HOE OVERLEEF IK...
JAARGANG 1 • SEPTEMBER 2010 • € 5,35
een industrieterrein?
EXCLUSIEF!
TRENDS
Alarmerende Almerisering PROTEST
Ai! Amsterdam LIFESTYLE
Hoe overleef ik... een industrieterrein?
PORTRET
amphibus naar oost geopend 6588250714
MAANDBLAD
1 0 0 6 3 8 4
inhoudsopgave
TRENDS Alarmerende Almerisering
LIFESTYLE Hoe overleef ik... een industrieterrein
PROTEST Ai! Amsterdam
EXCLUSIEF Bedrijvig Terrein Cruquius
PORTRET Amphibus naar Oost geopend PORTRET Amsterdam bedankt Rotterdam COLUMN Gaan met die banaan 2 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
4 6 12 14 16 18 19
Hoofdredactie Kria Djoyoadhiningrat Eindredactie Jaap Klaarenbeek Fashion & lifestyle Mark Klaarenbeek Cultuur & maatschappij Jolanda de Schiffart Innovatie & techniek Harro Wierenga Gastronomie Minou Kemperman Innovatie & wetenschap Arjen Spijkerman Fotografie JKM Pictures Aan dit nummer werkten mee: Kris en Steef, Danny Edwards Uitgever: MDO Adviseurs Drukwerk: Multicopy Hoog Catharijne Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Druk- en zetfouten voorbehouden. Consumentennummer: 020-1234567 (€0,10 p.m. - op werkdagen van 10.00 tot 17.00 uur)
Voorwoord - Cruquius aan de vooravond van een hoop veranderingen
COLOF ON
In de toekomt schijnt Cruquius een dynamisch woon-werk gebied te worden voor de nononsense Amsterdammer. Echter, vandaag de dag is Cruquius nog saai een industriegebied. Daarom deze editie Hoe Overleef Ik: Een Industriegebied? We laten u kennis maken met de mogelijkheden van wonen op een transformerend bedrijventerrein. Wat zijn de voordelen en wat zijn de nadelen? Waar moet de toekomstige bewoner rekening mee houden? Hoe draagt een langzame transformatie bij aan de kwaliteit en het karakter van een gebied? Maar ook. Is Cruquius wat voor mij? Ter inleiding een ingezonden artikel over de Alarmerende Almerisering van Amsterdam: Over het gevaar dat Amsterdam ten onder gaat aan
vertrutting en de weelde op de Amsterdamse woningbouwmarkt. Aansluitend een artikel over waar om de betoncentrale wel eens een zegening kan zijn voor het Cruquiusgebied. In een exclusief artikel gaan onze reporters in gesprek met de ontwerpers over de ideen achter de ontwikkelingsvisie ‘Bedrijvig Terrein’. We rijden mee met Wally, de chauffeur van de nieuwe Amphibus. Verder een interview met twee enthousiaste huidige bewoners van Cruquius Marieke en Jannes. Ai Amsterdam verzet zich tegen de regeldrift van onze ambtenaren. We sluiten dit nummer af met een column van wethouder Lodewijk Asscher. Wij hopen een bijdrage te leveren Cruquius op de kaart van Amsterdam te zetten! De redactie
3 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
Alarmerende Almerisering Amsterdam Almere vs Amsterdam Almere is in 2008 uitgeroepen tot de lelijkste stad van Nederland. Zelfs de Almeerder zelf vindt zijn stad niet erg mooi. Slechts 1 op de 3 Almeerders geeft aan Almere een aantrekkelijke stad te vinden. Almere is het stereotype van een saaie slaapstad dat voor haar vertier volledig afhankelijk is van haar grote broer Amsterdam. Amsterdam is een bruisende handelsstad. Economische diversiteit vormt al eeuwenlang
4 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
de economische kracht van de stad. De ontvankelijkheid voor nieuwigheden heeft er onder andere voor gezorgd dat Amsterdam is meegegaan op de boot van de nieuwe technologie en inmiddels een van de wereldhoofdsteden van de ICT-economie is. De economische activiteiten concentreren zich van oudsher in het centrum, waar vooral veel banken en advocatenkantoren een vestiging hebben aan een ‘chique gracht’. De laatste jaren worden echter gekenmerkt door een
verschuiving van bedrijven naar perifere locaties als de omgeving van station Sloterdijk en Amstel, de Zuid-As en Amsterdam ArenA.
