ondernemers in Oost-Vlaanderen
Een maandelijkse uitgave van Voka - Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen
“Kwaliteit is commodity” Frédéric Schaubroeck en Dirk Verstichele, Groep Schaubroeck
Jaargang 15 - nummer 11 - november 2014
FOCUS
een sterk verhaal
Groep Schaubroeck (Nazareth) drukt zijn stempel op de toekomst via markt- en productinnovatie
“Kwaliteit is een commodity geworden, daarmee alleen red je het niet meer” In 1911 startte Groep Schaubroeck als drukkerij voor lokale besturen. Ruim honderd jaar later zijn ze van vele markten thuis: ze drukken, leveren HR-diensten, ontwikkelen software en hardware op maat en verhuren zalen, zowel voor overheden als de privésector. Die diversificatie was en is de enige manier om te overleven en te floreren. Eigenaar Frédéric Schaubroeck en algemeen directeur Dirk Verstichele: “We zijn zoveel meer dan een drukkerij.”
Passie voor print, prijkt er op een groot spandoek aan de gebouwen van de Groep Schaubroeck, vlakbij het kruispunt Vogelzang (N60), waar Nazareth, Zingem en Gavere haasje-over spelen. Niets gelogen, want drukken zit al ruim honderd jaar in de genen van de familie Schaubroeck. Het familiebedrijf is aan de derde generatie: na stichter Gabriël Jan-Marie en Johan is nu Frédéric Schaubroeck afgevaardigd bestuurder en 100% aandeelhouder. Hij wordt geflankeerd door Dirk Verstichele, algemeen directeur sinds april 2011 en gepokt en gemazeld in het bedrijf sinds 1990. Tijdens het interview houdt Frédéric zich op de vlakte. Hij laat liever Dirk het woord voeren, een spraakwaterval, eerlijk, rechtuit en gepassioneerd. “Ik wou een diplomatieke carrière in het buitenland, maar omdat mijn vrouw dat niet zag zitten, heb ik me geheroriënteerd en begon ik te werken voor lokale besturen. (fijntjes) Maar daar moet je ook diplomaat zijn, hé.” In 1911 kondigde Gabriël Jan-Marie in een voor die tijd luxueuze folder aan dat hij “voor alle levenden en doden allerlei drukwerk zal maken.” Gestart als drukker van gelegenheidsdrukwerk – van doodbeeldekens over hoofdingen tot bureelbehoeften – kreeg hij na enkele jaren van zijn broer Edmond, toen gemeentesecretaris in Nazareth, de vraag om administratief drukwerk te leveren. Uittreksels uit het Staatsblad werden vertaald naar bruikbare, juridisch legitieme formulieren. Dirk: “Zie het als drukwerk met een redactionele meerwaarde of consultancy avant-lalettre, zo je wil. Tot de jaren zeventig waren we bijna uitsluitend een bestuursdrukkerij voor OCMW’s en gemeentebesturen, maar vandaag doen we zoveel meer.”
Wanneer beslisten jullie dat louter drukken voor lokale besturen geen wissel op de toekomst was? Dirk Verstichele: “In de jaren zestig en zeventig begonnen gemeenten volop te fusioneren. In 1911 telden we nog 2.489 Belgische gemeenten, in 1977 waren dat er nog 596, waarvan 308 Vlaamse. We beseften dat we aan marktinnovatie moesten doen om te blijven groeien. Toen besloten we om met drukwerk te starten voor de Vlaamse, federale en Europese overheden én voor de privésector. 90% van wat we vandaag drukken, is voor de private markt. We doen steeds minder drukwerk voor de overheden. Zo besliste de quaestuur van de Kamer om het drukwerk in eigen huis te houden, en heel veel formulieren zijn vervangen door online tools en softwareprogramma’s. Kwaliteit was altijd ons motto, maar nu is dat een commodity geworden in de drukkerijsector. Daarmee alleen red je het niet meer.” >>>
ondernemers november 2014
5
Hoe dan wel? Dirk: “Door snel en flexibel te leveren. Veel conculega’s besteden hun drukwerk uit aan het buitenland. Wij proberen zeer snel op de bal te spelen, we houden onze levertijden kort. Hoewel we enkel produceren in België, werken we tegen marktconforme prijzen. We hebben ook fors ingezet op het uitbouwen van zorgsystemen, zoals ISO en BRC voor de voedingssector. We hebben grote klanten in de voedingssector, waarvoor we kartonnen verpakkingen drukken. We bouwen daar extra services rond zoals voorraadbeheer, en we leveren op afroep. Iedere job die we krijgen, is anders.”
Naast marktinnovatie richting de privésector besloten jullie ook voor productinnovatie te gaan?
