Programmabegroting 2014 - 2017 Gemeente Schouwen-Duiveland
Inhoud Aanbiedingsbrief “Veranderend tij”
5
Beleidsbegroting Programmaplan Programma 1 Veiligheid en integrale handhaving Programma 2 Verkeer en openbare ruimte Programma 3 Lokale economie en recreatie Programma 4 Onderwijs Programma 5 Cultuur en sport Programma 6 Werk en inkomen Programma 7 Milieu Programma 8 Bouwen aan ruimte Programma 9 Welzijn en zorg Programma 10 Bestuur
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Paragrafen Paragraaf 1 Lokale heffingen Paragraaf 2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Paragraaf 3 Onderhoud kapitaalgoederen Paragraaf 4 Financiering Paragraaf 5 Bedrijfsvoering Paragraaf 6 Verbonden partijen Paragraaf 7 Grondbeleid
9 19 31 47 51 53 59 63 71 75 85 87 97 107 113 117 121 135
Financiële begroting Toelichting op de financiële positie Overzichten financiële positie Overzicht totaal baten en lasten Overzicht reserves Overzicht voorzieningen Overzicht te honoreren uitbreidingsinvesteringen / nieuw beleid Overzicht te honoreren vervangingsinvesteringen Overzicht incidentele baten en lasten Overzicht structurele mutaties reserves Overzicht EMU-saldo
151 155 156 157 158 161 162 163 164
Bijlage financiële positie Kerngegevens Transponeringstabel
165 169
2014 - 2017 Veranderend tij Aan de leden van de gemeenteraad Inleiding Hierbij bieden wij u de begroting 2014 - 2017 ter vaststelling aan. De door uw raad vastgestelde strategische visie Tij van de Toekomst en het Uitvoeringsprogramma 2012 - 2014 Tij van de Toekomst voor ons het richtinggevend kader geweest deze begroting. In deze begroting is de jaarschijf 2014 van het uitvoeringsprogramma van de strategische visie geactualiseerd en geïntegreerd. In deze aanbiedingsbrief gaan wij nog kort in op: uitvoeringsprogramma 2015 -2018 strategische visie overdrachtsdocument veranderend tij uitgangspunten en kaders begroting 2014 - 2017 budgettaire ruimte 2014 - 2017 Uitvoeringsprogramma 2015 - 2018 strategische visie In het uitvoeringsprogramma 2012 - 2014 meldden we al dat de looptijd van dit programma bewust is afgestemd op de huidige zittingsperiode. Daarmee kan de in 2014 nieuw te kiezen raad optimaal invulling geven aan zijn kaderstellende rol en kan het op te stellen raads- en / of collegeprogramma input vormen voor het op te stellen uitvoeringsprogramma 2015 - 2018. In dat programma haken we ook intensiever aan bij de agenda’s van andere organisaties om geld en inzet van capaciteit goed op elkaar aan te laten sluiten. Met de koppeling aan de zittingsperiode van de raad geven we ook invulling aan de gevraagde vierjaarlijkse evaluatie van de strategische visie. De evaluatie maakt dan integraal onderdeel uit van de opeenvolgende uitvoeringsprogramma’s van elk vier jaar. Overdrachtsdocument VerkiezingsTij: tijd voor Toekomst De strategische visie geeft aan waar wij willen staan in 2040. De visie is een levend document. Dit in de wetenschap dat de doelen duidelijk zijn, maar dat de weg om er te komen om continue sturing en bijsturing vraagt. Hierover gaan wij de dialoog aan met de samenleving. De gemeenteraad staat daarbij als hoogste en kaderstellend bestuursorgaan van onze gemeente aan het roer. De verkiezingstijd is bij uitstek het moment om deze dialoog samen aan te gaan. Ook biedt dat de kans om wederom onze strategische visie uit te dragen. Voor de politieke partijen die deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen is dit bij uitstek het moment om aan te geven hoe zij vanuit hun idealen de koers naar het einddoel uit het Tij van de toekomst willen bereiken en wat zij daar de komende raadsperiode voor willen doen. Dit doen de politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s. Met het oog hierop heeft het Managementteam van onze gemeente recent een Overdrachtsdocument VerkiezingsTij: tijd voor Toekomst opgesteld en aan de politieke partijen aangeboden. Het document bevat een weergave van de meest in het oog springende veranderingen in onze omgeving ten opzichte van de periode waarin de strategische visie geschreven is. Wij hopen van harte, dat het document politieke partijen inspireert en input levert
5
voor hun verkiezingsprogramma en dat het bijdraagt aan het maatschappelijk debat met de Schouwen-Duivelandse samenleving tijdens de verkiezingscampagne. De informatie uit het overdrachtsdocument kan ook worden benut bij het na de verkiezingen op te stellen raads- en / of collegeprogramma. Veranderend tij 2014 staat duidelijk in het teken van veranderingen. Een nieuwe zittingsperiode met de nodige wijzigingen in de personele bezetting van raad en college. Zowel in de strategische visie als in het overdrachtsdocument beschrijven we dat we leven in een tijdperk van veranderingen of zoals sommigen wel aangeven in een verandering van tijdperken. Om die reden geven we aan deze begroting de titel Veranderend tij mee. Het Rijk, maar ook wij als gemeente zetten in op de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Maar ook burgers en bedrijven of instellingen claimen meer dan voorheen ruimte in het publieke domein, nemen publieke taken ter hand en trekken publieke verantwoordelijkheden naar zich toe. Op eigen initiatief en met eigen of gezamenlijke ambities, maar zeker ook (noodgedwongen) gestimuleerd door de overheid en de crisis. Dat heeft gevolgen voor de rol van de gemeente in de zich ontwikkelende participatiemaatschappij. Ook in de taakverdeling tussen de overheden is sprake van grote veranderingen, zeker door de grote decentralisaties. Uitgangspunten en kaders begroting 2014 - 2017 Bij het opstellen van de begroting hebben wij rekening gehouden met: o de door u op 30 mei 2013 vastgestelde Kadernota begroting 2014 - 2017, inclusief de in de bijlage bij die nota opgenomen Uitgangspunten begroting 2014 - 2017; o het door u op 29 augustus 2013 vastgestelde voorstel Meicirculaire 2013 uitkering Gemeentefonds; o de uitkomsten van de op 29 augustus 2013 door u vastgestelde Programmarapportage 2013. Het uitvoeringsprogramma 2012 - 2014 van de strategische visie is geïntegreerd in de begroting. De activiteiten en projecten uit het uitvoeringsprogramma zijn vermeld in de tabellen in de verschillende programma’s met expliciete doelstellingen vanuit de strategische visie aangeduid met (SV). Onderdeel van het vaststellen van dit begrotingsvoorstel en deze aanbiedingsbrief zijn de financiële consequenties vanuit de zogenaamde Septembercirculaire 2013 uitkering Gemeentefonds. Dit voorstel bieden wij u separaat aan. Budgettaire ruimte 2014 - 2017 Op basis van het door u vastgestelde voorstel over de Meicirculaire 2013 gemeentefonds hebben we de Septembercirculaire 2013 gehanteerd als uitgangspunt voor de begroting 2014 2017 Verder is bij de vaststelling van de Kadernota besloten in de begroting 2014 - 2017 alleen voor de jaarschijf 2014 uitbreidingsinvesteringen / nieuw beleid op te nemen, die voldoen aan de criteria onvermijdbaar en onuitstelbaar en die gebaseerd zijn op het uitvoeringsprogramma 2013 - 2014. Op basis van de berekening van de gevolgen van de Septembercirculaire hebben wij de budgettaire ruimte berekend. Voor een toelichting hierop verwijzen wij u naar de toelichting op de financiële positie.
6
Verder zijn de financiële gevolgen van de in dit begrotingsvoorstel opgenomen te honoreren prioriteiten opgenomen. Als we de budgettaire lasten van de opgevoerde prioriteiten afzetten tegen de nu bekende budgettaire ruimte voor 2014 tot en met 2017, geeft dit het volgende resultaat (x € 1.000): 2014 Totaal budgettaire ruimte 2014 - 2017
2017 -837
-272
-567
210
211
178
1.971
1.170
-626
-94
prioriteiten 2014 - 2017 lasten prioriteiten
2016 960
Budgettaire lasten/baten te honoreren Totaal budgettaire ruimte na budgettaire
2015
2.538
Uit bovenstaand overzicht blijkt nog steeds geen sprake van een structureel sluitende begroting. Dat beeld verslechtert nog indien rekening wordt gehouden met de risico’s, zoals die beschreven zijn in het raadsvoorstel over de septembercirculaire uitkering gemeentefonds. We hebben eerder gemeld dat een volgende bezuinigingsronde onontkoombaar is. Enerzijds om een structureel sluitend meerjarenperspectief te realiseren en anderzijds om ruimte te creëren voor uitbreidingsinvesteringen en nieuw beleid vanaf 2015. De komende tijd werken wij de aanpak van die nieuwe bezuinigingsronde verder uit. Naast de wijze van aanpak behoort daarbij ook de keuze van de omvang van deze bezuinigingsronde. Een essentieel onderdeel van deze bezuinigingsronde betreft de afronding van de nog lopende bestuursopdracht taken tegen het licht. Aan de hand van ons aangeboden voorstel over de categorisering van de gemeentelijke taken heeft u op 25 oktober 2012 ingestemd met de voorgestelde categorisering van de gemeentelijke taken en met de voor onder categorie a vallende taken aangegeven tijdstippen waarop hiervoor door ons concrete voorstellen worden gedaan. Verder hebt u er kennis van genomen, dat verdere ombuigingen onontkoombaar zijn en uitvoering van de bestuursopdracht Taken, activiteiten en projecten tegen het licht hieraan kan bijdragen. Weliswaar hebt u zich voorhand nog niet geconformeerd aan de in de notitie opgenomen strekking van de voorstellen. Eerst aan de hand van de concrete voorstellen neemt u hierover besluiten. De huidige actuele cijfers tonen opnieuw aan, dat aan nadrukkelijke keuzen over de uitvoering van taken niet valt te ontkomen. Doelstelling van de bestuursopdracht Taken, activiteiten en projecten tegen het licht is dat de gemeente alleen die taken op het afgesproken niveau uitvoert, die wettelijk zijn voorgeschreven en / of binnen de strategische visie passen. Het resultaat van de besluiten dragen in financiële bij aan de nieuwe ombuigingsoperatie. Om die reden hebben wij hiervoor een stelpost opgenomen. 2014 Totaal budgettaire ruimte na budgettaire lasten prioriteiten Stelpost resultaat bestuursopdracht taken
2015
1.971
2016
1.170
2017 -626
-94
50
100
150
200
Stelpost resultaat overige bezuinigingen
p.m.
p.m.
p.m.
p.m.
Actuele budgettaire ruimte 2014-2017
2.021
1.270
-476
106
Slot Wij zien de behandeling van deze begroting door uw raad met belangstelling tegemoet. We zijn vooral benieuwd naar uw inhoudelijke reactie op de begroting. Wij leggen over de uitvoering van de begroting periodiek verantwoording aan u af. Daar dit de laatste begroting van deze zittingsperiode betreft, blikken wij nog kort terug op de achterliggende jaren.
