gezondheidszorg jaarverslag 2008

Economische

ontwikkeling Rotterdamse gezondheidszorg jaarverslag 2008

32687_BW.indd 1

20-05-2009 15:30:24

2

jaarplan

EconomischE ontwikkEling RottERdamsE gEzondhEidszoRg

Eén van de meest waardevolle sectoren voor Rotterdam is de zorg.

32687_BW.indd 2

20-05-2009 15:30:30

3

32687_BW.indd 3

20-05-2009 15:30:33

4

jaarverslag

Economische ontwikkeling Rotterdamse gezondheidszorg

voorwoord Eén van de meest waardevolle sectoren voor de stad is de Rotterdamse gezondheidszorg. Niet alleen vanwege het belang van de sector voor de bevolking, maar ook vanwege de werkgelegenheid en de economische waarde. Deze brede bedrijfstak strekt zich uit van wetenschappelijke ontdekkingen tot het begeleiden van gehandicapten en van medische wellness tot gecompliceerde operaties in ziekenhuizen. De vraag is wat er moet gebeuren om te zorgen dat de economische spin-off van al die medische en zorgactiviteiten toeneemt. Het gaat dan niet alleen om de spin-off van fysieke zorglocaties, maar ook om nieuw ondernemerschap en kennisvalorisatie (het transformeren van kennis in bedrijvigheid). Daarnaast speelt de vraag of er wel voldoende gekwalificeerd personeel is om de groei van de sector te waarborgen. Op dit moment is het de op één na grootste sector van Rotterdam en de belangrijkste banenmotor van de stad met steeds meer marktinitiatieven. Voor de komende jaren wordt een sterke groei verwacht van zowel de markt voor gezondheidszorg als de markt voor welzijn en wellness. Er is dan ook steeds meer erkenning voor de economische meerwaarde van de sector voor de stad.

Programma ER Naast deze economische waarde is het ook van belang om de zorg toegankelijk, kwalitatief goed en betaalbaar te houden. Dat kan door innovatie en ondernemerschap in de zorg te stimuleren. Belangrijke thema’s daarbij zijn: stimuleren van kennisallianties en kennisvalorisatie, arbeidsmarkt en scholing, gebiedsontwikkeling voor de gezondheids zorgeconomie en vergroten van zelfredzaamheid van burgers. Om dit

32687_BW.indd 4

20-05-2009 15:30:33

5

proces te ondersteunen is de gemeente in 2008 gestart met het programma Economische ontwikkeling Rotterdamse gezondheidszorg, kortweg programma ER.

De centrale doelstelling van het programma is: De Rotterdamse zorgeconomie is een gezonde economische sector met veel bedrijvigheid en werkgelegenheid.

Jaarverslag 2008 en jaarplan 2009 in één brochure Vanaf januari 2008 startte het Ontwikkellingsbedrijf Rotterdam (OBR) met de uitvoering van het programma ER. Welke resultaten zijn behaald in het afgelopen jaar, leest u in deze brochure in het deel Jaarverslag 2008. Welke doelen gesteld zijn voor 2009 en hoe het uitvoeringsprogramma hiervoor er uitziet, leest u in het deel Jaarplan 2009. Jaarverslag en jaarplan zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Datgene wat van belang was in 2008 vindt zonder meer zijn toekomst in 2009. En nieuwe ontwikkelingen die zich in 2009 aandienen, moeten op de een of andere manier wortelen in de basis van het programma ER, die gelegd is in 2008. Om die samenhang nog eens extra te onderstrepen zijn het jaarverslag en het jaarplan samengevoegd in één brochure. Januari 2009 College van burgemeester en wethouders

32687_BW.indd 5

20-05-2009 15:30:34

6

jaarverslag


inleiding De Rotterdamse gezondheidszorgeconomie is op dit moment, met 55.000 arbeidsplaatsen en een geschatte omzet van 2,5 miljard, een van de grootste economieën van Rotterdam. Daarnaast is het in regio Rijnmond de snelst groeiende economie met een groei tussen 1988 en 2006 van meer dan 50%. De gemeente Rotterdam maakt zich sterk voor een verdere stimulering van de Rotterdamse gezondheidszorgeconomie. Daarmee speelt de gemeente in op een belangrijk knelpunt voor de toekomst, namelijk de toenemende zorgvraag in combinatie met een afnemende groei van het aantal benodigde arbeidskrachten die deze zorg kunnen leveren. Om de zorg toegankelijk, kwalitatief goed en betaalbaar te houden is het noodzakelijk om te werken aan innovatie en ondernemerschap in de zorg. Om dit proces te ondersteunen is de gemeente in 2008 gestart met het programma Economische ontwikkeling Rotterdamse gezondheidszorg, kortweg programma ER. In dit jaarverslag geven wij u een kort overzicht van de belangrijkste resultaten die in 2008 zijn behaald. Het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam heeft in 2008 voldoende middelen gekregen om de resultaten die in dit jaarverslag staan, te realiseren. Voor het behalen van deze resultaten is nauw samengewerkt met de diensten Jeugd Onderwijs en Samenleving (JOS), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe), Gemeentelijke Gezondheidsdienst Rotterdam-Rijnmond (GGD), dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting (dS+V) en diverse deelgemeenten. Daarnaast wordt actief samengewerkt met zorgaanbieders in de stad, kennisinstellingen, bestaande samenwerkingsverbanden en bedrijven.

32687_BW.indd 6

20-05-2009 15:30:34

7

Uitdaging voor programma ER Het programma ER is gericht op de onbalans tussen de toenemende zorgvraag en een achterblijvend zorgaanbod als gevolg van een tekort aan gekwalific eerde arbeidskrachten. De zorgvraag neemt toe door meer chronisch zieken, meer kansen om te overleven na een ernstige aandoening en een steeds ouder wordende bevolking. De zorgvraag is in de periode 2000 tot 2006 met 27% gestegen. Als de zorgvraag in dit tempo blijft groeien en we op dezelfde wijze zorg blijven verlenen, moet in 2025 ongeveer 50% van het Bruto Nationaal Product ter beschikking komen van zorg, welzijn en preventie. Dit geeft een macro-economische uitdaging voor Nederland en zeker voor Rotterdam, omdat uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum blijkt dat Rotterdam de meest ongezonde stad van Nederland is (gemeten naar de levensverwachting). Daarnaast is de komende jaren de kwantitatieve en kwalitatieve mismatch op de arbeidsmarkt voor de zorg blijvend. Kwalitatief omdat de competenties van medewerkers onvoldoende aansluiten bij de vraag van zorgaanbieders en consumenten. Kwantitatief omdat het aantal beschikbare zorgverleners (binnen bepaalde beroepen) niet toereikend is. Op dit moment werkt één op tien arbeidskrachten in de zorg. De verwachting is dat dit in 2020 gestegen is tot vier op de tien. De uitgaven voor zorg stijgen daarmee navenant. Deze uitgavenstijging voor zorg geeft een macro-economisch probleem. De gehele problematiek op het gebied van vraag en aanbod is als een weegschaal die uit balans raakt. De dreigende onbalans van de zorgmarkt vraagt om nieuwe benaderingen in de zorg. Juist die

32687_BW.indd 7

20-05-2009 15:30:34

8

jaarverslag


benadering biedt kansen voor ondernemerschap en economie. De aanpak van het programma ER helpt om de weegschaal voor de korte en de langere termijn in balans te houden.

Nieuw evenwicht Een goede weegschaal heeft een stevige basis, die voorkomt dat de weegschaal bij het beladen van de schalen omvalt. Voor het programma ER is die basis innovatie en ondernemerschap binnen de cure, care, preventie en welzijn. Op een weegschaal kunnen gewichten worden geplaatst of weggenomen om de balans te herstellen. Voor het programma ER zijn de volgende vier kernthema’s gedefinieerd: – – – –

stimuleren van kennisallianties en kennisvalorisatie arbeidsmarkt en scholing gebiedsontwikkeling voor de gezondheidszorgeconomie vergroten van zelfredzaamheid van burgers.

Deze thema’s interacteren met elkaar, versterken de basis en/of dragen individueel hun gewicht bij aan de schalen van de weegschaal. Indien de zorgmarkt en Rotterdamse ondernemers de kansen rondom deze thema’s grijpen, brengt het de weegschaal weer in balans. De thema’s

macroeconomisch vraagstuk

mismatch arbeidskrachten toenemende zorgvraag

innovatie en ondernemerschap

32687_BW.indd 8

kennisallianties en kennisvalorisatie

gebiedsontwikkeling

arbeidsmarkt en scholing

zelfredzaamheid van burgers

20-05-2009 15:30:37

9 dragen bovendien bij aan een economische spin-off voor Rotterdam: groeiende werkgelegenheid en meer ondernemerschap bij de ontwikkeling van nieuwe zorgproducten en het leveren van diensten.

Aanpak programma ER De letters ER in de naam van het programma verwijzen naar het in de medische wereld en bij een breder publiek bekende begrip ‘ER’ (Emer gency Room). Het programma streeft naar een ER-aanpak met korte interventies gericht op het oplossen van knelpunten die ontstaan rondom de ambities. De bedoeling is dat zorgaanbieders, zorgverzekeraars, ondernemers de ambities zelf omzetten in acties. Daar waar meer begeleiding nodig is, worden projecten – in samenwerking met partners – opgezet. Indien nodig wordt aanvullende financiering gezocht bij gemeente, provincie, het Rijk, Europese fondsen en/of private financiers.

Programma ER in 2008 In 2008 zijn belangrijke stappen gezet in de ontwikkeling van en communicatie over het programma. Op 20 mei 2008 heeft het College van Burgemeester en Wethouders de visie en het uitvoeringsprogramma Economische ontwikkeling Rotterdamse gezondheidszorg vastgesteld. Op 11 juni 2008 presenteerden wethouders Harbers en Kriens het programma in een gezamenlijke bijeenkomst met de Economic Development Board Rotterdam (EDBR). De EBDR lichtte het advies ‘Rotterdam: op kop in zorg’ toe. Tijdens het Zakenfestival 2008 (28 t/m 30 oktober) kregen de ambities uit de visie en het programma aandacht tijdens het openingsdiner en de opening van de tweede dag. De directeur Economie van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam presenteerde op 24 oktober het programma aan de directeur-generaal langdurige zorg met portefeuille ICT en een programmadirecteur ICT en Innovatie van het Ministerie van VWS. De commissie voor Economie, Sociale Zaken, Haven, Vervoer en Milieu (commissie ESMV) nam met instemming kennis van de visie en het uitvoeringsprogramma en besprak dit op 11 december.

Leeswijzer Dit jaarverslag is opgebouwd aan de hand van de basis van de weegschaal en de vier hoofdthema’s. Elk hoofdstuk begint met een korte introductie. Daaronder volgen de resultaten van 2008 en de uitdagingen voor 2009 en 2010.

32687_BW.indd 9

20-05-2009 15:30:37

10

jaarverslag


De basis van het programma ER is het stimuleren van innovatie en ondernemerschap.

32687_BW.indd 10

20-05-2009 15:30:44

11

32687_BW.indd 11

20-05-2009 15:30:48

12

jaarverslag


de basis:


32687_BW.indd 12

20-05-2009 15:30:48

13

De basis van het programma ER is innovatie en ondernemer schap in zowel de cure-, care-, preventie- als welzijnssector. Zorginnovatie biedt kansen voor zowel de traditionele zorg aanbieders, zorgverzekeraars als nieuwe partijen in deze sectoren. Het programma ER speelt in op de trend dat zorg ondernemers en andere partijen elkaar opzoeken en gaan samenwerken. Het inspelen op de veranderde zorgvraag leidt tot nieuwe zorgconcepten, innovatieve oplossingen en nieuwe producten en diensten.

Ondernemersdesk Het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam ondersteunt ondernemers vanuit de Ondernemerswinkel bij de Kamer van Koophandel en in het Ondernemershuis Zuid. De voorbereidingen voor specifieke dienstverlening aan ondernemers in de zorg is in 2008 gestart. Zo zijn inmiddels de inhoudelijke gegevens over benodigde vergunningen, aan te vragen subsidies en mogelijkheden voor huisvesting beschik baar. In eerste instantie bedient de Ondernemersdesk de medische ondernemers. Waar mogelijk wijst de desk ook ondernemers uit andere sectoren – zoals de ICT en de creatieve sector – op de kansen die de gezondheidszorg hen kan bieden.

Subsidieregelingen – Via de subsidieregeling Ondersteuning Ondernemers Rotterdam (OOR) kregen 13 zorgondernemers in 2008 subsidie voor de kosten van advies, ondersteunings- en scholingsactiviteiten. Zeven van deze zorgondernemers zijn starters.

32687_BW.indd 13

20-05-2009 15:30:48

14

jaarverslag


– Het project Kansenzones loopt tot en met 2008 en biedt ondernemers in delen van Charlois en Feijenoord de mogelijkheid om aanspraak te maken op maximaal 50% investeringspremie. In 2008 is 47 maal een beroep gedaan op de Kansenzone-regeling door een onderneming uit de zorgen welzijnsector. – De gemeente Rotterdam subsidieerde in 2008 een haalbaarheids onderzoek voor de aansluiting op glasvezel en ICT-toepassingen in de zorg. Een glasvezelnetwerk is voor de gezondheidszorgsector van belang, omdat daarmee gegevens over zorgaanbieders en zorgvragers snel en veilig kunnen worden uitgewisseld. In 2008 is onder de tien grootste Rotterdamse zorginstellingen en ziekenhuizen een onderzoek gehouden naar de behoefte aan een ICT zorgdienst encentrum Rijnmond binnen de omgeving van de Rotterdam Internet eXchange (RiX: de Rotterdamse internetportal). Vervolgacties Naar aanleiding van het onderzoek zijn de volgende vervolgacties georganiseerd: – planuitwerking met Erasmus MC en Maasstad Ziekenhuis; – aansluiting bij ontwikkeling EPD Rijnmond; – aansluiting bij initiatief Zorgportal Rijnmond; – ontwikkeling hardware zorgdienstencentrum in samenwerking met TCN en RiX in het datacentrum van gebouw De Spaanse Kubus op bedrijventerrein de Spaanse Polder.

