Voorlichtingsblad van de stichting Steun Messiasbelijdende Joden 14e jaargang nummer 2
ISRAË
L
65
Immanuël JAAR
De spanningen in het Midden-Oosten worden niet minder. De burgeroorlog in Syrië gaat door.
Syrische slachtoffers worden in Israëlische ziekenhuizen opgevangen. Het leven in Israël gaat zijn ‘normale’ gang. Wat kunnen wij voor de Joden doen? Door Ds. A. Jonker
Wat is nodig? De staat Israël moet voortdurend waakzaam zijn vanwege de
is Gods genade in Jezus de Messias. Belangrijker dan het leven
dreigingen van de buurlanden. Wanneer schiet Hamas vanuit
hier en nu is het eeuwige leven dat God in Jezus de Zaligmaker
Gaza weer raketten af op Israël? Wanneer zal Hezbollah vanuit
schenkt. Iemand wees mij daarbij op de woorden van de Heere
Libanon in actie komen? De Israëli’s hebben gasmaskers en
Jezus in Mattheüs 6. Daarom zeg Ik u: Wees niet bezorgd over
noodvoorraden in hun huis klaar liggen. Schuilkelders zijn gereed
uw leven, over wat u eten en wat u drinken zult; ook niet over
om in noodgevallen gebruikt te worden. Toch probeert iedere
uw lichaam, namelijk waarmee u zich kleden zult. Is het leven
Israëli ‘gewoon’ het leven van iedere dag te leven. Men werkt en
niet meer dan het voedsel en het lichaam meer dan de kleding?
doet de dagelijkse boodschappen. Echter, niet iedere Joodse of
(vs.25) Er is dus iets wat boven alles nodig is!
Arabische staatsburger is dit gegeven. Er zijn ook veel Israeli’s die van (te) weinig middelen moeten rondkomen. Er is veel
De Heiland zegt: Maar zoek eerst het Koninkrijk van God en Zijn
geld nodig is om zo goed mogelijk de veiligheid te garanderen.
gerechtigheid, en al deze dingen zullen u erbij gegeven worden.
Zodoende zijn de sociale voorzieningen in Israël veel minder
(vs 33). Daarom willen Messiasbelijdende Joden hun landgenoten
dan bij ons. Daarom zijn er op allerlei plaatsen gaarkeukens en
graag vertellen van Jezus de Messias. Zij weten dat de kennis van
worden er voedselpakketten verstrekt. De Messiasbelijdende
de enige Redder het allerbelangrijkst is. Meer dan eens krijgen we
gemeenten in Haifa en Nazareth doen daaraan mee. Hun werk
het verzoek om voor iemand te bidden, omdat hij of zij op de
wordt door de overheid gewaardeerd en mensen zijn dankbaar
drempel van het geloof staat. Gelukkig krijgen we ook berichten
voor warme maaltijden of extra voedsel. Op deze wijze komen
dat er mensen tot geloof gekomen zijn en dat zij gedoopt zijn!
Messiasbelijdende Joden positief in de publiciteit en blijkt dat zij een positieve bijdrage kunnen leveren aan de samenleving.
Wat kunt u doen? U kunt geld overmaken voor kinderbijbels of voor voedsel. U kunt
Wat is bovenal nodig?
gemeenten steunen met uw bijdrage. U kunt een bedrag voor
Voedsel en gezond drinkwater zijn eerste levensbehoeften.
een kinderbijbel geven, toerusting helpen financieren. Maar het
Daarom is materiële hulp voor de allerarmsten in Israël nood-
belangrijkste wat u kunt doen is: bidden voor onze Joodse broe-
zakelijk. Maar Messiasbelijdende voorgangers wijzen ons er
ders en zusters. Want op het gebed zal de Heere ogen openen
telkens op dat er één ding belangrijker is dan eten en drinken. Dit
zodat mensen de heerlijkheid van Jezus de Messias mogen zien.
Een os kent zijn bezitter en een ezel de krib van zijn heer, maar Israël heeft geen kennis, Mijn volk verstaat niet. Jesaja 1:3. Door Ds. M.A. Kuijt, Wijk bij Heusden
Jeruzalem voor altijd Meer dan eens worden ‘os’ en ‘ezel’ in verband gebracht
eigenaar toe. Maar Israël luistert niet. Er is geen enkele reactie,
met de kribbe van Bethlehem. Rond de kribbe zien we een
waaruit blijkt dat zij hun Heere erkennen. Laat staan dat zij zich
os en een ezel staan. Het ziet er uit als een plaatje! ‘Sjoor’ is
door Hem laten gezeggen.
het Hebreeuwse woord voor ‘os’, terwijl ‘cha-moor’ het Hebreeuwse woord voor ‘ezel’ is. Niet bepaald vleiend werden
Laten we niet eenzijdig kijken naar Israël alsof zij de ongehoor-
de volkeren in de tijd van Jesaja ‘ossen en ezels’ genoemd,
zamen zijn en wij de gehoorzamen. Wij, die van oorsprong
oftewel ‘sjoriem wechamoriem’. Dit woord verbasterde in de
heidenen zijn, zijn niet minder ongehoorzaam dan zij. Het
loop van de tijd tot ‘schorriemorrie’. In de traditie, denk aan
is ons door de eeuwen niet gelukt om Israël tot jaloersheid te
de schilderskunst in de Middeleeuwen, werden ‘os’ en ‘ezel’
verwekken om het heil bij Christus te zoeken. Dat maakt ons,
met veel verve geplaatst rondom de kribbe en werd zo de
christenen uit de heidenvolkeren, bescheiden. Wij scharen ons
Kerstgeschiedenis geromantiseerd.
