Integrale Toekomstvisie Nunspeet

1

WENSBEELD 2030 versie 24-10-2013

Integrale Toekomstvisie Nunspeet

2030

“Het wensbeeld voor de gemeente Nunspeet anno 2030”

2 Het wensbeeld voor 2030 Samen met een brede groep betrokken inwoners en instellingen in de gemeente Nunspeet hebben we gesproken over hoe onze gemeente er in 2030 uit zou moeten zien. Op basis van deze gesprekken hebben we een wensbeeld geformuleerd. We hebben visionair gekeken naar de toekomst van deze gemeente en gewenste ontwikkelingen benoemd. Deze integrale toekomstvisie (ITV) vormt voor de gemeente de koers voor het te ontwikkelen beleid om de visie in al haar facetten gerealiseerd te krijgen. Vanuit de gedachte ‘meer samenleving, minder overheid’ zal de gemeente meer vanuit een stimulerende, faciliterende en uitnodigende rol de toekomstvisie gaan uitvoeren, waarbij het benutten van kansen centraal staat. Daarnaast vormt de ITV een uitdaging voor ondernemers, inwoners, maatschappelijke organisaties, enzovoorts om met elkaar – ieder vanuit zijn of haar eigen verantwoordelijkheid – vanuit de kracht van de samenleving er voor te zorgen dat Nunspeet in 2030 een vitale, ondernemende en zorgzame gemeente is waar het nog steeds uitstekend wonen, werken en recreëren is. Deze visie is gemaakt met veel inbreng vanuit de Nunspeetse samenleving. Ik hoop dat u zich herkent in de geschetste wensbeelden, en met ons meedoet om die toekomst werkelijkheid te maken.

Dick van Hemmen, burgemeester van Nunspeet.

Wensbeeld 2030 Nunspeet, Vitaal, Ondernemend en Zorgzaam! 1. 2. 3. 4. 5. 6. -

Eén autonome gemeente met vier hechte kernen Een prettige woonomgeving voor iedereen Een bereikbare, bedrijvige en duurzame gemeente Een plek om van de natuur te genieten Wensbeeld per kern Het proces ITV 2030 Bijlage; nadere verklaring van de wensbeelden

pagina 3 4 5 6 7 9 10

3

1. Eén autonome gemeente met vier hechte kernen Onze ambitie is om als gemeente Nunspeet autonoom te blijven en op bepaalde onderdelen van beleidsontwikkeling en -uitvoering, met name in het sociaal domein, samen te werken met andere regiogemeenten.

WENSBEELD 2030

De kern Nunspeet beschikt over alle basisvoorzieningen, waaronder basisen voortgezet onderwijs, zodat deze ook voor de inwoners van de kernen Elspeet, Hulshorst en Vierhouten bereikbaar en toegankelijk blijven. Ook het voortgezet onderwijs is uitgebreid. Daarnaast beschikken de overige kernen ook over basisvoorzieningen, waaronder een ruimte met een ontmoetingsfunctie (zoals een dorpshuis), passende buitensportfaciliteiten, basisonderwijs in Elspeet en Hulshorst, et cetera. In de gemeente beschikken alle huishoudens over goede internetverbindingen en digitale dienstverlening, onder andere door realisatie van breedband (bijvoorbeeld glasvezel), ook in het buitengebied. De sociale cohesie in alle kernen is hiermee nog meer verbeterd en ligt op een goed niveau. In 2030 zijn de inwoners van de gemeente Nunspeet nog meer maatschappelijk betrokken. Er is een hecht verenigingsleven en een sterke gemeenschapszin. Welzijn vinden we belangrijker dan welvaart. Het zelforganiserend vermogen van bewoners is gegroeid en vrijwilligers bepalen in belangrijke mate de vitaliteit van een kern, wijk of buurt. Ook de kerken spelen een heel belangrijke rol als het gaat om de sociale cohesie in de kernen. Voor iedereen is een gemakkelijk bereikbare sport-, zorg- en onderwijsvoorziening. De gemeente Nunspeet beschikt over voldoende bereikbare zorg- en ondersteuningsfaciliteiten (onder andere verzorgings- en verpleeghuisvoorzieningen). De basismobiliteit in de kernen is goed afgestemd, onder andere door vrijwilligersvervoer. Nunspeet beschikt over een levendig en gezellig centrum met een aantrekkelijke uitstraling, onder andere door het marktplein, en een compact kernwinkelgebied dat regionale betekenis heeft. Er zijn ook voldoende parkeerplaatsen in en nabij het centrum. Leegstand net buiten het kernwinkelgebied komt nagenoeg niet voor als gevolg van het toestaan van andere bestemmingen.

Autonoom Basisvoorzieningen op orde Breedband in buitengebied Sterke sociale cohesie Maatschappelijk betrokken Hecht verenigingsleven Sterke gemeenschapszin Voldoende en bereikbare zorg- en ondersteuningsfaciliteiten Compact kernwinkelgebied, levendig gezellig centrum Nunspeet

4

2. Een prettige woonomgeving voor iedereen

WENSBEELD 2030 In alle vier kernen is het gelukt om zowel starters, jonge doorstromers en senioren die dat willen in hun eigen dorp te laten blijven wonen. Er zijn voldoende betaalbare en passende (doelgroepbrede) koop- en huurwoningen. Woningbouw vindt gefaseerd en gedoseerd plaats. Kwaliteit gaat voor kwantiteit, van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) wordt volop gebruik gemaakt. Nunspeet onderscheidt zich door innovatieve woningbouwprojecten, onder andere met energieneutrale en/of energiezuinige woningen. Oudere generaties hoeven het dorp niet uit als ze hulpbehoevend worden. En door een uitgekiende woningbouw op maat is er ook plaats voor de jongere generaties. Een evenwichtige bevolkingsopbouw is dus gewaarborgd. Ook de groei van de kernen, onder meer via inbreiding en via het functieveranderingsbeleid, is in balans gebleven, zodat ze hun eigenheid en karakter hebben behouden. Vanwege de onzekere tijden als gevolg van de economische crisis verdienen woningbouw en woningbehoefte een verdiepingsslag die zijn weerslag heeft gevonden in een geactualiseerde Woonvisie. De inspanningen om de kernen en wijken vitaal, leefbaar en gezond te houden zijn succesvol geweest. De nauwe samenwerking met woningstichtingen en andere maatschappelijke organisaties hebben geleid tot een aangenaam en vooral ook veilig woon- en leefmilieu. De betrokkenheid van de inwoners bij hun straat of wijk is groot. Bewoners voelen zich verantwoordelijk voor hun eigen leefomgeving en zijn actief, niet alleen op ruimtelijke en fysieke onderdelen, maar ook op het gebied van veiligheid, mantelzorg of andere sociale behoeften. De leefbaarheid en sociale veiligheid op dorps- en wijkniveau scoren onverminderd hoog.

Jongeren en ouderen kunnen in hun eigen dorp blijven wonen Woningbouw: gefaseerd en gedoseerd Kwaliteit gaat voor kwantiteit Innovatieve bouwprojecten Vitaal, leefbaar, veilig en gezond Kernen hebben eigen karakter behouden Bewoners voelen zich verantwoordelijk voor hun eigen leefomgeving

5

3. Een bereikbare, bedrijvige en duurzame gemeente

WENSBEELD 2030 In 2030 is de bereikbaarheid van Nunspeet voor woon-, werk- en toeristisch verkeer optimaal. Nadat eerst de oostelijke rondweg is aangelegd, is ook de westelijke rondweg gerealiseerd, waarmee tevens het verkeersknelpunt bij het Stationsplein is opgelost. Ook is er een parkeerplaats voor vrachtwagens in Nunspeet gerealiseerd. In 2030 zijn zoveel mogelijk spoorwegovergangen ongelijkvloers, in elk geval ter hoogte van de oostelijke en de westelijke rondweg. Met deze infrastructurele maatregelen is ook de aansluiting tussen de Veluwe (aan de overkant van de A28) en het Veluwemeer vanuit toeristisch-recreatief perspectief aanzienlijk verbeterd en blijft Nunspeet als toeristisch centrum aantrekkelijk bereikbaar. Na 2030 wordt bezien in hoeverre het wenselijk is om een noordelijke verbinding tussen beide rondwegen tot stand te brengen. Er is een ruim en gevarieerd aanbod van werkgelegenheid, zowel voor hoog- als voor laagopgeleiden. Nieuwe werkgelegenheid is vooral gevonden in hoogwaardige (schone) bedrijvigheid, de zorg en het toerisme. Door samenwerking met de regio, het bedrijfsleven en opleidingscentra is er sprake van een goede koppeling tussen werkgelegenheid en (regionaal) onderwijsaanbod en is er voldoende vakbekwaam personeel voor de nieuwe werkgelegenheid. De bestaande bedrijventerreinen zijn gerevitaliseerd en bedrijventerrein De Kolk is een toonvoorbeeld van een ‘Veluws Werklandschap’ geworden. Door uitplaatsing van lokale bedrijven naar een bedrijvenstrip is De Brink in Elspeet veel aantrekkelijker geworden. Veel agrariërs hebben gekozen voor schaalvergroting of het ontplooien van zorgvuldig in het landschap ingepaste nevenactiviteiten. Zwaar vrachtverkeer door de kern Elspeet is met succes ontmoedigd. Er zijn ambitieuze doelstellingen op het gebied van energiebesparing, duurzame energieproductie en gebruik van duurzame energie bereikt. Zo wordt ten aanzien van de productie van duurzame energie een CO2-reductie van minimaal 20% bereikt en tenminste 20% opwekking van duurzame energie.

