Interview Ricky Koole

Magazine voor musici en acteurs

In dit nummer (juli 2009)

Interview Ricky Koole

Petitie aan de cultuurwoordvoerders Verlenging beschermingsduur naburige rechten Stem op de genomineerden Gouden Notekraker 2009 Vergadering van Aangeslotenen

Juli 2009 • NORMA Nieuws • Magazine voor musici en acteurs

inhoud ‘Ik denk dat ik een betere zangeres ben doordat ik zoveel acteer’

4

Verlenging beschermingsduur naburige rechten versterkt positie uitvoerende kunstenaar 10 Acteurs en musici overhandigen petitie aan cultuurwoordvoerders

12

colofon NORMA - naburige rechten musici en acteurs Louise Wentstraat 186 1018 MS Amsterdam Postbus 2995 1000 CZ Amsterdam T 020 - 627 27 98 F 020 - 626 96 97 E [email protected] www.stichtingnorma.nl Redactie Wisso Wissing (hoofdredacteur) Ruud Zinzen (eindredacteur) Maaike Boomstra, Marjan Feiken, Anita Verheggen

Gouden Notekraker viert 35-jarig bestaan op televisie

16

Met medewerking van Carolien de Boer

In première: het Nationaal Jeugd Jazz Orkest

18

Basisvormgeving Frissewind visuele_communicatie

Vergadering van Aangeslotenen

20

Omslag: Ricky Koole beeld: Hollandse Hoogte / Marco Bakker

Lay-out Robert Swart Druk Boeijinga, Apeldoorn

Voorwoord D

it nummer van NORMA Nieuws staat in het teken van actie. Steeds vaker krijg ik van aangeslotenen te horen: “NORMA zorgt ervoor dat er eindelijk iets gebeurt.” NORMA staat ook volop in de publiciteit met haar acties. Er is veel media-aandacht voor de verschillende NORMAprojecten. Zo stond er een artikel in de Sp!ts over acteurs die dvd-royalty’s willen zien, en was er met Kerstmis aandacht in RTL Boulevard en andere media voor de acteurs in de tv-serie Flodder die een herhalingsvergoeding van de producent eisen. Vorige maand was NORMA veelvuldig in het nieuws met de petitie “Invoering thuiskopieheffing mp3-spelers en dvd-harddiskrecorders” die door een groot aantal rechthebbenden aan twee cultuurwoordvoerders van de Tweede Kamer werd aangeboden. Tijdens de Vergadering van Aangeslotenen op 29 juni jl. is toegelicht wat NORMA in de komende maanden allemaal in petto heeft. Het nieuwe verdeelsysteem VUIK2 is in gebruik genomen en in augustus is ook het inlogsysteem voor aangeslotenen My NORMA operationeel. In september wordt een uitspraak verwacht in de bodemprocedure die tegen de Staat is aangespannen over een heffing op dvd-harddiskrecorders en mp3-spelers. De procedure in

hoger beroep tegen de kabelmaatschappijen UPC en Ziggo zal voortvarend worden aangepakt en wij hebben het volste vertrouwen in de uitkomst. Deze maand zijn de onderhandelingen met de Publieke Omroep over o.a. een herhalingsvergoeding begonnen. De NORMA-lobby zet alles op alles om de verlenging van de beschermingstermijn voor naburige rechten van 50 naar 70 jaar erdoor te krijgen. NORMA is ook internationaal actief voor de verbetering van naburige rechten van acteurs en musici in audiovisuele producties. Ja, die aangeslotenen hebben gelijk: Bij NORMA zitten we niet stil, er wordt permanent gewerkt aan de uitoefening en handhaving van de door acteurs en musici aan NORMA toevertrouwde rechten. NORMA staat ervoor dat het contract met onze aangeslotenen ook inhoud krijgt. Dat is onze missie!

Amsterdam, juli 2009 Wisso Wissing Directeur NORMA

beeld: Hollandse Hoogte / Marco Bakker

‘Kunst is geen luxe goed, het is een primaire behoefte van mensen’ Wat kan ze eigenlijk niet? Ricky Koole trakteert haar publiek op schitterende vertolkingen van bijna vergeten popsongs en mooie tv-, theater- en filmpersonages. Haar veelzijdigheid is haar handelsmerk en zorgt voor een hectisch bestaan waarbij ze regelmatig meerdere rollen op één dag speelt. Zo vlak tegen de zomer is Koole bezig met de laatste opnamen van de tv-serie ‘Verborgen Gebreken’ over het wel en wee van een makelaarskantoor. “Nog even en dan hebben we het tweede seizoen van de serie erop staan. Dan is het zomervakantie. Ik heb waarschijnlijk nog wel wat draaidagen, geef wat concertjes en ga een nieuwe cd maken maar er breekt wel een wat rustiger periode aan. Dat vind ik erg fijn want ik heb me helemaal gek gewerkt.”

Samen met haar partner Leo Blokhuis toerde ze tot eind maart langs de theaters met het programma ‘Harmonium’ terwijl de opnamen van ‘Verborgen Gebreken’ in volle gang waren. “Zo’n theaterprogramma is af en toe wat lastig te combineren met tv-opnamen want het betekent dat je soms van zes uur ’s morgens tot 2 uur ’s nachts werkt. Dan slaap je heel weinig maar soms komt dat zo uit. Anders kun je zo’n hele televisieserie niet doen omdat er al een theatertour gepland staat en dat vind ik dan ook weer zonde. Voor tv bellen ze je soms één week van te voren om te vragen of je de komende drie weken kunt komen draaien terwijl voor theater alles anderhalf jaar van te voren wordt gepland. Ik weet bijvoorbeeld nu al waar ik in 2010 sta.”

