IT-Bestemmingsplan CVO t Gooi

IT-Bestemmingsplan CVO ‘t Gooi

Rapport ‘IT-Bestemmingsplan’, CVO ‘t Gooi Refnr.: (20140512-CvB)_49253-rap-IT-bestemmingsplan-1 0-02062014.docx

Colofon

In opdracht van

:

CVO ‘t Gooi

Contactpersoon

:

de heer Sytze Haenen, College van Bestuur

Auteur

:

Expanding Visions B.V.

EV-projectnummer

:

49253

File

:

(20140512-CvB)_49253-rap-IT-bestemmingsplan-1 0-

de heer Marcel de Jager, consultant

02062014 Status

:

versie d1

Aantal pagina's

:

28

Datum

:

2 juni 2014

Het overnemen en vermenigvuldigen van (delen van) dit document ten behoeve van derden is slechts geoorloofd na schriftelijke toestemming van EV.

© EV, Huizen, 2 juni 2014, definitief, versie 1.0

pagina 2 van 28


Documentbeheer Van toepassing op: CvB CvB

Concept/Definitief C D


STATUS Bespreken 12-05-2014

Vastgesteld

Versienummer

19-05-2014 02-06-2014

1 2

pagina 3 van 28


Inhoudsopgave Documentbeheer ................................................................................................................ 3 1

1.1 1.2 1.3 1.4 2

2.1 2.2 3

3.1 3.2 4

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Inleiding ...................................................................................................................... 5 Aanleiding ................................................................................................................. 5 Vraagstelling aan EV ................................................................................................... 5 Werkwijze ................................................................................................................. 6 Leeswijzer ................................................................................................................. 6 Diagnose en aanbevelingen ............................................................................................ 7 Diagnose .................................................................................................................. 7 Aanbevelingen ........................................................................................................... 9 Visie en beleid ............................................................................................................. 11 Richting aan IT binnen CVO ‘t Gooi .............................................................................. 11 Visie op de toepassing van IT ..................................................................................... 12 Roadmap .................................................................................................................... 14 Inleiding .................................................................................................................. 14 IT-dienstverlening ..................................................................................................... 15 IT-regieorganisatie .................................................................................................... 17 Kennis en vaardigheden ............................................................................................. 21 Digitale Leer en Werk Omgeving ................................................................................. 22 I-architectuur ........................................................................................................... 23

Bijlage A:

Samenvatting interviews ................................................................................... 25


pagina 4 van 28


1

Inleiding

1.1

Aanleiding CVO ’t Gooi, bestaande uit het Comenius College, College de OpMaat, Hilfertsheem-Beatrix en de Savornin Lohman, biedt kwalitatief hoogstaande opleidingen aan voor vmbo- (inclusief lwoo), havo/ atheneum- en gymnasiumleerlingen. Met het strategisch beleidsplan is de koers uitgezet naar 2016. De ambitie van CVO ’t Gooi is daarbij de basis op orde brengen en werken aan de verdere toekomst. In de effectuering van het strategisch beleidsplan speelt de verdere inzet en ontwikkeling van IT een rol van betekenis. CVO ’t Gooi heeft aan Expanding Visions (EV) gevraagd te adviseren over de toekomstige rol en inzet van IT binnen de scholen van CVO ’t Gooi.

1.2

Vraagstelling aan EV De hoofdvraag die CVO ’t Gooi stelt aan EV is: “Hoe organiseren wij IT dusdanig dat er optimaal rendement voor het onderwijs ontstaat?” De daarbij behorende deelvragen zijn: ⋅

Beschrijf onze meest prangende knelpunten en beschrijf de bijbehorende oplossingen.

⋅

Vertaal de gekozen oplossingen naar een programma-roadmap.

⋅

Geef daarbij, door middel van een bestemmingplan voor IT, kaders en richting aan waarbinnen IT in het onderwijs zich voor CVO ’t Gooi ontwikkelt. Dit voorliggende bestemmingsplan geeft antwoord op bovenstaande vragen. Het bestemmingsplan is in feite een samenvoeging van de visie op IT (wat is de potentiële meerwaarde van IT in relatie tot onze organisatiedoelstellingen en welke doelen willen wij in dat kader realiseren), en een aantal (architectuur)principes. Deze zijn op hun beurt weer een afgeleide van maatschappelijke, onderwijskundige en technologische ontwikkelingen.


pagina 5 van 28


Als een bestemmingsplan tot stand is gekomen, wordt ieder benoemd project getoetst aan het bestemmingsplan. Hiermee wordt geborgd dat alle uiteindelijk geformuleerde projecten daadwerkelijk ten dienst staan van de gezamenlijk geformuleerde organisatie- en doelstellingen. Tevens wordt middels gezamenlijk bepaalde architectuurprincipes de functionaliteit, kwaliteit en de beheerbaarheid zeker gesteld.

1.3

Werkwijze Als eerste is de volgende voor CVO ‘t Gooi representatieve kopgroep samengesteld: ⋅

Sytze Haenen

⋅

Johan Veenstra

⋅

Ilonka Vos

⋅

Hanneke Strakinga

⋅

Bert Bezemer

⋅

Evert Namijn

⋅

Marcel Mossel

⋅

Frits Koehorst

Naast interviews met de leden van de kopgroep hebben er interviews met Frans Kolijn en Stefan Jippes plaatsgevonden. Vervolgens zijn door EV een drietal interactieve sessies georganiseerd. De sessies kenden de volgende onderwerpen: ⋅

Sessie 1: Terugkoppeling interviews en analyse.

⋅

Sessie 2: Visie op IT in het onderwijs, organisatie en besturing van IT, kennis en vaardigheden.

⋅

Sessie 3: Resultaten en uitwerking visie op IT in het onderwijs, organisatie en besturing van IT (inclusief model voor uitbesteding).

Tot slot is er een gezamenlijk overleg geweest waarin de uitgewerkte vorm van de noodzakelijke IT-regieorganisatie, zijnde het resultaat van sessie 3, is besproken en vastgesteld.