Bereikbaarheid optimaal Na oostelijke is ook westelijke rondweg gerealiseerd Verkeersknelpunt Stationsplein opgelost De grote spoorwegovergangen ongelijkvloers Nieuwe werkgelegenheid in hoogwaardige schone bedrijvigheid, zorg en toerisme Midden- en kleinbedrijf functioneert uitstekend De Kolk toonvoorbeeld ‘Veluws Werklandschap‛ CO2 reductie en opwekking duurzame energie

6

4. Een plek om van de natuur te genieten

WENSBEELD 2030 Landschap In 2030 pronkt de gemeente Nunspeet nog steeds met de verschillende verbeterde landschapstypen, wat bijdraagt aan de hoge kwaliteit van wonen, werken en recreëren. De waardevolle groenstructuren in de dorpen zijn bewaard gebleven. Het landschap is nog steeds de duurzame onderlegger van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Natuur De grote diversiteit aan natuurtypen en het grote soortenrijkdom zijn behouden gebleven en versterkt. De prachtige natuur is nog steeds een gewaardeerde toeristische trekker en draagt daarmee in belangrijke mate bij aan de lokale economie. We zijn erin geslaagd een goede afstemming te vinden tussen bedrijvigheid en woningbouw met de natuurwaarden. Recreatie en toerisme Door een goede bereikbaarheid en toegankelijkheid/leefbaarheid van natuur en landschap voor alle doelgroepen, waaronder ouderen, mensen met een handicap en ook jongeren, is de toeristisch-recreatieve functie van de gemeente Nunspeet vergroot en zijn de toeristische bestedingen en banen gestegen. Nunspeet is het middelpunt van wildbeleving en daaraan verwante voorzieningen - om de wildzichtbaarheid te vergroten - en activiteiten (culinair, excursies, arrangementen). Er is een veelzijdig en uitdagend aanbod op het gebied van verblijfsrecreatie en extensieve dagrecreatie, passend bij ons landschap en de natuurwaarden, maar dat ook tegemoet komt aan het avontuurlijke karakter van onze bos- en natuurterreinen. Nunspeet beschikt over attractieve (culturele, recreatieve en/of sportieve) routes voor fietsers, wandelaars en ruiters die aansluiten op regionale netwerken. Het plattelandstoerisme is verder ontwikkeld en langs het Veluwemeer is ter hoogte van de gemeente Nunspeet sprake van een aantrekkelijke hoogwaardige verblijfs- en dagrecreatieve zone. Nunspeet onderscheidt zich op de Noord-Veluwe door een groot aanbod van kwalitatief hoogwaardige vitale verblijfsaccommodaties en heeft zich daarnaast op de kaart gezet als kunstenaarsdorp, onder andere door het schildersmuseum. Creatieve industrie in de gemeente is gegroeid en landgoederen en cultuurhistorisch waardevolle elementen, onder meer in de omgeving van de Zuiderzeestraatweg, fungeren uitstekend als recreatieve trekkers. Het zakelijke toerisme in de vorm van congressen en conferenties is behoorlijk toegenomen. Tot slot beschikt Nunspeet ook over een goed geoutilleerd evenemententerrein.

Waardevolle landschap is bewaard gebleven Natuur blijft toeristische trekker Natuur en landschap goed bereikbaar en toegankelijk Veelzijdig aanbod verblijfsrecreatie Aantrekkelijke verblijfs- en dagrecreatie langs Veluwemeer Nunspeet kunstenaarsdorp Goed evenemententerrein

7

7

WENSBEELD 2030 ern... per k

De kern Nunspeet

Nunspeet heeft zich in 2030 als centrumkern van de gemeente verder ontwikkeld. Het goede voorzieningenniveau met inbegrip van voortgezet onderwijs is nog steeds aanwezig. Mede door het vernieuwde sportpark is de gemeente erin geslaagd steeds meer mensen ‘aan het bewegen’ te krijgen. De bereikbaarheid is prima op orde. De aanleg van de oostelijke en westelijke rondweg heeft de verkeersdruk op het centrum fors verminderd. Voor de toekomst na 2030 wordt zelfs nagedacht om een noordelijke verbinding van deze rondwegen tot stand te brengen. Nunspeet beschikt over een levendig en gezellig centrum met een aantrekkelijke uitstraling en een compact kernwinkelgebied. Nunspeet heeft ook een breed scala aan verenigingen. Vele vrijwilligers dragen bij aan de vitaliteit van het dorp. De leefbaarheid en sociale veiligheid zijn nog steeds dik in orde, mede door een goed onderhoud en beheer van de openbare ruimte. De nieuw aangelegde woonwijk Molenbeek is een toonbeeld geworden van ‘duurzaam bouwen en wonen’. Diverse doelgroepen, en met name jongeren en starters, hebben een plek gevonden in de nieuwe wijk, een substantieel deel via het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. Het duurzaam aangelegde Veluws werklandschap De Kolk is een voorbeeld geworden voor de regio. Vele bedrijven hebben zich er inmiddels gevestigd. De overige bedrijventerreinen zijn inmiddels allemaal gerevitaliseerd. Nieuwe werkgelegenheid is vooral gevonden in hoogwaardige (schone) industrie, de zorg en het toerisme. Langs het Veluwemeer is ter hoogte van Nunspeet en Hulshorst sprake van een aantrekkelijke hoogwaardige verblijfs- en dagrecreatieve zone. De gemeente is er samen met de diverse maatschappelijke organisaties in geslaagd om ondanks de forse bezuinigingsoperatie de diverse zorg- en welzijnsvoorzieningen en –faciliteiten voor iedereen goed bereikbaar en toegankelijk te maken.

De kern Elspeet Elspeet heeft haar eigenheid en dorpse karakter behouden. Het Kulturhus heeft zich ontwikkeld tot hét ontmoetingspunt in Elspeet. In Elspeet wordt een centrale bedrijfslocatie van beperkte omvang gerealiseerd: bedrijven rond De Brink kunnen dan – met het oog op de herstructurering - wellicht worden uitgeplaatst naar die locatie. Zwaar vrachtverkeer door de kern Elspeet is met succes ontmoedigd. De nieuwe parkeerplaats voor vrachtwagens voorziet in een behoefte en wordt goed gebruikt. Ook de verkeersafwikkeling en -veiligheid in Elspeet is in 2030 goed geregeld. De herinrichting van Elspeet Dorp/Centrum inclusief de Brink is in 2030 gerealiseerd en een succes geworden. Het Elspeetse verenigingsleven is maatschappelijk betrokken. Er is een sterke gemeenschapszin en de vele vrijwilligers dragen bij aan de vitaliteit van het dorp. Elspeet is prima bereikbaar met het openbaar vervoer en de vele recreanten waarderen Elspeet en de natuurlijke omgeving door de kwalitatief goede wandel- en fietsvoorzieningen. Zowel starters als senioren kunnen in Elspeet blijven wonen. De CPO-bouwmogelijkheden zijn optimaal benut.

WENSBEELD 2030 8

De kern Vierhouten Vierhouten is, door zijn ligging in het bos en aan de heide, nog steeds een druk bezochte recreatieplaats met veel campings, pensions en hotels.

Veel lijnen van de dorpsvisie, opgesteld door de Vierhoutenaren zelf, zijn doorgetrokken in deze ITV. In 2030 is de behoefte aan meer woningen in Vierhouten nog steeds aanwezig, ondanks dat het aantal starterswoningen en seniorenwoningen in het dorp is toegenomen. Door in te zetten op ‘inbreiding’ zijn de ‘markante en open gebieden’ rond Vierhouten behouden gebleven. Het dorpshuis heeft z’n belangrijke plaats in de dorpsgemeenschap uitgebouwd. Het openluchttheater op De Paasheuvel is gerenoveerd en heeft een toegevoegde waarde voor de culturele mogelijkheden van Vierhouten. Het aantal recreatie-eenheden is per saldo niet uitgebreid, maar er is wel fors ingezet op kwaliteitsverbetering van de recreatieterreinen en - voorzieningen. Vierhouten is nog steeds goed bereikbaar per openbaar vervoer. De verkeersafwikkeling in het dorp is inmiddels goed geregeld. Om de verkeersdruk in het dorp te verkleinen zijn parkeervoorzieningen aangelegd langs de dorpsrand. De toegankelijkheid van de natuurgebieden rond Vierhouten is verbeterd, en door een aantrekkelijk en kwalitatief hoogwaardig netwerk van wandel- en fietspaden is Vierhouten nog meer dan voorheen een geliefde vakantiebestemming.

