.259

78.600

2.755

-

Reële waardemutaties handelsportefeuille

12.783

(23.859)

Correctie vooruitontvangen omzet

(7.063)

(7.150)

Afschrijvingen en waardeverminderingen

92.448

81.260

Mutatie voorzieningen

(6.143)

18.344

Mutatie voorraden

(6.179)

(10.345)

Mutatie handelsvorderingen

(29.907)

(11.674)

Mutatie handelsschulden

(30.783)

15.674

Mutatie overige vorderingen/schulden

30.681

24.360

Overige mutaties

(1.969)

865

129.882

166.075

Uit bedrijfsactiviteiten Kasstromen voorvloeiend uit ontvangen dividenden uit deelnemingen

54.751

91.045

Kasstromen voortvloeiend uit financiële baten en lasten

(5.429)

(15.391)

Kasstromen voortvloeiend uit winstbelastingen

(19.624)

(6.778)

Kasstroom uit operationele activiteiten

159.580

234.951

Investeringen en desinvesteringen in (im)materiële vaste activa

(166.060)

(216.780)

Investeringen in groepsmaatschappijen en deelnemingen (na aftrek van verworven liquide middelen)

(220.247)

(417.159)

18.832

-

> UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN

Vervreemding van groepsmaatschappijen en deelnemingen (na aftrek van afgestane liquide middelen) Mutatie overige financiële vaste activa

(84.690)

(29.568)

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

(452.165)

(663.507)

> UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN 29.055

38.630

Mutatie langlopende verplichtingen

256.101

308.378

Uitgekeerde dividenden

(57.265)

(67.500)

58.822

13.467

286.713

292.975

Kasstroomontwikkeling in het jaar

(5.872)

(135.581)

Saldo liquide middelen begin boekjaar

61.186

196.091

Saldo liquide middelen ultimo jaar

55.314

60.510

Mutatie bankkrediet

Vermogensinbreng door derden Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Koersverschillen Eindsaldo volgens balans

64

(289)

676

55.025

61.186

Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen (Bedragen x EUR 1.000)

Totaal Boekwaarde per 1 januari 2007

1.288.441

Vermogensinbreng door derden

13.467

Winstverdeling 2006

Gestort aandelen- Wettelijke kapitaal reserve 6.937

76.301

Hedge reserve

Overige Onverdeelde reserve winst

(20.738) 1.052.749

(67.500)

35.968

65.600

-

9.866

(9.866)

Overige mutaties

8

806

(925)

114.713

114.713

(411)

(411)

Af: uitgestelde vpb-vordering

(29.067)

(29.067)

Resultaat 2007

118.675

Mutatie hedgereserve rentederivaten

Overboeking naar verplichtingen agv put-opties

Boekwaarde per 31 december 2007 Wijziging consolidatiekring Vermogensinbreng door derden Mutatie ivm geactiveerde ontwikkelingskosten Winstverdeling 2007 Overige mutaties

Bij: uitgestelde vpb-vordering Resultaat 2008 Overboeking naar verplichtingen agv put-opties Boekwaarde per 31 december 2008

127

114.530

4.145 (4.882)

6.937

122.941

64.497 1.107.558

114.530

16.981

(297)

(297)

58.822

58.822

-

1.345

(57.265)

(29.093)

4.638

(4.789)

Mutaties in hedgereserve energiederivaten (124.869) Mutatie hedgereserve rentederivaten

(169.068)

(4.882)

1.433.444

4.124 13.467

Mutatie ivm geactiveerde ontwikkelingskosten

Mutaties in hedgereserve energiederivaten

169.068

Aandeel derden

(1.345) 86.358 2.495

(114.530)

6.851

81

(124.869)

(10.128)

(10.128)

34.992

34.992

101.423

100.916

(7.792) 1.432.968

507 (7.792)

6.937

90.404

(33.013) 1.199.422

100.916

68.302

65

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Investeringsverplichtingen > Per 31 december 2008 is de vennootschap financiële verplichtingen aangegaan voor een bedrag van ca. EUR 44,4 mln. (2007: EUR 95,0 mln.), welke niet in de balans zijn opgenomen. Deze verplichtingen hebben met name betrekking op nog uit te voeren investeringswerken. Sale/Lease-back contracten > In voorgaande jaren heeft DELTA een aantal warmtekrachtinstallaties en windparken gerealiseerd. Een deel van deze activa is ondergebracht in sale/lease back constructies. De contante waarde van de contractuele verplichtingen bedraagt ultimo 2008 EUR 33,0 mln. Deze verplichtingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: - Periode niet langer dan 1 jaar: EUR 6,8 mln. - Periode langer dan 1 jaar, niet langer dan 5 jaar: EUR 20,4 mln. - Periode langer dan 5 jaar: EUR 5,8 mln. Door middel van deposito van de koopsommen zijn voor een bedrag van ca. EUR 28,9 mln. zekerheden verstrekt; deze bedragen zijn als vorderingen opgenomen onder de financiële vaste activa. Cross border lease G-infrastructuur > Dit lease contract is aangegaan in 1998 en heeft een looptijd van ca. 23 jaar. In verband met deze transactie bestaan contractuele verplichtingen die deels een onvoorwaardelijk en deels een voorwaardelijk karakter hebben. De verplichtingen worden gecompenseerd door rechten van dezelfde omvang. De resterende leaseverplichting ( in US$ mln.) voor de komende jaren is als volgt: - 2009 12,6 - 2010 17,3 - 2011 17,3 - 2012 17,3 - 2013 17,3 Tot meerdere zekerheid van de nakoming van de verplichtingen uit de resterende transactie is het recht van eerste en tweede hypotheek verstrekt op een aantal gasstations.

