Healthy Ageing 18 juni 2012

Center of Expertise Zorg / Healthy Ageing 18 juni 2012

12_0301

Inhoudsopgave

1

Inleiding .................................................................................................................................................... 2

2 Missie, visie en doelen............................................................................................................................ 4 2.1 Aanleiding............................................................................................................................................... 4 2.2 Het Concept ........................................................................................................................................... 5 2.3 Inhoudelijke focus ................................................................................................................................ 7 2.4 Missie en visie ....................................................................................................................................... 8 2.5 Doelstellingen ........................................................................................................................................ 9 3 De netwerkorganisatie .......................................................................................................................... 11 3.1 Deelnemende bedrijven ..................................................................................................................... 11 3.2 Deelnemende zorgen welzijnsinstellingen ................................................................................. 13 3.3 Deelnemende kennisinstellingen..................................................................................................... 15 3.4 Deelnemende hogescholen ................................................................................................................ 17 3.5 Deelnemende ROC’s ........................................................................................................................... 22 3.6 Samenwerking met bestaande netwerkorganisaties .................................................................... 23 3.7 Steun vanuit overheden ..................................................................................................................... 24 4 Businessmodel ........................................................................................................................................ 25 4.1 Functies van CoE Zorg HA ............................................................................................................... 25 4.2 Proposities ............................................................................................................................................ 27 5 Risicoanalyse ........................................................................................................................................... 30 5.1 Risicoanalyse ......................................................................................................................................... 30 5.2 Marktbewerking .................................................................................................................................. 31 6 Uitvoering................................................................................................................................................ 33 6.1 Implementatieaanpak ......................................................................................................................... 33 6.2 Projectmatige uitvoering van de voorbereidingsfase................................................................... 33 6.3 Uitwerking van de deelprojecten .................................................................................................... 34 7

Organisatie en Governance .................................................................................................................. 36

8

Begroting ................................................................................................................................................. 38

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 1

1 Inleiding De overheid maakt zich sterk voor de economische- en maatschappelijke ontwikkeling en ’investeert’ daarom in de topsectoren, waaronder Life Sciences & Health, en in zorg en onderwijs. De overheid vraagt aan de hboinstellingen om Centers of Expertise (hierna: CoE) op te richten, waarin bedrijfsleven, onderwijs en onderzoek gezamenlijk de grote maatschappelijke en economische uitdagingen aanpakken. In het hoofdlijnenakkoord OCW en HBO-Raad (12 december 2011) staat daarover het volgende: Elke hogeschool heeft één of meerdere kenniscentra (Centers of Expertise) waaraan een hoogwaardig onderwijsaanbod is verbonden met praktijkgericht onderzoek en waarbij nauw wordt samengewerkt met het werkveld en waarbij de aandacht gericht wordt op kenniscirculatie en valorisatie. Centers of Expertise zijn instrumenten om in de context van de topsectoren en maatschappelijke uitdagingen tot thematische profilering te komen waarbij in een publiek-private constructie praktijkgericht onderzoek, onderwijs en valorisatie in samenhang worden ingezet. Daarbij richten de hogescholen zich waar relevant op de topsectoren. Nederland, zorg, welzijn en Healthy Ageing Het op te richten Center of Expertise Zorg / Healthy Ageing (hierna: CoE Zorg HA) richt zich op de maatschappelijke- en economische uitdagingen in de zorgsector. Deze sector heeft te maken met vergrijzing, ontgroening, individualisering en technologische innovaties (KPMG 2011). Door o.a. de vergrijzing stijgen de zorgkosten enorm. Daarnaast geldt dat de zorgbehoeften stijgen, maar tegelijk kent de zorg substantiële kraptes1 en een groeiend tekort aan arbeidskrachten. Voor Noord Nederland geldt daarnaast dat in de ‘krimpgebieden’ de kwaliteit van zorg nog extra onder druk staat. Het CoE Zorg HA is voor Noord Nederland een volgende stap in aansluiting op eerdere initiatieven. Deze initiatieven hebben geleid tot het ontstaan van netwerken en programma’s binnen de thematiek van Healthy Ageing. Het UMCG ontwikkelde het thema Healthy Ageing als eerste, onder andere door grote projecten als de biobank Life Lines en het European Research Institute for the Biology of Ageing (ERIBA). In het Akkoord van Groningen hebben UMCG, RUG, Hanzehogeschool Groningen en Gemeente Groningen Healthy Ageing als één van de speerpunten gekozen. Kennisinstellingen, bedrijven en overheden hebben zich in 2009 verbonden in het Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN). Het Zorg Innovatie Forum maakt deel uit van het HANNN en verbindt een groot aantal zorgen welzijnsinstellingen, zorgverzekeraars en kennisinstellingen. Binnen de Hanzehogeschool Groningen is Healthy Ageing een zwaartepunt: het is de centrale thematiek van kenniscentrum CaRES, en andere kenniscentra werken vanuit hun eigen context aan de Healthy Ageingthematiek. De gezamenlijke noordelijke hogescholen hebben bovendien in het sectorplan “Scholen voor Ambitie” Healthy Ageing gekozen als een gezamenlijk gedragen strategische thema. Het CoE Zorg HA sluit derhalve aan bij belangrijke regionale zwaartepunten. Het center wordt gedragen door een stevig netwerk van partners: diverse zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven, UMCG, de vier noordelijke hogescholen (8.000 studenten in zorg en welzijn), de noordelijke ROC’s. Binnen het netwerk van hogescholen is al een flink volume aan praktijkgericht onderzoek: tientallen promotie- en onderzoeksprojecten , kenniscentra en lectoraten op thema’s als zorg, welzijn, sport, voeding, e-health, arbeid, wonen, kunsten, medische technologie en ondernemerschap (totaal meer dan € 2000.000 aan onderzoeksactiviteiten. Kennisinstellingen en bedrijven werken samen aan innovatieve projecten. Voorbeelden daarvan zijn:  

1

het project Food Circle met Innexus, een cluster van MKB bedrijven op het gebied van voedingsmiddelentechnologie; het project Springboard, waarin op medisch technologisch gebied wordt samengewerkt met een cluster van MKB bedrijven.

Noordelijke Arbeidsmarkt Verkenning 2010. Intussen heeft Zorgplein Noord een versie van 2012.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 2

Op terrein van e-Health werken kennisinstellingen samen ICT bedrijven. Voorts lopen er tientallen praktijkprojecten waarin docenten, onderzoekers, studenten en de beroepspraktijk samenwerken. De partners van het CoE Zorg HA staan dus nu al borg voor veel activiteiten, menskracht en expertise. Het CoE Zorg HA sluit tevens aan bij de topsector Life Sciences & Health. De Human Capital Agenda van deze topsector vraagt om nieuwe opleidingen voor specialismen in de ontwikkeling van gezondheidstechnologie, om goede inbedding van gezondheidstechnologie in de curricula van de overige opleidingen, om intensieve samenwerking tussen moderne gezondheidszorgpraktijken, bedrijfsleven en opleidingen en om het verbeteren van de aantrekkelijkheid van de sector, de opleidingen en het werken in de zorg. Ook is er een sterke verbinding met Europa. De Europese Unie heeft Healthy Ageing benoemd als een van de ‘grand societal challenges’ van de komende periode, en de noordelijke partners sluiten daarom aan op het European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing. De prioriteiten die door het EIP AHA zijn vastgesteld gaan doorwerken in de komende onderzoeksprogramma’s onder Horizon 2020. Daarop is het CoE Zorg HA voorbereid. Diverse partners van het HANNN hebben al veel ervaring met Europese onderzoeken innovatieprojecten op dit terrein en door de bundeling van expertise en menskracht zal dit CoE Zorg HA nog beter in staat zijn om zorg te innoveren in de dagelijkse praktijk en de oplossingen te implementeren en op te schalen naar Nederlandse en Europese toepassing. Dit businessplan is de afgelopen maanden ontwikkeld in nauwe samenwerking met de in het plan genoemde bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen en onderwijsen kennisinstellingen. Er zijn diverse bijeenkomsten georganiseerd waarin de ideeën zijn besproken en het gedachtegoed van dit CoE Zorg HA is gevormd en ontwikkeld en de volgende 5 samenhangende hoofdfuncties zijn bepaald: praktijkgerichtonderzoek, innovatiewerkplaatsen, onderwijsontwikkeling, business development en informatievoorziening en communicatie. Dit plan is dan ook een breed en met enthousiasme en overtuiging gedragen plan dat Nederland helpt om zorginnovatie daadwerkelijk te realiseren en de betrokken partijen zijn dan ook bereid om deel te nemen en risico te dragen om innovatie van zorg en welzijn in de praktijk een flinke impuls te geven. Wij hopen dat we ons enthousiasme aan u over kunnen brengen. Dit       

businessplan is als volgt opgebouwd: Hoofdstuk 2 beschrijft de visie, missie, doelstellingen en het concept. Hoofdstuk 3 toont de partners van het CoE Zorg HA. Hoofdstuk 4 beschrijft het businessmodel met de daarbij horende functies en de proposities. Hoofdstuk 5 toont de SWOT analyse en beschrijft hoe bedreigingen gepareerd worden. Hoofdstuk 6 beschrijft de aanpak voor realisatie en ontwikkeling van het CoE. Hoofdstuk 7 beschrijft de governance. Hoofdstuk 8 toont de exploitatie begroting.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 3

2 Missie, visie en doelen 2.1

Aanleiding

De zorgkosten stijgen de komende jaren en drukken steeds zwaarder op de collectieve uitgaven. Door vergrijzing en technologische ontwikkelingen (toename van zorgdiagnose) neemt de vraag naar zorg de komende jaren verder toe. We leven langer en we kunnen meer ziektes of afwijkingen eerder diagnosticeren en behandelen. Er is een toename van het aantal chronisch zieken en er zijn steeds meer kwetsbare groepen die behoefte hebben aan zorg. Voorbeelden hiervan zijn mensen die door een ongezonde leefstijl fysieke én psychische beperkingen krijgen en ouderen die door fysieke problemen meer en meer geïsoleerd raken en daardoor psychische problemen krijgen. Zeker voor ouderen geldt dat hun mate van zelfstandig kunnen functioneren en de wijze waarop zij deel uitmaken van een sociale omgeving, bijdraagt aan hun welzijn. Niet alleen ouderen hebben meer zorg nodig. Dit geldt ook voor de jeugd. De gezondheidsproblematiek van jongeren neemt door hun ongezonde leefstijl steeds meer toe, met name bij kwetsbare groepen met een lage Sociaal Economische Status (SES). Deze groep groeit nog steeds, zoals blijkt uit de toename van het beroep op de jeugdzorg, speciaal onderwijs en de GGZ. De basis voor gezond ouder worden, wordt gelegd in de jeugd. Een belangrijke vraag is dus hoe we (aspirant) professionals in zorg en welzijn, het welzijn, de educatie en de sport zo kunnen toerusten dat zij optimaal bijdragen aan gezondheid en participatie in de hele levenscyclus van mensen. Daarbij is naast een gezonde leefstijl ook het vermogen tot zelfsturing en adaptatie van belang. Uitdagingen voor een gezonde zorg, Vermeend, Van Boxtel2. De uitdagingen en mogelijkheden van de zorgsector zien er als volgt uit:  Een substantieel groeiende zorgvraag, maar vooral een veranderende zorgvraag.  Meer medische mogelijkheden en meer kennis daarover bij het publiek.  Een kritische zorgconsument en burgers die op zoek zijn naar gezondheid.  Tegelijkertijd een dubbele rem op dit groeipotentieel: de arbeidsmarkt en het zorgbudget. Met de huidige zorgen welzijnsaanpak en de geldende arbeidsmarktkrapte kunnen we de groeiende vraag niet aan. Ook wordt zorg en welzijn te duur en leiden we maatschappelijke en economische schade3. Er moeten oplossingen gevonden worden die tegemoet komen aan het beheersen van de zorguitgaven en aan de krapte op de arbeidsmarkt. Deze oplossingen moeten ook bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van leven en zorg. Ze moeten de zorg toegankelijker maken, rekening houdend met het feit dat de burger zich meer manifesteert als een kritische zorgconsument die op basis van informatie eigen keuzes maakt. De burger als ‘afnemer‘ maakt o.a. via patiëntenorganisaties duidelijk hoe ze de toekomstige zorg ziet. De burger is daarmee een actieve participant in dit proces. Investeren in kennis over Healthy Ageing - gezond en actief ouder worden - levert aanzienlijke maatschappelijke en economische baten op. Zo kan het gezondheidsverlies als gevolg van veroudering met een derde afnemen en kunnen de zorguitgaven in 2050 in het meest optimistische scenario beperkt worden tot een kleine 18% van het bruto binnenlands product (BBP). Bovendien draagt het bij aan extra arbeidsparticipatie, wat kan oplopen tot ruim 150.000 personen in 2050. Dit blijkt uit onderzoek van econoom Marc Pomp, in opdracht van het Universitair Medisch Centrum Groningen UMCG. In de Beleidsagenda 2012 beschrijft VWS de maatschappelijke opgave om de zorg anders, beter en toekomstbestendig te organiseren, zodat de zorg ook in de toekomst gezond en betaalbaar blijft. Zorg- en welzijnsinstellingen, welzijnsinstellingen en bedrijven zijn hier al heel actief mee bezig. Ze stellen zich de vraag hoe de toekomstige zorg er uitziet. Met hen zal de burger als (zorg)gebruiker, als mondige deelnemer in het proces, meedenken, meepraten en vormgeven aan de zorg van de toekomst. Hoe verbeteren we toekomstige zorgprocessen, wat zijn de kenmerken van de nieuwe zorgpraktijk en de nieuwe zorgprofessional, hoe komen we tot een meer vraaggestuurde en beter geïntegreerde zorgverlening, op welke wijze kunnen we gebruik maken van nieuwe technologieën? Daarnaast leven er vragen over het wonen (van ouderen) in de toekomst. Wat 2 3

Uitdagingen voor een gezonde zorg, Willem Vermeend & Roger van Boxtel, 2010 Gezond en actief ouder worden, Marc Pomp, UMCG, november 2011

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 4

zijn de kenmerken van het nieuwe woon- en zorgconcept? Hoe verloopt het monitoren van chronisch zieken die thuis wonen, hoe kunnen mensen thuis meer aan zelfdiagnostiek doen, welke technische hulpmiddelen zijn nodig en hoe kunnen die het beste worden gebruikt? Op welke wijze wordt de oudere ondersteund door activiteiten ingezet vanuit de welzijnsorganisaties die de eenzaamheid van deze leeftijdsgroep beperken? Hoe kunnen ouderen gezond blijven eten, welke sociale leefvormen helpen hierbij? Allemaal vragen waar het CoE Zorg HA een belangrijke rol bij zal vervullen door de zorginnovatie in de praktijk te laten plaatsvinden, de kennis daaruit te oogsten voor nieuw en beter onderwijs in wo, mbo en hbo en voor nieuwe praktische toepassingen en nieuwe commerciële producten en diensten. 2.2

Het Concept

Het CoE Zorg HA streeft er naar oplossingen aan te dragen die de zorg anders, beter en goedkoper organiseert. Het CoE Zorg HA verbindt daartoe bedrijven en de zorgpraktijk met onderwijs & onderzoek. Nu al zijn er veel initiatieven van zorgen welzijnsinstellingen en bedrijven om bijvoorbeeld de huidige zorgpraktijk aan te passen, processen te optimaliseren, knelpunten op te lossen en nieuwe technieken uit te proberen. Deze initiatieven zijn echter kleinschalig. Vele stoppen voortijdig en resultaten niet gedeeld. Deze initiatieven worden door het CoE Zorg HA uitgebouwd tot zorginnovatieprojecten.