De kern Hulshorst In 2030 is dorpshuis De Wieken nog meer hét centrum van vele activiteiten die in het dorp plaatsvinden. Het aantal inwoners van Hulshorst is licht gegroeid, zowel starters als senioren wonen er met plezier. Naast het dorpshuis vervullen ook de basisschool en de sportvoorzieningen een belangrijke functie in de dorpsgemeenschap. De Hulshorster samenleving is vitaal en maatschappelijk betrokken, met name dankzij de inzet van vele vrijwilligers op diverse terreinen. De wandel- en fietsmogelijkheden rond Hulshorst zijn uitgebreid. Hulshorst heeft nog steeds een band met de natuur via onder meer het unieke Hulshorster Zand en de landgoederen langs de ‘Zuiderzeestraatweg’ (Hulshorst en Groeneveld) fungeren als uitstekende recreatieve trekkers. Agrariërs hebben gekozen voor schaalvergroting of het ontplooien van zorgvuldig in het landschap ingepaste nevenactiviteiten.

9 9

PROCES ITV 2030 De raad heeft in diverse (brainstorm)sessies nagedacht over de toekomst van Nunspeet. Verder hebben geïnteresseerde inwoners van de vier kernen en vertegenwoordigers van diverse belanghebbende partijen plaatsgenomen in een breed samengestelde ‘denktank’, waarin zij hun wensen en idealen voor de toekomst van de gemeente kenbaar hebben gemaakt. Alle inwoners van de gemeente hebben vervolgens mee kunnen denken over de toekomst van onze fraaie gemeente door middel van enquêtes op een speciaal hiervoor in het leven geroepen interactieve website en tijdens de daarvoor georganiseerde inloopavonden. Hoe werken we de toekomstvisie verder uit? De Integrale Toekomstvisie 2030 is vooral een visionair document. De toekomstvisie is de paraplu voor onderliggende visies als een ruimtelijke, economische en sociale structuurvisie. In een ruimtelijke structuurvisie wordt de ITV ruimtelijk vertaald in een structuurvisiekaart, waarop zal worden aangegeven waar wat gaat of kan gaan gebeuren in de periode tot 2030. Uitwerking van de ITV en/of de ruimtelijke structuurvisie voor de kleine kernen kan plaatsvinden in dorpsplannen, waarin ook gekeken wordt naar nietruimtelijke thema’s. Vierhouten heeft als enige kern van de gemeente al een dorpsplan. Diverse elementen daaruit zijn terug te vinden in deze ITV. Aan de hand van een uitvoeringsprogramma in of naast de gemeentelijke structuurvisie kan worden beschreven hoe de toekomstvisie gerealiseerd wordt. Op dat moment worden ook de financiële gevolgen inzichtelijk gemaakt en samengevat in een financiële paragraaf.

Samenstelling denktank: De heer B. Kalle De heer P. Mosterd De heer T. Hoogendoorn De heer J. Oeben De heer C.J. Kolijn De heer A. Kemink Mevrouw M. Branse De heer G. de Rooij De heer M.E. Timmers De heer J. Bakker De heer H. van den Hardenberg Mevrouw D. Rüter Mevrouw S. Haverkamp-Hoogeveen De heer J. Slothouber De heer A. Devilee De heer E. van Boven De heer E. de Jong De heer dr. E.P. de Jong De heer H. Klaster De heer I. Gelsing Mevrouw A. Verhoek De heer K. van den Bosch / de heer A. Bakker De heer J. Muijs De heer G. de Zwaan De heer W. Bonestroo Mevrouw E. Treurniet De heer M.G. Boekholdt Mevrouw A. Hertsenberg De heer A. Copier De heer R. Cleijsen De heer J. Slaa De heer J. Dekker De heer H.J. van der Woude Mevrouw C. de Visser Mevrouw C. van Schubert De heer G. Willemsen (waterschap) Dorpsvereniging Elspeet (3 personen) Buurtvereniging Hulshorst Dorpsgemeenschap Vierhouten (H. van Vliet) Stichting Natuurschoon Nunspeet (mevrouw K. Matlung, de heren P. Kwant en H. Frens) De heer A. van der Spek De heer G. Versteeg

Geraadpleegde bronnen, o.a.: - Integrale Ruimtelijke Toekomstvisie, IRTV, Nunspeet 2015, december 2008 - Handreiking Evaluatie IRTV 2015, 13 januari 2010 - Coalitieakkoord gemeente Nunspeet 2010 – 2014 - Collegeprogramma 2010 – 2014 - Collegeprogramma 2010 – 2014 – bestuursrapportage 2012 - Nunspeet: gedegen groen, Groenbeleid en – beheer 2010-2017, 9 december 2010 - Actieplan Toerisme en Recreatie, 2005 - Beeldkwaliteitplan Bedrijventerrein de Kolk - Molenbeek – Beeldkwaliteitsplan, ontwerp, 11 juni 2009 - Bestemmingsplan Molenbeek, 9 april 2009 - Beeldkwaliteitnota Kernwinkelgebied Nunspeet, april 2008 - Regionaal Programma Bedrijventerreinen Noord-Veluwe 2011-2020, 6 juli 2011 - Klimaatactieplan Noord-Veluwe 2009-2012, Samenwerken aan klimaat, september 2008 - CBS, Gemeente Op Maat, 2011 - Milieuprogramma, actualisatie, 2010-2014 - Landschapsontwikkelingsplan Nunspeet, 19 december 2005 - Dorpsplan Vierhouten, 2e fase, deelrapporten, augustus 2011 - Ontwikkelingsplan Schaarweide, oktober 2009 - Uitvoeringsprogramma Harderwijk – Elburg, 2009-2013, 10 maart 2009 - Inrichtingsplan Schaarweide, 22 oktober 2009 - Kernpublicatie, WoON 2009, mei 2010 - Centrumvisie Nunspeet, leefbaar, aantrekkelijk en bereikbaar, december 2005 - Projectenplan Centrumvisie Nunspeet - stand van zaken najaar 2008 - Onderzoek naar sociale samenhang in Nunspeet - De ketting en de schakels, september 2008 - Woonvisie Nunspeet 2020, Actualisatie Woonvisie 2003 – 2015, juli 2008 - Woningmarktverkenning Nunspeet 2006-2020, april 2007 - Woningbehoefteonderzoek Nunspeet, 6 januari 2011 - Projectenplan Revitalisering Sportpark De Wiltsangh, 13 september 2011 - Projectplan Toekomstvisie sport- en recreatiecentrum De Brake, november 2011 - Gemeentelijk Verkeers- en Vervoerplan Nunspeet, oktober 2009 - Stationslocatie Nunspeet, Second opinion/ ontwikkelingsvisie, 13 mei 2008 - Beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning gemeente Nunspeet 2008-2011, mei 2008 - Beleidsnota Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2012-2015, 3 november 2011 - Cultuurnota gemeente Nunspeet 2012-2014, Samen stralen - Startnotitie Sport in Nunspeet - Regiovisie Care-Valley Veluwe 2030 - Gelderland in 2040, kansenboek Noord-Veluwe - Provinciale Werkgelegenheidscijfers - Wonen in Gelderland 2011 - Het nieuwe peil – Strategieën voor het IJsselmeergebied, 15 februari 2012 - De Zuiderzeestraatweg: Het Verhaal en Het streefbeeld, maart 2011 - Totstandkoming regionale verdeling bandbreedte KWP3 zoals overeengekomen met de provincie in het portefeuillehoudersoverleg - Afsprakenkader regionaal kwalitatief woonprogramma Noord-Veluwe

10 Het ‘wensbeeld 2030’ voor de gemeente Nunspeet is ontleend aan vier ontwikkelingsrichtingen, die in deze bijlage meer gedetailleerd worden beschreven.

Kortom, er is veel om trots op te zijn. Het gaat er om de bestaande kwaliteiten te behouden en waar mogelijk te versterken. Het beleid moet zich vooral richten op geleidelijke verbetering van het bestaande in plaats van op radicale veranderingen. Grote stedelijke uitbreidingswijken en bedrijventerreinen, zoals bijvoorbeeld in Amersfoort en Zwolle, passen niet bij het karakter van Nunspeet. De Nunspeetse identiteit betekent volmondig kiezen voor landschap, kleinschaligheid en kwaliteit. Dat neemt niet weg dat Nunspeet tegelijk een dynamische en vitale gemeente is en moet blijven.

Nunspeet, Vitaal, Ondernemend en Zorgzaam!

De uitdaging is te blijven streven naar een goede onderlinge balans tussen dynamiek en rust, tussen wonen, bedrijvigheid en infrastructuur enerzijds en natuur en landschap anderzijds. Bovendien maken autonome ontwikkelingen, maatschappelijke trends en de economische crisis het noodzakelijk mee te bewegen en te blijven werken aan kwaliteit en leefbaarheid, zodat Nunspeet in 2030 nog altijd die vitale gemeente is die ze nu is.