in de decembermaand weliswaar in groten getale rond de kribbe maar of we het nu beter doen dan de os en de ezel? Zou het gebrek aan echte gehoorzaamheid samenhangen met onze weigering om met het ‘schorriemorrie’ van deze wereld gerekend te worden? Rondom de kribbe scharen zich herders en later tollenaren en hoeren. Zij behoren tot het uitvaagsel van de wereld. Het uitschot. Christus is het Licht der wereld. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet begrepen. Hij kwam tot het Zijne en de Zijnen hebben Hem niet aangenomen. Hebben wij het beter begrepen dan Israël? De os en de ezel dienen vaak als romantische figuranten rondom de kribbe. Maar de figuranten blijken in werkelijkheid randfiguren te zijn die tot de kern van
Voordat we echter in onze rechtzinnige ijver het ‘schorrie-
Gods volk gerekend zullen worden. De laatsten zullen de eersten
morrie’ van het schilderij afschrappen, vragen we ons af of die os
worden. Het is het ‘schorremorrie’ dat door de knieën gaat en
en die ezel ons nog iets te zeggen hebben. Zouden wij met
neerknielt voor het Kind en Hem erkent als Heere en Heiland. De
‘schorriemorrie’ vergeleken willen worden? Zegt het ons niets
hoeren en de tollenaren blijken de kinderen van het Koninkrijk
dat de Heere de beesten tot voorbeeld stelt?
vóór te gaan, want zij hebben het begrepen: de Zoon van David is gekomen om het verlorene te zoeken en zalig te
In het boek Jesaja lezen we dat het volk zich niet door de Heere
maken! Zij verstaan wie hun rechtmatige Eigenaar is Die hen
laat gezeggen. Op allerlei wijze heeft de Heere het volk getuch-
heeft gekocht.
tigd maar er volgde geen bekering. Er is geen terugkeer tot Hem Die Eigenaar is van het volk. Vergeleken met het volk doen de
Zolang wij ons verheffen boven Israël en boven allerlei rand-
dieren het beter dan mensen, zegt de profeet. Een os en een ezel
figuren, onttrekken we ons aan het Licht dat opgegaan is voor
kennen hun bezitter wel. Die spitsen de oren en luisteren als zij
Israël en de volkeren. Wie echter als randfiguur knielt voor zijn
de stem van hun Eigenaar horen. Ze reageren en lopen naar hun
Bezitter, die zal met Israël verstaan hoe goed en groot God is.
2
Immanuël
Van de bestuurstafel Ongetwijfeld hebt u al gelezen over IBAN - International Bank
Verder dienen wij aan te geven wanneer wij de bedragen
Account Number). Vanwege Europese bankregels (SEPA) komen
afschrijven. Dit willen wij doen op de eerste werkdag van de
er grote veranderingen voor u en voor ons.
maand, maar wanneer de bank dan geen opdrachten verwerkt, zal het op de eerstvolgende verwerkingsdag plaatsvinden.
Per 1 februari 2014 veranderen de regels voor verwerking van betaal- en incasso producten. Dan moeten we het nieuwe
Ook dient iedereen die een machtiging afgegeven heeft een
en langere nummer gaan gebruiken.
uniek machtigingskenmerk in onze administratie te krijgen. Dit zal uw Donateur ID zijn. Wij ontvangen ook (periodiek) giften via
Het IBAN nummer van de Stichting Steun Messiasbelijdende
telebankieren. Dat is voor u gemakkelijk, maar voor ons betekent
Joden is: NL90 RABO 0377 8534 96
dit dat we van u geen adresgegevens hebben.
U dient uw eigen IBAN nummer goed in te vullen. Dit nummer
Voor u en voor ons is nog gemakkelijker: Doorlopende mach-
vindt u op het dagafschrift van uw bankrekening. Dit nummer is
tiging SEPA. Voor een nieuwe machtiging kunt u bijgevoegd
langer, maar u ziet ook uw bekende cijfers. Het begint meestal
formulier gebruiken. Door middel van ons blad Immanuël
met NL en een controle getal. Dan de afkorting van uw bank en
houden we u op de hoogte van de omstandigheden van
vervolgens uw vertrouwde rekeningnummer, soms aangevuld
Messiasbelijdende Joden in Israël. Tevens leest u over de
met enkele nullen.
projecten die met uw giften ondersteund worden.
Het IBAN nr van SSMBJ
Dit alles kan voor u ingewikkeld overkomen, maar wij zijn graag u van dienst om uitleg te geven. Belt u daarvoor de administra-
Voorbeeld van ons IBAN-bankrekeningnummer
teur (zie achterzijde van dit blad).
Landcode
De penningmeester
Bankcode
NL90 RABO 0377 8534 96 Controlegetal
Uw huidige rekeningnummer aangevuld met één of meerdere nullen
Er zijn veel donateurs die hun gift periodiek laten afschrijven van hun rekening. Daar zijn we blij mee, want dit betekent voor de
Voorlichting op verenigings- of gemeenteavond
stichting minder kosten. Hiervoor zijn nieuwe regels opgesteld, die wij u bij dezen doorgeven.
Meerdere bestuursleden komen graag voor u spreken over Israël. Als u dat wilt, kunnen zij daarbij ook een
Wat is nieuw of anders:
PowerPointpresentatie verzorgen. Graag bezoeken wij
• Ons Incassant ID is: NL74ZZZ320761470000
uw gemeente, vereniging of school om ons werk voor
• Terugboekingsrecht (binnen 8 weken na afschrijving)
Messiasbelijdende Joden onder de aandacht te brengen.
• Machtiging nieuwe donateurs
Voor inlichtingen en opgave kunt u contact opnemen
• Uniek machtigingskenmerk per machtiging
met: ds. A. Jonker (zie colofon op achterzijde)
(dit wordt uw Donateur ID)
Immanuël
3
Hendrik Schipper schreef in meerdere opzichten een bijzonder boek. Dit betreft niet alleen de vormgeving van de pagina’s, maar ook de vele passages uit de Bijbel die volledig worden afgedrukt. Dit laatste is erg prettig, omdat zo duidelijk wordt waar de schrijver zijn mening op baseert. Hij wil graag dat zijn lezers in de Bijbel ontdekken wat de unieke plaats van Israël is. Hierin is hij naar mijn mening geslaagd. Door Ds. A. Jonker
Israël Gods oogappel Het boek valt uiteen in drie delen. Eerst wordt de periode
Als Gemeente uit de heidenvolken hebben wij de taak om Gods
vanaf de schepping tot de komst van de Messias beschreven.
volk jaloers te maken op het heil wat in de Heere Jezus is. Want
De unieke positie van Israël als Gods volk komt duidelijk naar
er is maar één weg tot zaligheid: de weg van wedergeboorte,
voren. Deel twee gaat over de tijd vanaf de geboorte van Jezus
geloof en bekering.