1.4

Leeswijzer Hoofdstuk 2 beschrijft de diagnose en de aanbevelingen. In hoofdstuk 3 zijn de richtinggevende uitspraken (visie en beleid) geformuleerd die leidend zijn voor de invulling van IT binnen CVO ‘t Gooi. Hoofdstuk 4 beschrijft de uit de diagnose en aanbevelingen voortgekomen lijst van actiepunten in een ‘roadmap’ met een prominente rol voor de inrichting van IT-regieorganisatie. In Bijlage A is een samenvatting van de interviews opgenomen (uitspraken van de geïnterviewde personen).


pagina 6 van 28


2

Diagnose en aanbevelingen

2.1

Diagnose

2.1.1 Inleiding De ontwikkelingen op het gebied van IT binnen het onderwijs gaan zo snel dat een adequate ITvoorziening binnen CVO ‘t Gooi noodzakelijk is om aan te sluiten op die ontwikkelingen. De consensus in de interactieve sessies was helder: ‘IT moet beschikbaar zijn en worden georganiseerd’. Het is juist op dit punt waar de schoen wringt. IT binnen CVO ‘t Gooi hapert regelmatig en met name de organisatie van de ‘vraag’ (wat willen we nou precies met IT in de klas?) is nog sterk onderbelicht. Het ontbreekt in het algemeen aan samenhang en structuur. Daarnaast geldt dat het technisch beheer van een volwaardige IT omgeving voor steeds meer onderwijsinstellingen niet meer haalbaar is. De reden hiervoor is dat de onderliggende technologie steeds complexer wordt. Ontwikkelingen als virtualisatie en cloud computing kunnen door een onderwijsinstelling zelf nog nauwelijks worden bijgehouden. Tegelijkertijd zijn ze een essentiële voorwaarde om de beschikbaarheid van de IT-infrastructuur te kunnen waarborgen. In onderstaande paragrafen worden de belangrijke knelpunten kort beschreven.

2.1.2 Beschikbaarheid van IT Het prestatieniveau van de IT-infrastructuur was de afgelopen jaren zeer wisselend. De beschikbaarheid was niet altijd voldoende en vooral nieuwe toepassingen werden zeer traag geïmplementeerd. Een goed functionerende IT-infrastructuur (totaal aan computers, netwerken e.d.) is een essentiële voorwaarde. Zonder ‘zoemende machinekamer’ zal een boot geen meter varen. De inzet van IT zal in de toekomst alleen maar meer worden en de druk op de onderliggende infrastructuur daarmee steeds groter. Een goed uitgeruste en beheerde IT-omgeving is noodzakelijk voor het effectief en, waar wenselijk, innovatief inzetten van informatietechnologie binnen het onderwijs van CVO ‘t Gooi. Daarnaast wordt er steeds meer gevraagd van de kennis en kunde van de IT-afdeling. De kennis van de onderliggende, en steeds complexer wordende, technologie is beperkt aanwezig en biedt onvoldoende basis voor de toekomst. Ook ontbreekt het aan een (intern) SLA en een dienstencatalogus. Door de kopgroep is dan ook geconcludeerd dat het voor CVO ‘t Gooi lastig is om de IT-infrastructuur (geheel) zelfstandig te beheren.


pagina 7 van 28


2.1.3 Organisatie van IT De huidige organisatie van IT binnen CVO ‘t Gooi richt zich vooral op de automatisering. Het ontwikkelen van de vraagzijde is sterk onderbelicht gebleven. Dit is ook logisch gegeven de situatie dat de aanbodzijde (de huidige IT-afdeling) hier een sterke rol in speelt. En de IT-afdeling gaat over de automatisering (computers, Wifi e.d.). Niet het functionele maar het technische voert daarom de boventoon, ook in overleggen die vooral zijn opgezet richting te geven aan de functionele kant van IT. Concluderend kan worden gesteld dat de organisatie van IT beter moet. Er is te weinig sturing en mandaat, het ontbreekt aan beleid en beslissingen worden ad hoc genomen. CVO ‘t Gooi heeft verschillende typen scholen binnen de organisatie. Verschillend in type onderwijs, grootte en complexiteit, maar zeker ook op het vlak van de inzet van IT. Dat is logisch en verschillen mogen er ook zijn en dienen soms zelfs gekoesterd te worden. De wijze waarop IT binnen CVO ‘t Gooi in de toekomst zal dienen te worden georganiseerd dient hier dan ook recht aan te doen. Tegelijkertijd geldt dat ondanks de verschillen er een groot aantal IT-zaken gezamenlijk en op een aantal punten identiek kunnen worden uitgevoerd. De afbeelding links illustreert dit bij uitstek. De bloemen verschillen van kleur en hoeveelheid maar gebruiken wel dezelfde akker om te groeien en te bloeien. De kunst is om Vraag (het onderwijs) en Aanbod (toepassingen, dienstverleners et cetera) op een goede manier bij elkaar te brengen middels het organiseren van regie op IT in plaats van beheer. Deze verschuiving van beheer naar regie vindt al geruime tijd plaats binnen het onderwijs. Onderstaande figuur schets de verschillende fases in deze verschuiving.


pagina 8 van 28


2.1.4 IT-kennis en -vaardigheden Een belangrijk aandachtspunt is de IT-kennis en -vaardigheden van de docenten. Immers, het beschikken over de juiste kennis en vaardigheden van docenten is een (noodzakelijke maar niet voldoende) voorwaarde voor een succesvolle inzet van IT binnen het onderwijs van CVO ‘t Gooi. Er bestaan verschillen in niveau tussen en binnen de scholen. Dit betreft niet alleen de technische ITkennis en -vaardigheden (inzet en gebruik van media als bijvoorbeeld het digibord, het internet en digitale video) maar ook de didactische en inhoudelijke IT-kennis en -vaardigheden. Er is geconcludeerd dat het algemene niveau van IT-kennis en –vaardigheden momenteel onvoldoende is en dient te worden verbeterd.

2.1.5 Samenwerken en kennis delen Er is een sterke behoefte aan het verder delen van kennis en verdere samenwerking (tussen scholen, leerlingen, ketenpartners e.d.). Ook (zowel educatieve als ondersteunende) applicaties en informatie worden nog zeer fragmentarisch gepresenteerd. Het ontbreekt aan een IT-platform dat dit kan faciliteren.