De belangrijkste vragen Wie zijn we? Wat zijn onze kwaliteiten? Wat komt er op ons af? Wat willen wij worden als gemeente? Hoe moet de gemeente Nunspeet er in 2030 uitzien? En hoe bereiken we dat? Dat waren de kernvragen bij het opstellen van de voorliggende Integrale Toekomstvisie Nunspeet 2030 (ITV), de opvolger van de Integrale Ruimtelijke Toekomstvisie 2015 (IRTV) uit 2003 die aan een herijking toe was. Wie zijn we? Nunspeet is een gemeente met veel verschillende gezichten. Enerzijds is Nunspeet een ondernemende, bedrijvige, dynamische gemeente met bedrijventerreinen, landbouw en een in potentie sterke recreatieve sector. Anderzijds heeft Nunspeet voor veel mensen van buiten vooral het imago behoudend en netjes te zijn en een gemeente waar veel waarde wordt gehecht aan de zondagsrust. Onze gemeente is echter toch vooral bekend om haar rust en het groen van de bossen van de Veluwe, terwijl de ligging aan de kust van het Veluwemeer en de aanwezige cultuurhistorie juist wat minder bekend zijn. Natuur en het landschap worden ook als bepalend ervaren voor de identiteit van de gemeente. Binnen de gemeente zijn er ook verschillen, bijvoorbeeld tussen de dorpen: Elspeet, Vierhouten, Hulshorst en Nunspeet hebben alle vier hun eigen karakter. Juist deze veelheid van (bekende en minder bekende) kenmerken maken de gemeente tot een prettige plek om te wonen, te werken en te recreëren. Behoud door ontwikkeling De bestaande kenmerken omvatten veel kwaliteiten die samen de kracht van de gemeente Nunspeet vormen en die we zeker willen stellen voor de toekomst. De belangrijkste zijn: • de prettige woonmilieus met een aangenaam dorps karakter, in een groene omge- ving; • het goede voorzieningenniveau en de sterke sociale cohesie; • de dynamiek, de bedrijvigheid en de werkgelegenheid; • de goede externe ontsluiting over weg en spoor. • de grote variatie aan landschappen: de overgang van de bossen en heidevelden van de Veluwe naar de ‘kust’ van het Veluwemeer; • de natuur en de rust, alsmede de vele recreatieve mogelijkheden die veel bezoekers van buiten de gemeente naar Nunspeet trekken.

Vier ontwikkelingsrichtingen Met andere woorden: om alle aanwezige kwaliteiten te behouden, is hier en daar ook verandering noodzakelijk. In deze toekomstvisie kiezen we daartoe voor vier ontwikkelingsrichtingen, zodat onze gemeente Nunspeet in 2030: 1. Eén autonome gemeente met vier hechte kernen is; 2. Een prettige woonomgeving is voor iedereen; 3. Een bereikbare, bedrijvige en duurzame gemeente is; 4. Een plek is om van de natuur te genieten. In al deze vier ontwikkelingsrichtingen zit het thema duurzaamheid integraal verwerkt. Op de volgende bladzijden leest u meer over het hoe en waarom van de vier ontwikkelingsrichtingen. Waar het om draait, is dat Nunspeet langs die vier sporen de periode tot 2030 optimistisch tegemoet kan treden, met behoud van identiteit. Zo gaan we met onze gemeente op naar een mooie toekomst!

1. Eén autonome gemeente met vier hechte kernen Autonomie en samenwerking

Onze ambitie is om als gemeente Nunspeet autonoom te blijven. Daar waar wij door samenwerking onze bestuurskracht kunnen vergroten, willen wij graag onze bijdrage leveren. Het directe contact naar burgers, ondernemers en instellingen vindt lokaal plaats. Wat betreft de beleidsontwikkeling is intergemeentelijke samenwerking mogelijk onder voorwaarde van, vanuit autonomie bepaalde, beleidsruimte voor onze gemeente. Voor de beleidsuitvoering, de ondersteuning en de bedrijfsvoering kijken wij eveneens naar intergemeentelijke samenwerking. Voor elke intergemeentelijke samenwerking vindt toetsing plaats op de vier K’s (kwaliteit verbeteren, kwetsbaarheid verminderen, kosten efficiency en klantgerichtheid) en op goede mogelijkheden voor democratische legitimatie (controlerende taak).

Sociale cohesie

De maatschappelijke trend is dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid nemen en zelfredzaam zijn. Bij de sobere en doelmatige invulling van de Wet maatschappelijke ondersteuning is hiervan ook uitgegaan. Sociaal isolement ligt dan echter op de loer. Ontmoeting is een functie die steeds meer door inwoners zelf dient te worden georganiseerd. Goed burgerschap en de nadruk op verbondenheid met elkaar zijn dan ook sleutelwoorden. Nunspeet is nu gelukkig al maatschappelijk betrokken, heeft een hecht verenigingsleven en een sterke gemeenschapszin. Wij vinden welzijn dan ook belangrijker dan welvaart, zonder overigens te ontkennen dat deze twee verband met elkaar kunnen houden. Vrijwilligers bepalen daarbij de vitaliteit van een kern, wijk of buurt. We zetten als gemeente daarom in op het versterken van het zelforganiserend vermogen van bewoners. De gemeente doet dit door de vrijwilligers te ondersteunen, door accommodaties te faciliteren en via welzijnswerk.

11 Een compleet voorzieningenniveau waarborgen

Onze gemeente heeft een voorzieningenniveau, dat relatief hoog is vergeleken met andere gemeenten van vergelijkbare grootte. Dit heeft – met uitzondering van de maatschappelijke voorzieningen - vooral te maken met de vele toeristen die jaarlijks naar Nunspeet komen. Mede daarom scoren onze dorpen goed in de leefbaarheidsindex. Toch staat ook in onze gemeente het voorzieningenniveau onder druk door verschillende trends, zoals schaalvergroting en de opkomst van webwinkels (wat overigens ook weer kansen oplevert voor winkelbedrijven). Vooral in de kleine kernen is dit merkbaar. Naar de toekomst toe dienen alle basisvoorzieningen, waaronder basis- en voortgezet onderwijs, tenminste in de kern Nunspeet gehandhaafd te blijven, zodat deze voor de inwoners van de kleine kernen bereikbaar en toegankelijk blijven. Voor het overige blijven we ons inzetten voor basisvoorzieningen in de overige kernen, waaronder een ruimte met een ontmoetingsfunctie (zoals een dorpshuis), passende buitensportfaciliteiten, basisonderwijs in Elspeet en Hulshorst, et cetera. Voor het waarborgen van een goed voorzieningenniveau is een goede afstemming tussen de kern Nunspeet en de overige kernen van groot belang.

Compact kernwinkelgebied

Vergrijzing, bezuinigingen en de mogelijk optredende lichte bevolkingskrimp zullen hun weerslag op het voorzieningenniveau hebben. De concurrentie in de omliggende gemeenten is groot en met de toegenomen mobiliteit dienen vooral commerciële voorzieningen zich in toenemende mate te onderscheiden in kwaliteit. Een zekere mate van concentratie van winkels - in een compact kernwinkelgebied - en het waarborgen en vergroten van uitstraling, beleving en bereikbaarheid van het centrum zijn daarbij belangrijke opgaven waarin de gemeente samen met de ondernemers zal blijven investeren. Het recreatief winkelen (fun shoppen) heeft de toekomst en de kracht van Nunspeet zit voor een groot deel ook in speciaalzaken. Leegstaande winkelpanden, bijvoorbeeld als gevolg van de opmars van webwinkels, buiten het kernwinkelgebied worden anders bestemd, zodat er zo min mogelijk leegstand ontstaat.

Basisvoorzieningen

Een hoog voorzieningenniveau van de kernen is niet per definitie noodzakelijk voor het welzijn en welbevinden van de bevolking, maar het is wel belangrijk dat er voldoende plekken blijven om elkaar te ontmoeten. We streven ernaar dat er voor iedereen sport-, zorg-, welzijn- en onderwijsvoorzieningen in de omgeving voorhanden zijn dan wel snel te bereiken zijn. Nunspeet is daarvoor de zogenaamde centrumkern. Dit bevordert de verbondenheid van mensen met hun woonomgeving en stimuleert de sociale cohesie en samenhang. Niettemin zijn de bereikbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van voorzieningen belangrijker dan de nabijheid. In dit licht bezien moeten we het voorzieningenniveau ook in de toekomst laten passen bij de (vergrijzende) bevolkingssamenstelling. Om de (fysieke) bereikbaarheid en toegankelijkheid van basisvoorzieningen blijvend te waarborgen, moeten we met ons allen onze schouders eronder zetten om blijvend te zoeken naar passende samenwerkingsvormen. In het kader van de gedecentraliseerde taken in het sociaal domein zorgt de lokale overheid er voor dat de zelfredzaamheid van de burger maximaal wordt gestimuleerd en gefaciliteerd. De eigen kracht van de samenleving zorgt in belangrijke mate voor de vitaliteit van onze gemeente. Digitalisering speelt een grote rol, onder andere voor educatie, zorg enzovoorts. Daarom beschikken alle huishoudens in 2030 over goede internetverbindingen en digitale dienstverlening, bijvoorbeeld via breedband.

Verenigingsleven

Om de sociale verbondenheid overeind te houden, moeten in iedere kern voldoende kansen zijn voor iedereen. Dat geldt voor de senioren, die zo lang mogelijk zelfstandig moeten kunnen blijven wonen en participeren in de samenleving, maar ook voor starters en gezinnen met jonge kinderen. Vooral voor deze doelgroepen moet de woningmarkt in beweging worden gebracht. Een evenwichtige bevolkingsopbouw is namelijk van groot belang voor het in stand houden van het nu rijke, bloeiende en zeer diverse verenigingsleven in de diverse kernen van Nunspeet. Dit ook op andere manieren verder faciliteren is van groot belang.