Christus, door de schrijver genoemd ‘de Messias Jezus’, tot aan de stichting van de staat Israël. In deze twee delen zullen velen
De waarde van dit boek is dat het de lezer stimuleert om Gods
het tot op grote hoogte met de schrijver eens zijn.
Woord te bestuderen en daarbij in het oog te houden wat de blijvende unieke positie is van Gods volk Israël.
Het laatste deel over de periode van de stichting van de staat Israël tot de eindtijd is het grootst. Daarin gaat het uitgebreid
Israël Gods oogappel
over de Opname van de Gemeente, de Grote Verdrukking, de
Beloften voor Israël in verleden - heden en toekomst
Openbaring van Johannes en het duizendjarig rijk. Niet iedereen
Israël in profetisch Bijbels perspectief
zal de schrijver hierin volgen, maar er wordt veel stof tot nadenken geboden.
Schrijver H. Schipper ISBN 978-94-91382-04-8
In dit boek worden een aantal zaken duidelijk gesteld: De kerk
Prijs: € 17,50 (659 pag.)
heeft de plaats van Gods volk Israël niet ingenomen. Er blijven
Ook verkrijgbaar via: www.boazmultimedia.nl
beloften van God voor Zijn volk, die Hij op Zijn tijd zal vervullen.
Hulptransport
Legateren
Ieder jaar wordt er een transport met hulpgoederen voor
Er zijn veel goede doelen die u kunt opnemen in uw
diverse Messiasbelijdende gemeenten in Israël door onze
testament, maar wilt u daarbij het werk ten dienste van
Stichting gefinancierd. Wij helpen daarbij de Stichting
de Messiasbelijdende Joden in Israël niet vergeten?
Nachamu Ami in Ede. Om de Stichting Steun Messiasbelijdende Joden in uw
4
Hebt u nog goede kleding over, dan kunt u die bezorgen
testament of wilsbeschikking op te nemen, dient u de
op verschillende depotadressen, die u kunt vinden op
volgende zin op te nemen: Ik legateer vrij van rechten
de website www.nachamu.org. U kunt ook zelf allerlei
aan Stichting Steun Messiasbelijdende Joden te Nijkerk
kleding en andere zaken kopen in de winkel: Dorpsstraat
een bedrag van € ………………. om te worden afgegeven
193, Lunteren.
drie maanden na mijn overlijden.
Immanuël
In het vorige artikel werd de geschiedenis van de Joodse gelovigen in het land van Israël beschreven vanaf de verwoesting van Jeruzalem in het jaar 70 tot aan de opstand van Bar Kochba in 132 na Chr. Prof. Dr. Pieter A. Siebesma, Lunteren
Joodse gelovigen in het Romeinse Rijk tot aan Constantijn de Grote Joodse christenen buiten het land van Israël
in de verstrooiing is het Nieuwe Testament zelf. In de Handelingen
We zagen dat de positie van de Joodse christenen in het land van
van de apostelen lezen we uitvoerig over de zendingsreizen van
Israël en ook in Syrië totaal anders was dan die van de Joodse
Paulus, die in tegenstelling tot de apostel Petrus (Gal. 2:7,8) welis-
christenen in Egypte en in de andere delen van het Romeinse
waar geroepen was om onder de heidenen te werken, maar bij
Rijk. Immers in het land Israël vormden de Joden de meerder-
wie we toch veel Joodse christenen tegenkomen.
heid van de bevolking. Dat gold ook voor grote delen van wat toen de Romeinse provincie van Syrië was. Vandaar dat het voor
Als Paulus op de weg naar Damascus een ontmoeting heeft
de Joodse christenen, omdat zij Aramees spraken en in een
met Christus, wordt Ananias geroepen om naar Paulus te gaan.
Joodse omgeving leefden, haast vanzelfsprekend was dat zij hun
Ananias moet hem de handen op leggen zodat Paulus van zijn
Joodse identiteit bewaarden en volgens de Joodse wetten en
blindheid wordt genezen. Daarna wordt Paulus door Ananias
gebruiken leefden. Zij lieten hun zoons besnijden, aten volgens
gedoopt. Ananias was een Joods christen. Dat kunnen we niet
de Joodse spijswetten en vierden de Joodse feesten. Er zullen
alleen opmaken uit zijn naam (Ananias is de Griekse vorm van
ongetwijfeld ook gelovigen uit de volkeren zijn geweest, maar
de Hebreeuwse naam Chananja, ‘genadig is de HEERE’, maar ook
dezen waren door taal en cultuur van hen gescheiden.
uit de beschrijving die Paulus van hem geeft in een van zijn toespraken (Hand. 22:12). ‘En een zekere Ananias, een godvre-
De situatie in de rest van het Romeinse Rijk was totaal anders.
zend man, die leefde volgens de wet en met een goed getuigenis
Hier werden, ook door de Joden, als voornaamste talen Grieks
van alle Joden’. Ananias behoorde tot die Joodse gelovigen die
en Latijn gesproken en waren de christelijke gemeenten vanaf
zich aan de voorschriften van de Thora hielden.
hun ontstaan gemengd. Uit Handelingen kunnen we opmaken dat Paulus wel eerst naar de synagogen ging om daar het evan-
Medewerkers van Paulus
gelie te prediken, maar dat relatief weinig Joden volgelingen van
Onder de medewerkers van Paulus waren veel Joodse christenen,
Jezus werden. Vooral proselieten en andere geïnteresseerden uit
zoals Barnabas, een Leviet uit Cyprus en zijn neef Johannes
de volkeren werden tot Christus bekeerd. De Joodse christenen
Marcus, (Hand. 13:5,13), Aristarchus en Jezus Justus, die mede-
werden al vanaf het begin overvleugeld door de gelovigen uit
arbeiders van de besnijdenis worden genoemd (Coll. 4:10,11).
de heidenen. Om die reden was het voor de Joodse leden veel
Maar ook Aquila en Priscilla, die met andere Joden op bevel van
moeilijker om hun Joodse identiteit te bewaren, omdat ze in een
keizer Claudius uit Rome waren verdreven (Hand. 18:2), waren
gemeente samenleefden met gelovigen uit de volkeren voor wie
Joodse christenen. Soms kunnen we uit hun namen opmaken
de Joodse gebruiken vreemd waren. De Joodse leden vormden
dat het om Joodse christenen gaat, zoals profeten en leraren uit
binnen de gemeente immers een minderheid, terwijl zij in het
de gemeente van Antiochië: Simeon, die Niger genoemd werd
land van Israël en in Syrië de overgrote meerderheid vormden.
en Manahen, die met Herodus de viervorst was opgegroeid.