‘Ik denk dat ik een betere zangeres ben doordat ik zoveel acteer’ Niet alleen in haar theatershows is zangeres en actrice Ricky Koole op zoek naar wat ze voorheen nog niet durfde. Ook zakelijk neemt ze risico’s met haar voorstellingen en cd’s in eigen beheer. tekst: Anita Verheggen

Dus je bent alweer bezig met een nieuwe theatertour? Ja, in januari ga ik weer een nieuw theaterprogramma, getiteld ‘Laagland’, maken met Leo Blokhuis die heel veel over muziek weet. Ik zing daarin met een band, maar vertel ook. ‘Harmonium’ is een ontzettend leuke voorstelling geworden en er bleek ook veel publiek voor te zijn. Wat heel fijn is want we zijn zelf de producent en dat is altijd vrij lastig. Het betekent dat je alles zelf moet voorschieten, alles zelf organiseert en hoopt dat het allemaal rendabel blijkt. Dat is het bijna nooit echt want een voorstelling met muzikanten, licht- en geluidstechnici, een regisseur en decor is gewoon heel duur. Maar ik heb niets te klagen hoor. Ik ben heel blij dat m'n cd op de radio wordt gedraaid en dat er aandacht voor is op tv en het gaat ook goed met de verkoop van mijn cd’s. Het is niet meer wat het vroeger was omdat er natuurlijk over het algemeen veel minder cd’s worden verkocht maar ik ben eigenlijk hartstikke trots want ik doe het helemaal zonder platenmaatschap-

pij. Het is ook te gek dat je via NORMA de verkoop van je cd op iTunes kunt regelen. Als zelfstandig ondernemer is het heel leuk dat je die mogelijkheid krijgt en zo een beetje je winkeltje kan drijven. En ik krijg veel ontroerende reacties op m’n cd’s. Noem eens een voorbeeld? Nou, iemand die zegt dat ze tien cd’s van me heeft gekocht om onder haar vriendinnen te verdelen omdat mijn cd haar door haar relatiecrisis heeft geholpen. Dan denk ik “Oh, ik heb zelf ook zo’n cd gehad die ik in slechte tijden achter elkaar heb gedraaid”. Dan is het toch te gek als mijn cd ook zo gebruikt kan worden: om bij te janken of keihard mee te zingen. Dat is wat muziek moet doen!

Ziel en zaligheid Door je veelzijdigheid doe je veel uiteenlopende projecten. Heb je dat zelf zo voor ogen gehad toen je aan het begin van je carrière stond? Ik kon natuurlijk niet voorzien dat het zo

goed zou gaan maar ik wilde wel heel graag actrice én zangeres worden. Ik had daarbij Willem Nijholt als voorbeeld van dat dit ook echt mogelijk is. Hij is een goed acteur én een goede zanger. Maar er zijn niet zoveel mensen die dat actief combineren. Af en toe is dat ook best ingewikkeld. Niet zozeer voor mijzelf… maar mensen vinden het soms vreemd. Die willen liever dat je je bij één ding houdt. Ik zou niet weten wat dat dan moet zijn want ik vind het allebei heel leuk. Ik kies dan sowieso voor mijn eigen theatervoorstelling want daar kan ik combineren wat ik wil. Alles wat ik geleerd heb komt daar bij elkaar. Daar zing ik niet alleen maar spreek ik ook en schrijf ik zelf de verhalen. Maar het is wel eens lastig: sommige mensen kennen me echt als actrice en sommigen als zangeres. Mensen die me als zangeres zien zeggen wel eens tegen me: “Je zou misschien eens in een film moeten spelen.” Of mensen die me horen zingen in een toneelstuk: “Goh, daar moet je meer mee doen”, terwijl ik meerdere cd’s heb gemaakt! Die werelden lijken zo ver

5

Ricky Koole en Leo Blokhuis tijdens hun voorstelling ‘Harmonium’ beeld: Beer Buijsman

uit elkaar te liggen. Als je je eigen voorstelling maakt wil je dat al die publieksgroepen komen. Ik wil iedereen duidelijk maken dat ik én dat meisje van die film én dat meisje van

die cd ben. Het ligt ook niet zo ver uit elkaar. Het is allemaal verhalen vertellen, maar de ene keer op muziek en de andere keer niet. Het zijn verschillende vormen maar het doel

‘Ik ben eigenlijk hartstikke trots want ik doe het helemaal zonder platenmaatschappij’ 6

blijft hetzelfde namelijk mensen ontroeren of aan het lachen maken. Een moment van bezinning, troost of inspiratie bieden. Zoals Anthony and the Johnsons die ik laatst zag optreden in Carré. Het hele theater stond op z’n kop! Ik vind het altijd mooi als een concert iets theatraals heeft, en dat je meer te weten komt over de persoon die staat te zingen. Het is zo mooi als iemand met veel overgave staat te zingen en zichzelf durft te

laten zien. Anthony and the Johnsons is een inspiratie voor heel je houding op toneel: ik moet wat meer schijt hebben aan iedereen en meer durven doen wat ik écht mooi vind. Als je je eigen voorstelling moet maken wil je altijd op zoek naar wat je hiervoor misschien nog niet durfde. Zoals in mijn laatste voorstelling waar ik een hele heftige blues heb gezongen en dacht dat ik dat niet kon doen als ontzettend Hollands meisje. Maar het was het lekkerste nummer om te doen. Dus het is eigenlijk heel leuk om steeds weer te onderzoeken of ik nog verder durf te gaan, of ik me nog meer durf over te geven.” De nieuwe voorstelling ‘Laagland’ van Koole en Blokhuis krijgt dezelfde opzet als de vorige. Net als bij ‘Harmonium’ wordt het een mix van een klein college, een concert en een theatervoorstelling waar het publiek de gelegenheid krijgt om mee te praten over eigen persoonlijke ervaringen bij bepaald repertoire. Koole: “Over de inhoud zijn we nog in de brainstormfase. Dat is wel gek want op sommige plaatsen is de nieuwe voorstelling al uitverkocht.” Levert dat niet een enorme druk op? Nee, dat is toch ontzettend leuk! Ik ben er van overtuigd dat we iets moois gaan maken en als mensen nu al zin hebben in de volgende voorstelling vind ik het een enorme uitdaging om er voor te zorgen dat het weer net zo mooi wordt. Ik denk dat ik een betere zangeres ben doordat ik zoveel acteer. Ik ben een verhalenverteller. Dat compliment hoor ik vaak terug van mensen die bijvoorbeeld zeggen: “Het is voor het eerst dat ik echt de tekst van dat Bob Dylan liedje goed heb gehoord en begrijp waar het over gaat.” Dat komt omdat ik zo’n liedje zie als een monoloog. Dylan en Joni Mitchell schrijven zulke mooie teksten, dat zou zo in een toneelstuk