Innovatiewerkplaatsen

De projecten worden voornamelijk uitgevoerd in lokale innovatiewerkplaatsen (vergelijkbaar met living labs, maar met een sterk praktijkkarakter en een mix van betrokkenheid van bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen, onderwijsen kennisinstellingen). Deze bevinden zich in of in de buurt van zorgen welzijnsinstellingen, dicht bij de professional en dicht bij de burgers. Het zijn ‘proeftuinen’, waarin onderzoekers, docenten, studenten (uit MBO én HBO), bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen gezamenlijk werken aan oplossingen. De innovatiewerkplaatsen vormen gezamenlijk een innovatienetwerk in Noord Nederland. Het CoE Zorg HA initieert en begeleidt de vorming van de werkplaatsen, coördineert de projecten en schaalt de oplossingen op naar een nationaal en Europees niveau. Noord Nederland wordt daarmee de proefregio van Healthy Ageing voor Nederland en een van de proefregio’s voor Europa. Innovatiewerkplaatsen zijn voor de samenwerkende partners een bekend fenomeen. De hogescholen en ROC’s hebben de nodige innovatiewerkplaatsen of daarop lijkende werkvormen. Stenden Hogeschool en het Alfacollege hebben in 2009 het dubbellectoraat ‘Duurzame innovatie in de regionale kenniseconomie door kennisallianties tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven’ opgericht. Hierin wordt onderzocht wordt hoe middelbaar- en hoger beroepsonderwijs en bedrijfsleven elkaar in de regio kunnen faciliteren, stimuleren en versterken. Resultaat is onderwijsvernieuwing: multidisciplinair, multilevel, gericht op regionaal-economische thema’s, in co-makership met clusters van bedrijven en leren op de werkplek. Het Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool heeft bijvoorbeeld ‘kenniswerkplaatsen’ in het curriculum verweven, die nauw samenwerken met de beroepspraktijk. Een van deze kenniswerkplaatsen onderzoekt samen met o.a. het UMCG innovaties en betere interventies voor gezonde leefstijl. Bij de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden is o.a. de Kenniswerkplaats Noordoost Fryslân opgericht, een innovatieplek, werkatelier en kennisnetwerk voor studenten, docenten, kennisinstellingen, experts, ambtenaren, ondernemers en burgers. De betrokken ROC’s hebben multilevel learning (dus ook samenwerking hbo, mbo, praktijk) tot kern van hun onderwijs gemaakt, de betrokken hogescholen hebben praktijkgericht onderzoek in het onderwijs verweven en staan voor praktijkgericht onderwijs in authentieke beroepssituaties. Alle bij het CoE Zorg HA betrokken onderwijsinstellingen dragen dus het concept ‘innovatiewerkplaatsen’ en hebben de nodige ervaring en expertise op dit gebied. Alle partners zijn voorstander van ‘multilevel learning’. Ook bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen zijn enthousiast en hechten belang aan dit concept. Voor een netwerk van innovatiewerkplaatsen is commitment, ervaring en expertise nodig en in al deze voorwaarden is voorzien.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 5

EDR Oldenburg Bremen

• • • •

Burgers en professionals Marktpar jen Wetenschap Onderwijs

EDR Osnabruck

Den Haag

Brussel

Werkwijze

De marktpartij komt met de vraag en kennis van de huidige situatie. Onderzoekers zijn op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen, brengen hun eigen kennis in en zorgen voor een goede aanpak van het onderzoek. Studenten spelen een belangrijke rol bij de uitvoering van het onderzoek en leren hands on de nieuwe praktijk. Het CoE Zorg HA bewaakt dat het onderzoek goed aansluit op vragen uit de praktijk, regisseert de start van het onderzoek, koppelt de juiste partners, bewaakt en ondersteunt de kwaliteit en de voortgang en deelt de resultaten en bevindingen voor verder gebruik. Altijd zijn zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven en partners van het CoE Zorg HA actief leidend en betrokken. Zij bepalen in een innovatiewerkplaats wat er gebeurt en zijn daarmee de katalysator voor innovaties, resulterend in nieuwe producten en diensten. Het CoE Zorg HA is vooral de verbinder en waar nodig en gevraagd ondersteunt en initieert het initiatieven. Het verzorgt daarmee de ontwikkeling en circulatie van kennis naar nieuwe toepassingen in de zorgpraktijk, “nieuw onderwijs” en nieuwe business toepassingen op basis van een professionele aanpak met betrokkenheid van ervaren ondernemers. Ook voert het CoE Zorg HA overleg met VWS en OCW om, waar nodig, de innovaties te verankeren in nieuwe wet- en regelgeving. De nauwe betrokkenheid van onderzoekers leidt tot wetenschappelijk onderbouwde resultaten. Deze resultaten worden niet alleen gebruikt voor innovatie van de zorgpraktijk, maar ook voor aanpassing en vernieuwing van de hogere en middelbare beroepsopleidingen. Er zullen (talenten)programma’s ontwikkeld worden voor thema’s als zorginnovatie, zorg en technologie, arbeidsparticipatie en maatschappelijke participatie en Healthy Ageing. Deze thema’s komen ook aan bod in de onderzoek leerlijnen binnen de diverse deelnemende hogescholen. Onderwijsontwikkeling betekent ook investeren in verdere professionalisering van docenten, door het continu blijven opdoen van actuele kennis van de veranderende beroepspraktijk en de training van hun onderzoeksvaardigheden. Studenten participeren in het onderzoek. Dit vergroot hun analytische en onderzoekende vermogen. Ze worden opgeleid tot innovatieve professionals, op middelbaar-, bachelor – én masterniveau. Ze kunnen later leiding geven aan innovatie van de zorg en die de zorg uitvoeren. Ook de zorgprofessionals van nu worden bijgeschoold via maatwerkprogramma’s. Thema voor deze programma’s zijn: medische technologie, e-Health, multidisciplinaire samenwerking en nieuwe (beter geïntegreerde) organisatie van de zorg.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 6

2.3

Inhoudelijke focus

Het CoE Zorg HA heeft de volgende inhoudelijke focus:  Gericht op de combinatie van preventie, zorg en welzijn. Uitgangspunt daarbij is om de burgers zo lang mogelijk uit de zorg te houden en hun maatschappelijke participatie en arbeidsparticipatie zo veel mogelijk te bevorderen.  Gericht op burgers als doelgroep, met daarbij aandacht voor de volledige levensloop (van jeugd naar ouderen). Gezonde leefstijl in de jeugd is immers een essentiële voorwaarde voor ‘gezond ouder worden’ van de ouderen.  Gericht met name op bewegen en voeding en de context van leren, arbeid, wonen en maatschappelijke participatie. Centrale vraag daarbij is hoe een gezonde leefstijl bevorderd kan worden, welke leefstijlinterventies daarbij gewenst zijn en hoe die in de praktijk geïmplementeerd en geëvalueerd kunnen worden. Uitgangspunt daarbij is versterken van het vermogen tot zelfsturing en adaptatie en van de sociaalfysieke omgeving.  Gericht op het bevorderen van sociale participatie en het voorkomen van eenzaamheid onder met name ouderen. Aandacht voor preventie van depressies, angsten, e.d. bij deze doelgroep, gericht op het langdurig behoud van de zelfstandigheid.  Gerichte aandacht voor technologie en ICT (e-health) ter verbetering van de zorg. Het gaat hierbij om technologie ter ondersteuning van zowel de professionals als de burgers.  Gericht op kostenreductie van zorg door eerder genoemde preventie en procesverbetering in de bedrijfsvoering, t.b.v. kwaliteits- en productiviteitsverbetering in de zorg. Centraal hierin staat betere integratie (om de huidige versnippering in de zorg te adresseren) en betere vraagsturing (inspelend op de veranderende rol van burgers/cliënten).  Gericht op versterking van het vakmanschap van professionals in het licht van alle hierboven genoemde punten. Centrale vraag daarbij is hoe het beroep, de welzijns- en zorgpraktijk en de competenties van de professionals zich ontwikkelen en hoe dat in de praktijk geïmplementeerd en geëvalueerd wordt. De ambitie van het CoE Zorg HA is daarmee gericht op betere preventie (door bevordering van gezonde leefstijl) en een meer geïntegreerd zorg en welzijnsaanbod met meer vraagsturing. Het CoE realiseert dit door voorlichting en door het ontwikkelen en implementeren van interventies om burgers langer gezond en vitaal te houden en hun welzijn te bevorderen. Anderzijds wordt de zorg zelf geïnnoveerd door de preventieaanpak (voeding, beweging, leren, arbeidsparticipatie en maatschappelijke participatie) er in onder te brengen en door de zorg zo in te richten dat ze beter aansluit op de veranderde rol en behoefte van burgers. Verbetering bedrijfsvoering, financieel, juridisch, etc.

Maatschappelijke context: Wonen, werken, leren, participatie

Organisatorische context: Vakmanschap, voorwaarden, bedrijfsvoering

Burgers

Professionals Doelgroepen

Voeding, bewegen Technologie, e-Health

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 7

2.4

Doelgroepen

Doelgroepen voor de bovenstaande focus zijn zowel de burgers als professionals in de zorg. De ontwikkelingen in de zorgprocessen, programma’s en projecten die zich richten op zorg en welzijn in de (nabije) toekomst, dienen samen met de burger vorm te krijgen. Zoals de burger meer en meer wordt aangesproken op de eigen verantwoordelijkheid om “gezond ouder te worden”, zelf meer regie neemt over het eigen zorgproces, zo zal de innovatie van meet af aan in samenspraak dienen te worden ontwikkeld: “patiënt en professional worden….coproducent” (RVZ, perspectief op gezondheid 20/20, aug. 2010). De burger in de context van wonen, werk en andere vormen van maatschappelijke participatie. De professional in de context van de organisatie en keten waarin hij of zij werkt, de bedrijfsvoering en de wettelijke en financiële kaders waarin het werk plaatsvindt. De nieuwe ontwikkelingen in de zorg stellen andere eisen aan de professional: er wordt een groter beroep gedaan op zijn analytisch vermogen en zijn vermogen om processen en werkwijzen te verbeteren, en de zo wenselijke betere integratie in de zorg komt alleen van de grond als zorgprofessionals in staat zijn tot discipline overstijgende samenwerking met de andere professionals in de keten. We streven daarom naar een Tshaped zorgprofessional. Een professional die zijn eigen vak uitstekend beheerst en tegelijkertijd de verbinding met andere disciplines kan maken, samenwerkt en vanuit analyse situaties en processen verbetert. Wij geloven in onderwijs dat over de grenzen van het bestaande beroep heen kijkt en kijkt naar de beste benadering voor ieder individu. Juist daar zijn innovaties mogelijk. Juist daar valt in samenwerking met het werkveld evidence based en vanuit een (multifunctionele) benadering winst te halen, zowel preventief als curatief. Het CoE Zorg HA zal de wenselijke competenties van deze T-shaped professional expliciteren en in het onderwijs verankeren, en biedt de studenten (en professionals die na- of bijscholing volgen) via de innovatiewerkplaatsen een prima leerwerkomgeving om zich als T-shaped professional te ontwikkelen. 2.5

Missie en visie

De missie: Het CoE Zorg HA is een netwerk van bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen, onderwijsen kennisinstellingen die gezamenlijk praktische innovatie van preventie en zorg bewerkstelligen en kennis daarover ontwikkelen voor nieuw en beter onderwijs, verbetering van de beroepspraktijk, vergroting van gezondheid, welzijn en participatie van burgers (jong en oud), nieuwe markttoepassingen, dienstverlening aan bedrijven en instellingen te bieden en aan fondsenwerving te doen. De visie: Het CoE Zorg HA gaat uit van vraaggestuurde zorginnovatie en van participerend burgerschap als een van de belangrijke veranderingen in de zorg en preventie van zorg. Voor een gezond leven zijn zinvolle participatie in de samenleving, een gezonde levensstijl en goede zorg nodig. Daarvoor zijn doorbraken nodig op (de snijvlakken tussen) de domeinen arbeid, leefomgeving, voeding, geneesmiddelen, zorgtoerisme en recreatie. Gezondheid en welzijn trekken daarin samen op. Innovatie van zorg vindt plaats bij burgers en vanuit zorginnovatiewerkplaatsen, dicht bij de zorgen welzijnsinstellingen, de bedrijven, de professionals èn dicht bij en met die burger. Het CoE start met bestaande zorginitiatieven van onze partners, deelnemende bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen. Deze initiatieven zijn nu nog vaak kleinschalig en hebben nog niet de kracht om tot een grootschalige oplossing uit te groeien. Dat blijkt uit evaluatie van eerdere zorginnovatieprojecten. Ook succesvolle pilots bloeden vaak dood omdat geen van de betrokken partijen de massa heeft om de pilotresultaten op te schalen en te implementeren. Voor veel bedrijven is de afstand tot een aantrekkelijke markt nog te groot, zorginstellingen kunnen de uitrol bij collega organisaties er niet bij organiseren en voor de wetenschap is er te weinig vernieuwing als bron voor wetenschappelijke publicatie. Mede daardoor is er te weinig multidisciplinaire samenwerking tussen zorg en welzijnsinstellingen, bedrijven, onderzoekers en onderwijs. Daardoor zijn de resultaten niet alleen te kleinschalig, maar ook te disciplinegebonden en te weinig ‘integraal’. Het CoE Zorg HA vult deze lacune op door deze lokale initiatieven te laten groeien en op te schalen naar een implementatie op regionaal en (inter)nationaal niveau. Als netwerk van de innovatie van de zorgen welzijnspraktijk, kan en wil het CoE Zorg HA namens de betrokken partijen bijdragen aan de beleidsontwikkeling in Nederland en specifiek, advisering van de betreffende ministeries op dat terrein. Daartoe wordt een netwerk van praktijk innovatiewerkplaatsen ingericht, waarbinnen de nu nog vaak ontbrekende focus, massa en synergie wél mogelijk is en resultaat geboekt kan worden met de innovatie van de zorgen welzijnspraktijk. Een netwerk bovendien dat wél de snijvlakken van verschillende disciplines benut.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 8

2.6

Doelstellingen

Onderstaande tabel bevat het uit de missie afgeleide hoofddoel van het CoE Zorg HA. Dat doel is de basis van de subdoelstellingen en de prestatie indicatoren voor de komende 4 jaar. Missie Het CoE Zorg HA is een netwerk van bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen, onderwijsen kennisinstellingen dat gezondheid en participatie van burgers wil bevorderen, door kennisontwikkeling, beroepsinnovatie, onderwijsvernieuwing nieuwe markttoepassingen, dienstverlening aan bedrijven en instellingen te bieden en aan fondsenwerving te doen.

Hoofddoel (4jr) CoE Zorg HA heeft een netwerk van ruim 30 zorginnovatiewerkplaatsen gerealiseerd in Noord Nederland, waar tientallen praktijkgerichte onderzoeken en implementaties van nieuwe zorg en preventie oplossingen plaatsvinden en waarvan de resultaten opgeschaald worden naar landelijke en eventueel internationale toepassing en ingebed worden in nieuw en verbeterd onderwijs. Het CoE Zorg HA levert met dit doel een bijdrage aan de nationale doelstellingen (VWS agenda): • Reductie van het beroep op professionele zorg kosten door burgers langer gezond thuis te laten wonen • Verhoging van de arbeidsparticipatie van burgers • Verhoging van de maatschappelijke participatie van burgers • Voldoende en goed opgeleid personeel • Zorgverleners worden goed en op de juiste plek ingezet De bijdrage van het CoE Zorg HA aan de realisatie van de bovengenoemde doelstellingen komt onder andere tot uiting in: • het ontwikkelen van een netwerk van innovatiewerkplaatsen • het initiëren en uitvoeren van praktijkgerichte onderzoeksprojecten (multidisciplinair); • het stimuleren en ondersteunen van onderwijsontwikkeling; • het, tezamen met bedrijven, kennis naar de markt brengen • het geven van informatie en voorlichting aan professionals en burgers • het vertalen van lokale oplossingen naar landelijke- en internationale toepassingen

Subdoelstellingen Het CoE ontwikkelt in de periode tot 2017 een netwerk van innovatiewerkplaatsen.

In een periode van vier jaar initieert en voert het CoE praktijkgericht onderzoek uit, (4 grote- en 15 kleinere onderzoeksprojecten). Het CoE Zorg HA actualiseert onderwijs en ontwikkelt nieuw onderwijs ten behoeve van het hbo en het mbo (in samenwerking met mbo, hbo en zorgen welzijnsinstellingen).

Versie 1.0

18 juni 2012

Prestatie indicatoren • Aantal innovatiewerkplaatsen • Aantal deelnemende bedrijven/zorgen welzijnsinstellingen • Aantal deelnemende onderwijsinstellingen/ kennisinstellingen • Aantal hbo en mbo stagiaires • Aantal onderzoeksprogramma’s met aandacht voor leren, voeding, bewegen (sport) • Kleinere onderzoeksprojecten • Aandacht voor ouderenzorg in de verpleegkundige- en de paramedische, welzijn en aanverwante hbo- en mboopleidingen • Aandacht voor technologie en e-health in bovengenoemde opleidingen • Hoeveelheid ontwikkeld onderwijs op basis van input van de partners (zorgen

Waarde jaar 1 en 2 • 15 • 10/15

Waarde jaar 3 en 4 • 30 • 15/25

•

5/3

•

8/5

• •

25/10 5

• •

50/50 15

•

20

• 50 Verdubbeling aantal ects. Verdubbeling aantal ects. Verdubbeling aantal ects.

pagina 9

Er zijn in de periode tot 2017 innovaties/toepassingen/ producten die geschikt zijn voor de markt (valorisaties)

• • • •

Het CoE Zorg HA is financieel gezond en haar inkomsten dekken de kosten. 2.7

•

welzijnsinstellingen en bedrijven) Aantal innovaties Aantal regionale toepasbare zorginnovaties Aantal nationaal toepasbare zorginnovaties Aantal europees toepasbare zorginnovaties Financiële bijdrage van partners (cash inkomsten) binnen 4 jaar.