66

DELTA staat garant voor de kosten van vervroegde beëindiging van deze lease-overeenkomst. Daarbij kunnen de aanwezige deposito’s, welke ter dekking van de betalingsverplichtingen van de leasetermijnen zijn gevormd, bij het aangaan van de lease worden verrekend. Het hiermee gepaarde risico bedraagt ultimo 2008: US$ 42,4 mln. Deze Cross border lease is inmiddels in 2009 afgekocht. Cross border lease verbrandingsoven > Op 17/08/1999 heeft Indaver een cross border lease-overeenkomst afgesloten met een Amerikaanse investeerder met betrekking tot het gebruik van lijn 1 en 2 van de verbrandingsoven in Doel. De initiële leasetermijn heeft een looptijd van 25,4 jaar met de optie voor een onderhoudscontract voor nog eens 13 jaar. Onder de afspraken van deze lease heeft Indaver op de ingangsdatum van de lease een bedrag ad USD 135,0 mln. ontvangen en USD 129,4 mln. op deposito geplaatst. Met het geplaatste deposito is bij banken met een hoge credit rating een vrijwel volledig gedekte betalingsovereenkomst afgesloten. Met betrekking tot de LC is met de investeerder een waiver overeengekomen tot eind maart 2009. V.O.F. > Als vennoot kunnen DELTA resp. tot de DELTA Groep behorende vennootschappen hoofdelijk worden aangesproken voor de schulden en verplichtingen van een aantal gelieerde vennootschappen onder firma waarin wordt deelgenomen. Zekerheden en garanties > DELTA heeft een aantal financiële zekerheden verstrekt en ontvangen als waarborg voor aangegane transacties (zie tabel op volgende pagina):

Verstrekte & ontvangen zekerheden (Bedragen x EUR 1.000)

VERSTREKTE ZEKERHEDEN Zekerheden verstrekt voor geassocieerde deelnemingen en joint ventures

TERMIJN IN JAREN < 1 jaar

1 – 5 jaren

> 5 jaar

Totaal

14.007,3

1.360,6

2.501,4

17.869,3

Overige verstrekte zekerheden

26.698,7

106.387,3

201.080,3

334.166,3

Totaal verstrekte zekerheden

40.706,0

107.747,9

203.581,7

352.035,6

ONTVANGEN ZEKERHEDEN

TERMIJN IN JAREN < 1 jaar

1 – 5 jaren

> 5 jaar

Totaal

Overige ontvangen zekerheden

22.763,9

62.573,5

111.591,7

196.929,2

Totaal ontvangen zekerheden

22.763,9

62.573,5

111.591,7

196.929,2

Ontvangen zekerheden voor geassocieerde deelnemingen en joint ventures

Belangrijkste verstrekte zekerheden > DELTA heeft zich borg gesteld ten behoeve van de provincie Zeeland voor de financiële verplichtingen welke samenhangen met de eindafdichting van de afvalbergingen Koegorspolder en Noord- en MiddenZeeland; deze borgtocht bedraagt in totaliteit EUR 22,3 mln. Eveneens heeft DELTA zich ten behoeve van de provincie Zuid-Holland borg gesteld tot financiële zekerheid voor de eindafdichting van de Afvalberging Derde Merwedehaven te Dordrecht; deze borgtocht bedraagt EUR 24,6 mln. Met name ten behoeve van de handelsactiviteiten van DELTA Energy en enkele specifieke werkzaamheden van DELTA Milieu en Triqua zijn bankgaranties afgegeven voor een totaal bedrag van EUR 5,4 mln. Ten behoeve van de nakoming van de verplichtingen van Solland Solar Energy Holding B.V. heeft DELTA NV een garantie verstrekt ter grootte van EUR 90,0 mln. Als exploitant van stortplaatsen in Antwerpen en Doel stelt Indaver NV zich borg ten behoeve van de Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest (OVAM) d.m.v. bankgaranties. Deze bankgaranties stemmen overeen met de kosten van de eindafdichting en de nazorg van deze stortplaatsen en worden geleidelijk opgebouwd naargelang de vordering van de stortactiviteiten. Voor de periode van de nazorg, na de definitieve eindafwerking, dient een verlaagde bankgarantie te worden gesteld. Op 31 december 2008 bedroegen deze bankgaranties EUR 6,5 mln.; een bedrag dat wijzigt in functie van de stortplaatsen in gebruik, het percentage van volstorting en de aard

van te vervullen verplichtingen. Op basis van de huidige inschattingen zullen deze garanties worden gesteld tot 2055 voor de stortplaatsen in Antwerpen, waarbij voor de periode van 2026 tot 2055 enkel een garantie moet worden gesteld voor de verplichting tot nazorg. Voor de stortplaats in Doel moeten bankgaranties worden gesteld tot 2079, zij het voor een verminderd bedrag voor de periode van 2050 tot 2079. Indaver heeft voor een bedrag van EUR 75.1 mln. bankgaranties uitgegeven, waarvan het merendeel samenhangt met het transport en de behandeling van afvalstromen ( EUR 47.0 mln.). De overige verstrekte zekerheden betreffen een concerngarantie van DELTA ten gunste van TenneT (EUR 4,9 mln) en door Indaver aan dochters verstrekte zekerheden (EUR 17.9 mln.). Daarnaast is door de Sloecentrale Holding BV een garantie aan Siemens afgegeven in het kader van de afbouw van de Sloecentrale. Belangrijkste ontvangen zekerheden > De ontvangen zekerheden hebben voor een bedrag van EUR 107,8 mln. betrekking op ontvangen bankgaranties voor specifieke werkzaamheden van DELTA Infra, handelsactiviteiten van DELTA Energy en ontvangen bankgaranties inzake defeasances. Met name ten behoeve van de handelsactiviteiten van DELTA Energy zijn voor een bedrag van EUR 88,6 mln. aan concerngaranties ontvangen. Daarnaast heeft Indaver een garantie ontvangen van de voormalige aandeelhouders van CIWL ten bedrage van EUR 0,5 mln.

67

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Solland Solar Cells BV > Door Solland Solar Cells BV, dochter van de DELTA deelneming Solland Solar Energy Holding BV, zijn een aantal langlopende inkoopcontracten gesloten met een totale waarde van EUR 1.451 mln. en resterende looptijden van 9 jaar (2009-2017). In dit kader zijn borgstellingen afgegeven voor een totaal bedrag van EUR 71,6 mln.

Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen > De mede-aandeelhouder in Sunergy Investco BV, een vennootschap waarin DELTA NV 55,1% van het geplaatste kapitaal houdt, heeft krachtens in 2007 gemaakte afspraken het recht zijn aandelen in Sunergy aan DELTA te koop aan te bieden, waarbij de waarde conform de DCF-methode zal worden bepaald. Deze put-optie is voorwaardelijk.

Portfolio handelscontracten DELTA Energy B.V. > Het risicobeleid van DELTA is erop gericht om de uit de productie-activa en lange termijn inkoopcontracten resulterende risicoposities actief te beheersen. Uit handelstransacties voortvloeiende posities worden door middel van een strikt toegepast systeem van limieten in omvang beperkt. Daarbij wordt gebruik gemaakt van zowel financiële als energiederivaten, waaronder swaps en opties.