‘Ik vind het zo vreemd dat mensen alles maar klakkeloos downloaden en kopiëren. Het voelt blijkbaar helemaal niet meer als jatten’ kunnen zitten. Ik hou ervan om dat verhaal duidelijk te vertellen. En het is leuk om naar liedjes te zoeken die hier niet zo bekend zijn of vergeten zijn.

Rijk... Koole is mede-eiser in de procedure tegen de staat die NORMA heeft aangespannen om af te dwingen dat er een thuiskopie-toeslag komt op mp3-spelers en dvd-harddiskrecorders. Ze steekt haar nek uit in een al jaren slepende kwestie. Waarom ben je zo betrokken bij dit onderwerp? Ik vind het zo vreemd dat mensen alles maar klakkeloos downloaden en kopiëren. Het voelt voor mensen helemaal niet meer als jatten. Als je dan net je eigen cd hebt gemaakt en daar € 25.000,-- in hebt geïnvesteerd is dat wel raar. Het is financieel zo’n moeilijk beroep. Ik verdien nu geld met mijn cd omdat ie goed verkoopt maar al dat geld gaat weer in m’n nieuwe cd zitten. Het is gek dat er in het grootste gedeelte van Europa wel een kleine toeslag op de mp3-spelers en dvd-harddiskrecorders zit en in Nederland niet. We lopen daardoor 25 miljoen euro per jaar mis en ik begrijp niet waarom zo weinig mensen zich daar druk om maken. Ze willen dat je niet over geld zeurt want je moet het met je hart doen. Bij de actualiteitenrubriek Nova heb ik iets gezegd over die thuiskopie-toeslag en daar heb ik toch een haatmail over gekregen!

Echt hele nare mailtjes zoals: “Nou, je wilt zeker op je luie reet rijk worden van de muziek.” Rijk worden? Die mensen hebben geen idee! Ik vind dat iedereen alle muziek lekker tot zich moet nemen maar het is jammer dat de acteurs en musici daar zo onder lijden. Geen enkele acteur of muzikant is dit vak gaan doen om rijk te worden. Iedereen is dit gaan doen omdat ie enorm van het vak houdt. En mensen moesten eens weten hoe hard wij moeten werken om überhaupt ergens te kunnen spelen of dat toneelstuk op de planken te krijgen. Het is een fulltime baan om aan het werk te blijven. Dus ik vind dat daar financieel ook wel wat tegenover mag staan. Het is heel waardevol voor een maatschappij als er mooi gemusiceerd wordt. En net zoals ik niet weet hoe je een computer in elkaar zet, zo kan ook niet iedereen zingen en acteren. Niet alleen het acteren zelf is moeilijk maar ook acteur zijn. Al die audities doen en al die afwijzingen aankunnen. Ik begrijp dat mensen daar geen notie van hebben want ik weet dat ook niet van andere beroepen. De mensen hoeven dat dus niet te weten maar de regering moet dat wel weten. En nu heb ik zo maar het idee dat de regering dat niet weet. Zo wil de Parlementaire Werkgroep Auteursrecht de thuiskopieregeling over een paar jaar helemaal afschaffen. Wat rest uitvoerende kunstenaars eigenlijk nog aan actiemiddelen? Alleen maar live spelen. Maar ja, dat wordt

7

Ricky Koole als Noor in de tv-serie ‘Verborgen gebreken’ foto: SBS

8

ook weer met cameraatjes opgenomen. Iedereen heeft tegenwoordig een telefoon waar die dat mee kan doen. Je kunt er niks tegen beginnen. Films of cd's maken kun je er niet als hobby bij doen. Daarvoor kost het teveel tijd en geld. Het is een beroep waarin we allemaal moeten blijven investeren anders komt er niks tot stand. We hebben waanzinnig goede acteurs en muzikanten in Nederland en daar mag men wel wat trotser op zijn. Die verdienen wel wat meer ondersteuning in wat ze ondernemen. En nu voel je je tegengewerkt terwijl het helemaal niet om zulke grote bedragen gaat. Kunst is geen luxe goed, het is een primaire behoefte van mensen. Dat blijkt wel uit het feit dat het er door de eeuwen altijd is geweest. Ook waar oorlog en narigheid is blijft het een primaire behoefte en we moeten heel zuinig zijn op wat we hebben. Ook de herhalingsrechten zijn nog altijd niet goed geregeld. Sommige acteurs zijn ontzettend vaak op tv omdat een serie maar herhaald wordt. Ze lopen er werk door mis omdat ze te vaak in een bepaalde rol te zien zijn en ontvangen bovendien geen vergoeding voor al die herhalingen. Dat is wel erg zuur. Eigenlijk is het schandalig. Ik vind het nooit erg om niet rijk te worden van iets maar vind het wel moeilijk als anderen daar dan wel geld aan verdienen. Verder wil ik niet klagen hoor. Ik word elke dag heel gelukkig van dit beroep. We wonen wel in een land waar we dit kunnen doen en het lukt me ook goed om een publiek te vinden voor de dingen die ik doe. Ik ben daar heel blij mee en het is dus niet alleen maar tragisch. Voor veel acteurs, musici en zangers geldt dat ze mooie dingen willen maken en het geld te onbelangrijk vinden waardoor het ook altijd misloopt. Dat moet duidelijk gemaakt worden aan het parlement.