• •

20 10

• •

40 20

•

5

•

10

•

1

•

4

•

€ 50.000,-

•

pm

Werkwijze en fasering

We realiseren ons dat we een grote ambitie hebben op het brede domein van zorg en welzijn. Maar dat is passend en nodig is voor een CoE Zorg HA met landelijke meerwaarde. We kunnen niet alle ambities tegelijkertijd realiseren en daarom faseren we onze aanpak en gaan we uit van een decentrale benadering voor innovaties in de zorgen welzijnspraktijk. Verder zoeken we in de aanpak een specifieke mix van integrale en specialistische projecten. In de integrale projecten brengen we de verschillende aspecten van vitaal en gezond ouder worden bijeen. In specialistische projecten zoomen we in op de toepassing van specifieke oplossingen en technieken in de zorgpraktijk. Op het centrale niveau binnen het CoE brengen we die ontwikkeling weer bij elkaar. Ten aanzien van de fasering worden na de start zo snel mogelijk nieuwe initiatieven aan de innovatiewerkplaatsen toegevoegd. De opgedane kennis wordt geoogst en onder andere gebruikt voor de (door)ontwikkeling en vernieuwing van het beroepsonderwijs. Nieuwe kennis wordt tevens geïmplementeerd bij onze partners en andere geïnteresseerde marktpartijen en bedrijven. Het CoE Zorg HA betrekt in haar werkwijze altijd een combinatie van zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven en onderwijsen kennisinstellingen die gezamenlijk op zoek zijn naar “innovaties van de dagelijkse praktijk” die direct geïmplementeerd worden in die praktijk en in het onderwijs. De eerste 2 jaar richten we ons op de opbouw van de regionale innovatiewerkplaatsen met de partners en volgen we de nationale en internationale ontwikkelingen. In het derde en vierde jaar zullen we ons richten op de nationale implementatie van de regionale zorgen welzijnsinnovaties en leveren we een bijdrage aan internationale toepassingen.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 10

3 De netwerkorganisatie In het noorden bestaat al een uitgebreid en sterk netwerk op het gebied van Healthy Ageing. Deze kracht wordt uitgebouwd door het CoE Zorg HA dat bij de start bestaat uit een kern van primaire partners, bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen, UMCG, de 4 noordelijke hogescholen en de ROC’s. Iedere partner brengt haar eigen samenwerkingspartners in. Hierdoor ontstaat een groot en zich uitbreidend netwerk waarin zorgen welzijnsinstellingen en bedrijven sterk vertegenwoordigd zijn. Zo brengen bijvoorbeeld alle hogescholen en de participerende ROC’s relaties in met tientallen bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen. Ook werkt het CoE nauw samen met de bestaande krachtige Noordelijke netwerken van HANNN en ZIF. Bovendien wordt de samenwerking besproken met belangenorganisaties van burgers zoals de ANBO en verschillende patiëntenverenigingen zoals de NPCF. Zo functioneert het CoE vanaf het begin als collectief en netwerkorganisatie, en als versterking van de bestaande netwerken. Organisatorisch wordt sterk ingezet op partnerschappen tussen onderwijs en bedrijfsleven die in co-makership tot innovaties komen. De innovatiewerkplaatsen zijn een sleutel in dat concept. Daar komen bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen en onderwijs en onderzoek bij elkaar, vaak op eigen initiatief, soms met extra stimulans. Kenmerkend is wel dat de initiatieven door het CoE verbonden worden om de kennis te kunnen delen en van elkaar te kunnen leren. Ook om kracht te ontwikkelen waardoor je samen een ontwikkeling wel van de grond krijgt terwijl dat alleen niet lukt. Het CoE zien we daarom meer als een bundeling van decentrale ontwikkelingen door de hele regio, nuttig voor Nederland en Europa. Dit hoofdstuk biedt een overzicht van de deelnemende bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen, kennis- en onderwijsinstellingen. 3.1

Deelnemende bedrijven

Bedrijven dragen vooralsnog per jaar gezamenlijk ca. € 170.000,- bij. Daarnaast is er een cash bijdrage van € 12.500,Bedrijven hebben belang bij praktijkgericht onderzoek, het signaleren van marktkansen en het genereren en marktrijp maken van innovaties in de zorg. Ze treden op als opdrachtgever voor praktijkgericht onderzoek en als samenwerkingspartner voor de business development activiteiten. Als samenwerkingspartner brengen ze menskracht, producten, faciliteiten, expertise en geld in. Het CoE Zorg HA voorziet in het marktrijp maken van nieuwe oplossingen, diensten en producten door in te zetten op het op grotere schaal implementeren van succesvolle pilots. Innovatiewerkplaatsen spelen hierin een centrale rol als praktijkomgeving en een aantal bedrijven treedt daarin op als adviseur en begeleider van het business development proces. Dat proces bestaat globaal uit de volgende stappen:      

Identificatie en verificatie van ideeën en plannen (2 pg pitches). Beoordeling en selectie van de plannen en de betreffende ondernemers en ondernemingen door betrokken en ervaren ondernemende sectorkenners. Businessplanning ter voorbereiding op financiering en uitvoering. Financiering (mogelijk via revolving fund). Uitvoering, realisatie, nader onderzoek (taak CoE) voor bijvoorbeeld intellectueel eigendom. Opschaling en marktintroductie

In het Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland, dat nauw met het CoE samenwerkt, participeren inmiddels meer dan 100 bedrijven (deels MKB). Deze zullen in de startfase van het CoE systematisch benaderd worden om de samenwerking met het CoE te concretiseren. Syntens sluit bij het CoE aan om extra verbinding met het MKB te leggen en nieuwe bedrijfspartners in te brengen (o.a. bedrijven die bezig zijn met arbo aspecten van langer gezond doorwerken).

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 11

De onderstaande bedrijven dragen als volgt bij: Tabel Bedrijf De Friesland Zorgverzekeraar EnableMi B.V.

Status Besprekingen inzake potentiële deelname onderhanden. Intentieverklaring

Friesland Campina Research

Steunbetuiging

Gino Groep Groningen: Intentieverklaring informatiseringsoplossingen op het gebied van zorg, welzijn en gezondheid.

ICT Automatisering Nederland B.V.

Intentieverklaring

IP Health Solutions bv Met dochterbedrijven: VitalinQ Lifestyle Support bv Vodisys Medical Software

Intentieverklaring

KPN, met haar verticale thema Healthcare.

Intentieverklaring

LIMIS Internationaal erkend trainings- en expertisecentrum op gebied van laparoscopische chirurgie

Intentieverklaring

Lode Groep, Lavoisier bv: Specialist medische ergometrie, internationaal bekend. Ook oplossingen voor thuis monitoring van chronische aandoeningen zoals COPD. Logica Productmanagement en consultancy mbt ICT portfolio tbv de Zorg markt. Daarnaast beschikt Logica over e-health kennis.

Steunbetuiging, proces intentieverklaring loopt.

Maaltijdservice Noord

Steunbetuiging

Versie 1.0

18 juni 2012

Intentieverklaring in voorbereiding

Bijdrage aan het CoE Zorg HA Deelname op domotica en e-Health. Verdere invulling van de bijdrage wordt besproken. In kind bijdrage (mensen en middelen): € 10.000,- per jaar. De software ondersteunt het complete zorgproces vanuit de patiënt/cliënt zelf. De software is via internet beschikbaar en is inzetbaar voor de ondersteuning van zorginnovatieprojecten, pilots en implementaties. € 50.000,- per jaar in menskracht en expertise. ICT Automatisering is actief op het vlak van Medical Data Exchange, optimalisatie van de werkprocessen in de zorg waaronder Healthy Aging Daarnaast begeleidt ICT Automatisering studenten op het vlak van Healthy Ageing.

€ 40.000 per jaar. Projecten op het gebied van gericht marktonderzoek, inhoudelijk onderzoek naar product verbetering rondom voeding en beweging. Onderbouwing nut en noodzaak e-health (eventueel opzet proeftuinen) met en bij zorgen welzijnsinstellingen; communicatieinfrastructuur; producten dienstontwikkeling. € 12.500,- cash plus € 9.375,- jaarlijks voor een totale periode van vier jaar. Een van de innovatieprojecten van LIMIS betreft ecoaching/zelfmanagementservice (web-based met social media) gericht op preventie en op Healthy Lifestyle. LIMIS stelt faciliteiten beschikbaar voor e-Health proeftuin en tbv onderzoek. Valorisatie van zorginnovaties naar de markt door inzet van expertise en capaciteit; implementatie en uitrol van succesvolle zorginnovatie pilots met clusters van partijen in de vorm van een Innovatielab, ism HANNN Gezamenlijke ontwikkeling en verbetering van producten en diensten.

pagina 12

Bedrijf MKB-Noord NL Kenniscoöperatie Coöperatieve vereniging van (MKB) ondernemers, grotendeels werkzaam in zorgsector

Status Steunbetuiging Intentieverklaring

Nutricia Advanced Medical Nutrition

Intentieverklaring in bespeking Intentieverklaring

Ordina Kennisleverancier op het snijvlak van Business en ICT met een specialisatie in de zorg Philips Netherlands Internationale ontwikkelaar en aanbieder van medisch technologische producten en innovatieve kennis- en trainingsdiensten. Springboard 2.0 Samenwerkingsverband van bedrijven die medisch technologische producten ontwikkelen. Syntens, stimuleert ondernemingen zich duurzaam te vernieuwen en ondersteunt ondernemers

€ 6.000,- per jaar voor een periode van 4 jaar. De bijdrage betreft een inzet van expertise op zorginnovatie voor 0,1 fte, daarnaast inbreng van netwerk in de zorg en van aanverwante bedrijven; € 35.000,- per jaar in menskracht en expertise in Business en ICT / e-Health, in vorm van consultancy, projectleiding, ICT inzet en aanbod facilitaire ruimte.

Intentieverklaring in bespreking

Steunbetuiging Intentieverklaring

Tizin mobile solutions. ICT bedrijf gericht op smartphone technologie en toepassing voor de zorgsector.

Intentieverklaring

VCD healthcare ontwikkelt, implementeert en onderhoudt software oplossingen voor financiële, logistieke, medicatie en zorgprocessen bij zorgen welzijnsinstellingen. VNO-NCW Noord

Intentieverklaring

3.2

Bijdrage aan het CoE Zorg HA

€ 9.600 per jaar. Beschikbaar stellen van Syntens netwerk met kennispartners, ondernemers en brancheorganisaties en inzet van expertise en uren van medewerkers. € 20.000,- per jaar in menskracht en expertise. Beschikbaarheid van smartphone applicaties Sweet Motion (begeleiding tieners met diabetes) en Medigrip (publiceren van wetenschappelijke kennis voor medische professionals) Expertise op gebied van productmanagement en consultancy mbt ICT portfolio tbv de Zorg markt, m.n. Vidavi en Vinova. Gezamenlijk verkennen van mogelijkheden inzet tablets tbv verbeterde overdracht in zorgprocessen.

Steunbetuiging

Deelnemende zorgen welzijnsinstellingen

De zorgen welzijnsinstellingen dragen vooralsnog op jaarbasis gezamenlijk ca. € 200.000 ,- bij en € 10.000 cash. De zorgen welzijnsinstellingen zijn als spelers in de zorgmarkt zeer actief betrokken bij de nieuwe ontwikkelingen in de zorg. Veel instellingen zijn zelf bezig met het vernieuwen van hun zorgpraktijk. De instellingen hebben belangstelling voor samenwerking met partners van het CoE bij het in praktijk brengen van de (innovatieve) ontwikkelingen. Het CoE Zorg HA biedt onder meer een samenwerkingsverband voor praktijkgericht onderzoek waar de instellingen als collectief van opdrachtgevers hun vragen en projectopdrachten kunnen inbrengen. Daarbij stellen ze de eigen zorgpraktijk als “proeftuin” beschikbaar. Tegelijk draagt het CoE Zorg HA bij aan de noodzakelijke vernieuwing van de beroepsopleidingen voor zorg en welzijn. Onderstaande zorgen welzijnsinstellingen nemen deel aan het CoE Zorg HA en hebben daarvoor een intentieverklaring getekend. Met diverse andere instellingen worden gesprekken gevoerd over deelname.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 13

Zorg- welzijnsinstelling BAG/Paramedics

Status Intentieverklaring

Bethesda Diabetis Research Center

Intentieverklaring

Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Groningen

De Zijlen GGD Drenthe

Intentieverklaring Intentieverklaring

GGD Groningen

Intentieverklaring

GGZ Drenthe

Intentieverklaring

GGZ Friesland

Intentieverklaring volgt

Martini Ziekenhuis Groningen

Intentieverklaring

Meander

Intentieverklaring

Medisch Centrum Leeuwarden Ommelander Ziekenhuis Groep STAMM CMO (Drenthe)

Intentieverklaring Intentieverklaring in bespreking Intentieverklaring

Timpaan Welzijn

Intentieverklaring

Tinten Welzijnsgroep

Intentieverklaring

UMCG Centrum voor Revalidatie

Intentieverklaring

Versie 1.0

18 juni 2012

Bijdrage aan het CoE Zorg HA Inzet medewerkers voor 0,1 fte en € 12.300,- per jaar. Inbreng van menskracht en expertise op eerstelijnszorg, selectieve preventie, bewegen, integrale zorg en van Centrum Gezond ouder worden en Leefstijlcentrum (over- en ondergewicht) In kind bijdrage van € 5.000,- door het beschikbaar stellen van: 1. expertise en mankracht voor beoordeling en opzet van praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek en bestuurlijke en organisatorische activiteiten. 2. faciliteiten voor praktijkgericht onderzoek naar o.a. e-health, zelfmanagement en zorgprocessen bij (cardiovasculaire) chronische aandoeningen. Het CMO draagt € 31.500,- in kind bij. Het CMO Groningen levert menskracht en expertise op het thema zorg en kwetsbare groepen, ook in relatie tot de provinciale steunfunctietaken rondom mantelzorg en informele zorg. Bijdrage wordt nog nader gespecificeerd. € 5.000,- per jaar Inzet van 0.1 fte tnv onderzoek (ontwikkeling methoden en zorgprocessen). Stagemogelijkheden en mogelijk vragen voor praktijkgericht onderzoek in toekomst. € 5.000,- per jaar Inzet 0,1 fte Indiogo/GGZ Drenthe voor participatie in praktijkgericht onderzoek en ontwikkeling van methoden en zorgprocessen. Expertise en menskracht op frailty, met aspecten voeding en bewegen, serious gaming. Idem op anderhalflijnszorg, met aspecten eHealth en preventie. Samenwerking op praktijkgericht onderzoek en evidence based behandelen. Concretisering in fte/geld volgt. Samenwerking Van Swieten Instituut met partners op praktijkgericht onderzoek; bij- en nascholing zorgprofessionals; inzet van medewerkers in (zorg)innovatieprojecten en praktijkvraagstukken. Inzet van medewerkers, omvang volgt. Expertise op gebied van ouderenzorg, welbevinden, empowerment vergroten en geriatrische revalidatie. € 5.000,- per jaar Menskracht en deskundigheid voor ca. € 35.000,- op het terrein van jeugdbeleid, maatschappelijke participatie, wonen, welzijn & zorg, emancipatie & diversiteit. Menskracht en deskundigheid op het terrein van welzijn ter waarde van € 15.000,- per jaar en een financiële bijdrage van € 10.000,- per jaar. In bespreking is een bijdrage door de inzet van expertise en inzet ter waarde van ca. € 15.000,eenmalig. € 24.000,- per jaar

pagina 14

Zorg- welzijnsinstelling

Status

ZINN ZuidOostZorg

Intentieverklaring Intentieverklaring

3.3

Bijdrage aan het CoE Zorg HA Inbreng bestaande innovatieprojecten producten, zorgarrangementen, nieuwe onderzoeksvragen, kennisdeling en ondersteuning onderwijsontwikkeling. Wonen, zorg en welzijn inzet medewerkers voor 0,6 fte met een waarde van € 40.000,- per jaar. Gebruik faciliteiten met een waarde van € 7.000,Expertise: zorg en behandeling kwetsbare ouderen (voeding, mobiliteit, psycho-sociaal); inzet van technologie (zorg op afstand, eHealth) in het vergroten van zelfredzaamheid cliënten. Bieden mogelijkheid om in zorgketen praktijkgericht onderzoek te doen.