Zorgportal Rijnmond De EDBR adviseert in haar rapport ‘Rotterdam: op kop in zorg’ de gemeente Rotterdam om te investeren in een zorgportal om daarmee de zelfstandigheid en regie van burgers over hun zorg te vergroten. Zorgaanbieders kregen vanuit de landelijke overheid de missie mee om te concurreren met elkaar. De Rotterdamse overheid moet zorgen dat de weg voor de burger naar gepaste zorg helder is. Zij heeft de verantwoordelijkheid om het aanbod inzichtelijk te maken. Met een portal legt Rotterdam hiervoor de basis. Een zorgportal kan de ingang voor het zorgproces zijn en tevens een virtuele plaats waarop aanbieders en bedrijven verder kunnen bouwen aan hun dienstverlening.

32687_BW.indd 14

20-05-2009 15:30:48

15 Ontwikkeling door RijnmondNet Stichting RijnmondNet ontwikkelt een aantal ICT-functionaliteiten om de zorgcommunicatie te bevorderen. Eén van deze functionaliteiten is een zorgportal voor zorgconsumenten, bestaande en nieuwe zorgaanbieders en ondernemers in de zorg. In 2008 ontwikkelde RijnmondNet de basisinfrastructuur voor Zorgportal Rijnmond, waaronder berichtenverkeer in woord en beeld en de beveiliging hiervan. Deze infrastructuur is vanaf eind 2008 in gebruik. Daarnaast startte een pilot in het Erasmus Medisch Centrum waarbij arts(en) en patiënt gegevens uitwisselen. Zorgportal Rijnmond wil uitgroeien tot hét communicatieknooppunt voor zorg, preventie en welzijn voor de regio Rijnmond, gericht op zowel zorgconsu menten als zorgaanbieders. Het gaat daarbij om diverse communicatie stromen. Ten eerste om de patiëntengegevens in woord en beeld, uit te wisselen tussen zorgaanbieders onderling en met de patiënt. Elektronisch patiëntendossier Een belangrijke ontwikkeling om een zorgportal mogelijk te maken is het elektronisch patiëntendossier (EPD) voor iedere burger in de regio Rijn mond. Het regionaal EPD wordt via de zorgportal ontsloten en door burgers zelf beheerd. Zorgaanbieders uit de regio Rijnmond en met name Rotter dam leveren ‘automatisch’ de gegevens voor het EPD met een standaard indeling en -taal, CCR Tolven genaamd. Hiervoor maakt RijnmondNet koppelingen tussen het EPD van de zorgaanbieder en een regionale door burgers beheerde databank. Daarmee is het Rotterdamse initiatief een aanvulling op het landelijke EPD. Het landelijke EPD is bedoeld voor zorgaanbieders die vanuit een landelijk schakelpunt in de patiëntendossiers van diverse zorgaanbieders kijken. Dit door het ministerie van VWS gestarte initiatief is nog niet bedoeld voor burgers c.q. patiënten. De initiatiefnemers van Zorgportal verwachten dat een landelijke overeenstemming over die minimale dataset jaren gaat duren. Lokaal is dit makkelijker te regelen, omdat er al vertrouwen tussen de verschillende partijen is. Informatievoorziening Een tweede communicatiestroom die op de zorgportal moet plaatsvinden is de informatievoorziening tussen burgers en zorgaanbieders, burgers onderling en zorgaanbieders onderling. Denk aan een zoekprogramma op

32687_BW.indd 15

20-05-2009 15:30:49

16

jaarverslag


klacht, een verwijssysteem naar zorgaanbieders, een afspraaksysteem via internet en een online intakesysteem. Ook het beheren van gegevens en aansturen van de zorgverlening voor anderen – bijvoorbeeld familieleden – is daarmee mogelijk. Niet-medische communicatie Tenslotte ondersteunt de Zorgportal niet-medische communicatie voor burgers en zorgaanbieders, zoals een zelfdiagnose-instrument, ondersteuning bij de zelfredzaamheid voor zorgconsumenten en een aanbod van zorggerelateerde diensten en producten. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van de digitale vraagwijzer voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), die samen met de GGD voor de zorgportal wordt ontwikkeld. Stichting RijnmondNet diende – met financiële ondersteuning van het programma ER – in november een subsidieaanvraag in bij Pieken in de Delta voor de ontwikkeling van overige functionaliteiten van Zorgportal Rijnmond. Gemeente Rotterdam heeft de cofinanciering toegezegd. Samenwerking De uitdaging in de eerste maanden van 2009 de komende maanden is om alle zorgaanbieders (cure, care, welzijn en preventie) en onder nemers in de medische sector in de regio Rijnmond actief betrokken te krijgen bij de ontwikkeling van de portal. Het programma ER nam het initiatief voor de ontwikkeling van een promotiefilm over Zorgportal Rijnmond. Deze film is begin 2009 gereed en ondersteunt de commu nicatie over Zorgportal Rijnmond met potentiële partners en gebruikers. In het eerste kwartaal 2009 zijn er met alle zorgaanbieders en onder nemers in de medische sector gesprekken over hun bijdrage aan de ontwikkeling van de Zorgportal Rijnmond. Op basis van de gespreks ronde wordt vervolgens een projectplan geschreven voor de ontwikke ling van Zorgportal Rijnmond. Onderdeel van dit projectplan is een convenant waarin beschreven staat wat de verschillende zorgaanbieders willen bijdragen (menskracht, middelen) aan én gebruiken van de portal. Het programma ER subsidieert zowel de gespreksronde als het schrijven van het projectplan.

32687_BW.indd 16

20-05-2009 15:30:49

17 Medical Delta De ontwikkeling van een Medical Delta voor de regio Zuidwest Nederland is geïnitieerd door twee universitaire zorgaanbieders (Erasmus Medisch Centrum en Leids Universitair Medisch Centrum) en drie universiteiten (Erasmus Universiteit Rotterdam, Technische Universiteit Delft, Universiteit Leiden). Zij streven naar doorbraken in de gezondheidszorg door nieuwe technologieën en onderwijscurricula te ontwikkelen en het benutten van economische kansen samen met het bedrijfsleven. In december spraken de hoogleraren en beleidsondersteuners van Medical Delta en de wethouders Economische Zaken en beleids ondersteuners van de gemeenten Rotterdam, Delft en Leiden over samenwerking. In dit overleg spraken de partijen af dat zij in 2009 en 2010 gezamenlijk werken aan vier actiepunten: 1. het aanpakken van arbeidstekorten (met name laboranten) en faciliteiten voor medewerkers (in het bijzonder expats) 2. stimuleren van kennisvalorisatie 3. verbinden van praktijk (zorgmedewerkers en burgers) aan innovaties 4. marketing, acquisitie en profilering Voor ieder actiepunt maakt men in 2009 met experts van de drie gemeenten en Medical Delta een actieplan. Rotterdam, in het bijzonder de programmamanager ER, is verantwoordelijk voor het actieplan arbeidsmarkt. De kennisinstellingen van Medical Delta werken aan Research and Development voor de gezondheidszorg, maar niets werkt zo sterk motiverend en innovatiebevorderend als een locatie waar toekomstige gebruikers kennis kunnen nemen van de ontwikkeling. In het actiepunt verbinding met de praktijk streeft men naar demonstratieprojecten waarin de innovatieve zorgoplossingen werkelijk toegepast worden (denk aan innovaties voor het verhogen van de arbeidsproductiviteit, innovatieve oplossingen die leiden tot kwaliteitsverbetering of toename van patiëntveiligheid). De wens is uitgesproken om in alle drie de gemeenten een ‘living lab’ te vestigen voor demonstratieprojecten.

32687_BW.indd 17

20-05-2009 15:30:49

18

jaarverslag


In zo’n ‘living lab’ biedt de gemeente ondernemers de kans om hun innovatieve projecten – die de kwaliteit van leven van burgers bevorderen – te presenteren. Het bedrijfsleven krijgt een demonstratieruimte met prototypes, waar ze hun nieuwe klanten mee naar toe kunnen nemen. Burgers kunnen laagdrempelig de ontwikkelde technologie uitproberen. De wetenschappers zijn natuurlijk vooral geïnteresseerd in het research and development-traject dat de nieuwe technologie oplevert en vervolgens de onderzoeken naar het gebruik van die technologie en het effect op de gezondheidszorg. De Hogeschool Rotterdam heeft eveneens plannen voor een presentatieruimte voor innovatieve toepassingen voor hun studenten.

Uitdagingen voor 2009 en 2010 – Een volledig ingerichte ondernemersdesk, die medische ondernemers bereikt en bedient. – Opstellen en uitvoeren plan van aanpak over stimuleren innovatie en ondernemerschap in de zorg. Een onderdeel hiervan is bijvoorbeeld een idee voor een ‘health factory’: huisartsen stimuleren in hun ondernemer schap en vestiging in Rotterdam, in samenwerking met Zorgimpuls. – Oplevering van het projectplan voor de ontwikkeling van Zorgportal Rijnmond, inclusief een convenant met zorgaanbieders in de regio Rijnmond, in het eerste kwartaal van 2009. In 2010 is de Zorgportal in werking. – Aansluiting van de gezondheidszorg op glasvezel stimuleren. – De gemeentebrede businesscase voor glasvezel aanvullen samen met RijnmondNet. – Opzetten van een samenwerkingsverband met de gemeenten Leiden, Delft en Medical Delta voor het uitvoeren van actieplannen.

32687_BW.indd 18

20-05-2009 15:30:49

19

32687_BW.indd 19

20-05-2009 15:30:50

20

32687_BW.indd 20

jaarverslag


20-05-2009 15:30:56

21

Een gezonde economische sector met veel bedrijvigheid en werkgelegenheid.

32687_BW.indd 21

20-05-2009 15:31:00

22

jaarverslag



32687_BW.indd 22

20-05-2009 15:31:03

23

e Nieuwe kennisallianties en netwerken tussen kennisinstituten, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en het bedrijfsleven bevor deren de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Zo wordt innovatie en ondernemerschap gestimuleerd. Nieuwe producten en diensten die hieruit voortkomen, dragen bij aan het bewaren van de gewenste balans tussen zorgvraag en zorg aanbod. Daarnaast is binnen dit thema aandacht voor het stimu leren van kennisvalorisatie vanuit de zorgaanbieders in de stad. Kennisvalorisatie is het proces waarin ontwikkelde patenten en innovaties worden aangegrepen voor het starten van nieuwe bedrijvigheid. Onder kennisvalorisatie wordt ook verstaan het vertalen van patenten of innovaties uit andere bedrijfstakken naar de medische sector (bijvoorbeeld vanuit de TU Delft). Kennisvalorisatie draagt bij aan de vergroting van de zelfredzaamheid van burgers of het efficiënter benutten van het arbeidspotentieel. Met name op het gebied van innovaties voor de care sector zijn er groeimarkten beschikbaar, te denken valt aan de ontwikkeling van nieuwe thuishulpmiddelen. Kennisvalorisatie leidt verder tot een toename van samenwerking tussen de verschillende sectoren met als doel het starten van nieuwe bedrijvigheid.

De kennisalliantie In 2003 is de Kennisalliantie Z-H opgezet als netwerk van innovatie en ondernemerschap in de provincie Zuid-Holland. De belangrijkste spelers in de provincie; namelijk overheden, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en bedrijfsleven, dragen de Kennisalliantie.

32687_BW.indd 23

20-05-2009 15:31:03

24

jaarverslag


Het netwerk is actief in vier beeldbepalende clusters. Naast Health & Life Sciences zijn dit: Greenports, Transport & Logistiek en Water- & Deltatechnologie. De drie kernfunctionaliteiten van de Kennisalliantie zijn: 1. netwerkorganisatie de Kennisalliantie signaleert ontwikkelingen en brengt partijen samen waardoor de kenniseconomie in de provincie effectiever kan functioneren. 2. uitvoeringsorganisatie de Kennisalliantie voert projecten uit die bijdragen aan het versterken van innovatie en ondernemerschap in de provincie. 3. kennisorganisatie de Kennisalliantie ontwikkelt kennis en expertise met betrekking tot vraagstukken van innovatie en ondernemerschap. Ruim 20 partners hebben zitting in het bestuur van de Kennisalliantie, waarbij de provincie Zuid-Holland, gemeenten Den Haag en Rotterdam het leeuwendeel van de financiering op zich nemen. Daarnaast bestaan de partners uit: drie universiteiten, drie hogescholen, nog vijf andere gemeenten, Siemens, Shell, TNO, Syntens, Kamer van Koophandel Den Haag, VNO-NCW West, Deltalinqs, Stichting Nieuwe Bedrijvigheid, Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam en Stadsgewest Haaglanden. Ondersteuning bij innovatie In september 2008 introduceerde de Kennisalliantie in samenwerking met Syntens* het project Ondersteuning bij Innovatie. Het hoofddoel is het versterken van de internationale concurrentiepositie door middel van kennisontwikkeling en -overdracht, innovatiestimulering bij bedrijven en verbetering van het innovatieklimaat. Het project richt zich op het helpen van ondernemers in het overwinnen van obstakels, het realiseren van kansen en streeft ernaar om de verbindende activiteiten binnen de clusters op een hoger plan te tillen. Hiermee tracht Syntens de afstand, die helaas nog bestaat, tussen de werelden van onderzoek en ondernemerschap te overbruggen.

