128 POPQUIZMARATHON
129 POPQUIZMARATHON
Méér popquiz Dan maken we er toch gewoon een marathon van! tekst Rock ‘n’ Roll Highschool
Er zijn een hoop mensen die vinden dat zij het fenomeen popquizzen in Nederland hebben geïntroduceerd. Die mensen willen wij graag in de waan laten. Weinig journalistiek als Rock ‘n’ Roll Highschool is, zijn we niet op zoek gegaan naar de algemene historie van De Popquiz in Nederland, maar alleen naar onze eigen quizgeschiedenis. Rock ‘n’ Roll Highschool maakt al tien jaar popquizzen waarvan de bekendste de Rotown Quiz is en daar komt weer de Popquiz Marathon uit voort. Er zijn een paar mensen die ieder op hun eigen manier aan de wieg van deze projecten hebben gestaan. Swie Tio zorgde voor het ontstaan van de liefde voor het raden van artiest-en-titel en zonder Sjoerd van Oortmerssen was er nooit een Rotown Quiz geweest, en dus ook geen Popquiz Marathon.
I
n de jaren 90 werd er in Rotown sporadisch een popquiz georganiseerd. Gemaakt door echte kenners en eigenlijk net te moeilijk voor de doorsnee muziekliefhebber. Ergens rond de eeuwwisseling leverde Lucky Strike wat videobanden af bij Rotown waar muziekvragen op stonden. Sjoerd van Oortmerssen werkte toen als publiciteitsmedewerker bij het poppodium en was meteen enthousiast. Met de videobanden zette hij popquizavonden op poten die goed werden bezocht. Op een gegeven moment waren de banden op en hij besloot dat er intussen genoeg animo was om een eigen popquiz te starten. De presentatie en promotie van de quiz deed hij zelf, voor het verzinnen van de vragen, vroeg hij Rock ‘n’ Roll Highschool en voor de visuals haalde hij Unit20 erbij. De vragen moesten niet al te ingewikkeld zijn en aansluiten op de muzieksmaak van de gemiddelde Rotownbezoeker. Het concept bleek aan te slaan en al snel zat de zaal bij elke popquiz bomvol. Minke Weeda (oprichter en eigenaar van Rock ‘n’ Roll Highschool): “Ik kan wel zeggen dat de Rotown Quiz zo populair is geworden doordat ik geweldig leuke vragen bedenk, maar dat zou te makkelijk zijn. Sjoerd heeft ontzettend veel aandacht weten te krijgen in de lokale media en hij was altijd druk in de weer met flyers en posters. Dat is, zeker in het begin, heel belangrijk geweest. Hij zal het zelf vast ontkennen, maar er zijn ook altijd teams die speciaal voor hem komen. Wij
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
zien alle antwoordformulieren voorbij komen en tot nu toe heeft er bij elke quiz minimaal één team daar een liefdesverklaring voor Sjoerd op gekrabbeld.” Swie Lang voor Rock ‘n’ Roll Highschool überhaupt bestond, speelde Minke met popjournalist Swie Tio talloze popquizzen in Nederland en België. En lang voor dat gebeurde, was Swie al actief in het popquizcircuit. Hij vertelt: “Eind jaren 60 speelde ik altijd mee met de popquiz van Radio Veronica. Die heette drie-in-één: je hoorde drie nummers waarvan je het verband moest raden. Een connectiequiz dus. Dat deed ik dan weleens na met vrienden van school.”