6
Dirk: “In 1969 zijn we gestart met een loonadministratiebureau voor lokale overheden, zeg maar sociaal secretariaat. Bijna per abuis, omdat een gemeentebestuur in de problemen geraakte door de ziekte van een ambtenaar. Vandaag hebben we 440 klanten in Vlaanderen waarvoor we de loonadministratie uitvoeren. Onze sterkte is dat we in een uiterst competitieve markt steeds voor 100% zijn blijven focussen op de nichemarkt van de lokale overheid. Lokale besturen zijn per definitie loyale klanten, ze storten zich niet zomaar in een roekeloos avontuur. We verwierven geleidelijk ook een stem in de debatten, zelfs naar de RSZ en de fiscus, als spokesman van onze klanten.” “Sinds de jaren ‘80 ontwikkelen we toepassingen en softwarepakketten voor de kerntaken (bevolking, leefmilieu, sociale dienst) en ondersteunende taken (financiën, payroll ...) van een gemeente en O.C.M.W. Recent ontwikkelden we software voor digitaal vergaderen, zodat mandatarissen en ambtenaren vanop
In de uiterst competitieve markt van loonadministratie leggen wij de focus 100% op de nichemarkt van lokale overheden Dirk Verstichele
hun smartphone de vergadering kunnen meevolgen enkunnen stemmen en/of becommentariëren.”
Waarom staat er op jullie spandoek enkel ‘passie voor print’? Is dat niet enigszins misleidend voor de buitenwereld? Dirk: “Je legt de vinger op de wonde. We moeten nog te vaak uitleggen wie we zijn en wat we allemaal doen. Dit heeft vooral te maken met het feit dat we voor onze HR- en IT-diensten bijna uitsluitend werken voor lokale overheden.”
Maar waarom richtten jullie dan een IT-bedrijf op met een aparte naam: Setelco? Dirk: “Vanaf 2005-2006 kregen we steeds vaker vragen van kmo’s: ‘wat jullie doen voor gemeenten en steden, kunnen jullie dat ook voor ons doen?’ Voor lokale overheden ontwikkelen we al jaren software, maar daarnaast installeren we ook servers, bekabelen we … Een deel van onze installatieen systeemingenieurs werken zelfs in-house bij gemeentebesturen. We creëerden een apart bedrijf voor de privésector, maar dat heeft alleen maar meer verwarring gezaaid, want onze IT’ers werken zowel voor lokale besturen als kmo’s. We werken al anderhalf jaar aan een nieuwe structuur met drie business units: drukkerij, HR & payroll (inclusief juridische dienst die adviezen geeft aan lokale besturen over sociale wetgeving, sdk) en IT. Da’s veel duidelijker. Binnen de business unit IT hebben we nu een segment business-to-government en business-to-business. Twee derde van het zakencijfer van Groep Schaubroeck wordt gerealiseerd via HR- en IT-diensten.”
Gelukkig maar. Ooit telde België bijna 1.900 drukkerijen, insiders voorspellen scenario’s waarbij er binnen enkele jaren slechts een tiental grote en 30 tot 40 middelgrote zullen overblijven. Wat is jullie visie? Dirk: “Dat is ook onze perceptie. Iedere maand krijgen we telefoons van drukkerijen die willen stoppen en vragen of we hen willen overnemen. Er circuleren trouwens ook
geruchten dat we zelf zullen overgenomen worden. We willen hierbij van de gelegenheid gebruik maken om te stellen dat die geruchten volledig uit de lucht zijn gegrepen.”
Jullie zijn toch groot en matuur genoeg om zelf jullie boontjes te doppen? Dirk: “Ja, maar het is hard werken om onze cijfers te halen. Er werken hier nu 210 mensen, die lonen moeten betaald worden. De prijzenslag onder drukkers is bijzonder groot. De omzet gaat sowieso naar beneden omdat de volumes inkrimpen door de digitalisering. Daarenboven trappen we wellicht een open deur in wanneer we zeggen dat er een overcapaciteit is aan machines voor de vraag. Daardoor staan de marges zwaar onder druk. Bepaalde drukwerken worden aangeboden in de markt aan een prijs waarvoor wij zelfs ons papier niet kunnen aankopen, laat staan het bedrukken.”
Dirk Verstichele: “Er circuleren geruchten dat wij overgenomen zullen worden, maar die zijn uit de lucht gegrepen.”
Is Schaubroeck nog steeds een familiebedrijf pur sang, met een familiale cultuur? Frédéric: “Omdat we zoveel verschillende diensten aanbieden, staat die toch wat onder druk. De HR-cultuur in de drukkerij is anders dan die in onze IT-afdeling. IT’ers vragen
FOCUS
een sterk verhaal
Wie zijn eigenlijk jullie grootste concurrenten?
Frédéric Schaubroeck: “We proberen één HR-beleid te voeren, weliswaar met verschillende accenten.”
glijdende uren en een breakout room om zich te ontspannen tijdens het urenlange programmeren, met zetels en een pingpongtafel zoals bij Google. Maar in een drukkerij met ploegensysteem kunnen we moeilijk de persen stilleggen… Onze werknemers zitten in gescheiden gebouwen, waardoor er wel een fysieke barrière is, maar we proberen toch één HR-beleid te voeren, weliswaar met verschillende accenten.”