Erasmus MC Incubator De Erasmus MC (Life Science) Incubator is opgericht in 2003 om onder nemerschap en jonge biomedisch technologische bedrijven in het Erasmus Medisch Centrum te stimuleren en te ondersteunen. De Incubator is opgericht

* Syntens is een onafhankelijk klankbord voor MKB ondernemers en specialist in vernieuwing in alle bedrijfsaspecten. De – veelal kosteloze – activiteiten van Syntens worden mogelijk gemaakt door het Ministerie van Economische Zaken.

32687_BW.indd 24

20-05-2009 15:31:04

25 door het Erasmus Medisch Centrum, gemeente Rotterdam en het Ministerie van Economische Zaken. De Erasmus MC Incubator biedt (potentiële) ondernemers advies, coaching, training, toegang tot een netwerk van professionals, een documentatiecentrum, financieringsmogelijkheden en natuurlijk laben kantoorruimte. Tenslotte biedt de Incubator de mogelijkheid voor het starten van een spin-off bedrijf dat gebaseerd is op intellectueel eigendom van het Erasmus Medisch Centrum. Deze bedrijven krijgen een kredietfaciliteit van ongeveer € 200.000,-. Van de ruim vijfendertig spin-off initiatieven die de Erasmus Medisch Centrum Incubator ondersteunt, wordt door enkelen gebruik gemaakt van de faciliteit om kantoor- of labruimte te huren. Therosteon Voorbeeld van een ‘Incubator-bedrijf’ is Therosteon. Deze onderneming is in het voorjaar van 2008 opgericht door de Erasmus MC Holding BV en richt zich op het ontwikkelen van nieuwe therapieën voor botziekten. Therosteon heeft een Incubator-investering ontvangen en een eerste financiering van het Erasmus MC Biomedical Fund. Volgens de adjunct directeur van de Erasmus MC Holding is Therosteon een goed voor beeld van een succesvolle valorisatiestrategie, waarin gekozen is voor een strikt intake-proces voor nieuwe ideeën, een eerste investering, het aantrekken van externe CEO’s en nauw contact met durfkapitalisten.

Erasmus Medisch Centrum Biomedical Fund Het Erasmus Medisch Centrum Biomedical Fund werd in 2007 opgericht op initiatief van de gemeente Rotterdam, Erasmus Medisch Centrum en de Rabobank ter stimulering van kennisvalorisatie. Dit fonds heeft een capaciteit van € 11 miljoen en investeert in Erasmus MC spin-off bedrijven. In 2008 is het fonds twee participaties aangegaan, waarmee het totaal aantal participaties in het fonds op vijf komt. Het fonds bleef in 2008 kleiner dan begroot (het doel was extra geld aantrekken tot een totaal van € 20 miljoen). Hierdoor zijn uiteindelijk minder investeringen gedaan. Als het fonds gemiddeld € 1,5 miljoen per bedrijf investeert (zoals tot op heden is gebeurd), worden in totaal ongeveer zeven investeringen gedaan. In het komende jaar hoopt men

32687_BW.indd 25

20-05-2009 15:31:04

26

jaarverslag


– ondanks economisch zware tijden – toch een waardestijging te laten zien van de portefeuille.

Erasmus Borgstellingskrediet In oktober 2008 werd het Erasmus Borgstellingskrediet (EBK) van ABN Amro en Erasmus Medisch Centrum geïntroduceerd. Dit is een laag drempelig borgstellingskrediet tot een maximum van € 125.000,- voor het financieren van medische innovatieve startende ondernemingen, verbonden aan het Erasmus Medisch Centrum. Voor een periode van vier jaar kan het EBK aan maximaal veertig startende ondernemingen krediet verlenen. Het Erasmus MC wil met het borgstellingskrediet het delen van academische kennis met de maatschappij en het bedrijfsleven gemakkelijker maken. De verwachting is dat het EBK leidt tot een aan zienlijke versnelling van de valorisatieactiviteiten van het Erasmus MC. Eén op de drie startende ondernemingen redt het – volgens het Erasmus MC – om winstgevend te worden.

Rotterdam Werkt Ter verbetering van haar huidige valorisatiepraktijk startte het Eramus Medisch Centrum in januari 2008 het project Rotterdam Werkt. Gemeente Rotterdam is één van de partners. Dit project loopt tot en met december 2011 en richt zich op startende ondernemingen in de life sciences. Rotterdam Werkt biedt scouting en screening van commercieel interessante ontwikkelingen, licenseren van octrooien, gebruik van apparatuur, coaching en financiering.

Subsidie & Pieken in de Delta Innovatieve biomedische bedrijven vormen één van de sectoren die subsidie kunnen aanvragen bij de subsidieregeling Pieken in de Delta van het ministerie van Economische Zaken. Het doel van de regeling is het versterken van de Nederlandse economie. Via Pieken in de Delta kunnen (samenwerkingsverbanden van) bedrijven en onderzoeksinstellingen subsidie aanvragen voor een groot aantal activiteiten die het ondernemersen vestigingsklimaat in zes Nederlandse regio’s versterkt. Eén van die regio’s is de Zuidvleugel van de Randstad: gericht op het life science cluster, de versterking van het haven- en industriec omplex, de glastuin bouw en Den Haag internationaal. Het ministerie van Economische Zaken is in 2006 gestart met de uitvoering van Pieken in de Delta. Met ingang van 2008 wordt de regeling uitgevoerd door SenterNovem.

32687_BW.indd 26

20-05-2009 15:31:04

27 Het project Hart in Drie Dimensies, dat in november 2007 van start ging, heeft een Pieken in de Delta-subsidie ontvangen en co-financiering van de gemeente Rotterdam. Met dit project ontwikkelt een Medical Delta consortium van onderzoeksinstellingen en bedrijven een nieuwe technologie waarmee een bewegend hart driedimensionaal real-time zichtbaar is te maken. Een jaar na de start loopt het project voor spoedig. Het eerste patent is inmiddels ingediend. Eind 2009 zal een eerste prototype klaar zijn. Uiteindelijk moet uit dit onderzoek in november 2011 een bruikbare techniek voortkomen. Rotterdam is sinds 2008 ook co-financier van Business to Science Portal (B2SP). B2SP brengt ondernemers en wetenschappers bij elkaar met als doel de innovatie in het bedrijfsleven te vergroten. Voor de ontwikkeling van Zorgportal Rijnmond werd in 2008 bij Pieken in de Delta een subsidie aangevraagd. In 2007 en 2008 subsidieerde gemeente Rotterdam het project Snijdende lijnen in de COPD-zorg. COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Disease is een verzamelnaam voor de longaandoeningen chronische bronchitus en longemfyseem. Met deskundigheids bevordering, samenwerking van een groot aantal partners in de eersteen tweedelijnszorg in Rotterdam en omstreken en de ontwikkeling van ondersteunende ICT, verbetert de zorg voor COPD-patiënten.

Pressure Cooker Rotterdam telt een groot aantal kennisinstellingen en (creatieve) bedrijven dat kan bijdragen aan de ontwikkeling van gemeentelijke speerpunten zoals: een innovatieve medische en zorgsector, uitbouw van haven en industrie, de creatieve industrie, aandacht voor goed onderwijs en sociale integratie. In de praktijk komt een gezamenlijk optrekken van kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheden rondom dergelijke aandachtspunten zelden voor. Het project Pressure Cooker biedt een innovatieve oplossing voor deze problematiek. Pressure Cooker is een intensieve projectweek waarin dertig excellente studenten van de Hogeschool Rotterdam en excellente studenten van de Erasmus Universiteit in samenwerking met docenten en professionals uit het (creatieve) bedrijfsleven, de tanden zetten in een maatschappelijk relevante casus. Bijvoorbeeld – als het gaat om de gezondheidszorg economie – de casus van het macro economische vraagstuk met een toenemende zorgvraag en een afnemend arbeidspotentieel.

32687_BW.indd 27

20-05-2009 15:31:05

28

jaarverslag


Pressure Cooker is een al beproefd concept. In 2007 en 2008 heeft Nieuwe Garde (netwerk van jonge creatieven) ruime ervaring opgedaan met het organiseren van een Pressure Cooker voor één dag. De Hogeschool Rotterdam sloot een partnerschap met Nieuwe Garde en het programma ER zorgt voor de realisatie van een Pressure Cooker van één week (6 tot en met 10 juli 2009). In deze week gaan studenten aan de slag met het ontwikkelen van innovatieve ideeën voor verlaging van de zorgvraag en verhoging van de arbeidsproductiviteit in de zorg.

Uitdagingen voor 2009 en 2010: – Samen met ziekenhuizen, medisch specialisten en hoogleraren internationale samenwerkingskansen onderzoeken. – Totaal negen participaties van het Erasmus MC Biomedical Fund tot 1 december 2009. – Pressure Cooker van één week op gebied van zorg samen met Hogeschool Rotterdam, Erasmus Universiteit, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en bedrijfsleven. – Starten van een nieuwe Incubator voor alle zorgaanbieders in de gemeente Rotterdam.

32687_BW.indd 28

20-05-2009 15:31:05

29

32687_BW.indd 29

20-05-2009 15:31:05

30

jaarverslag


De dreigende onbalans van de zorgmarkt vraagt om nieuwe benaderingen in de zorg.

32687_BW.indd 30

20-05-2009 15:31:13

31

32687_BW.indd 31

20-05-2009 15:31:17

32

jaarverslag



32687_BW.indd 32

20-05-2009 15:31:21

33

Het achterblijvende aanbod op de arbeidsmarkt en de toenemende zorgvraag daagt de zorgsector, betrokken opleidingsinstituten en bedrijven uit tot een andere inzet en opleiding van het arbeidspotentieel. Met het thema Arbeids markt en scholing stimuleert het prog ramma ER een betere aansluiting tussen opleidingscurricula en de wensen van zorgaanbieders en bedrijfsleven en behoeften van patiënten zodat de weegschaal beter in balans komt. Het gaat hier onder meer om het stimuleren van voldoende stageplaatsen, nieuwe scholingsmogelijkheden (o.a. voor allochtone vrouwen), functie differentiatie, de ontwikkeling van e-learning tools en het stimuleren van functiedifferentiatie. Het doel hiervan is: enerzijds een doelmatige inzet van beschikbare zorgverleners en anderzijds de zorgvraag te beperken.

Gezamenlijke probleemorïentatie Van belang bij het thema Arbeidsmarkt en scholing is een betere aansluiting tussen het medische en zorggerichte onderwijs en de arbeidsmarkt. Op dit moment ronden veel studenten een studie af waarmee zij niet de benodigde competenties hebben waar de zorg arbeidsmarkt om vraagt. Dit komt mede door de snelle technologische ontwikkelingen in de zorg. Daarnaast schiet de instroom van bepaalde beroepsopleidingen binnen de regio tekort, waardoor het aantal vacatures voor die beroepen stijgt. Met name aan laboratorium personeel en verpleegkundigen vanaf MBO 3 niveau en hoger bestaat nu al een tekort in de regio Rijnmond.

32687_BW.indd 33

20-05-2009 15:31:21

34

jaarverslag


Om voldoende arbeidskrachten voor de zorg te werven en te behouden, is het nodig dat meer mensen geïnteresseerd raken om te werken in de medische en zorgsector (zowel hoog- als laagopgeleiden). De dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS) startte in samenwerking met het Albeda-college, Zadkine en LMC met de ontwikkeling van een arbeidsmarktbijsluiter voor beroepen in de zorg. Doel van deze arbeids marktbijsluiter is jongeren te informeren en te enthousiasmeren voor een toekomst in de zorgsector. Een ander aandachtspunt is het vasthouden van zorgverleners voor de sector (verlagen van de uitstroom). Ook moet gekeken worden naar de doorstroming van zorgverleners in het onderwijs (van MBO naar HBO naar WO). Samen met de dienst JOS werkt het programma ER aan deze thema’s. Het werk van de zorgverleners kan ook anders/slimmer worden ingedeeld zodat het beter aansluit bij het totale aanbod van de arbeids markt. Te denken valt aan taakdifferentiatie, het aanbieden van alter natieve zorgvoorzieningen en de inzet van hulpmiddelen waardoor lager opgeleide zorgverleners meer zorgtaken kunnen vervullen en hun werk interessanter wordt gemaakt. Er is er veel overleg tussen de opleidingen en werkgevers. Nu nog vooral op ad-hoc basis, maar wel gericht op nieuwe gezamenlijke initiatieven. Met het Erasmus MC overlegt de gemeente over waar beiden elkaar kunnen vinden bij de spanning op de arbeidsmarkt. In 2009 wordt veel aandacht geschonken aan het opzetten van een betere overlegstructuur.