Volg de korte opleiding ‘Acteur en Ondernemerschap’ van NORMA Maandagavond 2 november a.s. start er weer een NORMA-opleiding ‘Acteur en Ondernemerschap’. De korte opleiding vindt plaats op zeven maandagavonden tussen 18:30 en 22.00 uur in Amsterdam. Professionele docenten uit de business brengen een gevarieerd onderwijsprogramma. De opleiding is ontwikkeld voor actieve acteurs die een betere uitgangspositie willen verkrijgen in de markt. Professionele docenten uit de business brengen een gevarieerd onderwijsprogramma dat tot doel heeft acteurs en theatermakers instrumenten aan te reiken om met meer succes hun carrière vorm te geven. Naast de lessen is er een actief coachingsprogramma waarin je werkt

aan je eigen persoonlijk ontwikkelingsplan. In dit plan worden ambities gekoppeld aan een kritische blik op je eigen kunnen en je eigen financiële wensen. De korte opleiding is gericht op acteurs met allerlei verschillende achtergronden. Wat de deelnemers gemeen hebben is dat ze zich meer willen ontwikkelen op het zakelijke

7e editie van ‘Acteur en Ondernemerschap’ Wanneer: vanaf maandag 2 november a.s. Cursusduur: zeven maandagavonden Hoe laat: van 18.30 tot 22.00 uur Waar: in Amsterdam

vlak. Van acteurs wordt tegenwoordig verwacht dat ze over enige zakelijke kennis beschikken. Weten wat je 'unique selling point' is als acteur. NORMA springt hierop in door te investeren in (bij)scholing voor haar aangeslotenen. De bedoeling is, zelfs met de moordende concurrentie binnen de kunstensector, dat iedere acteur aan het werk is en blijft.

Schrijf je snel in want vol=vol. Er is plaats voor maximaal 20 studenten. Mede dankzij het NORMA-fonds betaalt elke deelnemer maar een klein deel van de werkelijke cursuskosten: € 350,-

Aanmelden: via www.acteursopleiding.nl of via [email protected]

9

Verlenging beschermingsduur naburige rechten versterkt positie uitvoerende kunstenaar De Europese wetgever zit niet stil. Momenteel wordt in Brussel nog druk gediscussieerd over het voorstel van de Europese Commissie om de beschermingstermijn van naburige rechten te verlengen van 50 naar 70 jaar. Het Europees Parlement heeft onlangs met overweldigende meerderheid het voorstel gesteund, ook de Nederlandse leden. Nu is het aan de Raad van Ministers om het voorstel goed te keuren, maar zij lijken nog niet tot overeenstemming te kunnen komen. tekst: Maaike Boomstra NORMA juicht toe dat er op Europees niveau eindelijk een voorstel is ter versterking van de positie van de uitvoerende kunstenaar. Het voorstel regelt in eerste instantie alleen de bescherming van musici en platenproducenten. Acteurs werden eerst volledig buiten beschouwing gelaten, hetgeen op veel kritiek stuitte. Er is daarom een bepaling opgenomen dat de Europese Commissie begin 2010 een studie moet starten om te onderzoeken in hoeverre een vergelijkbare bescherming in de audiovisuele sector nodig is. De Nederlandse regering heeft zich vanaf het begin negatief tegenover het voorstel opgesteld, omdat het slecht onderbouwd zou zijn en de regering niet overtuigd was of de voordelen ook ten goede zouden komen aan de uitvoerende kunstenaars. NORMA heeft verschillende pogingen ondernomen om Justitie en (vóór de stemming) de Nederlandse leden van het Europees Parlement van het

10

Voor oudere opnames zullen de naburige rechten over enkele jaren vervallen als de beschermingstermijn niet zal worden verlengd

Wat voor voordelen heeft de verlenging voor de uitvoerende kunstenaar?

belang te overtuigen. Om dit meer kracht bij te zetten heeft NORMA met Justitie een afspraak gemaakt om te verklaren en nader toe te lichten dat het voorstel absoluut in het voordeel van de uitvoerende kunstenaar is. Op 8 juni jl. vond het gesprek plaats. Hierin werd duidelijk dat Justitie graag meer gegevens wilde over wat de verlenging voor musici nou daadwerkelijk zou opleveren. SENA is zo vriendelijk geweest om ons gegevens hierover te leveren. NORMA heeft vervolgens deze informatie naar Justitie gestuurd en de hoop uitgesproken dat men dit wil laten meewegen in de uiteindelijke beslissing. NORMA zal de komende tijd nauw contact houden met Justitie om trachten te bewerkstelligen dat men in het belang van de uitvoerende kunstenaar zal kiezen en het voorstel alsnog zal steunen.