7
Aan het Collegeprogramma voor deze zittingsperiode werd de titel Realisme & Respect meegegeven. De financiële situatie en de noodzakelijke ombuigingen dwongen tot realisme om de ambities te beheersen en keuzen te maken. Ondanks de ook door onze gemeente ondervonden gevolgen van de economische crisis, is veel gerealiseerd. Te veel om hier op te sommen. Wat we wel benoemen is de in eigen beheer en in een goede samenwerking tussen raad, college, organisatie en samenleving opgestelde strategische visie. Een document dat op een inspirerende wijze aangeeft waar we als gemeenschap willen staan in 2040. Daarmee ook een document dat in de volgende zittingsperioden centraal blijft staan. Verder noemen we de afronding van de bezuinigingsoperatie van in totaal € 5 miljoen. In de tweede plaats gaf de titel van het Collegeprogramma aan dat het samenwerken binnen een college van burgemeester en wethouders, maar ook binnen een gemeenteraad en tussen raad en college en met de ambtelijke organisatie, alleen goed gaat indien er sprake is van respect voor elkaars opvattingen en rollen. Dat geldt ook voor de verhouding tussen de gemeente en de inwoners / samenleving. Wij zijn van mening dat we in de achterliggende jaren op een respectvolle manier met elkaar zijn omgegaan. Die wijze van omgang heeft mede bijgedragen aan wat met elkaar tot stand gebracht is. Wij stellen u voor de programmabegroting 2014 - 2017, bestaande uit de beleidsbegroting en de financiële begroting, vast te stellen. Wij wensen u voor de komende periode allen gezondheid en kracht toe, mede in het besef dat velen van u ons en elkaar wijsheid en Gods zegen toewensen. Zierikzee, 8 oktober 2013. Burgemeester en wethouders van Schouwen-Duiveland, De secretaris, De burgemeester,
M.K. van den Heuvel
G.C.G.M. Rabelink
8
Programma 1
Veiligheid en integrale handhaving Portefeuillehouder Programmahouder
: G.C.G.M. Rabelink, W.P. Stouten : E.M. Caspers
Wat houdt het programma in? Het waarborgen van de veiligheid is van oorsprong de belangrijkste taak van de overheid. Veiligheid is een breed begrip. In dit programma komt dan ook een grote variëteit aan gemeentelijke taken aan bod. Dit programma is nu onderverdeeld in drie thema’s. We beginnen met het thema integrale veiligheid. De acties en taken die in dit thema aan de orde komen vinden hun basis in het Integraal Veiligheidsprogramma 2012-2016, dat door de gemeenteraad in 2012 is vastgesteld. Het tweede thema behandelt handhaving. Dit thema handelt over de vraag hoe onze gemeente zich inspant de naleving van regels te bevorderen. Het derde thema is verkeersveiligheid. In dit thema gaat het om de vraag welke acties de gemeente onderneemt om het aantal doden en gewonden dat ieder jaar weer in het verkeer valt terug te dringen. Het in eerdere begrotingen vermelde thema brandweer en risicobeheersing is vervallen. De reden hiervoor is dat per 1 januari 2013 de gemeentelijke brandweerzorg en risicobeheersing volledig is overgedragen aan Veiligheidsregio Zeeland.
In welke gemeentelijke beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven?
Integraal Veiligheidsprogramma 2012-2016 Jaarlijks Integraal Handhavingprogramma Algemene plaatselijke verordening (2010) Rampenplan en de gemeentelijke deelprocesplannen (2008 en actualisatie) Beleidsprogramma regionalisering brandweerzorg “Samen Stromen 2009 - 2015 VRZ (mei 2009) Projectplan regionalisering brandweerzorg “Samen Sterker” 2009 - 2015 VRZ (juni 2009) Regionaal Crisisplan VRZ (2011) Regionaal beleidsplan multidisciplinaire advisering grootschalige evenementen (2011)
Programma 1 Veiligheid en integrale handhaving 9
Thema 1. Integrale veiligheid Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten daar waar mogelijk in op het verbeteren van de sociale veiligheid (SV) Indicatoren
Huidige waarde (2012)
Streefwaarde 2014 2015
2016
2017
Bron
Schade aan gemeentelijke eigendommen in €
105.000
100.000
95.000
90.000
85.000
Aantal meldingen huiselijk geweld
130
125
120
115
100
politiegegevens
Aantal keurmerken veilig ondernemen
2
4
4
4
4
gemeente OOV
Aanwezigheid Convenant veilig uitgaan en recreëren
ja
ja
ja
ja
ja
gemeentelijke registratie
Initiatieven waarvan een gegrond vermoeden bestaat dat deze met zwart geld gefinancierd worden
N.b. 1
gemeentelijke registratie
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Terugdringen vandalismeschade aan gemeentelijke eigendommen: - Preventieproject op scholen - Predicaat Veilige school - Jeugd-overlast-preventie-overleg (JPO) - Convenant Veilig uitgaan en Recreëren in de Westhoek - Eindejaarspreventie - Vandalisme bestrijdingsproject - Inzet straatcoaches
X
X
X
X
X
1
N.b.: Niet beschikbaar. Een gegrond vermoeden van dubieuze financieringsvormen is moeilijk vast te stellen. In het kader van Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (BIBOB)-screening kan dit worden vastgesteld maar tot op heden zijn nog geen duidelijke relaties met financiering gelegd, alleen met strafbare feiten.
10
Terugdringen ‘kleine’ criminaliteit, overlast en veiligheidsrisico’s, alsmede huiselijk geweld: - Keurmerk ‘veilig ondernemen’ (KVO) - Huiselijk geweld - Communicatie integrale veiligheidszorg - Convenant Veilig uitgaan en Recreëren in de Westhoek - Veiligheidscoördinatie grootschalige evenementen - Participatie in het Veiligheidshuis Zeeland - Integraal veiligheidsbeleid en invoering nationale politie
X
X
X
X
X
Terugdringen alcohol- en drugsmisbruik: - Intensiveren aanpak met betrokken ketenpartners - Deelname campagne “Laat ze niet (ver)zuipen” en regionaal project Alcohol
X
X
X
X
X
Actiever en breder voorkomen vermenging criminaliteit en lokaal bestuur: - BIBOB-screening
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Vandalisme terugdringen: - Bijhouden vandalismemeter en communiceren daarover - Centrale registratie / aangifte van vandalismeschades - Zoveel mogelijk gebruik van vandalismebestendig materiaal - In nieuwe uitbreidingswijken “veilig ontwerpen” Terugdringen kleine criminaliteit, overlast, veiligheidsrisico’s en huiselijk geweld: - Preventiemaatregelen ter voorkoming van fietsendiefstal, diefstal van en uit auto’s - Stimuleren invoering van het keurmerk veilig ondernemen (KVO). - Ondersteunen succesvol lik op stuk beleid in Renesse Terugdringen alcohol- en drugsmisbruik: - Aandringen op een toegankelijke registratie van het aantal gevallen van alcohol- of drugsverslaving - Levering bijdrage aan de samenwerking tussen hulpverleningsorganisaties - Stimuleren huiskamerproject Vermenging georganiseerde criminaliteit en lokaal bestuur: - Bij horecavergunningen aanvrager screenen volgens BIBOB-richtlijnen en daar waar nodig BIBOB procedures opstarten.
Programma 1 Veiligheid en integrale handhaving 11
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid:
Terugdringen vandalisme Preventieproject op scholen Om jongeren bewust te maken van de effecten en kosten van vandalisme voeren we periodiek in samenwerking met het bureau Halt preventieprojecten uit bij het primair en voortgezet onderwijs. Dit doen we ook in 2014. Veilige School In 2013 is aandacht besteed aan de fysieke aspecten voor een veilige school in het kader van de bouw van Campus Cultura. In 2014 zetten we het project Veilige School inhoudelijk verder voort, inclusief sociale veiligheid. Het tegengaan van pestgedrag, ongewenste groepsdruk, spijbelen en mogelijk crimineel, agressief of ander ongewenst gedrag van schooljeugd zijn onderdelen van een project Veilige School. Hiermee creëren we samen met de school een veilige leeromgeving voor leerlingen en onderwijskrachten. Dit project leidt tot een goede en veilige sfeer en draagt daarmee bij aan het project Campus Cultura. Jeugd Preventieoverleg (JPO) Het maandelijkse JPO draagt bij aan een gezamenlijke aanpak van het terugdringen van overlast en vandalisme door gemeente, politie en jongerenwerk. Daarbij maken we eveneens gebruik van Jeugd Interventie team (JIT), bestaande uit politie en maatschappelijk werk, dat actief op meldingen uit het JPO ouders van jeugd, welke in beeld komen bij overlast, bezoeken. De constateringen en bevindingen van de straatcoaches worden vanaf 2013 meegenomen in het JPO. Dit leidt tot een nog gerichter aanpak in specifieke casussen. Een punt dat naar voren blijft komen is dat er in een aantal kernen te weinig alternatieven zijn voor jeugd om ergens samen te komen zonder dat dit als overlast wordt ervaren. Convenant Veilig uitgaan en Recreëren in de Westhoek Vanuit dit convenant voeren we samen met de branche partijen een actief beleid op het voorkomen van huftergedrag in de Westhoek (recreatie) en Renesse (horeca) in het bijzonder. Cameratoezicht, susteamtoezicht en toegangsverboden tot de horeca zijn enkele onderdelen uit de aanpak die overlast in de Westhoek verder moeten terugdringen. Dit betreft een meerjaren aanpak. Eindejaarspreventie Voor de jaarwisseling organiseren we jaarlijks regionaal activiteiten op gebied van preventie. Hiermee willen we schade en ongevallen voorkomen. We volgen een ontmoedigingsbeleid bij van het houden van vreugdevuren. Inzet straatcoaches Bij de behandeling van de begroting 2013 – 2017 heeft uw gemeenteraad een amendement aangenomen om een pilot voor twee jaar uit te voeren met de inzet van straatcoaches met als doel overlast terug te dringen en kleine overtredingen in kernen aan te pakken waardoor het gevoel van veiligheid wordt verhoogd. De eerste ervaringen met deze pilot zijn goed. In 2014 wordt deze pilot conform het amendement uitgevoerd.
Terugdringen kleine criminaliteit, overlast, veiligheidsrisico’s en huiselijk geweld Keurmerk veilig ondernemen (KVO) In de afgelopen jaren bleef het uitvoeren van actiepunten door ondernemers uit het activiteitenplan volgens de KVO certificatie uit. De Kamer van Koophandel en het Regionaal Platform Criminaliteitspreventie (RPC) ondersteunen vanaf 2013 KVO’s intensiever. In 2014 voeren we bij voldoende draagvlak van ondernemers de (eerder) gecertificeerde KVO projecten in Zierikzee door.
12
Huiselijk geweld Huiselijk geweld is een maatschappelijk probleem waar de laatste jaren veel aandacht voor is. Het Veiligheidshuis Zeeland speelt een belangrijke rol in de coördinatie bij aanpak op individueel niveau van casussen. De tijdelijke huisuitzettingen bij huiselijk geweld voeren we uit. De hulpverlening is bijzonder actief tijdens een tijdelijke huisuitzetting. Hierdoor voorkomen we herhaling van incidenten. Ook in 2014 en opvolgende jaren zetten we dit beleid voort. Communicatie integrale veiligheidszorg We communiceren periodiek naar onze inwoners en ondernemers de ontwikkelingen die plaats vinden in het verder versterken van de integrale aanpak in de veiligheidsketen en de rol daarin van de betrokken ketenpartners. Vanuit het uitvoeringsprogramma 2014 informeren we onze inwoners over de integrale veiligheidszorg. Convenant veilig uitgaan en recreëren in de Westhoek De ervaringen in 2013 laten zien dat inzet van het susteam, gecombineerd met cameratoezicht, toepassen van het rode kaartensysteem en de portierregeling nog steeds nodig zijn. De financiering door ondernemers verloopt moeizaam, onder andere vanwege de economische crisis. De financiering van het susteam blijft een punt van zorg, maar de huidige opzet van het susteam willen we in 2014 voortzetten op voorwaarde dat de ondernemers meebetalen. Het cameratoezicht ondersteunt het toezicht. In 2013 is cameratoezicht geoptimaliseerd. We zetten dit toezicht in 2014 voort. In 2014 optimaliseren we met de harde horeca in de Westhoek (Renesse) de naleving van het protocol toegangsontzeggingen voor de horeca. Hiermee weren we voor een periode notoire overlastgevers uit de horeca. We versterken in 2014 de samenwerking met de politie op handhavend gebied bij de horeca en voeren aangescherpte exploitatievergunningen in, waarin dwingender voorwaarden zijn opgenomen op gebied van openbare orde en veiligheid (zoals gekwalificeerde portiers). Veiligheidscoördinatie grootschalige evenementen We voeren het “regionaal beleidsplan multidisciplinaire advisering grootschalige evenementen” binnen onze gemeente uit. De rol van de Veiligheidsregio Zeeland in multidisciplinaire samenwerking neemt toe nu de crisisbeheersing en de gemeentelijke brandweerzorg per 1 januari 2013 zijn overgedragen aan de Veiligheidsregio Zeeland. De verantwoordelijkheid voor een veilig evenement ligt nadrukkelijk bij de organisator van het evenement. De gemeente richt zich in 2014 meer op advisering, stimuleren van samenwerking, invullen van de randvoorwaarden bij de vergunningverlening en controle en handhaving op naleving van regelgeving en overige veiligheidsaspecten. Participatie Veiligheidshuis Zeeland De ervaringen met de pilot Veiligheidshuis Zeeland, waarin ketenpartners per case deelnemen en gezamenlijk een integrale aanpak overeenkomen voor gevallen van huiselijk geweld, ontsporende jongeren, structurele overlast gevende situaties, etcetera zijn goed. Om die reden zetten we de participatie in het Veiligheidshuis Zeeland structureel voort. Integraal veiligheidsbeleid en invoering nationale politie In 2012 is het Integraal Veiligheidsprogramma 2012 – 2016 door de gemeenteraad vastgesteld. Vanuit dit programma stellen we jaarlijks uitvoeringsprogramma’s op, die de diverse aandachtsgebieden beschrijven. De invoering van een Nationale Politie vraagt om nog meer intergemeentelijke samenwerking in de regio Zeeland en Noord/West Brabant. We zetten ons in om de politiecapaciteit die beschikbaar is voor Schouwen-Duiveland op peil te houden. Met het uitbreiden van de bestaande preventieve maatregelen willen we diefstal uit woningen en van of uit voertuigen in 2014 terugdringen. Bijzondere aandacht hierbij krijgen de inbraken in vakantiewoningen.
