JAARVERSLAG 2014
Jaarverslag Voedselbank Arnhem 2014
Inhoudsopgave Voor u ligt het jaarverslag van Voedselbank Arnhem over het kalenderjaar 2014. Wederom kunnen wij spreken van een bewogen jaar, waarin veel ontwikkelingen hebben plaatsgevonden die onze voedselbank ten goede komen. Het jaarverslag verschijnt dit keer in een aangepaste vorm; wat compacter, maar niettemin gevuld met de belangrijkste zaken die wij dit jaar hebben mogen beleven.
Grote (inzamelings)acties Donaties Interne acties Werving vrijwillligers Leveringen Vooruitzichten
22 juli 2015 Stichting Voedselbank Arnhem Bosweg 27 6881 KJ Velp Telefoon: 026 351 53 17 Fax: 026 361 46 39 E-mail:
[email protected] Internet: www.voedselbankarnhem.nl Distributiecentrum: Bruningweg 7 6827 BM Arnhem (Bezoek alleen op afspraak) Rabobankrekening: NL59RABO0108473317 KvK centraal Gelderland: 09150960 Colofon Tekst: Arjen Koudijs en Caroline Elias-Mackay Vormgeving: Walter Luykenaar, Lianne Spanbroek Fotografie: Maj-Britta de Ruiter, Maria Pompe, Walter Luykenaar. © Voedselbank Arnhem Overname van artikelen in andere publicaties is toegestaan. Vermelding van de bron wordt daarbij op prijs gesteld.
2 3 4 6 7 9
Jaarverslag Voedselbank Arnhem 2014
Grote (inzamelings) acties In 2014 zijn er een aantal groots opgezette acties geweest om voedsel in te zamelen en daarbij tevens de aandacht te vestigen op het belang van de werkzaamheden van de Voedselbank Arnhem. Albert Heijn Net als in 2013 is er ook in 2014 een inzamelingsactie geweest bij verschillende Albert Heijn filialen in Arnhem en omgeving. Waar in 2013 de actie nog in één weekend plaatsvond in 24 filialen tegelijk, werd de actie in 2014 gehouden verspreid over verschillende weken. Hierbij was er elk weekend in twee filialen de mogelijkheid artikelen te kopen en vervolgens in te leveren ten behoeve van de Voedselbank Arnhem. Met de ervaring die vorig jaar tijdens deze actie was opgedaan, was het mogelijk de actie dit jaar efficiënter te laten verlopen. 300 vrijwilligers hebben zich ingespannen om het publiek te attenderen op de actie, in totaal zijn 34.000 artikelen opgehaald.
Jumbo Bij Supermarktketen Jumbo was er een landelijk actie waarbij klanten konden sparen voor pakketten met levensmiddelen voor de Voedselbank. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in 1.283 samengestelde Jumbo pakketten voor de Voedselbank Arnhem. Een televisie reclame met bekende Nederlanders ondersteunde de actie. Daarnaast hebben wij ook de ontvangst en verdeling van ca. 5.000 Jumbo pakketten voor de voedselbanken uit onze regio verzorgd.
Inzamelingsactie Albert Heijn Westervoort
Omroep Gelderland De Regionale Omroepen in Nederland organiseerden een grote inzamelingsactie. Voor de Voedselbank Arnhem betekende dit dat Omroep Gelderland deze actie zou initiëren en coördineren. Zodoende zijn er veel projecten op scholen, bedrijven, wijken, straten en dorpen opgestart om (voedsel) inzamelingsacties te houden en tevens aandacht te genereren voor het belang van de Voedselbank. Tijdens deze actie kwam er onder andere ook een gift van Go Tan van 15 pallets met 10.000 Aziatische producten. Hiermee kwam het totaal aantal producten voor de Voedselbank op bijna 140.000.
2
Andere Acties Daarnaast waren er in 2014 nog een aantal acties die minder groot van opzet waren, maar daardoor niet minder belangrijk voor de Voedselbank. Zo waren daar onder andere de actie van CCV en Velperboest en werden er diners georganiseerd door verschillende aanbieders voor klanten van de Voedselbank. Net als andere jaren waren er ook weer veel initiatieven van scholen, bedrijven, sportclubs en andere organisaties waarbij groepen mensen of individuen levensmiddelen of geld inzamelden voor de Voedselbank Arnhem. Wij zijn vanzelfsprekend erg blij met alle donaties, groot en klein, maar het is onmogelijk deze hier allemaal apart te vermelden.