Vanaf medio jaren 70 organiseerde de European Broadcasting Union een Europese popquiz voor radiostations waarbij de aangesloten landen tegen elkaar speelden. Swie won in 1980 de voorronde van de NOS en werd uitgezonden naar Oslo om Nederland te vertegenwoordigen. In de jaren 80 organiseerde de VPRO-radio een wekelijkse popquiz, waar popjournalisten aan deelnamen. Ook ontstond toen de eerste echte live-popquiz: de quiz van wijlen Ad Ottolini, die jaarlijks in Schagen werd gehouden. Dat was de katalysator voor het ontstaan van een heus popquizcircuit in cafés, jongerencentra en evenementenhallen. Alle vaste teams kwamen elkaar door het hele land tegen, zeker ook bij de opvolger van Ottolini’s quiz: de Nationale Popquiz, die nog altijd wordt gehouden. In 1985 begon Swie de Huiskamerquiz: “Hier deden vooral mensen uit de Nederlandse muziekscene aan mee. Eén keer per maand werd deze gehouden in verschillende huiskamers. De winnaar van de quiz was de gastheer van de volgende quiz. De quiz heeft tot 2003 bestaan. De vijftigste quiz hebben we in Paradiso gedaan, de honderdste in Nighttown.” Bij een van die Huiskamerquizzen deed Minke Weeda mee: “Heel veel kan ik me er niet van herinneren. Ik weet alleen nog dat ik Sjoerd (foto Marc Nolte) tijdens een ronde progressieve rock een beetje verloren om me heen heb zitten kijken, maar met de vragen over hitjes kon ik aardig meekomen.” Swie vroeg haar regelmatig als versterking voor zijn team en stond daarmee aan de basis van de Rock ‘n’ Roll Highschool popquizzen. Minke: “Wanneer je meespeelt, denk je automatisch na over welke fragmenten ook geschikt waren geweest, of hoe bepaalde vragen nog beter hadden gekund. Tenminste, dat deed ik wel en zo begon ik al snel met het maken van quizjes voor vrienden en collega’s. Toen Sjoerd ons vroeg voor de Rotown Quiz, lag er al een berg vragen klaar.” Marathon De populariteit van popquizzen in het algemeen en die van de Rotown Quiz in het bijzonder zorgde ervoor dat er bij Rock ‘n’ Roll Highschool werd gedacht aan uitbreiding. Minke: “Iedereen wilde steeds vaker quizzen, dus het leek logisch iets te bedenken dat groter was dan de Rotown Quiz. De naam was er het eerst. Popquiz Marathon, dat vond ik goed klinken, maar wat het precies zou zijn, wisten we nog niet. Als ik het me goed herinner, zijn we toen zelfs nog even bezig geweest met een 24-uurs quiz. Gelukkig zijn we snel van dat idee afgestapt, want popquizzen is leuk, maar ik kan me niet voorstellen dat er heel veel mensen zijn die zin hebben om dat een etmaal achterelkaar te doen.” Uiteindelijk werd er gekozen voor een opzet waarin meer cafés in de stad konden profiteren van het succes van de Rotown Quiz. “Het was in het begin een hoop gepuzzel. De cafés moesten allemaal op loopafstand van elkaar liggen, de quizzen moesten zo worden samengesteld dat er voor ieder wat wils was, we hadden voor elke locatie een presentator nodig, er moest een legertje nakijkers worden geregeld en er moest een goede manier worden gevonden om te controleren welke teams officieel meespeelden, want de cafés waren ook nog gewoon open voor de rest van het publiek. De voorbereiding van het productionele gedeelte vergde enorm veel tijd, maar uiteindelijk vonden we de ideale manier om alles op te zetten.” Na twee uitverkochte Rotterdamse edities werd er wederom aan uitbreiding gedacht en op 16 mei zullen er nu in acht steden Popquiz Marathons worden gehouden. “Of het een succes wordt, weet ik niet. De kaartverkoop komt al aardig op gang, maar je weet maar nooit. Misschien hebben we de populariteit van het popquizzen helemaal overschat en willen er straks overal maar een handjevol teams meedoen. En voor hetzelfde geld lopen er straks 4.000 mensen met zweetbandjes om het hoofd van kroeg naar kroeg te rennen. Hoe dan ook, wij beleven er zelf een hoop lol aan en daar gaat het toch om.” 10
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
Mijn grote voorbeeld: Philip Swie Tio mag mij dan in het team hebben gevraagd, degene die van mij een verwoed popquizzer heeft gemaakt, is Philip Zonneveld. Al weet hij dat zelf waarschijnlijk niet eens. We zaten allebei in het team van Swie en bij elke popquiz verbaasde ik me weer over de enorme kennis van Philip. Of het nou een carnavalshit was of een obscure single van een Australisch jaren 60-bandje, hij wist ze feilloos te benoemen. Ik wilde net zo goed worden. Overduidelijk onbegonnen werk, maar ik deed vreselijk mijn best. Tijdens de quizzen maakte ik aantekeningen van alle nummers die ik niet had herkend zodat ik die thuis kon opzoeken. Langzaam leerde ik steeds meer kennen, maar zo goed als Philip werd ik nooit. Een paar jaar geleden kwam ik Philip tegen op Noorderslag. In de gang van de Vera stonden we te praten. Over muziek uiteraard. Hij vertelde me dat hij zijn eigen top 40 bijhield. Al jaren maakte hij wekelijks een lijst van de platen die hij op dat moment het leukste vond. Vroeger met de typemachine, inmiddels in de computer. Hij had ze allemaal bewaard, want met de eerste lijst was zijn liefde voor muziek voor zijn gevoel pas echt begonnen. Ik vroeg hem of hij zich kon herinneren wanneer hij zijn eerste eigen top 40 had gemaakt. Dat kon hij, toevallig had hij die onlangs nog in zijn handen gehad. Ik was stomverbaasd, de datum die hij noemde, was mijn exacte geboortedag. Leek mij een duidelijk teken dat ik in elk geval moest blijven proberen net zo goed te worden als Philip. Al gaat dat natuurlijk nooit lukken. Minke Weeda
Swie To (foto Michel Linssen)
130 POPQUIZMARATHON
131 POPQUIZMARATHON
Handleiding popquiz maken tekst Rock ‘n’ Roll Highschool
Het aantal popquizzen in Nederland groeit gestaag. Dat is best logisch; een leuke quiz zorgt voor een avondje sfeervol vermaak en voor kroegen is het de ideale manier om mensen urenlang in de buurt van de bar te houden. Al die quizzen moeten wel door iemand worden bedacht. Natuurlijk, er worden al tientallen quizzen gemaakt door ervaren samenstellers, maar er is voorlopig ruimte zat voor meer. Er is dus geen enkele reden waarom jij geen succesvolle popquiz zou kunnen beginnen.