Onderkant arbeidsmarkt In het kader van ‘Structuur DaadBeraad’ wordt in samenwerking met de diensten Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe), JOS en het Ontwikkellingsbedrijf Rotterdam (OBR) bekeken hoe de doorstroming aan de onderkant van de arbeidsmarkt is te verbeteren. Het doel is om diverse groepen laag opgeleiden, waaronder vrouwen met een laag opleidingsniveau (o.a. ex-inburgeraars), toe te leiden naar banen in de zorg. Daarnaast wordt bekeken hoe door een permanente instroom en doorstroming continu arbeidsplaatsen gevuld kunnen worden. Voor een goede oriëntatie op de arbeidsmarktproblematiek heeft

32687_BW.indd 34

20-05-2009 15:31:21

35 DaadBeraad in opvolging van een in december 2007 gehouden beraad ‘Scholing en arbeidsmarkt in de zorg’, op 7 juli 2008 een aantal vervolgbijeenkomst georganiseerd. Aan deze bijeenkomsten werd deelgenomen door de gemeentelijke diensten JOS en OBR, het samenwerkingscluster Pact op Zuid en het kenniscentrum voor leren in de praktijk Calibris. Daarnaast is in het Doorbraakdossier onderkant arbeidsmarkt ‘Breek ijzers en ijsbrekers’ een paragraaf met acties opgenomen om meer Rotterdamse werkzoekenden te laten toestromen naar regulier werk in de zorg. Actieprogramma Zorg De acties uit het Beraad ‘Scholing en arbeidsmarkt in de zorg’ en het Doorbraakdossier onderkant arbeidsmarkt zijn samengevoegd in het Actieprogramma Zorg. Dit actieprogramma wordt aangestuurd door Bureau Arbeidsmarktmeester (voorheen DaadBeraad). In een gezamenlijk initiatief zijn Zorginstelling De Stromen, het Albedacollege en de gemeente gestart met een project dat zich richt op functiedifferentiatie en de instroom van niveau twee opgeleiden. Een ander project uit het actieprogramma is: Schoonmakers trans formeren tot servicemedewerkers. Trends en ontwikkelingen die zich bij verschillende dienstverleners voordoen, is dat de grens tussen schoonmaak dienstverlening, facilitaire dienstverlening en zorgtaken steeds meer vervaagt. Met als gevolg dat bedrijven die van origine een schoonmaak of facilitaire dienst verzorgen, nu ook zorgtaken aanbieden. Zoals koffie serveren, technische klusjes uitvoeren, bedden opmaken, lampen vervangen en planten verzorgen. Door deze ontwikkeling kunnen verpleegkundigen zich intensiever richten op de primaire zorgtaken rondom de patiënten. Met diverse dienst verleners zijn hierover gesprekken gestart. Instroom van allochtonen op zorg-arbeidsmarkt Allochtone vrouwen, die nog niet aan het arbeidsproces deelnemen, zijn een onbenut arbeidspotentieel. Allochtonen vrouwen vragen om andere scholingsmogelijkheden. Omdat zij bijvoorbeeld niet een opleidingstraject ‘in de schoolbanken’ ambiëren, zijn voor deze doelgroep specifieke scholings- en imagocampagnes noodzakelijk. Om het arbeidspotentieel

32687_BW.indd 35

20-05-2009 15:31:21

36

jaarverslag


van allochtone vrouwen te benutten is in 2008 een aantal initiatieven ontplooid. Zo heeft JOS met Humanitas in het kader van ‘Rotterdam Idee’ samen met het Platform Buitenlanders Rijnmond onderzocht of inburgeraars (‘Pavem-vrouwen’) pasten bij hun vacatures. Gezien de taalachterstand bleek dit toch vaak een te grote stap, met name voor analfabete Turkse en Marokkaanse vrouwen die al wat ouder zijn. JOS is voornemens om in 2009 duale trajecten te steunen met na het inburgeringsdiploma een combinatie van werken en werkgerelateerd Nederlands bijleren. De multiculturaliteit van zorgvragers en ouderen neemt weliswaar toe, maar met name onder Turken en Marokkanen passen verzorgingshuizen niet in de cultuur, bij Surinamers iets meer. Hierdoor is er op dit zorgterrein binnen de eigen cultuur geen directe vraag naar of prikkel tot intreding van allochtone arbeidskrachten. Met name in de thuiszorg ontwikkelen migrantenpartijen zelf een aanbod en vinden in hun eigen culturele achterban makkelijker personeel. Soms fungeren ze als vaste ‘onderaannemer’ van grotere zorgverleners.

Betere voorzieningen voor medische- en zorgstudenten en expats Het Programma ER streeft ernaar dat scholieren en studenten bewust kiezen voor een loopbaan bij Rotterdamse zorgaanbieders en medische bedrijven en in Rotterdam een passende baan vinden. Dat lukt alleen als de stad aantrekkelijk is voor HBO- en WO-afgestudeerden en zij na hun opleiding in Rotterdam blijven wonen en werken. Om dit te realiseren waren er in 2008 intensieve contacten met het gemeentelijk programma Student City en vindt afstemming plaats tussen beide programma’s. Verder is de verwachting dat in de toekomst expats een (tijdelijke) rol zullen vervullen om de stijgende vraag naar arbeidskrachten op te lossen. Met name de faciliteiten voor medisch specialisten expats, zoals fellows, vragen nog de nodige aandacht. Denk bijvoorbeeld aan het regelen van huisvesting en het begeleiden van administratieve zaken die noodzakelijk zijn om zich hier te vestigen en onderdeel te worden van de maatschappij.

Medical Delta Medical Delta is een samenwerkingsverband tussen kennisinstellingen en bedrijven in de Zuidvleugel van de Randstad (zie ook hoofdstuk 2). De ambitie van Medical Delta is om activiteiten, instellingen en bedrijven in de medisch/technologische sector binnen de Zuidvleugel te halen.

32687_BW.indd 36

20-05-2009 15:31:22

37 Met de wethouders Economische Zaken van Rotterdam, Leiden en Delft wordt bekeken hoe de drie gemeenten vanuit bestaande structuren ook op het gebied van onderwijs de Medical Delta kunnen ondersteunen. Een eerste bestuurdersoverleg tussen burgemeesters en wethouders Economische Zaken van Leiden, Rotterdam en Delft heeft in 2008 plaatsgevonden op 10 oktober. Ook is er een bijeenkomst geweest met de hoogleraren en wethouders Economische Zaken op 18 december. Tijdens dit overleg is gekeken naar de mogelijkheid om als Leiden, Delft en Rotterdam een infrastructuur te maken voor het aanpakken van arbeidsmarkt- en scholinggerelateerde vraagstukken. In 2009 laat programma ER hiervoor een actieplan ontwikkelen.

Uitdagingen voor 2009 en 2010 – Acties uit het actieprogramma Zorg verder uitwerken, onder andere: • met de zorginstellingen en onderwijsinstellingen zoeken naar initiatieven waarmee inburgeraars en laaggeletterden de taal kunnen leren en worden opgeleid voor zorgtaken; • het vergroten van de instroom in opleidingen in de zorgsector; • verhogen van het aantal Beroeps Begeleide Leerweg opleidingsplaatsen in de zorg; • de onderwijsinstellingen en werkgevers stimuleren het imago van de zorg te verbeteren bijvoorbeeld door het ontwikkelen van innovatieve onderwijsvormen; • opzetten van een gezamenlijke stageaanpak door de zorg instellingen, te beginnen in het Pact op Zuid (in samenwerking met onder andere het Maasstad Ziekenhuis en Zorgboulevard). – Stimuleren van nieuwe opleidingen die gericht zijn op Zorg en ICT en Zorg en Techniek. – Stimuleren van het ontstaan van bedrijvigheid op het gebied van e-learning voor laagopgeleiden (ten behoeve van het vergroten van de instroom in de zorg) en mantelzorgers. – Stimuleren van nieuwe opleidingsmogelijkheden aangeboden door particuliere aanbieders. – Makelen en schakelen tussen zorginstellingen en MBO, HBO en WO zodat de uitstroom past bij de vraag uit de zorginstellingen. – Opstellen van een regionaal plan van aanpak voor specifieke opleidingen in samenwerking met Delft en Leiden. Van belang

32687_BW.indd 37

20-05-2009 15:31:22

38

jaarverslag


daarbij is dat de steden afzonderlijk niet het hele zorgopleidings spectrum hoeven aan te bieden, maar dat de drie steden gezamenlijk – als regio – wel het complete aanbod kunnen presenteren. Hierbij wordt rekening gehouden met de keuze van MBO studenten voor opleidingsinstellingen in hun eigen stad. – Realiseren dat hoger opgeleiden in het algemeen en buitenlandse kenniswerkers in het bijzonder worden aangetrokken en voor de stad behouden blijven. – De expatdesk die Leiden ontwikkelde (met subsidie van Pieken in de Delta), ‘vertalen’ naar een expatdesk op de gemeentelijke website van Rotterdam.

32687_BW.indd 38

20-05-2009 15:31:22

39

32687_BW.indd 39

20-05-2009 15:31:22

40

32687_BW.indd 40

jaarverslag


20-05-2009 15:31:28

41

Op dit moment werkt één op tien arbeidskrachten in de zorg. De verwachting is dat dit in 2020 gestegen is tot vier op de tien.

32687_BW.indd 41

20-05-2009 15:31:33

42

jaarverslag


gebieds ontwikkeling

32687_BW.indd 42

20-05-2009 15:31:35

43

Grote gebiedsontwikkelingsprojecten in Rotterdam nemen een strategische positie in bij de versterking van de gezond heidszorgeconomie in Rotterdam. In principe zijn er vier gebieden primair aangewezen voor het medisch cluster die de gemeente het eerst wil ontwikkelen: – Hoboken (Erasmus MC): R&D en Technologische innovaties gericht op medische economie (o.a. Incubator bedrijven, KNAW-instituten (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen)) – Lombardijen (Maasstad Ziekenhuis): Business to Consumer en MKB Business to Business bedrijvigheid (kleinschalige vernieuwing gedreven vanuit zorgaanbieders die participeren en bewezen niet verzekerbare zorgondernemingen) – Rotterdam Science Tower: in Europoint IV op het Marconiplein is ruimte gefaciliteerd voor Biotech en Labfuncties – Science Port Holland: een nieuw bedrijvenpark nabij vliegveld Rotterdam Airport met bedrijfsruimte voor onder meer zorggeoriën teerde economie. Rotterdam ontwikkelt dit terrein in samenwerking met Delft. De kansen voor economische spin-off in en rond de gebieden zijn groot. De locaties zijn of worden grote werkverschaffers, trekken ondernemers aan en bij de twee eerstgenoemde locaties zijn er tal van mogelijkheden voor synergie met andere functies (innovatie, onderwijs, wonen). We werken hieraan om de weegschaal beter in balans te krijgen.

32687_BW.indd 43

20-05-2009 15:31:35

44

jaarverslag


Hoboken (Erasmus MC) De binnenstad van Rotterdam is volop in beweging. Dat geldt zeker voor het gebied Hoboken (rondom het Erasmus Medisch Centrum). Dit gebied wordt in het noorden begrensd door de Nieuwe Binnenweg, in het zuiden door de Maas, in het westen door de Heemraadsingel/Pieter de Hoochweg/ Sint-Jobskade en in het oosten door de Westersingel. Vanuit de overtuiging dat het gebied veel mogelijkheden biedt, werkten diverse partijen sinds het voorjaar van 2008 samen aan een plan voor de toekomst; een gebiedsvisie waarvan het hele gebied én de omgeving beter worden. De gebiedsvisie werd in het najaar gemaakt tijdens een meerdaagse werkconferentie ofwel een Open Planproces. De visie is een product van een intensieve samenwerking tussen ondernemers, bewoners, medische instellingen, ontwikkelaars, educatieve instellingen, woningc orporaties, musea en de gemeente Rotterdam: OBR en dienst Stedebouw en Volkshuisvesting (dS+V). Aan dit unieke proces namen deel: – 36 betrokken partijen – 75 atelierdeelnemers – 62 deelnemers bewonersavonden – 130 charrettedeelnemers – 19 deelnemende bestuurders aan bestuurdersberaad Toekomst Het streefbeeld van de visie voor 2030 ziet er in hoofdlijnen als volgt uit: ‘Over twintig jaar is Rotterdam Hoboken een internationaal topmilieu voor medisch onderzoek en bedrijvigheid, onderwijs en cultuur. Het investerings klimaat heeft een belangrijke impuls gekregen door de ontwikkeling van aantrekkelijke verbindingen en verblijfplaatsen. Hoboken onderscheidt zich internationaal door een groene grootstedelijke omgeving, gericht op aandacht voor lichaam en geest. De aanwezige medische, onderwijs- en cultuurinstellingen in het gebied hebben hun locaties uitgebreid en hun programma’s versterkt om op een hoog (inter)nationaal topniveau te kunnen functioneren. Dit is mede mogelijk doordat zij wederzijds van elkaars kernkwaliteiten profiteren.’ (Visieboek Hoboken, 2008) Uitvoeringsprogramma Centraal ankerpunt voor de gebiedsvisie is een economisch profiel van Biomedische Research & Development. Dit profiel is voortgekomen uit het onderzoek dat Ecorys Research and Consulting in opdracht van het

32687_BW.indd 44

20-05-2009 15:31:35

45 programma ER uitvoerde. Dit onderzoek geeft o.a. aan dat voor heel Rotterdam tot 2017 behoefte is aan 10.000 tot 25.000 m2 gecon ditioneerde bedrijfsruimte. De gebiedsvisie wordt eind januari 2009 voorgelegd aan het bestuur dersberaad. In de gebiedsvisie is een uitvoeringsprogramma opgenomen waar onder andere een economisch programma voor het gebied wordt voorgesteld. Het doel is de economische kansen van het medisch cluster maar ook cultuur, onderwijs en wijkeconomie zo goed mogelijk te benutten door in samenwerking met de partners concrete projecten op te starten. De regierol hiervan ligt bij het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam. Daarnaast komt er een convenant met de diverse partijen waarin de intentie tot samenwerking formeel is vastgelegd. De gebiedsvisie Hoboken biedt voor de economie veel kansen, maar het gevaar dreigt dat de economische aspecten – en voor programma ER: de aspecten van de gezondheidszorgeconomie – ondergeschikt raken aan de complexe ruimtelijke discussies over het plangebied. De rol van programma ER was en is om met name deze economische aspecten centraal in het proces te plaatsen en te houden. Daarnaast stuurt het programma ER op een zo efficiënt en effectief mogelijke inzet van alle OBR Economie-activiteiten in het plangebied. Met uiteindelijk als doel om de economische impuls zo optimaal mogelijk te maken.