2.1.6 Samenhang van informatie en gegevens Het ontbreekt binnen CVO ‘t Gooi aan een heldere informatie- en gegevensarchitectuur. Gelet op de toekomstige ontwikkelingen waarbij steeds meer digitale educatieve toepassingen en content zullen worden gebruikt is dit een potentieel groot risico. Educatieve en ondersteunende applicaties zullen immers steeds meer gegevens met elkaar gaan uitwisselen. Ook het gebruik van toepassingen uit ‘de cloud’ zal sterk toenemen. Om ook in de toekomst een goede werking van de IT-omgeving te waarborgen is het noodzakelijk om de samenhang tussen de verschillende ITsystemen te structureren en bewaken. Werken ‘onder architectuur’ is dan ook een voorwaarde.

2.2

Aanbevelingen EV adviseert om, op basis van de resultaten uit de interactieve sessies en de conclusies, de volgende vervolgstappen uit te voeren: 1

Uitbesteden beheer IT-infrastructuur Doel: het op orde brengen van de IT-infrastructuur waarbij een externe IT-dienstverlener het beheer van de IT-omgeving zal uitvoeren. De exacte scope zal in een Programma van Eisen worden beschreven waarna er middels een Europese aanbesteding een externe ITdienstverlener kan worden geselecteerd.

2

Inrichten IT-regieorganisatie Doel: het samenbrengen en afstemmen van vraag en aanbod op het vlak van IT binnen CVO ‘t Gooi. De focus ligt hierbij op het functioneel gebruik van IT binnen zowel het primaire als secundaire proces. Ook het bewaken van de samenhang van de IT-omgeving en het adequaat aansturen van externe IT-dienstverleners behoort tot het takenpakket.


pagina 9 van 28


3

Opstellen Plan van Aanpak kennis en vaardigheden Doel: de kennis en vaardigheden op het vlak van IT binnen CVO ‘t Gooi op een dusdanig niveau krijgen dat een kwalitatieve en effectieve inzet van IT in het onderwijs kan worden gerealiseerd. De focus ligt hierbij vooral op het gebruik van IT in de klas. Het verder gebruiken en toepassen van (bestaande) digitale content is hier een onderdeel van.

4

Implementeren van een Digitale Leer en Werk Omgeving (DLWO) Doel: het faciliteren van een digitaal platform voor leren en (samen)werken binnen CVO ’t Gooi.

5

Opstellen en onderhouden I-architectuur Doel: inzicht te verkrijgen in de samenhang tussen processen, applicaties en gegevens, verantwoorde keuzes ten aanzien van IT te kunnen maken en de ontwikkeling van IT te toetsen aan de gestelde kaders.

Deze aanbevelingen vormen een ‘roadmap’ voor de ontwikkeling van IT binnen CVO ‘t Gooi en zijn verder uitgewerkt in hoofdstuk 4.


pagina 10 van 28


3

Visie en beleid

3.1

Richting aan IT binnen CVO ‘t Gooi IT-ontwikkelingen gaan razendsnel. Ook binnen CVO ‘t Gooi wordt onderkend dat de toepassing van IT in de klas belangrijk is. Niet alleen kan met IT bijvoorbeeld effectiever worden gewerkt (o.a. door digitaal toetsen) maar de toepassing van IT sluit ook goed aan bij de belevingswereld van de leerlingen. Om alle, in de interactieve sessie geschetste en besproken, ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden is het noodzakelijk om een heldere visie en beleid op de toepassing van IT in het onderwijs binnen CVO ‘t Gooi te formuleren. De voor CVO ‘t Gooi belangrijkste kernwaarden zijn Ontwikkeling en Verbondenheid. Deze kernwaarden worden als volgt beschreven: “Vanuit ‘verbondenheid’ prikkelen wij leerlingen om een bijdrage te leveren aan de samenleving. Daar, én op school kunnen ze aan het werk met hun talent, zich ontwikkelen, zodat ze herkend en erkend worden. Dat maakt zowel het werk van de docent als het leren betekenisvol.” “Vanuit ‘ontwikkeling’ leggen wij accenten op sport (LOOT), kunst en cultuur, exact en techniek. Wij bieden een breed onderwijsaanbod, kleinschalig georganiseerd, geënt op de multimediale maatschappij. Onze leerlingen brengen wij verder dan een diploma alleen: wij leiden hen op voor de wereld van morgen. Iedere leerling wordt gestimuleerd om te excelleren op eigen niveau.” In het uitvoeringsplan ‘Kom verder’ van CVO ‘t Gooi is daarnaast het volgende opgenomen: “We ontwikkelen vóór 1 augustus 2014 een duidelijke visie op hoe we om willen gaan met het gebruik van digitale en sociale media in de organisatie, scholen, klassen en lessen. In deze visie wordt o.a. ingegaan op: ⋅

het plaatsen tijdonafhankelijk leren;

⋅

de mogelijkheden ter verbetering van het omgaan met verschillen in de klas/niveaudifferentiatie;

⋅

de benodigde ‘betrouwbare en snelle infrastructuur’, zowel technisch als organisatorisch;

⋅

de benodigde vaardigheden van de medewerkers in het gebruik ervan;

⋅

‘digidactisch’ personeel;

⋅

samenwerken en kennis delen met andere scholen op dit gebied.”

Daarnaast wordt in het uitvoeringsplan gesteld dat “in 2016: ⋅

hebben alle scholen een infrastructuur die het gebruik van genoemde media mogelijk maakt;

⋅

beschikken alle ’medewerkers over de vaardigheden die het verwezenlijken van bovenstaande visie mogelijk maakt.”


pagina 11 van 28


3.2

Visie op de toepassing van IT Door de kopgroep is in een tweetal sessies de visie op de toepassing van IT binnen het onderwijs van CVO ‘t Gooi opgesteld. Het gestelde in paragraaf 3.1 was daarbij de leidraad. Deze visie spitst zich toe op een viertal onderdelen: Prestaties, Ontwikkeling, Verbondenheid en Architectuur.

3.2.1 Visie op IT in het onderwijs: Prestaties ⋅

Bij CVO ‘t Gooi en zijn scholen wordt IT ingezet om leerlingen en medewerkers te helpen presteren op hun eigen niveau.