D
De bedoeling van een popquiz is op de eerste plaats toch wel dat mensen er plezier aan beleven. Onherroepelijk worden deelnemers gaande weg bloedfanatiek en vinden winnen ineens óók heel belangrijk, maar de gezelligheid hoort voorop te staan. En wanneer vinden mensen het gezellig? Dat is simpel: wanneer ze veel muziek herkennen. De grootste valkuil voor nieuwbakken quizmakers is dat ze het te moeilijk maken. Je moet weten wat de muzieksmaak van je publiek is. Maak je een quiz die tijdens de vrijdagmiddagborrel wordt gespeeld door je collega’s die de hele dag Radio 538 luisteren, dan is het duidelijk niet het moment om je kennis van het oeuvre van Frank Zappa te etaleren. Maak het zo makkelijk mogelijk, je zult zien dat iets dat jij dodelijk eenvoudig vindt, door anderen nog best als moeilijk kan worden ervaren. Je kunt zelf bijvoorbeeld groot bewonderaar van Nickelback zijn, dat wil niet zeggen dat iedereen elke albumtrack kent. Als je per se een nummer van die band wilt gebruiken, hou het dan bij How You Remind Me of een andere hit. Probeer zo goed mogelijk in te schatten wat de deelnemers wel en niet weten en zorg dat ze 90% van de fragmenten in elk geval herkennen. De laatste 10% kun je vullen met dingen voor de echte cracks.
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
Vraagstelling Als je zelf weleens mee hebt gedaan aan een popquiz, weet je dat er qua vragen maar een beperkt aantal soorten is dat je kunt stellen. Het meest logische is de deelnemer artiest en titel op te laten schrijven. Gewoon random een stuk of 60 fragmentjes afspelen, is redelijk saai, dus bedenk op z’n minst wat thema’s. Het maakt niet uit wat die thema’s zijn. Titels met meisjesnamen, liedjes over etenswaren, vrouwelijke basspelers, alles is al zo’n beetje gedaan, dus maak je in eerste instantie vooral niet druk om originaliteit, dat komt later wel. Probeer een beetje in de vingers te krijgen wat de juiste soort muziek is voor een popquiz. Als je door hebt welke frag-
menten precies de goede moeilijkheidsgraad hebben, wordt het tijd om je aan de andere standaardvragen te gaan wagen: connecties, welke hoort er niet bij, van wie is het origineel, intro’s, mash-ups, welk woord is weggepiept, en raad de hoes/bandfoto. Dat kun je nog verder aanvullen met vragen die gebaseerd zijn op meer algemene muziekkennis. Bijvoorbeeld namen van frontmannen, het land van herkomst, voormalige bandleden die een nieuwe groep zijn begonnen, van welke lp is het nummer afkomstig en ga zo maar door. Er mag dan niet heel veel variatie zitten in de vraagstelling bij popquizzen, de kunst is om binnen dat vaste stramien op zoek te gaan naar spitsvondigheden. Dat hoeft niet al te ingewikkeld te zijn. Bij de Nationale Popquiz werd een keer de Just Do It ronde gespeeld. Er kwamen eerst allemaal fragmenten voorbij als Do It Again van The Beach Boys en All I Wanna Do van Sheryl Crow en er werd afgesloten met een nummer van de Nederlandse zangeres Do. Dat is natuurlijk ook weer niet hilarisch grappig, maar zorgt wel even voor een kleine glimlach bij de deelnemers. Check, check, dubbelcheck Sommige gepassioneerde quizmakers halen nog veel meer uit de kast en dat kan ontzettend leuk zijn, maar het kan ook averechts werken. Een quizmaker liet een keer nummers horen en de deelnemers moesten opschrijven uit welke reclame deze kwamen. Er werd geen beroep gedaan op je muziekkennis, maar je moest een echte tv-kijker zijn om te kunnen scoren. Vonden de deelnemende teams niet leuk… Je moet het dus niet alleen niet te moeilijk maken, het is ook oppassen geblazen voor te ver gezochte dingen. En voor onduidelijke vraagstellingen waar meerdere antwoorden op mogelijk zijn. Je kunt de connectie vragen tussen All That She Wants van Ace Of Base en Sing Hallelujah van Dr. Alban, maar wat wil