Deelnemende kennisinstellingen

De deelnemende kennisinstellingen dragen jaarlijks € 300.000,- bij, plus een cash bijdrage van € 25.000,-. UMCG / Wenckebach Instituut draagt jaarlijks € 200.000,- bij. Daarnaast is er een in cash bijdrage van het UMCG van € 25.000,-. UMCG / Wenckebach Instituut. Het UMCG participeert in het CoE Zorg HA met het Wenckebach Instituut (zie afbeelding), haar onderzoeksactiviteiten en haar verpleegkundig skillslab het Wenckebach Skills Center. Het UMCG stelt jaarlijks leerplaatsen beschikbaar voor derde- en vierdejaars HBO-V studenten van de Hanzehogeschool Groningen en is daarmee een logische stageplek waar zorgprofessionals in opleiding veel leren. Het UMCG werkt o.a. samen met de lectoraten 'Transparante zorgverlening' en 'Verpleegkundige Innovatie en Positionering' van de Hanzehogeschool. HBO-verpleegkunde studenten, docenten en professionals kunnen straks in het UMCG korte praktische onderzoeksstage doen die aansluit bij een van de lectoraten. Het UMCG investeert jaarlijks € 50.000,- in lectoraat VIP bij Academie voor Verpleegkunde HG nl. 1 dag lectoraat en uren voor drie leden van de kenniskring. De lector brengt het project Zorg en welzijn van ouderen met ICT in, dat samen met NHL en een aantal zorgen welzijnsinstellingen wordt uitgevoerd. Daarbij stelt het UMCG als partner van het CoE Zorg HA haar moderne en uitgebreide skillslab, het “Wenckebach Skills Center UMCG”, voor gebruik ter beschikking voor grotere groepen studenten, docenten en professionals beschikbaar. Het Wenckebach Skills Center voorziet daarna in de behoefte om nieuwe vaardigheden steeds realistischer te oefenen en te trainen. Met dit skills lab wordt niet alleen gewerkt aan de praktijkervaring van studenten, docenten en professionals. In het CoE Zorg HA wordt het ook gebruikt voor onderzoek naar de vernieuwing van het zorgonderwijs en hoe dat in de praktijk uitpakt.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 15

3. Digitale OK Wetlab Microlab Sterilisatieruimte 2. Simulatoren etage 1. Operatiekamer Intensive Care Verpleegkamer BG. Receptie Auditorium

Anatomiekelder

UMCG/GERAS (Groningen Epidimiologic Research for the Ageing Society): Draagt € 20.000,- per jaar bij via de inzet van de hoogleraar en de onderzoeksstaf, in samenwerking met lectoren van de hogescholen op onderzoek zorgbehoefte en ontwikkeling nieuwe zorgmodellen. Vanuit de life course benadering zullen cohorten patiënten met complexe langdurige problematiek worden onderzocht en begeleid. Voor deze doelgroep wordt een nieuw zorgconcept ontwikkeld in combinatie met een nieuw ziekenhuis informatie systeem. Een hoogleraar Health Services Research gaat met een onderzoeksstaf het onderzoek uitvoeren. Er zal ook worden samengewerkt met andere zorginstellingen. Rijksuniversiteit Groningen: Bestaande samenwerking RUG en Hanzehogeschool gerelateerd aan Healthy Ageing:  Om de wetenschappelijke kennis rond Life Sciences & Health/Healthy Ageing vanuit diverse faculteiten, onder meer faculteit Bedrijfskunde, in te brengen;  Diverse projecten en programma’s als Carbohydrate Competence Center en SPRINT en projectaanvragen als KP7 Health Literacy;  Promotietrajecten en begeleiding daarvan op Healthy Ageing Zorg en Welzijn;  Via het CVO bijdragen aan valorisatie activiteiten op het gebied van Healthy Ageing. De RUG heeft de steunbetuiging voor het CoE Zorg HA getekend en er lopen besprekingen over verdere samenwerking tussen RUG en CoE Zorg HA o.a. met de faculteit Economie en Bedrijfskunde. TNO Gezond Leven: draagt conditioneel jaarlijks € 100.000 ,- bij. TNO Gezond Leven TNO zet zich in voor een combinatie van technologische én sociale innovatie, zodat mensen gezonder meedoen in onze samenleving. TNO doet dat vanuit de wetenschap dat goede gezondheid voor veel mensen bovenaan op hun lijst van geluksfactoren staat. Voor een gezond leven zijn zinvolle participatie in de samenleving, een gezonde levensstijl en goede zorg nodig. (Betaald) werk is bovendien één van de belangrijkste factoren voor zinvol ervaren participatie in de samenleving. Bij een gezonde levensstijl spelen aspecten als beweging, voeding, leefomgeving en manier van leren, werken en werkomstandigheden een belangrijke rol. Voor een gezond leven in de toekomst zijn doorbraken nodig op (de snijvlakken tussen) de domeinen arbeid, leefomgeving, voeding, geneesmiddelen, zorg en recreatie. Dit vraagt om samenwerking tussen alle betrokken partijen. Deze visie deelt

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 16

TNO met het CoE Zorg HA en daarom doet TNO mee en brengt zij haar kennis in om de onderzoeksaanpak te versterken en op een gefundeerde manier de juiste onderzoeksthema’s te bepalen. Daarbij levert TNO de ondersteuning bij de opbouw van gegevensbestanden en de verwerking van onderzoeksgegevens. Verder werkt TNO intensief met het bedrijfsleven op de thema’s van CoE Zorg HA en brengt ze die relaties in. De         3.4

kennis(ontwikkeling) en inbreng van TNO ligt op de volgende vlakken: gezondheidsbevordering en bevorderen van gezonde leefstijl in wijken, scholen, werk; bevorderen van maatschappelijke participatie, waaronder arbeidsparticipatie; bevorderen van zelfsturing en persoonlijk leiderschap van burgers, patiënten en werknemers zodat zij in staat zijn om de eigen regie t.a.v. gezondheid op zich te nemen; werkstijl, werkmethoden en procesoptimalisatie in de zorg; bevorderen van gezond leven (bewegen en voeding), zie ook de bijlage met opzoek proeftuinen leefstijl; e-Health en health 2.0, e-Health implementatie en opschaling; ontwikkeling ouderengezondheidszorg in de rurale setting; methodologie van toegepast onderzoek. Deelnemende hogescholen

De 4 noordelijke hogescholen werken samen op basis van het in 2010 opgestelde sectorplan “Scholen voor Ambitie” en een van de gezamenlijke speerpunten is Healthy Ageing. In het CoE Zorg HA werken de hogescholen samen en brengen daarbij het bestaande onderwijsaanbod, lopende onderzoeksprojecten, samenwerkingsverbanden en onderzoeks- en onderwijsfaciliteiten in. Van Hall Larenstein draagt op jaar basis voor € 300.000,- bij aan het CoE Zorg HA:  Zorg gerelateerd onderzoek. Van Hall Larenstein is met het lectoraat Food, Health and Safety met twee lectoren (een bij VHL in Leeuwarden en binnenkort een nieuwe lector bij VHL in Wageningen), en leden van de kenniskringen (8 in Leeuwarden en 6 in Wageningen) actief. De lector in Leeuwarden doet vooral toegepast onderzoek om ouderen in de toekomst beter te kunnen bedienen , en om het voor iedereen makkelijk en bereikbaarder te maken om gezond oud te worden. Door de samenwerking met WUR is er een goede verbinding met Food Safety WUR, met Food Valley en Health Valley.  Projecten: o Food Circle (Food for Healthy Ageing) met het onderzoeksprogramma “Gezond oud worden” van lector Feike van der Lei. o Sapfabriek KIGO (Kennisverspreiding en Innovatie Groen Onderwijs, een leerfabriek, geëxploiteerd als een voedingsmiddelenbedrijf met als doel het terugdringen van schooluitval op (V)MBO-niveau en het opleiden van gekwalificeerde werknemers voor de regionale voedingsmiddelen- en procesindustrie) projecten: “Allergie als gezonde niche kans” en “Weet wat je eet en eet wat je weet”. o Impulsprojecten Bobb vanuit het lectoraat Voeding & Gezondheid zoals Food4Now, om moleculaire biologie op een begrijpelijke manier te presenteren aan leerlingen in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs.  Projecten over bewustzijnsbevordering: Smaaklessen, Discover Food, wEtenswaardig. 

Beschikbare faciliteiten. Van Hall Larenstein draagt verder bij aan het CoE Zorg HA met de inbreng van: o diverse laboratoria met moderne apparatuur; o pilotopstellingen in verschillende proefhallen op het gebied van biotechnologie en voedingsmiddelentechnologie.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 17



Samenwerkingsverbanden met zorgen welzijnsinstellingen en bedrijven. Van Hall Larenstein brengt de samenwerking met de volgende bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen in het CoE Zorg HA in: o de bedrijven van Food Circle (Innexus en Avebe e.a.); Royal Friesland Campina en Dairy campus Friesland; Danone; Leaf; Haribo; o ConCorp; en vele andere MKB en MKB+ bedrijven; o stichtingen zoals Maaltijdservice Noord; o MCL (o.a. op ondervoeding); Streekziekenhuizen in Noord Nederland, Zwolle, Deventer; o streeklaboratoria (bijv. Izore in Leeuwarden); o Universitair Medisch Centrum Groningen en Rijksuniversiteit Groningen; o Wageningen UR: DLO’s; Academische instituten waaronder universiteiten, TNO, RIVM.

Daarnaast verzorgt van Hall Larenstein zorg gerelateerde onderwijsprogramma’s zoals:  Zorg gerelateerd onderwijs: o Health & Food: Voeding, communicatie en bewustzijn, DNA analyse, Bloedanalyse, Fysiologie en methodiek, Food product development, Food enrichment and supplements en Pathology, physiology; o Biomedical Research en Human Diagnostics: Welke infectie heeft deze patiënt?, Afweer of afkeer, Infectie en therapie, Diagnostisch redeneren, Productie van vaccins, Clinical chemistry, Medical microbiology, Haematology, Immunology, Toxicology 1, Toxicology 2 en Minor R&D. NHL Hogeschool draagt € 300.000,- per jaar bij: 1. Zorg gerelateerd onderzoek. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden is actief in: a) Lectoraat iHuman | Welzijn Zorg Digitaal. Het lectoraat iHuman richt zich op onderzoek naar innovaties in de zorg. Het gaat hierbij om innovaties die bruikbaar zijn voor de (toekomstige) cliënt en innovaties die bruikbaar zijn voor de zorgprofessional. Het lectoraat denkt vanuit zorg & welzijn en de techniek is daarbij ondersteunend. Aan het lectoraat zijn o.a. een lector, een associate lector en twee promovendi verbonden. Het lectoraat gebruikt zowel het skillslab van de hbo-v als het GEEF laboratorium als proeftuin. Op basis van een overeenkomst dient Noorderbreedte van Zorgpartners Friesland als proeftuin voor onderzoek. De minor Zorg en Welzijn in de digitale wereld is gekoppeld aan dit lectoraat. b) Talmalectoraat: Wonen, Welzijn en Zorg op hoge leeftijd. Het Talmalectoraat richt zich in het onderzoek wonen, welzijn en zorg van mensen op hoge leeftijd. Dit leidt tot onderzoek naar het wonen in een thuissituatie en in een verzorgings- of een verpleeghuis. Daarnaast wordt binnen het lectoraat onderzoek gedaan naar de nieuwe zorgprofessional in de ouderenzorg. Dit lectoraat heeft een afstudeerrichting geriatrie, gerontologie ontwikkeld voor de hbo-v en de post hbo geriatrie. Aan het lectoraat zijn o.a. een lector en een promovendus verbonden. c) Het lectoraat Licht Verstandelijke Beperkingen richt zich op onderzoek naar de participatie van (jonge) mensen met een licht verstandelijke beperking. Dit lectoraat wordt gesponsord door Tjallingahiem. Doel van dit lectoraat is het op de kaart zetten van de LVB problematiek en het ontwikkelen van instrumenten voor (vroege) signalering van LVB. Het lectoraat heeft een minor LVB ontwikkeld. d) Deelname in het project To The Next Level leidt tot een nieuw lectoraat en kenniskring voor zorgtechnologie. 2. Beschikbare faciliteiten. NHL Hogeschool draagt verder bij met de inbreng van het skillslab van de HBOV. Het gaat hierbij om een twee aan elkaar geschakelde ziekenhuiszalen ingericht met 8 bedden, twee keukens en een opslagruimte met alle noodzakelijke hulpmiddelen. Elk bed is voorzien van een computer met het pakket “skills-online”. Er zijn gewone poppen en reanimatiepoppen en apparatuur als zoals een AED, een tillift e.d. Er is ruimte om theorielessen te verzorgen. Dit skillslab wordt gebruikt voor onderwijs en onderzoek en er is recent 3 ton in geïnvesteerd.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 18

3. Samenwerkingsverbanden met zorgen welzijnsinstellingen en bedrijven. NHL Hogeschool brengt in het CoE Zorg HA de samenwerking in met de volgende bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen: a) De NHL is partner van GEEF (www.platformgeef.nl). b) Binnen de NHL is het Huis van het Heden gevestigd en ingericht met zorgtechnologie. c) Verder wordt samengewerkt met Zorggroep Noorderbreedte, Tjallingahiem, stichting Oosterlengte, Zuidoostzorg, GGZ Friesland, Ziekenhuizen in Friesland (MCL, Nij Smellinghe, Tjongerschans, Antoniusziekenhuis, De Sionsberg), UMCG, A.S. Talmastichting met de Pasanagroep, Talama Borgh Apeldoorn, stichting Oude- en nieuwe land, Hof en Hiem, Zorggroep Alliade, Jeugdhulp Friesland, MEE Friesland, Stichting Palet, Thuiszorg Friese Wouden en Welzijn centraal in Leeuwarden d) Kennisinstellingen: Kyushu University (Fukuoka, Japan), Rijksuniversiteit Groningen, Open Universiteit, Universiteit Twente, TU Delft, University Campus Friesland, universiteiten en fachhochschulen in Oostenrijk, Duitsland en Groot Brittannië Daarnaast verzorgt de NHL Hogeschool zorg gerelateerde onderwijsprogramma’s zoals:  Afstudeerrichting Geriatrie en Gerontologie binnen de HBO-V.  Cursus voor Geriatrie en Gerontologie voor HBO verpleegkundigen binnen de ouderenzorg  Binnen de HBO-V en de Welzijnsopleidingen wordt de leerroute Healthy Ageing uitgezet.  Komend studiejaar start een minor (20 EC) ouderenzorg (binnen HBO-V en Welzijn) waarin studenten onderzoek doen.  Dit cursusjaar wordt de minor “Zorg & Welzijn in de digitale wereld” uitgevoerd met docenten uit meerdere instituten.  Deelname aan To The Next Level leidt tot een nieuwe bachelor en een master zorgtechnologie (haalbaarheidsonderzoek). Hanzehogeschool Groningen draagt als penvoerder en initiatiefnemer over 4 jaar gemiddeld € 1.000.000,- per jaar bij: 1. Zorg gerelateerd onderzoek. De Hanzehogeschool Groningen heeft het praktijkgericht onderzoek ondergebracht in 6 kenniscentra, waarvan 5 actief zijn op het gebied van Zorg en Healthy Ageing. Door het programma Healthy Ageing worden de activiteiten op dit terrein gecoördineerd. De programmadirecteur HA is aanspreekpunt voor interne en externe partners. a) Kenniscentrum CaRES (Care, Rehabilitatie, Educatie en Sport) met de lectoraten Transparante Zorgverlening (incl. lectoren Paramedische Ouderenzorg; Healthy Lifestyle, Ageing and Health Care; Participatie en gezondheid van mensen met een verstandelijke en visuele beperking; Functionele voedingsingrediënten en gezondheid) Verpleegkundige Innovatie en Positionering; Rehabilitatie; Integraal Jeugdbeleid; Sportwetenschap (incl. lector Healthy Lifestyle, sports and fysical activity). In totaal gaat het in 2012-2013 om een onderzoekscapaciteit van circa 50 fte (lectoren, docentonderzoekers, promovendi); circa 75% hiervan richt zich op zorg en welzijn. b) Kenniscentrum Arbeid waar Healthy Ageing een van de onderzoekslijnen is en zorg gerelateerd onderzoek wordt gedaan door 4 lectoraten: Arbeidsparticipatie; Flexicurity; Duurzaam HRM; Arbeidsparticipatie en –productiviteit. Hier worden onder meer projecten gedaan op gebied van zorg-arbeidsinnovatie, taaksubstitutie in de zorg, slimmer organiseren in de zorg, healthy ageing at work. c) Kenniscentrum Ondernemerschap waar Healthy Ageing en zorg gerelateerd onderzoek wordt gedaan door o.a. de lectoraten ICT en ondernemerschap (eHealth); New Business Development (o.a. op Healthy Ageing/medische technologie) en waar een verbinding is met Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap (HG, RUG, UMCG) en met diverse incubator faciliteiten voor startende ondernemers. d) Kenniscentrum Noorderruimte met o.a. lectoraten Vastgoed (wonen/zorg) en Krimp (ook in relatie tot Healthy Ageing). e) Kenniscentrum Kunst & samenleving waarin het lectoraat Life Long Learning in Music & the Arts een research strand heeft op Healthy Ageing.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 19

Kenniscentrum CaRES is opgericht in 2006, als samenbundeling van al enige tijd bestaande lectoraten in o.a. zorg en welzijn. Het kenniscentrum is in de externe onderzoeksevaluatie van mei 2010 geprezen voor de kwaliteit en kwantiteit van zijn onderzoek en de vele structurele samenwerkingsverbanden met strategische partners. Jaarlijks genereert het circa 30 publicaties en 80 presentaties voor de beroepspraktijk en enige tientallen andere producten (zoals toolkits, adviesrapporten, methodiekhandleidingen, workshops, websites, cursussen). In 2011 waren 291 studenten via stages en 273 studenten via afstudeerprojecten betrokken. Er zijn momenteel circa 60 grotere onderzoeksprojecten (in voorbereiding of lopend), en CaRES heeft structurele samenwerking met 40 strategische partners. De totale financieringsomvang van het kenniscentrum is € 2.5 miljoen, waarvan ruim 40% afkomstig is uit externe middelen. De onderzoekscapaciteit groeit van 2012 naar 2013 van circa 40 naar circa 50 fte.

