Historisch overzicht vanaf 1900
Naam:
H1
Nederland 1900-1914
P1
Werken en leven
Tijd:
1.1 Tekenen van de veranderende wereld in Nederland. a Industrie in de sectoren:
Industriële
b De infrastructuur veranderde bv:
samenleving Maar de meeste wegen waren nog: c In de koloniën: d De bevolking: e De meeste mensen woonden nog: maar de
groeiden al wel.
Ondanks de veranderingen waren de meeste mensen nog vooral gericht op hun eigen omgeving en kwamen nauwelijks daarbuiten. 1.2 Keerzijde(n) van de modernisering. Voor veel arbeiders: Vooral goed zichtbaar in: Maar ook op het platteland bv in de veengebieden van Friesland was de armoede verschrikkelijik. Welke zaken hadden invloed op verbetering van de postitie van arbeiders? 1 2 3 Spoorwegstaking
1903 was een teleurstellend jaar voor de arbeidersbeweging want:
Voor echte verbetering was 1.3 Tekenen van modernisering:
Voorbeelden van dingen die nog niet modern waren:
nodig.
P2 1848
Bestuur en cultuur Nieuwe grondwet: Gemaakt omdat: Opsteller: Koning: Kenmerken:
Thorbecke
Liberalen
Aanhang:
Kenmerken Grootste ideaal: Burgers: Overheid:
Socialisten
Komt op voor:
Kenmerken Grootste ideaal: Overheid: Eerste belangrijke leider: Weinig succes want: Domela Nieuwenhuis
Confessionelen
Belangrijkste groepen: 1
2
Kenmerken: 1
de Bijbel geeft richtlijnen voor het leven
2
de samenleving is door God zo gewild en mag niet zomaar door de mens veranderd worden: geen revolutie
3
Abraham Kuyper
zijn tegen:
Leider van: Oprichter van o.a.: 1
2
3
4
Tijd: Katholieken
Daarna en als reactie op wat Kuyper deed gingen ook de rooms-katholieken zich organiseren. Ook zij richtten hun eigen organisaties op: bijvoorbeeld kiesverenigingen die in het eigen district probeerden katholieken gekozen te laten worden De Rooms(van Rome waar de paus zetelt)Katholieken waren eeuwen lang als tweederangs burgers behandeld. Na de 80 jarige oorlog(16-17e eeuw) waarin de Nederlandse gewesten streden tegen de Spaanse (katholieke) overheersing waren de protestanten zich gaan zien als de enige echte “Nederlanders”. Dat was onterecht omdat ook katholieken vaak streden tegen de Spaanse koning. De katholieken mochten daarna nauwelijks nog bestuursfuncties hebben. De grondwet van 1815 had hier nauwelijks verandering in gebracht. Pas in de jaren 50 van de 19e eeuw kwam hierin duidelijk verbetering.
Verzuiling
Door deze organisatie van groepen werd de Nederlandse bevolking opgedeeld in groepen op grond van geloof of (politieke) overtuiging. Socialisten streden voor: Om daarna: Tegenstanders: De confessionelen streden voor: Om zo hun kinderen:
Schoolstrijd Tegenstanders waren: Geen van deze partijen kon zijn zin krijgen want ze hadden geen:
Pacificatie van
De socialisten en liberalen stemde voor :
1917 De confessionelen en liberalen stemden in met: Mannen: Vrouwen:1917:
1919:
De politieke verhoudingen werden daardoor anders. De liberalen verloren in het parlement de: Vanaf toen waren de Vrouwenemanci-
in de meerderheid.
De eerste feministsche golf:
patie Tijd: Aletta Jacobs, bijzonderheden uit haar leven: a
Aletta Jacobs
b c Strijd vooral gericht op: Doel bereikt in: Daarna raken de vrouwenorganisaties verzuild tot tweede feministsche golf.