... een monocultuur van woningen rondom in en rondom het centrum. Amsterdam bevriest Het meest voorkomende antwoord van Amsterdam op de wegtrekkende bedrijven is: Woningen bouwen! Met de herontwikkeling van het
Oostelijk Havengebied is de stad weliswaar een paar architectonische pareltjes rijker, de bewoner geeft aan zowel groen als levendigheid te missen.
De drang van Almere volwassen te willen worden is onmiskenbaar. In de historische binnenstad wordt daarnaast versoberd. Talloze kantoorpanden worden omgebouwd tot wooneenheden? Langzamerhand ontstaat een voor woningen
geschikt gemaakte monocultuur in en rondom het centrum van Amsterdam. Daarbovenop wordt het straatbeeld van de grachten ook nog eens bevroren door de beschermde status als Werelderfgoed. Almere is vrijheid Juist op het moment dat Amsterdam de terugtrekkende bedrijvigheid van havens en kantoren invult met een monocultuur aan huizen die de onverzadigbare woningmarkt bedienen, levert Almere het verticaal gezoneerde centrum
op van OMA. Reeds als slaapstad heeft Almere steeds weer mensen heeft weten te trekken met het breedste palet aan nieuw gebouwde woonvormen en experimenten. De nieuwe fase van cityvorming aan het Weerwater is pas ingezet en het echte bruisende leven laat wellicht nog op zich wachten. De drang is echter onmiskenbaar: Almere wil ontpuberen en volwassen worden. Staat ‘Amsterdam’ in de 21ste eeuw synoniem voor saaie slaapstad?
5 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
Hoe overleef ik... een industrieterrein? De buren van Marieke en Jannes zijn een betoncentrale, een oude wijnterminal en een gekraakte, voormalige verffabriek. Overdag is het een drukte van jewelste met vrachtwagens die af en aan rijden en machines en dieselaggegraten die staan te loeien. De supermarkt en winkels zijn ver weg. De dichtstbijzijnde horeca gelegenheid is een verrijdbare friettent. Wat bezielt je om te
6 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
gaan wonen op een half verlaten industriegebied? Om maar meteen met de deur in huis te vallen:Wat bezielt jullie om hier te wonen? M: Wij zijn twee Amsterdamse decorbouwers. Bezieling vind ik eigenlijk best positief klinken. Vanuit ons beroep zijn we deze bedrijfsruimte gaan huren om decorstukken te maken en op te slaan. Dat is inmiddels al 18 jaar geleden. We hadden toen
een huisje in de stad en gingen braaf hierheen om te werken. Maar 13 jaar geleden hebben we besloten om onze intrek hier definitief te nemen. J: Het huisje houden we overigens nog steeds aan, hoor. Wat deed jullie besluiten te verhuizen? J: De tweede was net op komst en de oudste was al lang en breed aan het lopen. De zorg voor de kleine en werken
Ik ben trots op mijn levensstijl, ik maak 'm zelf!