Donaties In 2014 heeft de Voedselbank Arnhem van een groot aantal stichtingen, fondsen, gemeentes, clubs en andere groepen en organisaties donaties ontvangen. (zie financieel jaarverslag.) De meeste van deze organisaties doen hun werk graag in stilte, reden waarom wij hen hier collectief en anoniem bedanken. De Voedselbank wordt ook ondersteund door individuele donaties, waarvan de opbrengst in 2014 verdubbelde, en door een groot aantal leveranciers van diensten en goederen die hun werk om niet aanbieden. Zonder deze bijdragen zouden wij ons werk niet kunnen doen. Bedankt, allen!
3
Greenchoice levert samen met de Windcentrale groene energie
Jaarverslag Voedselbank Arnhem 2014
Interne acties Strenger toezien Door het groeiende aantal klanten dat een beroep doet op de Voedselbank werden de grenzen van de capaciteit voor het samenstellen en distribueren van voedselpakketten bereikt. Daardoor is er besloten strenger de criteria toe te passen om te beoordelen of iemand in aanmerking komt voor een voedselpakket en wanneer iemand zijn “recht” op een voedselpakket verspeelt omdat afspraken niet worden nagekomen. Waar eerst de verstrekking van voedselpakketten voor klanten werd stopgezet wanneer twee keer achter elkaar het voedselpakket niet werd opgehaald, is nu het criterium geworden dat wanneer twee keer in de periode van één maand het pakket niet wordt opgehaald, deze klant van de lijst wordt gehaald. Mede door deze maatregel is het totaal aantal verstrekte voedselpakketten per week op 1130 gebleven. Dit aantal is bijna gelijk aan het aantal van vorig jaar in dezelfde periode. Doordat de groei van het aantal klanten dit jaar enigszins stagneerde, heeft de Voedselbank Arnhem de mogelijkheid gehad de professionalisering van de organisatie door te zetten en daardoor een eventuele stijging van het aantal klanten in de toekomst beter te kunnen opvangen. Deze professionalisering is ook bij de landelijke organisatie ingezet, waardoor de Voedselbank meer voedsel kan en tevens hoopt te ontvangen om ook daar een eventuele stijging van het aantal klanten aan te kunnen. Meer hierover bij ‘vrijwilligers’.
Aantal uitgiftepunten gestegen Het aantal uitgiftepunten is dit jaar gestegen naar 24. Met een tweede uitgiftepunt in Velp werd dit aantal bereikt. Verder behoren plaatsen als Doesburg, Dieren, Rheden, Velp, Duiven, Westervoort, Bemmel, Huissen, Elst en Zetten tot het uitgiftegebied van Voedselbank Arnhem. Helaas is landelijk het aantal mensen dat in 2014 gebruik maakte van de voedselbank gegroeid tot 94.000. Ondanks voorzichtig optimistische berichtgevingen vanuit Den Haag is het niet uit te sluiten dat dit aantal komende jaar wederom zal stijgen, waardoor uitbreiding sowieso noodzakelijk zal zijn.
Sinterklaasfeest voor de kinderen van de Voedselbank
Klanten Voedselbank Arnhem per 31-12-2014
gezinnen 1103 personen 2780 Leeftijd aanvrager < 30 9% 30 - 50 37% 50 - 60 16% > 60 38% Leeftijd personen volwassenen 1444 52% kinderen < 18 1119 40% kinderen > 18 217 8% Soort huishouden aleenstaanden 442 40% één ouder gezin 333 30% gezinnen 257 23% stellen 71 6% Samenstelling huishouden 1 persoons 442 40% 2 persoons 202 18% 3 persoons 178 16% 4 persoons 129 12% 5 persoons 92 8% 6 persoons of meer 60 5% Gebruiksduur < 3 maanden 143 13% 3 - 6 maanden 221 20% 6 - 12 maanden 254 23% 12 - 24 maanden 243 22% 24 - 36 maanden 99 9% > 36 maanden 143 13% Klanten van vóór 2014: 485 Nieuwe klanten in 2014: 618
240000
Aantal pakketten
210000 180000 150000 120000
90000 60000
30000 0
4
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Jaarverslag Voedselbank Arnhem 2014
Interne acties vervolg In Gebruikname Hal 2 Het gedeelte van ons distributiecetrum dat eerder verhuurd werd aan een externe partij is inmiddels in gebruik genomen als opslagruimte voor emballage en non-food. De gemiste huurinkomsten zijn gelukkig gecompenseerd door een ruimhartige donatie.