Programma 1 Veiligheid en integrale handhaving 13
Terugdringen alcohol- en drugsgebruik Intensivering aanpak met betrokken ketenpartners De aanpak van alcohol- en drugsproblematiek heeft alleen resultaat wanneer alle betrokken partijen gezamenlijk de krachten bundelen. Het betreft vaak een problematiek die uit het zicht van de openbaarheid plaats vindt, terwijl de gevolgen vaak een grote maatschappelijk impact hebben. Samenwerking volgens de veiligheidsketen pro actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg is essentieel en vergt een stevige coördinatie. Deze coördinatie zetten we voort. Deelname campagne “Laat ze niet (ver)zuipen” en regionaal project Alcohol We blijven deelnemen aan de campagne “Laat ze niet (ver)zuipen”. Bestuurlijke trekker voor dit project is de voorzitter van ons college. In 2014 zetten we de regionale integrale aanpak voort. De invoering van een nieuwe horecawet geeft de gemeente meer verantwoordelijkheden op gebied van handhaving. De invoering van de minimum leeftijd van 18 jaar voor verkoop van alcoholhoudende drank per 1 januari 2014 vraagt om extra toezicht. Punt van zorg is dat het Rijk waarschijnlijk minimale middelen voor deze te decentraliseren taak overdraagt.
Actiever en breder voorkomen vermenging criminaliteit en lokaal bestuur BIBOB-screening In enkele andere gevallen dan bij aanvragen om horecavergunningen, bijvoorbeeld aanvragen om bouwvergunning, passen we BIBOB-screening toe. In 2011 en 2012 is een regionale BIBOB beleidslijn opgesteld in overleg met de overige Zeeuwse gemeenten en het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC). Komende jaren is het wenselijk ook op andere beleidsterreinen aandacht te krijgen voor het voorkomen van vermenging van criminaliteit en lokaal bestuur. Denk hierbij ondermeer aan grote bouwprojecten en zwartgeldstromen. Jaarlijks overleggen we vijf keer met het RIEC over risicobedrijven. In 2013 is de nieuwe regionale BIBOB beleidslijn ingevoerd.
14
Thema 2. Handhaving en uitvoering Wabo, APV en bijzondere wetten Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We gaan zorgvuldig om met landschap, cultuur, monumenten en milieu en investeren in het verbeteren van deze kwaliteiten en zetten daar waar mogelijk in op het verbeteren van de sociale veiligheid (SV) Indicatoren
Huidige Waarde (2012)
Streefwaarde 2014 2015 2016
Bron 2017
1265
1040
1030 2
1030
1030
gemeentelijke registratie
Aantal controles evenementen
60
150
150
150
150
gemeentelijke registratie
Ontvangen klachten bij de milieuklachtenlijn
303
220
210
200
190
gegevens milieuklachtenlijn
Aantal controles (Wabo)
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Communicatie over regelgeving
X
X
X
X
24-uur bereikbaarheid via een milieuklachtenlijn
X
X
X
X
Handhaven zondagsrust
X
X
X
X
Optimaliseren van samenwerking
X
X
X
X
Bestuurlijke strafbeschikking
X
X
X
X
“Slimmer handhaven”
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Bijdragen aan implementatie van preventieve maatregelen (geluidsbegrenzers) In de zomermaanden extra controles in de avonduren en het weekend (preventief toezicht en piket) Informeren burgers over mogelijke geluidsoverlast veroorzakende evenementen Preventief toezicht bij evenementen om overlast te voorkomen Implementeren geautomatiseerd handhavingprogramma voor meer efficiëntie in het handhavingproces (van constatering tot administratieve en juridische afhandeling) 24/7 piketregeling Uitvoeren het Handhavingprogamma 2014 Deregulering en vereenvoudiging van regelgeving
2
Naar verwachting wordt een tiental bedrijven overdragen aan de Regionale uitvoeringsdienst (RUD).
Programma 1 Veiligheid en integrale handhaving 15
Uitbesteden milieupiket Deelname aan project “Ondernemingsdossier” Implementatie van de taken van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit in het kader van de nieuwe Drank en Horecawet
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Communicatie over regelgeving We blijven investeren in goed leesbare en heldere informatie over regels op het terrein van milieu- en bouwregelgeving (Wabo) via de gemeentelijke website. Zo willen we bereiken dat onze burgers en ondernemers zich eenvoudig op de hoogte kunnen stellen over wat wel en niet is toegestaan. We willen hiermee voorkomen dat misverstanden leiden tot handhavingacties of verzoeken daartoe. Daarnaast blijven we investeren in zo leesbaar mogelijke brieven en nemen contact op met klagers en overtreders om overlast in een vroeg stadium weg te nemen. Dit laatste resulteert in een beter begrip en leidt regelmatig tot oplossingen waardoor er geen juridische procedures ontstaan. Handhaven zondagsrust Het handhaven van de zondagsrust is een onderwerp dat we opgenomen hebben in de Evenementenvisie Schouwen-Duiveland. Optimalisering van samenwerking Voor een effectieve handhaving is goede samenwerking met andere handhavende instanties erg belangrijk. Op dit moment vinden er diverse vormen van samenwerking plaats. Aan verdere optimalisering werken we ook in 2014. Per 1 januari 2014 wordt de Regionale uitvoeringsdienst (RUD) operationeel. Verschillende milieutaken, waaronder de handhaving van milieuvoorschriften en –overtredingen van ongeveer 450 bedrijven (conform basistaken) dragen we dan over aan deze dienst. Verder zetten we de samenwerking met de gemeenten in Walcheren voort. Wij participeren hiertoe in regionale overlegstructuren. Thans wordt onderzocht of de milieuklachtenlijn en het milieupiket ook door de RUD gedaan kunnen worden. Bestuurlijke strafbeschikking Het werken met de bestuurlijke strafbeschikking zetten we vanwege de goede ervaringen voort. “Slimmer handhaven” In 2014 zetten we het toepassen van “Slimmer Handhaven” voort. Inmiddels werken we met deze methodiek bij horeca-inrichtingen, akkerbouwinrichtingen en tankstations. Handhavingprogramma 2014 We leggen onze prioriteiten op het terrein van handhaving vast in een jaarplan (Handhavingprogramma 2014). Dit programma is leidraad voor de taakuitoefening van ons ambtelijk apparaat. Ondernemingsdossier We blijven deelnemen aan het project “Ondernemingsdossier”. Dit project heeft als doel de communicatie tussen bedrijven en overheid te vergemakkelijken en tot eenvoudige en overzichtelijke vormen van informatie-uitwisseling te komen. Dit vermindert de administratieve lastendruk door elektronische uitwisseling van gegevens. In dit landelijk opgezette project nemen wij een trekkersrol met recreatiebedrijven en de Recron. De gemeente Veere vervult een trekkende rol voor horecabedrijven. We constateren dat er vanuit de in Schouwen-Duiveland gevestigde bedrijven vooralsnog weinig animo is om gebruik te maken van het ondernemingsdossier. De gemeentelijke organisatie is startklaar om met de bedrijven uit de horeca- en recreatiebranche overeenkomsten te sluiten. We attenderen de bedrijven ook in 2014 via lokale brancheorganisaties om van het ondernemingsdossier gebruik te maken.
16
Thema 3. Verkeersveiligheid Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We ontwerpen reconstructies en nieuwe wegen verkeersveilig. Indicatoren
Huidige waarde (2012)
Streefwaarde 2014 2015 2016
Bron 2017
Aantal doden als gevolg van verkeersongevallen in onze gemeente op niet gemeentelijke wegen
2
0
0
0
0
provinciale registratie
Aantal doden als gevolg van verkeersongevallen in onze gemeente op gemeentelijke wegen
0
0
0
0
0
provinciale registratie
Aantal ziekenhuisgewonden als gevolg van verkeersongevallen in onze gemeente op niet gemeentelijke wegen
nnb
0
0
0
0
provinciale registratie
Aantal ziekenhuisgewonden als gevolg van verkeersongevallen in onze gemeente op gemeentelijke wegen
nnb
0
0
0
0
provinciale registratie
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Gedragsbeïnvloeding X X X X Verkeersveiligheid ruimtelijke plannen
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling In het kader van Duurzaam Veilig zo verkeersveilig mogelijk plannen en ontwerpen (30km-zones, infrastructurele aanpassingen zoals drempels, rotondes, etc.) Aanhaken waar mogelijk bij provinciale of landelijke verkeersveiligheidcampagnes Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Gedragsbeïnvloeding Gedragsgerichte acties die leiden tot een veiliger verkeersgedrag worden vooral door Veilig Verkeer Nederland (VVN) en het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Zeeland (ROVZ) georganiseerd. Ook in 2014 haken we zoveel mogelijk aan bij dergelijke grote acties omdat dit effectief en kostenefficiënt is. Voorbeelden van door de gemeente Schouwen-Duiveland gesubsidieerde acties zijn het behalen van het Zeeuws Verkeers Veiligheids Label door basisscholen. Inmiddels hebben zes basisscholen in onze gemeente dit label. Daarnaast blijven we Verkeersopfriscursussen voor
Programma 1 Veiligheid en integrale handhaving 17
ouderen organiseren. Tot slot blijven we de periodieke cursussen voor het gebruik van de scootmobiel faciliteren. Verkeersveiligheid ruimtelijk plannen Nieuwe uitbreidingsplannen ontwerpen we vanaf het begin verkeersveilig, bijvoorbeeld door gemotoriseerde en ongemotoriseerde verkeersstromen zoveel mogelijk te scheiden. Hierdoor ontstaat een optimale verkeersveilige inrichting tegen relatief lage kosten. De woonkernen van Schouwen-Duiveland zijn ingericht op 30 kilometer-zones. Daar waar de overgang van toegangswegen naar 30 kilometer-zoners nog te onduidelijk is of te hoge snelheden toelaten gaan we verbeteringen na. Zo verbeteren we in 2014 de toegang tot Renesse ter hoogte van de Roelandsweg/Transferium om het overzicht voor de verkeersdeelnemers te verbeteren, de verschillende verkeersstromen beter te scheiden en te snel rijden fysiek onmogelijk te maken.
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves Geraamd resultaat
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
4.526 297
4.238 188
4.238 166
4.058 166
3.958 166
3.928 166
-4.229
-4.050
-4.072
-3.892
-3.792
-3.762
0
0
0
0
0
0
-4.229
-4.050
-4.072
-3.892
-3.792
-3.762
18
Programma 2
Verkeer en openbare ruimte Portefeuillehouder Programmahouder
: W.P. Stouten : P.J. van Tuil
Wat houdt het programma in? Het programma verkeer en openbare ruimte omvat: het beheersen en sturen van de mobiliteit en het ontwikkelen en uitvoeren van ruimtelijk beleid om het woon- en verblijfsklimaat in de gemeente te verbeteren.
In welke gemeentelijke beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven?