In 2006 is met de landelijke overheid een convenant gesloten met betrekking tot de openstelling van de kerncentrale. In dit kader zijn ook afspraken gemaakt ten aanzien van de inspanningen welke DELTA (en Essent) zich zal getroosten om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzame energie technisch en financieel ter hand te nemen en te ondersteunen. Hiertoe is in 2007 een commanditaire vennootschap opgericht (Sustainable Energy Technology –SET- Fund C.V.) waarin DELTA via DELTA Investeringsmaatschappij B.V. (DIM) als stille vennoot voor 50% zal participeren voor een bedrag van EUR 25,0 mln (waarvan reeds uitgegeven EUR 2,6 mln.).

De in de portfolio opgenomen verkoopcontracten hangen samen met de energieleveringen aan eindverbruikers en handelspartijen en de daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Op balansdatum bedraagt de waarde van de verkoopcontracten in 2008: EUR 1.593 mln. (2007: EUR 1.475 mln.). De in de portfolio opgenomen inkoopcontracten hebben betrekking op de productie- en inkoopovereenkomsten met handelspartijen en daaraan gerelateerde contracten aangaande financiële instrumenten. Op balansdatum bedraagt de waarde van de inkoopcontracten in 2008 EUR 2.165 mln. (2007: EUR 2.263 mln.). De waardering van de financiële instrumenten wordt in samenhang met transacties die zijn afgesloten in het kader van de fysieke goederenhandel op basis van marktwaarden vastgesteld.

NEA-claim op EPZ > In februari 2008 heeft NEA een claim gelegd bij EPZ waarbij NEA mogelijk circa EUR 200 mln. van EPZ vordert vanwege voordelen op de voorzieningen restkern en amovering van de kerncentrale voortvloeiende uit de verlenging van de levensduur van 2003 tot en met 2033. De voorganger van NEA, de Samenwerkende Elektriciteitsproduktiebedrijven (SEP) heeft tot en met 2000 in het kader van de toen geldende “overeenkomst van samenwerking” de dotaties aan deze voorzieningen betaald. NEA stelt dat het voordeel dat ontstaat doordat de voorzieningen veel later benodigd zijn dan in het jaar 2003, grotendeels aan haar toekomt. De directie van EPZ heeft de claim afgewezen. Tussen partijen is afgesproken dat het geschil via een arbitrageprocedure zal worden beslecht. BV Grondbezit AVI Moerdijk - 4e lijn Afvalcontract > DELTA N.V. en aan haar gelieerde ondernemingen hebben zich jegens BVG verplicht middels een afvalleveringsovereenkomst jaarlijks 55.000 ton afval aan te leveren tot en met 2028.

68

Gebeurtenissen na balansdatum > Sunergy: minderheidsbelang van 45 % gekocht. In februari 2009 heeft het management van DELTA overeenstemming bereikt met de andere aandeelhouder om zijn aandeel in Sunergy over te nemen. > CBL-G beëindigd: in februari 2009 heeft het management van DELTA overeenstemming bereikt met de Amerikaanse investeerder om de CBL-Gas af te kopen. > Solland: met betrekking tot de activiteiten in de productie en verkoop van zonnecellen door Solland Solar is voor de impairment-berekening het ondernemingsplan 2009-2011 daterend van december 2008, gebaseerd op een productievermogen van 320 MWe, gehanteerd. De prognoses volgens dit ondernemingsplan zijn aangevuld met een schatting voor de jaren 2012 tot en met 2017. Als disconteringsvoet geldt een percentage van 16,8% voor belastingen. Uit de berekening volgt geen impairment voor deze activiteiten. Uitgangspunt van het businessplan is dat de resultaten uit de zonne-energie de komende jaren, na een beperkte periode van recessie, zich weer conform het ondernemingsplan zullen ontwikkelen. In het eerste kwartaal 2009 zijn de resultaten echter verslechterd en de onzekerheden met betrekking tot de toekomstige resultaten en kasstromen toegenomen. Per half februari 2009 is voor het personeel van Solland Solar gebruik gemaakt van de wettelijke regeling voor werktijdverkorting en is een aanvraag ter zake ingediend. Het is op dit moment niet duidelijk wanneer de vraag naar zonnecellen weer zal aantrekken. In verband hiermee is de investering in de 4e lijn (in totaal 150 MWe) uitgesteld. Deze negatieve ontwikkelingen ten opzichte van het eerdergenoemde ondernemingsplan kunnen in 2009 tot een aanzienlijke afwaardering (op de goodwill) van deze activiteiten leiden.

69

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Gesegmenteerde informatie > De DELTA Groep onderscheidt de volgende divisies: Energie, Comfort, DNWB, Infra, Milieu, Duurzame energie en Overige activiteiten van de Holding. De divisie Energie is actief in de gehele energieketen. Vanaf de inkoop van de benodigde brandstoffen, de productie van elektriciteit tot en met de levering van energie (gas/elektriciteit) aan de zakelijke markt. De divisie Comfort zorgt voor de levering van elektriciteit, gas, water, radio- en televisiesignalen en telefonie via kabel en internet aan de consumenten en klein zakelijke markt. Tevens verhuur van warmteapparatuur en voorlichting, onderzoeken en projecten voor duurzame energie en energiebesparing. Het netwerkbedrijf (DNWB) verzorgt het transport van elektriciteit en gas en is verantwoordelijk voor aanleg, beheer en onderhoud van de verschillende netwerken voor elektriciteit en gas. De divisie Infra verzorgt aanleg, beheer en onderhoud van de verschillende netwerken voor elektriciteit, gas, water, warmte en telecommunicatie. Daarnaast verzorgt Infra plaatsing, beheer en opname van de verbruiksmeters voor elektriciteit, gas en water. De divisie Milieu richt zich op het ophalen, recyclen, bewerken en verwerken van afval. Bovendien is zij werkzaam op het gebied van industriële reiniging. In 2007 is de groepsmaatschappij Indaver aangekocht. Deze groepsmaatschappij richt zich eveneens op alle activiteiten binnen de afvalketen. Zij voert haar activiteiten voornamelijk uit in Vlaanderen en enkele specifieke Europese landen. De activiteiten op het gebied van ontwikkeling, productie en verkoop van duurzame energie hebben met name betrekking op diverse schakels in de zonne-energieketen. Onder overige activiteiten zijn begrepen de werkzaamheden van de centrale Stafafdelingen alsmede van de Cost Centers, behoudens de Stafafdelingen en Cost Centers van de divisie Milieu. De Stafafdelingen en Cost Centers van de divisie Milieu zijn begrepen in de cijfers van deze divisie. Transacties tussen verbonden partijen geschieden tegen prijzen vergelijkbaar met het prijsniveau van transacties met derden.