De verlenging heeft in de eerste plaats tot gevolg dat de muzikant niet het naburige recht zal verliezen op zijn werk gedurende zijn of haar leven. Dit zou o.a. betekenen dat de SENA-inkomsten 20 jaar langer zouden doorlopen. Het belang hiervan werd nogmaals bevestigd door een onderzoek onder popmusici (“Pop wat levert het op” [*]) waar uit de cijfers blijkt dat de inkomsten uit rechten een groter bestanddeel van het inkomen vormen naarmate men ouder (en succesvoller) is. Verder bevat het voorstel een aantal begeleidende maatregelen die door alle EU-landen verplicht zullen moeten worden doorgevoerd: 1) Fonds voor (sessie-)musici Er dient een fonds te worden opgericht voor (sessie) musici die al hun rechten aan de platenmaatschappij hebben overgedragen. Wanneer zij na het verstrijken van de 50 jaar het werk exploiteren, zal 20% van deze bruto opbrengsten jaarlijks door een collectieve beheersorganisatie aan de betreffende muzikant moeten worden uitgekeerd. SENA heeft aangegeven dit kosteloos te willen uitvoeren. 2) Schone-lei-aanpak Dit houdt in dat platenmaatschappijen in de periode van de verlenging geen extra kosten mogen inhouden op het percentage van de rechtenvergoedingen waar ze op basis van het contract recht op hebben. 3) "Use it or lose it"-clausule Deze bepaling stelt artiesten in staat om na 50 jaar, wanneer hun werk niet meer door de producent wordt geëxploiteerd, de rechten terug te halen en ze vervolgens zelf te beheren en te exploiteren. [*] Dit onderzoek is uitgevoerd door IVA beleidsonderzoek en advies.

11

Acteurs en musici overhandigen petitie aan cultuurwoordvoerders Dinsdag 25 juni jl. hebben NORMA, de vakbonden FNV KIEM en de Ntb vergezeld van een grote groep musici en acteurs de petitie “invoering thuiskopieheffing mp3-spelers en dvd-harddiskrecorders” namens de bijna 3600 ondertekenaars aan cultuurwoordvoerders John Leerdam (PvdA) en Hans van Leeuwen (SP) aangeboden. tekst: Marjan Feiken beeld: Jan Willem de Blok

Een aandachtig en strijdvaardig gehoor

12

Dinsdagmiddag 25 juni rond 14.45 uur vertrok er een bus met ondertekenaars van de petitie vanaf het Stadionplein in Amsterdam naar het Binnenhof in Den Haag. Onderweg verwelkomde acteur en NORMA-voorzitter Frederik de Groot iedereen, waarna directeur Wisso Wissing het woord nam en (nogmaals) het belang van de thuiskopievergoeding toelichtte. In Den Haag aangekomen, sloot eenzelfde hoeveelheid ondertekenaars zich bij de groep aan in afwachting van de heren Leerdam en Van Leeuwen. Voor de onwetende Hagenaar een leuk gezicht want o.a. Pierre Bokma, Gijs Scholten van Aschat, Peter Blok, Anna Drijver, Jerney Kaagman, Bob Fosko, Wimie Wilhelm, Maya van den Broeke, Bartho Braat, Hugo Haenen, Bruni Heinke, Gepke Witteveen, Stephan Evenblij, Filip Bolluyt en Paul van Gorcum stonden vol spanning te wachten. Om even over half vijf waren de heren Leerdam en Van Leeuwen gearriveerd en kon het officiële gedeelte beginnen. Frederik de Groot overhandigde namens alle ondertekenaars de petitie. Hij gaf daarbij als boodschap aan de Kamerleden mee dat de “invoering van de thuiskopieheffing op mp3- spelers en dvd-harddiskrecorders niets nieuws is, maar een uitvoering van de huidige wet”. Na ontvangst gaf John Leerdam aan, de petitie “een goed initiatief te vinden” om de positie van acteurs en musici te verbeteren en beklemtoonde dat “hij en zijn collega van de SP ook de andere fracties mee zouden moeten krijgen”. Hans van Leeuwen lichtte toe dat ze binnen de fractie van de SP hebben afgesproken binnenkort “over dit onderwerp met elkaar in debat te gaan”. Waarna applaus van de aanwezigen volgde. Na een groepsfoto en een drankje op een zonnig terras, gingen alle aanwezigen weer op huis aan, al dan niet met de NORMA-bus. >

NORMA-directeur Wisso Wissing met SP-cultuurwoordvoerder Hans van Leeuwen

NORMA-voorzitter Frederik de Groot met PvdA-cultuurwoordvoerder John Leerdam

13

Een gedeelte van het gezelschap dat namens de 3600 ondertekenaars de petitie aanbood

Media aandacht De overhandiging van de petitie door de rechthebbenden heeft verschillende media gehaald. Zo kwam het zowel op maandag als dinsdag in “De Zomer Draait Door” voorbij, was er dinsdag een aankondiging in het 10.00 uur journaal op 3FM, waren Bob Fosko, Gijs Scholten van Aschat en Frederik de Groot op dinsdagochtend in verschillende radio-interviews te horen op respectievelijk BNR Nieuwsradio, Radio 2 en Radio 1. De meeste nieuws- en krantensites op internet

14

zoals o.a. Nu.nl, Telegraaf.nl, AD.nl, Trouw.nl en Metro.nl. berichtten vooraf al over de actie.

Het belang van de actie Het belang van deze actie wordt nog eens onderstreept doordat een week voor de overhandiging een parlementaire werkgroep met het advies kwam om het thuiskopiestelsel binnen drie jaar af te schaffen. Voor de uitvoerende kunstenaars is dit onaanvaardbaar. Voor deze groep is de thuiskopievergoeding

een belangrijke inkomstenbron en wanneer dit zal verdwijnen, zal dat op den duur dramatische gevolgen hebben voor de creatieve sector. NORMA voert samen met de vakbonden FNV KIEM en de Ntb momenteel nog een bodemprocedure tegen de Staat. Door de besluiten van de Minister van Justitie is het thuiskopiestelsel nog steeds bevroren, wat betekent dat er geen heffing wordt ingevoerd op mp3spelers en dvd-harddiskrecorders. De huidige wet wordt hierbij structureel niet nageleefd.