Beheer- en beleidsplan wegen 2012 – 2016 Integraal verkeer- en vervoersplan Schouwen-Duiveland 2008 Verkeersplan Binnenstad Zierikzee 2008 Verbeterd Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) 2010 – 2014 Beleidsplan Openbare Verlichting 2014 – 2018 Kwaliteitsplan Openbaar Groen 2003 Speelruimte beleid 2010-2014 Beleidsplan begraven in Schouwen-Duiveland 2005 Beleid Onderhoud gemeentelijke gebouwen Schouwen-Duiveland 2008 Visie op de openbare ruimte Zierikzee 2012
Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We onderhouden onze wegen op een gemiddeld onderhoudsniveau Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Areaaluitbreiding implementeren in het beheersysteem
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Jaarlijkse weginspecties gebaseerd op CROW-methodiek Jaarlijks een klein onderhoud inspectie Klachtenafhandeling via de servicelijn door het Uitvoeringsbedrijf Openbare Ruimte (UOR) Uitvoering jaarlijks elementen- en asfaltonderhoud
Programma 2: Verkeer en openbare ruimte 19
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Areaaluitbreidingen De areaaluitbreidingen in 2014 door aanleg van nieuwe infrastructuur in uitbreidingsplannen (Masterplan Oosterland, parkeerterrein De Wijde Wereld en Kijkduin en Businesspark) zijn opgevoerd bij de uitbreidingsinvesteringen en noodzakelijk voor het in onderhoud nemen van de aangelegde civiel- en cultuurtechnische infrastructuur. Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op verbetering van de verkeersveiligheid op alle wegen Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Aanleg 2e fase Recreatieverdeelweg maatregelen onderliggend wegennet
X
Herinrichting Havenpark/Kraanplein
X
Herinrichting Oude Haven
X
Modificering verzinkbare paal Nieuwe Bogerdstraat
X
Herinrichting parkeerterrein Scheldestraat Zierikzee
X
Langzaamverkeerverbinding Noorderpolder
X
Toegangsweg stadsentree Zierikzee ZO fase 2
X
Herinrichting Havendijk / Noorddijk Bruinisse
X
Reconstructie kruising Burgh-Haamstede (Noordstraat) incl. groenaanleg
X
Herinrichting kruisingsvlak Roelandsweg transferium
X
Stadsentree en looproutes binnenstad Zierikzee
X
Verhoging verkeersveiligheid voor fietsers
X
X
Herinrichting parkeerterreinen en aanleg infrastructuur
X
X
Verbetering verkeersveiligheid N57/59 Burgh Haamstede – Bruinisse
X
Kwaliteitsnetwerk landbouwverkeer
X
Onderzoek parkeercapaciteit
X
Invoering real-time parkeren
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling We participeren in externe overlegstructuren (Rijkswaterstaat (N57 / N59), Provincie en Waterschap) Groot onderhoud, reconstructies en nieuwe werken worden getoetst aan en liften mee met uitgangspunten “Duurzaam Veilig” en “Integraal Verkeer- en Vervoersplan”
20
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Aanleg 2e fase Recreatieverdeelweg maatregelen onderliggend wegennet De 2e fase van de aanleg wordt voltooid in 2014. Onderdeel daarvan is het uitvoeren van de maatregelen om de Rampweg beter geschikt te maken voor fietsers en voetgangers. Bij de uitvoering wordt een combinatie gelegd met de herinrichting van het parkeerterrein Kijkduin. Herinrichting Havenpark-Kraanplein Zierikzee Op basis van de Visie Openbare Ruimte Kerngebied Zierikzee is het ontwerp voor het plangebied "Havenplein-Havenpark-Kraanplein-Oude Haven" in 2012 vastgesteld. De verdere voorbereiding voor realisatie van deze tweede fase is opgestart in het najaar van 2013. Begin 2014 worden de mogelijkheden onderzocht om dit project op te voeren in nieuwe Europese subsidieprogramma's. Gelet op het belang voor Zierikzee en de voortgang van deze tweede fase voor herinrichting wordt de projectfinanciering vooralsnog in de eigen begroting gedekt, zodat voortgang in 2014 is geborgd. Afhankelijk van de concrete subsidiemogelijkheden en de daarbij behorende planning van de subsidieprogrammering is wijziging in de realisatieplanning te overwegen. Herinrichting Oude Haven Zierikzee Dit betreft de derde fase van het ontwerp voor het plangebied "Havenplein-HavenparkKraanplein-Oude Haven" dat in 2012 is vastgesteld. De voorbereiding voor uitvoering van de Oude Haven wordt opgestart in het najaar van 2014. Een wezenlijk onderdeel van de voorbereiding is het doorlopen van een subsidietraject. Gezien de kansrijke uitgangspunten voor het verkrijgen van subsidie kan aangenomen worden dat de dekking voor het project voor 50% bestaat uit subsidie en het overige deel gedekt wordt uit eigen middelen. Uitvoering van de Oude Haven vindt plaats in 2015. Bij de begroting 2015-2018 worden de benodigde middelen opgevoerd. Modificering verzinkbare paal Nieuwe Bogerdstraat De paal in de Nieuwe Bogerdstraat is niet te integreren met de drie nieuwe palen rondom het Havenplein. Het hebben van twee paalsystemen betekent dubbele servicecontracten, dubbele pasjes etcetera. Verder is de paal in de Nieuwe Bogerdstraat erg storingsvoelig en is complete modificering een totaaloplossing voor alle genoemde problemen. Herinrichting parkeerterrein Scheldestraat Zierikzee De herinrichting van dit parkeerterrein in 2014 vloeit voort uit de herontwikkeling van Borrendamme. Hiermee wordt tevens een kwaliteitsverbetering gerealiseerd en wordt een relatie gelegd met uitvoering van de parkeeropgave verkeersplan binnenstad Zierikzee. Langzaamverkeer verbinding Noorderpolder De ontwikkeling van de wijk Noorderpolder maakt het noodzakelijk een goede langzaamverkeerverbinding aan te brengen naar het centrum. In vervolg op de herinrichting van de Schuurbeque-Boeijestraat en aanleg van het fietspad langs de Koning Gustaafweg is in 2013 de voorbereiding opgepakt van het laatste deel vanaf de Grachtweg tot de toegang van het parkeerterrein aan de Gasthuisboomgaard. Dit project wordt in 2014 uitgevoerd. Toegangsweg Stadsentree en Zierikzee ZO fase 2 In 2013 hebben we op basis van de planvorming van de Stadsentree het vervolgtraject van de Stadsentree (vanaf de Platteweg tot aan het Groeneweegje) voorbereid. Realisatie volgt naar verwachting in 2014.
Programma 2: Verkeer en openbare ruimte 21
Herinrichting Havendijk / Noorddijk Bruinisse Bij de opstelling van het Masterplan Bruinisse is naar voren gekomen dat vooral het fietsverkeer een grote mate van verkeersonveiligheid ervaart ter hoogte van de Havendijk / Noorddijk. Ter verbetering van de verkeersveiligheid is in 2013 een voorstel ontwikkeld waarbij subsidiemogelijkheden vanuit BDU worden betrokken. Na toekenning van de BDU-subsidie wordt het project in 2014 uitgevoerd. Reconstructie kruising Burgh-Haamstede (Noordstraat) Door de aanleg van de Recreatieverdeelweg, het amoveren van de Vroonweg en het knippen van de Hogezoom is de verkeersdrukte op de Kloosterweg ter hoogte van de Noordstraat in Haamstede veel minder. Herinrichting van het kruispunt en vervanging van de verkeerslichten in 2014 leiden tot verbetering van de verkeersveiligheid en een verfraaiing van de entree van het dorp. Herinrichting kruisingsvlak Roelandsweg - transferium In overleg met de dorpsraad en de ondernemersvereniging is een ontwerp opgesteld waarbij de verkeersveiligheid van het kruisingsvlak wordt verbeterd. Vanuit deze verkeersveiligheidsoverwegingen, op dit voor Renesse belangrijke knooppunt, is realisatie in 2014 concreet toegezegd. Stadsentree en looproutes binnenstad Zierikzee Bij opstelling van de Visie op de Openbare Ruimte Zierikzee is naar voren gekomen dat de looproutes vanaf de parkeerplaatsen uit de centrumschil naar het centrum verduidelijkt moeten worden. Het plan hiertoe wordt vastgesteld als uitgangspunt voor planvorming in de openbare ruimte, waarna in 2014 de uitvoering in combinatie met onderhoud van wegen en rioleringen langs een geleidelijke schaal plaatsvindt. Verhoging verkeersveiligheid voor fietsers We haken in op het Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan en richten ons op het bevorderen van de verkeersveiligheid voor kwetsbare groepen zoals fietsers. Concreet dragen wij in 2014 bij aan de realisatie van een vrijliggend fietspad langs de Stolpweg te Nieuwerkerk en langs de Roterijdijk tussen Dreischor en Schuddebeurs Herinrichting parkeerterreinen en aanleg infrastructuur De parkeerterreinen en infrastructuur nabij onze toeristische trekpleisters zijn belangrijke visitekaartjes. Naast het belang van een veilig gebruik zijn deze terreinen vaak de eerste fysieke ontmoeting van de recreanten met onze gemeente. De focus ligt op de terreinen goed te onderhouden en te gebruiken. De volgende onderdelen zijn daarbij concreet te benoemen: Aanleg/herinrichting van een voetpad bij de Steenweg te Westenschouwen gepland in 2014, ten behoeve van verkeersveilig gebruik van de parkeerruimte. Dit gaat onderdeel uitmaken van de aanpak van de riolering ter plaatse. Planvorming is al gestart in het najaar 2013. Herinrichting van het parkeerterrein aan de rotonde in Westenschouwen. Herstraten parkeerterrein Strandweg/Oude Vuur Nieuw-Haamstede. Verbetering verkeersveiligheid N57/N59 Burgh Haamstede - Bruinisse De komende jaren komt er rijksgeld beschikbaar om verbeteringen op dit traject aan te brengen. We zijn actief betrokken bij de studie naar de sociaaleconomische en verkeersveiligheids aspecten van deze wegen. In 2014 voert Rijkswaterstaat een aantal maatregelen uit, waarin wij zo nodig participeren. De maatregelen zijn op dit moment nog niet bekend. Kwaliteitsnetwerk landbouwverkeer We zetten actief in op de verhoging van de verkeersveiligheid van landbouwverkeer. Te vaak nog is dit verkeer gemengd met ander verkeer op routes waar dat ongewenst is. Om ons doel te bereiken is actief geparticipeerd in provinciale initiatieven als het Kwaliteitsnetwerk
22
Landbouwverkeer en is onderzoek uitgevoerd naar de specifieke problemen op de N57/N59. Dit onderzoek heeft geleid tot concrete plannen, die in 2014 verder uitgewerkt worden tot een voorstel. Voor het weren van landbouwverkeer op de Calandweg ligt nu een concreet plan van Rijkswaterstaat gereed, wat in 2014 wordt opgestart. Onderzoek parkeercapaciteit Parkeerruimte is kostbaar, want het is een limiterende factor bij de ontwikkeling van ons recreatief toeristisch product en voor het woongenot van onze bewoners. Het is daarom van belang goed in beeld te hebben hoe het - in absolute aantallen - met de parkeercapaciteit is gesteld. Daarom is in 2013 begonnen met een inventarisatie van de parkeercapaciteit op de belangrijkste locaties. De resultaten hiervan worden jaarlijks geactualiseerd en vormen input voor verdere beleidskeuzes. Tevens betrekken wij hierbij de signalen die wij ontvangen vanuit de bevolking en bezoekers, bijvoorbeeld op het gebied van het gebruik van parkeervergunningen. Invoering real-time parkeren De invoering van real-time parkeren werkt klantvriendelijk en biedt voor onze gemeente in economisch opzicht toegevoegde waarde. Ervaringen elders met deze systematiek leren dat bestedingen per bezoeker hoger worden. De periode 2011-2013 is gebruikt voor het voorbereiden en starten van de aanbesteding. Een knelpunt hierbij is dat de beoogde apparatuur een lange testfase heeft gekend. De implementatie verwachten wij in 2014 in combinatie met vervanging van de parkeerapparatuur. Daarbij wordt tevens efficiencywinsten behaald op het gebied van handhaving.