P3 Pieter Troelstra
Pieter Jelles Troelstra Geboren: Studeert: Trouwt met: Oprichter van: Als politicus in de : Grootste misser:
te:
H2 De Eerste Wereldoorlog Oorzaken WOI
P1
Achtergronden en oorzaken
(aantekeningen oorzaken WOI)
Liefde voor eigen volk wordt aangewakkerd door de staat bv via onderwijs. Andere volken worden gezien als:
19e eeuw Nationalisme Duitsland en
Duitsland één land sinds:
Frankrijk
Daardoor het machtigste land op het continent(vaste land van Europa). Frans-Duitse oorlog: Duitsland won en kreeg: Dat was rijk aan : Dat was belangrijk voor de nieuwe industrie. Franse nationalisten wilden:
Duitsland en GB
Duitsland wilde een gelijkwaardige “plaats onder de zon” zoals andere grote mogendheden dat ook hadden: met andere woorden ze wilden kolonies. Kolonies waren belangrijk voor: 1 2 Het was de tijd van het imperialisme GB had de meeste koloniën en de grootste vloot om de oceanen te beheersen. Duitsland ging ook een grote vloot bouwen en nam gebieden in bezit voornamelijk in Afrika en Oceanië. In Europa raakte het
Rijk steeds meer verzwakt. Met name
Oostenrijk-
Rusland
op de . Daar woonden Slavische volken*. Veel volken hadden zich al vrij gevochten. Rusland beschouwde zich als de grote broer van die volken. O-H nam Bosnië en Hercegovina in bezit. Dat pikten Servische nationalisten niet. Duitsland steunde O-H en Rusland de Serviers.
Bondgenootschap
1879:
en
1882: kwam
erbij.
Hongarije, de Balkan en
pen: O-H en DU
Naam bondgenootschap: Oorzaken WOI
Gevolgen: spanning met Rusland groeit want: 1
Servië krijgt
2
Rusland wil
ook bekend als:
Bondgenootschap pen: Frankrijk en Rusland
3
O-H is bang dat
4
Door bondgenootschap wordt Rusland ook vijand van
Om zijn doelen te bereiken is Frankrijk alleen te zwak want: Duitse bevolking: Duitse industrie: Duits leger:
Oorzaken WOI 1894: Bondgenootschap pen: Frankrijk en G-B en Rusland
1904: 1907: In het Frans heette dit bondgenootschap: ook bekend als:
Samenwerking gaf een gevoel van veiligheid maar de valkuil bleek later te zitten in de verplichting ten aanzien van elkaar bij oorlog. Militarisme Oorzaken WOI
Propaganda maakt dat mensen alleen de “mooie” kanten zien van het leger en alles wat er mee te maken heeft. Agv de industriële ontwikkelingen worden wapens van allerlei soort ontwik-
Wapenproductie Twee frontenoorlog
keld en massaal geproduceerd Von Schlieffen was een Duitse generaal die een plan bedacht waardoor Duitsland niet aan twee fronten hoefde te vechten nl tegen Frankrijk in het wetsen en Rusland in het oosten op hetzelfde moment. Daardoor hoefde het Duitse leger niet in tweeën verdeeld te worden. Een snelle aanval en uitschakeling op Frankrijk was de kern, daarna de aanval op Rusland
Aanleiding WOI
28 juni ......... Moord op: In: O-H wil aanpak van: Krijgt steun van: Oorlogsverklaringen en mobilisaties volgen.
4 augustus 1914: Duitsland viel het neutrale België aan. GB had België belooft te helpen. GB wilde Duitsland niet aan de Noordzeekust hebben. Ze waren bang voor een invasie. Het snelle aanvalsplan van Duitsland mislukt. Frankrijk stopt de opmars. Duitsland gedwongen aan twee fronten te vechten.
P2
Het verloop van de oorlog
Loopgravenoorlog
Westelijk front van: Meest gebruikte taktiek: Oostfront: Russisch leger: Gevolg in Rusland: Balkanfront: Koloniën:
Technische ontwikkeling en oorlogvoering
19e eeuw: Nieuwe wapens:
Effect op loopgravenoorlog:
Totale oorlog
Mannen: Mannen uit kolonies zoals:
Aantal soldaten: Aantal gesneuvelden:
Oorlogseconomie=
Vrouwen:
Propaganda:
Radio:
Censuur:
Einde oorlog
Blokkade Duitse kust door: Gevolg:
1917 keerpunt
VS komt in de oorlog omdat:
Belangrijk omdat de VS een grote industrie en een groot leger had. VS vecht aan de kant van de :
Rusland trekt zich terug uit de oorlog. De Lusitania zinkt.