Hoe functioneerden de Joodse christenen binnen deze
Manahen is de Griekse vorm van het Hebreeuwse Menachem
gemeenten in het Romeinse Rijk? Wat is er over hen bekend?
(lett. trooster). Maar ook Apollos, een Jood uit Alexandrië was een Joods christen (Hand. 18:24). Het lijkt vreemd dat Joden
Paulus, de apostel onder de volkeren
namen van Griekse afgoden droegen, in dit geval die van Apollo,
De belangrijkste bron voor onze kennis van de Joodse gelovigen
de beschermgod van keizer Augustus, maar dat kwam in die
Immanuël
5
tijd vaker voor. Uit Joodse grafopschriften blijkt, dat er Joodse
Men heeft wel berekend dat er in de Brieven van Paulus en in het
vrouwen waren, die Aphrodite heetten, naar de Griekse godin
verhaal van zijn zendingsreizen in Handelingen acht en tachtig
van de liefde! Men droeg meestal twee namen, een Griekse of
personen worden genoemd. Van hen zijn er acht en twintig van
Latijnse naam in het dagelijks gebruik en een Joodse naam
Joodse komaf, dus bijna dertig procent. Dat wil niet zeggen dat
waarmee men in de synagoge werd opgeroepen.
de Joodse leden dertig procent van die gemeenten uitmaakten, maar het aantal Joodse leden was ook weer niet zo klein, als
Een aparte plaats neemt Timotheus in. Zijn moeder Eunice (2
men vaak aanneemt.
Tim. 1:5) was Joods, maar zijn vader was een Griek. Gemengde huwelijke kwamen ook in die tijd voor. Het feit dat van
Joodse christenen in de tijd na het Nieuwe Testament
Timotheus wordt gezegd dat hij van jongsaf de Heilige Schriften
Over de Joodse christenen in het Romeinse Rijk in de tweede en derde eeuw weten we minder af dan over die in het land van Israël. Dat heeft een aantal oorzaken. De grootste Joodse gemeenschappen in het Romeinse Rijk waren te vinden in Klein-Azië, Griekenland, Rome, Egypte. Met name in Alexandrië, waar bijna veertig procent van haar bevolking Joods was, Cyrene, een havenstad in Noord-Afrika waar Simon van Cyrene, de kruisdrager, vandaan kwam en op Cyprus. Van 115 tot 117 tijdens de regering van keizer Trajanus waren er grote opstanden onder de Joodse bevolking van Alexandrië, Cyrene en Cyprus.
Hoewel de Joden in het begin van hun
opstand heel succesvol waren, ze vormden immers een belangrijk bestanddeel van de bevolking, moesten ze het uiteindelijk toch afleggen tegen de Romeinse legioenen. Ze werden of uitgemoord of verbannen. Dat had gevolgen voor de christelijke kende (2 Tim. 3:15), wijst erop dat zijn moeder niet alle banden
gemeenten aldaar. Toen de situatie na 117 weer genormaliseerd
met de Joodse gemeenschap had doorgesneden, ook al had ze
was, maakten er nog maar nauwelijks Joodse christenen deel uit
hem als baby niet laten besnijden. Vanwege zijn moeder was hij
van de gemeenten in die plaatsen.
halachisch Joods en omdat Paulus het evangelisatiewerk onder de Joden in Derbe en Lystre niet wilde bemoeilijken, liet hij hem
In Klein-Azië en in Griekenland was weer sprake van een geheel
om praktische redenen besnijden.
andere situatie. In alle grote steden waren synagogen, maar die bestonden niet alleen uit een kern van Joden, maar daaromheen
Joodse christenen in de brieven van Paulus
een grote groep van sympathiserende heidenen, die de dien-
In de brieven van Paulus komen we veel persoonsnamen
sten bezochten, de Joodse feesten vierden en zich in mindere
tegen. Alleen al in Romeinen 16 worden zes en twintig indi-
of meerdere mate aan de Joodse wetten hielden. De laatste stap
viduen genoemd, aan wie Paulus de groeten wil overbrengen.
om volledig Joods te worden en om zich te laten besnijden,
Vijf van hen zijn zeker Joods, zoals Priscilla en Aquila, en verder
namen ze niet. Dat Paulus in de eerste plaats naar de synagogen
Andronicus, Junias (vers 6) en Herodion (vers 11) die hij zijn
ging, was niet alleen om de Joden te bereiken, maar ook de
familieleden en verwanten noemt. Herodion is waarschijnlijk de
Godvrezenden (zie bijv. Hand. 13:43). Onder deze Godvrezenden
Griekse equivalent van de Latijnse naam Herodianus, een naam
en de proselieten waren er velen die Christus gingen volgen.
die vooral door vrijgelaten slaven van Herodus werd gedragen. Er is een inscriptie in de Joodse catacomben van Rome gevonden,
Omdat in dit deel van de Diaspora bij de Joodse gemeenten veel
waaruit men mogelijk kan afleiden dat er een synagoge heeft
niet-Joden betrokken waren, hadden ze met dezelfde problemen
bestaan van Herodianen, vrijgelaten slaven van Herodus.
te maken als de gemengde joods-christelijke gemeenten. In Gal. 2:11-14 lezen we over een ruzie tussen Paulus en Petrus over
Achttien van deze zes en twintig personen zijn niet-Joods, en
het kashroet. Petrus wil niet meer met niet-joden samen eten.
van drie personen is het niet zeker. Maria (Rom. 16:6) kan zowel
Dergelijke problemen speelden ook binnen de Joodse gemeen-
de Griekse vorm van het Hebreeuwse Mirjam zijn, maar ook
schappen. Hoe moest men als orthodoxe Jood omgaan met die
de vrouwelijke vorm van de Latijnse naam Mario. Evenzo is de
grote groep van Godvrezenden. Kon men met hen samen eten,
naam Rufus (genoemd samen met zijn moeder, vers 13) niet
moesten zij zich aan de sabbat houden of aan de Joodse feesten?
duidelijk. Veel Joden in de verstrooiing droegen de naam Rufus,
Dat maakt het voor ons moeilijk om een scheiding te maken
omdat dat de Latijnse vorm was van het Hebreeuwse Ruben,
tussen het Joodse christendom en het heidense christendom.
maar het kan natuurlijk evengoed een Romeinse naam zijn.