Zorg

Veel mensen in de gemeente hechten vooral aan goede zorgvoorzieningen. Gezien de optredende vergrijzing is het faciliteren van het zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen een centrale opgave (extramuralisering). Daarvoor is een goed toegerust en toegankelijk systeem van eerstelijnszorg en ondersteuning nodig, ook gezien de transities in het sociale domein die naar de gemeenten gaan. Het definiëren van voor de hand liggende woonservice (of woon/zorg)zones rondom bestaande zorgvoorzieningen kan daarin een rol spelen. Gelukkig zijn er in de gemeente Nunspeet verzorgings- en verpleeghuisvoorzieningen. Er dient goed in beeld te worden gebracht wat deze intramurale zorg in de toekomst vraagt. Zoals gezegd is bereikbaarheid belangrijker dan nabijheid. Zo kan specifieke zorg (zoals fysiotherapie) in de kleinere kernen bijvoorbeeld ook in de vorm van een mobiele zorgfunctie en/of bezorgdiensten aan huis gegeven worden. Verder biedt de digitalisering nieuwe mogelijkheden zoals het helpen van mensen op afstand. Voor bepaalde zorgtaken kan een beroep worden gedaan op de omgeving. Het blijft echter zo dat op het moment dat professionele zorg nodig is, een hulpbehoevende daarop moet kunnen rekenen.

Onderwijs

Wij hebben een breed onderwijsaanbod met in de kern Nunspeet zelfs voortgezet onderwijs. Het beleid is erop gericht het voortgezet onderwijs verder uit te bouwen. Verder is het uitgangspunt om het basisonderwijs in de kernen Elspeet en Hulshorst te handhaven, bij voorkeur gecombineerd met kinderopvang, een ontmoetingsruimte en eventuele andere maatschappelijke voorzieningen (waaronder ook zorg). Om brede scholen of Multi Functionele Accommodaties mogelijk te maken, is een zekere concentratie onontkoombaar. Wij gaan ervan uit dat dit dankzij de geringe omvang van de dorpen niet op gespannen voet staat met de wens basisscholen zoveel mogelijk op wijk- en buurtniveau te houden. De inzet is er in elk geval op gericht optimaal gebruik te maken van de al bestaande situatie door de accommodaties multifunctioneel te benutten. In de toekomst is een slag gemaakt van een ‘beheersmatige benadering’ naar een meer ‘ontwikkelende benadering’ van de onderwijshuisvesting. Daarmee zijn de toenemende kosten voor onderhoud en exploitatie ingezet om structureel een beter leer-, werk- en leefklimaat te realiseren voor de scholen binnen de gemeente Nunspeet.

Sport

Sport is erg belangrijk voor de lichamelijke- en de maatschappelijke gezondheid(szorg). Ondersteuning van de sportverenigingen en het stimuleren van samenwerking door de gemeente is daarom belangrijk, net als het blijven aanbieden van goede faciliteiten. Ook de sportverenigingen spelen een belangrijke rol in de sociale cohesie binnen de kernen. Het uitgangspunt is dan ook om de (sport)accommodaties als één van de basisvoorzieningen van de kleine kernen te behouden en te koesteren en waar nodig de faciliteiten en de bereikbaarheid te verbeteren. Het verplaatsen van sportterreinen uit de kern om plaats te maken voor woningbouw, dat in veel gemeenten gebeurt, gaat voorbij aan de behoefte om sportvoorzieningen dichtbij huis te hebben. Niet alleen de jeugd profiteert hiervan, maar ook de nieuwe senioren, die langer vitaal blijven. Ten slotte neemt met het verbeteren van het netwerk van routes (wandelen, fietsen, paardrijden, langlaufen) door de gemeente de mogelijkheden en aantrekkelijkheid van individuele sporten als bijvoorbeeld hardlopen, wielrennen, mountainbiken en skaten aanzienlijk toe. De gemeente Nunspeet nodigt daarmee zelf als het ware uit om te bewegen.

Ruimtelijke kwaliteit - leefbaarheid

12

Identiteit en welbevinden zijn mede bepalend voor cohesie en worden versterkt door een hoge ruimtelijke kwaliteit. Door ingrepen in de inrichting - herstructurering, vergroening van de kernen, ommetjes door het buitengebied vanuit de kernen en maatschappelijke betrokkenheid van onderwijs en ondernemers zoals beschreven bij andere thema’s - wordt de leefbaarheid vergroot, waardoor het gevoel van samenhang wordt versterkt. Vooral voor de leefbaarheid en sociale veiligheid op wijk- en dorpsniveau zijn het beheer en onderhoud van de openbare ruimte belangrijk. De sociale samenhang in de straat is één van de cruciale factoren om de veiligheidsbeleving te verbeteren. Vaak gaat het daarbij meer om het onveilige gevoel - de beleving van de onveiligheid - dan om de werkelijke (on)veiligheid.

2. Een prettige woonomgeving voor iedereen Een plek bieden voor iedereen

Nunspeet is een mooie gemeente om te wonen. De sterke gemeenschapszin en de fraaie omgeving dragen hier in belangrijke mate aan bij. In woonomgevingen als die van Nunspeet, Elspeet, Hulshorst en Vierhouten is het echter niet altijd eenvoudig betaalbare woningen te kunnen aanbieden voor jongeren, starters, jonge gezinnen of senioren. Het waarborgen van voldoende diversiteit en beschikbaarheid op de woningmarkt vormt derhalve een wezenlijke voorwaarde voor het waarborgen van de sociale samenhang en verscheidenheid van de lokale samenleving. Verder is van belang dat de kerngerichtheid van de bewoners groot is. We zetten erop in dat er voor iedere Nunspeter, Elspeter, Hulshorster en Vierhoutenaar kansen blijven bestaan om in de “eigen” kern en eigen gemeente te blijven wonen. Dit betekent niet automatisch veel bouwen, maar zorgvuldig en periodiek analyseren wat er noodzakelijk is om het aanbod voor alle groepen op peil te houden en de doorstroming te bevorderen.

Prognoses bevolkingsontwikkeling

In 2003 zijn we in de IRTV uitgegaan van een groei van de bevolkingsomvang naar 30.000 inwoners in 2015. Inmiddels is in grote delen van Nederland een demografische teruggang gaande en is bovendien de woningmarkt vast komen te zitten als gevolg van de aanhoudende economische crisis. Ook is er een lange traditie van vestigingsbeperkend beleid met als doel de woningvoorraad zoveel mogelijk beschikbaar te houden voor de ‘eigen’ bevolking. Daarom kunnen we nu concluderen dat deze ambitie niet langer realistisch is. Ook in onze dorpen is de druk op de woningmarkt de laatste jaren immers afgenomen. Het inwoneraantal zal de komende jaren waarschijnlijk stabiliseren of zelfs iets afnemen. Het aantal huishoudens stijgt naar verwachting nog wel (en zelfs bovengemiddeld) als gevolg van de optredende gezinsverdunning: het aantal personen per huishouden neemt namelijk af.

Zorgvuldig en stapsgewijs

De problemen op de woningmarkt van de laatste jaren bewijzen dat prognoses een grote mate van onzekerheid in zich dragen. Het is daarom belangrijk dat we ons als gemeente niet blind staren op aantallen. Toch moeten we ervoor zorgen dat we voorbereid zijn op de toekomst. We blijven daarom periodiek (bijvoorbeeld jaarlijks of tweejaarlijks) per kern de woningbehoefte monitoren, zowel kwantitatief (aantallen) als kwalitatief (woningtypologieën en prijscategorieën). Op basis daarvan worden - indien dat nodig blijkt - de woningbouwprogramma’s tussentijds bijgesteld. Dat doen we in samenhang en samenwerking met de regio Noordwest-Veluwe. Woningbouw zal, anders dan in het verleden, altijd gefaseerd en gedoseerd moeten plaatshebben, stapsgewijs in kleine afrondbare eenheden, ook wel aangeduid als organische groei. De gemeente gaat geen nieuwe grootschalige stedelijke ontwikkelingen in gang zetten die onomkeerbaar zijn. De strategie is maatwerk: de gemeente wil op basis van de werkelijke behoefte in alle vier de kernen woningbouw mogelijk maken, waarbij ook het bestaande aanbod in aanmerking wordt genomen: het toevoegen van nieuwbouw in een situatie met een bestaand overschot aan de aanbodzijde vraagt om zorgvuldige afwegingen teneinde vergroting van de problematiek voor aanbieders van bestaande woningen en belemmering van doorstroming te voorkomen. Daarbij zal de woningbouw ook in kwalitatieve zin goed moeten worden afgestemd op de vraag. Zo wordt aan iedereen kansen geboden op de woningmarkt, ook aan starters, jonge doorstromers en senioren. Het al in ontwikkeling zijnde plan voor Molenbeek aan de noordzijde van Nunspeet vormt de laatste grote uitbreidingslocatie, met uiteindelijk ruim 600 woningen. Indien nodig zal de woningbouw ook in Molenbeek worden getemporiseerd. Voor het overige biedt het functieveranderingsbeleid nog steeds mogelijkheden voor woningbouw, mits woonwijkjes in het Buitengebied worden voorkomen.