⋅

Hiervoor hebben wij: ⋅

IT zo in en rond de onderwijsprocessen opgenomen dat gedifferentieerd leren optimaal wordt ondersteund en dat IT aansluit bij de belevingswereld van de leerlingen en ouders.

⋅

Eindkwalificaties ten aanzien van IT-kennis en -vaardigheden opgesteld die leerlingen een bovengemiddeld vervolgperspectief, beroepsperspectief en maatschappelijk perspectief bieden.

⋅

Het verwerven, onderhouden en delen van IT-kennis en -vaardigheden door medewerkers planmatig ingericht.

⋅

Hiervoor beschikken wij over: ⋅

Medewerkers die over de juiste IT-kennis en -vaardigheden beschikken om leerlingen met inzet van IT te helpen presteren op hun eigen niveau.

⋅

Een minimumniveau en referentiekader ten aanzien van IT-kennis en -vaardigheden voor huidige en toekomstige medewerkers.

⋅

Een in de P&O-cyclus opgenomen systematiek ten aanzien van het verwerven, onderhouden en delen van IT-kennis en -vaardigheden.

3.2.2 Visie op IT in het onderwijs: Ontwikkeling ⋅

Bij CVO ‘t Gooi en zijn scholen is het voor leerlingen, ouders, medewerkers en ketenpartners mogelijk om op een veilige en stimulerende wijze te leren, samen te werken en kennis te delen.

⋅


Informatie plaatsen tijdonafhankelijk beschikbaar gemaakt.

⋅

Docenten en medewerkers de competentie laten verwerven om kennis te vermenigvuldigen door deze te delen.

⋅

Leerlingen, ouders, medewerkers en ketenpartners in staat gesteld bewust met media en informatie om te gaan.

⋅


Een IT-infrastructuur die het mogelijk maakt los van plaats, tijd en apparaat met elkaar verbonden te zijn

⋅

Een DLWO (Digitale Leer en Werk Omgeving) die het mogelijk maakt samen te werken en kennis te delen.

⋅

Een stelsel van organisatorische en technische maatregelen die het mogelijk maken veilig samen te werken en kennis te delen.


pagina 12 van 28


3.2.3 Visie op IT in het onderwijs: Verbondenheid ⋅

CVO ‘t Gooi en zijn scholen nemen beslissingen en maken keuzes ten aanzien van het op een verantwoorde en transparante wijze inzetten van IT.

⋅


De IT-functie zo georganiseerd dat vraag naar en aanbod van informatisering en automatisering bij elkaar wordt gebracht.

⋅

Een besturingsmodel voor IT ingericht waarin bewaakt wordt dat beslissingen herleidbaar en transparant tot stand komen.

⋅

Een kader opgesteld voor beslissingen ten aanzien van IT waarin effectiviteit (functionele aspecten), efficiëntie (financiële aspecten) en maatschappelijke aspecten (duurzaamheid) worden meegewogen.

⋅


Een planning en control cyclus ten aanzien van IT waarin bewaakt wordt dat inzet van IT aan de daarvoor gestelde kaders voldoet, zowel op de scholen als op het Centraal Bureau.

⋅

IT-beleid dat recht doet aan zowel de eigenheid van de scholen als de gemeenschappelijke kansen.

3.2.4 Visie op IT in het onderwijs: Architectuur ⋅

CVO ‘t Gooi en zijn scholen werken voor wat betreft de inzet en gebruik van IT ‘onder architectuur’ waarbij het uitgangspunt is dat centraal moet wat beter centraal kan, zonder de identiteit van de scholen te raken. De focus ligt hierbij op de onderliggende technologie.

⋅


Respect voor de onderwijskundige visie en werkwijze van de scholen.

⋅

Aandacht voor de balans tussen centraal en decentraal te organiseren en/of uit te voeren taken.

⋅ ⋅

Inzicht in de informatiehuishouding.


En actuele informatiearchitectuur waarin de elementen uit de informatiehuishouding, hun onderlinge samenhang en de kaderstellende principes worden beschreven.


pagina 13 van 28


4

Roadmap

4.1

Inleiding De roadmap geeft een overzicht van de vervolgstappen die CVO ‘t Gooi dient op te pakken om het beoogde resultaat (“Hoe organiseren wij IT dusdanig dat er optimaal rendement voor het onderwijs ontstaat?”) te concretiseren. Deze vervolgstappen zijn: 1

Uitbesteden beheer IT-infrastructuur.

2

Inrichten IT-regieorganisatie.

3

Opstellen Plan van Aanpak kennis en vaardigheden.

4

Implementeren van een Digitale Leer en Werk Omgeving (DLWO).

5

Opstellen en onderhouden I-architectuur.

De punten 1en 3 zijn vooral gericht op de korte termijn, 4 en 5 meer de lange termijn. Idealiter worden deze vervolgstappen uitgevoerd door de IT-regieorganisatie. Maar doordat deze nog ingericht dient te worden adviseert EV om tijdelijk een kwartiermaker in te zetten. Onder zijn leiding wordt gestart met het inrichten van de IT-regieorganisatie. De kwartiermaker is daarnaast verantwoordelijk voor de opzet, uitvoering en bewaking van de samenhang van de vervolgstappen en vult daarbij het organisatorisch deel zelf in. Hieronder valt onder andere het mede werven en het opstellen van de taakomschrijving van de informatiemanager. De paragrafen in dit hoofdstuk beschrijven de vervolgstappen meer in detail.


pagina 14 van 28


4.2

IT-dienstverlening

4.2.1 Algemeen Bij de keuze voor een IT-dienstverlener voor CVO ‘t Gooi zal de nadruk op het technisch beheer dienen te liggen. CVO ‘t Gooi zal zelf de functionele invulling blijven bepalen en wenst hierin ook een mate van vrijheid voor en tussen de scholen. De IT-infrastructuur zal daarnaast flexibel moeten zijn, in de zin dat er niet alleen snel op nieuwe ontwikkelingen kan worden ingespeeld, maar dat ook de verschillen per school mogelijk zijn. Bovenal dient de kwaliteit van het netwerk en bijbehorende diensten van hoog niveau te zijn. Dit zijn de uitgangspunten waarop de selectie van een IT-dienstverlener zal moeten plaatsvinden.