Anders dan in het land van Israël leefde men met elkaar en
6
Immanuël
vormde men één gemeente. Dat de kerkvaders negatieve
Het aandeel van de Joden in de kerk van Rome nam af. Van de
opmerkingen maakten over de Joden en het Joodse geloof,
eerste bisschoppen van Rome is slechts één bekend (buiten
komt voort ook uit deze problematiek.
Petrus), die van Joodse komaf was, een zekere Evaristus (99-107?). Maar de herinnering aan de Joodse oorsprong bleef bestaan. In
Hoe talrijk waren de Joodse gelovigen in de diaspora?
de kerk van Santa Sabina kun je nog een mozaïek aantreffen uit
Er zijn interessante studies verschenen, waarin men probeert
ongeveer 425 na Chr., waarin twee vrouwen worden afgebeeld,
te berekenen hoe groot het aandeel van de Joodse christenen
die ieder een boek dragen. Onder de vrouw aan de linkerkant
binnen de kerk was. Volgens een opvatting waren er in het jaar
lezen we ‘Ec(c)lesia ex circumcisione’ (de gemeente uit de
250 in het Romeinse Rijk ongeveer een miljoen christenen. Van
besnijdenis) en onder de vrouw aan de rechterkant staat ‘Ec(c)
hen zou tien procent (100.000) van Joodse komaf zijn geweest.
lesia ex gentibus’ (de gemeente uit de volkeren).
Dat lijkt veel, maar ze vormden op het totaal van de vijf miljoen Joden een kleine minderheid (2%). Opmerkelijk is dat ook vandaag de dag het aantal Joodse christenen op 1 a 2 % van de totale Joodse populatie wordt geschat. Volgens de traditie is de stichting van de kerk van Rome nauw verbonden met het werk van de apostelen Paulus en Petrus. Volgens sommige bronnen werkten Paulus en Petrus samen, maar de apocriefe Handelingen van Petrus vermelden dat Paulus tot zijn vertrek naar Spanje in de kerk van Rome werkte. Toen Simon de Tovenaar naar Rome kwam en daar de gemeente van Rome met zijn occulte krachten in verwarring bracht, werd Petrus uitgezonden om hem te ontmaskeren. Petrus verrichtte er vele wonderen, totdat hij als martelaar werd gedood aan het kruis met zijn hoofd naar beneden. Rome had een grote Joodse gemeenschap, die aan de overkant van de Tiber woonde (wat nu de wijk Trastevere is). Mogelijk woonden er in de eerste eeuw 40.000 Joden. Er waren minimaal tien synagogen. In tegenstelling tot de Joodse gemeenschap in Alexandrië kende men geen centraal gezag en dat betekende dat men niet een lijn trok ten opzichte van de christenen. Toch was hier, anders dan bijvoorbeeld in Klein-Azië al vroeg sprake van een scheiding tussen christenen uit de Joden en die uit de heidenen. Niet alleen omdat de Joden (inclusief zij die Jezus volgden) onder Claudius tijdelijk uit Rome werden verdreven, maar ook vanwege de latere vervolgingen. Een van de gevolgen van de Maccabeese oorlogen in de tweede eeuw v. Chr. was dat de Joden het recht verwierven om als enig volk ter wereld vrijgesteld te zijn om offers te brengen aan de
Literatuur
heidense afgoden. Dit recht werd door andere volkeren, en later
Bij het schrijven van dit artikel heb ik gebruik gemaakt van:
ook door de Romeinen erkend. In de eerste eeuwen hadden
Oskar Skarsaune, In the Shadow of the Temple, Jewish
de christenen te lijden onder zware vervolgingen, omdat ze
Influences on early Christianity, interVarsity Press, Downers
weigerden de keizer als God te erkennen en aan hem offers te
Grove, Illinois, 2002
brengen. Zolang de eerste christenen door hun omgeving als Joden en hun geloof als een Joodse sekte werd gezien, hadden
Oskar Skarsaune and Reidar Hvalvik (ed.), Jewish Believers
ze geen problemen. Immers Joden waren vrijgesteld van de
in Jesus: The Early Centuries, Hendrickson Publish-ers,
verering van en het brengen van offers aan de keizer. Maar toen
Peabody, Massachusetts, 2003
het christendom als een van het jodendom onderscheiden groep werd gezien, waren de christenen verplicht aan de keizer
Rodney Stark, The Rise of Christianity: A sociologist
te offeren. Ook dit aspect vergrootte de scheiding tussen Joodse
Reconsiders History, Princeton 1996, 49-71
en niet-joodse gelovigen.
Immanuël
7
Het gaat goed met onze projecten in Israël. Dankzij uw steun kan er heel veel gedaan worden voor Messiasbelijdende Joden maar ook voor andere Joden en Arabieren. Door het jaarlijkse werkbezoek wordt een vertrouwensrelatie opgebouwd en kan ook gesproken worden over de besteding van de gelden. Tevens wordt er met nieuwe mensen contact gemaakt. De steun voor Messiasbelijdende Joden, gemeenten en projecten, blijkt onmisbaar te zijn.