Behoud van een dynamische samenleving

We zien woningbouw niet als een doel op zichzelf, maar als een middel om aan de vraag te voldoen en een evenwichtige bevolkingsopbouw te waarborgen. Dit is een belangrijke voorwaarde voor het behoud van een dynamische samenleving en de leefbaarheid in de kernen. De sluipende ‘ontgroening’ die optreedt doordat jongeren wegtrekken uit de gemeente, in combinatie met de vergrijzing van de bevolking, kan negatieve gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de betaalbaarheid van maatschappelijke voorzieningen, de sociale cohesie en de maatschappelijke betrokkenheid en de levensvatbaarheid van sportverenigingen en vrijwilligersorganisaties. Hoewel het wegtrekken van jongeren naar steden in onder meer de Randstad voor een deel een autonoom proces is, wil de gemeente ervoor zorgen dat er voldoende betaalbare en passende koop- en huurwoningen voorhanden zijn voor starters en jonge doorstromers die wel graag in de gemeente willen blijven of er zich willen vestigen. In Molenbeek zullen daarom veel rijtjeswoningen worden gebouwd. Daarbij worden ook goedkope bouwconcepten ontwikkeld, zoals speciale jongerenappartementen. In het kader van de Europese maatregel met betrekking tot middeninkomens zal worden bezien of er mogelijkheden zijn om een deel van de rijtjeswoningen in de particuliere (beleggers)sfeer te laten realiseren om ook deze huishoudens een woonmogelijkheid in onze gemeente te bieden. Energielasten vormen de komende jaren een steeds groter deel van de woonlasten. Door te kiezen voor energiezuinige woningbouw en het integreren van de mogelijkheid om op locatie duurzame energie te produceren, blijft dit beperkt. Voor Molenbeek zijn er kansen voor zonne-energie en het benutten van restwarmte. In verband met de vergrijzing zal worden ingespeeld op de naar verwachting toenemende behoefte aan seniorenwoningen. Het voorzien in geschikte woningen voor senioren draagt bovendien bij aan de doorstroming en daarmee het weer in beweging krijgen van de woningmarkt. Senioren moeten zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen als ze dat willen en kunnen participeren in de samenleving. Daarbij kan ook gedacht worden aan combinaties van wonen en zorg, bijvoorbeeld in zogenaamde woonservicegebieden.

Maatschappelijke voorzieningen

13

Het niveau van de maatschappelijke voorzieningen in Nunspeet sluit aan bij de verscheidenheid van de samenleving. Jongeren, starters, jonge gezinnen en senioren vinden in Nunspeet een voorzieningenniveau dat aansluit bij hun wensen en verwachtingen. Ondermeer op de terreinen van vrijetijdsbesteding, persoonlijke ontwikkeling en zorg is er sprake van een duurzaam en gevarieerd aanbod voor onze inwoners. Door het realiseren van een breed voorzieningenniveau is er sprake van een dynamische leefomgeving en blijft Nunspeet een aantrekkelijke gemeente om in te wonen.

Inzetten op kwaliteit

Nieuwe ontwikkelingen moeten er vooral op gericht zijn de bestaande kernkwaliteiten te versterken en recht te doen aan het credo “het hart op de juiste plaats”. Het gaat in Nunspeet niet om kwantiteit, maar om de kwaliteit van leven; dit is al decennia lang de rode draad bij de ontwikkeling van de gemeente. Daarom zal steeds als er een woningbouwopgave is, bezien worden of er in het bestaand bebouwd gebied kan worden ‘ingebreid’. Hierdoor wordt het landschap rondom de kernen ontzien en wordt er voldoende aandacht besteed aan beeldkwaliteit en cultuurhistorische waarden. Tegelijkertijd zit er aan inbreiding ook een limiet, omdat een te ver gaande ‘verstening’ ten koste gaat van groenstructuren in de kernen en daarmee van het dorpse karakter. Bovendien is het binnenstedelijk vaak lastig om betaalbare (starters)woningen te realiseren. Bij eventuele uitbreidingen van de kernen Elspeet, Hulshorst en Vierhouten zal het nieuwe woongebied steeds kleinschalig en op organische wijze binnen de landschappelijke structuren moeten worden ingepast. In het vaak besloten, bosrijke landschap langs de randen van de verschillende kernen is dit meestal relatief goed mogelijk. Eventueel kan eerst het landschappelijk raamwerk worden versterkt/ontwikkeld alvorens stap voor stap woningbouw wordt ontwikkeld. Zo worden de nieuwe woongebieden bovendien ook aantrekkelijke woonmilieus in het groen. Voor de kern Nunspeet geldt dat plan Molenbeek voor een groot aantal jaren voldoende capaciteit biedt waardoor voorlopig niet actief naar nieuwe potentiële uitbreidingslocaties hoeft te worden gezocht. Bij woningbouwontwikkeling geeft de gemeente ruimte aan bestaande en aan nieuwe woonvormen. Daarbij willen we op een grotere schaal inzetten op (collectief) particulier opdrachtgeverschap. In Molenbeek wordt dit al bij een deel van de te bouwen woningen toegepast. Vanzelfsprekend zal de gemeente ook oog blijven houden voor de bestaande woonvoorraad. Waar nodig en mogelijk zal in de periode tot 2030 herstructurering plaatshebben.

3. Een bereikbare, bedrijvige en duurzame gemeente Bereikbaar en leefbaar

De gemeente Nunspeet is goed extern ontsloten. Vooral de kern Nunspeet is van buitenaf goed bereikbaar via onder meer de A28 en het spoor. Er zijn hierdoor goede verbindingen met de Randstad aan de ene kant en Zwolle-Kampen-netwerkstad aan de andere kant. Door de goede bereikbaarheid in combinatie met de gunstige ligging is Nunspeet een belangrijke toegangspoort tot de Veluwe. Het recreatief transferium bij station Nunspeet zal ook in de periode tot 2030 voor veel bezoekers een belangrijk startpunt van hun bezoek aan de Veluwe en de Randmeren zijn. Een klim naar het platform op de uitzichttoren is in veel gevallen het begin van een ontdekkingsreis in de omgeving.

In tegenstelling tot de externe ontsluiting is de interne ontsluiting op een aantal plaatsen niet optimaal. Vooral de ontsluiting en de verkeersafwikkeling van het centrum van Nunspeet inclusief het gebied rond het Stationsplein kan beter en veiliger. Het centrumgebied wordt integraal doorontwikkeld, waarbij onder meer ingezet wordt op een verbeterde samenhang en verbinding tussen het Veluwetransferium/station en het centrum. Behalve voor het centrum geldt ook voor de bedrijventerreinen rond Nunspeet dat de ontsluiting vanaf de rijksweg te wensen over laat. Om dit probleem voor het toekomstige bedrijventerrein De Kolk op te lossen - en om de ontsluiting van de oostkant van Nunspeet te verbeteren - gaat de gemeente de komende jaren een oostelijke rondweg realiseren. Ook aan de westkant van de kern willen we een nieuwe rondweg aanleggen, waardoor de bedrijventerreinen Feithenhof en Lepelingen, alsmede de woongebieden van Nunspeet-West, beter bereikbaar worden vanaf de A28. Hierdoor wordt tevens het verkeersknelpunt bij het Stationsplein weggenomen. Met deze infrastructurele maatregelen wordt de aansluiting tussen de Veluwe (aan de overkant van de A28) en het Veluwemeer aanzienlijk verbeterd en blijft Nunspeet als toeristisch centrum aantrekkelijk bereikbaar. Nadat zowel de oostelijke als de westelijke rondweg aangelegd zijn, kan na 2030 bezien worden in hoeverre het wenselijk is om een noordelijke verbinding tussen beide rondwegen tot stand te brengen. Bij alle ontwikkelingen in de gemeente zullen we goed moeten kijken naar de bereikbaarheid en verkeersdruk. Mobiliteit is uiteraard belangrijk voor de levensvatbaarheid van bedrijven en voorzieningen (en feitelijk ook voor wonen), maar tegelijkertijd is mobiliteit een potentiële bron van overlast en vormt het een aantasting van de leefbaarheid en veiligheid. Een belangrijke opgave is de barrièrewerking op te heffen van het spoor en de A28 tussen de kernen Nunspeet en Hulshorst met het achterland en de Randmeerkust. In 2030 zijn de grotere spoorwegovergangen ongelijkvloers. Toeristische verbindingen hebben last van deze barrière en dit vraagt om goede passende oplossingen, zodat toeristen zich gemakkelijker van de Veluwe naar de Randmeren kunnen verplaatsen en vice versa. Waar dat nog niet het geval is, zetten we erop in dat de netwerken voor openbaar vervoer, de auto en de fiets sluitend en volledig worden.