Omdat: Sluiten vrede met:
Dat kost Rusland:
De andere geallieerden zijn:
P3
Nederland en België in de Eerste wereldoorlog
Nederland
Neutraal dat wil zeggen:
Gevolgen van de oorlog
Mobilisatie van het leger= Gevolg: Politiek: alle partijen steunden de regering. Economische gevolgen: 1
politiek van de
2 3 werklozen: 4 boeren: 5 distributiesysteem: 6 profiteurs: België
7 Belgische vluchtelingen: Aantal: Hoe lang bleven ze: Hulp door:
P5
De Sovjetunie
Toestand Rusland Oorzaken Rus.Rev
Bevolking: Boeren: Arbeiders:
Bestuur:
Leger: 1917 Russische Revolutie 1e fase
Februari/maart: De burgerlijke/liberale revolutie. Oorzaken: hongersnood, WOI en slecht bestuur. De voorlopige regering heeft problemen met: 1
1917 Russische Revolutie 2e fase
2
3 Bolsjewieken(bolsjewisten)= Leider: Belooft: 1 Oktober/november:
Lenin
2
Communisme Bolsjewieken
Bedenker: Oorzaak grote armoede velen:
Oplossen door middel van:
Daarna klassenloze maatschappij= geen verschil meer tussen mensen in welvaart. Karl Marx
Privebezit: Staat: 1
Bestuur
2 Naam Rusland vanaf 1922: Naam van het vredesverdrag met Duitsland: Dit kostte Rusland veel gebied oa de Baltische staten. Burgeroorlog brak uit want:
Roden= Witten= Zij kregen steun van: De Roden winnen de strijd. Terreur
Door de: In opdracht van: Gevolg was dat:
Stalinisme
Na dood Lenin komt: Su moet modern worden om: Planeconomie= Voorrang aan: Collectivisatie=
Stalin
Strafkampen voor:
Gevolg:
KGB= “Zuiveringen”
Richt zich op:
Totalitaire staat
Kenmerken: 1 2 3
1939: verdrag met Duitsland. 1941:
H3 Interbellum
P1
Vrede van Versailles
Duitse keizer Wilhelm II
De afgetreden keizer woonde vanaf 1918 in: Duitsland was toen geen monarchie meer maar een:
Verdrag van Versailles
Het Verdrag van Versailles werd opgesteld door:
Wat waren de voornaamste punten: 1 2 3 4 5 6 Kaart van Europa opnieuw getekend
Nieuwe landen: (zie historische atlas en/of blz 41)
Doel was zoveel mogelijk elk volk (meer) zelfstandiheid te geven om op die manier oorlogen en burgeroorlogen te voorkomen. Duitsland verloor gebieden aan:
Republiek van Weimar
De VS wilde van Duitsland een: Duitsland werd een parlementaire democratie d.w.z:
Grootste partij werd:
De nieuwe regering tekende het VvV want:
De nieuwe regering had het moeilijk want: 1 2
Volkenbond
Initiator: Doel: De senaat van de VS: Gevolg:
President Wilson P2
Economische crisis
Inflatie Duitsland
Oorzaak:
Tijd:
Gevolg:
Grote crisis (beurskrach) (Wallstreet crash)
Daarna herstel door:
Tijd:
De crisis begon in:
Had effect op andere continenten omdat:
Gevolgen voor Duitsland
Duitsland had veel geld geleend in: Door terugbetaling was er weinig geld in Duitsland voor: Minder geld in een land betekent minder koopkracht bij de burgers. Gevolg is dat bedrijven minder verkopen en meer mensen werkloos worden. Politiek gevolgen: 1
Nationaal-socialisten Duitsland
2
De aanhang van de NSDAP groeit a.g.v de crisis want:
De NSADP wilde dat democratie vervangen werd door: Leider: Belooft: 1 2 Groeit vanaf:
Economische crisis in Nederland
Werkloosheid in 1934: Hulp was beperkt tot: De hulp was ook weinig en betekende: Verplichtingen werklozen:
Aanpassingpolitiek
Werkverschaffingsprojecten waren:
Voorbeeld: De aanpassingpolitiek hield in dat:
Minister-president was: Naast de economische crisis was een belangrijk probleem: Colijn
Nederland moest daarbij zowel: te vriend houden.
P3
Opkomst van het nationaalsocialisme
Nationaalsocialis me
Nationaalsocialisme is een politiek stroming zoals ok b.v. het liberalisme, het communisme en het socialisme politieke stromingen zijn.
