Norm voor plantages herzien Stand: Januari 2014
Herziene norm voor plantages De nieuwe Fairtrade-norm voor werknemers in loondienst versterkt de positie van de arbeiders in het Fairtrade-systeem.
Fairtrade bouwt haar steun voor arbeiders in het Fairtrade-systeem verder uit. In 2012 werd er een nieuwe strategie voor werknemersrechten ontwikkeld om nog beter te voldoen aan de behoeften van de werknemers via Fairtrade-premieprojecten en de bescherming van elementaire werknemersrechten. In de ontwikkelingsfase van deze nieuwe norm heeft de Standards Unit, de afdeling die binnen Fairtrade International verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en uitwerking van normen, wereldwijd gesprekken gevoerd met 400 arbeiders in 14 landen en in 18 workshops en groepsdiscussies ter plaatse de feedback van de arbeiders verzameld over de geplande normveranderingen. Bovendien heeft Fairtrade International zich bij de ontwikkeling van de nieuwe normen gebaseerd op zo'n 170 gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het management van Fairtrade gecertificeerde plantages en bedrijven en op 120 schriftelijke standpunten van gecertificeerde producentengroepen, importeurs en exporteurs, handelaren, internationale betrekkingen, ngo's en bij Fairtrade aangesloten organisaties. Het resultaat is een nieuwe norm voor werknemers in loondienst gebaseerd op het principe van de bestaande Fairtradestrategie voor werknemersrechten die meer gericht is op de dagelijks realiteit van de Fairtrade-arbeiders op drie continenten. Over sommige nieuwe criteria waren alle partijen het tijdens de ontwikkelingsfase bijna onvoorwaardelijk met elkaar eens, over anderen werd er door de deelnemers, inclusief de arbeiders, gediscussieerd. De Fairtrade-norm voor werknemers in loondienst geldt voor de productie van bloemen en planten, vers fruit, groente, thee, kruiden en kruidenthee. Vrijheid van vereniging Vrijheid van vereniging is een van de fundamentele rechten van de mens, die erin voorziet dat arbeiders vrij zijn om zich te organiseren en gezamenlijk voor hun belangen op te komen. Fairtrade International gelooft dat de oprichting van onafhankelijke vakbonden en de
1
Norm voor plantages herzien Stand: Januari 2014
invoering van collectieve onderhandelingen de beste manier zijn om dit recht uit te oefenen. Hoewel vrijheid van vereniging in het verleden al tot de basiseisen van Fairtradenormen hoorde, verliep de uitvoering van dit recht voor veel arbeiders niet zonder hindernissen. Door de nieuwe norm voor werknemers in loondienst moeten werkgevers hun werknemers beter ondersteunen bij hun recht op vrijheid van vereniging.
Tot deze sterkere eisen behoren onder andere: Het te certificeren bedrijf moet een “Protocol inzake vrijheid van vereniging” ondertekenen met een verklaring dat arbeiders het recht van vereniging wordt toegekend. Dit protocol moet voor Fairtrade-certificering aan FLOCERT, het certificeringsorgaan van Fairtrade worden voorgelegd. Het bedrijf moet het recht van arbeiders op vrijheid van vereniging actief meedelen, bijv. op duidelijk zichtbare informatieborden. Als sommige arbeiders nog geen lid van een vakbond zijn, is de werkgever verplicht vakbondsvertegenwoordigers uit te nodigen om werknemers over de ondersteunende functie van de vakbond te informeren. Ieder Fairtrade-gecertificeerd bedrijf moet een democratisch gekozen, onafhankelijke werknemersvertegenwoordiging hebben, waarbij arbeiders over de vorm van deze vertegenwoordiging kunnen beslissen en de oprichtingsinitiatieven overnemen. Als er bij een bedrijf geen collectieve overeenkomst is en als arbeiders zich niet bewust tegen collectieve onderhandelingen of tegen een toetreding tot een vakbond hebben uitgesproken, is het bedrijf verplicht om actief het proces van collectieve onderhandelingen op te starten. Fairtrade International zal regionale contactpunten opzetten om arbeiders in het Fairtrade-systeem bij te staan, waar ze hun rechten beter kunnen leren kennen en begrijpen, en die zo nodig de verbinding kunnen vormen tussen vakbonden en hulporganisaties. Leefbaar loon Fairtrade-gecertificeerde bedrijven moesten al volgens de vorige normen voor werknemers in loondienst worden toegepast. Omdat er echter geen termijn was bepaald om deze eis uit te voeren en er geen oriëntatiewaarden werden gegeven voor een leefbaar loon, waaraan kon worden gerefereerd, was het bijna niet mogelijk deze eis in te voeren. Fairtrade International voert momenteel een project uit om te bepalen wat een leefbaar loon is. Eerst moet er een methodiek worden ontwikkeld om te kunnen berekenen wat een loon is waarmee in het levensonderhoud kan worden voorzien. Daarna moet op 2
Norm voor plantages herzien Stand: Januari 2014
basis van deze methodiek in alle landen met Fairtrade-gecertificeerde plantages worden berekend wat specifiek voor de regio een leefbaar loon is. De eerste waarderingsgrondslagen zijn al bepaald.
