Inleiding Wat doen wij? DeDecaan.net is opgezet voor decanen en scholieren in het VO. Elke school kan een site van ons afnemen. De site heeft allerlei functies om decanen te ondersteunen en hun werk te vergemakkelijken en verbeteren. Voor leerlingen biedt de site hulp bij het maken van studiekeuze en het verbeteren van de aansluiting. Dat doen we door ze de weg te wijzen (KeuzeWeb), te informeren en ze de mogelijkheid om het met verschillende groepen te delen (KeuzeKenners). Never a dull moment Er gebeurt van alles in keuzeland: nu is er net een nieuwe wet (Kwaliteit in verscheidenheid, motto: de juiste student op juiste plaats) die behoorlijk wat impact kan krijgen. Daarom dacht ik voor deze bijeenkomst: ik praat u een beetje bij. Ooit hadden we Lissabon: 50% hoog opgeleid. Daar zijn we inmiddels vanaf want de bijeffecten zijn vervelend. Veel te veel studenten en diploma-inflatie. Door effectieve lobby HO is financiering veranderd, van afrekenen obv propedeuserendement naar afrekenen obv aantal diploma’s. Effect is: hoe langer een student blijft doorstuderen hoe duurder het voor de instelling is. Verschillende manieren om dat aan te pakken: selectie aan de poort, bsa, kosten in rekening brengen bij student (tegenhouden, wegsturen en kosten verhogen). Instroom in 2012 ca 130.000 studenten (87K hbo = 2/3e ), het zou zo maar kunnen dat het in 2020 een kwart tot een derde minder is.
Pagina 1 van 5
Wat zie je nu al gebeuren? 1. Voor de poort: o De potentieel beste studenten doorlaten: selecteren o Minst kansrijken tegenhouden of weg-adviseren o Kosten verhogen voor student: o.a. leenstelsel, studiefinanciering max de lengte van de bachelor, 2e studie zelf betalen 2. Na de poort: o wegsturen: bsa uitgebreid naar 2e en 3e studiejaar Voor instellingen is het wel lastig: eerst was het voornamelijk werven, nu is het werving en selectie. Iedere instelling wil de meest kansrijken, en tegelijk de minst kansrijken tegenhouden. Maar hoe doe je dat dan? Meestal komt er dan wel een beschaafde oplossing boven drijven, althans, aan de buitenkant. 1. De krenten uit de pap halen via selectie: we gaan richting 100 studies met selectiecriteria, pilot selectie aan de poort 2. De ondergrens verhogen: in dit geval heet het middel de studiekeuzecheck. Iedereen moet zich voor 1 mei aanmelden en daarna kan het ho gaan selecteren/voorsorteren/nader informeren. Dat kan op verschillende manieren: verplicht meeloopdag volgen, intakegesprekken houden, testen etc. De instelling mag ze niet zomaar wegsturen, er komen drie criteria waarvan er twee moeten worden toegepast.
Pagina 2 van 5
Hoe staat Applied science erin? Trends over periode 2003 – 2012: Hele sector: groei van ca. 25% Relatief sterkste groeiers, meer dan 50%: Bio-Informatica, Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek, Chemie, Chemische Technologie, Forensisch Onderzoek, Gezondheidszorgtechnologie, Ongeveer gelijk gebleven: Applied Science, Biotechnologie, Technische Natuurkunde, Voedingsmiddelentechnologie Gedaald: Milieukunde (ca. 40%) Groei o.a. bij NG-ers en instroom meisjes (+ 70%) Uitval: ongeveer gelijk aan landelijk gemiddelde (ca. 15%). Voedingsmiddelentechnologie iets hoger (20%), Applied Science en Gezondheidszorgtechnologie laag: 6% Conclusie: jullie doen het wel goed. Misschien is er nog wel wat winst te boeken bij de studie-uitval, 10% zou een mooi streefdoel zijn. Het is eigenlijk jammer dat het kabinet die nieuwe wet heeft ingevoerd (Kwaliteit in verscheidenheid).
Enkele kenmerken van die wet Kwaliteit in verscheidenheid Leerlingen moeten zich voor 1 mei aanmelden, doen ze dat niet dan mogen ze geweigerd worden. Ombuigen van Koninklijke routes: vwo in 3 jaar door hbo heen Er komt een commissies voor rare namen Instellingen kunnen checken of leerling wel bij de gekozen opleiding past Leerlingen mogen straks geweigerd worden op grond van 2 van 3 criteria (cijfers, motivatie, persoonlijkheidskenmerken) Ook bijzonder: leerling heeft recht op zo’n check, dus jullie moeten wel meedoen.