4.2.2 IT-dienstverleners IT in het onderwijs wordt steeds meer door externe dienstverleners gefaciliteerd. De reden hiervoor is dat de onderliggende technologie steeds complexer wordt. Ontwikkelingen als virtualisatie en cloud computing kunnen door een onderwijsinstelling zelf nog nauwelijks worden bijgehouden. Tegelijkertijd zijn ze een essentiële voorwaarde om de beschikbaarheid van de IT-infrastructuur te kunnen waarborgen. Daarnaast is IT natuurlijk geen core business voor een school. IT-dienstverleners in het onderwijs zijn ruwweg te verdelen in twee groepen. Enerzijds de partijen die een onderwijsinstelling zoveel mogelijk proberen te ontzorgen door het gehele beheer over te nemen. Hierbij wordt de gehele keten, van datacenter tot applicatiedistributie op de pc volledig door de dienstverlener beheerd. Anderzijds de partijen die zich beperken tot het ‘technisch beheer’ met een minder specifieke onderwijsfocus. Deze laatste partijen zijn sterk in opkomst binnen het onderwijs. De belangrijkste redenen hiervoor zijn dat applicaties steeds meer op eenvoudige manier vanaf het internet beschikbaar zijn en door de opkomst van zowel BYOD als cloud computing. Aan het beheer hiervan hoeft de IT-dienstverlener nauwelijks nog aandacht te schenken en dit zijn juist de aspecten waar de 1e type dienstverlener haar bestaansrecht aan ontleent.

4.2.3 Uitgangspunten IT-dienstverlening voor CVO ‘t Gooi Het door de kopgroep geformuleerde uitgangspunt is dat CVO ’t Gooi de noodzakelijke IT-infrastructuur als dienst gaat afnemen bij een IT-dienstverlener.


pagina 15 van 28


Kwaliteit en Flexibiliteit worden hierbij als belangrijkste voorwaarde gezien. Gegeven de richting die IT in het algemeen en voor CVO ’t Gooi in het bijzonder opgaat, maakt dat de voorkeur uitgaat naar een IT-dienstverlener die niet per definitie focus op het onderwijs heeft. Beschikbaarheid van de IT-omgeving staat voorop, kennis van onderwijs is ondergeschikt. Dit is namelijk de specifieke taak van de eigen IT-regieorganisatie. Bovengenoemd uitgangspunt vraagt om een dienstverlener die de IT-infrastructuur beheert en koppelingen met externe (cloud) systemen faciliteert. De door de IT-dienstverlener beheerde omgeving dient bovenal flexibel te zijn en toekomstige ontwikkelingen niet te belemmeren. Ook de verschillen tussen de scholen moeten door de IT-dienstverlener ondersteund worden. Deze dienstverlening betreft op hoofdlijnen: ⋅

Het leveren van een infrastructuur vanuit een extern datacenter (servers, dataopslag e.d.).

⋅

Het beheer van centrale hardware en netwerk inclusief monitoring.

⋅

Het deels (technisch) beheren van werkplekken.

4.2.4 Actiepunten Het hier gestelde leidt tot de volgende actiepunten: ⋅

Stel een Programma van Eisen op voor de gewenste IT-dienstverlening.

⋅

Selecteer middels een Europese aanbesteding een IT-dienstverlener.

⋅

Breng de consequenties voor de eigen organisatie in kaart (welke taken blijven er achter op de scholen en hoe organiseren we dit) en beschrijf de noodzakelijke maatregelen.


pagina 16 van 28


4.3

IT-regieorganisatie

4.3.1 Algemeen De organisatie van IT binnen CVO ’t Gooi zal zich voornamelijk moeten richten op het bij elkaar brengen van de vraag en het aanbod. De vraagzijde betreft vanzelfsprekend het onderwijs binnen CVO ‘t Gooi. Hier wordt bepaald hoe en wat men op het vlak van IT wil gaan toepassen (in de klas). Tegelijkertijd dient het aanbod hierop te worden aangepast. Omdat de operationele IT-taken aan de aanbodzijde (beheer, implementatie e.d.) in de toekomst door externe partijen zullen worden uitgevoerd spreken we hier dan ook van een IT-regieorganisatie. De op te zetten ITregieorganisatie moet zich niet alleen richten op het aansturen en monitoren van automatisering (externe dienstverleners) maar vooral op het aansturen en monitoren van de informatisering. Immers, ‘hoe’ we IT in de klas gaan toepassen krijgt een steeds zwaardere rol dan ‘wat’ we daarvoor gebruiken.

4.3.2 Gewenste inrichting IT-regieorganisatie De informatiemanager speelt een cruciale rol binnen de inrichting van de IT-regieorganisatie. Niet alleen het bewaken van de kaders (wat doen we wel en wat niet) en het aansturen van de externe dienstverleners behoren tot het taakgebied van de informatiemanager. Middels de I-coaches zal hij of zij daadwerkelijk ‘het gesprek’ moeten aangaan met het onderwijs (lees: de scholen, directies, e.d.) en de daadwerkelijke behoefte helder moeten krijgen. In de 2e interactieve sessie is door de deelnemers een voorkeur uitgesproken voor een decentraal model. Hierbij heeft in principe elke school een eigen I-coach (mogelijk dat bijvoorbeeld twee scholen een I-coach delen). Kennisdeling tussen de verschillende I-coaches vindt plaats middels een centraal gefaciliteerd overlegorgaan (I-platform). Dit model doet recht aan de verschillen tussen de scholen en geldt in de regel als het meest gewenste model. Belangrijk is wel dat de Icoaches binnen het I-platform niet alleen inspireren maar ook gaan organiseren. Hier ligt een belangrijke taak voor de informatiemanager. Om voor de korte termijn echter grote stappen te kunnen maken is dit model minder geschikt. Zoals besproken in de 2e interactieve sessie is het wellicht gewenst om in eerste instantie een aantal I-coaches centraal te plaatsen (met meer effectieve tijd voor deze rol). Deze I-coaches kunnen dan (op basis van het ‘train de trainer’ principe) docenten met affiniteit voor IT intensief gaan begeleiden. Deze i-docenten kunnen dan vervolgens de overige docenten op de school gaan begeleiden. In de verdere uitwerking van de IT-regieorganisatie door de kwartiermaker dient juist deze tijdelijke organisatie met bijbehorende rollen goed te worden beschreven.


pagina 17 van 28


Onderstaande organisatieschets leidt er toe dat er een duidelijke scheiding komt tussen Automatisering en Informatisering. De verbinding tussen beide wordt gerealiseerd door de informatiemanager.

