INLEIDING
Om objectief zicht te krijgen op de resultaten en de geleverde kwaliteit van onze patiëntenzorg, heeft het Borstcentrum Zuiderkempen (ziekenhuizen Geel-Mol) in 2013 besloten in het Vlaamse indicatorenproject voor patiënten en professionals (VIP2) te stappen. Met zo'n indicator kan ons centrum een welbepaald onderdeel van de kwaliteit van zorg meten en dat vergelijken met de resultaten van andere ziekenhuizen. Dit vormt een stimulans om de kwaliteit van onze zorg te verbeteren. Tevens kunnen we zo op een proactieve en transparante manier de patiënt informeren over de geleverde kwaliteit. Binnen het VIP2-indicatorenproject wordt een basisset gedefinieerd van kwaliteitsindicatoren. Hieronder worden de resultaten van 10 indicatoren voor invasieve borstkanker uit het domein oncologie besproken. Deze resultaten zijn gebaseerd op gegevens van 2009-2011, voor deze jaren kan het Borstcentrum Zuiderkempen mooie cijfers voorleggen die beantwoorden aan de vooropgestelde Vlaamse streefwaarden. Wij durven te stellen dat het Borstcentrum Zuiderkempen uitgegroeid is tot een uitstekend uitgeruste en functionerende entiteit. Per indicator is een tabel toegevoegd met de aantallen van het Borstcentrum Zuiderkempen, het gemiddelde resultaat van het centrum en de Vlaamse streefwaarden (bepaald door het Kankerregister). We hebben achteraan nog een woordenlijst toegevoegd ter verduidelijking van een aantal vaktermen. Bijkomend is de inhoud beoordeeld op leesbaarheid door vertegenwoordigers van het Vlaams Patiëntenplatform.
TER VERDUIDELIJKING Op de volgende pagina’s vindt u onze resultaten. Per indicator is er een pagina. Daar kan je naartoe door op de indicator te klikken. Op elke pagina vindt u onderaan ook een link naar een verklarende woordenlijst of de tumorclassificatie. Vanuit die woordenlijst of tumorclassificatie kan u met een link terugkeren naar het overzicht van onze resultaten.
Hier kan u een filmpje bekijken dat door ICURO* over dit onderwerp werd gemaakt.
* ICURO is de Vlaamse koepel van 23 ziekenhuizen met publieke partners die op 1 juni 2010 officieel is gestart. ICURO heeft een samenwerkingsakkoord gesloten met Zorgnet Vlaanderen, de koepel van private ziekenhuizen in Vlaanderen. Hierdoor worden de beschikbare middelen op de meest efficiënte wijze aangewend. Elke koepel behoudt zijn zelfstandigheid, maar er zijn complementaire aandachtsdomeinen. Concreet betekent dit dat ICURO zich, naast de focus op de publieke aspecten voor de eigen leden, voluit richt op de ondersteuning van alle Vlaamse ziekenhuizen in de realisatie van kwaliteitsvolle zorg. Stimuleren van Ziekenhuisaccreditatie, best practices en werken met indicatoren zijn daarvan concrete voorbeelden.
ONZE RESULTATEN
Bekijk hier onze resultaten voor de 10 indicatoren (behandeling van borstkanker) Indicator 1: statusbepaling Indicator 2: cel- en weefselbepaling Indicator 3: medische beeldvorming Indicator 4: multidisciplinair overleg Indicator 5: radiotherapie Indicator 6: borstsparende chirurgie Indicator 7: systemische behandeling bij uitgezaaide borstkanker Indicator 8: geobserveerde 5-jaars overleving Indicator 9: geobserveerde 5-jaars overleving gecorrigeerd voor leeftijd en stadium Indicator 10: relatieve 5-jaars overleving
BORSTKANKER INDICATOR 1: STATUSBEPALING Definitie: Het aandeel van patiënten met borstkanker waarbij een oestrogeen, progesteron en/of HER21- statusbepaling werd uitgevoerd voor systemische2 behandeling. Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: Indien kankercellen gevoelig zijn aan oestrogeen, progesteron of HER-2 kunnen deze bestreden worden door een behandeling met trastuzumab3 of een hormonale therapie, die de werking van de hormonen blokkeert. Twee derde van de borsttumoren is immers hormonaal gevoelig. Dat betekent dat deze tumoren groeien door de aanwezigheid van hormonen, die van nature in het lichaam van een vrouw aanwezig zijn. De aanwezigheid van dergelijke receptoren in/op de kankercellen is belangrijk voor het bepalen van de verdere behandeling, meer precies voor de beslissing over het al dan niet toedienen van o.a. chemotherapie. Patiënten met hormoongevoeligheid en aanwezigheid van HER-2 in het borstweefsel hebben minder kans op terugkeer van de ziekte en hebben een betere overlevingskans. Daarom is deze statusbepaling een belangrijk onderdeel van de diagnosestelling. Het Borstcentrum Zuiderkempen behaalt een maximumscore van 100% dat ruim aan de Vlaamse doelstellingen (≥90%) en onze streefwaarde, om bij alle borstkankerpatiënten bovenstaande statusbepaling uit te voeren, voldoet.