Pagina 3 van 5
Motto van de wet: de juiste student op de juiste plaats Wat helpt daarbij? 1. Goede informatie Het is lastig om binnen dit domein in een paar woorden de essentie van een opleiding weer te geven. De beschrijving moet duidelijkheid geven maar moet toch ook een beetje wervend zijn. En het moet niet te simpel, maar zeker niet te ingewikkeld zijn. Je moet het de leerlingen in elk geval niet op het verkeerde been zetten. Aan deze teksten mag daarom wat mij betreft nog wel wat gesleuteld worden: Hoeveel gif zit er op groente en fruit? Milieukunde Waarom smaakt aardbeienvla naar aardbeien? Voedingsmiddelentechnologie Het moet voor een leerling ook duidelijk zijn wat de onderscheidende kenmerken van een studie zijn. Ik heb alle studiebeschrijvingen uit het domein Applied Science naast elkaar gezet. Wat valt dan op: Het woord ‘Gezond’ staat bij 5 studies (van de 11) Forensisch, DNA, ziekte, voeding: 4 studies Medicijnen, bio- : 3 studies auto’s: 2 bier: 2 laboratorium: 1 Het is dan niet zo gek dat leerlingen zich voor een verkeerde studie aanmelden 2. Moet je dan nog wel werven? Werven is altijd goed, anders valt er ook niets te selecteren. Het wordt belangrijker als de bedoeling is het HO minder toegankelijk te maken. Maar werven is in jullie geval niet eenvoudig. In Nederland kun je met relatief makkelijke studies veel verdienen, met name in de zakelijke dienstverlening. De vraag is of jullie daar ooit tegenop kunnen concurreren. Er was een tijd dat je als decaan tegen leerlingen kon zeggen: kies vooral op basis van je interesse. Maar ook in onze branche waait de wind uit het westen, vanuit Amerika dus, en wordt geld verdienen een steeds belangrijker criterium. Er zijn wel voorbeelden van mensen die rijk zijn geworden in de chemie, maar dat is toch wel verdacht vaak illegaal (XTC-labs).
Pagina 4 van 5
De beroemdste scheikundedocent van dit moment is ???? Walter White uit de serie Breaking bad. Die is heel goed in het maken van chrystal meth. Ik ben echter bang dat hij voor jullie niet echt het gedroomde rolmodel is. Werven is duur en niet erg efficiënt als er behoorlijk wat overlap in de studies zit.
Terug naar de studiekeuzecheck. Jullie zijn bezig met intakegesprekken. Mijn advies zou zijn: leg de nadruk bij de check niet liggen op afwijzen, maar op verwijzen en wel naar een andere studie binnen jullie domein. Ga er vanuit dat leerlingen die zich voor jullie studies hebben aangemeld er niet alles van weten. Dat ze er niet alles van weten zegt niks over hun motivatie, ga er maar vanuit dat ze meer dan voldoende geïnteresseerd zijn in dit domein, anders hadden ze zich niet aangemeld. Hou ze dus binnen en probeer ze te begeleiden naar de studie die het best bij een individuele leerling past. Om goed te kunnen verwijzen moet de kennis over alle domeinstudies wel op een behoorlijk peil zijn. We gaan het even testen: ik noem een zin uit één van de studiebeschrijvingen en u roept de studie die erbij hoort. Je draagt je steentje bij aan het bevorderen van de gezondheid en het functioneren van mensen (Applied Science) …. zijn betrokken bij forensisch onderzoek (DNA-profielen), plantenveredeling en onderzoek naar gezonde voeding (Bio-Informatica). … houden zich bezig met het opsporen van daders aan de hand van DNA profielen in forensisch onderzoek (Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek) Met nieuwe materialen en methoden verbeter je dingen zodat we veiliger en gezonder kunnen leven. (Chemie) Je ontdekt de geheimen van het menselijk DNA en ondersteunt de politie met het opsporen van daders in forensisch onderzoek. (Biotechnologie) Je beheerst de nieuw(st)e onderzoekstechnieken, zoals DNA onderzoek, natuurkundig onderzoek en onderzoek naar de chemische typering en vergelijking van diverse substanties. (Forensisch Onderzoek) Ik zeg: brede bachelors.
Pagina 5 van 5