NSDAP
De afkorting NSDAP staat voor:
Kenmerken van het nationaalsocialisme: 1 a b c
als:
2 a
b
c
3 a
b
c Fascisme
Land: Leider: Aan de macht in: Gelijk met nationaal-socialisme:
Mussolini
Verschil met nationaalsocialisme:
Duitsland na 1929
NSDAP groei vanaf: Redenen:
Dictatuur en terreur
1933 verkiezingsresultaat NSDAP:
Einde democratie
Hitler wordt bundeskansler= minister-president. Hij krijgt van het parlement toestemming om voorlopig te regeren zonder dat het parlement zich ermee gaat bemoeien. In dat parlement had hij door intimidatie, geweld en list een meerderheid voor elkaar gekregen. Toen hij eenmaal de macht had speelde het parlement geen rol meer. De regering deed wat Hitler zei. Andere partijen werden de een na de andere verboden of buitenspel gezet. Grondrechten werden afgeschaft bv: Tegenstanders kwamen in concentratiekampen of werden vermoord. Onderdelen van de NSDAP waren: SA=Schutz Abteilung(bruinhemden) na 1934 niet echt belangrijk meer, daarvoor intimideerden zij tegenstanders en beschermden de leiders van de NSDAP SS= Sturm Abteilung Elitekorps
Nationaalsocialisme in Nederland
De afkorting NSB staat voor:
Leider: Wilde:
Manier waarop: Was tegen:
Anton Mussert
Aanhang:
Grootte: P4
Nazi-Duitsland
Totalitaire staat
Kenmerken: 1
Gelijkschakeling 2
3 Indoctrinatie 4
5
Dagelijks leven
Welvaart:
Gelijkschakeling:
Onderwijs:
Moederschap:
Gestapo
Gestapo had als taak:
Concentratiekampen:
Discriminatie en antisemitisme
Maatregelen tegen joden en andere niet-(“Arische”)Duitsers: 1 2 Neurenberger wetten:
De bedoeling was dat:
Kristallnacht
Tijdens de zgn Kristallnacht werden:
Jaar: Veel joden wilden en gingen weg. Probleem was vaak:
P5
Adolf Hitler Geboren: 1889 Braunau in het toenmalige Oostenrijk-Hongarije. Vecht in het Duitse leger in de Eerste Wereldoorlog. Sluit zich aan bij de DAP(Deutsche Arbeiter Partei) die hij later omvormt tot de NSDAP. 1923: Schrijft:
Daarin staan zijn:
1933:
1936 bezette hij: Dat was in strijd met de bepalingen van: 1938 aansluiting: (Anschluss) 1939: niet aanvalsverdrag met de USSR (Ribbentrop-Molotov pact) 1938: conferentie van Munchen geeft Hitler deel Tsjechslowakije genaamd:
1939: Hitler neemt heel: 1939:
H4
De Tweede Wereldoorlog P1 Het verloop van de Tweede Wereldoorlog
Begin van de oorlog
Hitler schendt steeds meer de bepalingen van het: Zoals: 1 2 3
Verdrag met USSR
1939: Naam verdrag:(zie boven) Redenen om verdrag te sluiten: Voor Duitsland:
Voor de USSR: tijd om het leger op te bouwen
1939
1 september: 3 september:
Asmogendheden
Asmogendheden waren:
Geallieerden
Geallieerden waren:
7 december 1941
Aanval van Japan op Pearl Harbor(Hawaii) daar lag de VS vloot. Gevolg:
Verloop van de oorlog
Met de strategie van de Blitzkrieg verovert Duitsland:
Engeland blijft vrij omdat zij de Battle of Brittain(luchtslag) wonnen. Duitsland kan nu geen invasie doen want de lucht werd beheerst door Engeland zodat Duitse schepen het kanaal niet over konden. Leider GB: 1941:(Operatie Barbarossa) De aanval op de USSR. Winston Churchill Stalingrad
De winter doet de Duitsers de das om. Slag om Stalingrad belangrijk want:
Duitse steden worden gebombardeerd om: (later veel kritiek op geweest omdat het burgerdoelen waren) D-day
D-day: datum:
Waar: Groot nadeel voor Duitsland was:
Verloop van de oorlog
De nazi’s probeerden de bevolking te blijven laten geloven in de overwinning door:
Minister van propaganda: April 1945: Mei 1945: 6 aug 1945: Joseph Goebbels 9 aug 1945:
2 september 1945:
P2
Nederland in de Tweede Wereldoorlog
10 mei 1940
Nederland hoopte buiten de oorlog te blijven door zich : op te stellen. Nederland gaf zich over nadat:
De koningin en een deel van de regering: Rotterdam
Eerste periode:
Dagelijks leven
Daarna strengere maatregelen zoals: 1 2 3
4 5
Slag om Arnhem
Vertraagde de bevrijding van Nederland want:
Het zuiden was (wel) bevrijd in: Hongerwinter
Na een aanslag op een Duitse trein stopten de Duitsers de bevoorrading van het westen van Nederland, Gevolg:
Bevrijding
5 mei:
Aanpassen, samenwerken of verzet
De meeste mensen:
Sommigen maakten gebruik van de mogelijkheden en werkten samen met: De bezetters, we noemen dat:
Februaristaking
Jaar: Oorzaak:
Verzet doet oa:
Na de bevrijding rechtzaken tegen: sommigen werden geexecuteerd anderen:
P3
De Jodenvervolging Groot verschil tussen Westeuropese Joden en Oosteuropese Joden. Oost-Europa:
West-Europa:
Maatregelen tegen Joden in bezette landen: 1 2 3 4 Holocaust
Vanaf de zomer van
werd de jodenvervolging heviger.