Werkbezoek Israël lentes en men doet veel aan publiciteit. We troffen het, dat we juist op deze morgen ook ‘geredde kinderen’ mochten zien! In het pand van de Bible Society aan de Jaffastraat zien we hoe er al veel werk verzet is voor de totale Bijbel in het Hebreeuws op de website. Zo kan men thuis zowel het O.T. als het N.T. lezen, doorzoeken en bestuderen. We zijn dankbaar dat de website bijna werkend is. Er moet nog wel het een en ander aan verbeterd en uitgebreid worden, maar de basis staat er. Hiervoor zijn we naast de Heere ook Victor Kalisher, de directeur van de Bible Society in Israël en zijn rechterhand Daniël zeer dankbaar. Loofhuttenfeest in Arad
Tenslotte hebben we op deze drukke dag een ontmoeting met de ons zo bekende ds. Jossi Ben Zvi en zijn vrouw Mirjam in het Arad
mooie pand aan de Jaffastraat. We horen over de werkzaamheden
Op maandagavond 27 mei 2013 komen ds. W. van Dijk, ds. H. de
van ds. Ben Zvi, het maken van de preken, en het onderhouden
Graaf en ds. A. Jonker aan in deze woestijnstad. De volgende dag
van de vele contacten die er door de winkel zijn. De dagelijkse
is er een ontmoeting met Yoyakim Figueras, de voorganger van
zorg voor de winkel ligt vooral in handen van Mirjam. We praten
de gemeente ‘Gunstbewijzen van Yeshua’. De gemeente heeft
elkaar uitgebreid bij aan de gezamenlijke avondmaaltijd in ons
een moeilijke positie in Arad, waar steeds meer (ultra) ortho-
hotel. We wensen hen Gods zegen toe in al hun werk.
doxe Joden komen wonen. Nog steeds is er geen eigen pand en komt men in de zomer samen in Arad Park, zo’n vijf kilometer
De volgende dag brengen we voor het eerst een bezoek aan
van de stad Arad. Vorige winterperiode kon men samenkomen
het pand van Jerusalem Assembly House of Redemption. De
in het huis dat twee gemeenteleden huren en bewonen. Helaas
leider van deze gemeente is Meno Kalisher, een broer van de ons
heeft hun huiseigenaar onder druk van orthodoxe Joden hen
bekende Victor. Helaas is Meno buitenslands, maar één van zijn
verboden om dit voort te zetten. Daarom zoekt men op dit
medewerkers vertelt ons over zijn werk en over de gemeente. Hij
moment intensief naar een eigen pand. Met hem bidden we dat
is verwonderd en dankbaar over het vele werk wat gedaan wordt
de Heere hun wens zal vervullen!
en over de steun die de gemeente heeft vanuit het buitenland.
We ontmoeten voor het eerst Polly Sigulim. Zij heeft veel last gehad van demonstraties, maar mede door de hulp van haar buren is het nu rustig. Zij runt sinds 2012 een opvanghuis voor vrouwen ‘de Ark’. Daar vinden vrouwen die grote problemen hebben door mishandeling of ongewenste zwangerschap tijdelijk een veilig thuis. Jeruzalem Op woensdag 29 mei komen we na een prachtige rit langs de Dode Zee en Jericho in Israëls hoofdstad aan. We ontmoeten eerst Sandy Shoshani van Bead Chaim (voor het leven). Deze organisatie is door Messiasbelijdende Joden opgezet om
Haifa
vrouwen die ongewenst zwanger zijn te helpen hun baby toch
We gaan eerst naar Ebenezer Home, het huis voor Messias
te behouden. Het werk is uitgebreid en men heeft een grotere
belijdende Joodse ouderen die niet meer thuis kunnen wonen.
kantoorruimte betrokken. Landelijk werkt men met 11 consu-
Vanuit een vorig bezoek kennen we manager Johnny Khoury en
8
Immanuël
zijn rechterhand David Philips en praten nu met hen verder. Iedere
Galilea
morgen is er van half acht tot acht uur een dagopening voor de
Op sabbat gaan we naar de gemeente ‘Ha Derech’ (de weg) in
28 bewoners. Na de koffiepauze is er een kwartier gezamenlijke
Karmiël. Samen met de gemeenteleden zingen we eerst een aantal
dagwijding met alle medewerkers. Dit werkt samenbindend en
oudere lofprijzingsliederen die via de beamer geprojecteerd worden.
bevordert de identiteit van het huis. Vier verpleegkundigen en
De leider van de gemeente Jossi Ovadia spreekt een welkomst-
vier verzorgenden staan samen met 10 vrijwilligers klaar voor de
woord en de nieuwe co-pastor Liron Shani houdt de preek. Hij
bewoners die uit alle delen van het land komen. De gemiddelde
spreekt over Gods beloften voor Israël (de terugkeer en geestelijk
leeftijd van de bewoners is 83 jaar en bij sommigen begint er, naast
herstel), en de persoonlijke verantwoordelijkheid tot getuigen en
de gewone verzorging, behoefte te komen aan specifieke zorg
actief gemeentelid zijn. Ovadia is erg blij met deze ‘tweede man’ die
vanwege lichamelijke gebreken of beginnende dementie. Het in
nu nog voor de volledige werkweek arts in een ziekenhuis is, maar
1976 gebouwde huis moet volgens de landelijke regels ‘aardschok
dit straks in deeltijd gaat doen zodat hij tijd heeft voor de gemeente.
proof’ gemaakt worden. Dit wil men doen door aan de buitenkant
Na de dienst van twee uur en drie kwartier is er gemeenschappelijk
van het gebouw een extra liftschacht en pilaren aan te brengen.
koffiedrinken en ontmoeten we diverse mensen.
Tevens wil men als uitbreiding een extra verdieping bovenop
In Nahariya is er een ontmoeting met Ruth Nessim. Zij wordt
het gebouw zetten. Daar wil men bewoners opnemen die echt
ouder, maar is nog zeer actief. Tevens ontmoeten we Efraïm
verpleeghuiszorg nodig hebben. Men is druk bezig met het
Goldstein die na de splitsing pastor van dit deel van de gemeente
ontwikkelen van de plannen. We krijgen een rondleiding door
is geworden. Later op de dag worden we hartelijk ontvangen
het huis en gebruiken samen met de bewoners en de staf de
door Michael en Annie Nessim die leiding geven aan het
warme maaltijd. De liefdevolle sfeer valt ons op en we zijn er van
andere deel van de gemeente. Gelukkig is de verhouding beter
overtuigd dat dit huis onze steun verdient!
geworden en sluiten zij samenwerking in de toekomst niet uit.