Ruimte voor bedrijvigheid

Onze gemeente heeft een ruim en gevarieerd aanbod aan werkgelegenheid, zowel voor hoog- als voor laagopgeleiden. Op de bedrijventerreinen zijn diverse nationaal en internationaal bekende bedrijven gevestigd. Er is sprake van een relatief groot aandeel industrie ten opzichte van gemeenten van vergelijkbare grootte. Een belangrijk deel van de Nunspeters werkt daarnaast in de financiële en zakelijke dienstverlening binnen de gemeente. Ook de recreatiesector, de horeca, de detailhandel en de landbouw zijn belangrijke sectoren. Werkgelegenheid levert een wezenlijke bijdrage aan de vitaliteit van de gemeente. De belangrijkste opgave voor de periode tot 2030 is dan ook de werkgelegenheid op peil te houden en zo mogelijk uit te breiden. Het is daarbij van belang meer in termen van bedrijvigheid te denken dan van bedrijven. We willen ons vooral richten op vormen van bedrijvigheid die passen bij de identiteit van onze gemeente en die aanvullend zijn aan de ‘reguliere’ bedrijvigheid op bedrijventerreinen in omliggende gemeenten. De groene setting, cultuur-historie, landgoederen/villa’s en het kwalitatieve/dorpse profiel van de vier dorpen in onze gemeente bieden immers interessante kansen voor meer kleinschalige en hoogwaardige werkgelegenheid, woonwerkunits en ZZP’ers. Dat biedt tegelijkertijd kansen om in te zetten op de ambities uit de regionale visie ‘Care Valley Veluwe’, onder meer door het trekken van zorggerelateerde bedrijven. De werkgelegenheid in de landbouw, financiële en zakelijke dienstverlening vertoont een krimp en ook in de bouw is dit te verwachten. Gezien de specifieke kenmerken en mogelijkheden van Nunspeet wordt nieuwe werkgelegenheid vooral gezocht in de hoogwaardige (schone) bedrijvigheid, de zorg en het toerisme. Omdat het in bepaalde sectoren lastig is om voldoende vakbekwaam personeel te krijgen en dit een bedreiging vormt voor de ontwikkeling van de nieuwe werkgelegenheid worden er in samenwerking met de regio, het bedrijfsleven en opleidingscentra oplossingen geboden om personeel vakbekwaam te maken.

14

De gemeente zal zich blijven inzetten voor een optimale dienstverlening en service aan (startende) ondernemers. Daarbij valt onder meer te denken aan het bieden van mogelijkheden om wonen en werken te combineren. We willen de dynamiek van de wat grootschaliger bedrijvigheid geconcentreerd houden op de bestaande (of reeds in ontwikkeling zijnde) bedrijventerreinen Feithenhof en Lepelingen (I, II en III) bij (de kern) Nunspeet, gezien de goede externe ontsluiting van Nunspeet. Voor nieuwe hoogwaardige bedrijven is plek op het nieuw te realiseren bedrijventerrein De Kolk aan de oostkant van het dorp. Door de ruimte op De Kolk en de bestaande bedrijventerreinen zo intensief mogelijk te benutten, willen we eventuele verdere uitbreiding in de periode tot 2030 minimaliseren. Een flexibele regelgeving moet gaan bijdragen aan een duurzaam ruimtegebruik op de terreinen. Door de concentratie van grootschaliger bedrijvigheid bij Nunspeet blijven Elspeet, Hulshorst en Vierhouten de rustige, landelijke dorpen die ze nu zijn. Hier ligt het accent op recreatie en landbouw, bedrijfsvormen die van oudsher goed bij de identiteiten van deze drie dorpen passen. In Elspeet wordt een bedrijvenstrip van beperkte omvang gerealiseerd: bedrijven rond De Brink kunnen dan – met het oog op de herstructurering - wellicht worden uitgeplaatst naar de bedrijvenstrip.

Groene bedrijventerreinen

Inzetten op hoogwaardige bedrijvigheid die past bij het groene karakter van de gemeente, betekent dat we ook op de bedrijventerreinen de kansen willen benutten die vergroening en verduurzaming bieden voor de toekomst. Dit biedt naast kansen voor het aantrekken van op duurzaamheid gerichte bedrijven ook kansen voor bestaande bedrijven. Zo kunnen bedrijven bijvoorbeeld van elkaars reststromen profiteren en kunnen ze de vaak platte daken van de bedrijfsbebouwing vol zetten met zonnepanelen, waarmee op grote schaal stroom kan worden opgewekt. De Kolk wordt een duurzame werklocatie die is ingericht in de sfeer van een goed ontsloten, milieutechnisch hoogwaardig en herkenbaar, groen, verzorgd bedrijvenpark: een Veluws werklandschap. Feithenhof is in 2009 gerevitaliseerd, waardoor het een moderne en groene uitstraling heeft gekregen. Ook Lepelingen I wordt/is gerevitaliseerd.

Landbouw

De landbouw in onze gemeente is verdeeld over twee verschillende gebieden. Langs het Veluwemeer is een vrij grootschalig en open weidelandschap aanwezig met een enkele (maïs)akker, terwijl rondom Elspeet een kleinschaliger (zand)landschap met houtwallen en bosjes ligt, waar vrij veel intensieve veehouderijen zijn gevestigd. Om de bedrijfsvoering rendabel te houden, moeten agrariërs constant zoeken naar vormen van schaalvergroting, nevenactiviteiten en het combineren en afstemmen van verschillende bedrijfsprocessen tot meer gesloten systemen. We vinden het van groot belang dat de agrariërs als beheerders van het landschap hun bedrijfsvoering kunnen voortzetten. Boeren zullen in de toekomst meer ruimte nodig hebben voor een rendabele bedrijfsvoering, vooral op en rond de huiskavel. Dit kan overigens ook middels biologische landbouw zijn. De noodzaak tot schaalvergroting kan betekenen dat grotere en nieuwe bedrijfsgebouwen nodig zijn om te kunnen voldoen aan de eisen van dierenwelzijn en aan de eisen voor biologische, duurzame landbouw. In ieder geval is het belangrijk dat ruimte wordt geboden aan schaalvergroting, waarbij grond van verschillende bedrijven wordt samengevoegd op het moment dat er boeren zijn die stoppen. Een zorgvuldige landschappelijke inpassing, de invloed op omliggende natuurgebieden en aandacht voor de leefbaarheid zijn daarbij uiteraard belangrijke randvoorwaarden.

In plaats van voor schaalvergroting kunnen agrariërs ook kiezen voor het ontplooien van nevenactiviteiten, mits deze zorgvuldig worden ingepast in het landschap. Vooral vanuit de toeristisch-recreatieve sector liggen hier goede kansen. Daarbij kan gedacht worden aan kamperen bij de boer, een theehuis, de verkoop van streekproducten, bed & breakfast, attractieboerderijen, enzovoort. Andere nevenfuncties, bijvoorbeeld maatschappelijke voorzieningen als een zorgboerderij, behoren ook tot de mogelijkheden.

Duurzame energie

In de gemeente Nunspeet worden ambitieuze doelstellingen op het gebied van energiebesparing, duurzame energieproductie en gebruik van duurzame energie bereikt. Zo wordt ten aanzien van de productie van duurzame energie een CO2-reductie van minimaal 20% bereikt en tenminste 20% opwekking van duurzame energie.

4. Een plek om van de natuur te genieten Het landschap als onderlegger

Onze gemeente is prachtig gelegen op de overgang van de noordrand van het Veluwemassief naar de kust van de voormalige Zuiderzee en vormt zo de schakel tussen groen en blauw. Feitelijk kent de gemeente wat dat betreft meerdere gezichten. Deze overgang resulteert in een grote verscheidenheid aan fraaie landschappen. Ten zuiden van Nunspeet en Hulshorst beginnen de bossen, stuifzandgebieden en heidevelden van de Veluwe, die rond Vierhouten en vooral bij Elspeet afgewisseld worden door een kleinschalig agrarisch landschap. Ook de overgangszone rond Nunspeet en Hulshorst wordt gekenmerkt door kleinschaligheid met bosjes, bomenlanen en houtwallen tussen agrarische percelen. Verder naar het noorden - richting het water van het Veluwemeer - wordt het agrarisch weidelandschap steeds opener. Juist de variatie en de aantrekkelijkheid van de verschillende landschapstypen dragen in sterke mate bij aan de hoge kwaliteit van wonen, werken en recreëren. De gemeente wil deze grote kwaliteit voor de toekomst behouden en waar mogelijk versterken. Op sommige plaatsen in het buitengebied - vooral in het agrarisch gebied rond Elspeet - staat de landschappelijke kwaliteit onder druk door matige inpassing van agrarische bebouwing (ontbreken van erfbeplanting) en door het verdwijnen van kleine landschapselementen als houtwallen. Tegelijkertijd willen we ervoor zorgen dat ook de waardevolle groenstructuren in de dorpen behouden worden en ‘verknoopt’ worden met het omliggende landschap. Bomenlanen, parken, groenstroken en soms grote tuinen bepalen het karakter van de dorpen. De relatie van de vier kernen met het landschap rondom en het groen binnen de kernen is cruciaal voor de leefkwaliteit. Dit groene raamwerk moet altijd de basis vormen voor toekomstige transformaties. Het landschap is steeds de duurzame onderlegger voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, zowel binnen als buiten de kernen.

Natuur

De variatie aan landschappen resulteert in een grote diversiteit aan natuurtypen en een grote soortenrijkdom. Vooral de Veluwe en het Veluwemeer zijn zeer belangrijke natuurgebieden, die zelfs van internationaal belang zijn (onder meer voor verschillende vogelsoorten). De Veluwe en het Veluwemeer zijn niet voor niets aangewezen als Natura2000-gebieden. Samen met andere Natura2000-gebieden vormen ze een netwerk van belangrijke Europese natuurgebieden. Behalve de twee Natura2000-gebieden zijn er nog andere gebieden die onderdeel zijn van een nationaal netwerk van (deels nog te realiseren) natuurgebieden, de ecologische hoofdstructuur (EHS): hiertoe behoren onder meer delen van het agrarisch gebied bij Hulshorst en langs het Veluwemeer.