je dan weten? Dat het hits in 1993 waren? Dat de acts uit Zweden komen? Of dat beide nummers door Denniz Pop werden geproduceerd? Het is allemaal waar, dus je zou elk antwoord goed moeten rekenen. Wat je ook doet, controleer alles in elk geval drie keer. Doorgewinterde popquizzers zijn fanatiek en weten veel. Als je bij het voorlezen van de antwoorden The Price Of Love aan Roxy Music toeschrijft (wat best begrijpelijk is), heb je meteen tien woedende deelnemers op je nek die bang zijn dat ze punten mislopen omdat ze (het correcte antwoord) Bryan Ferry hebben ingevuld. Check dus heel goed of alles echt klopt. Heb je niet toevallig een nummer van internet geplukt dat de uploader een verkeerde naam heeft meegegeven? Ook op YouTube staan nummers met titels die niet kloppen, of zelfs met compleet andere bandnamen. Zorg dus dat je bij het maken van een quiz goede naslagwerken bij de hand hebt. Online biedt AllMusic.com alle informatie die je nodig hebt, maar de echte popquizsamensteller kan niet zonder het Hitdossier. De intensieve gebruiker weet dat hier ook wat spelfoutjes in staan, maar dat weegt niet op tegen de schat aan inspirerende informatie die het je biedt. De boer op Zijn je collega’s je quizzen helemaal zat en willen vrienden niet meer bij je thuis komen omdat ze dan verplicht uren moeten raden naar dingen als “wat is het verband tussen de Kings Of Leon en de Bee Gees”? Dan wordt het de hoogste tijd om op zoek te gaan naar een plek waar ze jouw quizsamenstelcapaciteiten wel waarderen. Er is vast wel een café of een studentenvereniging in de buurt waar je terecht kunt. De meeste kroegbazen vinden het tenminste helemaal niet erg als je met iets komt waarmee ze een grote groep bierdrinkende mensen binnen kunnen halen. Zorg wel dat je alles goed regelt. Zelfs als je alle vragen met een duidelijke uitleg op het invulformulier afdrukt, heb je een presentator nodig die de rondes aankondigt. Je kunt de deelnemende teams elkaars formulier laten nakijken, maar het staat een stuk professioneler om een paar nakijkers te regelen die alle ›
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
Quizveteraan Swie Tio over een van zijn leukste quizzen ooit “Voor de honderdste Huiskamerquiz in Nighttown had ik allerlei bijzondere rondes bedacht. Manfred Boor van cdwinkel Velvet is heel goed in het nadoen van artiesten, dus liet ik hem een ronde artiesten “mimen”. Boeker Willem Venema heeft de meest hilarische verhalen over de acts waar hij mee heeft gewerkt, hem liet ik anekdotes vertellen en dan moest het publiek telkens opschrijven over welke artiest het ging. Toenmalige Rotownprogrammeur Mar Melchers had tien bandshirts over elkaar aan, die ze een voor een uittrok. De bandnamen hadden we afgeplakt en die moesten dan geraden worden. Er zijn zo veel mogelijkheden om quizvragen op een leuke manier te stellen.”
132 POPQUIZMARATHON
133 POPQUIZMARATHON
Duidelijk de origineelste popquiz van Nederland
punten keurig bijhouden. Alle deelnemers hebben pennen nodig, voldoende licht om te kunnen zien wat ze opschrijven en je moet ervoor zorgen dat je fragmenten duidelijk te horen zijn. Je kunt een bijdrage vragen om mee te spelen. Zeker als je al vaker quizzen hebt georganiseerd en de opkomst wordt steeds groter, kan het een manier zijn om de boel een beetje in de hand te houden. Denk echter niet dat je rijk zult worden van het maken van popquizzen. Dat is tot nu toe nog niemand gelukt; al het eventueel verdiende geld gaat op aan prijzen voor de winnaars, cadeautjes voor nakijkers, cd’s, pennen en noem maar op. Bovendien gaat er gigantisch veel tijd zitten in het maken van een quiz, zelfs al houd je er wat geld aan over, zul je er omgerekend niet meer dan een paar euro per uur aan verdienen. Een echt lucratieve hobby is het dus niet, wel een leuke.