Iets helemaal anders, waarom zijn jullie enkel in Vlaanderen actief, en niet in Wallonië? Dirk: “De wetgeving is anders en er is daar een quasi monopolie aan de aanbodzijde. Wij kunnen ons evenmin van de indruk ontdoen dat de politiek er een grotere impact heeft op het beslissingsproces. Heel wat kleinere gemeenten in Wallonië hebben vaak ook niet de middelen om diensten aan te kopen die we in Vlaanderen aan iets grotere gemeenten wel kunnen verkopen.”
Intercommunales mogen volgens mij geen aankoopcentrales worden Dirk Verstichele
Dirk: “Gek genoeg vooral intercommunales, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden dus. Ze worden steeds groter en gebruiken het vehikel van een vzw of een dienstverlenende vereniging om zo veel mogelijk markt in te nemen. Daarnaast richten ze dan operationele nv’s op. Daar stel ik me toch vragen bij. Intercommunales mogen volgens mij geen aankoopcentrales worden. Daarnaast zien we ook dat de Vlaamse overheid raamovereenkomsten afsluit voor netwerk-, werkplek- en datacenterdiensten waarvan ook de lokale overheden gebruik kunnen maken.”
Als overheden zelf IT-bedrijven oprichten, verstoren ze de privémarkt, bedoelt u? Dirk: “Ik heb natuurlijk liever dat de privémarkt voluit speelt. Is het bijvoorbeeld de taak van een overheid om zelf te drukken? Ik vind dat een overheid smal moet zijn en met zijn core business moet bezig zijn, dienstverlening aan de burger.”
Sinds 1996 beschikken jullie over een seminarie- en opleidingscentrum voor eigen klanten en andere ondernemingen. Vanwaar die keuze? Dirk: “Onze aula’s zijn organisch gegroeid. Omdat we HR-oplossingen en IT-producten verkopen, moeten we er zeer regelmatig over communiceren met onze klanten, via demo’s of echte opleidingen. Als je telkens naar een externe locatie moet gaan, kost dat ook geld. En de prijzen die de privémarkt rekent, kunnen lokale besturen niet betalen. Daarom besloten we te investeren in een sober opleidingscentrum, zonder dikke tapijten of pluchen zetels, maar met alle state-of-the-art technologie. Ondertussen zijn onze aula’s 4 op vijf werkdagen bezet.”
Brainstormen jullie ook over nieuwe niches in de nabije toekomst? Dirk: “Er is nog veel mogelijk rond business intelligence (BI). Big data zijn nu een grote hype. Ik wil zeker niet van de daken schreeuwen dat we een big databedrijf worden, maar we hebben wel bijzonder veel info over lokale besturen. Moesten we erin slagen om zinvolle combinaties te maken, dan kunnen we in de toekomst eventueel consultancy opdrachten
Wij hebben geïnvesteerd in een sober opleidingscentrum, zonder dikke tapijten of pluche zetels, en dat is vier op vijf werkdagen bezet Dirk Verstichele
aannemen en remediëringen voorstellen. Bijvoorbeeld: waarom slaagt gemeente X erin om hetzelfde te doen met 100 medewerkers als gemeente Y met 150 werknemers, terwijl ze allebei even groot zijn?”
En wat is de voornaamste bedreiging, of beter uitdaging, voor jullie bedrijf? Dirk: “Er kondigt zich een nieuwe fusiegolf aan bij de gemeenten. Vlaanderen spiegelt zich aan Nederland, waar je die schaalvergroting nu al hebt. Gemeentebesturen willen sowieso meer met elkaar samenwerken om burgers kostenefficiënt te bedienen. Dat zal ongetwijfeld een impact hebben op onze business. We werken ook voor politie- en brandweerzones; vanaf 1 januari 2015 zullen er minder zones overblijven. Wij volgen die evolutie dus met argusogen. En iedereen weet dat gemeenten het financieel moeilijk hebben. Iedere euro wordt terecht vier keer omgedraaid voor hij wordt uitgegeven. Je weet dat ze betalen, maar niet altijd wanneer, of je weet dat er een beslissing zal vallen, maar niet wanneer. Daarmee moeten we altijd rekening houden.”
Slotvraag. Meneer Schaubroeck, u heeft twee zonen, is de opvolging verzekerd? Frédéric: “Ik heb twee zonen van 19 en 21 die momenteel in Engeland studeren. Laat ze eerst maar internationale ervaring opdoen, en dan zien we wel. Maar ik zal ze nooit pushen, dat werkt niet.” Tekst Sam De Kegel – foto Jan Caudron
ondernemers november 2014
7