70

Winst- en verliesrekening (bedragen x EUR 1 miljoen)

TOTAAL 2008

ENERGIE

2007

2008

COMFORT

2007

2008

DNWB

2007

2008

INFRA

2007

2008

MILIEU

2007

2008

2007

DUURZAAM

OVERIG, ELIMINATIES

2008

2008

2007

2007

Netto omzet Aan derden

2.210,8 1.453,7 1.228,2

702,3

250,0

237,3

88,5

104,9

52,0

24,7

393,0

278,1

199,2

106,5

-

-

177,4

164,8

-

0,2

2,0

4,0

-

-

9,1

10,2

0,2

0,3

(188,7)

(179,4)

2.210,8 1.453,7 1.405,6

867,1

250,0

237,4

90,4

108,9

52,0

24,7

402,0

288,3

199,5

106,8

(188,7)

(179,4)

3,0

4,5

9,8

10,6

22,1

14,7

6,0

2,3

32,3

24,2

10,4

7,0

10,6

15,9

2.045,0 1.293,9 1.330,3

830,0

224,7

211,6

47,5

52,2

51,1

19,3

345,3

244,9

215,9

104,7

(169,9)

(168,9)

Tussen de segmenten onderling Totaal netto omzet conform de jaarrekening

-

-

Lasten Afschrijvingen vaste activa Overige bedrijfskosten

94,1

79,3

Bijzondere waardeverminderingen vaste activa

(1,7)

2,0

-

-

-

-

-

-

(2,8)

(3,9)

3,9

1,0

1,5

0,5

(4,4)

4,4

Resultaat van het segment cf. de jaarrekening

73,3

78,6

72,3

32,5

15,5

15,2

20,8

42,0

(2,3)

7,0

20,5

18,2

(28,4)

(5,5)

(25,0)

(30,9)

Resultaat van de niet geconsolideerde deelnemingen

46,6

59,6

7,0

19,7

-

-

1,1

0,5

-

(0,2)

13,7

7,6

(1,2)

32,5

25,9

(0,4)

Resultaat voor intrest en vennootschapsbelasting voortgezette bedrijfsactiviteiten

119,9

138,2

79,3

52,2

15,5

15,2

21,9

42,4

(2,3)

6,8

34,2

25,8

(29,5)

27,0

0,9

(31,3)

Resultaat voor intrest en vennootschapsbelasting beëindigde bedrijfsactiviteiten

2,5

-

(1,1)

-

-

-

-

-

6,3

-

-

-

-

-

(2,7)

-

122,4

138,2

78,2

52,2

15,5

15,2

21,9

42,4

4,0

6,8

34,2

25,8

(29,5)

27,0

(1,8)

(31,3)

Resultaat voor intrest en vennootschapsbelasting Financiële baten en lasten

(5,5)

(15,4)

Resultaat voor vennootschapsbelasting

116,9

122,8

Vennootschapsbelasting

(15,5)

(4,2)

Netto resultaat inclusief belang derden

101,4

118,7

Belang derden Netto resultaat conform de geconsolideerde jaarrekening

(0,5)

(4,1)

100,9

114,5

Balans (bedragen x EUR 1 miljoen)

TOTAAL 2008 Immateriële en materiële vaste activa Minderheidsdeelnemingen Overige activa Niet verdeelde activa

2007

1.592,2 1.303,6

2008 165,9

2007 159,8

COMFORT 2008

DNWB

2007

92,0

2008

91,1

350,4

INFRA

2007 273,2

2008

MILIEU

2007

11,7

49,6

2008 775,0

2007 441,0

DUURZAAM

OVERIG, ELIMINATIES

2008

2008

2007

230,6

187,4

(33,4)

2007 101,6

512,3

502,8

78,3

68,9

-

-

5,4

0,5

-

0,4

153,7

141,7

1,5

291,1

273,4

0,2

1.379,9

847,9

899,8

452,1

28,9

79,2

33,8

42,6

29,9

11,0

199,8

187,0

80,0

56,2

107,7

19,7

151,1

118,5

618,5

240,9

3,0

3,1

9,7

0,4

6,6

9,6

410,8

193,3

133,8

95,1

757,3

571,5

Totaal activa

3.635,5 2.772,7

Verplichtingen

1.939,8 1.114,0

Niet-gealloceerde verplichtingen

ENERGIE

262,7

225,3

Niet-gealloceerd groepsvermogen

1.433,0 1.433,4

Totaal passiva

3.635,5 2.772,7

Overige gegevens (bedragen x EUR 1 miljoen)

TOTAAL 2008

2007

ENERGIE 2008

2007

COMFORT 2008

2007

DNWB 2008

INFRA

2007

2008

MILIEU

2007

2008

2007

DUURZAAM

OVERIG. ELIMINATIES

2008

2008

2007

2007

Aangewende activa: Investeringen in immateriële en materiële vaste activa Aantal medewerkers (FTE) per 31 december

169,6

223,0

26,5

92,7

8,8

9,8

34,7

27,1

-

3.420,5 2.808,6

205,0

204,6

183,9

164,3

65,1

33,4

462,6

1,6

31,7

27,1

41,7

40,4

26,2

24,3

503,7 1.649,4 1.242,9

422,5

267,5

432,0

392,2

71

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Acquisities > DELTA heeft per 30 september 2008 via dochteronderneming Indaver een belang van 51% verworven in het Duitse afvalverwerkingsbedrijf SAV GmbH, via de nieuw opgerichte tussenholding INNI Holdings GmbH. De cijfers van INNI worden vanaf 30 september 2008 meegeconsolideerd in de DELTA groep. Over 2008 is een resultaat van EUR 0,4 mln. (voor fair value) in de consolidatie van DELTA NV opgenomen.