Maarten van Hooft maakt al 16 jaar de Enige Echte Bossche Popquiz. Jaarlijks komt tout popquizzend Nederland naar de W2 om de origineelste quiz van het land te spelen. “We doen elk jaar ons best om een leuke quiz samen te stellen. We blijven het hele jaar door scherp. Ik heb een documentje op mijn computer waarin ik al mijn ideeën bijhoud. Het is nu twee maanden sinds de quiz en ik heb nu alweer, even tellen, 13 ideetjes. We verzinnen honderd dingen, waarvan we er maar een stuk of 30 gebruiken. Maar, gooi nooit de ideeën weg, want misschien komen er volgend jaar wel twee nummers uit die die ene ronde juist compleet maken. Soms bewaren we een ronde wel vijf jaar en dan past hij er ineens in. We zijn altijd op zoek naar vragen die net even anders dan anders zijn. Zo bedacht Ivo Cooymans, programmeur van W2, bij de vorige editie dat Katzenjammer ook een strip is. Toen gingen we doordenken en kwamen we op 16 nummers waarbij in de artiest of titel een stripfiguur zat. Op het antwoordformulier moest je dan het nummer bij het juiste stripfiguur zetten. Verder hebben we ooit de ronde “feestje bij de buren” gedaan, waarbij we het geluid zo vervormd hadden dat het leek alsof je de muziek van de buren door de muur heen hoorde. En herken je dan nog het nummer? Verder zijn we ook weleens met een camera willekeurig tien winkels ingelopen en moesten de teams raden welke muziek er werd gedraaid. Ook hebben we een ronde met speelgoed met gemaakt; hadden we op het podium een vis die Don’t Worry Be Happy deed, een Kerstman die Elvis zong en een krab die Take Me To The River zong, dat soort dingen. We vragen ook altijd bekende artiesten om mee te werken. Die hebben natuurlijk vaak geen zin om voor vijf minuutjes naar de quiz te komen, dus gaan wij met de camera naar hen toe en spelen ze voor ons wat covers, zoals we gedaan hebben met Claw Boys Claw, Henk Hofstede van The Nits en onlangs met Peter Koelewijn.”
Ik heb nou een vraag bedacht, daar weet niemand het antwoord oP
Elf uur Hoewel er tijdens een avondje popquizzen ook momenten zijn dat je je afvraagt waarom je er in godsnaam aan bent begonnen. Al doe je nog zo je best, er gaat altijd wat mis. De stroom valt uit, de cd loopt vast, het zorgvuldig gecontroleerde invulformulier blijkt geen vraag 13 te hebben, de partij pennen die je voor weinig had geregeld, zijn allemaal leeg, zeurende mensen die het te moeilijk of juist te makkelijk vinden… En dan heb je ook nog de valsspelers. Of er nu iets valt te winnen of niet, er zijn altijd deelnemers die zo bang zijn voor gezichtsverlies dat ze het nodig vinden om hun telefoon als hulpmiddel in te zetten. Je kunt in het kader van sociale controle een beroep doen op de aanwezigen om elkaar een beetje in de gaten te houden, maar probeer wel te voorkomen dat er ruzie ontstaat over onterechte beschuldigingen. Als organisator moet je een paar keer omroepen dat het gebruik van telefoons ten strengste verboden is en goed in de gaten houden of iedereen zich daaraan houdt. Maar zelfs dan zullen er altijd mensen zijn die het jou kwalijk nemen dat een team achterin een hoekje onder de tafel met een telefoon zat te klooien. Met al die problemen zul je ongetwijfeld te maken krijgen en het enige dat je kunt doen, is vriendelijk blijven lachen. Als je echt goed je best hebt gedaan, komen er altijd deelnemers naar je toe om te zeggen dat ze het een topquiz vinden. En als dat niet gebeurt en het lijkt allemaal op een drama uit te draaien, bedenk dan dat de avond uiteindelijk gewoon voorbij gaat. Of zoals Jos Brink ooit tegen André Hazes zei: het wordt vanzelf elf uur. 10
De Enige Echte Bossche Popquiz (foto Diana Broeders)
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
135 POPQUIZMARATHON
134 POPQUIZMARATHON
Echte winnaars gedragen zich zo tekst Rock ‘n’ Roll Highschool
Iedereen doet natuurlijk mee voor de gezelligheid, maar als het erop aankomt, wil de gemiddelde popquizdeelnemer maar één ding: winnen. Of toch op z’n minst een plek in de top drie. Er worden jaarlijks in Nederland tientallen popquizzen gespeeld en de echte die hards kunnen niet aan élke quiz meedoen, dus kansen genoeg voor iedereen, zou je zeggen. Toch blijkt het voor veel mensen ongeveer net zo onbereikbaar te zijn als het winnen van een Nobelprijs. Voor alle fanatieke strebers die nu eindelijk weleens een plek op het podium willen, hebben we wat tips op een rij gezet.