Geschat aantal slachtoffers: Nederland
Ariër verklaring= Later: 1 2 3 Februari 1941: Vanaf januari 1942: Westerbork=
Dan naar: Deze kampen lagen vooral in:
Aantal Joden in Nederland: Aantal omgekomen in oorlog:
Oorzaken hoge aantal omgekomen Joden in Nederland: 1 2
P4
Winston Churchill Geboren: Studie:
Werd: 1 2 3 Eerste Wereldoorlog:
Zag als een van de weinigen het gevaaar van:
Was tegenstander van de “appeasementpolitiek” van:
Wordt minister-president in:
Werkte internationaal samen met:
beeldbank.nl
P5
Na de oorlog niet herkozen.
Indonesië wordt onafhankelijk
Imperialisme
Nederland was in de 17e eeuw naar Azië gkomen voor de handel. De VOC nam kleine stukken grond in bezit en bouwde er forten. Ook op Java en andere Indonesische eilanden. In de 19e en begin 20e eeuw veroverde vrijwel geheel Indonesië. Men dacht er nog heel lang te zullen heersen.
Nationalisme
Vooral geschoolde Indonesiërs wilden meer Nederland reageerde door: De aanval op Pearl Harbor was van belang voor de geschiedenis van Nederlands-Indië want:
Japanse bezetting
8 maart 1942 gaf het KNIL zich:: Nederlanders werden:
Hatta + Soekarno
Na midden 1944:
Belangrijkste man nationalisten was: Hij werkte met de Japanners samen. Datum: Onafhankelijkheidsverklaring
Door:
Na de oorlog
Nederland wil: Nederland wil niet praten met: Omdat: Nov 1946 erkent Nederland: De Republiek Indonesië zou onderdeel vormen van:
En samen met Nederland vormden die:
Maar men vertrouwde elkaar niet. Nederland wilde militair meer gebied in bezit krijgen zodat het een sterkere onderhandelingspositie zou hebben.
Nederland zette een grootscheepse militaire actie op poten, de zogenaamPolitionele acties
de: Militair gevolg:
Maar politiek kwam veel internationale kritiek van onder anderen: 1 2 De VS zet druk op Nederland door te dreigen: Daarnaast vond de VS de regering van nationalisten een steunpunt in de strijd tegen: Soevereiniteitsoverdracht
Een conferentie in Den Haag leidt tot de Dat was op:
van Indonesië
H5
Europa en de wereld 1945-1989
Oude grootmachten
P1
De Koude Oorlog
Frankrijk en GB werden zwakker dat bleek uit/ was een gevolg van: 1
2
Nieuwe supermachten
Sovjet Unie(Unie van Socialistische Sovjet Republieken)SU en VS SU is communistisch. Wil met Europa: De reden daarvoor is dat de SU:
VS is kapitalistisch en democratisch. Wil met Europa:
Duitsland
Wordt verdeeld in:
Tijd:
Berlijn in: Deelnemende landen:
Europa
Wordt verdeeld in:
Invloedssferen
Oost:
West:
Toenemende spanning
De ideologische verschillen tussen de beide blokken leidde tot wantrouwen. Dat wantrouwen zorgde ervoor dat op verschillende momenten de spanning zichbaar opliep. De periode van grote spanning tussen beide grootmach ten/blokken noemen we de: Het IJzeren Gordijn= Het liep aanvankelijk om Berlijn heen. Maar de SU wilde Berlijn helemaal hebben omdat het in hun zone lag. Om dat voor elkaar te krijgen sloot de SU “West”-Berlijn af van alle bevoorrading in 1948. De Amerikanen wilden Berlijn niet opgeven en starten een:
Blokkade van Berlijn
De SU gaf de blokkade van Berlijn daarna op. Met de blokkade van Berlijn was wel duidelijk dat er een nieuw tijdperk was aangebroken. De afkorting NAVO= Opgericht in: Door:
Warchaupact= Militaire bondge-
Opgericht in:
