! ! ! ! !
!
! !
!
!
Over De Vlaspit De Vlaspit vzw is een sociaal tewerkstellingsinitiatief in het centrum van Scherpenheuvel dat zich richt tot mensen die moeilijk geïntegreerd geraken op de gewone arbeidsmarkt. We stellen mensen tewerk die 2 tot 5 jaar werkloos waren. We hebben een werkervaringsproject (poets, groenonderhoud en administratie) en een sociale werkplaats met een kaarsenatelier, een kurkatelier, een eetcafé en een energiesnoeiersproject. De organisatie streeft naar een evenwicht tussen de sociale en de bedrijfseconomische context. De Vlaspit biedt werk aan bijna 100 personen. Daarmee is de organisatie één van de grootste werkgevers in Scherpenheuvel-Zichem.
! Het recyclageproject In 2008 werd het recyclageproject paraffine opgestart waarbij kaarsenresten worden ingezameld en opnieuw gebruikt bij de productie van tuinkaarsen. In 2010 kwam De Vlaspit in contact met de Waalse vzw Le Petit Liège dat al meer dan 10 jaar kurkafval inzamelt en vermaalt tot kurkgranulaat. Dit granulaat wordt als natuurlijk isolatiemateriaal verkocht. De Vlaspit ging in op het aanbod om de activiteiten over te nemen omwille van het complementair karakter met de al bestaande verwerking van kaarsenresten in Vlaanderen. Het recyclageproject kurk ging in 2011 van start.
! Waar komt kurk vandaan? Kurk wordt vervaardigd uit de schors van de kurkeik, afkomstig uit het Middelandse-Zeegebied (Spanje, Portugal, Corsica). Deze grondstof is slechts in beperkte mate beschikbaar. De schors, eens verwijderd, groeit zeer langzaam weer aan : nadat een boom geplant is duurt het 25 jaar vooraleer de schors een eerste maal kan geoogst woorden. Vervolgens heeft de boom opnieuw 10 jaar nodig om een bruikbare schors te laten groeien. Vermits de vraag naar deze grondstof voortdurend stijgt, verminderen de producenten regelmatig dit interval. Als gevolg hiervan worden de boomgaarden met kurkeiken sinds 1992 overspoeld met een voor de boom schadelijke zwam.
Kurkrecyclageproject
pag. !2
! Gedurende ongeveer één jaar worden de stukken schors opeengestapeld en gestockeerd.
! Waarvoor gebruikt men kurk? Kurk wordt vooral gebruikt voor het afsluiten van flessen, bestemd voor wijn, cider, champagne,… (± 180 miljoen kurken per jaar in België). Kurk wordt eveneens gebruikt voor de vervaardiging van schoenzolen, reddingsboeien, onderleggers,… en voor de vervaardiging van vloer- en wandtegels.
Sedert verschillende jaren wordt kurk ook gebruikt als isolatiemateriaal in gebouwen. Het wijnverbruik in België bedraagt 31,6 liter per capita. Gesteld dat hiervan 50% verbruikt wordt in wijnflessen van 75cl die ‘gekurkt’ zijn met een kurken stop zou dit neerkomen op ongeveer 210 miljoen kurken per jaar. Wetende dat 1m³ kurk 35000 kurken bevat betekent dit een volume van 6.000 m³ kurk per jaar dat bij het restafval kan belanden. Met deze hoeveelheid kurk kan een isolatiedeken van 10cm dik worden gemaakt dat een oppervlakte zou hebben van 60.000 vierkante meter. Wanneer de gemiddelde oppervlakte van een zoldervloer van een bescheiden gezinswoning 100m² zou bedragen zouden met deze kurk jaarlijks 600 zoldervloeren op een zeer eenvoudige en uiterst milieuvriendelijke manier kunnen geïsoleerd worden!
Kurkrecyclageproject
pag. !3
! Technische eigenschappen: Kurk is een goede thermische isolator: 2cm kurk heeft dezelfde thermische isolatiewaarde als 7 cm dennenhout of 43 cm baksteen. Maar het is ook een goede akoestische isolator omwille van zijn groter soortelijk gewicht (in vergelijking met glaswol en rotswol). Het is zeer goed vuurbestendig en is antistatisch (het houdt geen stof vast). Het is soepel, elastisch en ondoordringbaar.