met deadlines liet zich niet zo makkelijk combineren. We begonnen eigenlijk eerst met het meenemen van de kleine naar werk.Van het een kwam het ander. Er is hier, zoals je ziet, genoeg ruimte. M: Dus hebben we het keukentje wat netter gemaakt, een slaapkamer geklust en een grote eettafel neergezet. Is het niet een onzettende gevaarlijke en kindonvriendelijke
omgeving? M: Het is grappig dat je dat zegt. De meeste mensen veronderstellen dat fabrieken en kinderen niet samengaan. Maar zolang je ze niet aan de arbeid zet, zijn er stiekem veel voordelen voor kids op zo’n terrein. Kinderen blijken onwijs goed te slapen op het monotone gebrom van een aggegraat. Sommige mensen rijden een rondje, anderen houden de kleine onder de
afzuigkap, maar wij hebben de betoncentrale. En in het weekend wordt er niet gewerkt, dus hoor je de vogeltjes fluiten. Maar alle gevaarlijke voorwerpen die rondslingeren? J: Ja, in de jongste jaren moet je wel voorzichtig zijn. Maar dat moet je overal. Ons huis in de stad staat langs een drukke weg, dus naar buiten zouden ze daar ook niet zomaar kunnen. Wat er binnenshuis gebeurt hebben >>
7 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
we natuurlijk zelf in de hand. Toen ze eenmaal naar de basisschool gingen bleek echter dat het een ultieme speelplek is. Niks geen suffe wipkip, maar een fijne berg boomstammen, een oude boot op pootjes en veel bosjes. Hutten bouwen! Andere ouders geven weleens aan dat ze jaloers zijn op de vrijheid die de kinderen hier kunnen beleven. Dat klinkt ideaal.Waarom woont dan niet heel Amsterdam op een industrieterrein? J: Iedereen wil wel groot en goedkoop wonen, maar niet iedereen houdt van het rauwe van een industrieterrein.
Groot en goedkoop wonen, maar wel met overlast Mensen gaan snel zeuren over wat er allemaal mis is. M: Hier aan de overkant bijvoorbeeld woont sinds een jaar een gezinnetje in het nieuwe bedrijfsgebouw. De vader vindt het prachtig, hij heeft de ruimte en kan lekker klussen voor z’n bouwbedrijf. Maar de dochter is veel te netjes. Laatst is ze op haar pumps door haar enkels gegaan in een van de kuilen op de stoep hier. Ze heeft last van alle geluidsoverlast en ga zo maar door. Wel leuk is dat de moeder het avontuur heeft ontdekt. Geïnspireerd door een artikel in VT wonen of de Libelle beseft ze dat ze de vrijheid heeft om alles te doen. Ze heeft nu eerst de foto’s nagebouwd in huis, maar ik verwacht meer van haar.
8 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
Hoe overleef je een industriegebied? J: Ok, schrijf maar mee: Je hebt nodig: de juiste verwachting, een creatieve houding en een dosis humor. M: Het is echt niet altijd makkelijk geweest. De inbraken zijn nu minder, omdat we met z’n allen beter opletten. Maar je moet ook niet voor het minste of geringste de politie bellen. Als je verwacht in een gespreid bedje te komen zul je veel irritatie ondervinden. Wij ervaren het echter als een gezonde prikkeling, die onze creativiteit stimuleert. Het grootste voordeel is dat we onze creativiteit niet hoeven af te remmen, te voegen naar sociale conventies. Je moet mensen dus eigenlijk een beetje opvoeden, verwachtingsmanagement plegen. Hoe zien jullie de toekomst? M: Je begrijpt dat we hier heerlijk zitten. We zijn wel bang voor de oprukkende stad. Projectontwikkelaars zijn hier al langsgeweest met de 3 P’s: zakken met poen, nette pakken en dikke penzen. Onze kavel is een paar maanden geleden overgekocht. J: Maar waar we het meest bang voor zijn is dat hier een brave Vinexwijk wordt neergeplempt. Maar met het uitvlakken van de voor de projectontwikkelaars zo ‘irritante industrie’ gaat ook een stuk dynamiek verloren. Waar gebeurt zometeen nog iets spannends? Mijn nachtmerrie is slaapstad Amsterdam.
9 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
Buiten alleen drinken als je zit. Sluitingstijden verder vernauwen. Geen verwarming op terrassen (want stel je voor dat we het gezellig krijgen). En waar gaat het heen met de Wallen? Nog een PC winkel gebied met na 21.00 niemand meer op straat; ook geen toerist. Terrasreclame verbieden en de binnenstad versoberen. Belachelijke straffen en proeftijden voor horecaondernemers. De
12 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
Jordaan als stiltegebied…wat is er aan de hand en wie heeft hier om gevraagd!?