L
aten we maar beginnen met het slechte nieuws: het is vrijwel onmogelijk om je echt goed voor te bereiden op een popquiz. Daarvoor is er simpelweg veel te veel muziek. Op Spotify staan zo’n 15 miljoen nummers. (Dat is al een belachelijke hoeveelheid, maar het is niet eens de complete muziekgeschiedenis; tientallen toch niet al te onbekende bands – zoals The Beatles – zijn niet te vinden op deze muziekdienst.) In theorie zouden al die nummers voorbij kunnen komen in een popquiz. Gelukkig zijn de meeste quizmakers niet zo flauw een ronde samen te stellen met alleen maar intro’s van Japanse hardcore bands die vooral in Osaka en omgeving bekend zijn. Even kort door de bocht kunnen we dus stellen dat je van die 15 miljoen liedjes 99% niet hoeft te kennen om een beetje leuk mee te kunnen komen in een popquiz. Maar een procent van 15 miljoen betekent nog steeds 150.000 nummers die je zo snel moet herkennen dat je bij de eerste tonen direct artiest en titel kunt oplepelen. Niet te doen natuurlijk. Heel veel quizmakers hanteren gelukkig de stelregel dat het gros van de vragen moet gaan over artiesten die in Nederland als redelijk bekend worden beschouwd. Maar wat is redelijk bekend? Er is een samensteller die in vrijwel elke quiz die hij maakt een nummer van Camper Van Beethoven stopt. Kennelijk een band die hij grijs heeft gedraaid, maar het is heel begrijpelijk dat je nog nooit van deze Amerikaanse band hebt gehoord; ze hebben bijvoorbeeld nooit in de Nederlandse Top 40 gestaan. Er zijn grofweg 35.000 liedjes die wél in de Nederlandse hitlijsten terecht zijn gekomen. Ook geen aantal dat je even in een weekendje uit je hoofd leert. En al zou je wel zo gek zijn een jaar vrij te maken om al die nummers
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
te bestuderen, dan zul je zien dat er in de eerstvolgende quiz wordt gevraagd naar dat ene nummer van Coldplay dat net niet in de hitparade heeft gestaan. Radio Systematisch de complete muziekgeschiedenis stampen alsof het rijtjes Duitse naamvallen zijn, is dus zinloos, maar hoe ontwikkel je dan wel een goede algemene muziekkennis? Veel radio luisteren helpt. Wissel vaak van station voor zoveel mogelijk variatie, maar sla Sky Radio over. Het is over het algemeen niet alleen vreselijke muziek, platen worden er niet aan- en afgekondigd. Daar heb je niks aan, je wilt weten wat je hebt gehoord. Als je niet netjes blijft luisteren tot de dj heeft gezegd welke band er net werd gedraaid, ga je onherroepelijk de bij popquizzen meest gehoorde verzuchting gebruiken: “Ik kan alles meezingen, maar hoe
het heet… geen idee!” Heel begrijpelijk, maar ook best een beetje stompzinnig, want dat is nou precies waar het om draait bij een popquiz: de artiest en de titel. Oké, er wordt soms ook gevraagd naar de naam van de drummer, het land van herkomst, het aantal bandleden, of een ander ingewikkeld feitje, maar als je de uitvoerende en de correcte titel kent, ben je al een heel eind. Winnaars Popquiz Marathon 2010 De winnaars van de eerste Popquiz Marathon ooit, in 2010, waren de Pink Charlatans. Peter was een van de teamleden. “We quizzen al heel lang met een vast groepje vrienden en we spelen vooral mee voor de gezelligheid. We hebben helemaal niet meegedaan voor de winst, al hoopten we wel in de top tien te eindigen. Ons team is wel wat veranderd door de jaren, maar we spelen nu alweer drie jaar met dezelfde leden. We hebben allemaal een verschillende muzieksmaak. Er is niet heel erg over nagedacht hoe we het team hebben samengesteld. Het is toevallig zo ontstaan en we vullen elkaar goed aan. De jongste is 24 en de oudste is 50, dan heb je heel wat decennia te pakken. We spelen alleen in Rotterdam, we gaan niet stad en land af om quizzen te doen. De Popquiz Marathon is heel leuk, leuker dan een gewone quiz. Het is hysterischer, overal op straat rennen mensen met blokkenschema’s en zweetbandjes rond. Daardoor is er veel sfeer en leven op straat. We zijn de Popquiz Marathon niet met een bepaalde tactiek ingegaan. Op de avond zelf hebben we pas naar het blokkenschema gekeken en bepaald welke quizzen we gingen doen. Ik heb geen idee hoe het kan dat we gewonnen hebben. Het waren toevalstreffers denk ik. Wat in ons voordeel werkte, was dat we een aantal keer de beste van de kroeg waren en dan kreeg je bonuspunten. Bij een aantal rondes zaten we in een rustiger café, dan is de kans dat je wint natuurlijk groter. Die bonuspunten hebben ervoor gezorgd dat we wonnen, denk ik. Een gouden tip om te winnen heb ik niet echt. Je moet gewoon met een leuke groep mensen een gezellige avond hebben.” ›
Teamleden Je kunt niet alles weten, maar gelukkig worden popquizzen in teamverband gespeeld. Het is hartstikke gezellig om met je beste vrienden mee te doen, om te winnen moet je op zoek gaan naar personen met complementerende kennis. Ben jij opgegroeid in de jaren 80 en weet je wel wie the Reynolds Girls zijn, maar heb je nog nooit een nummer van the Vaccines gehoord? Dan heb je iemand nodig die nu nog steeds platen koopt. Ben je groot fan van the Maccabees, maar weet je het verschil tussen Led Zeppelin en Deep Purple niet? Vraag dan je 60-jarige buurman mee. Hoe gevarieerder de kennis binnen het team, hoe groter de kans op de overwinning. Alleen aan té gespecialiseerde muziekkenners heb je weinig. Over het algemeen wordt er bij een quiz gevraagd naar de standaard pop- en rockdingen. Een hiphopspecialist kan er ronden lang verloren bijzitten en alleen even bij een fragment van LL Cool J opveren. En die herkende jij natuurlijk ook nog wel. Dat geldt ook voor vrijwel alle andere genres. Gaat het over country, dan hoor je Johnny Cash of Hank Williams, bij punkbands wordt er gevraagd naar The Sex Pistols of The Ramones en als je reggae hoort, kun je blind Bob Marley invullen. Of als je er zeker van bent dat die het niet is: Peter Tosh. Er zijn altijd uitzonderingen, maar voor de meeste quizzen geldt dat je het verste komt met veel algemene hitkennis door de jaren heen. Pas dus op voor mensen die een teamlid willen inbrengen die “echt bizar veel weet van Bob Dylan”.