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 2: CEL -EN WEEFSELBEPALING Definitie: Het aandeel van patiënten met borstkanker bij wie cel- of weefselonderzoek naar kwaadaardige cellen plaatsvond voor een borstoperatie. Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: Verschillende types van borstkanker zijn te onderscheiden. Daarom is het belangrijk om voor de operatie het exacte type en de uitgebreidheid van de tumor te bepalen. Dit gebeurt door via een punctie of biopsie (weefselonderzoek) wat losse cellen of stukjes weefsel af te nemen van de tumor en deze te onderzoeken. Het stellen van een juiste diagnose zorgt ervoor dat er een gerichte therapie kan opgestart worden, wat de correctheid van de behandeling en dus ook de overlevingskansen ten goede komt. Het Borstcentrum Zuiderkempen behaalt een score van 99.5% dat ruim boven het Vlaamse gemiddelde ligt. Hiermee behalen we een score die hoger ligt dan de bovengrens van de Vlaamse streefwaarden (80-95%).
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 3: MEDISCHE BEELDVORMING Definitie: Het aandeel van patiënten met een klinisch stadium4 I-III borstkanker die een NMR5, mammografie6 en/of borstechografie7 hebben gekregen binnen drie maanden voor een borstoperatie (afwezigheid neo-adjuvante8 therapie). Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: Een mammografie, echografie en/of NMR blijven één van de belangrijkste middelen om een knobbel in de borst of andere tekens van een mogelijke borstaandoening te onderzoeken. De resultaten uit bovenstaande onderzoeken zijn erg belangrijk om de uitgebreidheid en de kenmerken van de tumor te bepalen. Dit is noodzakelijk om correct in te schatten welk borstweefsel moet weggenomen worden en voor het plannen van een weefselonderzoek. Met een resultaat van 99.4% behaalt het Borstcentrum Zuiderkempen een resultaat dat boven het Vlaamse gemiddelde ligt en bijna beantwoord aan onze streefwaarde van 100% om bij alle patiënten een NMR, mammografie en/of echografie te laten uitvoeren binnen de vooropgestelde periode voorafgaand aan een borstoperatie.
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 4: MULTIDISCIPLINAIR OVERLEG Definitie: Het aandeel van patiënten met een diagnose van invasieve9 borstkanker die binnen 1 maand vóór t.e.m. 2 maanden na incidentiedatum10 besproken werden op een multidisciplinair oncologisch consult (MOC). Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: Het behandelen van een patiënt met borstkanker is een complex proces. Samenwerking en overleg tussen alle betrokken artsen (bvb. chirurg, oncoloog, radiotherapeut) in de zorg voor borstkankerpatiënten is essentieel. Het gezamenlijk bespreken van patiëntendossiers draagt bij tot een correcte diagnosestelling en het opstellen van het beste behandelplan voor iedere patiënt. Het Borstcentrum Zuiderkempen behaalt in 2009-2011 een score van 88.9% wat op het Vlaamse gemiddelde ligt. In 2009-2011 kregen 99% van onze patiënten een multidisciplinair oncologisch consult, maar niet altijd binnen het tijdsinterval van 2 maanden opgesteld en aldus geregistreerd. Wij streven er als centrum naar om voor al onze patiënten een multidisciplinair teamoverleg te organiseren, in 2012 werd ons streefdoel van 100% bereikt.
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 5: RADIOTHERAPIE Definitie: Aandeel van patiënten met een diagnose van invasieve borstkanker die radiotherapie11 kregen na een borstsparende operatie. Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: In een vroeg stadium van invasieve borstkanker is aanvullende radiotherapie aangewezen na een borstsparende ingreep omdat dit de kans op herval aanzienlijk beperkt. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat er geen verschil is tussen de kans op genezing bij een volledige borstamputatie (mastectomie) ten opzichte van een borstsparende operatie gevolgd door radiotherapie. Met een resultaat van 92.6% behaalt het Borstcentrum Zuiderkempen (2009-2011) de richtwaarde van 90% tot 98%.
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 6: BORSTSPARENDE CHIRURGIE Definitie: Aandeel van patiënten met een diagnose van invasieve borstkanker (klinisch stadium I of II) die borstsparende chirurgie (BSC) ondergingen, niet gevolgd door mastectomie12 binnen 6 maanden na de BSC.
Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: In sommige gevallen moet een keuze gemaakt worden tussen het volledig wegnemen van de borst (mastectomie) of het wegnemen van een gedeelte van de borst (borstsparende chirurgie). Indien borstkanker in een vroeg stadium wordt ontdekt, wordt waar mogelijk de voorkeur gegeven aan een borstsparende ingreep gevolgd door radiotherapie. De kansen op overleving zijn dan immers even goed als bij een volledige borstamputatie. De uiteindelijke keuze voor het type ingreep moet door de individuele patiënt worden gemaakt wanneer deze volledig geïnformeerd is door de arts over de verschillende mogelijkheden. Met een resultaat van 53% scoort het Borstcentrum Zuiderkempen binnen de norm die vooropgesteld is voor de Vlaamse ziekenhuizen (50-60%).
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 7: SYSTEMISCHE BEHANDELING BIJ UITGEZAAIDE BORSTKANKER Definitie: Het aandeel van patiënten die chemotherapie of hormonale therapie kregen bij uitgezaaide borstkanker (cStadium IV of pStadium IV13 ). Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: Bij patiënten waarbij ook uitzaaiingen werden ontdekt, kunnen chemo- en/of hormonale therapie niet alleen het comfort van de patiënt verbeteren, maar ook de overlevingsduur verhogen. Of een patiënt in aanmerking komt voor dergelijke behandeling is onder meer afhankelijk van zijn gezondheidstoestand en voorkeur, maar ook van het verloop van de ziekte (bij agressieve of snelgroeiende tumoren is chemotherapie aangewezen). Het Borstcentrum Zuiderkempen scoort voor deze indicator 90.9%. Dit betekent dat we bij 9 van de 10 patiënten met een uitgezaaide borstkanker een systemische behandeling hebben aangeboden binnen ons centrum.
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 8: GEOBSERVEERDE 5-JAARS OVERLEVING Definitie: De geobserveerde 5-jaarsoverleving14 (%) van vrouwen met een diagnose van invasieve borstkanker Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: Deze indicator geeft een beeld van de kans dat borstkankerpatiënten nog in leven zijn 5 jaar na hun diagnose, ongeacht de doodsoorzaak. De overleving van borstkankerpatiënten hangt namelijk niet alleen af van kankergerelateerde factoren zoals de uitgebreidheid van de tumor, maar ook van de leeftijd of van andere mogelijke doodsoorzaken (ongeval, ziekte,…). Deze indicator moet daarom samen bekeken worden met de indicatoren omtrent de geobserveerde vijfjaarsoverleving gecorrigeerd voor leeftijd en stadium en de relatieve overleving. Met 84.5% behaalt het Borstcentrum Zuiderkempen een hoog overlevingscijfers 5 jaar na een diagnose van borstkanker.
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 9: GEOBSERVEERDE 5-JAARS OVERLEVING GECORRIGEERD VOOR LEEFTIJD EN STADIUM Definitie: De geobserveerde 5-jaarsoverleving (%) van vrouwen met een diagnose van invasieve borstkanker, gecorrigeerd voor leeftijd en stadium.
Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: De cijfers in deze grafiek geven de overlevingskans weer van vrouwen 5 jaar na een diagnose van borstkanker met correctie voor leeftijd en het stadium waarin de kanker zich bevindt. Het is belangrijk om deze twee factoren in rekening te brengen bij de vergelijking van overlevingscijfers tussen ziekenhuizen. De geobserveerde 5-jaars overleving van onze borstkankerpatiënten is 81.8% na correctie op leeftijd en stadium. Met dit cijfer ligt het Borstcentrum Zuiderkempen boven het gemiddelde resultaat van de Vlaamse ziekenhuizen.
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
BORSTKANKER INDICATOR 10: RELATIEVE 5-JAARS OVERLEVING Definitie: De relatieve 5-jaarsoverleving15 (%) van vrouwen met een diagnose van invasieve borstkanker. Resultaat voor het Borstcentrum Zuiderkempen en invloed op de kwaliteit van onze patiëntenzorg: Deze indicator geeft een schatting van de overleving indien de kanker de enige mogelijke doodsoorzaak is. De indicator vergelijkt daarvoor de vijfjaarsoverleving van twee groepen met elkaar: de vijfjaarsoverleving van patiënten met borstkanker en de vijfjaarsoverleving van een groep mensen uit de algemene bevolking met dezelfde eigenschappen (leeftijd, geslacht, regio, kalenderjaar). Met een behaalde score van 93.3% heeft het Borstcentrum Zuiderkempen, in vergelijking met de andere Vlaamse ziekenhuizen, een hoog overlevingscijfer 5 jaar na een diagnose van borstkanker.