Acquisitie INNI/SAV

(Bedragen x EUR 1 miljoen.) door Indaver NV per 30 september 2008

BOEKWAARDE

REËLE WAARDE

0,3

13,6

Materiële vaste activa

54,8

143,1

Financiële vaste activa

1,9

5,2

57,0

161,9

Immateriële vaste activa

Totaal vaste activa Voorraden

3,5

3,5

Vorderingen

39,1

39,1

Totaal vlottende activa

42,6

42,6

6,5

6,5

106,1

211,0

-

(32,0)

(12,8)

(12,8)

Liquide middelen Totaal activa Uitgestelde belastingverplichting Voorzieningen langlopend deel Langlopende verplichtingen Bankkrediet Kortlopende verplichtingen Totaal Passiva Boekwaarde/reële waarde netto activa

(5,0) (54,2)

(37,9)

(37,9)

(109,9)

(141,9)

(3,8)

69,1

Goodwill

101,4

Kostprijs van de overname

170,5

Netto liquide middelen in de overname balans

72

(5,0) (54,2)

6,5

Kostprijs van de overname

170,5

Netto Kasstroom per 30 september

164,0

Overige gegevens Winstbestemming Statutaire bepalingen inzake de winstbestemming > In artikel 39 van de statuten zijn de volgende bepalingen opgenomen inzake de winstbestemming: 1. Indien de winst- en verliesrekening, welke van de vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag aanwijst als verlies, zal dit verlies ten laste worden gebracht van de algemene reserve. Indien deze reserve daartoe niet toereikend is, zal het resterende verlies ten laste komen van de winsten van volgende jaren. 2. Indien de winst- en verliesrekening, welke van de vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag aanwijst als winst, kan de Raad van Commissarissen ten laste van die winst bedragen toevoegen aan de algemene reserves. De resterende winst staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders.

Voorstel winstverdeling (Bedragen x EUR 1.000)

Resultaat over 2008 resp. 2007 Ontrekking aan de wettelijke reserve Voor winstverdeling beschikbare winst

2008

2007

100.916

114.530

9.329

29.093

110.245

143.623

Toevoeging aan de algemene reserves

59.787

86.358

Voorgesteld dividend

50.458

57.265

73

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Deloitte Accountants B.V. Buitenruststraat 4 4337 EH Middelburg Postbus 7056 4330 GB Middelburg Tel: (0118) 685 500 Fax: (0118) 685 555 www.deloitte.nl

De aandeelhouders van DELTA N.V. Postbus 5048 4330 KA MIDDELBURG

Datum

Behandeld door

30 maart 2009

W.A. de Leeuw RA

Kenmerk

ACCOUNTANTSVERKLARING Opdracht > Wij hebben gecontroleerd of de in het jaaroverzicht opgenomen verkorte jaarrekening van DELTA N.V. te Middelburg over 2008 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2008 van DELTA N.V. Bij die jaarrekening hebben wij op 30 maart 2009 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2008 van DELTA N.V.. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden > Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met het Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel > Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening. Toelichting > Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van DELTA N.V. en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle, de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 30 maart 2009 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Voorts vestigen wij de aandacht op de toelichting met betrekking tot de gebeurtenissen na balansdatum in de verkorte jaarrekening, waarin de onzekerheid uiteengezet is met betrekking tot de impairmentberekening van Solland Solar. Deze toelichtingen doen geen afbreuk aan ons oordeel.

Deloitte Accountants B.V. Was getekend: W.A. de Leeuw RA

74

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Geconsolideerde deelnemingen DEELNEMING DELTA Infra BV

VESTIGINGSPLAATS Middelburg

AANDEEL DELTA

STEM RECHTEN

12/31/2008

12/31/2007

100%

100%

100%

DELTA Netwerkbedrijf BV

Middelburg

100%

100%

100%

DNWB MZL Activa BV

Middelburg

100%

nvt

100%

DELTA Netwerk Elektriciteit BV

Middelburg

nvt

100%

nvt

DELTA Netwerk Gas BV

Middelburg

100%

100%

100%

DELTA Energy BV

Middelburg

100%

100%

100%

DELTA Ficus Holding BV

Middelburg

100%

100%

DELTA Pipe BV

Middelburg

100%

100%

nvt

100%

nvt 100%

BFE Benelux BV

Breda

100% 1)

100%

Deltius BV

Ritthem

100%

100%

Windpark Kreekraksluis BV

Middelburg

100%

100%

100%

NV DELTA Windparken Curaçao

Willemstad, Curaçao

100%

100%

100%

DELTA Caribbean NV

Willemstad, Curaçao

75%

75%

75%

DELTA Tolling Sloe BV

Middelburg

100%

100%

100%

DELTA Milieu BV

Terneuzen

100%

100%

100%

MTC Moerdijk BV

Terneuzen

nvt

100%

nvt

Promar BV

Terneuzen

100%

100%

100%

DELTA Milieu Compost en Biomassa BV

Terneuzen

100%

100%

DELTA Milieu Biofuels BV

Terneuzen

100%

100%

1)

100%

DELTA Milieu Groencompost BV

Terneuzen

100%

100%

1)

100%

1)

100% nvt

DELTA Milieu Composteren BV

100%

Terneuzen

100%

100%

Terneuzen

nvt

100%

DELTA Impex BV

‘s-Gravenpolder

nvt

100%

1)

DELTA Milieu Gevaarlijk Afval BV

Terneuzen

nvt

100%

1)

DELTA Milieu Diensten BV

nvt nvt

DELTA Impex BV

s-Gravenpolder

100%

nvt

100%

DELTA Milieu Industriële Reiniging BV

Terneuzen

100%

100%

100%

100%

100%

nvt

70%

99%

99%

DELTA Milieu Industriële Reiniging NV Gent, België HigH5 Recycling Group NV Zeeuwse Reinigingsdienst BV DELTA Milieu Verwerking BV DELTA Milieu Recycling BV HigH5 Recycling Group NV

Antwerpen, België Terneuzen

nvt 99%

Terneuzen

100%

100%

100%

Terneuzen

100%

100%

100%

70%

nvt

Antwerpen, België

Perex BV

Terneuzen

100%

100%

DELTA Milieu Afvalbergingen BV

Terneuzen

100%

100%

1)

70% 100% 100%

Derde Merwedehaven BV

Terneuzen

100%

100%

1)

Stortplaats Koegorspolder BV

Terneuzen

100%

100%

1)

100%

Stortplaats Noord- en Midden-Zeeland BV

Terneuzen

100%

100%

1)

100%

Terneuzen

100%

100%

DELTA Milieu Verbranding & Handel BV BTC Zoetermeer BV

Terneuzen

1) aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming

76

100% 1)

100%

100%

100%

100% 1)

100%

DEELNEMING

VESTIGINGSPLAATS

AANDEEL DELTA 12/31/2008

STEM RECHTEN

12/31/2007

DELTA Milieu Personeel BV

Terneuzen

100%

100%

100%

DELTA Comfort BV

Middelburg

100%

100%

100%

DELTA Kabelcomfort Netten BV

Middelburg

100%

100%

100%

DELTA Kabelcomfort BV

Middelburg

100%

100%

100%

ZeelandNet BV

Kamperland

100%

100%

100%

Kamperland

100%

100%

1)