Ook in 2009 weer een Dam tot Damloop met NORMA! Op zondag 20 september aanstaande zal voor de 25e keer de Dam tot Damloop worden gehouden. Al jaren is dit het grootste hardloopevenement van Nederland waarbij tienduizenden sportievelingen zich van Amsterdam naar Zaandam bewegen. De loop is in totaal 10 Engelse mijl lang, dat komt neer op iets meer dan 16 km. tekst: Carolien de Boer beeld: Petra Hauwert

Vorig jaar heeft NORMA voor het eerst deelgenomen. Vanwege het succes doen we dat dit jaar weer! Dus wilde je vorig jaar eigenlijk al meedoen, maar twijfelde je nog? Dit jaar is er weer een kans! Als je met ons deelneemt, krijg je van ons het mooie NORMA t-shirt en een rugnummer. De inschrijving en deelname via NORMA is helemaal gratis. Meld je aan bij Carolien de Boer: [email protected]. Dit is nog mogelijk tot 1 augustus 2009. Reageer snel want vol = vol! Voor meer informatie: www.damloop.nl

15

Gouden Notekraker viert 35-jarig bestaan op televisie Op maandag 24 augustus aanstaande zullen voor de 35ste keer de Gouden Notekrakers worden uitgereikt. De NPS zal van dit heugelijk gebeuren een televisieregistratie maken die drie dagen later op Nederland 2 te zien zal zijn. Naast de uitreiking van de Gouden Notekrakers zullen oud-winnaars een speciaal optreden verzorgen. tekst: Marjan Feiken Motivaties genomineerden De nominatie-commissie heeft de lijst van genomineerden samengesteld op basis van de volgende beoordelingscriteria: De mate van invloed op de ontwikkeling van het betreffende genre en de “live” aspecten hiervan. Daarnaast is er gekeken naar de verdiensten van de genomineerden voor de podiumkunsten in het algemeen. De motivaties van de nominatie-commissie per genomineerde zijn: Gordon: “Zowel solo als in combinatie met de Rotterdamse R&B-groep Re-Play of met de Toppers al vele jaren een opvallende en eigenwijze verschijning in de Nederlandse mu-

ziek- en entertainmentwereld. Een begaafd zanger en veelzijdig talent.” Ilse de Lange: “Nederlandse countrypop van on-Nederlandse kwaliteit. Dat mag een cliché zijn, het is in feite de beste omschrijving die zowel live als op cd van Ilse te geven is. Wellicht een van Nederlands beste popzangeressen.” Room Eleven: “Een jonge Nederlandse band met een losse, wereldse uitstraling die elementen van jazz en pop, maar ook blues en bossa nova weet om te smeden tot een herkenbaar, geheel eigen geluid.” Carice van Houten: “Ze haalt alles uit zichzelf zonder dat het enige moeite lijkt te kosten. Ook op het toneel spat het grote talent

Oproep aan alle NORMA-aangesloten: Bepaal de winnaars van de Gouden Notekraker 2009. Via de website www.goudennotekraker.nl kunt u uw stem per categorie uitbrengen. Stemmen kan t/m maandag 24 augustus 12:00 uur.

er vanaf. Het internationale succes van Carice is ongetwijfeld een stimulans voor de aanwas en ontwikkeling van nieuw Nederlands acteertalent.” Hans Kesting: “Hij blijft op een aanstekelijke manier verrassen met nieuwe kleuren uit zijn brede acteurspalet. Hij heeft de lach aan zijn

Televisieregistratie Vanwege het 35-jarig bestaan van de Gouden Notekraker (van oorsprong een evenement van de vakbond van musici, Ntb) zullen diverse combinaties van muziekwinnaars uit het rijke verleden samen een nummer spelen. De NPS maakt een televisieregistratie van de avond welke op donderdag 27 augustus om 22.45 uur op Nederland 2 te zien zal zijn.

16

De presentatie van de avond is in handen van televisiepresentator Joost Karhof. Kortom, een avond om niet te missen. U bent van harte welkom om op maandag 24 augustus a.s. dit feestje met ons mee te vieren in Paradiso, Amsterdam. Aanmelden voor de avond kan via de losse aanmeldkaart in dit magazine

De genomineerden van de Gouden Notekraker 2009 zijn v.l.n.r.: Room Eleven, Gordon en Ilse de Lange (in de categorie muziek) en Hans Kesting, Carice van Houten en Jack Wouterse (in de categorie toneel)

zijde maar is ook in staat zich in de diepste, uiterst meeslepende rollen prima thuis te voelen.” Jack Wouterse: “Hij beantwoordt door zijn bewonderenswaardige gedrevenheid en de enorme verscheidenheid aan rollen en productiesoorten aan het beeld van de oeracteur. Dat hij daarmee keer op keer ook nog tot iets groots in staat is, maakt hem heel speciaal.”

De winnaars van de Gouden Notekraker worden door collega-musici en -acteurs gekozen. Alle NORMA-aangeslotenen kunnen hun stem uitbrengen en hiermee hun waardering voor de genomineerden tonen.

17

In première: het Nationaal Jeugd Jazz Orkest Dat er in Nederland genoeg jazztalent voor handen is bewijst het Nationaal Jeugd Jazz Orkest (NJJO) o.l.v. dirigent Peter Guidi. Met een programma dat louter uit composities en arrangementen van Nederlandse arrangeurs en componisten bestaat, toert het orkest momenteel langs een aantal grote jazzfestivals in Nederland. Een absolute première, mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het NORMA-fonds, omdat het de eerste keer is dat een dergelijk orkest in Nederland van de grond komt. tekst: Anita Verheggen beeld: Minke Faber De stichting Jazz in Actie en Peter Guidi, initiatiefnemers van het orkest, hebben het hele land afgegraasd op zoek naar geschikte kandidaten. De eerste lichting van het NJJO, met een leeftijd tussen de 11 en 21 jaar, moet het pad effenen voor de volgende. Zo ontstaat er een estafettesysteem waarbij om het jaar een nieuw orkest wordt gevormd dat o.l.v. steeds een nieuwe dirigent telkens een andere artistieke stempel krijgt. Als beproefd docent en talentscout is Peter Guidi dé aangewezen persoon om de première van het NJJO succesvol vorm te geven. Met dit project heeft hij een duidelijk doel voor ogen. “Het NJJO is een vitrine voor de Nederlandse jazz. En voor de deelnemers moet het een leerzame ervaring worden. Ze krijgen coaching van deskundige mensen en ontmoeten andere jongens en meisjes waarmee ze de passie voor hun muziek kunnen delen. Dat is goed want de contacten die je aan het begin van je carrière maakt zijn

