Rostlinná produkce a technologie - výrobní technologie a sumární ukazatele v RV
Tab. č.: 170
Sója
Poř. č.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 15
a) Výchozí ukazatele S - standard
Ukazatel Výnos hlavního produktu [t/ha] Farmářská cena hlavního produktu [Kč/t] Tržba z hlavního produktu [Kč/ha] Sazba pojištění proti živelným pohromám [Kč/ha] Normativ fixních nákladů [Kč/ha] Výnos vedlejšího produktu [t/ha] Vnitropodniková sazba vedlejšího produktu [Kč/t] Ocenění vedlejšího produktu [Kč/ha] Vedlejší produkt započítáván do tržeb [A/N] Dotace započítaná do tržeb [Kč/ha]
2,5 9800 24500 3 4600 0 0 0 N 5437
Var. S I N 0S
I - intenzivní
N - nižší vstupy 3,3 9800 32340 3 5300 0 0 0 N 5437
1,8 9800 17640 3 4000 0 0 0 N 5437
b) Pěstební technologie OPERACE Opak. /rok
DEN Spotřeba Nafta [l/ha]
Práce [h/ha] 0,40
0,20
0,20
0I
0,25 Podíl vápnění
0S
0,20
0I
0,25 Podíl hnojení
0N
0,20
ZM [kg/ha]
TECHNICKÉ ZAJIŠTĚNÍ Var. náklady Celk. var. nákl. + fixní stroje
Variabilní náklady [Kč/ha] ZM bez PH Stroje vč. PH a PM
Práce
1500,00
0
1200
0
Dle osevního Zásadní význam pro úpravu pH půdy (optimum 6,5-7,0 - podle údajů z USA a Kanady 6,0-6,5). Vápnění k sledu řepce v OP obilnina jar. – řepka – obilnina oz. – okopanina – obilnina jar. – sója. Mletý vápenec (vhodnější je dolomitický vápenec obsahující Mg) v dávce 1,0-1,5 t/ha podle pH půdy a půdního druhu (na těžkých půdách vhodné CaO s Mg).
Podíl vápnění 0N
9,0
POPIS
0,40
9,0
1200,00
0
960
0
Dle osevního Vápnění k řepce v osevním sledu obilnina jar. – řepka – obilnina oz. – okopanina – sója. Mletý vápenec sledu (dolomitický) v dávce 1,0-1,5 t/ha podle pH půdy a půdního druhu.
1,40
statkovými hnojivy
16,0 Těsně před orbou k okopanině
20000,00
196
5000
2100
2100
960
960
6120
7080
Služba
Služba
920
Pracovní operace aplikace statkových hnojiv je kalkulována jako procentický podíl odpovídající průměrnému Rozmetadlo statkových hnojiv, zařazení sóji do osevního postupu. nakladač
1
Pokrač. tab. č.: 170
-
Rostlinná produkce a technologie - výrobní technologie a sumární ukazatele v RV
sója
S I N
Opak. /rok
OPERACE
DEN Spotřeba Nafta [l/ha]
1S
1,00
1I
1,00 Hnojení P,K,S
2S
0,50
2I
1,00 Podmítka
3I
1,00 Ošetření podmítky
3S
0,50
Práce [h/ha] 0,36
2,0 Po sklizni předplodiny
0,56
16,5 Den D 0 = podmítka
0,17
0,25
Prokypření a urovnání povrchu 1N
1,00
4I
1,00 Orba a její ošetření
4S
1,00
5I
1,00 Zajištění osiva a
2N
1,00
6I
1,00 Urovnání a
0,67
0,03
4,3 D 0 až 1
POPIS ZM [Kg/ha] 250,00
TECHNICKÉ ZAJIŠTĚNÍ Var. náklady Celk. var. nákl. + fixní stroje
Variabilní náklady [Kč/ha] ZM bez PH Stroje vč. PH a PM
Práce 50
1720
122
Vyrovnání bilance živin v půdě pro předpokládaný odběr živin sójou. Je třeba preferovat hnojení P2O5 a S, na které je sója náročná. Dávka minerálních hnojiv se upravuje podle zásoby živin v půdě a celé soustavy hnojení. Hnojíme obdobně jako u hrachu 25-40 kg/ha P, 70-120 kg/ha K (dále viz legenda ad 2.) 0,00
78
0
863
Význam pro regulaci zaplevelení, chorob a škůdců, k uchování vody v půdě. Po úklidu slámy předplodiny nebo jejím rozdrcení a rozptýlení, hloubka 8-12 cm.