100%

1)

100%

Internetservices Zeeland BV

Kamperland

100%

100%

DELTA Comfort Service BV

Internetplatform Zeeland BV

Middelburg

100%

100%

100%

DELTA Investerings Maatschappij BV

Middelburg

100%

100%

100%

DELTA Onroerend Goed Ontwikkelingsmaatschappij BV

Middelburg

100%

nvt

100%

Stichting DELTA Zeeland Fonds

Middelburg

100%

nvt

100%

DELTA Development & Water BV

Middelburg

100%

100%

100%

DELTA MBR BV

Middelburg

100%

100%

100%

Triqua BV

Wageningen

100%

100%

100%

Biovalue Holding BV

Eemshaven

100%

65%

100%

Biovalue Nederland BV

Eemshaven

100%

100%

1)

DELTA Biopat BV

Eemshaven

100%

nvt

1)

Middelburg

100%

100%

DELTA Solar BV

100% 100% 100%

Solland Solar Energy Holding BV

Heerlen

70%

70%

1)

Solland Solar Energy BV

Heerlen

100%

100%

1)

100%

Solland Solar Real Estate BV

Heerlen

100%

100%

1)

100% 100% 100%

Solland Solar Cells BV

Heerlen

100%

100%

1)

Solland Solar Cells GmbH

Aken, Duitsland

100%

100%

1)

70%

Sunergy Investco BV

Rotterdam

55,11%

55,11%

Natec Sunergy BV

Rotterdam

nvt

75%

55,11% nvt

Solsic Development Company AS

Noorwegen

60%

60%

60%

Solwafer BV

Middelburg

100%

100%

100%

Solland Solar Energy Holding BV

Heerlen

20%

20%

Solland Solar Energy BV

Heerlen

100%

100%

1)

100%

Solland Solar Real Estate BV

Heerlen

100%

100%

1)

100%

Solland Solar Cells BV

Heerlen

100%

100%

1)

100%

Solland Solar Cells GmbH

Aken, Duitsland

100%

100%

1)

100%

20%

1) aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming

77

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Geconsolideerde deelnemingen (vervolg) DEELNEMING Indaver NV

VESTIGINGSPLAATS België

AANDEEL DELTA

STEM RECHTEN

12/31/2008

12/31/2007

75%

60,04%

75%

Indaver Participaties NV

België

100%

100%

100%

Indaver Logistics NV

België

100%

100%

100%

Indaver Medical Services NV

België

100%

100%

100%

Aroc-NL BV

Nederland

100%

100%

100%

Indaver Italia srl

Italië

100%

100%

100%

Indaver Ireland Ltd

Ierland

100%

100%

100%

Indaver Nederland BV

Nederland

100%

100%

Indaver Gevaarlijk Afval BV

Nederland

100%

nvt

1)

100%

Indaver Personeel BV

Nederland

100%

nvt

1)

100%

Indaver Portugal SA

Portugal

100%

100%

100%

Indaver Schweiz AG

Zwitserland

100%

100%

100%

Indaver UK Ltd

Groot-Brittannië

Indaver Polska Sp. z o. o.

Polen

Indaver Servisi d.o.o

Slovenië

INNI Holdings GmbH SAV GmbH AVG GmbH HIM GmbH

100%

100%

100%

98,36%

98,36%

98,36%

nvt

100%

nvt

Duitsland

51%

nvt

Duitsland

100%

nvt

1)

100%

Duitsland

99,74%

nvt

1)

99,74%

nvt

1)

93,83%

Duitsland

1) aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming

78

100%

93,83%

51%

Niet-geconsolideerde deelnemingen DEELNEMING

VESTIGINGSPLAATS

AANDEEL DELTA

STEM RECHTEN

12/31/2008

12/31/2007

Joint Ventures DELTA Energy BV NV EPZ

Borssele

50,00%

50,00%

50,00% 50,00%

Sloewind BV

Middelburg

50,00%

50,00%

Windpark Distridam vof

Terneuzen

50,00%

50,00%

50,00%

PV Ned BV

Middelburg

50,00%

50,00%

50,00%

BMC Moerdijk BV

Moerdijk

50,00%

50,00%

50,00%

Sloe Centrale Holding BV

Vlissingen

50,00%

50,00%

50,00%

Sloe Centrale BV

Vlissingen

100,00%

100,00%

Vedis Reiniging BV

Terneuzen

50,00%

50,00%

50,00%

DELTA Mourik Industrial Services (DEMIS) vof

Terneuzen

50,00%

50,00%

50,00%

Dordrecht

50,00%

50,00%

50,00%

Nieuwdorp

50,00%

50,00%

50,00%

Well, Limburg

50,00%

50,00%

50,00%

Rotterdam

50,00%

50,00%

50,00%

Elsta BV

Middelburg

25,00%

25,00%

25,00%

Elsta BV & Co CV

Middelburg

24,75%

24,75%

24,75%

DELTA/Essent Lighting vof

Goes

50,00%

nvt

50,00%

Indaver Relight NV

België

50,00%

50,00%

50,00%

Sleco-Centrale NV

België

50,00%

50,00%

50,00%

Svex NV

België

50,00%

50,00%

50,00%

Wips NV

België

50,00%

50,00%

50,00%

Spovo AS

Tsjechië

nvt

50,00%

nvt

1)

100,00%

DELTA Milieu Industriële Reiniging BV

DELTA Milieu Verbranding & Handel BV Depmer BV DELTA Milieu Afvalbergingen BV Zeeuwgrond BV DELTA Milieu Biofuels BV Ecofuels BV DELTA NV Evides NV

Indaver NV

1) aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming

79

VERKORTE JAARREKENING 2008 / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Niet-geconsolideerde deelnemingen (vervolg) DEELNEMING

VESTIGINGSPLAATS

AANDEEL DELTA

STEM RECHTEN

12/31/2008

12/31/2007

33,33%

33,33%

Geassocieerde deelnemingen DELTA Netwerkbedrijf BV Zebra GasNetwerk BV Zebra Activa BV Zebra Pijpleiding vof Entrade Pipe BV Zebra Pijpleiding vof

Middelburg

33,33%

Middelburg

100,00%

nvt

1)

Middelburg

33,33%

nvt

1)

33,33%

100,00%

nvt

1)

100,00%

Middelburg

66,67%

nvt

1)