Wat willen we bereiken - doelstelling We beperken overlast voor de burger van werk in de openbare ruimte zoveel mogelijk Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Het combineren van werken in de uitvoeringsfase Integreren weg-, riool- en groenbeheer Interdisciplinaire afstemming van werken in de openbare ruimte Structureel afstemmingsoverleg met Nutsbedrijven en Zeeuwland Informeren van burgers via de website en per project via een mailing Informeren van en overleggen met dorpsraden Houden van informatieavonden
Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op kwaliteitsverbetering van ons openbaar groen Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Integrale beheervisie openbare ruimte 20142017
X
Uitvoering vervolg groenactieplannen
X
X
X
X
Uitvoeren van boominspectie
X
X
X
X
Programma 2: Verkeer en openbare ruimte 23
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Ontwikkelen en uitvoering geven aan nieuwe groenactieplannen, mede gebaseerd op het bomenstructuurplan Optimaliseren beheersysteem integraal beheer openbare ruimte Uitvoering prestatiebestek onkruidbeheer op verhardingen Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Integrale beheervisie openbare ruimte 2014-2017 Het bestaande Groenkwaliteitsplan actualiseren we in het kader van cyclisch beleid volledig naar een Integrale Beheervisie Openbare Ruimte en bieden we in 2014 ter vaststelling aan. Het plan wordt opgesteld volgens de richtlijnen van integraal beheer openbare ruimte (IBOR). Naast onderhoud bepalen de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte de kwaliteit. De mogelijkheden tot het houden van een bewonersschouw en het ontwikkelen van een beeldkwaliteitmeetlat betrekken we hierbij. Uitvoering vervolg groenactieplannen Met vaststelling van het nieuwe Groenkwaliteitsplan leggen we een nieuwe basis onder het vervolg van de groenactieplannen. Nieuwe groenrenovaties vragen ook in de toekomst blijvend de aandacht. De nadruk bij deze renovaties ligt vooral op het beheerbewust inrichten van het openbaar groen waarbij de beeldkwaliteit op het vastgelegde kwaliteitsniveau wordt gebracht. Opzetten en uitvoeren van boominspectie Vanuit onze wettelijke zorgplicht zijn wij verantwoordelijk voor een veilige openbare ruimte. De laatste inspectie op boomveiligheid is een aantal jaren geleden uitgevoerd. Het is noodzakelijk om het gemeentelijk bomenbestand opnieuw te inspecteren en de boominspecties structureel onderdeel uit te laten maken van onze werkzaamheden. In 2014 voeren we dat in eigen beheer uit.
Wat willen we bereiken - doelstelling We exploiteren onze begraafplaatsen tegen een redelijk tarief en houden de beschikbare capaciteit voor 5 jaar op niveau Indicatoren
Huidige Waarde 2011
Streefwaarde 2014 2015
Bron 2016
2017
Aantal begrafenissen
207
210
210
210
210
Cijfers BPA4All
Aantal urnenbijzettingen
20
20
20
20
20
Cijfers BPA4All
60%
60%
pm
pm
pm
Jaarrekeningen
Kostendekking begraafplaatsen
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Ruimen graven zonder rechten
X
Actualisatie begraafplaatsenbeleid
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Actief ondernemerschap op de begraafplaatsenadministratie Capaciteit vergroten door ruimingen
24
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Ruimen graven zonder rechten Graven zonder rechten worden, met inachtneming van de wettelijke procedure, geruimd waardoor de begraafcapaciteit op de begraafplaatsen groter wordt of minimaal hetzelfde blijft. Actualisatie begraafplaatsenbeleid In het eerste kwartaal van 2014 bieden we het beleidsplan Begraafplaatsen SchouwenDuiveland ter vaststelling aan. Dit nieuwe beleidsplan, met resultaten uit een leantraject en een gehouden audit, voorziet in een visie op de exploitatie en het beheer van onze begraafplaatsen. In het beleidsplan is naast een heldere specificatie van oude rechten, beheer en onderhoud en capaciteit expliciet aandacht voor de mate van kostendekkendheid.
Wat willen we bereiken - doelstelling Het waterbeheer is in 2040 van een hoogwaardige kwaliteit en de basis voor de watereconomie (SV) Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling We voeren structureel onderhoud (baggerwerk) aan waterlopen en –partijen uit in samenwerking met het Waterschap Scheldestromen Per delfblok baggeren in cyclus van 1 keer per 8 jaar
Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op optimalisatie en doelmatig beheer van de afvalwaterketen Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Uitvoeringsprogramma Optimalisatie Afvalwater Studie (OAS) Westerschouwen
X
Opstellen vGRP 2015 -2019
X
Herziening ontheffing zorgplicht voor niet gerioleerde panden in het buitengebied
X
Samenwerking Afvalwaterketen Zeeland
X
X
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Reiniging en inspectie conform vGRP (frequentie 1 x per 8 jaar / gemalen jaarlijks) Uitvoeringsplan vGRP Actualisatie Rioolbeheer (drukriolering en beheer hoofdpost gemalen) Studie oplossing problemen wateroverlast op diverse locaties OAS Westerschouwen Modulaire uitwerking afvalwaterakkoord met het waterschap Scheldestromen Continueren afkoppelambitie 1% per jaar
Programma 2: Verkeer en openbare ruimte 25
Doorontwikkelen en uitvoeren programma rioolvervanging Binnenstad Zierikzee Continueren van het meetprogramma riolering Binnenstad Zierikzee Continueren van het meetprogramma grondwater Poortambacht en Binnenstad Zierikzee Continueren onderzoek waterkwaliteitspoor in samenwerking met het waterschap Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Uitvoeringsprogramma Optimalisatie Afvalwater Studie (OAS) Westerschouwen In samenwerking met het waterschap zijn voor het afvalwatersysteem Westerschouwen op basis van de uitgevoerde OAS-studie maatregelen gedefinieerd. Uitvoering vindt plaats vanaf 2014 in samenwerking met Waterschap Scheldestromen (WSS). Opstellen verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) 2015 - 2019 In 2014 stellen we een nieuw vGRP op, waarbij het beleid voor de komende vijf jaar wordt vastgesteld. Herziening ontheffing zorgplicht voor niet gerioleerde panden in het buitengebied Het beleid van de gemeente, waterkwaliteitsbeheerder en provincie is er op gericht het aantal ongezuiverde lozingen terug te brengen. De huidige provinciale ontheffingsvergunning van de zorgplicht voor de inzameling van afvalwater is geldig tot 1 januari 2015. Dat houdt in dat we in 2014 een nieuwe ontheffingsvergunning aanvragen. Samenwerking Afvalwaterketen Zeeland (SAZ) Samen met het waterschap Scheldestromen en alle Zeeuwse gemeenten intensiveren we samenwerking in de afvalwaterketen gericht op het behalen van de vanuit het Rijk opgelegde doelmatigheidsopgave (Nationaal Bestuursakkoord Water). De komende jaren wordt de samenwerking gecontinueerd.
Wat willen we bereiken - doelstelling We optimaliseren onze openbare verlichting op gemiddeld kwaliteitsniveau qua technische staat en duurzaamheid en houden dat in stand Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Beleidsplan Openbare Verlichting
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Jaarlijks lampen vervangen (remplaceren) en inspecteren Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Beleidsplan Openbare Verlichting Naast uitvoering van het bestaande beleid is in 2013 het nieuwe beleidsplan Openbare Verlichting 2014 – 2018 opgesteld.
26
Wat willen we bereiken - doelstelling We houden onze haveninfrastructuur schoon, heel en veilig Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Herziening onderhoudsplan haveninfrastructuur
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitlijnen uitvoering bestaand onderhoudsprogramma Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Herziening onderhoudsplan haveninfrastructuur Op basis van inspectie en beoordeling herzien we het bestaande onderhoudsplan voor onze haveninfrastructuur en de daarvoor benodigde middelen. Wat willen we bereiken - doelstelling Ruimte geven aan meer ondernemerschap in jachthavens (privatisering) (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Terugtreding exploitatie jachthaven Brouwershaven
X
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Terugtreding exploitatie jachthavens Op basis van de kerntakendiscussie en in navolging van de privatisering jachthaven Scharendijke, pakken we op basis van de in dit proces opgedane kennis het proces voor de jachthaven Brouwershaven op. In overleg met de watersportvereniging wordt invulling gegeven aan de wijze waarop wij kunnen terugtreden uit de exploitatie en het beheer van jachthaven Brouwershaven.
Wat willen we bereiken - doelstelling We maken functies in onze havens ondergeschikt aan de functie van jachthaven. Uitzonderingen zijn de Vluchthaven Bruinisse waar watergebonden bedrijvigheid prioriteit krijgt en de Vissershaven in Bruinisse. In Zierikzee blijft ruimte voor de beroepsvaart waaronder de mosselvloot (SV). Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2016 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Implementatie Havenvisie en Havengebruiksplan Zierikzee
X
Programma 2: Verkeer en openbare ruimte 27
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Implementatie havenvisie en gebruikersplan Zierikzee In 2014 geven we verder uitvoering aan verschillende deeloplossingen uit de Havenvisie, waarmee meer permanente capaciteit wordt gerealiseerd, de havenveiligheid verbeterd en productdifferentiatie een kwaliteitsimpuls genereert. Wat willen we bereiken - doelstelling We onderhouden onze civiele objecten (bruggen, steigers, muren, hekwerken) in de openbare ruimte volgens het principe schoon, heel en veilig. Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Inspectie tweejaarlijks bruggen en steigers
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering onderhoudsplan bruggen en steigers Onderhoud muren en hekwerken Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Inspectie tweejaarlijks bruggen en steigers De volgende inspectie vindt plaats in 2015 zodat we weer beschikken over actuele managementinformatie voor ons beheer.
Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op verbetering van gebouwenbeheer en –onderhoud Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Inrichting Centrale Beheerorganisatie
X
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Inrichting Centrale Beheerorganisatie Als vervolg op de beleidsnotitie gemeentelijke gebouwen is in 2013 door ons besloten tot het oprichten van een Centrale Beheersorganisatie. Beheer, onderhoud en exploitatie van onze gebouwen wordt daarbij in onze organisatie onder één noemer gebracht. Hiermee wordt efficiënter invulling gegeven aan deze taken. In een fasegewijze overname van taken wordt eind 2014 deze slag afgerond.
28
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves Geraamd resultaat
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
19.218 8.485
19.455 8.420
21.050 8.888
19.801 9.141
20.219 9.597
20.399 9.862
-10.733
-11.035
-12.162
-10.660
-10.622
-10.537
-801
-547
-679
-500
-529
-580
-11.534
-11.582
-12.841
-11.160
-11.151
-11.117
Programma 2: Verkeer en openbare ruimte 29
30
Programma 3
Lokale economie en recreatie Portefeuillehouder Programmahouder
: A.M. Verseput, W.P. Stouten : E. M. Caspers
Wat houdt het programma in? Het programma lokale economie en recreatie omvat het bevorderen van een evenwichtige pluriforme economische structuur en werkgelegenheid. Daarbij is extra aandacht voor een belangrijk onderdeel van onze lokale economie, de recreatieve sector.
In welke gemeentelijke beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven?
Strandvisie (2008) Actieprogramma Strand (2008 – 2013) Nota hoofdlijnen strand (2003) Actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme (actualisatie 2012-2015) Ontwikkelingsvisie Horeca Schouwen-Duiveland (2007) Detailhandelstructuurvisie (2008), inclusief herziening 2012 Nota Kamperen 2011 Watersportvisie (2009) Zicht op de Grevelingen (2006-2013) Economische visie Brouwerdam (2008) Visie Brouwersdam/Raamplan Brouwersdam Zuid (2009) Structuurvisie en Gebiedsvisie Brouwersdam (2012) Ontwikkelingsprogramma Voordelta (2008 – 2013) Notitie Economische Crisis (2009) Visie Schouwen-Duiveland 2011-2040, “Tij van de Toekomst” (oktober 2011) Notitie Ecolodges 2013
Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling Alliantie met het onderwijs en het bedrijfsleven om opleidingsmogelijkheden aan te laten sluiten op de behoefte van de arbeidsmarkt (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Deelnemen aan kennisnetwerken op het gebied van arbeid en opleiding
X
X
X
X
Programma 3 Lokale economie en recreatie 31
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: We nemen deel aan kennisnetwerken op het gebied van arbeid en opleiding Als het Centrum voor Duurzame Arbeid gerealiseerd is, wordt het kennisnetwerk arbeid en opleiding opgezet. Om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt te laten aansluiten is het nodig om inzicht te verkrijgen in de vraag van werkgevers en werkzoekenden. Van belang is om te weten welke kennis, kunde, competenties en vaardigheden nodig zijn en hoe de ontwikkeling daarvan is te stimuleren. Naast ondernemers en de overheid speelt het onderwijs hier een grote rol in. Dit nieuwe beleid komt ook terug in de programma’s 4, 5, 6 en 9. Met de informatie uit het kennisnetwerk gaan we vraag en aanbod beter op elkaar aansluiten. We werken hierbij samen met (regionale) kennisinstituten, zoals Wageningen Universiteit (WUR), HZ University for applied sciences, Roosevelt Academy, Kenniscentra en de Smart Service Boulevard van de HZ University, zodat we ons eiland als praktijkruimte voor kennis kunnen profileren en daarmee de brug tussen onderwijs en beroepspraktijk slaan.