0,00
24
0
0,00
35
0
20,0
0,3
0,00
94
0
4
0,36
prokypření povrchu na hloubku setí
8,2
0,00
50
290
422
525
Raličkový kypřič
1035
1129
1490
Pluh oboustranný
3500
0
Jaro po Prokypřit a urovnat povrch půdy, likvidace plevelů, omezení neproduktivního výparu. oschnutí povrchu půdy
2
235
387
16
Zimní období Nákup osiva odrůd v souladu s katalogem EU (dle odrůdy a kvality osiva 95-145 kg/ha), dovoz osiva a inokulantu.
inokulantu
1250
Hřebové brány nebo hladké válce (za sucha)
Orba do 25-28 cm při současném rozrušení skýv půdy.
120,00
942
211
Po sklizni Kypření do 8-12 cm, dle druhu půdy a aridnosti podmínek. Bez obracení prokypřené vrstvy. předplodiny a příp. hnojení
Do 15.11.
2035
Radličkový podmítač
Částečné urovnání povrchu podmítnutého pozemku vláčením, za sucha válením pro urychlení klíčení semen plevelů.
7,3
1892
Rozmetadlo minerálních hnojiv, nakladač
3520
3530
Nákladní automobil
444
497 Kombinátor
740
Pokrač. tab. č.: 170
-
Rostlinná produkce a technologie - výrobní technologie a sumární ukazatele v RV
sója
S I N
Opak. /rok
OPERACE
5S
0,60
7I
1,00 Hnojení N
6S
1,00
8I
1,00 Urovnání a
3N
1,00 na hloubku setí
7S
1,00
9I
1,00 Setí
4N
1,00
DEN Spotřeba Nafta [l/ha]
Práce [h/ha] 0,29
1,5 D -4 až 7
0,36
8,2
prokypření povrchu
4,2 Den D
0,29
8S
0,40
10I
0,50 Válení
5N
0,30
9S
1,00
11I
1,00 Preemergentní
4,0
0,20 Postemergetní
aplikace herbicidů 6N
1,00
11S
0,05
13I
0,05 Desikace
7N
0,15
0,40
720
100
0,00
50
0
861
990
Rozmetadlo minerálních hnojiv, nakladač
444
497
740
287
455
Prokypřit a urovnat povrch půdy, likvidace plevelů, omezení neproduktivního výparu. S ohledem na případný Kombinátor typ aplikovaného herbicidu.
0,00
41
0
246
0,00
41
0
223
Za sucha a na lehčích půdách válení pozemku. Nepoužívat hladké válce.
1,8
2,00
35
1400
264
345
Rýhované válce
97
1532
1655
Před vzejitím porostu je možno využít herbicidy dle Seznamu registrovaných přípravků na ochranu rostlin Postřikovač, cisterna na vodu (např. Afalon 45SC, Stomp 400SC, Successor 600, Outlook, Sumimax, Plateen 41,5 WG - vhodná je kombinace přípravků). Jedny z nejlepších současných kombinací jsou např. Sumimax + Dual Gold 960 EC (není registrován) 0,1 kg/ha+1,2 l/ha; Successor 600 + Sumimax 1,5 l/ha + 0,1kg/ha; Afalon 45SC 1,5-2,5 l/ha + Command 36 CS (není registrován) 0 15l/ha; Successor 600 + Afalon 45 SC 1 5+1 5 l/ha; Afalon 1,8 0,01 35 400 97 532 655
D +25
Ošetření proti plevelům je potřebné při 2.-3. trojlístku (Pulsar již v PL až 1. trojlístku) rostlin sóji, v důsledku Postřikovač, cisterna na vodu druhotného zaplevelení a při nízké účinnosti herbicidů preemergentních - Pulsar 1,0 l/ha, Refine 7-15 g/ha (není registrován) a dále přípravky typu Basagran 1,6-2,4 l/ha a přípravky na bázi toluronu nebo chlortoluronu (nejsou registrovány). Nově byl pro ČR zaregistrován Pulsar 1,0 l/ha. Při zaplevelení jednoděložnými rostlinami je vhodné použít i graminicid 2,1 3,00 56 462 135 653 837
0,25
0,20
12I
41
D +3
aplikace herbicidů
10S
100,00
Práce
Výsev 95-140 kg osiva (500-650 tis. klíčivých semen na 1 ha v závislosti na odrůdě, HTS, termínu setí atd.), Univerzální secí stroj při meziřádkové vzdálenosti 12,5-30 cm, hloubka setí 3-5 cm (max. 7 cm). Termíny setí: do 200 m n. m 10.4.–17.4.; 200-250 m 15.4.-25.4.; 250-320 m 25.4.-10.5. Při výsevech sóji v polohách nad 320 m sejeme do 15.5. (max.20.5.).