Certificering Voedselveiligheid De eisen die aan Voedselbank Arnhem worden gesteld op het gebied van voedselveiligheid zijn hoog. Ook daarom is een hoge mate van professionaliteit van iedereen die bij ons werkt van groot belang. Tot onze grote trots hebben wij dit jaar het certificaat Voedselveiligheid volgens de CBL norm gehaald. Hiervoor heeft coördinator Transport en Voedselveiligheid Wim Savelkouls samen met een team van vrijwilligers maandenlang hard gewerkt. De ontvangst van dit certificaat was voor Voedselbank Arnhem een bijzondere mijlpaal, en biedt tevens voedselleveranciers de zekerheid dat vakkundig en zorgvuldig wordt omgesprongen met het van hen verkregen voedsel, van ontvangst tot en met uitgifte.
Certificaat voedselveiligheid Het viel niet altijd mee om op elke locatie voldoende vrijwilligers te plaatsen. Wervingsacties via social media (Facebook) brachten niet altijd genoeg nieuwe mensen op de been. Toch wisten wij het vrijwilligersbestand dit jaar uit te breiden van 375 in januari, naar 400 eind 2014.
Om te kunnen voldoen aan de toegenomen vraag naar voedselpakketten en de eisen ten aanzien van het bewaken van voedselveiligheid, zijn wij het afgelopen jaar actief bezig geweest met het versterken van een aantal afdelingen o.a. afdeling Opslag & Pakketverwerking, Facilitair en Uitgiftepunten.
Vrijwilligers: onze motor van de Voedselbank Arnhem Dit jaar is een groot beroep gedaan op onze vrijwilligers, aangezien er diverse inzamelingsacties zijn gehouden bij supermarkten, waaronder Albert Heijn en Coop, waarbij er voorafgaand aan, gedurende en na deze acties een beroep werd gedaan op de zittende vrijwilligers van Voedselbank Arnhem, en incidentele hulpkrachten, waaronder scholieren, die met name zijn ingezet bij het in ontvangstnemen van voedsel bij de kassa’s. Vrijwilligersdag voor de 400 vrijwilligers in Burgers Bush, Arnhem 5
Jaarverslag Voedselbank Arnhem 2014
Werving vrijwilligers Het zoeken naar nieuwe vrijwilligers gaat altijd door. Er is een afnemende trend te bespeuren van de gemiddelde tijd dat mensen als vrijwilliger werkzaam willen zijn. Nieuwe vrijwilligers blijven korter, om uiteenlopende redenen. Het blijft daardoor lastig om de juiste mensen te vinden voor de diverse functies en om deze voor langere tijd te behouden. Zeker voor de functies coördinator en assistentcoördinator is het niet eenvoudig om geschikte kandidaten te vinden. In 2014 verlieten 2 coördinatoren het team. Aan de functie van coördinator worden hoge eisen gesteld ten aanzien van de professionaliteit en commitment. Hierdoor heeft het enige maanden in beslag genomen voordat de vacature van coördinator fondsenwerving en coördinator voedselverwerving konden worden ingevuld. Ook het vinden van chauffeurs, die over een zekere mate van flexibiliteit en een stel sterke armen dienen te beschikken, blijkt niet altijd een eenvoudige klus.
Binnen de Voedselbank Arnhem zijn leden van diverse groepen werkzaam, zoals de Odd Fellows, De Lions, een dames hockeyteam van Upward, dames van Inner Wheel Arnhem Geldria, Inner Wheel Arnhem Rijn IJssel en het Rode Kruis. In 2014 zijn diverse heftruckcursussen gehouden voor vrijwilligers. Deels opfriscursussen, deels hele nieuwe opleidingen. Een groot aantal vrijwilligers heeft deelgenomen aan de reanimatiecursus en de gratis workshops van Volare zijn goed bezocht. Naar verwachting zal de groei in 2014 van het aantal vrijwilligers de komende jaren nog verder doorzetten.