Deze onlangs bepaalde referentiewaarden zullen ervoor zorgen dat de eis om zich aan leefbare lonen te conformeren concreter wordt voor werkgevers en Fairtrade ze beter kan doorvoeren. Ondernemingen met arbeiders in loondienst zullen regelmatige loonsverhogingen voor hun werknemers met de vertegenwoordigers van de werknemers moeten uitonderhandelen waarbij er rekening wordt gehouden met de referentiewaarden van Faitrade International. Besluiten over het aanwenden van de Fairtrade-premie In de nieuwe norm krijgen de arbeiders het alleenbeslissingsrecht over de Fairtrade-premie waardoor de premie flexibeler kan worden gebruikt. Tot op heden werd deze beslissing gezamenlijk door de arbeiders en het management genomen. Volgens de nieuwe norm mag het management niet meer meebeslissen, maar speelt het slechts een adviserende rol in het Comité voor Fairtrade-premies (het vroegere “Joint Body”) Het management blijft wel bevoegd illegale projecten of projecten die het bedrijf kunnen schaden tegen te houden. Het Comité voor Fairtrade-premie roept minstens een keer per jaar een algemene vergadering van arbeiders bijeen om plannen voor de Fairtrade-premie voor te stellen en erover te stemmen. Arbeiders krijgen de gelegenheid om, zo nodig, tot 20 % van de Fairtrade-premie contant of in natura in gelijke delen onder elkaar te verdelen, Arbeidsmigranten In de nieuwe norm staan criteria die ervoor moeten zorgen dat de gunstige effecten van Fairtrade ook voor arbeidsmigranten merkbaar worden. Als arbeidsmigranten de meerderheid van de werknemers in loondienst vormen, hebben ze het recht zich tot 50% van de Fairtrade-premie contant uit te laten betalen. Dit is heel belangrijk voor arbeidsmigranten die thuis een gezin onderhouden.
3
Norm voor plantages herzien Stand: Januari 2014
In de nieuwe norm wordt er nadrukkelijker op gewezen dat arbeidsmigranten het recht hebben deel te nemen aan de besluitvorming over hoe de Fairtrade-premie moet worden gebruikt en dat alle arbeiders, inclusief arbeidsmigranten en uitzendkrachten, ook het recht hebben als arbeidersvertegenwoordiger of als lid van het Comité voor Fairtrade-premies te worden gekozen.
Een mijlpaal op onze reis De nieuwe norm voor werknemers in loondienst bevat nog een groot aantal andere criteria die de positie van de arbeiders verder moeten versterken. Fairtradegecertificeerde bedrijven moeten nu bepaalde maatregelen treffen om de gelijkheid van minderheden te waarborgen. Nu moet er nog vóór Fairtrade-certificering, in plaats van zoals nu binnen drie jaar na certificering, een werkende klachtenprocedure, onder andere tegen seksuele intimidatie, van kracht zijn. Een belangrijk criterium is ook dat de arbeidersvertegenwoordiging alle arbeiders over de resultaten van Fairtrade Audits moet informeren. We zien de nieuwe norm als een belangrijke stap op een lange weg om de positie van arbeiders op Fairtrade-boerderijen en -plantages te versterken. “We zijn nog lang niet klaar. De nieuwe norm biedt een ondersteunend kader voor ons werk en we moeten ons onvermoeibaar blijven inzetten om arbeiders te helpen een positie te bereiken waarin ze zichzelf vrij en sterk genoeg voelen meer Fairness voor hun werk af te dwingen", zegt Wilbert Flinterman, Senior Advisor Werknemersrecht en Vakbondsrelaties bij Fairtrade International. “We gaan nog meer partnerschappen opzetten met lokale vakbonden en internationale vakbondsfederaties, ons nog meer inzetten voor een eerlijke prijs voor producenten en een adequatere verdeling van de toegevoegde waarde in toeleveringsketens bevorderen.” In november 2013 heeft de Raad van Fairtrade International besloten over te gaan op de volgende stap voor de internationale strategie voor werknemersrechten: hierin moet het Fairtrade-model met betrekking tot werknemersrechten in kleine telersverenigingen (Small Producer Organisations) worden herzien en verbeterd, om toekomstige werknemers op coöperaties, vaak de armste en meest benadeelde mensen uit de maatschappij, beter te kunnen bereiken. Uit onderzoek blijkt dat de gunstige effecten van Fairtrade in het toenmalige model deze groep niet voldoende en evenwichtig bereiken. In november 2013 zijn de eerste voorstellen voor een werkplan aan de Raad van Fairtrade International voorgelegd en vanaf het voorjaar 2014 werd er met concrete stappen gestart.
4
Norm voor plantages herzien Stand: januari 2014
Gerelateerde links Nieuwe norm voor werknemers in loondienst - Hired Labour Standard http://www.fairtrade.net/hired-labour-standards.html Fairtrade-programma: werknemersrechten en vakbonden http://www.fairtrade.net/workers- rights.html
Bij vragen kunt u contact opnemen met Claudia Brück | Woordvoerder Telefoon +49 (0) 221-94 20 40-31 |
[email protected] TransFair e.V. Remigiusstr. 21 | 50937 Köln Telefoon +49 (0) 221-94 20 40-0 | Fax +49 (0) 221 – 94 20 40-40 info@ fairtrade-deutschland.de | www.fairtrade-deutschland.de Bestuur: Heinz Fuchs, Manager: Dieter Overath, Verenigingenregister Keulen: VR 16551, USt-IDNr.: DE 154 070 082
5