D +1
0,25
ZM [Kg/ha]
TECHNICKÉ ZAJIŠTĚNÍ Var. náklady Celk. var. nákl. + fixní stroje
Variabilní náklady [Kč/ha] ZM bez PH Stroje vč. PH a PM
V závislosti na úrodnosti půdy 20-45 kg N v LAV, po animálně hnojené okopanině lze hnojení N vypustit.
D -2 až -1
0,29
POPIS
S –21 až –6 Aplikace přípravků (Reglone- 3 l/ha, Harvade 25 F- 2-2,5 l/ha, Basta 15 2-2,5 l/ha nebo nejlevněji přípravky dle přípravku na bázi glyfosátu 2-4 l/ha) u silně zaplevelených nebo nevyrovnaně a později zrajících porostů. Upozorňujeme, že registrován je pouze přípravek Basta 15.
3
Postřikovač, cisterna na vodu
Pokrač. tab. č.: 170
-
Rostlinná produkce a technologie - výrobní technologie a sumární ukazatele v RV
sója
S I N
Opak. /rok
OPERACE
DEN Spotřeba Nafta [l/ha]
12S
1,00
14I
1,00 Sklizeň semen
8N
1,00
13S
1,00
15I
1,00 Úklid slámy
9N
1,00
14S
1,00
16I
1,30 Odvoz semen
10N
0,70
15S
1,00
17I
1,30 Předčištění semen
11N
0,70
16S
0,05
18I
0,05 Sušení a
12N
0,10
0S
1,00
0I
1,00 Produkce N
0N
1,00
Práce [h/ha] 0,67
17,0 Den S
0,63
4,5
drcením při sklizni
1,4 S
0,05
0,0
dosoušení semen
0,00
101
0
782
882
1985
0,00
88
0
178
Uvedeno zvýšení spotřeby PH a nákladů na provoz sklízecí mlátičky při použití adaptéru na drcení slámy. Uvažováno se 100 % zastoupením technologie.
0,00
32
0
0,00
7
0
266
350
Adaptér na drcení slámy u sklízecí mlátičky
65
97
178
Traktorová dopravní souprava
68
75
126
224
373
Odstranění hrubých nečistot. Koeficienty opakování vyjadřují poměr čištěné hmoty vůči variantě (S) a z toho Čistička vyplývající korekce nákladů (dtto sušení a dosoušení semen).
0,0 S (+1)
0,00
Práce
Odvoz semen k posklizňovému ošetření. Koeficienty opakování vyjadřují poměr odvezené hmoty vůči variantě (S) a z toho vyplývající korekce nákladů a spotřeby.
S
0,28
ZM [Kg/ha]
TECHNICKÉ ZAJIŠTĚNÍ Var. náklady Celk. var. nákl. + fixní stroje
Variabilní náklady [Kč/ha] ZM bez PH Stroje vč. PH a PM
Optimální stupeň zralosti pro přímou sklizeň je 15 % vlhkost semene. Sklízet při snížených otáčkách Sklízecí mlátička s drtičem mlátícího bubnu a zvětšit odstup od mlátícího koše jako u jiných velkosemenných luskovin. V případě nouze slámy, vybavená zvedáky je možno sóju sklízet až po desikaci mrazem (značná odolnost proti vylušťování).
Při sklizni
0,23
POPIS
0,00
39
0
185
Semena jsou obtížně sušitelná a dochází k jejich poškozování. Sóju lze sušit s tímto rizikem na sesypných sušárnách anebo dosoušet aktivní ventilací předehřátým vzduchem. Dosoušení na skladovací vlhkost max. 16% na instal. jednoduchých dosuš. zař., umožňujících provětrávání vrstvy semen sóji. Sóju z množ. porostů vysoušet pouze na 13% rel. vlhkost (né na nižší), aby nedošlo k mikropoškození (teplota suš. média do 35 - 40°C) 0,0 0,00 0 -1350 0 Ohodnocení produkce dusíku pěstováním sóji a zlepšení bilance pro následnou plodinu.
4
Sesypná sušárna nebo roštové dosoušecí zařízení s generátorem tepla a roštové dosoušecí zařízení s ventilátory -1350
-1350
Pokrač. tab. č.: 170
-
Rostlinná produkce a technologie - výrobní technologie a sumární ukazatele v RV
sója
c) Ekonomické vyhodnocení Mezisoučet S
Spotřeba Práce [h/ha] Nafta [l/ha]
Práce
ZM celkem bez PH
Variabilní náklady [Kč/ha] Minerál. hnoj. Pesticidy
Osivo
Stroje vč. PH a PM Celk. var. nákl.