Stand aantal vrijwilligers per ultimo 2014 Aantallen Bestuur Coordinatie algemeen
4 1
Lijnafdelingen Aanmeldingen Uitgiftepunten Voedselverwerving Transport Opslag-pakketverwerking Stafafdelingen Vrijwilligers Voedselbanken in de regio Faciliteiten Projectbureau Communicatie Fondsenwerving/donateurs Totaal
4 1 10 2 13 11 432
Er zijn vrijwilligers die meer dan één functie hebben. Zij worden dan bij alle afdelingen meegeteld waar ze een functie vervullen.
Aantal vrijwilligers per per leeftijdscategorie 200
181
150
94
100 77 50
0
6
10 191 8 48 129
10
13
20-29
30-39
25
40-49
50-59
60-69
70-85
Jaarverslag Voedselbank Arnhem 2014
Leveringen Goederen ontvangst 2014 kent een lichte toename van het aantal leveringen. (zie grafiek) Hierbij hebben de grote actie door Omroep Gelderland en de leveringen door onder andere Jumbo, Albert Heijn en Lidl zeker bijgedragen. Landelijk hebben de voedselbanken kunnen profiteren van de handelsboycot die de Europese Unie in de tweede helft van 2014 heeft opgelegd aan Rusland. De zogenaamde ‘interventieregeling’ die daarop volgende is aan het einde van de zomer gestart. Enorme hoeveelheden groenten en fruit zijn door de overheid beschikbaar gesteld voor de voedselbanken en Voedselbank Arnhem heeft zich daarom dit jaar kunnen verheugen in een ruime toevoer van onder andere verse paprika’s, tomaten, appels en peren. Deze regeling is meermaals verlengd waardoor wij maandenlang hebben kunnen profiteren van de leveringen.
Goederenontvangst in 2014 consumenteneenheden Van Regionale DC’s Salland & Twente 64.565 Brabant en Zeeland 73.656 Noord-Oost 13.150 Haaglanden 105.559 Rotterdam 53.515 Limburg 22.055 Noord Holland 30.773
%
2013
2% 93.594 2% 95.574 0% 102.503 3% 207.431 2% 32.287 1% 13.050 1% 5.564
%
-31% -23% -87% -49% 66% 69% 453%
Totaal RDC 363.273 10% 550.003 -34% Van Voedselbanken Regio 301.358 9% 250.017 21% Van bedrijven 2.808.459 80% 3.280.570 -14% Van particulieren TOTAAL
40.214 3.513.304
1%
51.273
-22%
100% 4.131.863
-15%
Logistiek betekende dit uiteraard het nodige, want de hoeveelheden waren dusdanig groot en in bulk geleverd dat extra handen nodig waren voor het sorteren en inpakken voor klanten. Een deel van de zogenaamde ‘Boycot’ appels zijn door een voedselproducent in Gelderland verwerkt tot ‘Voedselbank appelmoes’, hoogwaardige appelmoes die uitsluitend voor de uitgifte aan voedselbank klanten is bestemd.
Levering versproducten dankzij handelsboycot 7
Jaarverslag Voedselbank Arnhem 2014
Leveringen
Goederenuitgifte Naast deze verse groenteleveringen, is in 2014 veel verse groente en fruit van uitstekende kwaliteit geleverd door Lidl. Voedselbank Arnhem is één van de distributiecentra die structurele leveringen heeft ontvangen vanuit de distributiecentra van Lidl. Hier wordt de ingenomen fruit en groente gesorteerd en de prima te consumeren eenheden worden aan voedselbanken in Nederland geleverd. Hierdoor hebben wij vorig jaar aanzienlijke hoeveelheden gezond vers voedsel aan onze klanten en voedselbanken kunnen leveren. Zie figuur hiernaast.
Goederenuitgifte in consumenteneenheden 2014
%
Aan Regionale DC’s Salland & Twente 165.957 Noord Oost 105.448 Brabant & Zeeland 131.472 Noord Holland 51.922 Haaglanden 50.022 Rotterdam 16.558
5% 3% 4% 2% 2% 1%
De vleesleveringen van Albert Heijn zijn verhuisd naar DC Meppel nadat dit DC in de loop van 2014 de koelketen gesloten heeft en daardoor in staat was deze leveringen te ontvangen. Over het algemeen is er een trend te bespeuren onder de kruideniers in onze regio. De bereidwilligheid om voedselinzamelingsacties te starten ten behoeve van de klanten van voedselbanken is merkbaar groter geworden. De samenwerking tussen deze grootgrutters en ons is verbeterd en verder geprofessionaliseerd. Niet alleen is dit gunstig voor ons en onze klanten, maar ook de kruideniers geven met dergelijke activiteiten handen en voeten aan hun MVO beleid. Het winkelend publiek is de Voedselbank over het algemeen gunstig gezind en graag bereid zijn medewerking te verlenen.