De informatiemanager zit niet alleen het overleg van I-coaches (I-platform) voor maar bewaakt de afstemming tussen de verschillende scholen inzake de toepassing van IT in het onderwijs voor CVO ‘t Gooi. Hoewel de I-coach voor de directie van de scholen het eerste aanspreekpunt is inzake ITontwikkelingen zal ook de informatiemanager hier een belangrijke rol spelen.


pagina 18 van 28


4.3.3 Taken en rollen binnen de IT-regieorganisatie ⋅

Informatiemanager ⋅

Bewaakt en onderhoudt de I-architectuur (principes) en de samenhang van de ITontwikkelingen binnen CVO ‘t Gooi en adviseert het directieoverleg hierover gevraagd en ongevraagd.

⋅

Zit het I-platform voor en draagt daarmee zorg voor de ontwikkeling van de vraagkant (informatisering) binnen CVO ‘t Gooi.

⋅

Fungeert als brug tussen het onderwijs (waaronder de I-coaches en directies van de scholen) en de IT-dienstverlener om de afstemming tussen vraag en aanbod tot stand te brengen.

⋅

Stemt mogelijke implementatie van nieuwe ontwikkelingen of systemen met externe leveranciers af.

1

Vijf verwachtingen over de

Vijf verwachtingen over de

informatiemanager die je wel mag

informatiemanager die je niet mag

hebben:

hebben:

hij/zij overziet het onderwijs en de

1

techniek tot in detail kan uitleggen;

rol van IT daarin vanuit een bedrijfskundig en/of

2

hij/zij spreekt de taal van het

3

hij/zij kent de kracht en zwaktes

4

hij/zij bepaalt het IT-beleid;

van de interne en externe IT-

5

hij/zij is verantwoordelijk voor de

aanbieders; 4

hij/zij schrijft onpersoonlijke dikke rapporten;

onderwijs en de bestuurder; 3

hij/zij is de opdrachtgever van ITprojecten;

onderwijskundig perspectief; 2

hij/zij is een IT-techneut die de

managementinformatie.

hij/zij kan mensen met elkaar in contact brengen, hij/zij verbindt; hij/zij kan verbeelden, de toekomst een gezicht geven.

⋅

I-coach ⋅

Stimuleert en coacht de docenten en het managementteam binnen een school. Hij of zij geeft zowel gevraagd als ongevraagd advies naar aanleiding van de IT-behoeften van de school in relatie tot de ontwikkelingen ten aanzien van IT in het onderwijs.

⋅

Ondersteunt de implementatie van nieuwe onderwijstoepassingen door onder andere het organiseren van scholing. Hij/zij gebruikt het overleg van I-coaches (I-platform) als vraagbaak of als plek om ontwikkelingen te bespreken en te toetsen.

⋅

Richt zich volledig op de toepassing van IT in het onderwijs en bemoeit zich nadrukkelijk niet met de Automatisering.

⋅

Bewaakt de ‘eigenheid’ inzake IT-behoeften van de school waar hij of zij actief is.


pagina 19 van 28


Vijf verwachtingen over de I-coach die

Vijf verwachtingen over de I-coach die

je wel mag hebben: 1

hij/zij overziet het onderwijs en de

je niet mag hebben: 1

hij/zij is het aanspreekpunt bij IT

2

hij/zij adviseert over IT-

rol van IT daarin vanuit een onderwijskundig perspectief; 2

hij/zij spreekt de taal van de docent;

3

infrastructuur (Wifi e.d.); 3

hij/zij kent de mogelijkheden van het toepassen van IT in de klas;

4

storingen;

hij/zij bepaalt welke software wordt aangeschaft;

4

hij/zij bepaalt het beleid.

hij/zij kan de toepassing van IT in het onderwijsproces goed plaatsen en uitleggen.

⋅

Lokale ondersteuner ⋅

Draagt zorg voor de lokale ondersteuning. Dit betreft werkzaamheden als het vervangen van een lamp voor een beamer, het verplaatsen van een pc, et cetera. De lokale ondersteuner is het eerste aanspreekpunt voor docenten bij storingen en zet deze door naar de IT-dienstverlener. Genoemde werkzaamheden zijn eenvoudig van aard en worden ook wel ‘1-minuut’ werkzaamheden genoemd. Alle meer complexe taken worden door de IT-dienstverlener uitgevoerd.

⋅

Functioneel beheerder ⋅

Om ervoor te zorgen dat applicaties de door gebruikers gewenste functionaliteiten leveren is het noodzakelijk dat, voor de kernsystemen (kernregistratie, ELO/DLWO, Finance & Control, HRM) functioneel beheer is ingericht.

⋅

De functioneel beheerder zorgt ervoor dat de functionaliteit van applicaties aan blijft sluiten bij de onderwijs- en administratieve processen.

⋅

Functioneel beheer ligt deels op centraal en deels decentraal.


Werk de inrichting van de IT-regieorganisatie (inclusief de benodigde formatieruimte) verder in detail uit.

⋅

Stel de profielschetsen (inclusief het vereiste niveau) voor de verschillende functies en rollen op.

⋅

Beschrijf de noodzakelijke processen.


pagina 20 van 28


4.4

Kennis en vaardigheden

4.4.1 Algemeen De kennis en vaardigheden van docenten binnen CVO ‘t Gooi moeten omhoog. Er is binnen de kopgroep een stevige ambitie uitgesproken waarbij is geconcludeerd dat vrijblijvendheid van docenten ten aanzien van het wel of niet ‘meedoen’ met IT-ontwikkelingen niet meer wordt geaccepteerd. De IT-regieorganisatie zal een Plan van Aanpak dienen op te stellen voor het verhogen van de kennis en vaardigheden. Er zijn hiervoor verschillende modellen beschikbaar, zoals TPACK-NL1 (zie afbeelding links) en het model van Kennisnet2. CVO ‘t Gooi dient hierin zelf nog een keuze te maken. Hierbij is door de kopgroep wel duidelijk aangegeven dat dit niet betekent dat alleen de technische vaardigheden verder dienen te worden ontwikkeld. Juist het zelf (deels) arrangeren van digitale content vraagt mogelijk ook om een verdieping van de inhoudelijke en didactische vaardigheden.