I
4,01 5,68
59,3 99,1
556 788
7045 7583
3500 3500
2392 2680
1503 1503
N
3,21
50,8
445
3859
3500
240
469
735 11532 29937 18405 4600
Na 1 ha I 970 14436 37777 23341 5300
14086 15851
17899 19878
Ukazatel S Pojištění proti živelným pohromám v Kč/ha Variabilní náklady celkem v Kč Tržní produkce celkem v Kč Příspěvek na úhradu (tržní produkce celkem - variabilní náklady) v Kč Normativní fixní náklady v Kč Bod ukončení výroby v Kč/t Práh zisku v Kč/t Technologické náklady (=variabilní náklady celkem + fixní náklady na stroje) v Kč Technol. příspěvek na úhradu (=tržní prod. celkem-technol. nákl.) v Kč
N 529 7549 23077 15528 4000
9734 13343
Var. náklady + fixní stroje
3012 5088
10797 13466
13351 16929
2533
7020
9205
Na 1 t hlavního produktu S I N 4613 11975 7362 1840 4613 6453 5634 6341
4375 11448 7073 1606 4375 5981 5424 6024
4194 12821 8627 2222 4194 6416 5408 7413
Legenda k tabulce: Na produkci 100 kg semen a příslušného množství slámy se počítá s odběrem 9 kg N, 1,2 kg P, 4 kg K a 4 kg Ca. Důležité je hnojení sírou, která významně zvyšuje fixaci N rostlinami, tvorbu bílkovin, tuků a celkového obsahu sušiny. Významné jsou i mikroelementy, zejm. Fe, Mn, Zn a B. Sója není "doběrnou" plodinou. V důsledku větvení a nasazení lusků sóji nízko nad povrchem půdy je třeba k omezení sklizňových ztrát pozemek před setím dokonale urovnat a zajistit kvalitní a rovnoměrný výsev. S ohledem na krátkodenní charakter, teplomilnost a vyšší nároky sóji na vláhu, zejména v období kvetení a tvorby semen, doporučujeme vysévat její výkonné a osvědčené odrůdy, pocházející z oblastí s vyšší zeměpisnou šířkou a kontinentálnějším klimatem, resp. z podmínek blížících se co nejvíce agroekologickým podmínkám ČR. Odrůdy z těchto oblastí se vyznačují menší fotoperiodickou citlivostí, kratší vegetační dobou, větší chladuvzdorností, zpravidla mohutnějším a hlubším kořenovým systémem, a tím i zvýšenou tolerancí k přísuškům. Proto jejich pěstování u nás může být úspěšné. V našich podmínkách by sója měla dozrávat v polovině září, nejpozději koncem září. Z důvodu dobré inokulace osiva je vhodné zařazovat sóju dva roky po sobě, ale vzniká nebezpečí zaplevelení víceletými plevely. U varianty (S) a (N) je předpokládána předplodina obilnina, u varianty (I) okopanina hnojená hnojem a lepší půdní podmínky (středně těžká až těžká půda s orniční vrstvou nad 25 cm, s dobrým vodním režimem a střední až dobrou zásobou živin (P,K) a minimální zaplevelení). Cena inokulantu dle firmy je 160-550 Kč/ha. Cena od výrobce platí pouze pro období poslední aktualizace databáze normativů. Při pozdějším použití prezentovaných ukazatelů musí uživatel počítat tržní produkci z aktuální ceny od výrobce. Dotace započtená do tržeb zahrnuje finanční kompenzace přiznané odvětví v rámci dotačních titulů v režimu platném pro aktuální hospodářský rok (při aktualizaci k 31.7. se jedná o zdůvodněný předpoklad, při aktualizaci k 31.12. se jedná o skutečnost).
5
Pokrač. tab. č.: 170
-
Rostlinná produkce a technologie - výrobní technologie a sumární ukazatele v RV
sója
Pramen: ŠTRANC, P., ŠTRANC, J., ŠTRANC, D., ZELENÝ, V., MARKYTÁN, P. Olejniny. Praha: Profi Press s.r.o., 2010. 206s. ISBN 978-80-86726-38-0. Sója luštinatá, s. 137157. In: BARANYK, P., a kol. Olejniny. Praha: Vydavatelství odborného tisku Profi Press s. r. o., Praha, 2010. ŠTRANC, P., ŠTRANC, J., PROCHÁZKA, P., ŠTRANC, D. Pesticidní pokusy se sójou v roce 2012. 2012, In: 29. vyhodnocovací seminář Systém výroby řepky, Systém výroby slunečnice. 21.-22.11.2012, Hluk. Praha: SPZO, 2012, s. 249255, ISSN: 978-80-87065-43-3. Zpracoval: Ing. Jaroslav Štranc, CSc., Ing. Přemysl Štranc, Ph.D., Daniel Štranc
6