Staand drinken mag niet, want stel je voor dat we het gezellig krijgen... We worden door de gemeente als een stel kinderen behandeld en toegesproken als het gaat om wonen, werken, maar vooral ontspannen in onze mooie stad.
Amsterdam, ooit het centrum van de wereld. Waar Rembrandt zijn roem vergaarde, Michiel de Ruyter zijn reizen begon, de grote filosofen Descartes en Spinoza hun belangrijkste werken schreven en waar na Parijs als tweede stad ter wereld stadsverlichting werd aangelegd.Vooruitstrevend waren we toen. En nu... anno nu lijkt Amsterdam meer op een provinciestadje
dan op een internationaal aansprekende metropool. De stad is van ons allemaal, maar lijkt te worden ingericht en bestuurd naar het inzicht van een enkeling. Dat inzicht delen wij niet. Daarom is het platform Ai Amsterdam opgericht met als doel de leefbaarheid en het plezier in de stad terug te krijgen. Tevens zetten wij grote vraagtekens bij een aantal
beleidsplannen en onlangs ingezette stadsprojecten en willen die nogmaals ter discussie stellen.
... vrijheid in leven en ondernemen al eeuwen hoog in het vaandel... Middels een burgerreferendum willen wij u, de bewoner en bezoeker van Amsterdam, vragen om een halt toe te
roepen aan het ambtelijke doordraaien. En aan Els Iping in het bijzonder. Amsterdam moet wel gewoon Amsterdam kunnen blijven. Een fantastische plek waar juist vrijheid in leven en ondernemen al eeuwen lang hoog in het vaandel staat. Daar mogen een paar politieke ego’s niet zomaar iets aan kunnen veranderen. steunen? www.aiamsterdam.nl
13 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
Bedrijvig Terrein
Cruquius De komende jaren zal bedrijventerrein Cruquius veranderen naar een nieuw woon-werkgebied voor de no-nonsense Amsterdammer. In de plannen voor het nieuwe Cruquius wordt het water weer opnieuw drager van het gebied! Drie openbare plekken, drie waterkarakters, worden de dynamische decors voor stedelijkheid in Cruquis. Nieuw Cruquius Water was eeuwen lang de kracht van Cruquius.Voor het hedendaagsse Cruquius heeft het water in grote mate haar betekenis verloren. Cruquis is een plek die maar weinig Amsterdammers aan het lachen/ trots maakt. Maar... het water wordt opnieuw de kracht voor de toekomst van Cruquius. Zoals water kabbelt en kolkt, zo biedt het stedelijke framework voor nieuw Cruquius ruimte voor kabbelende en
14 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
kolkende stedelijke activiteit. De nieuwe dragende publieke ruimten van het Cruquiusgebied beantwoorden aan de wisselende menselijke behoeften voor rust en rumoer, of naar de water-metafoor, stromen en stilstaan. Hun nabijheid inspireert! Zowel metaforisch als fysiek neemt het water bezit van Cruquius. Met de aanleg van nieuwe kadeverbindingen zet het stedelijk netwerk zich door in het gebied en worden de
kades heerlijke boulevards om uit te waaien. De verschillende kwaliteiten van het water worden zo toegankelijk. Door omkering van de orientatie draait het gebied zich om richting het water. In fases worden uiteindelijk alle kades een voorkant. Op drie strategische punten komt het water letterlijk ‘de kant op’. Het Zichtasplein, de Cruquiusentree en het Plark worden de dragers van de ontwikkeling van het
nieuwe Cruquius. Elk van deze plekken krijgt zijn een eigen ‘waterkarakter’. Het open water op de kop geeft karakter aan het Zichtasplein: wijdsheid, rauw. Het centraal gelegen Plark heeft twee gezichten. Open- en binnenwater ontmoeten elkaar. Een confrontatie van arbeid en recreatie. De rauwheid van het open water ontmoet het groen rondom het binnenwater. Stedelijk water bepaalt het beeld van de Cruquiusentree.