Neem het verwerven, onderhouden en delen van IT-kennis en -vaardigheden op in het aannamebeleid en de functionerings- en beoordelingssystematiek.

⋅

Pak het verwerven en op peil brengen van IT-kennis en -vaardigheden gestructureerd aan (opstellen Plan van Aanpak).

⋅

Faciliteer CVO ‘t Gooi-medewerkers in het delen van kennis over IT en het helpen van collega’s in het succesvol toepassen van IT in de les.

Ten aanzien van het opstellen van competentieprofielen en het bewaken daarvan wordt sterk geadviseerd gebruik te maken van reeds bestaande informatie en ervaring op dit vlak.

1 Nederlandse vertaling van het TPACK model van Matthew Koehler en Punya Mishra, Zie ook http://www.tpack.nl/over-tpacknl.html 2 ”ICT-bekwaamheid voor leraren”, Kennisnet 2012


pagina 21 van 28


4.5

Digitale Leer en Werk Omgeving

4.5.1 Definitie DLWO Een DLWO is een digitaal platform dat het mogelijk maakt om beter en effectiever informatie en toepassingen te delen en op een eenduidige wijze te presenteren. Een DLWO is geen applicatie of systeem op zich. “De DLWO is het geheel van systemen dat het studenten, medewerkers en gasten van onderwijsinstellingen mogelijk maakt om hun activiteiten uit te voeren. De DLWO is daarmee dus geen systeem of applicatie, maar een door een instelling georganiseerd samenstel van digitale diensten.”3 De schematische weergave4 laat zien dat de initiële Electronische Leer Omgeving (ELO) samen met ondersteunende systemen (roosteren, mail), digitale content e.d. de DLWO gaat vormen. Het is vooral de eenduidige presentatie (ieder zijn of haar eigen toegangspoort) die hier een cruciale rol speelt. De implementatie van een DLWO is meer een programma dan een project. Het bestaat immers uit verschillende onderdelen en kan op termijn verder (organisch) groeien. Daarnaast geldt dat een DLWO op zich niet garandeert dat er wordt samengewerkt of kennis gedeeld. Dit blijft ‘mensenwerk’. Het daadwerkelijk gebruik van het platform door de eindgebruikers dient dan ook een prominente rol in het programma te krijgen.


Start een programma ‘DLWO’, inclusief een programmamanager.

⋅

Stel een Plan van Aanpak op voor de implementatie van een DLWO inclusief een faseplanning.

3 Adviesrapport DLWO 2010, SURFnet 4 Weergave volgens It’s Learning


pagina 22 van 28


4.6

I-architectuur

4.6.1 Algemeen Het stroomlijnen van het gegevensverkeer tussen de educatieve applicaties en de onderwijsondersteunende applicaties (Kernregistratie, Finance & Control, HRM) wordt steeds belangrijker aangezien er steeds meer gegevens in onderwijsprocessen door educatieve applicaties worden gegenereerd. Om processen en applicaties goed van gegevens te kunnen blijven voorzien is een architectuur noodzakelijk. Deze zogeheten I-architectuur kan dan gebruikt worden als “toetssteen” voor beslissingen en als hulpmiddel om discussie over bedrijfsprocessen, applicaties, en technologie minder complex te maken door te laten zien hoe zaken met elkaar samen (moeten dan wel zouden moeten) hangen. Onderstaande schematische weergave kan worden gezien als een blauwdruk voor de binnen het onderwijs in het algemeen geldende processen. Vanuit dit startpunt kan er vervolgens een architectuurplaat van de voor CVO ‘t Gooi relevante onderdelen worden gemaakt.


pagina 23 van 28



⋅

Start met het opstellen van globale enterprise-architectuur die bestaat uit: ⋅

Proces-architectuur (bijvoorbeeld Triple-A).

⋅

Applicatie-architectuur (Kernsystemen).

⋅

Gegevensarchitectuur (I-architectuur).

Bepaal op welke wijze de I-architectuur wordt onderhouden en vastgelegd: ⋅

Tooling.

⋅

Governance.


pagina 24 van 28


Bijlage A:

Samenvatting interviews

Samenvatting: Visie op ICT in het onderwijs ⋅

Bij zowel scholen als CvB wordt onderkend dat een CVO-brede Visie op ICT in het onderwijs noodzakelijk is en snel moet worden opgesteld.

Organisatie en besturing van ICT ⋅

Rol en positionering ICT-afdeling: nu te weinig afstemming met vraag (onderwijsproces) en aanbod (technologische ontwikkeling).

⋅

Rol ICT-overleg is niet helder: te veel AUTOMATISERING, te weinig INFORMATISERING.

⋅

Organisatie van ICT moet beter: te weinig sturing en mandaat, beleid ontbreekt en beslissingen worden ad hoc genomen.

Kennis en Vaardigheden ⋅

Het plaatsen tijdonafhankelijk delen van kennis en vaardigheden wordt onvoldoende gefaciliteerd.

⋅

Verschillend niveau en beeld op en in de scholen; bijscholing zou verplicht moeten zijn.

Infrastructuur/Architectuur ⋅

Onvoldoende samenhang tussen elementen van infrastructuur respectievelijk. informatiehuishouding.

Uitspraken uit interviews: Visie op IT in het onderwijs •

Op de scholen zijn er ideeën over wat er aan ICT zou moeten komen, er is echter geen idee waarom men IT-middelen aanschaft.

•

ICT-gerelateerde beslissingen worden niet getoetst aan CVO-brede visie.

•

Er is geen helder beeld hoe ICT “er uit zou moeten zien”.

•

Scholen zijn leidend in de inhoud en medeverantwoordelijk voor het tot stand komen van een Visie op ICT in het onderwijs!

•

Gebrek aan samenhang tussen plannen en activiteiten m.b.t. ICT.

•

Wat er wordt gedaan lijkt afhankelijk van toevalligheden.

•

Het succes van “wat” wordt bepaald door het “hoe”.