noodschappen Door: Bondgenootschappen zorgden voor dreiging maar hadden ook tot gevolg dat: Omdat:
Containtmentpolitiek
De VS was bang dat het communisme overal op zou dringen en daarom startten ze de:
Doel was: Waar: Belangrijke feiten KO
Bewapeningswedloop= Soorten wapens:
Tijd: Berlijnse muur
Jaar:
Waar:
Gebouwd door: Doel: Resultaat: Cuba crisis
Jaar: Wat: Waarom zo belangrijk: Resultaat:
Waar:
Acceptatie en toe-
Toenadering omdat:
nadering Pas in de jaren 80 kwam er een eind aan de KO. SU leider vanaf 1985: Volgens hem moest de SU veranderen omdat: Gorbatsjov/Reagan
Glasnost
Mensen kregen inde SU meer vrije meningsuiting en politieke hervorming, dat heet in het Russisch:
Perestroyka
Verder kwamen er hervorming van het economisch systeem=perestroyka Internationaal: overleg met de VS(president Reagan) over ontwapening Reacties in Oost-Europa:
Reacties van Oost-Duitsers:
Omdat ze geen steun meer kregen van de SU om de bevolking te onderdrukken gaven veel Oosteuropese regeringen gelegenheid tot vrije verkiezingen. Ook de Oostduitse regering wordt onder druk gezet door de eigen bevolking. Gevolg: Val Berlijnse Muur
Datum: Daarna werden Oost- en West-Duitsland weer:
Einde KO
In 1991 einde communisme in de SU. De SU valt voor een deel uit elkaar. De naam verandert weer in Rusland.
De Verenigde Naties
Het idee voor een VN was al vroeg in de oorlog ontstaan bij Churchill en Roosevelt. Het moest een sterkere organisatie worden dan de Volkenbond. De Volkenbond was na WOI opgericht maar had weinig invloed kunnen uitoefenen. Eerste bijeenkomst:
Algemene Vergadering
De Algemene Vergadering bestaat uit:
De uitspraken zijn niet bindend, dat wil zeggen:
Universele Verklaring
In deze belangrijke verklaring staat dat:
van de Rechten van de mens
Veiligheidsraad
De Veiligheidsraad bestaat uit:
De vaste leden hebben vetorecht= Besluiten zijn bindend. Ze kan militairen sturen naar conflictgebieden.
3
De secretaris-generaal is de hoofd van de VN en heeft veel invloed. Hij is het gezicht van de VN en kan als zodanig veel invloed uitoefenen.
4
Internationaal Hof van Justitie(Den Haag) behandeld:
5 Europese samenwerking
Er zijn nog veel meer VN organisatie zoals WHO en Unicef
Waarom samenwerken: 1 2
EGKS
Afkorting staat voor: Opgericht in: Leden: Waarom kolen en staal?:
Welk ander gevaar kon door goede samenwerking worden weggenomen?:
EEG
Afkorting staat voor: Opgericht in: Doel: Lukte alleen voor:
EG
Afkorting staat voor:
Ontstond in: In de EG kwamen de EGKS, de EEG en Euratom bestuurlijk samen. P3
Nederland na de Tweede Wereldoorlog
De wederopbouw
De wederopbouw van de oorlogsschade moest snel beginnen na de oorlog maar dat was niet gemakkelijk want: 1
2
3 Marshallhulp
De VS helpt Europese landen met:
Verzorgingsstaat
Redenen om de verzorgingstaat op te bouwen waren: 1 2 Bekendste politicus die aan de basis stond:
Geld kwam via:
In de jaren 50 en 60 was er geld want: Drees
(Dit is de periode die gekenmerkt wordt door de geleide loonpolitiek) Tot ver in de jaren 60 waren mensen erg spaarzaam want men verdiende niet erg veel en je moest rekeninghouden met tijden dat het slechter ging. Halverwege de jaren 60 was de economie weer zo gegroeid dat mensen meer loon konden vragen omdat er tekort aan arbeidskrachten was. In die tijd gaan mensen minder sparen en meer uitgeven.