Efraïm Goldstein en Ruth Nessim
’s Avonds vieren we kabbalat shabat met de Shavei Tsion
Rishon en Netanya
gemeente van Leon Maizin in hun nieuwe pand in Haifa. Op
Uitgeverij Ha Gefen (De wijnstok) in Rishon le Tsion wordt geleid
de eerste vrijdagavond van de maand worden allerlei mensen
door ds. David Zadok. Gedreven spreekt hij over de uitgaven
uitgenodigd en heeft men een samenkomst met evange-
die gedaan worden. Daarbij komt ook de realisatie van de geïl-
liserend karakter. Er is een concert van de kinderen van de
lustreerde Bijbel voor kinderen aan de orde. De vijf delen van
muziekschool en van hun docenten. Tussen de verschillende
het Oude Testament zijn verschenen, een mijlpaal om dankbaar
onderdelen gebruikt men met 150 personen de maaltijd die
voor te zijn. Nu gaat men op dezelfde manier en in dezelfde
door veel gemeenteleden thuis is klaar gemaakt. Een groep uit
vorm verder met het Nieuwe Testament. Een vertaalteam is
de omgeving van St. Petersburg zingt een lied en wij zingen
begonnen en illustraties worden gemaakt! We danken de Heere
het lied: ‘Door de wereld gaat een woord’. Ds. Jonker houdt
voor de voortgang van die mooie project.
een korte preek over de vraag ‘Wie is Jezus’ die door Leon in het Russisch vertaald wordt. Aan de reacties van de mensen
Nu Zadok predikant van de gemeente Genade en Waarheid
te merken komt de boodschap goed over. Hierdoor voelen we
is, stelt hij ook nadrukkelijk de bouw van de kerk in Gedera/
ons samen verbonden in het geloof in de ene Messias Jezus, de
Kanot aan de orde. Men is druk bezig om de afbouw te reali-
Redder van Joden en heidenen.
seren en vraagt of er van onze kant ook nog mogelijkheden
Immanuël
9
zijn om daarin financieel bij te dragen. We nemen dit verzoek
Op de dag van de terugvlucht ontmoeten we ’s morgens eerst
mee en hopen dat de resultaten van 2013 dit mogelijk maken.
Erez Soref, de directeur van het Israël College of the Bible in
Men hoopt in de loop van 2013 het gebouw daadwerkelijk
Netanya. Wij steunen dit college met het E-learningproject.
te gaan gebruiken. Daarbij worden de mogelijkheid van internet uitgebreid gebruikt in het onderwijs. Alle 120 studenten, Messiasbelijdende Joden en (Arabische) christenen, maken van één of meer lesmodules gebruik die op deze manier worden aangeboden. Daarnaast zijn er 20 studenten van buiten de campus die het E-learning programma volgen en dit aantal groeit. Een reden om God dankbaar voor te zijn, want Bijbelse toerusting is van het grootste belang! Terugziende op dit werkbezoek zijn we verwonderd dat de Heere ons werk voor de Messiasbelijdende Joden in Israël zegent. We
Erez Soref (midden)
danken Hem Die ons deze mogelijkheden geeft, maar daarnaast u die door gebed en gift achter ons werk staat!
Vrijwilligerswerk in Israël Jan Eshuis was leraar wiskunde, maar in de loop van de jaren is hij een handige doe-het-zelver geworden. Daarbij heeft hij een grote liefde voor het Joodse volk gekregen. Vandaar dat hij regelmatig naar Israël gaat, niet alleen om het land te zien en mensen te bezoeken, maar ook om vrijwilligerswerk te doen. In het pand van Leon Mazin in Haifa heeft hij zijn steentje bij gedragen aan de renovatie. Hij hielp bij het maken van plafonds, het egaliseren van vloeren, het leggen van parket vooral met het schilderen. Hartelijk dank!
Gaarkeuken verhuisd
Op verschillende manieren kan er vrijwilligerswerk in
Dankzij uw steun is er vanaf 1 april 2008 in Haifa een gaarkeuken
Israël gedaan worden. Daarbij denk ik ook aan de zorg in
van de Messiasbelijdende Joodse gemeente van Leon Mazin.
het bejaardencentrum voor Messiasbelijdende Joden in
Van hieruit werden warme maaltijden verstrekt aan hen die de
Haifa. Hebt u /jij belangstelling? Schrijf een mailtje naar
sociale dienst naar Nina Mazin toe stuurde.
ds. A. Jonker (zie achterzijde). Vijf jaar lang heeft men deze kleine ruimte goed kunnen gebruiken, maar nu werd de gaarkeuken te klein. Daarom is er gekozen voor een andere gaarkeuken, dichtbij het nieuwe pand van de Shavei Tsion gemeente. De nieuwe keuken is ongeveer twee keer zo groot als de oude en heeft daarnaast een voorraadkamer voor opslag van etenswaren. Verder zijn is er nu ook een toilet en de in Israël zo noodzakelijke airconditioning. Vanuit deze nieuwe keuken worden naast warme maaltijden ook voedselpakketten verstrekt. De gemeenteleden in Haifa willen u heel hartelijk danken, omdat dit mooie werk door Jan Eshuis (midden)
uw giften mogelijk is. Zij hopen dat door de getoonde liefdadigheid mensen vragen gaan stellen naar hun motivatie. Dan mogen zij getuigen van de liefde van hun Heere en Messias Jezus!
10
Immanuël
Contact met Messiasbelijdende Joden Bezoek aan Jaffastraat 17
Tournee ds. J. Ben Zvi
Een reis naar Israël zonder een Messiasbelijdende
Ds. J. Ben Zvi uit Jeruzalem hoopt
predikant te ontmoeten is niet compleet! Ds. en mevr.
van D.V. 28 januari t/m 3 februari
Ben Zvi ontvangen u graag in het centrum van de Bat
2014 naar Nederland te komen.
Tsiongemeente aan de Jaffastraat. Er is de mogelijk-
Na de lezing is er gelegenheid om
heid om op zondag als groep uw samenkomst te
vragen te stellen.
houden in dit centrum. Ds. Ben Zvi wil voor u spreken en daarna kunt u daar koffie met gebak gebruiken.