Wat willen we bereiken - doelstelling Versterken water(sport)gerelateerde bedrijvigheid in (jacht)havens en bedrijventerreinen (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Onderzoek naar behoeften watergebonden bedrijvigheid afronden
X
X
Op basis van het onderzoek uitspraak doen over hoe we moeten inzetten op dit doel, wat we moeten ontwikkelen en op welke wijze dit voldoet aan de vraag
X
X
Planologisch mogelijk maken van watersportgerelateerde bedrijvigheid
X
X
X
X
X
Bevorderen innovatie in aquacultuur, landbouw en verbindingen met andere functies
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoeren Actieprogramma Watersportvisie Uitvoeren Raamplan, Structuurvisie en Gebiedsvisie Brouwersdam (Zuid) Herontwikkeling Haven ’t Sas te Zierikzee Uitvoeringsmaatregelen Visie Vluchthaven Bruinisse Aansluiten bij projecten van het Bureau Zeeweringen die bijdragen aan de doelstelling Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Inzetten op watersportgerelateerde bedrijvigheid (in jachthavens en bedrijventerreinen) We stimuleren watersportgerelateerde initiatieven, zowel op, aan en onder water en in jachthavens en bedrijventerreinen. We bevorderen herstructurering en nieuwvestiging van watersportgerelateerde bedrijvigheid en maken dit planologisch mogelijk. Voorbeelden hiervan zijn Jachthaven van de Toekomst, Brouwersdamprogramma en herinrichtingopgaven in de (jacht)havens.
32
In de Vluchthaven Bruinisse geven we voorrang aan watergebonden bedrijvigheid. De Vluchthaven heeft een gunstige ligging in de regio. Er liggen economische kansen op het gebied van het stimuleren van de binnenvaart via Volkerak / Oosterschelde route. Voor de Vluchthaven Bruinisse, direct gelegen aan deze vaarroute, liggen hierbij kansen voor watergebonden bedrijvigheid. We gaan uit van een groei voor de visserij, watergerelateerde bedrijvigheid en behoud van de huidige mogelijkheden voor de binnenvaart. We willen de mogelijkheden voor dienstverlening aan de watergebonden bedrijvigheid en de behoeften van de gebruikers van de Vluchthaven in beeld brengen en onderzoeken op welke wijze we dit gebruik kunnen faciliteren bij de verdere ontwikkeling van de Vluchthaven, rekening houdend met de overige ontwikkelingen in Bruinisse. Bevorderen innovatie in aquacultuur, landbouw en verbindingen met andere functies We bevorderen innovatie van de visserij- en landbouwsector door innovatieve projecten op het gebied van aquacultuur en alternatieve landbouw te stimuleren en te bevorderen. Voorbeelden hiervan zijn het Kustlaboratorium, de verschillende Mosselzaadinvanginstallatie (MZI)- en Oesterbroedinvanginstallatie(OBI)-projecten, deelname aan het kennisnetwerk Agrofood en initiatieven tot bevordering van authentieke streekproducten. Uitvoeren Actieprogramma Watersportvisie We zijn voornemens watersport meer te verankeren in het ‘droge’ toerisme. We willen watersport toegankelijker maken voor alle doelgroepen, de waterkant moet beleefbaar zijn en enkele havens moeten ruimte maken voor passantenplaatsen. Uitbreiding van voorzieningen moet een openbaar karakter krijgen en we willen de watersport meer laten ‘aanhaken’ aan de kern. Daarnaast willen we graag nieuwe doelgroepen aantrekken. Ruimte voor chartervaart en riviercruises en vergroten van de markt voor open boten zijn hierbij aandachtspunten. Als derde moeten we de sterke concurrentiepositie van de watersport handhaven. Tot slot willen we watersport als kernkwaliteit vermarkten, met dien verstande dat het verstandig is om onze gemeente samen met andere bestemmingen in de Delta te profileren. Bij uitvoering van het actieprogramma heeft onze gemeente veelal een facilliterende rol. Uitvoeren programma Brouwersdam We stimuleren de toeristisch-recreatieve ontwikkelingen op en rond de Brouwersdam. Toevoeging van nieuwe (duurzame) functies en verbetering van de openbare ruimte en voorzieningen moeten van de Brouwersdam een (inter)nationale bestemming maken, waar watergebonden bedrijven zich graag willen vestigen. Met de ontwikkeling van de Duurzame Jachthaven van de Toekomst, uitwerking van de Economische Visie Brouwersdam en Zicht op de Grevelingen (hotspot for Active Leisure), zijn de eerste stappen naar meer watergebonden bedrijvigheid gestart. Voor 2014 en verder willen we in de vorm van een vergelijkbaar traject, samen met ondernemers, bezien welke mogelijkheden er verder zijn voor de Brouwersdam. We onderzoeken en stimuleren nieuwe product-marktcombinaties en we bekijken vooral hoe we het concept van de Brouwersdam als hotspot voor de watersport verder kunnen profileren. Beide provincies hebben het belang van deze hotspot voor de komende periode onderkend in hun omgevingsplannen. Dit biedt kansen voor subsidiëringtrajecten en samenwerkingsvormen.
Wat willen we bereiken - doelstelling We vergroten onze kennis op het gebied van watereconomie om kansen te verzilveren (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Stimuleren kennisontwikkeling watereconomie
X
Initiatieven en kennisnetwerken die er zijn op dit punt inventariseren en daarin op basis van de agenda gaan deelnemen
X
X
X
X
X X
Programma 3 Lokale economie en recreatie 33
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Overleg kennisnetwerken watereconomie (o.a. WUR, Programma Zuid-Westelijke Delta over duurzame energie, HZ University for applied sciences etc.) Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Stimuleren netwerken, kennisontwikkeling en -uitwisseling en initiatieven watereconomie We inventariseren, samen met de HZ University en Economische Implus Zeeland, initiatieven en kennisnetwerken op het gebied van watereconomie, bepalen daarin onze eigen positie en gaan op basis van een gezamenlijke agenda deelnemen. We participeren actief in deze netwerken om kennisontwikkeling op het gebied van watereconomie te vergroten en kansen te verzilveren. Voorbeelden hiervan zijn Blueport Zeeland, Kennis Netwerk Delta Water (knDW) en het programma Zuidwestelijke Delta. We blijven het organiseren van kennis- en ontwerpsessies, summerschools, etc. in samenwerking met belangenorganisaties en kennisinstituten stimuleren, in relatie tot doelen uit de Strategische Visie of onderliggende doelen uit bijvoorbeeld het Brouwersdamprogramma. We brengen hierbij een proces van kennisuitwisseling op gang tussen onderwijs, gemeente en ondernemers. Wat willen we bereiken - doelstelling We stimuleren en faciliteren (kleinschalige) bedrijvigheid op Schouwen-Duiveland (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Gerichte acquisitie
X
X
X
X
X
Inzetten voor een nog betere en snellere dienstverlening aan ondernemers
X
X
X
X
X
Sociaal economisch ondernemerschap
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Brouwersdam Zuid, met bijbehorende Gebieds- en Structuurvisie Faciliteren Van Zierik tot Zee Deelname Economische Impuls Zeeland Digitaal Ondernemersloket / Ondernemingsdossier Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Meer gerichte acquisitie Gelet op het doel uit de Strategische Visie zetten we niet meer in op actieve acquisitie maar richten we ons op positionering binnen de Delta als toonaangevend in water en veelzijdig vakantie-eiland, gericht op specifieke doelgroepenkeuzes (zie project Eiland Marketing). Vestiging van kleinschalige bedrijvigheid biedt kansen gelet op het aantal nieuw gevestigde midden- en kleinbedrijven (vooral in de vrije beroepen) in de afgelopen jaren. De omgevingskwaliteiten van het eiland spelen een belangrijke rol in het besluit tot vestigen in onze gemeente. Opvallend is dat familiebedrijven het in deze tijd van recessie goed doen, ook op het gebied van innovatie. We willen een beter beeld krijgen van de motivatiefactoren tot vestigen van kleinschalige bedrijvigheid in onze gemeente en deze informatie gebruiken voor gerichte acquisitie. Waar aan de orde, blijven we ons inspannen om grotere bedrijven te interesseren om zich te vestigen in onze gemeente, onder de randvoorwaarde dat deze bedrijvigheid qua schaal past binnen de (unieke) omgevingskwaliteiten.
34
Betere en snellere dienstverlening aan ondernemers De bedrijfscontactfunctionaris blijft het herkenbare aanspreekpunt voor ondernemers. We continueren het structureel overleg met het lokale bedrijfsleven en betrekken ondernemers tijdig bij gemeentelijke plannen die van invloed zijn op het bedrijfsleven. We gaan na hoe onze inzet tot vermindering van regeldruk wordt ervaren door een representatieve quick scan uit te voeren. We benutten kansen op het gebied van digitale mogelijkheden, zoals aanvragen van vergunningen en het digitaal ondernemersdossier. Voor dit laatste stimuleren we de bedrijven via de lokale brancheorganisaties om gebruik te maken van deze faciliteit. Met deze activiteiten willen we ons blijven profileren als goede dienstverlenende gemeente. Sociaal economisch ondernemerschap Ondernemersvereniging Schouwen-Duiveland (OSD) heeft op grond van Tij van de Toekomst energieneutraal Schouwen-Duiveland hoog op de agenda gezet. OSD maakt de combinatie met sociaal ondernemerschap. Het gaat hierbij om invulling geven aan maatschappelijk ondernemen, in het bijzonder het realiseren van arbeids- en stageplaatsen voor mensen met een afstand tot een arbeidsmarkt. Hiermee geeft de OSD nu al aandacht aan de inhoud van het Sociaal Akkoord. De Zuidhoek krijgt hier ook een rol in. Om de activiteiten van OSD op dit vlak te stimuleren en projecten aan de gang te helpen, willen we goede projectvoorstellen met een duurzaam perspectief en bijeenkomsten om de deelname van ondernemers aan deze projecten te bevorderen, financieel ondersteunen.
Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op diversiteit aan nieuwe economische dragers in combinatie met agrarische bedrijvigheid (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogr. SV Faciliteren initiatieven natuurgerichte recreatie en uitvoeren Visie Natuurgerichte recreatie
X
X
X
X
X
Faciliteren innovatieve initiatieven plattelandsontwikkeling met andere functies
X
X
X
X
X
Onderzoek ontbrekende schakels recreatieve infrastructuur en informatievoorziening
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering programma Buitengebied in Ontwikkeling en Landschapsontwikkelingsplan (LOP) Onderhouden netwerk stichting Plattelandsvernieuwing Faciliteren project “Van Zierik tot Zee” Nota Natuur- en Cultuurgerichte Recreatie Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Faciliteren initiatieven natuurgerichte recreatie Diverse natuurbeherende organisaties ontplooien initiatieven voor natuurgerichte recreatie. Wij blijven deze initiatieven faciliteren en (financieel – vaak met te verwerven externe subsidies) stimuleren omdat deze van belangrijke toegevoegde waarde zijn voor ons toeristisch-recreatief product. Vanaf 2014 voeren we de acties op dit gebied uit die voortkomen uit de ontwikkelde visie Natuur- en Cultuurgerichte recreatie, in samenwerking met natuurbeherende organisaties.