Lombardijen (Maasstad Ziekenhuis) De locatie Lombardijen waar de nieuwbouw van het Maasstad Ziekenhuis gestalte krijgt, is een tweede belangrijke locatie voor de Rotterdamse gezondheidszorgeconomie. Pal naast NS-station Lombardijen op Rotterdam-Zuid opent begin 2011 Zorgboulevard Rotterdam. Samen met het Maasstad Ziekenhuis vormt de Medimall de kern van Zorgboulevard Rotterdam. Ook komen in dit gebied parkeer garages, winkel- en kantoorruimtes en een woontoren. In de Medimall starten o.a. Delta Psychiatrisch Centrum, De Stromen Opmaat Groep, Kraamzorg Rotterdam e.o. en de Centrale Huisartsenpost Rijnmond een voorziening. Zorgboulevard Rotterdam De Zorgboulevard Rotterdam wordt een centraal punt voor gezondheid, zorg, welzijn en (zorggerelateerde) opleidingen, een levendige en

32687_BW.indd 45

20-05-2009 15:31:35

46

jaarverslag


aangename ontmoetingsplaats voor patiënten, bezoekers en mede werkers. De Zorgboulevard heeft een regionaal verzorgingsgebied. De ontwikkeling van de Zorgboulevard Rotterdam krijgt financiële ondersteuning vanuit het programma Pact op Zuid. Dit houdt in dat de gemeente, deelgemeenten en woningcorporaties extra investeren om de fysieke, sociale en economische kwaliteiten van dit gebied te vergroten. Samenwerking in gebiedsontwikkeling Bij de ontwikkeling van de Zorgboulevard en met de invulling van de Kansenkaart zijn de gemeente en deelgemeente betrokken. Hierbij wordt onder meer inbreng geleverd vanuit PACT op Zuid, OBR-PMBR, programma ER, DS+V, GGD en de dienst Jeugd Onderwijs en Samen leving (JOS). Externe partijen zijn onder meer het Maasstad Ziekenhuis, Estrade Projecten (ontwikkelaar Medimall), het ondernemershuis Zuid, initiatiefnemers Zorgboulevard Rotterdam en NS Vastgoed. In het najaar 2008 is vanuit het OBR-PMBR (Project Management Bureau Rotterdam) een procesmanager benoemd. Hij geeft inhoud aan de Kansenkaart voor de ontwikkeling van het Maasstad Ziekenhuis en de Medimall zoals benoemd in het PACT op Zuid. Spin-off van de ontwikkeling van deze Zorgboulevard wordt verwacht op het gebied van de ontwikkeling van innovatieve zorggerelateerde bedrijvigheid op de Zorgboulevard en de directe omgeving. Daarnaast groei van de werkgelegenheid en de ontwikkeling van opleidingsprogramma’s en leerwerkplaatsen. Tevens werkt men aan een goede bereikbaarheid en aantrekkelijke omgeving van de Zorgboulevard voor 2011. In samenspraak met de initiatiefnemers van de Zorgboulevard maakt de gemeente een bestuursopdracht waarin is benoemd met welke ruimtelijke en organisatorische middelen de beoogde spin-off is te maximaliseren. Doel van alle betrokkenen is om door intensieve samenwerking tussen partijen een gebiedsontwikkeling te faciliteren die vanuit economisch, ruimtelijk en sociaal oogpunt de potentie van de Zorgboulevard ten volle benut. Dit leidt tot een moderne en goed functionerende Zorgboulevard die opent in 2011. De ontwikkeling draagt ook bij aan een transformatie van de omgeving van het NS-station en het nabijgelegen bedrijventerrein Hordijk.

32687_BW.indd 46

20-05-2009 15:31:36

47 Rotterdam Science Tower Erasmus Medisch Centrum ondersteunt het kennisvalorisatieproces (zie ook hoofdstuk 2) door middel van de zogeheten Incubator, Biomedical Fund en Erasmus Borgstellingskrediet. Deze voorzieningen bieden wetenschappers de kans een idee/patent een stap verder te brengen. Erasmus Medisch Centrum Incubator ondersteunt nu ruim 35 spin-out initiatieven. Voor bedrijven, die al door de opstartfase heen zijn en gaan uitbreiden, zijn er afgelopen jaar laboratoriumfaciliteiten gerealiseerd in Europoint IV op het Marconiplein. Initiafiefnemers – in samenwerking met de gemeente – zijn het Erasmus Medisch Centrum, Fortress en Parc Makelaars. Het project met 8.000 m2 geconditioneerde bedrijfsruimte wordt vermarkt onder de naam Rotterdam Science Tower. Regionaal opleidingscentrum Zadkine zit in de toren met de opleiding laboratoriumtechniek. River Diagnostics is het eerste bedrijf uit de Incubator dat zich in de Science Tower vestigde. Dit bedrijf ontwikkelt en brengt innovatieve oplossingen voor klinische diagnose en lifesciences R&D naar de markt. Er lopen onderhandelingen met diverse bedrijven om ook te verhuizen naar de Rotterdam Science Tower. Een van deze bedrijven is ViroClinics, dat is gespecialiseerd in onderzoek naar virussen die een grote impact hebben op de volksgezondheid. Verder is er de ambitie om een nieuwe incubator van Erasmus Medisch Centrum, Hogeschool Rotterdam (HBO) en regionaal opleidingscentrum Zadkine (MBO) in de toren te vestigen.

Science Port Holland Op 1 december is Science Port Holland gelanceerd. De doelstelling van Science Port Holland is om een tweetal hoogwaardige science parks te ontwikkelen aan weerszijden van de A13. Schieveen is het Rotterdamse deel, Technopolis het Delftse deel, samen vormen zij Science Port Holland. Kennisintensieve bedrijven uit binnen- en buitenland kunnen hier hun Reseach & Development-activiteiten huisvesten. Science Port Holland richt zich in het bijzonder op clusters die bij de TU Delft en het Erasmus Medisch Centrum reeds sterk zijn ontwikkeld en een internationale reputatie verwierven. Te denken valt aan industriële biotechnologie, medische technologie, duurzame

32687_BW.indd 47

20-05-2009 15:31:36

48

jaarverslag


energie, waterkennis, nano-technologie en mobiliteit. Sience Port Holland biedt kortom een focus op de internationale vraagstukken voor de 21e eeuw en de economische en innovatieve ontwikkeling die daaruit voortkomen.

Onderzoek naar medisch gerelateerde bedrijfshuisvesting Ecorys Research and Consulting heeft in opdracht van het programma ER onderzoek verricht naar de vestigingsvoorwaarden en -criteria voor bedrijven in de medische en zorggerelateerde sector en naar de geschiktheid en omvang van de verschillende vestigingslocaties in Rotterdam. Dit onderzoek geeft handvatten voor een aanpak van het programma ER om aandacht te geven aan de fysieke basisvoorwaarden voor zorgaanbieders. Uit het onderzoek blijkt dat de zorggerelateerde ondernemers de volgende wensen ten aanzien van vestiging hebben: – bereikbaarheid met openbaar vervoer – bereikbaarheid met de auto – de locatie van het bedrijfspand De huidige ondernemingen beoordelen de huidige kwaliteit van Rotterdam als goed. De medisch en zorggerelateerde sector is groeiende in Rotterdam. Vooral uitbreiding van bedrijfsruimte is gewenst. Ongeveer 10% van de respondenten geeft aan speciale voorzieningen of vergun ningen nodig te hebben. Het gaat voornamelijk om vergunningen voor (gevaarlijke) stoffen, gassen, toegankelijkheid voor minder valide (inclusief parkeerplaatsen) en parkeerplaatsen (en vergunning) voor artsen. Locaties De meeste medische bedrijven zijn tevreden over hun huidige locatie en de kwaliteit van de aanwezige vestigingsfactoren. Vooral de woonwijk geniet de voorkeur voor vestiging, met name van medische instellingen. Dit komt omdat verbondenheid met de wijk en nabijheid tot de klant/ patiënt erg belangrijk is. Netwerkvorming Er is binnen de medisch en zorggerelateerde bedrijvigheid nog niet echt sprake van netwerkvorming. De medisch en zorggerelateerde sector is verspreid in Rotterdam gevestigd. Bedrijven in de onder steunende dienstverlening en medische instellingen maken wel gebruik van elkaars diensten, maar geografische nabijheid is hiervoor geen vereiste.

32687_BW.indd 48

20-05-2009 15:31:36

49 Schaalvoordelen en verbeterde mogelijkheden tot samenwerking worden door de respondenten als mogelijke synergie effecten gezien van clustering. Concentratie van bepaalde activiteiten kan een positief effect hebben op de aantrekkingskracht van Rotterdam. Dit geldt met name voor stuwende bedrijven en instellingen zoals Research & Development-activiteiten en de bedrijven in de branche ‘groothandel en productie’. De ontwikkellocaties Lombardijen en Hoboken bieden mogelijkheden tot uitbreiding en samenwerking voor de medische gerelateerde bedrijven. De resultaten en actiepunten voor het OBR worden vanuit het programma ER meegenomen in het plan van aanpak stimuleren ondernemerschap.

Ontwikkelvisies op geïntegreerde eerstelijnszorg Het is de bedoeling dat in 2013 alle wijken een gezondheidscentrum hebben. In een gezondheidscentrum is een concentratie van eerste lijnszorg gevestigd. Het gaat hier om zorg die direct toegankelijk is voor burgers, zoals een huisarts, apotheek, paramedici en maatschappelijk werk. Stichting Zorgimpuls stelt in opdracht van de GGD voor alle deelgemeenten en Pernis een ontwikkelvisie op voor geïntegreerde eerstelijnszorg. De ontwikkelvisies voor Feijenoord en IJsselmonde zijn gereed. De visies voor Feijenoord en IJsselmonde zijn in 2008 besproken en hebben het volgende opgeleverd: Feijenoord – In 2007 is gestart met de bouw van Eerstelijns Centrum (ELC) Katendrecht, in de tweede helft 2009/begin 2010 start de bouw van het gezondheidscentrum. – Voor ELC Wielslag is op verzoek van de GGD Rotterdam-Rijnmond door Zorgimpuls een knelpuntenanalyse gemaakt van de moeizame voortgang (op het gebied van Vastgoed/projectontwikkeling) in het project Wielslag en het project ’t Slag. Deze analyse vormt de basis voor het overleg tussen gemeente en deelgemeente. – Voor multifunctioneel bovenwijks centrum ‘t Slag is een locatie toegewezen aan woningcorporatie Comwonen. Het eerste concept programma van eisen gebruikers en voorlopig ontwerp zijn klaar, het definitief ontwerp is begin 2009 gereed. – In Vreewijk komt een locatie beschikbaar voor een mogelijk ELC locatie Zuider. Met het Maasstad Ziekenhuis zijn de ideeën en mogelijkheden afgestemd. Naast dat het een centrum is voor welzijn

32687_BW.indd 49

20-05-2009 15:31:36

50

jaarverslag


en re-integratie van burgers, als bijdrage aan het verbeteren van hun gezondheidssituatie, richt het centrum zich vooral op de medische begeleiding. IJsselmonde – In 2008 is een inventarisatie gemaakt van de vestigingsmogelijkheden voor ELC’s in IJsselmonde. – In totaal zijn er drie initiatiefgroepen geïntegreerde eerstelijn gevormd: twee in Groot IJsselmonde en één in Lombardijen. De initiatiefgroepen zijn gekoppeld aan concrete vestigingsmogelijkheden. – De concretisering van de plannen voor drie locaties worden momenteel uitgewerkt alsmede de haalbaarheid voor vestiging. – ELC De Dijken werd in 2008 opgeleverd. De ontwikkelvisies voor Centrum en Delfshaven worden begin 2009 opgesteld en van actiepunten voorzien. Daarnaast worden nog vijf ontwikkelvisies gemaakt.

32687_BW.indd 50

20-05-2009 15:31:37

51 Uitdagingen voor 2009 en 2010 – Gebiedsontwikkeling Hoboken (Erasmus MC): sturing geven aan het uitvoeringsprogramma van de gebiedsvisie, onder meer op projecten zoals visie op de zorgeconomie, marktonderzoek en conceptontwikkeling voor R&D Boulevard en het arbeidsmarktvraagstuk in de zorg. – Gebiedsontwikkeling Lombardijen (Maasstad Ziekenhuis): uitvoering geven aan de bestuursopdracht, onder meer het begeleiden van de gebiedsontwikkeling vanuit de visie van het programma ER, sturing op de economische en sociale spin-off, ondersteuning bij de profilering en (mogelijke) acquisitie van de Zorgboulevard. – Rotterdam Science Tower: ondersteuning bij het aantrekken van bedrijven voor vestiging. – Science Port Holland: meedenken in de planvorming. – Zorgverleners en zorgaanbieders van de toekomst (2030) geïdentificeerd in kaart brengen en de werkende en noodzakelijke faciliteiten inventariseren. – De kansen benutten voor het hergebruik van het oude gebouw van het MCRZ (Medisch Centrum Rijnmond Zuid). – Definitief plan van aanpak en uitvoeringsplan voor medisch gerelateerde bedrijvigheid. – Aandacht geven aan en het laten faciliteren van de fysieke basisvoor waarden van zorgaanbieders. Opstellen en uivoeren plan van aanpak ondernemerschap: de acties rondom bedrijfshuisvesting medisch gerelateerde zijn hierin benoemd. – Een financieringsinstrument ontwikkelen voor het ondersteunen van startend medisch gerelateerd ondernemerschap.