66,67%

Perkpolder

40,00%

40,00%

Vught

100,00%

DELTA Energy BV Windpark Perkpolderhaven BV

40,00%

Windpark Neeltje-Jans BV

Veere

40,00%

40,00%

40,00%

Windpark Zeeland 1 BV

Vlissingen/ Kapelle-Schore

40,00%

40,00%

40,00%

nvt

33,33%

nvt

35,00%

35,00%

1)

nvt

29,80%

1)

nvt

49,00%

49,00%

1)

49,00%

1)

48,00%

DELTA Pipe BV Zebra Pijpleiding vof

Middelburg

DELTA NV Sunergy Investco BV RGS Development BV

Petten

The Silicon Mine BV

Nuth, Limburg

Fesil Sunergy AS

Noorwegen

Partners Vliegveld Zeeland BV

35,00%

Middelburg

45,00%

45,00%

Middelburg

48,00%

48,00%

NV AZN

Den Bosch

20,00%

20,00%

20,00%

BV Grondbezit AVI Moerdijk

Moerdijk

nvt

20,00%

nvt

BV Grondbezit AVI Moerdijk II

Moerdijk

nvt

20,00%

nvt

BV Grondbezit AVI Moerdijk

Moerdijk

20,00%

nvt

20,00%

BV Grondbezit AVI Moerdijk II

Moerdijk

20,00%

nvt

20,00%

nvt

37,50%

nvt

Zeeland Airport BV

45,00%

Delta Milieu BV

DELTA Development & Water BV Verbrugge Terminals BV

Terneuzen

1) aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming

80

DEELNEMING

VESTIGINGSPLAATS

AANDEEL DELTA

STEM RECHTEN

12/31/2008

12/31/2007

Indaver NV IHM cvba

België

30,00%

30,00%

30,00%

Ibogem cvba

België

35,12%

35,12%

35,12%

Intercommunale vereniging Verko NV

België

39,90%

39,90%

39,90%

Ecowest NV

België

42,61%

42,61%

42,61%

Sita Decontamination Services NV

België

26,00%

26,00%

1)

26,00%

Ecov NV

België

50,00%

50,00%

1)

50,00%

50,00%

50,00%

1)

50,00%

1,65%

1,65%

1,65%

Decu Beheer BV

60,00%

60,00%

60,00%

Decu CV

59,76%

59,76%

59,76%

nvt

10,00%

nvt

15,00%

15,00%

15,00%

NV Kema

7,60%

7,60%

7,60%

Synergia Capital Partners BV

5,00%

5,00%

5,00%

49,93%

49,93%

Indaver Participaties NV

Ivago cvba

België

Financiële Instrumenten DELTA Netwerkbedrijf BV Energie Data Services Nederland BV DELTA Energy BV

Endex NV DELTA Milieu BV Business Park Terneuzen BV DELTA NV

DELTA Investerings Maatschappij BV Sustainable Energy Technology Fund CV

1)

49,93%

Indaver NV GRL Glasrecycling NV

34,99%

34,99%

34,99%

nvt

50,00%

nvt

Vlar Papier NV

34,96%

34,96%

34,96%

Spanin NV

50,00%

50,00%

50,00%

24,63%

24,63%

1)

24,63%

1,50%

1,50%

1)

1,50%

3,46%

12,58%

Recygom NV

Indaver Schweiz AG Sibag AG Ecowest NV IVIO cvba Ivvo cvba

3,46%

1) aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming

81

PERSONALIA / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Personalia Raad van Commissarissen Dhr. ing. J.I. Hennekeij (1948), president-commissaris Personalia - Eerste benoeming in 1993 tot commissaris en in 1995 tot voorzitter. Lopende termijn tot medio 2010. - Beroep/hoofdfunctie: (Project)adviseur/voormalig lid Gedeputeerde Staten van Zeeland - Nevenfuncties: Voorzitter Raad van Advies Rothuizen van Doorn ’t Hooft, architecten en stedenbouwkundigen in Goes / Voorzitter Coöperatieve Producentenorganisatie DELTA Zuid te Breskens / Voorzitter Stichting Zeelandboek / Lid bestuur Steunfonds voor de Zeeuwse musea Dhr. E.J. Gelok (1951), secretaris Personalia - Eerste benoeming in 2002. Lopende termijn tot medio 2010. - Beroep/hoofdfunctie: Burgemeester van Borssele - Nevenfuncties: Lid Aanpassings- en Inrichtingscommissie Borssele / Voorzitter Stichting Zeeuwse Schaapskudde / Voorzitter RvC Sportfondsen Borssele / Voorzitter facilitair bureau brandweer Goes/Borssele / Voorzitter Klankbordgroep RMPK / Lid RvT ROC Zeeland / Voorzitter RvC Woongoed Middelburg - De heer E.J.Gelok is voormalig burgemeester van de gemeente Strijen. Mw. C.J.M. ter Bekke-Heijboer (1959) Personalia - Eerste benoeming in 2006. Lopende termijn tot medio 2010. - Beroep/hoofdfunctie: Zelfstandig organisatie-adviseur Mens Mentis Consultancy - Nevenfuncties: Lid RvT Ziekenhuis de Lievensberg / Voorzitter RvC Rabobank Het Markiezaat / Bestuurslid Stichting Leergeld Bergen op Zoom Dhr. prof. drs. C. Izeboud (1946) Personalia - Eerste benoeming in 2002. Lopende termijn tot medio 2009. - Beroep/hoofdfunctie: Zelfstandig organisatieadviseur / Hoogleraar Faculteit Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Vrije Universiteit Amsterdam - Nevenfuncties: Lid RvC ING Nederland / Voorzitter RvC Kruidenier Groep B.V./ Lid RvT Hivos / Lid RvT Hivos-Triodos Fonds / Vice-voorzitter RvT Zorgstroom / Voorzitter RvT Omroep Zeeland / Voorzitter RvT Film by the Sea Dhr. C.H.J. van der Luijt RA (1964) Personalia - Eerste benoeming in 2005. Lopende termijn tot medio 2009. - Beroep/hoofdfunctie: Lid RvB en CFO Inter Access Groep - Nevenfuncties Commissaris woningcorporatie Vidomes / Adviseur Arendhorst Informatica Opleidingen