Programma 3 Lokale economie en recreatie 35
Faciliteren initiatieven plattelandsontwikkeling We stimuleren en faciliteren initiatieven op het platteland en maken ‘best practises’ op dit gebied beter bekend. Dit doen we door productontwikkeling, diversificatie en ketenvorming te ondersteunen, zodat combinaties ontstaan tussen platteland c.q. landbouw en andere functies (zorg, wellness, recreatief verblijf en natuurbeleving) en maken deze via marketing bekend. We sluiten aan bij de uitgangspunten van het programma Buitengebied in Beweging en het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) en het Eilandmarketingplan. Om de (letterlijke) ruimte voor initiatieven in het buitengebied in beeld te brengen voor nieuwe economische dragers, laten we na 2014 onderzoeken welke gebieden hiervoor het beste geschikt zijn. Daarnaast brengen we in beeld welke gronden meer voor grootschalige landbouw (schaalvergroting) geschikt zijn. Op deze wijze kunnen we beter antwoord geven op vragen en initiatieven van agrariërs. Faciliteren van projecten “Van Zierik tot Zee” / recreatieve infrastructuur en informatievoorziening Inwoners en toeristen waarderen ons bijzondere en veelzijdige landschap. We stimuleren daarom projecten die een bijdrage leveren aan het onderhouden en verbeteren van ons landschap en de mogelijkheden om hier beter van te kunnen genieten. Daarom stimuleren en faciliteren we het project “Van Zierik tot Zee”, dat voorziet in versterking van natuur en landschap en het toeristisch-recreatief gebruik van de Oosterscheldekust. Het concept van ‘Onthaalkamers’ trekken we door van zuid naar noord en van oost naar west, om onze bezoekers beter te kunnen onthalen richting onze kust en de Natura 2000 gebieden, waarmee we de verbinding tussen land en water versterken. In 2014 voeren we de actiepunten uit van de studie naar ontbrekende schakels in recreatieve infrastructuur en informatievoorziening, gekoppeld aan de Visie Natuur- en Cultuurgerichte recreatie. We benutten daarbij digitale kansen en mogelijkheden. We benutten deze studie voor de opstelling van een Toeristische Hoofdstructuur (THS), zoals opgenomen in de Strategische Visie, zodat de toeristische infrastructuur de verschillende deelgebieden in de te formuleren THS met elkaar verbindt. De Visie THS stellen we in 2015 op.
Wat willen we bereiken - doelstelling We geven ruimte aan innovatie in (binnen- en buitendijkse) aquacultuur, (zilte) landbouw en verbindingen met andere functies (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Vaststellen welke gebieden geschikt zijn voor zilte landbouw
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Ondersteuning van kansrijke initiatieven. Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Onderzoek locaties zilte landbouw Gekoppeld aan een onderzoek van Alterra over de gevolgen en nieuwe kansen van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid laten we in 2014 onderzoeken welke gebieden geschikt zijn voor aquacultuur en meer specifiek voor zilte landbouw. In 2014 betrekken we deze onderzoeksresultaten in de uitwerking van de effecten van het nieuwe Europese landbouwbeleid, met aandacht voor de functie van agrariër als landschapsbeheerder.
36
Wat willen we bereiken - doelstelling We versterken de herkenbaarheid van de diversiteit op het eiland met als doel dit voor de toeristische producten beter te benutten. We verbinden de diverse gebieden onderling (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Met de bestaande overlegstructuren voeren we een brainstorm over samenwerking en middelen. De resultaten van de brainstorm benutten we voor het opstellen van de Visie THS en het Masterplan Renesse.
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering projecten Actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Toeristische Hoofdstructuur (THS) Gelet op de Strategische Visie beginnen we voor de Visie Toeristische Hoofdstructuur (THS ) met een brainstorm met de sector over samenwerking en financiële middelen. De resultaten betrekken we bij de opstelling van de THS en het Masterplan Renesse. De basis voor de THS vormt een heldere gebiedsindeling (Noord, Zuid, Midden, West, Zierikzee, Bruinisse). In de visie geven we de THS vorm. We faciliteren initiatieven die de THS versterken en ondersteunen samenwerkingsstructuren.
Wat willen we bereiken - doelstelling We gaan creatief en flexibel om met het (her)gebruik van het cultuurhistorisch erfgoed (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Uitvoeren Visie Natuur- en Cultuurgerichte recreatie
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Verbetering recreatieve infrastructuur Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Uitvoeren Visie Cultuurtoerisme en natuurgerichte recreatie Nauw gekoppeld aan de uitvoering van de nieuwe Erfgoednota en het Eilandmarketingplan starten met het faciliteren van toeristisch-recreatieve producten (musea-, fiets-, wandel-, paarden- en waterroutes gekoppeld aan thema’s en cultuurverhalen, waaronder profilering Atlantikwall Schouwen-Duiveland, verwerkt in arrangementen).
Programma 3 Lokale economie en recreatie 37
Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op een stabiel hoogseizoen en een vaste en minder weersafhankelijke instroom van gasten gedurende het hoogseizoen (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Zorgresort Schelphoek
X
X
X
Jachthaven van de Toekomst
X
X
X
X X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering projecten Actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme Uitvoering Brouwersdamprogramma Faciliteren Van Zierik tot Zee Bestemmingsplan Buitengebied Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: In 2014 gaan we verder met enkele projecten voor de Brouwersdam (Jachthaven van de Toekomst) en de Schelphoek (zorgresort). Verder blijven we uitvoering geven aan het project Brouwersdam Hotspot for Active Leisure (aanbesteding dagattractie West Repart).
Wat willen we bereiken - doelstelling Herstructurering en vernieuwing van recreatiebedrijven (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogr. SV Pilot Provincie herstructurering recreatiebedrijven
X
Stimuleren investeringen jachthavens en vernieuwende verblijfsconcepten aan het water
X
X X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Pilot herstructurering Deelname aan de Alliantie Oosterschelde en samenwerking Watersportloket Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Pilot herstructurering Samen met de provincie ronden we een pilot herstructurering recreatiebedrijven af. De resultaten van deze pilot betrekken we waar nodig in ons beleid verblijfsrecreatie. Alliantie Oosterschelde Vanaf 2014 werken we vanuit de Alliantie Oosterschelde en samen met het Watersportloket aan de versterking van de profilering van jachthavens, vooral Zierikzee, in de vorm van het stimuleren van nieuwe product-marktcombinaties en arrangementen. We benutten hierbij de mogelijkheden van de SchouwenDuivelandPas.
38
Wat willen we bereiken - doelstelling We stimuleren kwaliteitsverbetering, differentiatie en innovatie voor de bestaande dag- en verblijfsrecreatie. Evenementen maken hier onderdeel van uit (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Stimuleren kwaliteitsverbetering, differentiatie, en innovatie van de bestaande dag- en verblijfsrecreatie
X
X
X
X
Bijdrage wandelroutenetwerk
X
X
X
X
Aanpak van ruiter- en menroutes
X
X
X
X
Uitvoeren projecten Strandvisie 2011 - 2014
X
Voorbereidingen Masterplan Renesse (onderzoek, inventarisatie, subsidies)
X
X
Opstellen Masterplan Renesse
X
X
X
X
X
X
Uitvoering (vervolg) Programma Brouwersdam / Ontwikkelingsprogramma Voordelta
X
Evalueren van de Nota Kamperen
X
Inzetten op het behoud van keurmerken als Blauwe Vlag, Quality Coast en ECO XXI
X
Aanschaffen afvalbakken Verlos de Zee
X
Fusie VVV en subsidie(indexering)
X
X
X
X
Uitvoeren uitvoeringsprogramma Visie Natuuren Cultuurgerichte recreatie
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Afronding uitvoering Regiovisie Schouwen-West Uitvoering Nota Kamperen Uitvoering diverse programma’s zoals Brouwersdam, Van Zierik tot Zee, etc. Opstellen Visie Natuur- en Cultuurgerichte recreatie Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: We stimuleren kwaliteitsverbetering, differentiatie, en innovatie van de bestaande dag- en verblijfsrecreatie We blijven ons inzetten voor de realisering van innovatieve initiatieven op het gebied van dagen verblijfsrecreatie. We benutten hierbij onze ligging aan het water, met behoud van onze unieke omgevingskwaliteiten. Ons streven is om onze gasten jaarrond te laten verblijven op het eiland.
Programma 3 Lokale economie en recreatie 39
Bijdrage wandelroutenetwerk De Stichting Landschapsbeheer Zeeland vraagt een jaarlijkse bijdrage in de kosten voor onderhoud en beheer van het wandelnetwerk. De provincie Zeeland financiert de helft van de kosten van het beheer. Aan de gemeente is gevraagd de andere helft te financieren. Aanpak van ruiter- en menroutes De ruiter- en menroutes in de Westhoek worden slecht gebruikt vanwege de staat waarin ze verkeren. Daardoor ontstaat ongewenst gebruik van wandel- en fietspaden en soms rijwegen. Daarnaast staat al lang het sluiten van het netwerk aan ruiter- en menroutes op de agenda. Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) heeft een plan uitgewerkt om bestaande routes op te knappen naar de eisen van deze tijd en het netwerk te sluiten. Wij willen hier een bijdrage aan leveren. Een deel van de investeringskosten willen we dekken uit subsidies. Een goed netwerk levert een bijdrage aan het toeristisch-recreatieve product van onze gemeente en vermindert de vermenging van verschillende groepen verkeersdeelnemers op wandel- en fietspaden. Uitvoeren projecten Strandvisie 2011 - 2014 Op grond van het “Recreatieonderzoek Schouwse strand” is een nieuwe Strandvisie voor de periode 2011-2014 opgesteld. Het unieke karakter, de herkenbaarheid en de diversiteit van het Schouwse strand moeten in de toekomst behouden blijven. De komende jaren streven wij ernaar op en rond het Schouwse strand het voorzieningenniveau te verhogen (te beginnen met stranddouches), met behoud van de eigen identiteit en de openheid van het strand. Masterplan Renesse We proberen zoveel mogelijk in samenspraak met betrokkenen (ondernemers en inwoners) en in regie een masterplan voor Renesse voor te bereiden. Hiervoor voeren we in 2013 en 2014 voorbereidende onderzoeken uit, zoals de studie van Alterra naar een betere verbinding van Renesse met de Brouwersdam en het Noordzeestrand. Daarnaast werken we nu al aan onderzoeksprojecten om op de relevante beleidsterreinen goede informatie te verzamelen en vinden netwerkactiviteiten plaats om (forse) subsidies en fondsen te werven. Het Masterplan stellen we op in 2014 en 2015. Hierin verwerken we de resultaten uit het Convenant Coördinatie Openbare Orde Westhoek. Programma Brouwersdam / Uitvoeringsprogramma Voordelta Het Raamplan voor de entree van de Brouwersdam is vastgesteld. In 2012 is een Gebiedsvisie en Structuurvisie Brouwersdam (Zuid) opgeleverd. We faciliteren bij kansrijke initiatieven die in deze visies zijn geformuleerd. Daarnaast faciliteren we projecten zoals het project “Active Leisure” (in 2014 vooral de aanbesteding dagrecreatieve voorziening West Repart), “Inspiratiecentrum Grevelingen” en de uitbreiding RTM-museum. Ook faciliteren we waar nodig infrastructurele verbeteringen. Door middel van het Uitvoeringsprogramma Voordelta besteden we de compensatiegelden procesafspraken Maasvlakte 2 aan in het programma opgenomen projecten. Voor 2014 en maken we samen met regionale partners een doorkijk voor de verdere versterking van de Brouwersdam als toeristische hotspot. Evaluatie Nota Kamperen In 2011 is het aanbevelingenrapport voor de Nota Kamperen door de raad vastgesteld en vertaald in een nieuwe Nota Kamperen. De komende jaren zijn exploitanten van kampeerterreinen in de gelegenheid hun terreinen op grond van eisen van brandveiligheid en in het kader van kwaliteitsverbetering opnieuw in te richten. Brandveiligheid verbeteren doen we in samenwerking met de Veiligheidsregio in relatie tot de komende nieuwe Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Onze gemeente heeft een toetsende rol en stimuleert kwaliteitsverbetering. De volgende evaluatie is in 2014. Behoud van ECO-keurmerken Er wordt (landelijk) steeds meer waarde gehecht aan keurmerken waaruit de kwaliteit van het toeristisch-recreatief product blijkt. We zetten in op het behoud van keurmerken als Blauwe Vlag, Quality Coast en ECO XXI en het verder “vermarkten” van deze keurmerken in het kader
40
van Eilandmarketing (zie project Eiland Marketing). Eventuele verbeterpunten uit de juryrapporten pakken we waar mogelijk op. Aanschaf afvalbakken in het kader van Verlos de Zee Als instrument om het strand nog schoner te houden en bezoekers te motiveren om zich op een correcte wijze van afval te ontdoen, willen we op die plekken op het strand waar nog veel zwerfvuil en afval van bezoekers voorkomt, afvalbakken bijplaatsen. VVV Schouwen-Duiveland De VVV vervult een belangrijke schakel in het toeristisch-recreatieve product. Om deze functie goed uit te kunnen blijven oefenen hebben we met het VVV afspraken gemaakt in relatie tot het door het VVV opgestelde bedrijfsplan. We zetten hierbij het verder uitbouwen van de subsidieovereenkomst naar concrete doelen en prestaties voort. We zorgen dat de belangen van onze gemeente in een fusering van de Zeeuwse VVV’s voldoende behartigd blijven en de subsidie in relatie tot de te leveren prestaties en diensten blijft staan. Visie Cultuurgerichte recreatie We benutten de potenties van musea, monumentale kernen en culturele evenementen om onze culturele en cultuurhistorische infrastructuur verder te versterken. We doen dit in relatie tot onze Erfgoednota 2012 en onze visie Natuur- en Cultuurgerichte recreatie. We bezien de mogelijkheden van het benutten van de toeristische potentie van de traditionele vissersvloot.