•

Als we LL2020 waar willen maken en gedifferentieerd onderwijs willen geven moeten we ICT inzetten!

•

ICT is een middel waar we niet bang voor moeten zijn.

•

Er is vaak sprake van een kloof tussen beleid en uitvoering ervan.

•

Scholen in NL die stevig op ICT in het onderwijs inzetten staan laag in de lijstjes.

•

Scholen moeten zich niet bezig houden met vragen over hardware en bekabeling maar met functionele vragen.

•

Hoe kwetsbaar wil je zijn?

•

Wat doe je als de ICT het niet doet?

•

Tussen (en in) scholen verschillen in visie op digitale content.

•

Sommige scholen dwingen het CVO-beleid “Gebruik de ELO” af!


pagina 25 van 28


Organisatie van ICT: ICT-Overleg ⋅

In ICT-overleg gaat het over Automatisering (technische zaken).

⋅

ICT-overleg bespreekt keuzes t.a.v. IT en legt deze voor aan CvB.

⋅

Niet helder hoe keuzes worden gemaakt (Grootste school eerst?).

⋅

Niet helder hoe de uitvoering aan het beleid en de gemaakte keuzes wordt gekoppeld.

⋅

ICT-manager rapporteert aan ICT-overleg.

Organisatie van ICT: ICT-afdeling ⋅

Ik wil geen ICT-afdeling maar mensen die me helpen om ICT in het onderwijs succesvol in te zetten.

⋅

De helpdesk doet wat ze kan, onvoldoende beeld over wat de andere ICT-medewerkers doen.

⋅

CVO lijkt onvoldoende grip op de ICT-afdeling te hebben en krijgt ze niet in beweging.

⋅

ICT-afdeling zou meer kennis en ervaring m.b.t. Informatisering van buiten moeten inbrengen.

⋅

ICT-afdeling handelt reactief en toont te weinig initiatief.

⋅

Prestatieniveau niet stabiel door de jaren heen.

⋅

Is de ICT-afdeling gegeven de kwaliteit niet erg groot in verhouding tot vergelijkbare OWorganisaties?

⋅

Kennis, vaardigheid en competenties medewerkers zijn onvoldoende om mee te groeien.

⋅

ICT-afdeling moet zich juist ook met informatisering bezighouden en niet alleen met automatisering.

⋅

Het werk verandert nu al (steeds minder applicatiebeheer).

⋅

De wens dienstbaar te zijn komt niet terug in het gedrag van de ICT-afdeling.

⋅

ICT lijkt de onderwijsprocessen niet te begrijpen.

⋅

De ICT-afdeling communiceert niet altijd even goed.

⋅

Balans tussen hobbyisme (emotie) en professionaliteit (ratio) lijkt scheef.

⋅

Collectieve ambitie lijkt niet overeen te komen met de persoonlijke ambities.

⋅

Beweging van ‘zelf doen’ naar ‘anders doen’ wordt door de ICT-afdeling herkend, er wordt al steeds meer extern gehost .

⋅

Sommige scholen hebben “dedicated” ondersteuning vanuit ICT (5 dg/wk - 0,5 dg/wk).

⋅

Sommige scholen hebben “dedicated” contactpersoon vanuit ICT.

Organisatie van ICT: Besturing van IT ⋅

Wij zijn “schoolmeesters” en hebben de kennis niet (en willen die ook niet hebben) om te sturen op de juiste technische oplossing.

⋅

CvB wil op basis van relevante argumenten een keuze maken uit voorgelegde scenario’s (vergelijk “de garage”).

⋅

Er zijn te veel schijven en de verantwoordelijkheden zijn niet helder belegd.

⋅

Denk na welke kennis je nodig hebt om niet te afhankelijk van leveranciers te worden.

⋅

Het moet duidelijk worden waar de scholen met functionele vragen terecht kunnen.

⋅

Scholen moeten niet voor alles waar een 220V stekker aan zit bij ICT komen.

⋅

Er zijn scholen die tijd vrij roosteren voor een “I-coach”-achtige functie.


pagina 26 van 28


Kennis en Vaardigheden ⋅

“Bij elkaar in de klas kijken” is heel gewoon.

⋅

“Flipping the classroom” niet voor iedere school/docent vanzelfsprekend.

⋅

Is onze cultuur wel de ideale voor het delen van kennis en vaardigheden?

⋅

Verschillen in ICT-kennis en -vaardigheden tussen de scholen.

⋅

Gebrek aan technische kennis en vaardigheden voor digitalisering van het onderwijs.

⋅

Didactische ICT-kennis en -vaardigheden essentieel om inzet van ICT af te stemmen op het onderwijsmodel.

⋅

ICT-kennis en -vaardigheid is belangrijker ten aanzien van arrangeren en toepassen dan ten aanzien van ontwikkelen van leermateriaal.

⋅

Medewerkers staan open voor “bijscholing.”

⋅

Bijscholing op basis van minimumniveau zou verplicht moeten zijn.

⋅

Er zijn scholen waar ICT-kennis en -vaardigheden al structureel besproken (FuGe) worden.

⋅

Geen gezamenlijke oplossing voor delen van bestanden.

⋅

Wat wordt mijn rol als docent onder invloed van ICT?

⋅

Tussen en in scholen verschil tussen jonge en oudere docenten.

Infrastructuur ⋅

Wifi en open internet is goed voor elkaar.

⋅

Veel verschillende oplossingen voor gelijke functionaliteit.

⋅

Wat voor iedereen dezelfde functionaliteit biedt moet gezamenlijk worden.

⋅

Aanjagers als “digitaal examineren” niet overal beleid vanwege slechte infrastructuur.

⋅

Infrastructuur niet “onder architectuur”.

⋅

Aanpassingen worden wel opgepakt maar niet “doorgepakt” (GroupWise).

⋅

Geen visie/plan ten aanzien van devices nieuwbouw.

Architectuur ⋅

Scholen gebruiken verschillende roosterprogramma’s.

⋅

Geen standaardisatie in educatieve applicaties.

⋅

Verantwoordingsinformatie en marktinformatie worden op maat gemaakt.

⋅

Geen gegevens- en informatiearchitectuur.


pagina 27 van 28

IT-Bestemmingsplan CVO t Gooi

Recommend Documents