18

Het Nationaal Jeugd Jazz Orkest

ontzettend belangrijk voor je toekomst. Maar het moet ook een onvergetelijke ervaring zijn om samen op mooie podia te spelen. We dragen een heel optimistische boodschap uit, namelijk dat jazz levende muziek is. Het gebeurt vandaag en wordt gemaakt door talentvolle mensen die veel passie voor hun kunst hebben. Dat is een optimistische bood-

schap in deze pessimistische tijden.” De jonge musici krijgen op het podium en in de repetitieruimte begeleiding van de gastsolisten Toon Roos (saxofoon) en Bart van Lier (trombone). Met de opgedane ervaring in hun bagage zullen ze een eigen plek moeten zien te veroveren in de (inter)nationale jazzscene. Volgens Guidi geen gemakkelijke op-

gave. “Ik kan deze jongens en meisjes wel kennis en podiumervaring doorgeven zodat ze ‘vlieguren’ kunnen maken, maar ik kan ze geen carrière garanderen. Dat vind ik wel eens frustrerend. Het is ontzettend moeilijk om van jazzmuziek te leven en daarom is het zo belangrijk om deze jazztalenten ‘exposure’ te geven.”

Peter Guidi

Nederlands trombone-talent verzameld in één sectie

Bassist Thomas Pol

Trompettist Mart van Baalen

19

Vergadering van Aangeslotenen Op maandagavond 29 juni jl. vond de jaarlijkse Vergadering van Aangeslotenen plaats in Het Ketelhuis in het Amsterdamse Westerpark. Het was een warme, gezellige bijeenkomst. tekst: Marjan Feiken beeld: Jan Willem de Blok

Voorzitter Frederik de Groot verwelkomde iedereen en blikte terug op de hoogtepunten van het afgelopen jaar, zoals de actie tegen de bevriezing van het thuiskopiestelsel. Hij herinnerde aan de gebeurtenissen van een week geleden. Meer dan 50 acteurs en musici gingen toen mee naar Den Haag om de petitie “invoering thuiskopieheffing mp3-spelers en dvd-harddiskrecorders” namens de bijna 3600 ondertekenaars aan cultuurwoordvoerders van de Tweede Kamer aan te bieden .

Het jaar van de publiciteit In 2008 was er veel media-aandacht voor de verschillende activiteiten van NORMA. Begin januari besteedde onder andere het NOS Journaal aandacht aan het kort geding tegen de Staat. In het voorjaar berichtte verschillende internetsites over de winnaars van de Gouden Notekraker, Erik van der Wurff in de categorie muziek en Arjan Ederveen in de categorie toneel. Eind september stond er o.a. in De Telegraaf dat de Nederlandse acteurs, georganiseerd in respectievelijk NORMA, de vakbonden FNV KIEM en de Ntb en beroepsvereniging ACT tijdens het Nederlands Film festival in Utrecht een convenant hebben getekend om gezamenlijk herhalingsvergoedingen te gaan eisen van producenten, kabelexploitanten en omroepen. Begin december kopte de Spits “acteurs willen dvd-

20

royalty’s zien”. In het artikel geeft Waldemar Torenstra aan dat het slecht geregeld is met de vergoedingen voor de dvd-boxen met oude televisieseries. Wisso Wissing maakt in het artikel duidelijk dat NORMA druk bezig is hierover overeenkomsten met de producenten te sluiten. Eind van het jaar maakte NORMA in een persbericht bekend dat de Flodder-acteurs een procedure zijn gestart tegen o.a. RTL. NORMA financiert deze procedure. De herhalingsrechten werden namelijk niet gerespecteerd, die met de failliete producent First Floor Features wel zijn afgesproken. RTL Boulevard sprong bovenop dit

nieuwtje en besteedde twee dagen achter elkaar een item aan het onderwerp. Ook in 2009 kreeg NORMA ruime persaandacht voor de genomineerden voor de Gouden Notekraker 2009. De Groot doet gelijk een oproep aan de aanwezigen om op maandagavond 24 augustus aanstaande deze feestelijke avond bij te wonen in een sfeervol Paradiso. De petitie-aanbieding aan John Leerdam (PvdA) en Hans van Leeuwen (SP) was ook publicitair een groot succes. Deze actie heeft

10.000ste NORMAaangeslotene Voordat de voorzitter het woord aan de directeur geeft, staat hij nog even stil bij een speciale gebeurtenis. Een jonge, veelbelovende zanger heeft zich onlangs bij NORMA ingeschreven en bleek de 10.000ste aangeslotene te zijn. Jeffrey Compier is de gelukkige en wordt op het podium in het zonnetje gezet.

zowel de televisie, de radio en verschillende kranten en mediasites gehaald. Directeur Wisso Wissing nam de microfoon over en liet in zijn presentatie het afgelopen jaar passeren. Hieronder een overzicht van de belangrijkste onderdelen.

Wetgeving en vergoedingen Onderdeel van de presentatie zijn twee filmpjes. Het eerste geeft weer hoe de verdeling bij NORMA precies in zijn werk gaat. Het tweede filmpje gaat over de werking van My NORMA. In augustus gaat deze persoonlijke internetpagina van start waar de aangeslotenen hun zaken eenvoudig en snel kunnen regelen. Daarnaast volgt er een korte uitleg over het nieuwe verdeelsysteem VUIK2. Een groot voordeel van VUIK2 is dat in veel gevallen medewerking maar één keer opgegeven hoeft te worden. Dat scheelt acteurs en musici heel veel (invul)werk.