Nieuwe fietsroutes en aanpassingen aan de autowegen maken Cruquius gemakkelijk bereikbaar vanuit heel Amsterdam. Een moderne Amphibus rijd op de kop van Cruquius zo het water in richting Zeeburg terwijl een hoge uitkijktoren van oude silo’s de punt van het eiland zal markeren! Voor wie? Voor wie? Het nieuwe Cruquius is no-nonsens avontuurlijke stadsbewoners die energie
halen in activiteit om zich heen. Bewoners die zich niet irriteren aan verandering.Voor ondernemers met opgestroopte mouwen die graag dicht bij elkaar wonen en werken. Mensen die houden van ruimte. De trots sloepbezitter. En iedere andere stedeling die ruim wil wonen en werken met uitzicht op het water. Meer weten? Neem contact op met de redactie van ‘Hoe Overleef Ik’!
15 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
amphibus naar oost geopend “Goeiemorgen kom verder! Ik drink nog effe me bakkie pleur! Jij ook wat?” Wally Andriesen onthaalt ons met een brede glimlach in het chauffeurshuisje van lijn 22 aan de Oostzaanstraat in de Spaarndammerbuurt. “Wat een schoonheid is ze, he? Ik was al 24 jaar gleuvenrijder, prachtig! Maar toen ze me voor de amphibus vroegen hoefde ik geen moment te twijfelen! Komen jullie mee?” De vreemd
16 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
uitziende Amphibus is het nieuwe type bus van de GVB, die de het mogelijk maakte lijn 22 over het AmsterdamRijnkanaal te verlengen naar de nieuwe wijk Zeeburg. De rondingen doen de bus lijken op een grote gele vitaminepil. “Kijk, nu wordt het spannend! We rijden Cruquius eiland al op. Tien jaar geleden was het hele gebied een grote aggenebbis, maar nu stappen er veel mensen
op en af. Lekkere wijven ook! Ze komen allemaal voor de hippe bedrijfjes die de laatste tijd als paddestoelen uit de grond schieten. ” We rijden over een voormalig industrieterrein, wat zijn functie als entrepot stap voor stap verloor met de intrede van de EU. Met behoud van het havenkarakter is de wijk ontwikkeld als woonwerkgebied met een regionale uitstraling.
“Hier links stond tot voor kort de betoncentrale van die ouwe van Albeton. Sinds hij weg is gebruiken ze de hijskraan om de kleine bootjes van de jachthaven de kade op te hijsen voor een fikse beurt. Op de terrasjes rechts kun je lekker chillen, het watertje daarachter is meestal zo glad als een spiegel. Bij de jachthaven is het altijd een drukte van jewelste. Wist je dat de VIP’s van de Sail hiervandaan vertrekken?”
Wally heeft gelijk. Op straat gebeurt van alles: vaders komen terug met de kids van school en gaan gelijk door naar de werkplaats op de werf.Van veel bedrijfjes is de bedrijvigheid zichtbaar. “Hiero staan een hele hoop silo’s opgestapeld. Binnenin kun je kamers huren voor het hostel, maar je kunt ook met de trappetjes naar het uitkijkpunt bovenop.” “Handen binnenboord! We gaan
varen!” Met een zachte roetsj glijden we het water in. “Ha ha! We liggen nu vlak boven het water! Maar zelf vanaf hier kun je Amsterdam Centraal zien. Kijk, daar ligt het Westerdok!” Met hetzelfde gemak rijden we aan de overkant van het Amsterdam-Rijnkanaal weer de kant op. “Zo, dit is het eindpunt: Zeeburg. Hier valt geen klap te beleven, gewoon een brave woonwijk. Dus ik steek lekker een saffie op. Jullie ook?”