         

De HG is op het gebied van Zorg en Welzijn en Healthy Ageing actief in een tiental grote projecten met elk een totale omvang van tussen € 300.000 en meer dan € 1.000.000. Daarnaast participeert de HG in enkele tientallen kleinere projecten op dit gebied. Er zijn ook diverse grote en kleine projecten aangevraagd en in voorbereiding. Grote projecten zijn: Delfgoud, gezonde leefstijl ouderen (Nationaal programma Ouderenzorg); Zorg voor Welzijn van ouderen met ICT, met NHL en ziekenhuizen (RAAK PRO); Food Circle; food for Healthy Ageing, met TCNN, VHL en Innexus cluster MKB (SNN); Health literacy (KP7) met NIGZ, UMCG, RUG en internationale partners; Project Springboard; medische technologie TCNN, cluster MKB, Friesland College (SNN); Zorgarbeidsinnovatie, met o.a. ziekenhuizen, UMCG, ZIF (RAAK PRO); Muziek en ouderen, met MKB (RAAK MKB); Value beyond the Valley, transitieprojecten op Healthy Ageing en Energie, met Alfa College, Noorderpoortcollege en diverse bedrijven (HPBO); iAge; op Healthy Ageing, Labour market en Life Long Living met ICT, met o.a. provincie Drenthe, ZIF, overheden en diverse internationale partners (Interreg IVb); Follow up preterm infants (RAAK Internationaal).

2. Beschikbare faciliteiten. Hanzehogeschool Groningen draagt verder bij aan het CoE Zorg HA met de inbreng van: skills lab Verpleegkunde, laboratoria LST, innovation lab ICM, Sport Field Lab. 3. Samenwerkingsverbanden met zorgen welzijnsinstellingen en bedrijven. Hanzehogeschool Groningen brengt de volgende samenwerking in:  UMCG: Healthy Ageing (HA) in brede zin; diverse samenwerkingen via lectoraten, diverse promotietrajecten, samenwerking op thema’s Bewegen Voeding, Arbeid, Academische Werkplaats C4Youth, Carbohydrate Competence Center, SPRINT en KP7 Health Literacy;  Rijksuniversiteit Groningen: Healthy Ageing; Bewegingswetenschappen en Pedagogiek, Healthy Ageing PhD trajecten, SPRINT. Kennisnetwerk Krimp Noord- Nederland, Leren en gedrag, Taal, Talent, Leefwerelden verbinden en KP 7 Health Literacy; o Noordelijke Hogescholen: Healthy Ageing, wonen, zorg en welzijn, jeugd en educatie, e-Health en serious gaming, woon/zorg ketens met bedrijven, gezondheid en recreatie en toerisme, gezonde voeding; o Met diverse andere hogescholen o.a. op praktijkgericht onderzoek; o Met diverse andere Nederlandse universiteiten in diverse projecten; o Met Healthy Ageing Network Noord-Nederland en Zorg Innovatie Forum; o Met diverse Nederlandse kennisinstellingen als NIGZ, TNO, Trimbos Instituut en met instellingen als NPI, Pheros, VWS-landelijke WMO werkplaats; o Een groot aantal regionale ziekenhuizen en zorgen welzijnsinstellingen; o Internationaal heeft de Hanzehogeschool Groningen veel samenwerkingsverbanden met hogescholen en universiteiten in bijna alle Europese landen en met diverse partners buiten Europa; o Met HANNN en partners zoals UMCG en RUG wordt ingezet op deelname aan European Innovation partnership on Active and Healthy Ageing.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 20

Daarnaast verzorgt de Hanzehogeschool Groningen Zorg en Healthy Ageing gerelateerde onderwijsprogramma’s. Meer dan 20 opleidingen (ook in de domeinen economie, techniek en kunst) hebben een duidelijke Healthy Ageing component. Alleen al in de zorgopleidingen (verpleegkunde en paramedisch) gaat het om circa 5.000 studenten. Het gaat om de opleidingsprogramma’s: HBO-Verpleegkunde; Fysiotherapie; MBRT; Logopedie; Voeding & Diëtetiek; Mondzorgkunde; Management in de zorg; Master Advanced Nursing Practice; Master Fysiotherapie Chronisch zieken; Master Rehabilitation Counsellor; Maatschappelijk werk/Dienstverlening; Sociaal Pedagogische Dienstverlening; Toegepaste Psychologie; Major Sportgezondheid; ICT opleidingen; Sensortechnologie; Human Technology; Specialisatie Biomedical Engineering; Biomedisch laboratoriumonderzoek; Bio-informatica; Personeel & Arbeid; Diverse minoren zoals Gezond opgroeien/gezond ouder worden, Zorg & technologie, Minor Eigen paramedisch bedrijf en Honours Programme Healthy Ageing voor excellente studenten. Stenden draagt jaarlijks € 85.000,- bij aan het CoE Zorg HA: 1. Zorg gerelateerd onderzoek. Stenden is actief in:  Kenniscentrum European Tourism Futures Institute (EFTI) gericht op duurzame economische ontwikkeling van (zorg)toerisme en recreatie met onderzoek, scenario-ontwikkeling en planning voor recreatie en toerisme;  Kenniscentrum voor Sociale Innovatie gericht op succesvol ondernemen in het MKB door het vernieuwen van de manier van werken;  Kenniscentrum Polymere Research & Education gericht op een hoogwaardiger inzet van kunststoffen, biologisch afbreekbare kunststoffen en de ontwikkeling van sensorische materialen bijvoorbeeld kleding;  Lectoraten scenarioplanning, duurzame innovatie in de regionale kenniseconomie, gastronomie (wetenschappelijke benadering van smaak);  Healthy Lifestyle op het gebied van zorg en wonen en sociale innovatie;  Food in de samenwerking met Foodcircle;  Lifescience en Techniek, duurzaam bouwen en Social Media;  Gezondheidstoerisme als snijvlak thema voor innovatie. 2. Beschikbare faciliteiten. Stenden draagt verder bij aan het CoE Zorg HA met de inbreng van:  Innovatiewerkplaatsen in Emmen, Hoogeveen, Nieuw Amsterdam, Assen, Leeuwarden en Franeker en in het EDR gebied met Osnabrück inclusief alle partners in het bedrijfsleven die gekoppeld zijn aan deze innovatiewerkplaatsen. 3. Samenwerkingsverbanden met zorgen welzijnsinstellingen en bedrijven. Stenden brengt de samenwerking met de volgende bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen in in het CoE Zorg HA:  EDR Osnabrück;  20 bedrijven rondom het thema Zorg en Wonen;  40 bedrijven rondom het thema Toerisme en Zorg;  Gezamenlijk met deze bedrijven en Alfa-college worden er 15 innovatieprojecten uitgevoerd (bijvoorbeeld: Healthy Hotels). Daarnaast verzorgt de Stenden in het kader van zorg en healthy ageing diverse onderwijsprogramma’s zoals minors en masters ontwikkeld op het gebied van Zorg, Zorg en Wonen, Food, Sociale Innovatie, evenals masterclasses en innovatieve leerbedrijven. Er is een begin gemaakt met een opleiding Healthy Hotels. Academie voor Verloskunde (AVAG) heeft een steunbetuiging getekend. De AVAG biedt als onderwijsinstituut de verloskundeopleiding van HBO+ niveau, waarbij onderwijs op academisch niveau gecombineerd wordt met onderzoek en zorg. Deze steunbetuiging illustreert het belang van de lifecourse approach van het CoE Zorg HA.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 21

3.5

Deelnemende ROC’s

Alfa-college: draagt jaarlijks € 73.082,- bij. Alle noordelijke ROC’s participeren als primaire partner in het CoE Zorg HA. De totale bijdrage is € 250.000,per jaar. Het Alfa-college heeft healthy ageing als een van de speerpunten in zijn strategisch beleid. Het Alfa-college participeert op de expertisegebieden Zorg en Wonen, Zorg en Toerisme, Vitaliteit en Gezondheidstoerisme en op onderwijs in Zorg, Techniek, Sport, Horeca / gastgerichtheid / recreatie en mogelijk economische opleidingen. Tevens brengt Alfa-college netwerken in van instellingen en bedrijven in m.n. het MKB. Het Alfa-college gaat mee doen in de CoE Zorg HA locaties: 1. Zorg en Wonen en Zorg en Toerisme: Innovatiewerkplaatsen in Emmen, Hoogeveen, Nieuw Amsterdam en de EDR, Osnabrück in samenwerking met Stenden. 2. Vitaliteit: Over de innovatiewerkplaatsen in de regio Groningen, vooral op het gebied van Vitaliteit wordt samengewerkt met het Noorderpoort. Het Alfa-college brengt haar expertise in vanuit de projecten Value beyond the Valley en ReCoMaLab. Beide projecten werken aan innovaties in co-makership met het regionale bedrijfsleven en hebben mede tot doelstelling een adequaat onderwijs model te ontwikkelen voor duurzame samenwerking met het regionale bedrijfsleven rond deze innovatievraagstukken . Het Alfa-college brengt verbindingen in met overheden (Gemeenten, Provincies en de EDR regio) en bedrijven die samenhangen met haar dubbellectoraat met Stenden. Gezamenlijk voeren zij de regie rond deze verbindingen. Het Alfa-college heeft een adviesrol bij HANNN. Noorderpoort: draagt bij aanvang € 30.000 euro bij. Het Noorderpoort werkt samen binnen Provo met het Alfa-college, het Drenthe College, het Menso Altingcollege en de HBO-V van de HG. Vanuit dit samenwerkingsverband zijn er een gezamenlijk stagebureau en platforms van waaruit onderwijsontwikkeling, examinering, beroepsprofielen besproken worden met de zorgen welzijnsinstellingen in de provincies Groningen en Drenthe. Ook komt daar aan de orde hoe Healthy Ageing in het onderwijs gestalte kan krijgen. Daarnaast bestaat een aanzienlijk deel van de zorgopleidingen van het Noorderpoort uit BBL (werkleer) trajecten waarin Noorderpoort samen met de zorgen welzijnsinstellingen vorm geeft aan het onderwijs waarbij ontwikkelingen op het gebied van zorg en technologie worden meegenomen. Noorderpoort oriënteert zich in de regio om samen met de lokale woningbouwcoöperatie een domoticahuis te ontwikkelen als innovatieve werkplaats, waarin leerlingen ICT en Zorg en Welzijn worden gekoppeld in het ontwikkelen van en ervaring opdoen in het werken met domotica en de ethische aspecten hiervan. Daarnaast kan het domoticahuis ook fungeren als modelwoning voor mensen die thuis willen blijven wonen met behulp van moderne technologische middelen (denk aan sensor technologie). Noorderpoort brengt deze ervaringen in het CoE in. Friese Poort, Friesland College: dragen samen € 80.838,- bij. De beide Friese ROC’s Friese Poort en Friesland College dragen als onderdeel van de totale ROC bijdrage samen € 80.838,- bij met hun deelname aan het project Friese Zorgacademie voor mbo onderwijsontwikkeling. De Friese Zorgacademie is als project in 2011 gestart met het doel om onderwijs beter afgestemd op de (toekomstige) zorgpraktijk door met zorgen welzijnsinstellingen gezamenlijke het curriculum in te richten, docentuitwisseling en gebruikmaking van 'docenten' uit de praktijk te stimuleren. De Friese ROC’s brengen de Friese Zorgacademie in het CoE Zorg HA in. Voor de optimalisering van verpleegkundeopleidingen voor de cure hebben de vijf Friese ziekenhuizen, de Friese ROC's en de NHL Hogeschool een convenant getekend. Met de betrokkenheid van Noorderbreedte en Alliade is het convenant en daarmee de Friese Zorgacademie uitgebreid naar de hele zorgsector en de betreffende beroepsopleidingen. Eind 2011 is het convenant uitgebreid naar de beroepsopleidingen voor de care, de langdurige zorg. De Friese Zorgacademie werkt aan vernieuwing van het care en cure beroepsonderwijs in de Friese regio en sluit met haar activiteiten goed aan bij het CoE Zorg HA. De samenwerking is bekrachtigd met een intentieverklaring.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 22

Drenthe College: draagt € 68.000,- bij. Het Drenthe College draagt bij met haar onderwijsontwikkelingsinspanning en de ontwikkeling van een Drentse Zorgacademie. Het betreft domotica ontwikkeling met Promenscare op basis van een onderzoek naar ICT behoeften in de zorgen welzijnsinstellingen. Op basis hiervan wordt scholing georganiseerd voor zittend personeel en docenten. Verder wordt in het kader van actieplan Focus op Vakmanschap gewerkt aan leerplanontwikkeling voor zorgen welzijnsopleidingen niveau 2, 3 en 4. Ontwikkelingen zoals vergrijzing en ontgroening, zelfzorg en mantelzorg worden vertaald naar verbreding en verbinding van de zorggerichte opleidingen bol en bbl op de 3 niveaus. Tevens wordt met vmbo en hbo gewerkt aan een actieprogramma zorg en techniek en informatisering van zorgprocessen en ICT-oplossingen. 3.6

Samenwerking met bestaande netwerkorganisaties

Het CoE Zorg HA werkt samen met Healthy Ageing Network Noord Nederland (HANNN), Zorg Innovatie Forum (ZIF), de Friese Zorgacademie (zie vorige paragraaf) en Zorgplein Noord. Healthy Ageing Network Noord Nederland draagt jaarlijks € 11.500,- bij. Het HANNN stimuleert de economische ontwikkelingen van Noord-Nederland door kennisinstellingen, bedrijven en overheden te verbinden rond kennis op het gebied van ziekte en gezondheid. Het HANNN heeft er de afgelopen 2 jaar aan bijgedragen dat begrippen als Healthy Ageing, en Healthy Lifestyle gemeengoed zijn geworden. In Den Haag en in Brussel worden Noord-Nederland en Healthy Ageing direct met elkaar in verband gebracht, en ondernemers, overheden, zorg-, onderwijsen onderzoeksinstellingen vinden elkaar, via het HANNN, in toenemende mate. HANNN functioneert als smeerolie in de machine van bedrijven, onderwijsen onderzoeksinstellingen en overheden die zich bezig houden met levenslange gezondheid. Verder stimuleert het HANNN de economische activiteit rond Healthy Ageing in Noord-Nederland en wordt met het MKB business gemaakt van de beschikbare expertise. Daarbij richt het HANNN zich op internationale netwerken, zeker in EU-verband, die voor Noord Nederland van grote waarde zijn, met name in Duitsland en via haar deelname in het ScanBalt-Netwerk. Noord-Nederland is in 2020 een Europese topregio op Healthy Ageing gebied, een (inter)nationale proeftuin voor de ontwikkeling van kennis, opleidingen en bedrijvigheid rond levenslange gezondheid. Het HANNN heeft op het thema Food & Nutrition ook aansluiting bij de topsector Agro/Food. Vanuit het HANNN wordt actief aangesloten bij de European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing (EIP) en heeft gerespondeerd op de ‘call for commitment’ van dit platform. Het HANNN ondersteunt de aanvraag voor het CoE Zorg HA met inbreng van expertise en menskracht en ziet het CoE Zorg HA als een versterking van de noordelijke samenwerking op de thema’s zorg, Healthy Ageing en Life Sciences & Health. De meerwaarde zit onder meer in de inbreng vanuit de beroepsopleidingen van HBO en MBO, het praktijkgericht onderzoek, de relaties met MKB en de grote uitvoeringscapaciteit. Het Zorg Innovatie Forum: draagt jaarlijks € 50.000,- bij. Het ZIF is een initiatief van tweeëntwintig zorgaanbieders, zorgverzekeraars, woningbouwcorporaties en kennisinstellingen en zet zich in voor structurele vernieuwingen in de zorg. Zij zijn een onafhankelijke netwerkorganisatie die vanuit een gezamenlijke visie samenwerking stimuleert en zorginnovatie een breed economisch draagvlak biedt. ZIF stimuleert marktpartijen om mee te denken en mee te doen aan zorgvernieuwing. Zij verzorgen de vraagarticulatie van marktpartijen in de zorg, vormen collectief opdrachtgeverschap en zetten programmalijnen op voor de realisatie van zorginnovatie. Waar ZIF vooral marktvragen voor zorginnovatie clustert, heeft zij behoefte aan samenwerking met het CoE Zorg HA voor de organisatie van kennis over zorginnovatie en het doorgeleiden daarvan naar kennis- en onderwijsinstellingen, voor praktijkgericht onderzoek, beroepsonderwijs en valorisatie. De uitvoeringscapaciteit van het CoE Zorg HA speelt daarbij ook een belangrijke rol. Het ZIF draagt bij aan het CoE Zorg HA met de articulatie van vragen over zorginnovatie bij de marktpartijen en de organisatie van collectief opdrachtgeverschap voor praktijkgericht onderzoek, implementatie en opschaling van zorginnovaties en passend beroepsonderwijs. ZorgpleinNoord: draagt € 12.000,- bij. ZorgpleinNoord is een stichting, opgericht in 2001, en gefinancierd vanuit de sectorfondsen. Ze ondersteunt en adviseert zorgen welzijnsorganisaties in Noord-Nederland op het terrein van strategisch arbeidsmarktbeleid. Met haar producten, diensten en haar vacaturewebsite richt ze zich op goed opgeleide en voldoende medewerkers, een arbeidsmarkt voor zorg en welzijn die goed functioneert en personeel in de organisaties dat