15 Binnen deze gebieden dient eveneens rekening gehouden te worden met de natuurdoelstellingen. Met de ontwikkeling van het ecoduct bij Hulshorst is de grote barrière van de bundel A28/ spoor ter plaatse opgeheven. Mogelijk zijn ook op andere plaatsen faunapassages (voor kleinere dieren) gewenst, bijvoorbeeld dassentunneltjes (buizen) onder provinciale wegen. Naast de eigen/intrinsieke waarde vormt de natuur in de gemeente een belangrijke recreatieve trekker. Zo draagt de natuur bij aan de aantrekkelijkheid van Nunspeet en aan de lokale economie. We willen de natuurwaarden in onze gemeente dan ook behouden en waar mogelijk versterken. De beschermde status van de natuurgebieden waarborgt een strikte bescherming van de natuur, maar vraagt tegelijk om een goede afstemming met bijvoorbeeld woningbouw en bedrijvigheid. Ook bij recreatieve ontwikkelingen en in de landbouw zal rekening gehouden moeten worden met de effecten op de natuurdoelstellingen. Bij recreatie gaat het vooral om het voorkomen van verstoring en het behoud van rust en ruimte voor de vogels langs de oevers en op het water van de Veluwerandmeren en in de bossen en op de heidevelden en stuifzandgebieden van de Veluwe. Bij de landbouw gaat het vooral om het tegengaan van stikstofdepositie op voor stikstof gevoelige ‘habitats’ (leefgebieden van soorten), vooral op de Veluwe.

De kracht van extensieve recreatie

De gemeente Nunspeet is een recreatieve trekker van formaat. Onze gemeente staat bekend om haar ligging op de Veluwe, met een groot aanbod aan verblijfsrecreatieve voorzieningen en ruime mogelijkheden op het gebied van extensieve recreatie (wandelen, fietsen, paardrijden, golfen). Wat minder bekend is, is de ligging aan het water van het Veluwemeer. In tegenstelling tot de overzijde van het water (in Flevoland), waar de recreatiesector sterk vertegenwoordigd is, zijn in Nunspeet de recreatieve voorzieningen langs het Veluwemeer kleinschaliger en extensiever. Dat is gelijk ook de charme van het gebied en een aanvulling op het segment dat aan de overkant aanwezig is. Juist de kleinschaligheid en de nadruk op extensieve recreatie in de natuur past goed bij het karakter van onze gemeente. De fraaie, afwisselende landschappen maken Nunspeet bij uitstek tot een geschikte omgeving voor recreanten die rust en natuur zoeken. We willen daarom de landschappelijke kwaliteiten vergroten om onze positie als recreatieve trekker verder te versterken. Hiervoor is een goede bereikbaarheid en toegankelijkheid/beleefbaarheid van natuur en landschap voor diverse doelgroepen, waaronder ouderen, maar ook jongeren van groot belang. Natuurgerichte recreatie wordt ook gevonden in avontuurlijke outdooractiviteiten en -voorzieningen.

Een rustpunt tussen attracties

Grote steden op korte afstand van Nunspeet, zoals Zwolle, Apeldoorn, Amersfoort, Lelystad en Almere, hebben centra met een grote diversiteit aan functies. Harderwijk, Elburg en Biddinghuizen bieden een aantal topattracties. Dit is geen bedreiging voor Nunspeet, maar een kans. De kracht van Nunspeet als recreatie-gemeente (unique selling point) is gelegen in de combinatie van de aanwezigheid van aantrekkelijke landschappen en natuur met de centrale ligging tussen de diverse attracties in de nabije omgeving, zoals het Dolfinarium, de vestingstad Elburg, het Nationaal Park De Hoge Veluwe, de pretparken Koningin Juliana Toren en Walibi Holland, Paleis Het Loo, enzovoort. Voor veel toeristen fungeert Nunspeet als rustpunt tussen deze vele attracties, als een plek om op adem te komen. We zetten daarom in op een veelzijdig aanbod op het gebied van verblijfsrecreatie en extensieve dagrecreatie, passend bij het landschap en de natuurwaarden. Plattelandstoerisme (zoals kamperen bij de boer of boerengolf) kan hier een belangrijke rol in spelen. Nabij de kernen is plek voor intensiever bezochte attracties binnen de gemeente. Hier liggen nu ook al enkele drukker bezochte trekpleisters, zoals de Zandenplas.

Nunspeet aan zee

We willen de kansen die de ligging aan het Veluwemeer biedt, de komende jaren beter benutten. Juist door ‘Nunspeet aan Zee’ onderscheidt de gemeente Nunspeet zich van andere regiogemeenten. Hierbij passen geen grote boulevards of grootschalige voorzieningen. Het gaat er vooral om de kust makkelijker bereikbaar en aantrekkelijker te maken, zeker ook voor inwoners van Nunspeet en de andere drie kernen. Dit willen we doen door bijvoorbeeld mooie fietsroutes en een familiestrand aan te leggen. Daarnaast faciliteren we als gemeente de ontwikkeling door particuliere ondernemers van horeca en andere (verblijfs)recreatieve ontwikkelingen nabij het water, die niet strijdig zijn met de natuurdoelstellingen en die inpasbaar zijn in het landschap. Het pontje naar Biddinghuizen is een toeristische attractie waarmee (in de zomer) grootschalige attracties aan de overkant op een aantrekkelijke wijze voor voetgangers en fietsers bereikbaar zijn. Kortom, in 2030 is er langs het Veluwemeer ter hoogte van de gemeente Nunspeet sprake van een aantrekkelijke hoogwaardige verblijfs- en dagrecreatieve zone.

Passende voorzieningen

De gemeente Nunspeet onderscheidt zich van andere regiogemeenten door het grote aanbod van verblijfsrecreatieve accommodaties. Het is belangrijk dat de vakantieaccommodaties goed worden afgestemd op de behoeften van de recreant, van camping tot hotel. Hierin ligt vooral een taak voor de recreatieondernemers. Sommige verblijfsrecreatieve voorzieningen zijn enigszins gedateerd. Hier is een moderniseringsslag met een kwaliteitsimpuls nodig. De gemeente wil vanuit haar voorwaardenscheppende en stimulerende rol samen met de recreatieondernemers hier voortvarend aan werken, zodat in 2030 onze vakantieparken vitaal zijn. De gemeente wil bovendien seizoensverlenging faciliteren, ook door te zoeken naar mogelijkheden om meer slechtweervoorzieningen naar de gemeente te halen. Activiteiten en evenementen kunnen hier ook een rol in spelen. Hiertoe wordt er in Nunspeet een goed geoutilleerd evenemententerrein gerealiseerd. Het is wel van belang ervoor te zorgen dat de verschillende activiteiten en evenementen onderling goed worden afgestemd. Om te kunnen voldoen aan de specifieke behoeften van de recreant is het belangrijk goed te kijken wat de doelgroepen zijn die naar Nunspeet komen. Vaak zijn dit gezinnen, 30’ers/40’ers en senioren. De gemeente Nunspeet heeft ook volop potenties voor bijeenkomsten van zakelijke aard, o.a. congressen en conferenties. Door ons als gemeente te profileren als aantrekkelijke gemeente voor bepaalde doelgroepen en een bepaald type activiteiten kunnen we de gemeente of de regio met een duidelijk profiel op de markt zetten en zo een duidelijk imago creëren (regio branding). Daar hoort ook een goede promotie, marketing en informatievoorziening bij, onder meer via sociale media. Door in te zetten op goed gastheerschap door het toeristisch-recreatieve bedrijfsleven en de horeca weet de gemeente Nunspeet gasten blijvend aan zich te binden.

Kunst en cultuurhistorie weer laten leven

Onze gemeente heeft een rijke traditie op het gebied van kunst en cultuurhistorie. Alle dorpen binnen de gemeente Nunspeet waren van oudsher populair onder kunstenaars. Als gemeente willen we ons hier in de toekomst mee gaan onderscheiden en profileren, onder het motto ‘Nunspeet Kunstenaarsdorp’. Dit doen we onder meer door het plaatsen van kunst, waarmee we de openbare ruimte veraangenamen voor zowel inwoners als bezoekers. De aanwezige landgoederen en andere cultuurhistorisch waardevolle elementen worden waar mogelijk meer ingezet als recreatieve trekkers. Daarbij kan gedacht worden aan het vergroten van de bekendheid, het verbeteren van de bereikbaarheid en zichtbaarheid en/of het toevoegen van een (nieuwe) publieke functie. Het schildersmuseum in Nunspeet versterkt de profilering van Nunspeet als kunstenaarsdorp; de ‘Nunspeetse school’, de exposities, het culturele ondernemerschap – ook voor jonge kunstenaars – en cultuureducatie zorgen voor een stroom aan bezoekers en dat zorgt voor een goede spinn off voor de lokale economie. Creatieve industrie is een groeimarkt en biedt juist voor onze gemeente kansen. Wij willen ondernemers uitdagen en faciliteren om daar in onze gemeente vorm en inhoud aan te geven. Tot slot is onze inzet erop gericht dat in 2030 vanuit cultuurhistorisch perspectief de recreatieve functie van het gebied in onze gemeente rond de Zuiderzeestraatweg is versterkt en vergroot.

16

WATERWAS WATERIS WATERKOMT