Consumptiemaatschappij
=
Einde aan de groei
1973 krijgt Nederland te maken met de:
die een
gevolg is van spanningen in het Midden-Oosten. Door het tekort aan benzine zijn er dan autoloze zondagen. Daarna volgt ook nog een economische crisis. De hoge lonen maken Nederland duur voor het buitenland. Groeiende werkloosheid tot ver in de jaren:
Veranderingen in de samenleving
In de na-oorlogse samenleving voltrokken zich grote veranderingen als gevolg van toenemende welvaart, toenemende bevolking en migratie.
Amerikanisering
= Door:
Migratie
Daarnaast kwamen er ook aanzienlijke groepen mensen vanuit het buitenland naar Nederland zoals: 1
2
3
Tegelijkertijd gingen in de jaren ‘50 en ‘60 ook veel Nederlanders emigreren naar bv: Canada, Nieuw Zeeland en Australië. Jongerencultuur
Oorzaken: 1 2 Groepen: 1 2 3
Ontzuiling
Mensen gingen minder naar de kerk en trokken zich minder aan van de kerk dan voor de oorlog. Oorzaken: 1 2
Tweede feministische golf
Vanaf de jaren 60 wordt het gewoner dat vrouwen blijven werken nadat ze getrouwd zijn. Groepen die streden voor de emancipatie van de vrouw en vrouwenrechten: 1 2
Zij wilden vooral: 1 2 3
P4
John F. Kennedy President van 1961 tot 1963 Opvallend vanwege zijn geloof want hij was afkomstig uit een: familie. Tegenstander in de verkiezingen was: Kennedy won vooral omdat: Hij stelde zich hard op tegen de SU in de Cubacrisis Hij is beroemd om zijn steun aan de Duitsers/Berlijners vooral door de zin:
Werd vermoord in: De stad: Door:
P5
Israël en het Midden-Oosten 1945-1979
Diaspora
= Vanaf: Omdat: Vaak problemen omdat:
Zionisme
= Vanaf: (Is een vorm van nationalisme zoals die overal tot ontwikkeling kwam in met name Europa.) Vooral Europese en Amerikaanse Joden,
Zagen een kans op een eigen land tijdens de Eerste Wereldoorlog omdat:
De Engelsen hadden veel invloed op de wereld omdat zij veel koloniën hadden en de sterkste vloot. Van de Engelse minister Balfour kregen de zionisten de belofte dat: Arabische nationalisten
=
Grote delen van de Arabische wereld waren gekoloniseerd door de Turken of door een Europees land. Toen het Turkse Rijk ineenstortte wilden de arabische volken ook graag onafhankelijke staten hebben. Zij hoopten daarop door de Engelsen te steunen tegen de Turken. In 1915 beloofde Balfour al aan de Arabische nationalisten:
Volkenbond mandaat*
De Engelsen kregen na WO I het Midden-Oosten als gebied toegewezen waarover zij bestuurden. Zij moesten dus proberen in Palestina een goede oplossing te bereiken. Door de gedane belofte trokken veel Joden naar Palestina. Zij kochten veel land van Arabische grootgrondbezitters, dat ging ten koste van:
Hitler aan de macht 1933
Gevolg van de machtsovername van Hitler was:
Na WO II
1936: Zionisten:
VN voorstel: 1948 Ben Goerion: Reactie Arabische staten: Gevolg: 1 2
Oprichting staat Israel
1949: Palestijnen in Israel:
PLO opgericht
Afkorting staat voor:
Yasser Arafat: leider PLO
Gevolg: Zesdaagse oorlog
Jaar: Gevolg:
Jeruzalem:
Oktoberoorlog/ Jom Kippoeroorlog
Jaar:
Olieboycot
Nieuw wapen van de Arabieren:
Gevolg:
Getroffen landen:
Leidt bij ons tot de oliecrisis en bv autovrije zondagen.