32687_BW.indd 51

20-05-2009 15:31:37

52

jaarverslag


Mogelijkheden tot uitbreiding en samenwerking voor medisch gerelateerde bedrijven.

32687_BW.indd 52

20-05-2009 15:31:51

53

Grote gebiedsontwikkelings projecten dragen bij aan de versterking van de zorgeconomie.

32687_BW.indd 53

20-05-2009 15:32:00

54

jaarverslag



32687_BW.indd 54

20-05-2009 15:32:02

55

Het vergroten van de zelfredzaamheid van burgers verlaagt het beroep dat wordt gedaan op professionele zorgverleners. Voor het bevorderen van een grote mate van zelfredzaamheid zijn hulpmiddelen nodig die de mogelijkheden voor zelfregie van de burger vergroten. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) hanteert dit ook als uitgangspunt. Vanuit het programma ER wordt met behulp van kennisontwikkeling en kennis valorisatie de ontwikkeling van deze producten en diensten gestimuleerd. Te denken valt aan de mogelijkheden voor het beter benutten van internet met bijvoorbeeld de nieuwe Zorg portal Rijnmond en domotica (telematicatoepassingen in de woonsituatie). Ook vraagt ondersteuning van zelfredzaamheid om aangepaste of nieuwe woonvoorzieningen en woongebieden voor ouderen (woonservicegebieden). Ook hiermee komt de weegschaal beter in balans.

Zorgportalrijnmond.nl In het hoofdstuk Innovatie en ondernemerschap is al eerder aandacht besteed aan het initiatief voor de realisatie van zorgportalrijnmond.nl. Dit is een belangrijke stap om in de regio Rijnmond de zelfredzaamheid van burgers te vergroten. De laatste jaren wordt van de burger steeds meer verwacht dat deze de regie voert over zijn eigen gezondheid en zelf keuzes maakt. Hiervoor heeft de burger toegang nodig tot zowel algemeen zorginhoudelijke informatie (voorlichting en beslissings ondersteunende software) als tot zijn eigen patiëntengegevens (EPD). Daarnaast moet de burger in de gelegenheid worden gesteld om zijn eigen zorgproces te monitoren en te sturen. Bijvoorbeeld het kunnen

32687_BW.indd 55

20-05-2009 15:32:02

56

jaarverslag


selecteren van zorgaanbieders en het maken van afspraken. Er zijn inmiddels diverse websites, portalen en speciale zoekprogramma’s (‘browsers’) ontwikkeld, met als doel patiënten naar de ‘juiste’ informatie te leiden. Burger ‘in control’ Het gebruik van een zorgportal is voor een groot deel te vergelijken met het internetbankieren. Dit levert niet alleen winst op voor de bank (minder personeel nodig), maar ook meer comfort voor de cliënt, die zichzelf nu meer ‘in control’ voelt over zijn financiële situatie omdat hij alle informatie over zijn financiën online tot zijn beschikking heeft. Zoals men zelf zijn geldzaken online regelt, zo zou de burger (en patiënt) ook ‘in control’ moeten zijn van een groot deel van zijn (niet-acute) medische zorg en zijn vragen op gebied van welzijn en preventie. Zelfzorgmanagement en zelfredzaamheid zijn dan ook sleutelbegrippen voor de zorg van de toekomst. Een zorgportal is voor burgers en patiënten een hulpmiddel om daaraan invulling te geven. Ontwikkelingen in het buitenland, in bijvoorbeeld de Verenigde Staten, laten zien dat in toenemende mate algemeen gerichte, landelijke gezondheidsportalen met zorginhoudelijke informatie, gepaard gaan met informatiepagina’s met regionale informatie rondom het zorgproces. Zorginkopers, verzekeraars, zorginstellingen en andere partijen vormen nieuwe samenwerkingsverbanden voor het verspreiden van zorg inhoudelijke informatie. Terwijl onafhankelijke portalen proberen de transparantie van diensten te bevorderen met keuze ondersteunende informatie. Daarnaast gaan online informatievoorzieningen zich steeds meer richten op de informatiebehoeftes van bepaalde patiëntengroepen en zelfs individuele patiënten. Op het internet staan zelftests waarmee gebruikers zichzelf kunnen testen op het gebied van leefstijl, gezondheid, ziekte en levensverwachting. Verder ontstaan er steeds meer algemene (vaak commerciële) portalen waarbinnen ruimte wordt gecreëerd waar patiënten informatie kunnen opslaan, bijhouden en desgewenst communiceren met anderen. Bijvoorbeeld via een online weblog zoals Google Health en Microsoft HealthVault. Beide voorbeelden combineren elementen van het Personal Health Record (PHR) met nieuwe webapplicaties. Een Nederlands voorbeeld hiervan is de Reumamonitor, waar patiënten hun eigen

32687_BW.indd 56

20-05-2009 15:32:02

57 ziekte-activiteit kunnen meten en registreren. Ook het portaal van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie dat in ontwikkeling is, zal functionaliteiten bieden voor zelf-management en gegevens uitwisseling. Zorgportal Rijnmond wordt een nieuw type zorgportal dat de voordelen van het generieke zorgportal (voor burgers) combineert met de functio naliteiten voor specifieke groepen van patiënten, en met een breed ondersteuningsaanbod vanuit zorgbedrijven. Bovendien is het zorg portal een marktplaats waar zowel reguliere zorgaanbieders als commerciële partijen hun diensten aanbieden.

Specifieke ouderenwoningen Van 2006 tot en met 2009 start de bouw van 1500 specifieke ouderen woningen. Hiertoe werkt de gemeente Rotterdam samen met corporaties en ontwikkelaars. Van 2006 tot en met 2008 begon de bouw van in totaal 624 ouderenwoningen. Voor 2009 staat de bouw van 965 ouderen woningen gepland. Gezien de huidige crisis is het nog niet zeker of deze planvoorraad daadwerkelijk wordt gebouwd. Naast de bouw van specifieke ouderenwoningen stimuleert programma ER ook de bouw van middeldure en dure koopwoningen en sluit daar mee aan bij het programma Aantrekkelijke Woonstad. Dure en middel dure woningen maken Rotterdam aantrekkelijk voor koopkrachtige senioren. Van 2006 tot en met 2008 ging de bouw van 2136 middeldure en 4201 dure koopwoningen van start. Voor 2009 staat de bouw van nog 1104 middeldure en 1923 dure koopwoningen gepland. Het gaat hier om woningen voor alle doelgroepen, niet alleen voor senioren.

Woonservicegebieden: centraal kenniscentrum Woonservicegebieden (met als onderdeel de woonzorgzones) zijn gebieden waar zorg, welzijn en wonen wordt geïntegreerd. Het doel is dat voor burgers, op korte afstand, de zorg en welzijn beschikbaar is die burgers nodig hebben. Daarmee kunnen burgers zo lang mogelijk in hun eigen woning en omgeving functioneren. Zelfstandigheid en leefbaarheid voor specifieke doelgroepen heeft extra aandacht. Dienst SoZaWe trok in de tweede helft van 2008 een projectleider aan voor de ontwikkeling van woonservicegebieden. Een inventarisatie van

32687_BW.indd 57

20-05-2009 15:32:02

58

jaarverslag


de kansen voor woonservicegebieden in Rotterdam is opgeleverd. Verder is verbinding gelegd met diverse gemeentelijke diensten, deelgemeenten en externe partijen (woningcorporaties en zorg instellingen). In samenwerking met de Stadsregio Rotterdam is tijdens diverse bijeenkomsten kennis uitgewisseld met de externe partijen en de deelgemeenten. Stedelijk kenniscentrum Een projectplan om te komen tot een stedelijk kader wordt in januari 2009 geactiveerd en een kenniscentrum over de woonservicegebieden is grotendeels gereed. In februari 2009 wordt een website gelanceerd, waarop informatie en kennis wordt uitgewisseld over woonservice gebieden in Rotterdam. In juni 2009 komt er op stedelijk niveau een congres waarbij het programma van eisen wordt toegelicht. Tevens bevestigen alle partijen, met een formele handeling, op dit congres het stedelijke programma. Gezien de integrale aanpak en gebiedsgerichte inventarisatie van behoeften aan woon, welzijns- en zorgvoorzieningen biedt het kansen voor diverse marktpartijen om zich te profileren. Het stedelijke project heeft opgaven vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) waarbij het WMO-Innovatiefonds voor twee jaar verbindingen tussen wonen, zorg en welzijn subsidieert. Daarnaast worden in samenwerking met het ouderen- en het gehandicaptenbeleid projecten ontwikkeld die de zelfstandigheid van burgers met een zorgvraag vergroten. Te denken valt aan domotica oplossingen en buurtnetwerken via ICT-toepassingen. Dit geeft ondernemers nieuwe markten op het gebied van de zorg. Woonservicegebieden: realisatie Binnen de verschillende deelgemeenten zijn diverse activiteiten gestart die de woonservicegebieden en woonzorgzones als leidend model uit werken. – In deelgemeente Kralingen-Crooswijk is vanaf januari 2009 een proces in gang gezet om drie woonzorgzones te ontwikkelen. – Deelgemeente Noord start een traject waarin samenwerking met de zorgpartijen en woningbouwcorporaties, het ouderenbeleid en de ontwikkeling van woonzorgzones voorop staan. – In de deelgemeente Prins Alexander worden de huidige gebieden met een verhoogde zorgvraag qua voorzieningen, in kaart gebracht

32687_BW.indd 58

20-05-2009 15:32:03

59 en de woonservicegebieden beleidsmatig verkend.

– De deelgemeente Hoogvliet kiest voor één woonservicegebied, waarbinnen verschillende woonzorgzones met een hoger voor zieningenniveau liggen. – Ook de deelgemeenten Hoek van Holland en Overschie kiezen voor één woonservicegebied waarbinnen verschillende gebieden beschikbaar zijn met zorgen welzijnsvoorzieningen voor ouderen en gehandicapten. – In deelgemeenten Delfshaven, Centrum, Feyenoord en Charlois is momenteel vanuit de deelgemeente nog geen actief beleid ingezet voor de ontwikkeling van de woonservicegebieden. De marktpartijen en de stedelijke diensten ondersteunen echter de ontwikkeling en start voor de woonservicegebieden. – Actief in het ontwikkelen en realiseren van het model woonservice gebieden zijn de deelgemeenten Pernis, IJsselmonde en Hilligersberg-Schiebroek. Hier zijn de gebiedsgerichte woonzorg ontwikkelingen reeds vertaald naar concreet aangewezen servicewijken en woonzorgzones. Meer informatie over de plannen, de aanpak en behaalde resultaten is beschreven in het boekje ‘Woonservicegebieden in de stadsregio Rotterdam…samen steeds verder, november 2008’. Dit boekje is opgesteld in samenwerking met SoZaWe, de provincie Zuid Holland en de stadsregio Rotterdam. Het boekje is als pdf-file te downloaden van de website van de stadsregio: www.stadsregio.info

Uitdagingen voor 2009 en 2010 – Oplevering van het projectplan voor de ontwikkeling van Zorgportal Rijnmond, inclusief een convenant met zorgaanbieders in de regio Rijnmond, in het eerste kwartaal van 2009. In 2010 is de Zorgportal in werking. (zie ook pagina 24) – Ontwikkelvisies op geïntegreerde eerstelijnszorg voor de laatste negen deelgemeenten gereed. – Ontwikkeling van tien woonservicegebieden.

32687_BW.indd 59

20-05-2009 15:32:03

60

jaarverslag


Draai om voor het ER jaarplan 2009.

32687_BW.indd 60

20-05-2009 15:32:05

61

Het doel van woonservice gebieden is dat zorg en welzijn op korte afstand voor burgers beschikbaar is.

32687_BW.indd 61

20-05-2009 15:32:07

Economische

ontwikkeling Rotterdamse gezondheidszorg jaarplan 2009

32687_BW.indd 1

20-05-2009 15:32:07

Voor de komende jaren wordt een sterke groei verwacht van de markt voor welzijn en wellness.

32687_BW.indd 2

20-05-2009 15:32:13

32687_BW.indd 3

20-05-2009 15:32:18

4

jaarplan


voorwoord Eén van de meest waardevolle sectoren voor de stad is de Rotterdamse gezondheidszorg. Niet alleen vanwege het belang van de sector voor de bevolking, maar ook vanwege de werkgelegenheid en de economische waarde. Deze brede bedrijfstak strekt zich uit van wetenschappelijke ontdekkingen tot het begeleiden van gehandicapten en van medische wellness tot gecompliceerde operaties in ziekenhuizen. De vraag is wat er moet gebeuren om te zorgen dat de economische spin-off van al die medische en zorgactiviteiten toeneemt. Het gaat dan niet alleen om de spin-off van fysieke zorglocaties, maar ook om nieuw ondernemerschap en kennisvalorisatie (het transformeren van kennis in bedrijvigheid). Daarnaast speelt de vraag of er wel voldoende gekwalificeerd personeel is om de groei van de sector te waarborgen. Op dit moment is het de op één na grootste sector van Rotterdam en de belangrijkste banenmotor van de stad met steeds meer marktinitiatieven. Voor de komende jaren wordt een sterke groei verwacht van zowel de markt voor gezondheidszorg als de markt voor welzijn en wellness. Er is dan ook steeds meer erkenning voor de economische meerwaarde van de sector voor de stad.