8
2013
%
198.781 257.221 169.422 305.731 221.276 190.877
-17% -59% -22% -83% -77% -91%
Totaal RDC 396.969 12% 1.338.532 -70% Aan Voedselbanken Regio Apeldoorn 36.209 1% 93.353 -61% Amersfoort 186.777 6% 176.666 6% Bommelerwaard 48.431 1% 48.496 0% Doetinchem 115.366 4% 108.188 7% Ede 110.499 3% 103.743 7% Millingen 26.434 1% 24.669 7% Montferland 54.586 2% 52.373 4% Nijmegen 230.966 7% 190.798 21% Neder-Veluwe 105.734 3% 97.261 9% Oost-Achterhoek 176.798 5% 148.991 19% Tiel 42.840 1% 53.842 -20% Wijchen en Beuningen 67.606 2% 53.943 25% Zeist 60.140 2% 68.295 -12% Zevenaar 59.045 2% 61.556 -4% Houten 29.071 1% 23.688 23% Kromme Rijn 21.390 1% 23.905 -11% De Bilt 35.448 1% 31.092 14% Groesbeek 31.763 1% 21.570 47% Elburg 79.393 2% 58.647 35% Utrechtse Heuvelrug 26.072 1% 20.276 29% Veenendaal 80.911 2% 2.685 Harderwijk 93.834 3% 0 Totaal Voedselbanken Regio 1.719.3135 3% 1.464.037 17% Voedselbank Arnhem 1.135.975 35% 1.008.418 13% Overige 13.488 0% 15.088 -11% TOTAAL 3.265.745 100% 3.826.075 -15%
Jaarverslag Voedselbank Arnhem 2014
Vooruitzichten Mede dankzij de inspanningen van de landelijke vereniging van Voedselbanken op het gebied van voedselverwerving en fondsenwerving en de verdere professionalisering van onze eigen processen, zijn de vooruitzichten goed te noemen. Komende jaren verwachten wij meer voedsel te mogen ontvangen via supermarktketens en grote voedselproducenten. Steeds meer bedrijven
raken ervan doordrongen dat zij naast kostenbesparingen, ook hun betrokkenheid met de maatschappij in brede zin kunnen tonen (MVO), door hun restpartijen aan de Voedselbank te doneren. Uiteraard was 2014 een uitzonderlijk jaar, vanwege de ‘interventieregeling’. Meer structurele leveringen van vers voedsel staan ook voor de komende jaren hoog op de verlanglijst.
Voorbeeld wekelijks voedselpakket
9
Voedselbank Arnhem heeft de organisatie klaar staan om zowel vers als houdbaar voedsel vakkundig en veilig op te slaan en uit te geven. Uiteraard zijn wij, als het gaat om leveringen en organisatiegroei, sterk afhankelijk van de ontwikkelingen van de Nederlandse economie. Naast deze onzekere gegevens, beraden wij ons ook verder op de verdere ontwikkeling van de organisatie. Er is, gelet op de hoeveelheid mensen die van een minimum moeten rondkomen, een grote wens om meer mensen te voorzien van een voedselpakket. Als het aanbod van de hoeveelheid voedsel blijft toenemen, dan is een groei van het aantal afnemers dat gebruik kan maken van onze gratis pakketten eventueel mogelijk.
Bestuur en coördinatorenteam van Voedselbank Arnhem beraden zich op de eventueel te nemen organisatorische stappen die een dergelijke uitbreiding met zich mee zou brengen. Helaas is landelijk het aantal mensen dat in 2014 gebruik maakte van de voedselbank gegroeid tot 94.000. Ondanks voorzichtig optimistische berichtgevingen vanuit Den Haag is het niet uit te sluiten dat dit aantal komende jaar wederom zal stijgen, waardoor uitbreiding sowieso noodzakelijk zal zijn.