VS president: Camp David akkoord
Egyptische president: Israëlische premier: Afspraken: 1 2 Geen blijvende vrede sinds die tijd. Sadat werd kort daarop:
Sadat
Carter
Begin
H6
De nieuwe wereldorde vanaf 1990
P1
Het einde van de Koude Oorlog
Oostblok
Gorbatsjov leider SU in:
Leider:
Wilde communisme verbeteren door: 1 2 Dat was nodig omdat: 1 2 Er kwamen vrije verkiezingen. Overleg met VS president Reagan over:
Besloten werd: President Reagan en Secr.-Generaal Gorbatsjov
1
Meer vrijheid in
In veel Oostbloklanden:
2
SU heeft grote gevolgen
Leiders stonden zwak want: Gevolg was dat:
DDR: de leiders waren erg conservatief en de leider Honecker wilde alles bij het oude laten maar de burgers lieten zich niet meer stoppen. Gevolg: 1 Partijleider DDR Honecker
Duitse eenwording
2 Wat moest er met Oost en West Duitsland gebeuren? Dat moest in overleg met de geallieerden van WO II bepaald worden. Datum: Politieke gevolgen voor ex-Oostduitsers:
Economische gevolgen voormalig Oost-Duitsland:
Nadelige gevolgen voor Oostduitsers: 1 2 Bondskanselier Kohl BRD
Opkomen nationalisme
Nadelige gevolgen voor all met name Westduitsers:
Het communisme had in veel landen het nationalisme met harde hand onderdrukt. Nu er vrijheid was kwam het nationalisme op. Tsjechoslowakije:
Joegoslavië:
Sovjetunie:
De VS
Welke communistische dictaturen bleven bestaan?:
VS enige:
Volgens velen waren de democratie en het kapitalisme de overwinnende ideologiën met als leider de VS.
Nieuwe problemen kwamen naar boven zoals: 1 2 De VN is ook niet in staat problemen gemakkelijk te voorkomen of op te lossen. China wordt een steeds belangrijkere wereldmacht.
Strijd tegen het terrorisme werd belangrijk want: Navo
Het leger van de bij de Navo aangesloten landen bestond uit heel veel: tanks, vliegtuigen, schepen, kanonnen en manschappen. Dat was na het einde van de KO niet meer nodig, daarom werden de legers kleiner en richtten ze zich op andere taken zoals: 1 2 Uitbreiding van de Navo met: Rusland protesteert hier wel regelmatig tegen omdat het zich in zijn belangen geschaad voelt.
P2
De wereld wordt kleiner
Europese Unie
Jaar: Interne markt= Euro ingevoerd in: Doel: Verder samenwerking bij:
Organisaties EU
Raad van Ministers= Zij nemen de belangrijke beslissingen.
Europese Commissie= Taken:
Europees Parlement= Taken/rechten:
Aantal zetels:
Aantal landen: Indeling parlementariërs:
Verkiezingen om de: Er is veel discussie over hoe het verder moet met de EU. Moet de EU meer macht krijgen ten opzichte van de landelijke regeringen of moet de EU juist beperkt worden in zijn macht. De invoering van de zogenaamde Europese Grondwet werd in Nederland en Frankrijk bij een referendum tegen gehouden. Globalisering
= Internationale arbeidsdeling=
Redenen daarvoor zijn:
Voordelen globalisering:
Nadelen globalisering:
P3
Nederland op weg naar de 21 e eeuw
Verzorgingsstaat
= Wordt betaald op basis van solidariteit:
Voordelen voor sociale partners(werkgevers, werknemers, overheid):
Poldermodel lijkt op het harmoniemodel van de jaren 50
Overleg in organen zoals: 1 2 In de jaren 50 en 60 waren er geen problemen want: In de jaren 70 werd enorm veel aardgasgeld in de verzorgingstaat gepompt.
Problemen voor de verzorgingsstaat
Problemen ontstonden in de jaren: Aanpak onder anderen door: 1
strengere controle op mensen met uitkering
2
minder gemakkelijk verstrekken van een uitkering
3 4
Multicultureel land
Nederland is sterk veranderd sinds de jaren 50. Onder andere door: 1
2 secularisatie=
3 individualisering=
Deze verandering in de samenstelling van de maatschappij zorgt voor wrijvingen tussen de verschillende groepen opmdat ze verschillende waarden en normen hebben.
P4
Koningin Beatrix Nederland is een parlementaire constitutionele monarchie. De macht is verdeeld. Dat staat omschreven in de grondwet. De ministers zijn verantwoordelijk = ministeriële verantwoordelijkeheid. De koningin is onschendbaar, dwz niet aansprakelijk voor de gevoerde politiek. Taken koningin:
Tegenstanders van de monarchie noem je republikeinen.
Aantekeningen ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................