! Waarom kurken recycleren ? • Kurk vergaat niet gemakkelijk en kan dus beter hergebruikt worden. • Door kurk te hergebruiken kan men de productiedruk op de kurkboomgaarden verlichten. • Kurken verzamelen vormt een actieve bijdrage tot de afvalbeperking. • Kurk verliest, in tegenstelling tot sommige andere recycleerbare materialen, zijn kwaliteiten niet door het proces van vermalen en granuleren.
! Inzamelmodel Er is een samenwerking met de afvalintercommunales die het op de containerparken ingezamelde kurkafval centraliseren . In Vlaanderen zijn o.a. de intercommunales Ecowerf, IVM, IBOGEM en IMOG bezig met de inzameling van kurk voor De Vlaspit. Daarnaast is er een veelheid aan andere inzamelpunten: particulieren, winkels, scholen, gemeentelijke diensten, verenigingen, enz. We zamelden in 2012 55 ton kurk in, voornamelijk in Wallonië, Brussel en Vlaanderen. We willen dat graag uitbreiden. De kurken worden ingezameld in zakken die door De Vlaspit ter beschikking worden gesteld van de inzamelpunten. De inzamelpunten bellen naar De Vlaspit, die het kurk ophaalt met een vrachtwagen. Uit kosten- en efficiëntie-overwegingen wordt er getracht de inzamelronden zo op te stellen dat inzameling en levering (van kurkgranulaat) gecombineerd kunnen worden en dat de vrachtwagen zoveel mogelijk beladen wordt. Het transport wordt ook gedeeld met het paraffinerecyclageproject. De Vlaspit stelt aan inzamelcentra de nodige informatie, foto’s, inzamelaffiches of folders ter beschikking voor de sensibilisatie.
Kurkrecyclageproject
pag. !4
! Sorteren ja, maar wat ? • Kurken stoppen (van wijn of bier) • Onderleggers in kurk • Overschotten van kurk op rol of kurkisolatie • …en alle andere voorwerpen van zuivere kurk
En wat niet? • Geen synthetische kurken (zie afbeeldingen)
!
!
!
• Geen metalen: bindijzers, capsules, draaistoppen, beschermkappen, enz. • Geen kurken met plastiekdop eraan vastgemaakt (bv. van likeurflessen) • Geen wand- en vloerbekleding ! enkel kurk : zonder metaal, leer, hout, gips, plaaster,… eraan vast gehecht
! De recyclage De ingezamelde kurk wordt eerst gesorteerd. In de kurken stoppen bevindt zich een belangrijke (groeiende) fractie van synthetische kurken. Het is niet evident hiervoor afzetkanalen voor recyclage of verwerkingsmogelijkheden te vinden. Metalen en plastiek kunnen worden gesorteerd om te recycleren. Het restafval dat niet kan gerecycleerd worden dient als bedrijfsafval te worden afgevoerd.
Kurkrecyclageproject
pag. !5
! Enkel de natuurlijke kurk wordt vermalen en gegranuleerd en kan vervolgens, zonder verdere behandeling, gebruikt worden als natuurlijk isolatiemateriaal voor vloeren, muren en daken. De kurkkorrels (van verschillende dikte, naargelang de isolatietoepassing) worden geleverd in zakken van 100 liter.
Kurkrecyclageproject
pag. !6
Productieproces
!
!
!
!
!
Kurkrecyclageproject
pag. !7
! Eindproduct: kurkisolatiekorrels De kurkkorrels worden verkocht aan particulieren, aannemers en verdelers van ecologische bouwmaterialen.
! Kurkisolatiekorrels zijn geschikt voor zowel vloer-, dak- en muurisolatie, maar worden toch het vaakst gebruikt voor de isolatie van houten plafonds en vloeren met balkenroostering.
Kurkrecyclageproject
pag. !8
!
!
!
Kurkrecyclageproject
pag. !9
Contact: De Vlaspit vzw Geert Bogaert, Verantwoordelijke recyclage Basilieklaan 53 3270 Scherpenheuvel
!
Tel.: 013/78 46 34 GSM: 0476/44 93 84 Fax: 013/78 59 13 E-mail:
[email protected] Web: www.recycork.be en www.lepetitliege.be
!
Kurkrecyclageproject
pag. !10