17 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
AMSTERDAM BEDANKT ROTTERDAM Géén tweede Java eiland. Niet opnieuw een monotone woonwijk waar de bakfietsen zij aan zij geparkeerd staan. Cruquius eiland biedt de avontuurlijke Amsterdammer een boeiende combinatie tussen wonen en bedrijvigheid op een dynamische stedelijke locatie. 18 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
Cruquius is... ... een grootse stedelijke locatie op tien minuten fietsen van het hart van Amsterdam, sfeervol gelegen aan het water. Cruquius is ook... ... een lege en verlaten vlakte, een door functieverandering onbenutte ruimte. De hekken zijn de laatst overgeblevenen. De exodus uit Cruquius eiland is echter onvolledig. Prominent in het centrum zoemt een reusachtige betoncentrale nog op volle toeren.Vanuit dit centrum heeft de centrale al jaren haar weerslag op
het terrein.Vanwege haar typering als zware industrie in de hinderzone is doorsnee Vinex wonen voorlopig niet toegestaan. Een ruime zone van niemandsland krijgt stap voor stap gestalte, wachtend op het vertrek van de betoncentrale.
De betoncentrale als zegening voor Cruquius eiland! In de kielzog van de zoemende reus ontdekken pioniers de stedelijke niche die stiekem is ontstaan. Hier is leegte, hier is ruimte. Een plek waar je de vrijheid hebt om 12 uur ‘s
Column Lodwijk Asscher - Gaan met die banaan! nachts je slijptol kan pakken om een decor te bouwen, maar ook accepteert dat je buurman om 5 over een schip in elkaar last. Creativiteit is nodig om met de beperkende betoncentrale om te gaan. De leegte nodigt creativiteit uit en Cruquius wordt een bedrijvig terrein! Voor de pioniers is de betoncentrale werkelijk ‘een schitterend gebrek’! De economische crisis wordt over het algemeen beschouwd wordt als een monster die omvangrijke bouwprojecten in de weg staat. Maar bekijk
het eens van de andere kant. Het monster en de reus eisen een intelligente en creatieve respons. Hoe zou Cruquius eiland zich ontwikkeld hebben zonder de achterblijvende beschermer? De economische crisis heeft een overschot aan standaard blootgelegd. Standaard industriegebieden en standaard kantorenparken staan leeg. Slechts standaard woonruimte is in Amsterdam onverminderd in trek. Aan vraag geen gebrek, maar wie heeft er nog behoefte aan weer een volgende volgepakte Vinexlocatie?
Was het u ook al opgevallen? Directeur van de ontwikkelingscombinatie PFC² maakte de aanwezigen er onlangs ook al op attent tijdens een bijeenkomst over de toekomst van Cruquius. Maar nu is ook het onomstotelijk bewezen. Het Cruquiusterrein vertoond opvallend veel gelijkenis met een banaan! Enthousiaste ontwerpers hebben onlangs hun nieuwe ontwerp voor Cruquius al vastgelegd op een échte banaan! (zie foto) Als wethouder ruimtelijke ordening van Amsterdam ben ik erg content met de huidige initiatieven die verschillende partijen de afgelopen maanden hebben getoond. Ik zou de banaan dan ook graag als metafoor gebruiken. Het is namelijk erg goed voor de stad dat de ontwikkelingen rond het Cruquiusgebied nu echt van de grond lijken te gaan komen. Het wordt tijd dat het gebied weer gaat leven voor de stad. Amsterdam verdient het! Gaan met die BANAAN!
19 Hoe overleef ik... een industrieterrein?
advertentie
ontwikkelaar en belegger Amvest is ontwikkelaar en belegger. Wij richten ons primair op woningen en woongebieden in economisch sterke delen van Nederland. Wij zijn vooral actief in de Randstad en wij zijn financieel zeer solide. Onze leidende positie danken wij aan onze innovatieve aanpak, ons streven naar duurzaamheid en onze betrokkenheid voor de lange termijn. Amvest ontwikkelt nieuwe woonconcepten die een integrale oplossing bieden voor de complexe vraagstukken in steden en uitleggebieden. Daarbij staan wij open voor de wensen van mensen, van huurders en kopers. Amvest wil weten hoe zij willen leven en wonen. Alleen dan kunnen wij aantrekkelijke woongebieden realiseren. Samenwerken is onze grote kracht. Amvest weet partijen met elkaar te verbinden. Zowel intern als extern zijn wij gewend kennis te delen en bieden wij ruimte voor innovatie.