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 23

optimaal tot zijn recht komt en ingezet wordt. ZorgpleinNoord vertegenwoordigt 170 organisaties in Noord Nederland (met name in Groningen en Drenthe) met in totaal 42.000 fte en 65.000 medewerkers. Ze richt zich tevens op imago ontwikkeling en voorlichting over werken in de zorg gericht op kinderen vanaf basis tot en met voortgezet onderwijs. In verband met de verwachte toekomstige ontwikkelingen in de zorg is competentieontwikkeling personeel een belangrijk thema. Intentieverklaring met eigen bijdrage volgt. Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie: steunverklaring. De NPCF is een federatie van patiënten- en consumentenorganisaties die zich sterk maken voor alle mensen die zorg nodig hebben, nu en in de toekomst. De missie van de NPCF is het realiseren van vraaggestuurde zorg voor patiënten en consumenten vanuit het patiëntperspectief, uitgaande van solidariteit, keuzevrijheid en behoud van persoonlijke autonomie. 3.7

Steun vanuit overheden

De drie noordelijke provincies en vier grote gemeenten zijn partners in het Healthy Ageing Netwerk NoordNederland. Ze zijn op diverse manieren actief betrokken bij het thema Healthy Ageing. Zo is Groningen in 2012 het Europese jaar van Active Ageing and solidarity between generations, officieel Active Ageing City. De gemeente Groningen heeft een steunbetuiging aan het CoE gegeven. Bij de gemeenten Leeuwarden en Assen is de steunbetuiging in behandeling. De gemeente Assen ziet unieke mogelijkheden voor het CoE om de kansen op het snijvlak van Zorg en Sensortechnologie en de aanwezige infrastructuur van zorg, technologie en onderwijs te benutten. Ambitie is om 1 of meer innovatiewerkplaatsen op dit thema te realiseren. De komende maanden wordt dat onderzocht met alle relevante belanghebbende partners zoals Sensor Universe, Sensor City, HIT, INCAS3, de zorgopleidingen – en instellingen. Ook met andere gemeenten, o.a. Haren, Aa en Hunze, Hardenberg en Noordenveld bestaat al samenwerking op het gebied van Healthy Ageing. Ook van deze gemeenten wordt nog een steunbetuiging of intentieverklaring gevraagd en wordt verkend hoe de samenwerking met CoE Zorg HA concreet zal worden ingevuld. Provincie Drenthe heeft een steunverklaring getekend. Bij de provincie Friesland en Groningen is de steunbetuiging in behandeling. In tweede instantie is in de Bestuurscommissie SNN Economische zaken unaniem besloten om gezamenlijk met de 3 noordelijke provincies en de 4 grote gemeenten dit CoE Zorg HA te ondersteunen.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 24

4 Businessmodel Het businessmodel van het CoE Zorg HA is samengesteld op basis van de verschillende functies die zij vervult. Op basis daarvan zijn de proposities van het CoE Zorg HA naar zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven en zijn partners verder uitgewerkt. De proposities zijn op hun beurt de basis voor het businessmodel van het CoE Zorg HA. Het businessmodel borgt dat het CoE Zorg HA na vier jaar structureel kan functioneren zonder overheidssubsidies. Het doet dat met zijn partners voor de innovatie van preventie en zorg, in de noordelijke regio voor Nederland en Europa. In grote lijnen is de verbinding met de partners in 3 ringen opgebouwd. Primaire partners dragen de exploitatie van het CoE Zorg HA (in kind en zo mogelijk financieel) en zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het CoE. Primaire Partners zijn risicodragende partners en met HG medeinitiatiefnemer van het CoE Zorg HA. Deze primaire partners zijn inmiddels overeengekomen met HG als penvoerder dit plan bij OCW in te dienen. Zij staan gezamenlijk voor dit plan en gaan het na toekenning van de OCW subsidie uitvoeren. Dit wordt in juni met een formele overeenkomst bekrachtigd. Elke partner komt in dit plan goed uit de verf met bestaande kwaliteiten, doelstellingen en ambitie en de bijdrage en rol die ze zullen spelen in het CoE Zorg HA. Zo is het CoE Zorg een hecht samenwerkingsverband met de primaire partners als dragende kern. Primaire partners komen in de toekomstige stichtingsstatuten en het bestuur van de stichting. Primaire partners zijn UMCG, Timpaan Welzijn, Ordina, Hanzehogeschool Groningen, NHL Hogeschool, Van Hall, Stenden en Alfa-college. Secundaire partners zijn andere zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven en organisaties. Secundaire partners dragen structureel bij aan het CoE Zorg HA en maken er gebruik van:  als opdrachtgever van onderzoek met invloed op lange termijn onderzoeksprogramma’s op basis van een lange termijn verbintenis waarvoor zij ook betalen;  ter ondersteuning met specifieke kennis, capaciteiten, faciliteiten, ruimte en geld;  als klant gebruikmakend van de expertise, faciliteiten en het netwerk. Klanten. Behalve partners heeft het CoE Zorg HA zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven en andere organisaties als klant. CoE Zorg biedt ze:  advies over zorginnovatie  opleiding en training van medewerkers  praktijkomgevingen voor het testen van producten en diensten in pilotprojecten  praktijkomgeving en netwerk voor opschaling en implementatie van nieuwe producten en diensten  onderzoek  toegang tot een uitgebreide knowledge base en beschibaarheid van student potientieel (nu al 8.000) voor projecten, stages en afstudeeropdrachten  toegang tot een groot netwerk van bedrijven, zorgen welzijnsinstellingen, kennis- en onderwijsinstellingen Klanten betalen voor de dienstverlening van het CoE Zorg HA. 4.1

Functies van CoE Zorg HA

Onderstaande afbeelding toont de hoofdfuncties van het CoE Zorg HA. Als collectieve organisatie vervult het CoE Zorg HA deze functies en verbindt zich daarmee met andere partijen uit de markt, de wetenschap en het onderwijs. De hoofdfuncties zijn praktijkgericht onderzoek en het inrichten van innovatiewerkplaatsen, onderwijsontwikkeling, valorisatie en informatievoorziening en voorlichting.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 25

Onderwijsontwikkeling

Innovatiewerkplaatsen Beleidsmatige Ontwikkelingen

Innovatie Zorgpraktijk

Wetenschappelijk onderzoek Praktijk gericht onderzoek

Valorisatie Voorlichting en informatievoorziening

Toelichting op de functies:  Praktijkgericht onderzoek. Kenmerkend voor het praktijkgericht onderzoek is dat het zich verbindt met innovatie-cyclus. Het gaat dus niet om het ontsluiten van fundamentele kennis over fenomenen volgens de empirische cyclus, maar over het toepassen van deze fundamentele kennis bij de innovatie. Het onderzoek zelf voldoet aan alle methodologische eisen die aan wetenschappelijk onderzoek wordt gesteld. In de innovatiewerkplaats wordt het probleem achter de vraag onderzocht (oftewel wat is de oorzaak van het probleem dat wordt ingebracht), de innovatie ontworpen, de implementatie gevolgd en de resultaten geëvalueerd. Om elke fase goed te volbrengen is nauwe samenwerking tussen onderzoekers, die toegang hebben tot de fundamentele kennis, en uitvoerders, die kennis hebben over de praktijk, cruciaal. De innovatiewerkplaats organiseert, faciliteert en stimuleert deze samenwerking. Voor studenten is de werkplaats een onderwijsomgeving waarin hij direct toegang krijgt tot kennis over praktijkinnovatie en het ontwikkelen ervan.  Zorg innovatie door innovatiewerkplaatsen en projecten. Het CoE Zorg HA biedt partners en andere geïnteresseerde marktpartijen de gelegenheid onderzoek (te laten) uit te voeren en daarbij gebruik te maken van specifieke onderzoeks- en laboratoriumfaciliteiten (bijv. Wenckebach Skills Lab), expertise en andere ondersteuning bijvoorbeeld op het gebied van subsidies. In een optimale combinatie van zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven, overheden en kennisinstellingen wordt dit onderzoek uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek worden in de vorm van praktijkimplementaties beschikbaar gesteld aan partners en andere geïnteresseerde partijen. Daarnaast volgt, initieert en ondersteunt het CoE Zorg HA het opzetten van innovatiewerkplaatsen door zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven, overheden en kennisinstellingen. De “markt” is daarbij aan zet, hoewel waar nodig het CoE Zorg HA e.e.a. ook stimuleert en aanjaagt. Het CoE Zorg HA richt hiervoor, ondersteund door een aantal van haar partners, een professioneel proces in, gebaseerd op een business case aanpak, om op een verantwoorde manier tot projecten en innovatiewerkplaatsen te komen en die te kunnen managen.  Onderwijsontwikkeling: Met de kennis van de innovaties in de zorgpraktijk (de markt) geeft CoE Zorg HA een impuls aan vraag gestuurde vernieuwing en uitbreiding van het onderwijs. Het ondersteunt de ontwikkeling van masters, bachelors, majors, minoren en excellentieprogramma’s. Verder biedt CoE Zorg HA studenten, docenten, leerlingen en professionals uit wo, hbo en mbo de gelegenheid deel te nemen aan praktijkprojecten zoals die worden uitgevoerd in o.a. de innovatiewerkplaatsen.  Business development en contactcentrum marktpartijen. Het CoE Zorg HA voert met bedrijven zoals Lode Groep Groningen en met Syntens een business ontwikkelingstraject in. Dit professionele traject omvat de hele business development traject van ideevorming, businessplannen, via succesvolle pilots naar opschaling en marktrijp maken van producten en diensten. Hiermee worden succesvolle pilots van zorginnovaties op grotere schaal geïmplementeerd en uitgerold en in de markt geïntroduceerd (zie § 3.1). Deze functie is belangrijk voor de economische ontwikkeling en commerciële innovatie in de zorg. Het CoE Zorg HA fungeert verder als contactcentrum voor marktpartijen in de zorgsector en ondernemers spelen hierin een belangrijke rol en met een aantal van hen zijn afspraken in de maak om dit traject te begeleiden en uit te voeren in het CoE. Partijen kunnen er ook terecht met vragen en voor de ontwikkeling en uitvoering van onderzoeks- en verbeteringsprojecten.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 26



Informatievoorziening en voorlichting gericht op: Het CoE Zorg HA brengt jongeren enerzijds via communicatie en voorlichting op de hoogte van het belang van een gezonde en actieve leefstijl en initieert meerdere projecten waarin het stimuleren van gezonde leefstijl bij jongeren centraal staat. Anderzijds enthousiasmeert het CoE Zorg HA op een actieve manier jongeren voor opleidingen in de ouderzorg. Er wordt voorlichting gegeven aan de jeugd en aan zijinstromers over de ontwikkelingen in de zorg, wat dat betekent voor de beroepen in de zorg en wat deze beroepen aantrekkelijk maakt. Deze voorlichting bestaat o.a. uit specifieke educatieve programma’s gericht op leerlingen in het basis, voorgezet en beroepsonderwijs.

Het CoE Zorg HA draagt als aanjager, regisseur, coördinator, verbinder en informatie uitwisselaar bij aan deze functies en voert een aantal van deze activiteiten zelf uit. Het CoE Zorg HA blijft daarbij vooral een faciliterende netwerkorganisatie die decentrale initiatieven ondersteunt, uitlokt en stimuleert maar vooral als waardevol beschouwt en verbindt met andere initiatieven. Het Informatie- en voorlichtingscentrum is een functie die in de het veld nog niet bestaat, en die van groot belang is om de verschillende doelgroepen op de juiste manier te benaderen. Daarbij is het primaire doel om meer jongeren te interesseren voor het werk in de ouderenzorg. Uit recente landelijke onderzoeken in opdracht van ZonMw is gebleken dat de component ouderenzorg in de curricula van opleidingen geneeskunde en HBO-V gemiddeld circa 3% is. Uit een van de onderzoeken bleek dat van de HBO-V studenten 45% niet geïnteresseerd was om te gaan werken in de ouderenzorg. In verband met de verwachte grote tekorten aan werkers in de zorg is het van belang dat het imago van ouderen en van werken in de ouderenzorg wordt verbeterd. 4.2

Proposities

Het CoE Zorg HA biedt als netwerkorganisatie haar partners en andere zorgen welzijnsinstellingen en markt partijen een aantal unieke proposities. Opzet en uitvoering van onderzoek Het CoE Zorg HA biedt ondersteuning bij de opzet en uitvoering van onderzoek en innovatieprojecten in de zorgpraktijk. Het CoE Zorg HA voert dit onderzoek samen met de partners uit en stelt daarbij expertise, ondersteuningscapaciteit en onderzoeksfaciliteiten beschikbaar. Het CoE Zorg HA brengt ook partijen bij elkaar die vergelijkbare vragen hebben zodat zij hun collectief opdrachtgeverschap kunnen organiseren voor de opzet en uitvoering van onderzoek. Het CoE Zorg HA doet (vanuit de inhoudelijke focus zoals omschreven in paragraaf 2.3) onderzoek op de volgende thema’s:  zelfmanagement met zelfdiagnose en zelfmonitoring (chronisch zieken);  versterking mantelzorg;  versterking buurtzorg;  regelgeving in relatie tot effectieve patiënt gerichte zorg;  vernieuwing inhoud en vorm van zorg-, verpleegkundig en paramedisch onderwijs: o versterking met ouderenzorg; o aandacht voor e-Health en medische technologie.  inbreng van de zorgcomponent in andere, bijvoorbeeld ICT, opleidingen;  toepassing van e-health: o voeding; o bewegen; o zorg-woon concepten.  krimp in relatie tot toegankelijkheid van zorgvoorzieningen;  zorgarbeidsinnovatie;  substitutie van zorg tussen disciplines;  slimmer werken in de zorg;  nieuwe organisatie van de zorg;  implementatie- en opschalingsprojecten;  cross-overs, projecten die verschillende sectoren en kennisgebieden verbinden; Deze thema’s sluiten aan bij de maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van de zorg en bestaande vragen van zorgen welzijnsinstellingen en marktpartijen.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 27