Programma ER Naast deze economische waarde is het ook van belang om de zorg toegankelijk, kwalitatief goed en betaalbaar te houden. Dat kan door innovatie en ondernemerschap in de zorg te stimuleren. Belangrijke thema’s daarbij zijn: stimuleren van kennisallianties en kennisvalorisatie, arbeidsmarkt en scholing, gebiedsontwikkeling voor de gezondheids zorgeconomie en vergroten van zelfredzaamheid van burgers. Om dit

32687_BW.indd 4

20-05-2009 15:32:18

5

proces te ondersteunen is de gemeente in 2008 gestart met het programma Economische ontwikkeling Rotterdamse gezondheidszorg, kortweg programma ER.


Jaarverslag 2008 en jaarplan 2009 in één brochure Vanaf januari 2008 startte het Ontwikkellingsbedrijf Rotterdam (OBR) met de uitvoering van het programma ER. Welke resultaten zijn behaald in het afgelopen jaar, leest u in deze brochure in het deel Jaarverslag 2008. Welke doelen gesteld zijn voor 2009 en hoe het uitvoeringsprogramma hiervoor er uitziet, leest u in het deel Jaarplan 2009. Jaarverslag en jaarplan zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Datgene wat van belang was in 2008 vindt zonder meer zijn toekomst in 2009. En nieuwe ontwikkelingen die zich in 2009 aandienen, moeten op de een of andere manier wortelen in de basis van het programma ER, die gelegd is in 2008. Om die samenhang nog eens extra te onderstrepen zijn het jaarverslag en het jaarplan samengevoegd in één brochure. Januari 2009 College van burgemeester en wethouders

32687_BW.indd 5

20-05-2009 15:32:19

6

jaarplan


inleiding In de Economische Visie 2020 van de gemeente Rotterdam is het Medisch Cluster één van de drie speerpunten. Dit speerpunt komt terug in zowel in het Uitvoeringsprogramma Economie als in de Stadsvisie. In 2006/2007 is door de sector Economie van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam de visie Zorgeconomie Rotterdam 2015 opgesteld. In de tweede helft van 2007 is het bijbehorende uitvoeringsprogramma voorbereid. In de eerste helft van 2008 vond besluitvorming plaats over de visie en het uitvoeringsprogramma. Vanaf januari 2008 is gestart met de uitvoering van het programma Economische ontwikkeling Rotterdamse gezondheidszorg, kortweg ER.


Voor 2009 krijgt het uitvoeringsprogramma vorm op basis van de opgestelde doelen in dit jaarplan 2009. Voor de uitvoering van het jaarplan 2009 zijn de inzet vanuit de verschillende gemeentelijke diensten én partijen in de stad en regio (zorgaanbieders, bedrijven, zorgverzekeraars) nodig.

32687_BW.indd 6

20-05-2009 15:32:19

7

programma ER

De gemeente Rotterdam stimuleert de Rotterdamse gezondheids zorgeconomie en speelt tegelijkertijd in op het belangrijkste knelpunt voor de toekomst, namelijk de toenemende zorgvraag bij een achterblijvend aanbod aan arbeidskrachten. Om de zorg toegankelijk, kwalitatief goed en betaalbaar te blijven houden is het noodzakelijk om te werken aan innovatie en ondernemer schap in de zorg. Hierdoor ontstaan economische kansen en kansen voor werkgelegenheid.

De vier thema’s die daarbij in het programma ER centraal staan zijn: – stimuleren van kennisallianties en kennisvalorisatie – arbeidsmarkt en scholing – gebiedsontwikkeling voor de gezondheidszorgeconomie – vergroten van zelfredzaamheid van burgers

Uit balans Het programma ER is gericht op de onbalans tussen een toenemende zorgvraag bij een achterblijvend zorgaanbod als gevolg van een tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten. De zorgvraag neemt toe door meer chronisch zieken, meer kansen om te overleven na een ernstige aan doening en een steeds ouder wordende bevolking. De zorgvraag is in de periode 2000 tot 2006 met 27% gestegen. Als de zorgvraag in op dezelfde voet blijft toenemen en we op dezelfde wijze zorg blijven verlenen moet in 2025 ongeveer 50% van het Bruto Nationaal Product ter beschikking komen van zorg, welzijn en preventie. Dit geeft een

32687_BW.indd 7

20-05-2009 15:32:19

8

jaarplan


macro-economische uitdaging voor Nederland en zeker voor Rotterdam, omdat uit veel benchmarks blijkt dat Rotterdammers gemiddeld genomen minder gezond zijn dan de rest van Nederland. Uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum blijkt dat Rotterdam de meest ongezonde stad van Nederland is (gemeten naar de levensverwachting). Daarnaast blijft de komende jaren een kwantitatieve en kwalitatieve mismatch op de arbeidsmarkt voor de zorg. Kwalitatief omdat de competenties van medewerkers onvoldoende aansluiten bij de vraag van zorgaanbieders en consumenten. Kwantitatief omdat het aantal beschikbare zorgverleners (binnen bepaalde beroepen) niet toereikend is. Op dit moment werkt één op tien arbeidskrachten in de zorg. De verwachting is dat dit in 2020, bij ongewijzigd beleid, gestegen is tot vier op de tien. De uitgaven voor zorg stijgen daarmee navenant. Deze uitgavenstijging voor de zorg geeft een macro-economisch probleem. Daarnaast biedt het enorme economische kansen op het gebied van arbeidsbesparende innovaties. De gehele problematiek op het gebied van zorgvraag en zorgaanbod is als een weegschaal die uit balans raakt. De onbalans van de zorgmarkt vraagt om nieuwe benaderingen in de zorg. Juist die benadering biedt kansen voor ondernemerschap en economie. De aanpak van het programma ER helpt om de weegschaal voor de korte en de langere termijn in balans te houden.

Nieuw evenwicht Een goede weegschaal heeft een stevige basis, die voorkomt dat de weegschaal bij het beladen van de schalen omvalt. Voor het programma ER is die basis innovatie en ondernemerschap binnen de cure-, care-, preventie- en welzijnsector. Op een weegschaal kunnen gewichten worden geplaatst of weg genomen om de balans te herstellen. Voor het programma ER zijn de volgende vier kernthema’s (vier gewichten) gedefinieerd: het stimuleren van kennisallianties en kennisvalorisatie, arbeidsmarkt en scholing, gebiedsontwikkeling voor de gezondheidszorgeconomie en vergroten van de zelfredzaamheid van burgers.

32687_BW.indd 8

20-05-2009 15:32:19

9 macroeconomisch vraagstuk

mismatch arbeidskrachten toenemende zorgvraag



gebiedsontwikkeling



Deze vier thema’s interacteren met elkaar, versterken de basis en/of dragen individueel hun gewicht bij aan het bewaren van het evenwicht tussen zorgvraag en zorgaanbod. Indien de zorgmarkt en Rotterdamse ondernemers de kansen rondom deze thema’s grijpen, komt de weegschaal in balans. De thema’s dragen bovendien bij aan een economische spin-off voor Rotterdam: groeiende werkgelegenheid en meer ondernemerschap op het gebied van ontwikkeling van nieuwe zorgproducten en het leveren van diensten. kennisallianties en kennisvalorisatie Nieuwe kennisallianties en netwerken (zoals Medical Delta, Zorgportal) tussen de kennisinstituten, zorgaanbieders en het bedrijfsleven bevorderen de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Zo wordt innovatie en ondernemerschap gestimuleerd. Nieuwe producten en diensten die hieruit voorkomen, kunnen bijdragen aan het bewaren van de gewenste balans tussen zorgvraag en zorgaanbod. Daarnaast is binnen dit thema aandacht voor het stimuleren van kennisvalorisatie vanuit de zorgaanbieders in de stad (Incubator, Biomedical Fund). Ontwikkelde patenten en innovaties worden aangegrepen voor het starten van nieuwe bedrijvigheid. Onder kennisvalorisatie wordt ook verstaan het vertalen van patenten of innovaties uit andere bedrijfstakken naar de medische sector (bijvoor-

32687_BW.indd 9

20-05-2009 15:32:20

10

jaarplan


beeld vanuit de TU Delft). Betrokkenheid van Hogescholen en de creatieve sector hierbij is zeer gewenst. Deze kennisvalorisatie draagt bij aan de versterking van de zelfredzaamheid van burgers en het efficiënter benutten van het arbeidspotentieel. Met name op het gebied van innovaties voor de care sector zijn er groeimarkten beschikbaar, te denken valt aan de ontwikkeling van nieuwe thuishulpmiddelen. Kennisvalorisatie leidt tot toename van de samenwerking verschillende sectoren met als doel het starten van nieuwe bedrijvigheid. Arbeidsmarkt en scholing Het achterblijvende aanbod en toenemende zorgvraag daagt de zorg sector, betrokken opleidingsinstituten en bedrijven uit tot een andere inzet en opleiding van arbeidskrachten. Met het thema arbeidsmarkt en scholing stimuleert het programma ER een betere aansluiting tussen opleidingscurricula en de wensen van zorgaanbieders, het bedrijfsleven en behoeften van patiënten. Het gaat hier onder meer om het stimuleren van voldoende stageplaatsen, nieuwe scholings mogelijkheden (o.a. voor allochtone vrouwen), functiedifferentiatie en de ontwikkeling van e-learning tools. Het doel hiervan is een doelmatige inzet van beschikbare zorgverleners en het in de hand houden van de stijgende zorgvraag. Gebiedsontwikkeling Naast woongebieden is bij gebiedsontwikkeling het benutten van de vele bezoekers aan de zorgaanbieders in de stad – in het bijzonder bij ziekenhuizen – een kans. Het langer laten verblijven van deze bezoekers in Rotterdam en met name het gebied rondom zorgaanbieders is een uitdaging. Actief wordt nagedacht over gebiedsontwikkeling rondom het Erasmus MC en Maasstad Ziekenhuis en het stimuleren van economische spin-off in de daar omheen liggende gebieden Hoboken en Lombardijen. Gebiedsontwikkeling betekent hier ook het nadenken over de ruimtelijke voorzieningen die in de toekomst nodig zijn voor het kunnen opvangen van de stijgende zorgvraag en de in kwalitatief en kwantitatief opzicht ontoereikende arbeidsmarkt. Te denken valt aan gezondheidscentra in de eerste lijn en het creëren van zorgvoorzieningen waarin vooral MBO-opgeleiden in de zorg kunnen werken.

32687_BW.indd 10

20-05-2009 15:32:20

11 Zelfredzaamheid van burgers Het vergroten van zelfredzaamheid van burgers verlaagt hun zorg vraag. Voor het bevorderen van een grote mate van zelfredzaamheid zijn hulpmiddelen nodig die de mogelijkheden voor zelfregie van de burger vergroten en ook producten die de burger in staat stellen om met minder hulp van professionele zorgverleners te leven. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) hanteert dit ook als uitgangspunt. Vanuit het programma ER wordt met behulp van kennisontwikkeling en kennisvalorisatie de ontwikkeling van deze producten en diensten gestimuleerd. Te denken valt aan de mogelijk heden voor het beter benutten van internet met bijvoorbeeld het nieuwe Zorgportal Rijnmond en domotica (telematicatoepassingen in de woonsituatie). Ook vraagt ondersteuning van zelfredzaamheid om aangepaste of nieuwe woonvoorzieningen voor zorgbehoeftige burgers en woongebieden voor ouderen (woonservicegebieden).

32687_BW.indd 11

20-05-2009 15:32:20

12

jaarplan


vergrotenvan van Het vergroten zelfredzaamheid de zelfredzaamheid van burgers burgersverlaagt verlaagt hun hun zorgvraag. zorgvraag.