Ik kan alles meezingen, maar hoe het heet…
Oefenen (Nerd alert!) Dat je in geen honderd jaar alle muziek van de hele wereld gaat leren kennen, wil niet zeggen dat je niet kunt oefenen. Een goede manier is quizjes maken voor vrienden of bekenden. Door bijvoorbeeld op zoek te gaan naar verschillende nummers die toevallig dezelfde titel hebben, pik je ongemerkt een hoop nieuwe dingen op. Of door na te denken over connecties tussen artiesten (John Denver en Aaliyah kwamen allebei om in een vliegtuigongeluk bijvoorbeeld), leer je denken zoals een popquizsamensteller en dat kan in je voordeel werken. Ook fascinerend is het om er een hitlijst bij te pakken uit de periode dat jij een jaar of tien was. Zoek op YouTube de titels op die je niets zeggen en je zult zien dat je de meeste liedjes weldegelijk herkent. Je hoeft nu alleen nog maar de artiest en de titel te onthouden en je hebt zo weer een dozijn liedjes aan je kennisschat toegevoegd. Veel praten over muziek met andere liefhebbers helpt ook enorm. Heb het over dingen als “wat is de beste zanger van de jaren 90”, of “als je echt moet kiezen, wat vind je dan het minst slechte nummer van Bon Jovi”. Tijdens lange autoritten, of onverwacht saaie kroegavonden kun je het spel “bands met een…” spelen. Om en om moet iedereen een band of artiest noemen die begint met een S, met een dier of een kleur in de naam, met zowel blanke als zwarte bandleden, met een zingende drummer, of wat je verder maar kunt bedenken. Hiervoor heb je wel andere muzieknerds nodig; de ervaring leert dat de meeste mensen dit soort spelletjes belachelijk en vooral zwaar irritant vinden. Maar je moet wat als je een popquiz wilt winnen. ›
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
137 POPQUIZMARATHON
136 POPQUIZMARATHON
Popquiz Marathon (foto Jerry Knies)
Winnaars Popquiz Marathon 2011 De Pink Charlatans hadden in 2011 ook weer de winnaars kunnen worden, mits het Amsterdamse team Euromasters: meet S.A.T.A.N. niet had meegedaan; die wisten maar liefst 15 punten meer te scoren en gingen met de beker naar huis. Philip hoorde bij het winnende team. “Ik speel met een vast team veel quizzen in Amsterdam. Ik zag via Facebook dat de Popquiz Marathon georganiseerd werd en dat leek me heel leuk om te doen. Ik kom oorspronkelijk uit Rotterdam, dus het was ook een goede gelegenheid om mijn vrienden Rotterdam eens te laten zien. We speelden bloedserieus, we gingen echt voor de winst. Ik heb heel zorgvuldig het team samengesteld. Een aantal van mijn vaste quizpartners zat daarbij, maar er mochten meer mensen in een team, dus heb ik goed gekeken wat een goede aanvulling zou zijn. Het geheim van het succes is het samenstellen van een complementair team. Je kunt niet alles weten, dus ik had een groep mensen om me heen verzameld die elkaar goed aanvulden. Zo was één teamlid bijvoorbeeld tien jaar ouder dan ik, hij wist meer over oudere muziek, en hadden we iemand mee die gespecialiseerd was in r&b en hiphop. De combinatie van mensen bleek een gouden zet, we kwamen echt bij zoveel rondes naar buiten lopen in overtuiging dat we alles goed hadden. Daarnaast hebben we bewust ook rustigere rondes opgezocht. We zaten in IEZ voor de ronde Young, Gifted & Black, met vier andere teams. Daarna stonden we in de Vibes met 40 teams. Met vier teams is de kans natuurlijk veel groter dat je wint en de bonuspunten pakt. En we hadden ook gewoon mazzel dat we echt veel wisten. Voor hetzelfde geld hadden ze net allemaal dingen gevraagd die we niet kenden. We vonden de Popquiz Marathon
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