Onderwijsontwikkeling Het CoE Zorg HA ontwikkelt onderwijs ten behoeve van hbo en mbo zodat de beroepsopleidingen beter aansluiten bij de nieuwe ontwikkelingen in zorg en welzijn en de opleidingen toekomstgerichte beginnende professionals afleveren voor de arbeidsmarkt. Bij de onderwijsontwikkeling wordt van meet af aan, onder meer via de innovatiewerkplaatsen, samengewerkt met zorgen welzijnsinstellingen en bedrijven. Vanuit het mbo wordt samengewerkt in de Friese Zorgacademie en vanuit andere provincies met onder meer Zorgplein Noord. De kennis die voortkomt uit de innovatiewerkplaatsen en het praktijkgericht onderzoek wordt in de vorm van minors, keuzeprogramma’s, stages, afstudeerprojecten en praktijkoriëntaties in het onderwijs geïmplementeerd. Bij de onderwijsontwikkeling gaat het inhoudelijk onder meer om:  inbedding van zorginnovaties waaraan in de innovatiewerkplaatsen wordt gewerkt;  aansluiting van opleidingen in bijvoorbeeld Lifescience & Technology en Voeding & Diëtetiek op de ontwikkelingen in de beroepspraktijk;  meer aandacht voor Healthy Ageing en Ouderenzorg in de verpleegkundige, de paramedische, welzijns- en aanverwante mbo en hbo opleidingen;  versterking van Technologie, e-Health en Zorg en Wonen in opleidingen;  versterking van de component zorg in technische en ICT opleidingen;  inbedding van praktijkgericht onderzoek en valorisatie in de betreffende hbo curricula;  realisatie van een driejarige Europese bachelor Fysical Activety & Lifestyle counseling (zie prestatieafspraken HG);  onderwijsprogramma’s voor Leven Lang Leren van werkenden in zorg en welzijn;  realisatie van nieuwe masteropleidingen: o HG (zie prestatieafspraken) Master Active Ageing en Master Healthy Lifestyle (gebaseerd op het landelijke Sectorplan Sport); o NHL (zie prestatieafspraken) Master Zorgtechnologie, doorontwikkeling minor Zorgtechnologie I-human zorg en welzijn digitaal, Afstudeerrichting Ouderenzorg binnen de Zorg- en Welzijnsopleidingen. Faciliteiten Het onderzoek wordt voor een deel uitgevoerd in faciliteiten die door het CoE Zorg HA ter beschikking staan, namelijk:  het Wenckebach Skills Center;  het Skills Center Verpleegkunde NHL Hogeschool;  onderzoeksfaciliteiten van de participerende hogescholen;  laboratoria van LST van de participerende hogescholen;  innovatielabs, livinglabs, Sportfieldlabs;  bestaande innovatiewerkplaatsen via de inbreng van Alfa-college en Stenden;  diverse faciliteiten van TNO. Netwerk Het CoE Zorg HA biedt zijn partners een netwerk op het gebied van Active and Healthy Ageing. Dit netwerk breidt zich in de komende jaren sterk uit. De aanwezigheid van een diversiteit aan organisaties (kennisinstellingen, onderwijs, zorgen welzijnsinstellingen, bedrijven en andere marktpartijen) maakt het voor de partners interessant. Het CoE Zorg HA houdt zijn partners regelmatig op de hoogte van onderzoek en de verkregen resultaten. Daarnaast informeert het Center over andere ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld ouderzorg. Daarnaast organiseert het Center bijeenkomsten op diverse specifieke thema’s voor zijn partners en andere geïnteresseerden. Tijdens deze bijeenkomsten worden de (tussen) resultaten van het onderzoek besproken, komen initiatieven voor nieuw onderzoek aan de orde en worden deelnemers in de gelegenheid gesteld hun netwerk te onderhouden en uit te breiden. Het accent van het CoE ligt op samen doen in plaats van alleen maar samen praten. Maatwerk Onderwijs Het CoE Zorg HA biedt allerlei maatwerk (contract)onderwijs oplossingen in het kader van Leven Lang Leren. Op verzoek kunnen partners specifiek onderwijs door het CoE laten ontwikkelen en uitvoeren. De inhoud van het onderwijs wordt als maatwerk afgestemd met de opdrachtgevers. Tevens biedt het CoE Zorg HA zijn partners toegang tot een uitgebreid scholingsprogramma voor professionals op hbo en mbo niveau. Voor de professionalisering van de sector is het belangrijk dat dit aanbod goed op de innovatie van de zorgpraktijk

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 28

aangesloten blijft. Bijvoorbeeld de komende herregistratie BIG voor 100.000 verpleegkundigen, die om geregistreerd te worden scholing moeten afnemen bij erkende hogescholen en mbo instellingen. Dit wordt vanuit CoE Zorg HA gezamenlijk met hbo en mbo aangeboden. Ook is een traject scholing op WMO en Welzijn nieuwe stijl beschikbaar en biedt CoE Zorg HA doorlopende leerlijnen en modules voor professionals. Verder is er een post hbo cursus geriatrie en gerontologie voor verpleegkundigen en praktijkondersteuners beschikbaar. De cursus heeft nu 1 keer gedraaid en wordt doorontwikkeld naar een door het CPION erkende post hbo opleiding. Meerwaarde voor bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen Het CoE Zorg HA biedt deelnemende bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen diensten op het gebied van kennis, netwerken, innovatie, business development en maatschappelijke betrokkenheid. Het biedt de bedrijven en zorgen welzijnsinstellingen ook een potentieel van nu al 8.000 hbo studenten die via stages en afstudeerprojecten en in de innovatiewerkplaatsen hun capaciteit en expertise beschikbaar stellen. Het gaat om toegang tot nieuwe kennis over de zorgen welzijnspraktijk en wetenschappelijke kennis op het gebied van bewegen, voeding, e-health en maatschappelijke participatie. Verder biedt het CoE Zorg HA toegang tot verschillende netwerkwerken van onderwijsen kennisinstellingen, zorgen welzijnsinstellingen en andere marktparten. Verder wordt ondersteuning geboden voor innovatie:  toegang tot start ups/versnelde innovatie via start ups, en deelname aan projecten, implementaties en marktontwikkelingen;  gebruik van een pilotomgeving (netwerk van innovatiewerkplaatsen) voor het ontwikkelen en commercieel uittesten nieuwe producten en diensten; friendly user tests, uittesten en analyseren bestaande producten, diensten, processen (vergelijk mystery shopping), contacten met markt en eindgebruikers (cliënten, patiënten, zorgprofessionals, mantelzorgers, aanbieders zorg/welzijn), anticiperen op demografische ontwikkelingen als gevolg van krimpregio;  versnelde ontwikkeling van de (ICT) vraag in de (Zorg) markt. Meerwaarde voor studenten Hbo, mbo en wo studenten hebben de gelegenheid om te participeren in onderzoeksprojecten, een minor opleiding te volgen bij een van de participerende onderwijsinstellingen of een afstudeerproject uit te voeren bij een van de marktpartijen die onderzoek (laten) uitvoeren door het CoE Zorg HA. Studenten kunnen daarbij in multidisciplinaire teams participeren in het onderzoek en de zorgpraktijk. Het onderwijs bevat alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ouderenzorg en gaat uitvoerig in op de technische hulpmiddelen die in de ouderenzorg ingezet kunnen worden. Studenten komen op die wijze goed geprepareerd op de arbeidsmarkt, als toekomstgerichte professionals die op basis van hun onderzoekend vermogen kunnen bijdragen aan innovatie van de zorg waarmee ze van meerwaarde voor de latere beroepspraktijk. Meerwaarde voor werknemers van de partnerorganisaties Lectoren/docenten van de kennis- en onderwijsinstellingen hebben de mogelijkheid te participeren in de diverse onderzoeken en hun kennisbasis aanzienlijk te vergroten. Docenten kunnen door participatie in een onderzoek of door kennis te nemen van de resultaten van het onderzoek hun praktijk- en innovatiekennis vergroten. Medewerkers van de partnerorganisaties kunnen deelnemen aan het onderzoek of kunnen via speciale opleidingen meer kennis opdoen van nieuwe toepassingen in de zorg en daarmee het zorgpraktijk efficiënter uitvoeren. Meerwaarde voor kennisinstellingen Partners van het CoE Zorg HA hebben de mogelijkheid onderzoeksvoorstellen in te dienen. Daarbij hebben ze directe sturing op de inhoud van het onderzoek en kunnen ze direct gebruik maken van de resultaten die de onderzoeken opleveren. Ook kunnen partners gebruik maken van kennis en toepassingen die elders zijn gerealiseerd en waarvan het Center gebruik mag maken. Het CoE Zorg HA houdt de partners permanent op de hoogte van nieuwe toepassingen in de zorg opdat deze daar zo snel mogelijk gebruik van kunnen maken.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 29

5 Risicoanalyse 5.1

Risicoanalyse

Het CoE Zorg HA heeft onder meer de volgende kwaliteiten:  Sterk trackrecord: o HA is al langere tijd een strategisch thema in Noord- Nederland en is bij veel organisaties inmiddels een strategische doelstelling. o Door de directe koppeling aan de innovatie van de zorgpraktijk is onderwijs en onderzoek vraaggestuurd. o Er is veel inhoudelijke kennis op HA gebied. o Er zijn actieve samenwerkingsverbanden op HA (HANNN, ZIF), met landelijke en Europese bekendheid. o Er zijn vanuit de lopende initiatieven al veel contacten en activiteiten met het bedrijfsleven en zorgen welzijnsinstellingen.  Sterke verbinding en samenwerking met de 4 noordelijke hogescholen (vastgelegd in Noordelijk Sectorplan, HA is speerpunt en de HG geeft daar namens de 4 leiding aan).  UMCG (partner in CoE Zorg HA) is een sterke motor en pijler van HA.  Noord Nederland heeft grote en goede infrastructuur met bijvoorbeeld LifeLines en ERIBA. Het CoE werkt versterkend voor deze instanties en andersom.  Met MBO is een start gemaakt over aansluiting van MBO onderwijs op het onderwerp HA.  Samenwerking met grotere bedrijven en MKB met o.a. Foodcircle en Springboard, bestaat en breidt zich uit.  Thema HA staat bij provincie en gemeenten prominent op de agenda.  Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap (HG, RUG, UMCG) investeert meer dan 10 miljoen o.a. gericht op speerpunten HA en Energie). Met de oprichting van het CoE Zorg HA worden de volgende kansen benut:  Uitbreiding van de contacten met marktpartijen plaats.  De huidige HA-initiatieven, ook bedrijfsmatig, blijven op een klein schaal niveau hangen maar worden door het CoE opgeschaald.  Vanuit alle bestaande activiteiten en samenwerkingen is behoefte aan een versterking van de onderlinge structuur en opschaling van de activiteiten om zo een Noord Nederlands -en landelijk effect te kunnen realiseren.  HA is één van de Grand Societal Challenges EU beleid en krijgt prioriteit in de nieuwe onderzoeken innovatieprogramma’s van Horizon 2020.  In haar beoordelingskader vereist het rijk realisatie van valorisatie doelstellingen en verankering daarvan in de onderzoeks- en onderwijsstructuur. Het CoE Zorg HA is sterk gericht op implementaties van innovatie in de praktijk.  Er wordt een groot tekort verwacht aan werkers in de zorg. Door de vergrijzing en toename van complexe zorg is er een toenemende behoefte aan gekwalificeerd zorgpersoneel. CoE Zorg HA draagt bij aan de oplossing.  Imago van ouderenzorg onder jongeren is slecht. Door voorlichting en innovatie draagt CoE Zorg HA bij aan verbetering van het imago van ouderen en van werken in de ouderenzorg.  Er is nu een stevig volume aan wetenschappelijk onderzoek terwijl toegepast onderzoek gericht op implementatie van zorginnovatie in de praktijk nodig is maar onvoldoende wordt gerealiseerd.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 30

In de onderstaande tabel is een aantal mogelijke bedreigingen uitgewerkt en als risico verwoord. Per risico zijn de acties aangegeven om de risico’s te kunnen beheersen. Risico Problematiek waar het CoE zich op richt is complex: verlies van focus (en daardoor niet waar maken wat we beloven) is daardoor een risico.

Onvoldoende inkomsten, door de beperkte financiële mogelijkheden (toekomst) van partners in de samenwerking, voor een financiële bijdrage (cash) waarmee wordt voorzien in de directe kosten van het CoE Zorg HA. 5.2

Maatregel  Invoering en ontwikkeling via een groeimodel laten plaatsvinden.  Parallel hieraan aanbieden van nieuwe diensten aan marktpartijen en zorgen welzijnsinstellingen en innoveren in het aanbod van hoger en middelbaarberoepsonderwijs.  Via duidelijke afspraken in eerste jaren afgedekt. Verwachting is bovendien dat via valorisatie het onderzoek zich voor een groot deel terugverdient. Bovendien wordt ingezet op deelname aan majeure gesubsidieerde onderzoekprogramma’s (ook internationaal).

Marktbewerking

Benaderen marktpartijen In de eerste fase van het bestaan van het Center worden de proposities nog verder uitgewerkt. Daarna wordt nog een aantal belangrijke nieuwe potentiële partners benaderd. Niet alle marktpartijen hoeven partner te zijn van het Center om diensten te kunnen afnemen. Op dit moment heeft al een groot aantal partners toegezegd om te participeren (zie hoofdstuk 3). Daarnaast is een long list beschikbaar van marktpartijen. Met deze partijen worden al gesprekken gevoerd. In het nieuwe CoE Zorg HA wordt het relatiebeheer ondersteund door een medewerker. Er wordt veel aandacht besteed aan het onderhouden van een goede relatie met de partners door veel te communiceren via geschikte communicatiemiddelen en speciale bijeenkomsten. Maar ook partijen die (nog) niet deelnemen wordt de relatie opgebouwd en onderhouden. De relatiebeheerder en de directeur zoeken periodiek contact, houden partijen op de hoogte van de (nieuwe) ontwikkelingen en proposities van het CoE Zorg HA en zoeken naar mogelijkheden om deze partijen gebruik te laten maken van het Center. Ook worden er regelmatig specifieke thematische bijeenkomsten gehouden waar niet-partners ook voor worden uitgenodigd. Ook worden partijen benaderd die veel contacten met marktpartijen hebben (MKB Noord, VNO/ NCW, Kamer van Koophandel, Syntens, commerciële adviesorganisaties). Deze partijen worden geïnformeerd over het doel en mogelijkheden van het CoE AHA. Wanneer marktpartijen daarna belangstelling hebben kunnen ze rechtstreeks contact zoeken met CoE AHA en worden ze door de relatiebeheerder benaderd. Actieve voorlichting Jeugd Er wordt actieve voorlichting gegeven aan de jeugdigen over gezondheid, leren, voeding, leefstijl en beweging. De middelen die hierbij ingezet worden, zijn afgestemd op de jeugd (Facebook, Twitter). Gezondheidseducatie op plekken waar kinderen zijn zoals in het onderwijs, de kinderopvang, vrijetijdsvoorzieningen en in de buurt. Ook wordt er een website gemaakt om de jeugd te bereiken. Daarnaast wordt via de open dagen, presentaties op het MBO en Middelbaar Onderwijs geprobeerd de jeugd te bereiken en te enthousiasmeren voor de Zorgopleidingen. Ervaringen met Health Literacy zullen hierbij worden toegepast. Er zal worden nagegaan hoe de jeugd kennis en vaardigheden kan gebruiken om ten aanzien van de eigen gezondheid de juiste beslissingen te kennen nemen. Burgers Ook voor volwassenen zal actieve voorlichting gegeven worden over gezondheid, leren, voeding, leefstijl en beweging. Ook hier zullen ervaringen met Health Literacy worden toegepast.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 31

Zorgprofessionals Ook wordt via actieve voorlichting geprobeerd zoveel mogelijk zorgprofessionals te bereiken. Via de website, (lokale) bijeenkomsten wordt zo veel mogelijk informatie overgedragen aan deze professionals. Studenten Naar studenten wordt zoveel mogelijk duidelijk gemaakt wat het CoE voor hun ontwikkeling kan betekenen. In de reguliere voorlichting van de bestaande opleiding krijgt het CoE een belangrijke plaats. Studenten worden geïnformeerd over de stage mogelijkheden en de onderzoeksopdrachten.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 32

6 Uitvoering 6.1

Implementatieaanpak

Het CoE Zorg HA wordt, via een groeimodel, in een aantal fasen gerealiseerd. Tijdens de voorbereidende fase (1) worden de activiteiten uitgevoerd ter voorbereiding op de start van het CoE. Fase 1 wordt projectmatig uitgevoerd. In de tweede fase, de initiële exploitatiefase start het CoE met de uitvoering van de eerste activiteiten. Het Center ontwikkelt zich in omvang en resultaten. Onderzoek neemt toe, resultaten worden geïmplementeerd en onderwijs wordt ontwikkeld. Het CoE start met een aantal zorginnovatie-werkplaatsen. In de twee jaren daarna, fase 3, wordt dit aantal uitgebreid, wordt de afhankelijkheid van subsidies verminderd en bereidt het CoE zich voor op een normale exploitatie (fase 4). De fasen worden hieronder kort toegelicht. De voorbereidende fase wordt in de volgende paragraaf uitvoeriger beschreven. Binnen de onderstaande fasering voor de ontwikkeling van het CoE Zorg HA wordt de uitbreiding en opschaling naar Nederlands niveau en een verdere verbinding op Europees niveau gerealiseerd. De vier implementatiefases: 1. De voorbereidingsfase In deze fase worden alle voorbereidende werkzaamheden getroffen om van start te kunnen gaan. De voorbereidingsfase heeft een projectmatig karakter. Het resultaat van het project is een volledig operationele organisatie, met medewerkers die goed op de hoogte zijn van hun taken, werkende processen, afgesloten overeenkomsten met partners, startend onderzoek, een draaiend marketing- en communicatie proces. De resultaten van de voorbereidende fase worden overgedragen aan de directie die verantwoordelijk is voor de het exploitatie van het CoE Zorg HA. De voorbereidingsfase wordt in paragraaf 5.3 verder toegelicht. 2.

De initiële exploitatiefase. Dit is de eerste exploitatiefase, waarbij de eerste onderzoeken plaats vinden en de eerste resultaten worden geïmplementeerd in de regionale praktijk. Daarnaast wordt onderwijs geactualiseerd en nieuw ontwikkeld. Er worden meer partners betrokken bij het CoE Zorg HA, er worden meerdere onderzoeken uitgevoerd en er wordt gestart met de voorlichting naar de verschillende doelgroepen. Regionale successen worden voorbereid voor nationale implementatie. Belangrijke resultaten worden breed gedissemineerd naar de beroepspraktijk, onderwijs en wetenschap via uiteenlopende kanalen. Externe onderzoeksmiddelen (nationaal en internationaal) worden geworven, en diverse voor oprichting van dit CoE al lopende gesubsidieerde trajecten (zoals Raak-projecten van lectoraten) worden waar mogelijk bij het CoE ondergebracht. Deze fase duurt ongeveer twee jaar tot drie jaar.