Naar de verklarende woordenlijst
Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
VERKLARENDE WOORDENLIJST (KLIK OP DE VERKLARING OM TERUG TE KEREN NAAR DE PAGINA MET DE BETREFFENDE INDICATOR)
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15)
HER2-statusbepaling: HER2 is de afkorting voor “Humane Epidermale groeifactor Receptor 2". Het is een eiwit dat borstkanker agressiever maakt. Systemische behandeling: Medicamenteuze behandeling die kan opgesplitst worden in 4 categorieën: chemotherapie, hormonale behandeling, moleculaire behandeling, immunotherapie. Trastuzumab: Is een geneesmiddel dat zich hecht aan bepaalde eiwitten op de wand van de tumorcellen. Hierdoor kan de groei van de tumor gestopt worden. Klinisch stadium of cStadium: Een stadium (ernst van de kanker) toegekend aan een tumor op basis van medische beeldvorming van voor de borstoperatie. Zie ook de tumorclassificatie. NMR: De Nucleaire Magnetische Resonantie maakt gebruik van een sterk magnetisch veld en radiogolven om gedetailleerde beelden van de borst te maken. Mammografie: Een afbeelding van de borstklier door middel van röntgenstralen. Borstechografie: Een onderzoekstechniek die gebruik maakt van niet hoorbare geluidsgolven of weefselstructuren in beeld te brengen. Neo-adjuvante therapie: Een chemotherapie, of hormonale therapie om de tumor eerst kleiner te krijgen zodat een operatie mogelijk wordt. Invasief: Kwaadaardige cellen die doorgedrongen zijn in de omliggende weefsels. Incidentiedatum: Datum van eerste microscopische bevestiging van kwaadaardige cellen. Radiotherapie: Radiotherapie (ook bestraling genoemd) is een medische behandelingstechniek die werkt met straling. Deze stralen maken kwaadaardige cellen stuk. Mastectomie: Een mastectomie of borstamputatie is het operatief verwijderen van de borstklier, tepel en de lymfeknopen in de oksel. Pathologisch stadium of pStadium: Een stadium (ernst van de kanker) toegekend aan een tumor op basis van een analyse op het weefsel weggenomen tijdens een borstoperatie. Zie ook de tumorclassificatie. Geobserveerde 5-jaars overleving: Is de geschatte proportie van patiënten die 5 jaar na hun diagnose van invasieve borstkanker nog in leven zijn. Relatieve 5-jaars overleving: Is de overleving van kankerpatiënten 5 jaar na diagnose, wanneer overlijden door andere doodsoorzaken wordt verwijderd. Naar de tumorclassificatie
Terug naar overzicht
TUMORENCLASSIFICATIE Omdat er zeer veel verschillende soorten tumoren zijn en kanker bovendien bij iedere patiënt een uniek verloop kent, is het soms zeer moeilijk om een kanker bij een bepaalde patiënt op een eenvoudige manier te beschrijven. Toch zijn er enkele hulpmiddelen waarmee artsen kanker zeer nauwkeurig beschrijven en classificeren. Zo is er een classificatie die tumoren in stadia indeelt. Stadium I Betekent dat de tumor zich nog precies op die plek bevindt waar hij ontstaan is en nog niet in de omliggende weefsels is doorgegroeid. Dit wordt ook "in situ" genoemd. Stadium II De kanker is in het omliggende weefsel doorgegroeid maar blijft zeer dicht bij die primaire tumor zitten. Er zitten nog geen kwaadaardige cellen in de lymfeklieren of in andere organen. Stadium III Kankercellen hebben zich verspreid in de lymfeklieren in de omgeving van de originele tumor. Stadium IV De tumor heeft zich ook verspreid in de rest van het lichaam. Een andere manier om de graad van kanker te bepalen is op basis van een TNM-classificatie. Bij deze methode wordt beschreven hoe het gesteld is met de primaire tumor (T), de dichtbijgelegen lymfeklieren (N van het Engelse nodes of lymfeklieren) en de metastasen (M) of uitzaaiingen op afstand: T (1-4): grootte of directe uitbreiding van de primaire tumor. Een hogere waarde duidt op een slechtere prognose. N (0-3): uitbreiding naar regionale lymfeklieren. '0' betekent geen lymfekliermetastasen, 1-3 betekent dat er metastasen in de regionale lymfeklieren voorkomen (waarde afhankelijk van aantal en locatie). M (0-1): metastasen op afstand. '0' betekent geen metastase op afstand, '1' betekent metastasen op afstand. Bij een T2-3 N0-1 M0 is de primaire tumor dus al niet meer zo onschuldig, zijn er ook lymfeklieren gevonden met kankercellen in, maar gaat men er vanuit dat er geen uitzaaiingen zijn. Naar de verklarende woordenlijst
Terug naar overzicht