32687_BW.indd 12

20-05-2009 15:32:26

13

32687_BW.indd 13

20-05-2009 15:32:30

14

jaarplan


taak en rol van het OBR: de regierol JOS

OBR

dS+V

GGD

SoZaWe

32687_BW.indd 14

20-05-2009 15:32:31

15

Rondom de in het vorige hoofdstuk beschreven vier thema’s heeft het Ontwikkelbedrijf Rotterdam (OBR) in het programma ER een regisserende rol ten opzichte van verschillende externe partijen en overige gemeentelijke diensten. Nauw wordt samengewerkt met: – de dienst Jeugd Onderwijs en Samenleving (JOS) op het gebied van onderwijs- en arbeidsmarktvraagstukken (programma Onderkant Arbeidsmarkt, doorbraakdossier breekijzers en ijsbrekers) en de uitvoering van de stedelijke Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo); – de dienst Sociale Zaken en Werkgelegeheid (SoZaWe) rondom woon servicegebieden met concentraties van zorg in woonzorggebieden, uitvoering van de stedelijke aanpak Wmo en (her)intreders voor de zorg; – de Gemeentelijke Gezondheidsdienst Rotterdam-Rijnmond (GGD) rondom het vergroten van zelfredzaamheid van burgers (Wmo), adequate gezondheidsvoorzieningen in iedere wijk en verbetering van de gezond heid burgers in wijk, school en stad (programma Gezond in de Stad) – de dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting (dS+V) ten aanzien van ruimtelijke ordening rondom zorgaanbieders (Hoboken, Lombardijen), nieuwe vormen van volkshuisvesting (woonservicegebieden) en benodigde infrastructuur voor de groei van de zorgeconomie (Rotterdam Science Tower, Science Port Holland). Daarnaast wordt actief samengewerkt met diverse zorgaanbieders in de stad, kennisinstellingen, samenwerkingsverbanden en bedrijven. Ook wordt sinds 2008 actief samengewerkt met de gemeenten Leiden en Delft in Medical Delta. Veel van de dwarsverbanden tussen de verschillende programma’s worden zichtbaar in wijken. Actief werken we samen met

32687_BW.indd 15

20-05-2009 15:32:31

16

jaarplan


deelgemeenten om de programma’s en projecten naadloos op elkaar te laten aansluiten. Een van de locaties waar dit goed lukt is op Zuid, waarbij we samenwerken met alle diensten rondom de ontwikkeling van de Zorgboulevard en het Maasstad Ziekenhuis vanuit de doelen van Pact op Zuid. Daar waar de activiteiten gericht zijn op de economische ontwikkeling heeft het programma ER een actieve rol in het stimuleren en ondersteunen van nieuwe initiatieven. Hiervoor wordt instrumentarium ingezet zoals acquisitie, ondersteuning in bedrijfshuisvesting, netwerken en kennisdeling en communicatie over ‘Rotterdam als zorgstad’. Gestreefd wordt naar synergie-effecten tussen de thema’s, zodat de economische spin-off van de Rotterdamse gezondheidszorg maximaal wordt benut en gestimuleerd. In het programma streven we een ER-aanpak na, korte interventies gericht op het oplossen van knelpunten die ontstaan rondom de ambities. We streven een echte Emergency Room voor de zorgeconomie na.

diensten – programma’s – projecten – beleidskaders

gebieden/deelgemeenten – Hoboken – Lombardijen – Schieveen

bedrijven/ zorgaanbieders – netwerken – innovatie

32687_BW.indd 16

20-05-2009 15:32:31

17 Het programmateam heeft vooral een makelende en schakelende rol. Daar waar we zien dat de ontwikkeling in de markt en binnen diensten stokt, proberen we actief en kort te interveniëren. Daar waar we zien dat nieuwe ontwikkelingen nodig zijn, die niet door de markt of diensten wordt opgepakt, proberen we rondom deze ontwikkelingen samenwerking te bevorderen. Het is niet de bedoeling dat onder het programma veel projecten gaan starten. Vanuit het programma stimuleren we dat diensten en (markt)partijen projecten oppakken. Daarnaast leveren we een actieve bijdrage leveren aan het creëren van de benodigde financiën. Programmamanagement bestaat dan ook vooral uit het monitoren van de ontwikkelingen in de stad, het vervullen van een account managersfunctie voor de zorgaanbieders en zorggerelateerde bedrijven naar de gemeentelijke organisatie en het zoeken naar samenwerking en dwarsverbanden tussen initiatieven. Daarnaast verwachten wij dat de programmamanager veel tijd zal moeten investeren in het genereren van derde geldstromen voor realisering van onderdelen uit het programma.

32687_BW.indd 17

20-05-2009 15:32:31

18

jaarplan


Innovatie en ondernemerschap is noodzakelijk in de cure, care, preventie en welzijnssector.

32687_BW.indd 18

20-05-2009 15:32:38

19

32687_BW.indd 19

20-05-2009 15:32:42

20


jaarplan

doelen 2009 In dit hoofdstuk staan de doelen waaraan in 2009 wordt gewerkt beschreven. Niet alle doelen kunnen in 2009 worden behaald, sommige vragen een langere doorlooptijd. In het jaarverslag 2009 wordt verantwoording afgelegd over de behaalde resultaten en nieuwe uitdagingen. Belangrijk aandachtspunt voor het verder aanscherpen van de doelstellingen van het programma is het maken een scenarioplanning voor de gemeente Rotterdam voor de ontwikkeling van de zorg en specifiek de zorgeconomie tot 2025 gebaseerd op: hoge economische groei

keuzerijk perspectief

samen delen

selectieve groei

private oriëntatie

publieke oriëntatie

collectieve voorspoed

lage economische groei

32687_BW.indd 20

20-05-2009 15:32:43

21

Met behulp van deze scenario’s kunnen in het jaarplan 2010 acties worden geformuleerd voor de uitdagingen en kansen op langere termijn. Aanvullend onderzoek en inzet van expertise op dit gebied vanuit de regio Rijnmond is nodig om hierop beter zicht te krijgen. De clustering van de doelen rondom de vier kernthema’s van het programma is soms arbitrair. Sommige doelen dragen bij aan meerdere kernthema’s.

Stimuleren van kennisallianties en kennisvalorisatie Centrale doelstelling: In de regio Rijnmond wordt door de koppeling van kennis van kennis instellingen aan het (regionale) bedrijfsleven een innovatiever onder nemingsklimaat gestimuleerd, dit resulteert in een toename van het aantal nieuwe zorgbedrijven en groei van bestaande bedrijven. – Bijdrage van de gemeente van € 4.000.000,- aan het Erasmus MC Biomedical Fund BV ter stimulering van de kennisvalorisatie van 11 participaties tot 2010. – Onderzoek naar de wenselijkheid van de start van een nieuwe Incubator voor alle zorgaanbieders in de gemeente Rotterdam onder leiding van de Erasmus MC Holding BV met als doel het stimuleren en ondersteunen van ondernemerschap. – In samenwerking met SoZaWe ontwikkelen van een centraal kennis centrum woonzorggebieden zodat kennis wordt gebundeld en

32687_BW.indd 21

20-05-2009 15:32:43

22

jaarplan


toegankelijk (onder andere met een goede website) wordt aangeboden aan zorgaanbieders en bedrijven. Een onderdeel hiervan is een netwerk tussen zorgaanbieders en marktpartijen om te komen tot nieuwe woonzorgc oncepten. – Het maken van plannen van aanpak voor Profilering/Acquisitie, Arbeidsmarkt, Living Labs en Kennisvalorisatie in samenwerking met gemeenten Leiden, Delft en Medical Delta. – Het verleiden van de markt om 25.000m2 geconditioneerde bedrijfsruimte voor zorgeconomie te realiseren tot en met 2017. – Up-to-date houden van de ondernemersdesk voor gezondheidszorg economie als onderdeel van de ondernemersbalie in samenwerking met de Kamer van Koophandel.

Arbeidsmarkt en scholing Centrale doelstelling: De opleiding van de Rotterdamse arbeidskrachten sluit beter aan bij de kwantitatieve en kwalitatieve vraag in de gezondheids- en welzijnssector. – Een onderzoek naar de verdeling van de beroepsopleidingen en aantallen studenten voor de zorg in de gemeenten Rotterdam, Delft en Leiden in relatie tot toekomstige vraag aan bepaalde beroepskrachten. – Een actieprogramma voor arbeidsmarktvraagstukken en rand voorwaarden voor werkenden in de zorg samen met Medical Delta, Bureau Arbeidsmarktmeester, SoZaWe, DAAD, Calibris JOS en betrokken onderwijs- en opleidingscentra. – Een plan van aanpak voor instroom en doorstroom van MBO niveau 2-werknemers in de zorgsector in samenwerking met JOS, Daadberaad, Zadkine en Calibris. – Een plan van aanpak voor het aantrekken en behouden van hoger opgeleide buitenlandse kenniswerkers, in het bijzonder fellows, in samenwerking met Student City en het Erasmus MC. – Onderzoek naar de knelpunten op het gebied van behoud van zorgprofessionals voor de gemeente Rotterdam als input voor het programma Student City. – Stimuleren van het ontwikkelen van e-learning voor zorgprofessionals door commerciële partijen.

32687_BW.indd 22

20-05-2009 15:32:43

23 – Stimuleren van de ontwikkeling van curricula voor allochtone niet uitkeringsgerechtigden in combinatie met een vervolgopleiding Nederlandse taal. – Stimuleren van de ontwikkeling van curricula voor nieuwe zorg opleiding passend bij de zorgvraag van de toekomst (zorg en ICT). – Vertaling van de expatdesk voor zorg die Leiden ontwikkelt met behulp van subsidie vanuit Pieken in de Delta.

Gebiedsontwikkeling voor de gezondheidszorgeconomie Centrale doelstelling: Door goede investerings- en vestigingsvoorwaarden kent Rotterdam meer en kwalitatief beter ondernemerschap in de zorgen welzijnssector waardoor bepaalde gebieden verder worden ontwikkeld. – Een door het college vastgestelde bestuursopdracht voor de onder steuning van de Kansenkaart Maasstad Ziekenhuis/Lombardijen, waarin een visie op de zorgeconomie en als onderdeel daarvan een profileringsvisie is verwoord. Hierbij hoort een plan van aanpak voor het benutten van de economische spin-off van de Zorgboulevard en bedrijventerrein Hordijk. – Een visie op het hergebruik van de gebouwen van Medisch Centrum Rijnmond Zuid voor zorgeconomische bedrijvigheid. – Een economische visie op het VIP-gebied Erasmus MC-Hoboken met een economische actieplan tot 2012 waarin benoemd wordt welke bedrijvigheid op het gebied van zorg en welzijn prioritair in Hoboken wordt gepositioneerd. – Samen met OBR Vastgoed en Gebiedsontwikkeling opstellen van een plan van aanpak om voldoende gebouwen te kunnen bieden aan de zorgsector op de langere termijn; in dit plan van aanpak wordt inzichtelijk gemaakt wat de grootste knelpunten zijn en wat de eisen zijn die gesteld worden aan bedrijfsruimte voor de zorgsector. – Samen met Zorgimpuls en de GGD ontwikkelen van 9 visies (voor 8 deelgemeentes en Pernis) op geïntegreerde eerstelijnszorg en het stimuleren en regisseren van de benodigde activiteiten voor het oplossen van de knelpunten en benutten van de kansen. – Het stimuleren van de bouw van 1500 specifieke ouderenwoningen in de gemeente Rotterdam.

32687_BW.indd 23

20-05-2009 15:32:43

24

jaarplan


– Samen met SoZaWe, dS+V en GGD ontwikkelen van gebiedsprofiel per deelgemeente waaraan woonservicegebieden dienen te voldoen op basis van een onderzoek naar de woonbehoefte en benodigde voorzieningen in zorg en welzijn. Op basis van deze gebiedsprofielen starten van de ontwikkeling van 10 woonzorg gebieden tot 2011. In de (opmaat voor de) eerste pilots van 2009 verzamelen we kennis over innovaties op de woonmarkt die zelfredzaamheid van burgers vergroot en nieuwe woonzorg concepten. – Updaten van het profiel voor de invulling van zorgeconomie op Schieveen. – In samenwerking met het Erasmus MC lobbyen voor een KNAW Neurale Techniek Instituut (NTI) en/of KNAW Nederlands Hart Instituut (NHI). – Verkennen van de mogelijkheid om met behulp van EFRO-subsidie een fonds te creëren van € 1.200.000 voor de ontwikkeling van de infrastructuur voor laboratorium functies in de Rotterdam Science Tower.

Zelfredzaamheid van burgers Centrale doelstelling: De basisvoorzieningen in de zorg zijn in Rotterdam beter afgestemd op de veranderende maatschappelijke vraag om meer zelfstandigheid en meer mogelijkheden tot sturing, keuze en zelfredzaamheid. – Een budget van €100.000 ter beschikking stellen waaruit haalbaar heidsonderzoeken voor aansluiting op glasvezel en ICTtoepassingen voor de zorg kunnen worden gesubsidieerd. – Het ondersteunen van subsidie aanvragen ter hoogte van € 1.500.000 voor de ontwikkeling van Zorgportal Rijnmond in samenwerking met Erasmus Medisch Centrum, Stichting RijnmondNet en Instituut Beleid en Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit. – Het ontwikkelen van een projectplan waarin de afspraken verwoord staan rondom de samenwerking tussen zorgaanbieders en bedrijven opdat de zorgportal kan worden ontwikkeld in de periode 2009 tot en met 2011.

32687_BW.indd 24

20-05-2009 15:32:43

25 – In samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, Erasmus Universiteit en diverse zorgaanbieders in de stad en bedrijven organiseren van een Pressure Cooker in de eerste week van juli 2009 voor het ontwikkelen van innovatieve concepten voor de zorgmarkt die bijdragen aan de vier thema’s van het programma ER. – Het vormen van een netwerk van bedrijven die zich richten op innovaties in de zorg en in het bijzonder de care sector (bijvoorbeeld domotica, inzet van sensoren en overige telematica oplossingen). – Opstellen van een plan van aanpak in overleg met zorgverzekeraars, corporaties, zorgaanbieders en GGD op basis van het onderzoeks rapport ‘De gemeente Rotterdam en de zorgverzekeraars in 2012’ (STG HMF). – Ondersteunen van een subsidieaanvraag voor een Living Lab voor zowel burgers als zorgprofessionals voor het presenteren en uitproberen van nieuwe innovaties voor de zorg, in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, Medical Delta en diverse zorg instellingen uit Rotterdam.

32687_BW.indd 25

20-05-2009 15:32:44

26

jaarverslag


Draai om voor het ER jaarverslag 2008.

32687_BW.indd 26

20-05-2009 15:32:45

27

De Incubator biedt (potentiële) ondernemers begeleiding, financiering en fysieke ruimte.

32687_BW.indd 27

20-05-2009 15:32:47

gezondheidszorg jaarverslag 2008

Recommend Documents