83

PERSONALIA / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Raad van Commissarissen (vervolg) Dhr. G.K. van der Peijl (1939) Personalia - Eerste benoeming in 2000. Lopende termijn tot medio 2011. - Beroep/hoofdfunctie: Voormalig voorzitter RvB De Hoop Terneuzen B.V. - Nevenfuncties: Commissaris Holding De Vier Ambachten / RvT Stichting voor Regionale Zorgverlening (SVRZ) / Voorzitter RvB Ready Beton Hasselt / Voorzitter RvB Minera Antwerpen / Lid RvC Transport Mij. Terneuzen / Lid RvC De Hoop Terneuzen Dhr. J.G. van der Werf (1952), vice-voorzitter Personalia - Tweede benoeming in 2007. Lopende termijn tot medio 2011 - Beroep/hoofdfunctie: voormalig voorzitter Directie AEGON Nederland N.V. - Nevenfuncties: Lid RvC De Lotto / Lid RvC ONVZ N.V. / Lid RvC Zevenwouden / Lid RvT UMC Utrecht / Bestuurslid Pensioenfonds Cultuur / Bestuurslid Right to Play / Bestuurslid Nederlands Dans Theater / Lid RvA Akkermans & Partners Dhr. M.J. Wiersma (1949) Personalia - Eerste benoeming in 2007. Lopende termijn tot 2011. - Beroep: Lid Gedeputeerde Staten van Zeeland - Nevenfuncties: Lid Algemeen Bestuur Zeeland Seaports (ZSP) Dhr. Prof. mr. W.C.T.F. de Zeeuw (1952) Personalia - Eerste benoeming in 2001. Lopende termijn tot medio 2011. - Beroep/hoofdfunctie: Directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling B.V. - Nevenfuncties: Praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft / Lid bestuur Neprom / Lid RvC Movares / Commissaris Spring Architecten BV / Lid dagelijks bestuur Instituut voor Bouwrecht (IBR) / Lid bestuur Economisch Instituut Bouwnijverheid (EIB) / Lid RvT Connekt, innovatienetwerk mobiliteit / Voorzitter Stichting DDR-collectie / Voorzitter Meezingkoor Waterland

Alle commissarissen hebben de Nederlandse nationaliteit.

84

Directie Algemeen directeur Dhr. ir. P.G. Boerma (1954) Ir. P.G. Boerma is sinds 1 maart 2006 lid van de directie van DELTA en sinds 23 mei 2006 voorzitter van de directie. Daarvoor was hij werkzaam bij Shell en Stork waar hij diverse technische en managementsfuncties bekleedde. Hij is vice-voorzitter van het bestuur van EnergieNed, lid van het bestuur van de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging Zeeland en voorzitter van de Raad van Toezicht van de Zeeuwse Bibliotheek. Ir. P.G. Boerma studeerde mijnbouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Directeur Operations Dhr. ir. A. S. Louter (1963) Ir. A. S. Louter is sinds 1 mei 2008 als operationeel directeur werkzaam bij DELTA. Tot die tijd was hij directeur projecten bij Jacobs Nederland BV. In die hoedanigheid was hij verantwoordelijk voor projecten in de olie- en gasindustrie, de energiesector en de chemie. Daarvoor was de heer Louter onder meer president-directeur van Stork Fokker Aerospace, managing director van Stork GLT en algemeen directeur van Stork Thailand. De heer ir. A. Louter studeerde werktuigbouwkunde aan de Technische Universiteit in Delft. Financieel Directeur Dhr. drs. F. Verhagen RA (1961) Drs. Frank Verhagen RA is sinds 1 februari 2009 financieel directeur bij DELTA. Daarvoor was hij vice president finance bij Essent Trading in Zwitserland en voor Essent in Nederland was hij financieel directeur van Service en Sales. In de periode daarvoor was de heer Verhagen bij Reed Elsevier actief in uiteenlopende leidinggevende financiële functies in Amsterdam, Engeland en de Verenigde Staten. De heer drs. F. Verhagen RA studeerde bedrijfseconomie aan de Universiteit van Amsterdam.

85

PERSONALIA / DELTA JAAROVERZICHT 2008

Corporate Leader Group Bestaande uit de directie plus: Directeur Divisie Energie Dhr. ir. G. Custers (1966) Directeur Divisie Infra Dhr. drs. E. Duim (1952) Directeur Divisie Comfort Dhr. ir. P.P.C. de Klerk (1967) Directeur Divisie Milieu Dhr. ing. P. Louwman (1960) Directeur Divisie Biobrandstoffen Mw. M.J. Verheul MBA (1963) Algemeen Directeur Indaver Dhr. R. Ansoms (1951) Directeur DNWB Dhr. ing. H.A. Bosch (1951) Directeur Sunergy Dhr. ir. K. de Korver (1951) Directeur Human Resource Management Dhr. drs. P.B. van Raay (1951) Manager Juridische Zaken & Regelgeving Dhr. mr. C. Lustenhouwer (1955) Manager Strategic Decision Support Mw. drs. V.C.L.M. Heins RA (1967) Manager Customer Service Center Mw. H.J.M. Hesselmans (1959) Manager Business Excellence Dhr. M.A. van Neutigem (1960) Manager Business Information Services Dhr. drs. J.J.D.M. Pielage (1951) Manager Corporate Business Development Dhr. drs. K.A.M. Grosfeld (1955) Manager Corporate Affairs Dhr. mr. F.A.M. van den Heuvel (1965) Manager Corporate Communicatie Mw. M. van Zuilen MCC (1958) Adjunct-directeur Financiën en Control Dhr. drs. H.S.C. Snijders (1948)

86

Centrale Ondernemingsraad Dagelijks Bestuur Dhr. J.M. de Feijter (1949) OR Milieu (voorzitter) Dhr. A. Nonnekes (1952) OR Energie (secretaris) Dhr. C. Joosse (1956) OR Stafdiensten/SSC’s (vice secr.) Dhr. H.A.M. Martens (1955) OR Infra (vice-voorzitter)

Overige leden Mw. K. Aspeslagh (1968) OR divisie MILIEU Dhr. M.P. van den Berg (1974) OR CSC Dhr. L. Boer (1955) OR divisie INFRA Dhr. J.H. Heijnsdijk (1947) OR Stafdiensten/SSC’s Dhr. B. van Houte (1956) OR Comfort (vz) Dhr. M. de Jong (1968) OR Solland Solar (vz) Dhr. J.G.T. Nieuwburg (1958) OR divisie INFRA (secr.) Dhr. B. Van Nugteren (1971) OR divisie Milieu Dhr. A. Schäfer (1964) OR Solland Solar

87

Colofon Het jaarverslag 2008 is een uitgave van DELTA N.V. Redactie Afdeling Communicatie DELTA DELTA N.V. Afdeling Communicatie Poelendaelesingel 10 4335 JA Middelburg www.DELTA.nl