3.

Ontwikkeling en verduurzaming In deze fase vindt de uitbouw van de onderzoeksactiviteiten plaats en worden steeds meer resultaten geïmplementeerd vanuit de regio in Nederland en Europa. Het CoE Zorg HA groeit daarbij uit naar een instituut met steeds meer nationale- en internationale impact. Tijdens deze fase wordt de subsidie afgebouwd en wordt de situatie bereikt dat “zonder aanvullende subsidies” een normale exploitatie gerealiseerd kan worden. Dat wordt ook bereikt door deelname aan gesubsidieerde (nationale en internationale) onderzoeksprogramma’s. Ook zoeken we samenwerking met andere Nederlandse hogescholen die zorginnovatie in onderwijs en onderzoek als speerpunt hebben’.

4.

Stabilisatie Vanuit de duurzame situatie zal het CoE Zorg HA jaarlijks zijn strategische doelstellingen herijken. In samenspraak met de partners wordt jaarlijks de koers van het CoE Zorg HA bepaald en wordt gekeken aan welke producten en diensten en onderwijsvernieuwingen partners behoefte hebben.

6.2

Projectmatige uitvoering van de voorbereidingsfase

In een periode van 3 maanden na een positief besluit van de Staatssecretaris over het CoE Zorg HA wordt projectmatig gewerkt aan de verdere voorbereiding van de start van het Center. Bestaand lopend onderzoek en door partners ingebracht onderzoek wordt geïnventariseerd en ingebracht. Hierbij wordt nadrukkelijk gekeken naar onderzoek dat op dit moment al wordt uitgevoerd binnen de partnerorganisaties of activiteiten die nu al worden uitgevoerd bij zorgen welzijnsinstellingen en snel kunnen worden opgeschaald.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 33

Verder worden nieuwe innovatiewerkplaatsen opgericht en bestaande innovatiewerkplaatsen worden in het CoE ondergebracht. Daarbij biedt het CoE Zorg HA initiatiefnemers ondersteuning om projecten en innovatiewerkplaatsen op te zetten, projecten te starten, uit te voeren en goed af te ronden. Daarbij zorgt het CoE voor een goede kennisdeling waardoor elke werkplaats en project een goede bijdrage aan het geheel kan leveren en er geen dubbele dingen plaatsvinden. Tevens zorgt het CoE ervoor dat in de werkplaatsen en projecten de goede kennisontwikkeling via praktijkgericht onderzoek en onderwijsactiviteiten plaatsvinden. Vastgesteld wordt op welke wijze het bestaande onderzoek kan worden ingebracht bij het CoE Zorg HA en wat de consequenties zijn van deze overdracht. Ook aanvragen voor gesubsidieerde onderzoeksprojecten worden zo veel mogelijk bij het CoE ondergebracht. Tevens wordt een begin gemaakt met de ontwikkeling van (nieuw) onderwijs. Naast onderzoek en onderwijs is de realisatie van de (financiële) voorwaarden van groot belang. Dit betekent dat de financiële dekking voor het CoE Zorg HA voor de start gerealiseerd moet zijn. De bijdragen van de deelnemende instanties moet duidelijk zijn, evenals de condities waaronder deze financiële bijdragen worden verstrekt. Ook moet duidelijk welke subsidiebijdrage het CoE Zorg HA kan verwachten. Een andere belangrijke set aan de activiteiten is de ontwikkeling van de organisatie (governance en personele invulling) met de daarbij behorende processen (o.a. financiën). Het project is onderverdeeld in drie deelprojecten: 1. Voorbereiding van onderzoek en onderwijs dat vanaf de startdatum wordt uitgevoerd en ontwikkeld. 2. Realisatie van financiële voorwaarden om CoE Zorg HA te starten. 3. Realisatie van de organisatie en bedrijfsvoering om CoE Zorg HA te starten. In paragraaf 6.3 worden deze 3 deelprojecten gedetailleerder toegelicht. Bij de start van het project wordt een projectplan opgesteld waarin onder andere een verdere uitwerking van de deelprojecten is beschreven. Daarin is ook opgenomen welke activiteiten worden uitgevoerd om de resultaten te behalen en welke tijdslijnen gekoppeld zijn aan de uitvoering van de activiteiten. Ook wordt aangegeven hoe de projectorganisatie er uit ziet, hoe verantwoordelijkheden zijn belegd en op welke wijze de rapportage over de voortgang plaatsvindt. Tevens wordt een begroting opgenomen. 6.3

Uitwerking van de deelprojecten

Deze paragraaf beschrijft een eerste opsomming van de resultaten die worden opgeleverd nadat de voorbereidingsfase is afgerond. Deelproject 1: Voorbereiding onderzoek , onderwijs en valorisatie activiteiten Dit deelproject levert ondermeer de volgende resultaten op: Voor wat betreft het onderzoek:  een overzicht van het huidige uitgevoerde onderzoek door de partners, passend binnen de zorg thema’s, dat in aanmerking komt om ingebracht te worden onder het CoE Zorg HA;  een overzicht van de onderzoeksprogramma’s die bij de start door het CoE Zorg HA worden uitgevoerd. Dit zijn programma’s die voortborduren op lopend onderzoek door de partners;  de bezetting van het onderzoek bij de start (wie doet wat);  een acquisitiestrategie waarin onderzoeksprojecten worden gematcht met (inter)nationale gesubsidieerde onderzoeksprogramma’s. Voor wat betreft het onderwijs:  een overzicht van de gewenste onderwijsvernieuwing voor het domein ouderenzorg voor het HBO;  afstemming met het mbo over de aansluiting mbo met het CoE Zorg HA en de gewenste onderwijsontwikkeling. Voor wat betreft valorisatie:  business development aanpak uitwerken samen met het bedrijfsleven;  afstemming samenwerking met Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 34

Deelproject 2: Realisatie van de financiële voorwaarden Dit deelproject levert de volgende resultaten op:  een modelcontract voor het afsluiten van contracten met (nieuwe) partnerorganisaties;  afgesloten contracten met de benaderde partner organisaties;  de relevante documenten behorend bij het proces van subsidieaanvraag tot subsidieverstrekking;  toegekende subsidies. Deelproject 3: Overige activiteiten Toelichting Naast onderzoek en onderwijs en financiën is er nog een groot aantal activiteiten die moet worden uitgevoerd om het CoE te kunnen laten starten. Deze activiteiten zijn voorlopig in twee groepen geclusterd:  Governance en Organisatie;  Marketing en Communicatie. Voor deze beide groepen moeten de volgende resultaten worden behaald: Governance en organisatie  ingerichte Governance (o.a. definitieve bemensing van de diverse onderdelen);  document Organisatie (structuur, processen, rollen, benodigde competenties, zelf doen of uitbesteden, beschrijving van de planning en control cyclus);  benoemde mensen;  afspraken met partnerorganisaties voor eventueel inleen van processen, diensten, faciliteiten en andere zaken;  ingerichte organisatie, inclusief bemensing. Communicatie  communicatieplan;  noodzakelijke communicatiemiddelen;  communicatie interventies per doelgroep.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 35

7 Organisatie en Governance De verschillende innovatiewerkplaatsen van het CoE vallen steeds onder de regie van één van de partners. We kiezen dus bewust niet voor een te centrale aansturing, maar voor een netwerkorganisatie met decentrale innovatiewerkplaatsen. Wel wordt het CoE een stichting met stichtingsbestuur. Dit bestuur monitort dat de doelen (op gebied van onderzoek, onderwijs en voorlichting) in gezamenlijkheid worden gerealiseerd. Ook borgt het bestuur de langdurige blijvende samenwerking tussen de verschillende partners en de afstemming tussen deze partners. Zo stimuleert het bestuur de samenwerking, steeds in het licht van de gezamenlijke doelen. Aan het CoE is een Partner Raad verbonden, die samen met het bestuur vorm geeft aan de inhoudelijke doorontwikkeling en voortgang van het CoE. In een later stadium wordt de organisatie samen met de partners mogelijk doorontwikkeld tot een meer open coöperatieve structuur.

Bestuur

Partner Raad

Directeur

Secretariaat

Projectcontroll

Voorlich ng

Projectleiding Projectondersteuning

Innova e werkplaatsen

Jeugd zorg educa e

Ouderenzorg

Onderwijsontwikkeling

Gezondheid recrea e/toerisme

Valorisa e

..........

Bestuur Het bestuur heeft tot taak de samenwerking tussen de verschillende partners optimaal te laten renderen. Juist vanwege het (deels) netwerkkarakter van het CoE is het uiterst belangrijk dat de samenhang tussen de verschillende onderdelen goed gemonitord wordt. Daarnaast stuurt het bestuur de directie aan en ziet toe op de geplande ontwikkelingen van het CoE. Ook toetst zij de door de directeur opgestelde rapportages. Het bestuur zorgt door zijn samenstelling voor een evenwichtige verdeling tussen de kennisinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid. Het bestuur bestaat uit 5 leden. Een lid is afkomstig van de HG, een lid is een vertegenwoordiger van de drie andere HBO instellingen. De drie andere leden zijn vertegenwoordigers van de ROC’s, de zorgen welzijnsinstellingen en de marktpartijen. Directeur De directeur geeft leiding aan het CoE. De directeur heeft tot taak de strategie voor de komende jaren op te stellen en voor te leggen aan het bestuur, de bij de strategie behorende doelen te realiseren, te zorgen voor de financiering van de organisatie en is verantwoordelijk voor het management van de dagelijkse operatie. Hierbinnen zijn medewerkers verantwoordelijk voor de valorisatie, onderwijsontwikkeling en de oprichting van de innovatiewerkplaatsen. De directeur wordt daarnaast ondersteund door een secretaresse, een medewerker voorlichting, een medewerker project control en een of meer medewerkers die belast zijn met de projectleiding of projectondersteuning van gezamenlijke CoE projecten.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 36

De directeur verschaft het bestuur inzicht in de voortgang van de realisatie van de plannen (zowel kwalitatief als financieel). Hij is daarnaast verantwoordelijk voor het naleven van alle relevante wet- en regelgeving en voor het beheersen van de risico’s die zijn verbonden aan het CoE. De directeur rapporteert over de geldende risico’s aan het bestuur. De directeur van het CoE is primair een regisseur, facilitator en monitor van een netwerkorganisatie. Hij is gericht op het overall proces en de kwaliteit. De operationele aansturing van de innovatiewerkplaatsen wordt door de partnerorganisaties zelf gedaan. Deze aansturing ligt bij de deelnemende partnerorganisaties zelf. De Partner Raad De stichting kent een Partner Raad waarin vertegenwoordigers van de primaire- en secundaire partners zijn vertegenwoordigd. De Raad wordt door het bestuur geïnformeerd over de ontwikkelingen en voortgang binnen het CoE. De Partner Raad adviseert het bestuur en geeft zo samen met het bestuur vorm aan de doorontwikkeling van het CoE Zorg HA. Deze raad komt minimaal 2 x per jaar bij elkaar. De Partner Raad heeft een eigen voorzitter die voortkomt uit zijn leden.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 37

8 Begroting De exploitatiebegroting van het CoE Zorg HA is hieronder weergegeven. Bij de baten zijn subsidies beschreven. Deze subsidies bouwen in een periode van vier jaar af. Verder zijn bij de baten de toegezegde bijdragen van de verschillende partnerorganisaties opgenomen, evenals de reeds toegezegde bijdragen van de netwerkorganisaties. Deze baten zijn grotendeels personele of materiële inzet. Soms worden kleine geldbedragen ingebracht. De baten blijven ook na het vierde jaar van kracht. Het CoE Zorg HA ontwikkelt zich in de komende jaren en bouwt langzaam omzet op. Deze omzet wordt verkregen door het op commerciële basis verrichten van onderzoek in opdracht van marktpartijen. Verder worden inkomsten gegenereerd uit contractonderwijs. Bij de kosten is een onderscheid gemaakt in de personele kosten: personeel van het CoE Zorg HA plus het personeel van partnerorganisaties dat inspanningen verricht voor het CoE Zorg HA. Exploitatiebegroting Inkomsten (baten) x 1.000 Subsidie overheid Rijk, ministerie OCW Regionale/lokale overheden Bijdrage partners HG ROC’s overige HBO Kennisinstellingen Bedrijven Zorg- en welzijnsinstellingen netwerkorganisaties Cofinanciering marktpartijen Cash Instellingen Omzet dienstverlening Onderzoek HBO Leven lang leren / contractonderwijs MBO Leven lang leren/ contractonderwijs

Jaar 1

Jaar 2

1.000 0

750 80

800 250 680 330 150 200 75

900 300 800 330 160 200 75

47

10

10

10

0 0 0

50 20 10

50 20 10

50 30 20

Totaal baten

3.532

3.685

4.030 4.275

1.810 175 1.545 515 315 200 325 425 0 340 300 40 140 40 100

2.030 175 1.755 440 240 200 375 425 0 312 272 40 140 40 100

2.230 2.580 175 175 1.955 2.305 440 365 240 165 200 200 387 437 487 537 0 0 327 352 287 312 40 40 140 140 40 40 100 100

245 125 70 150 3.475

245 125 70 50 3.542

245 255 125 135 70 70 50 50 3.769 4.129

Kosten primaire activiteiten CoE Zorg HA (kosten x 1.000) Innovatiewerkplaatsen zorgpraktijk gebruik laboratorium faciliteiten partners praktijkgericht onderzoek Opzetten exploiteren netwerk van innovatiewerkplaatsen personele inzet (4,2 - 2,2 fte) project-initiatiekosten Onderwijsontwikkeling personele inzet (3,8 - 5,8 fte) materiele kosten Business development personele inzet (4,0 fte) materiele kosten Voorlichting en informatie personele inzet (0,5 fte) materiele kosten Kosten ondersteunende activiteiten CoE Zorg HA (kosten x 1.000) Management en ondersteuning (1,9 fte totaal) Kantoorkosten (m2 + inventaris) Algemene kosten Kosten CoE Zorg HA totaal (x 1.000)

Versie 1.0

18 juni 2012

Jaar 3 Jaar 4 750 150

500 200

1.000 1.250 350 400 900 1.000 330 330 175 200 210 210 75 75

pagina 38

Liquiditeit Beschikbaar uit bijdrage overheid Gerealiseerde omzet Benodigde directe kosten in begroting Benodigd versus dekking

1.000 0 1.000 0

830 80 887 23

800 80 849 31

700 100 784 16

Uitgangspunten bij de begroting  “Innovatiewerkplaatsen zorgpraktijk”. Dit is de waarde van het bestaande praktijkgerichte onderzoek dat nu wordt uitgevoerd en wordt omgevormd tot zorgwerkplaatsen.  “Praktijkgericht onderzoek” wordt samengesteld uit de bijdrage HG (750K) plus overige HBO (630K) plus bijdrage kennisinstellingen (330K) minus de bijdrage van het UMCG (175 aan laboratoriumfaciliteiten).  “Gebruik van lab” is de bijdrage van het UMCG (200K exclusief de cash bijdrage 25K van het UMCG); totaal van 175K  “Opzetten en exploiteren netwerk van innovatiewerkplaatsen” wordt gefinancierd door de bijdrage van de zorgen welzijnsinstellingen (ca 200) plus aanvullende directe financiering door het CoE. De bijdrage van CoE neemt in de jaren daarna af.  “Project-initiatiekosten”. Dit is een post waarmee het CoE projecten en opzet van de innovatiewerkplaatsen kan financieren. Dit zijn directe kosten. Deze bedragen 200K per jaar.  “Onderwijsontwikkeling”. Personele inzet wordt gefinancierd door de in kind bijdrage van 250K van ROC en 100K HG en NHL plus een bijdrage van 75K door directe financiering CoE. De bijdrage van de ROC's nemen in de jaren 2,3 en 4 toe. In jaar 3 en 4 nemen de directe kosten van het CoE af van 75K naar 37K (0,5 fte). De materiële kosten komen voor rekening van de partij waarvoor het onderwijs ontwikkeld wordt.  Business development. Wordt gefinancierd door de in kind bijdrage van de bedrijven (150K) en de netwerk organisaties (75K), plus een bijdrage van 75K aan directe kosten in het eerste jaar. De directe kosten van het CoE nemen daarna af tot 37K. De materiële kosten worden gefinancierd door de kleine cash bijdrage van bedrijven in het eerste jaar plus directe financiering door het CoE (ca. 40K).  “Voorlichting en informatie”. Zowel de personele als ook de materiële kosten worden direct gefinancierd door het CoE.  De kosten voor de ondersteunende activiteiten worden alle direct gefinancierd door het CoE.

Versie 1.0

18 juni 2012

pagina 39

Healthy Ageing 18 juni 2012

Recommend Documents