De agenda is als volgt:
Meeuwen, donderdag 30 januari
Ook kunt u op een doordeweekse dag het centrum
Veenendaal, dinsdag 28 januari:
19.30 uur in Hervormde Kerk,
met een prachtige souvenirshop bezoeken. Wanneer
19.30 uur in ‘de Hoeksteen’,
Hoek 2. Info: R. Tabbers,
u er zeker van wilt zijn dat u als groep ontvangen
De Grote Pekken 3. Info: W. van Beek,
tel. 06-28933171.
kunt worden, neem dan telefonisch contact op met
tel. 06 - 51 332 442. Waarder, vrijdag 31 januari:
ds. Ben Zvi om een afspraak te maken. Thuis: 00-972 - 2 - 53 55 506;
Sirjansland, woensdag 29 januari:
20.00 uur in ‘de Oude School’,
Jaffastraat 17: 00-972 - 2 - 62 23 030
20.00 uur in Herv. Kerk, Kerklaan 2.
Dorp 17. Info: B. Wichers,
Mobiel: 00-972 - 544 - 37 57 67
Info: Ds. J.Th. Pronk, tel. 0111 - 641 251
tel. 0348-502213.
Tournee Leon Mazin Leon Mazin is voorganger van de Shavei Tsion Gemeente in Haifa. Hij hoopt van D.V. 17 t/m 20 maart 2014 naar Nederland te komen. Na de lezing is er gelegenheid om vragen
Tournee ds. D. Zadok
te stellen.
Ds. D. Zadok is directeur van de uitgeverij HaGefen en predikant van de gemeente Chesed we Emet
De agenda is als volgt:
Ter Aar, woensdag 19 maart:
(Genade en Waarheid) in Kanot/Gedera. Hij kan
Scherpenzeel, maandag 17 maart:
19.30 uur in ‘de Ark, Aardamseweg 8.
vanuit beide taken veel doorgeven. Na de lezing
19.30 uur in Hervormde Kerk,
Info: P. Roos, tel. 0172-60 22 53.
is er gelegenheid om vragen te stellen en verder
Kerkplein. Info: S.A. Blokland,
contact te leggen. Hij hoop van D.V. 15 tot 21
tel. 033-2772821.
Nieuw-Beijerland, donderdag 20 maart
september 2014 naar Nederland te komen. Wanneer u graag wilt dat hij op uw gemeenteavond spreekt,
Elburg, dinsdag 18 maart:
20.00 uur in ‘De Hoeksteen’,
kunt u contact opnemen met: ds. A. Jonker, het
19.30 uur in Oosterkerk, Klaverplein 2.
Kerkstraat 22. Info: B. Sinterniklaas,
liefst per e-mail en anders telefonisch (zie colofon).
Info: W. Westerink, tel. 06-57062100.
tel. 078-674 4225 of 06-53484921
Een Messiasbelijdende Jood in uw gemeente in 2014 of 2015? Voor een van bovenstaande sprekers op uw gemeenteavond kunt u contact opnemen met: ds. A. Jonker (
[email protected])
Immanuël
11
Uw eindejaarsgift voor Messiasbelijdende Joden van Nahariya tot Arad
Nahariya Karmiël Haifa
Colofon
Nazareth
Immanuël is een uitgave van de Stichting Steun Messiasbelijdende Joden Postbus 22 3860 AA Nijkerk www.messiasbelijdendejoden.nl
Netanya
• Om diaconale steun te geven Rishon Le Tsion
• Om gemeenten te ondersteunen
Voor uw gift: Jeruzalem IBAN: NL90 RABO 0377 8534 96
• Om lectuur te verspreiden • Om toerusting te geve Arad
De Stichting Steun Messiasbelijdende Joden is bij de Belastingdienst geregistreerd als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI)
Voor het opgeven als donateur en voor adreswijzigingen: Dhr. G.J. Gersie Simon Vestdijkstraat 133 3842 LK Harderwijk Tel. 0341 - 421 181 E-mail:
[email protected]
Stort uw gift op rekening NL90 RABO 0377 8534 96 t.n.v. Stichting Steun Messiasbelijdende Joden te Nijkerk
Steun de Messiasbelijdende Joden bovenal door uw gebeden
Comité van aanbeveling Ds. R. ter Beek, Soest Ds. A. Beens, Barneveld Ds. J. Belder, Dordrecht Prof. Dr. E.A. de Boer, Kampen Ds. C. den Boer, Barneveld Ds. P.D.J. Buijs, Ede Dr. M. van Campen, Ede Ds. J.H. van Daalen, Nijkerk Ds. F. van Deursen, Barneveld Leen v. Dijke, Middelburg Dr.ir. J. v.d. Graaf, Huizen
12
Dhr. A.C.Ph. Hardonk, Barneveld Prof. Dr. P.H.R. van Houwelingen, Kampen Dhr. A. Kamsteeg, Amersfoort Ds. G.S.A. de Knegt, Barneveld Drs. I.A. Kole, Berkenwoude Meindert Leerling, Bergambacht Dr.ir. L.E. Meijer, Ede Dhr. J. Molenaar, Nieuw-Lekkerland Ds. P den Ouden, Katwijk aan Zee Mr. B.J. v. Putten, Putten
Dhr. J.P.M. Rietkerk, Kampen Ir. H.J. Seppenwoolde, Rijssen Drs. A. Slob, Zwolle Mr. C.G. v.d. Staaij, Benthuizen Dr. P. Veldhuizen, Leerdam Dhr. G. Versteeg, Nunspeet Ir. B.J. v.d. Vlies, Maartensdijk Dhr. E. van Voorden, Rijssen Drs. J. Wienen, Katwijk aan Zee
Immanuël
Voor het aanvragen van een spreekbeurt of presentatie: Ds. A. Jonker Havikstraat 40 3882 JH Putten Tel. 0341 - 35 77 66 E mail: ajonker@ messiasbelijdendejoden.nl Bestuur: Voorzitter: Ds. A.D. Goijert, Nijkerk Secretaris: Dhr. G.J. Gersie, Harderwijk Penningmeester: Dhr. M. Hop, Nijkerk Dhr. J.H. van Asperen, Nijkerk Ds. W. van Dijk, Kampen Ds. H. de Graaf, Urk Ds. R. v.d. Kamp, Barneveld Dr.ir. H. Kievit, Barneveld Dhr. G. Kok, Apeldoorn Ds. J.C.V. Krijtenburg, Veenendaal Dhr. D.C. v. Voorthuijsen, Groot-Ammers