Internationaal Internationaal is NORMA ook actief. Zij is aangesloten bij SCAPR, een koepelorganisatie van zusterorganisaties wereldwijd en heeft

NORMA-directeur Wisso Wissing vraagt de aanwezigen naar hun mening

vele overeenkomsten met het buitenland voor grensoverschrijdende betalingen. NORMA is één van de oprichtende partijen van een internationale database van audiovisuele werken,

waardoor de incasso vanuit en naar het buitenland nog efficiënter kan verlopen. Hier wordt nog hard aan gewerkt. Het systeem is bijna klaar om volledig in gebruik te nemen.

21

Verlenging beschermingsduur

Nieuw bestuurslid

Ook is NORMA aangesloten bij AEPO ARTIS, een lobby-organisatie om op internationaal niveau de wetgeving op het gebied van naburige rechten te verbeteren. Eén van de onderwerpen is het voorstel van de Europese Commissie om de beschermingsduur van de naburige rechten van 50 naar 70 jaar te verlengen (zie ook het artikel op pagina 10 in dit nummer). Belangrijk is dat uitvoerende kunstenaars niet de rechten tijdens hun leven verliezen, als voorbeeld noemt Wissing de hit “Kom van dat dak af” van Peter Koelewijn, die ook in de zaal zit! Vanaf volgend jaar zal hij niet meer door de huidige regeling worden beschermd en dat moet worden voorkomen.

Caroline De Bruijn neemt na acht jaar bestuurslid te zijn geweest afscheid. Frederik de Groot bedankt haar hartelijk voor haar inzet. Caroline bedankt het bestuur, de directie en de aangeslotenen voor het in haar gestelde vertrouwen en geeft aan dat het tijd is om het stokje over te dragen.

Incasso en repartitie Bij NORMA staat individuele repartitie voorop: 90% van alle geïnde gelden wordt individueel verdeeld. Soms is individuele uitkering niet mogelijk. Dit is het geval als de vastgestelde drempel niet wordt gehaald of als de vergoeding zich niet leent voor individuele repartitie. Deze gelden (max. 10%) worden collectief besteed aan enerzijds subsidies (NORMA-fonds en CD-productiefonds) en anderzijds aan projecten zoals de juridische procedures. Hierin worden vergoedingen geclaimd waar uitvoerende kunstenaars volgens de wet recht op hebben (zoals kabelgelden en uitbreiding thuiskopievergoeding). Ook bij het acteursproject wordt gestreden voor de herhalingsvergoeding. Hierbij geldt dat de kost voor de baat uitgaat. Het zijn investeringen voor het binnenhalen van nieuwe incassobronnen voor de aangeslotenen. Wissing vraagt de aanwezigen of ze door middel van hand opsteken kunnen aangeven of ze het eens zijn met deze werkwijze. In de hele zaal verschijnt een zee van handen.

22

Actrice, regisseuse en actief ACT-lid Wimie Wilhelm zal haar plaats in het bestuur innemen. Wilhelm licht toe dat “het tijd wordt om iets te brengen in plaats van alleen maar te halen”. Na de rondvraag nodigde Wissing iedereen uit om in het park in de zon onder het genot van een hapje en een drankje nog even gezellig na te zitten.

Caroline De Bruijn neemt afscheid als bestuurslid

Frederik de Groot met het nieuwe bestuurslid Wimie Wilhelm

Leenrecht Video Uitbetaling 2006-2008

4e kw. 2009

De vermelde betalingsdata zijn prognoses. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Voor de betalingen wordt NORMA's verdeelsysteem VUIK gehanteerd.

 muzikant  mimespeler  anders:

1e kw. 2009 4e kw. 2009

 variété-/circusartiest  zanger  cabaretier

Leenrecht Multimedia Uitbetaling t/m 2003 Uitbetaling t/m 2007

ja,

 acteur  poppenspeler  (ballet)danser

3e kw. 2009 4e kw. 2009

Ik ben uitvoerende kunstenaar, te weten:

Leenrecht Audio Uitbetaling 2003-2005 Uitbetaling 2006-2008

Bank-/girorekening

4e kw. 2009

E-mail

Thuiskopie Interactief Uitbetaling 2004-2007

Telefoon

3e kw. 2009 4e kw. 2009

Postcode en plaats

Thuiskopie Audio Hoorspelen Orkesten 2006-2008

Straat en huisnummer

Planning uitgevoerd 3e kw. 2009 4e kw. 2009

Naam

Thuiskopie Video Uitbetaling 2007 Uitbetaling 2008

antwoordkaart

Schema betalingen

ik meld mij aan bij NORMA om een

exploitatieovereenkomst af te sluiten en daarmee eventueel voor een vergoeding in aanmerking te komen. Aan het sluiten van deze overeenkomst zijn geen kosten verbonden.

Postzegel niet nodig

NORMA Antwoordnummer 9026 1000 VT Amsterdam

NORMA verdeelt geld onder de daarop recht hebbende uitvoerende kunstenaars op basis van de Wet op de Naburige Rechten van 1993. Het betreft geld geïncasseerd op basis van Thuiskopierecht, Leen- en Verhuurrecht en Kabelrecht. Daarnaast stelt NORMA zich ten doel de belangen van de uitvoerende kunstenaars bij de collectieve exploitatie van hun rechten te vertegenwoordigen.

Als uw collega nog niet is aangesloten Het kan zijn dat u wel aangesloten bent bij NORMA, maar uw collega nog niet. Als dat het geval is, geef hem/haar dan deze bon voor kostenloze aanmelding bij NORMA.