Spelen Het team is perfect gebalanceerd, je hebt wekenlang naar de radio geluisterd, je hebt online wat quizzen gevonden om te oefenen, nu is het grote moment daar en ben je volledig overgeleverd aan de grillen van de quizmaker. Alleen wat vrij voor de hand liggende tips kunnen je nog helpen. Bijvoorbeeld de gouden regel dat je altijd íets moet opschrijven. Herken je het fragment niet, maar vindt een van je teamleden het een beetje klinken als Madonna, schrijf dat dan op. Je weet maar nooit, misschien had de maker van de quiz nog een bootleg van een nooit uitgebrachte single van Madonna in de kast liggen en is het antwoord gewoon goed. Veel overleggen helpt ook. Met iets als “is dit niet die zanger met die grote bril, je weet wel, die steeds bij DWDD zat”, kun je een glazig kijkende teamgenoot zomaar naar “ooooooh, je bedoelt Blaudzun!” leiden. Laat degene die het meeste weet de antwoorden opschrijven, tenzij dat de persoon met het slechtste handschrift is en niemand dan nog wat kan lezen. Wie er ook schrijft, zorg dat andere teamleden het ook controleren. Het kan heel makkelijk gebeuren dat iemand zo vol overtuiging knikt, dat de rest van het team denkt: “Ah, die weet ook dat het Sam Cooke is”, nergens meer naar kijkt en er pas na afloop achterkomt dat die persoon Otis Redding heeft ingevuld. Eeuwig zonde. De saaiste tip die helaas wel werkt: drink weinig of geen alcohol. Je kunt met helder blijven je score aardig opkrikken, zeker wanneer alle andere teams om je heen het te druk hebben met meelallen om nog iets op te schrijven.
Dit wil ik niet eens kennen
Waardig verliezen/winnen Je kunt nog zoveel kennis in huis hebben, soms zit het gewoon niet mee en krijg je precies die artiesten voorgeschoteld waar niemand in je team wat vanaf weet. Er is dan maar een ding dat je kunt doen: take it like a man. Ga niet zitten mokken, roep alsjeblieft niet “dit WIL ik niet eens kennen”, dat heeft iedereen die weleens een popquiz heeft gespeeld al gedaan. En wat je ook doet, ga zeker niet vals spelen door dingen in je telefoon op te zoeken. Met een beetje pech word je betrapt en dan zijn de andere teams in staat je bijkans te lynchen. Maar wat te doen als het wel goed gaat? Als je elk fragment feilloos weet te herkennen, zelfs dat ene obscure alleen officieel in Canada uitgebrachte REO Speedwagon singletje. Hoe moet je je gedragen als je met grote zekerheid op de winst afstevent? Ons advies: blijf cool. Het gevoel van euforie doet rare dingen met mensen. We hebben winnaars gezien die motherfuckers schreeuwend het podium op kwamen rennen en hun middelvinger opstaken naar de andere teams. Begrijpelijk, maar chique is anders. De – overigens niet bestaande - popquizetiquette schrijft voor dat je bescheiden juichend de beker in ontvangst neemt en de organisatie hartelijk bedankt voor de geweldig leuke quiz. Daarna kun je zo snel mogelijk dronken worden aan de bar. En dan mag je best even triomfantelijk de andere teams uitlachen. 10 heel leuk en we gaan dit jaar zeker weer meedoen. Ik sowieso in Rotterdam, maar een deel van mijn team in Amsterdam. Ik ben dus nu al aan het nadenken hoe ik die mensen het beste kan vervangen. Ik denk niet dat we weer gaan winnen, zoals we er nu voor staan. Maar de top drie, daar gaan we toch wel voor, hoor. Wat de Popquiz Marathon goed maakt, is dat het leuke, toegankelijke vragen zijn. Er is niets aan wanneer een samensteller vragen stelt die bijna niemand kan weten.
ROCK ‘N’ ROLL HIGHSCHOOL 10
Je wilt juist dat je het wel kent, maar dat het moeilijk is om erop te komen hoe die zanger ook alweer heet. Verder voegt de sfeer ook wel echt iets toe. Bij de Nationale Popquiz heb je toch een beetje het gevoel dat je eindexamen aan het doen bent, met tafels op een rijtje onder tl-lichten. Niet echt gezellig. Doordat je bij de Marathon rondloopt, leer je ook de binnenstad goed kennen; je komt op plekken waar je anders niet zo snel naartoe zou gaan. Dat is ook leuk eraan.”