Wat willen we bereiken - doelstelling We ondersteunen initiatieven die een bijdrage leveren aan verlenging van het seizoen (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogr. SV Schouwen-DuivelandPas
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering projecten Actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: SchouwenDuivelandPas Na afronding van de businesscases investeren we in 2014 samen met de stichting in concrete projecten en acties gekoppeld aan de SchouwenDuivelandPas. Met Promotie Zeeland Delta als backoffice heeft een stevige professionaliseringsslag plaatsgevonden en wordt de digitalisering goed begeleid en ondersteund. Daarnaast faciliteren we de beoogde samenwerking op Zeeuwse schaal in relatie tot het Zeeuws Distributie- en Informatiesysteem (ZIDS) en de koppelingen die tussen ZIDS en SchouwenDuivelandPas mogelijk zijn.
Wat willen we bereiken - doelstelling We gaan zorgvuldig om met landschap, cultuur, monumenten en milieu en investeren in het verbeteren van deze kwaliteiten (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogr. SV Uitvoeren Actieprogramma SchouwenDuiveland kiest voor toerisme
X
Getijdencentrale Brouwersdam
X
X
X
X
X
Programma 3 Lokale economie en recreatie 41
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Nota Kamperen Studie uitbreiding recreatiewoningen Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme De hierboven genoemde nota’s, visies en activiteiten zijn (mede) onderdeel van het Actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme. Dit programma is in 2008 herijkt en in 2009 vervolgens nog uitvoerig met de betrokken sector geëvalueerd en bijgesteld. Een aantal projecten zijn geherprioriteerd. Voor de periode 2012 - 2015 is het actieprogramma opnieuw herijkt aan de hand van de doelen in de Strategische Visie. Vanuit de toeristische uitgangspunten in het Actieprogramma, de Nota Kamperen en de studie uitbreiding recreatiewoningen, stellen we in 2014 criteria op die helpen bij de toetsing van uitbreidingsvragen van de sector. In 2015 starten we met de opstelling van een nieuw actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme voor de periode 2015-2018. Getijdencentrale Brouwersdam Door de realisatie van de Brouwersdam is er geen getijde meer op de Grevelingen. Een gevolg is dat de kwaliteit van het ecosysteem de laatste jaren snel achteruit is gegaan. Een doorlaat in het noordelijke deel van de Brouwersdam moet er voor zorgen dat het getijde weer terugkomt om de waterkwaliteit van de Grevelingen te verbeteren. Door de doorlaat te combineren met een getijdecentrale voor energie en een hevel om rivierwater uit het achterland af te voeren ontstaat een win-win situatie. Om te komen tot een haalbare businesscase wordt een testcentrum gerealiseerd in de Grevelingendam om de winning van energie uit laag getij te optimaliseren. De resultaten worden ingebracht in het onderzoek en uitgewerkt om tot een getijdencentrale in de Brouwersdam te komen. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft een bijdrage van € 700.000 toegezegd. De provincie Zuid-Holland draagt € 300.000 bij, terwijl de provincie Zeeland € 200.000 (omdat de provincie reeds € 100.000 subsidieert in het Tidal Test Centre) en de gemeenten SchouwenDuiveland en Goeree-Overflakkee ieder € 100.000 bijdragen aan de ontwikkelkosten.
Wat willen we bereiken - doelstelling We dragen bij aan het optimaliseren van evenementen als trekpleister (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogr. SV Opstellen evenementenvisie volgend op strategisch marketingplan
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Faciliteren bij grootschalige evenementen (Concert at Sea, etc.) Stimuleren waterthemagerelateerde evenementen vanuit het Actieprogramma Schouwen-Duiveland kiest voor toerisme Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Evenementenvisie Na de vaststelling van de Evenementenvisie stimuleren we onder meer waterthemagerelateerde evenementen die passen bij onze profilering als vakantie-eiland en veelzijdig in water. We doen dit aan de hand van subsidies, extra promotie bijvoorbeeld in de vorm van banieren en op basis van een eiland gethematiseerde kalender.
42
Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op een kwaliteitsimpuls van het dorp Renesse en versterken de verbinding met de Brouwersdam (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Faciliteren voorstudie van Alterra/WUR inzake een ontwikkelingsperspectief voor Renesse
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering Brouwersdamprogramma Uitvoering Regiovisie Schouwen-West (o.a. realiseren autoluw Rampweg en herinrichten parkeerterrein Kijkduin) Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: We faciliteren de voorstudie van Alterra/WUR voor een ontwikkelingsperspectief voor Renesse De resultaten van de voorstudie van Alterra/WUR benutten we voor de voorbereiding om na 2014 te komen tot een Masterplan Renesse. Om de relatie met de Brouwersdam te versterken zetten we in 2014 in op het verder autoluw maken van de Rampweg. Het Waterschap verbetert in 2014 de duinovergang ’t Klokje in het kader van het project Noorderstrand. In het Masterplan Renesse onderzoeken we versterking van de verbinding van Renesse met de Brouwersdam en het verbeteren van ontsluiting van het centrumgebied naar de stranden.
Wat willen we bereiken - doelstelling We versterken het maritieme karakter van Bruinisse, Brouwershaven en Zierikzee (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Uitvoeren van Programma Zierikzee
X
X
X
X
X
Revitaliseren van de verdere binnenstad van Zierikzee en versterken de verbinding tussen havens en centrum
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Verkeersplan binnenstad Zierikzee. We implementeren maatregelen uit het Verkeerstructuurplan Uitvoering programma Bruinisse Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Programma Zierikzee In 2014 voeren we de gebiedsgerichte opgaven en projecten binnen het programma Zierikzee verder uit. De herijking van de Detailhandelsstructuurvisie is een belangrijke opgave om de ontwikkelingen in Zierikzee wat betreft de uitbreidingswensen van de detailhandel te begeleiden in relatie tot het in het programma geschetste ontwikkelperspectief voor Zierikzee.
Programma 3 Lokale economie en recreatie 43
Revitaliseren binnenstad Zierikzee en versterken verbinding havens en centrum We gaan verder met de revitalisering van de binnenstad Zierikzee en versterken de verbinding tussen het maritieme gedeelte van Zierikzee (havens) en centrumgebied. We bezien hierbij de mogelijkheden van het verkrijgen van subsidies. Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op revitalisering en herstructurering van bestaande bedrijventerreinen en intensivering van ruimtegebrek (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Detailhandelstructuurvisie toepassen in concrete plannen
X
X
X
X
Bestaande Bedrijventerreinenvisie herijken
X
Realisatie bedrijventerrein Business Park en Straalweg II, uitgifte
X
X
X
X
Optimale invulling bedrijventerrein Bruinisse
X
X
X
X
Herstructureren bestaande werklocaties en verbeteren de ruimtelijke kwaliteit en functionaliteit van deze locaties
X
X
X
X
X X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Bestaande uitgifte en acquisitie Herijken Bedrijventerreinenvisie Op basis van de Detailhandelsstructuurvisie heeft u de kaders bepaald voor de doorgroeimogelijkheden van detailhandel. Specifiek voor de bedrijventerreinen (o.a. Haringvlietplein en Boerenweg) bepalen we de vestigingsmogelijkheden van Grootschalige Detailhandelsvestigingen en/of Perifere Detailhandelsvestigingen. Het is belangrijk de centrumfunctie van Zierikzee verder te versterken. De ontwikkeling van Stadsentree Havenpoort en herstructurering van het Haringvlietplein vergen hierbij bijzondere aandacht. Dit vindt zijn uitwerking als onderdeel van programma Zierikzee. Realisatie bedrijventerrein Business Park en Straalweg II, uitgifte We concentreren bedrijven met een wat grotere omvang op de bedrijventerreinen bij Zierikzee. We breiden deze bedrijventerreinen niet verder uit. Waar mogelijk stimuleren we de vestiging van watersportgerelateerde bedrijvigheid. Optimale invulling bedrijventerrein Bruinisse We stimuleren watergebonden bedrijvigheid in de Vluchthaven Bruinisse en streven naar een optimale invulling van het bedrijventerrein aan de hand van het uitgevoerde behoefteonderzoek. Herstructurering en kwaliteitsverbetering bestaande terreinen en faciliteren kleinschalige bedrijvigheid Overige initiatieven wat betreft werklocaties en bedrijventerreinen zijn uitsluitend gericht op herstructurering, ruimtelijke kwaliteitsverbetering en versterking van de functionaliteit. Waar mogelijk zoeken we samenwerking met ondernemers en met andere private partijen. We faciliteren kleinschalige bedrijvigheid op de juiste locaties, met de nadruk op creatieve bedrijvigheid (grafische en interactieve media, architecten en kunstenaars) en de ICT-sector.
44
Wat willen we bereiken - doelstelling We positioneren Schouwen-Duiveland als toonaangevend in water en veelzijdig vakantie-eiland (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Uitwerken deelprojecten strategische marketingcampagne
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Stimuleren producten in het kader van het DNA van Schouwen-Duiveland Strategische visie en “Eilandmarketing” Na vaststelling van het strategisch Eilandmarketingplan, starten we met de uitvoering van de verschillende deelprojecten zoals benoemd in de Top 10 Eilandmarketingprojecten.
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves Geraamd resultaat
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
2.941 3.008
3.285 2.843
3.033 2.481
2.649 2.393
2.632 1.453
2.634 1.450
67
-442
-552
-256
-1.179
-1.184
0
356
63
0
0
0
67
-86
-489
-256
-1.179
-1.184
Programma 3 Lokale economie en recreatie 45
46
Programma 4
Onderwijs Portefeuillehouder Programmahouder
: W.P. Stouten : J.C.J.M. Starmans
Wat houdt het programma in? Het programma Onderwijs omvat de zorg voor onderwijshuisvesting, het ontwikkelen van lokaal onderwijsbeleid, het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden, het stimuleren van educatieve projecten (met uitzondering van verkeer- en milieueducatie) en het voorkomen van schooluitval.
In welke gemeentelijke beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven? Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Schouwen-Duiveland 2010 Beleidsregel bekostiging gymnastiekruimte voor basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs Schouwen-Duiveland 2010 Verordening materiële en financiële gelijkstelling onderwijs Schouwen-Duiveland 2010 Integraal Huisvestingsplan Schouwen-Duiveland 2010 - 2013 Talent voor de toekomst, visie lokaalonderwijsbeleid Schouwen-Duiveland 2013 - 2019
Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We stimuleren samenwerking in het onderwijs binnen onze gemeente met als doel de kwaliteit en de huisvesting te verbeteren, passend in het toekomstige beeld van spreiding en bundeling van onderwijsvoorzieningen (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Nieuwbouw Beatrixschool/de Meie/gymzaal
X
X
Actualiseren Integraal Huisvestingsplan
X
X
Plan van aanpak ontvlechting combinatiescholen
X
X
Overdracht controle en onderhoud brandmeldinstallaties en wettelijke decentralisatie buitenonderhoud naar schoolbesturen
X
X
Onderzoek doordecentralisatie huisvesting voortgezet onderwijs
X
Programma 4: Onderwijs 47
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Bekostiging jaarlijks groot onderhoud voor gebouwen en terreinen van scholen voor primair en speciaal onderwijs Bekostiging vandalismeonderhoud aan gebouwen en terreinen van scholen Verstrekken ruimte voor bewegingsonderwijs (gymnastiek en schoolzwemmen) voor het primair en speciaal onderwijs Bouw Brede school Noorderpolder Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Nieuwbouw Beatrixschool/ De Meie/ gemeentelijke gymzaal Vanaf 1 augustus 2014 zijn alle scholen in het primair onderwijs verplicht een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Door onduidelijkheid over de consequenties van de invoering van passend onderwijs voor het ruimtegebruik van De Beatrixschool (speciaal onderwijs) en De Meie (speciaal basisonderwijs), is met de schoolbesturen afgesproken eind 2013/ begin 2014 opnieuw te bezien hoe in de huisvesting van beide scholen het best voorzien kan worden. Actualisering Integraal Huisvestingsplan (IHP) In 2013 is de gemeentelijke onderwijsvisie vastgesteld. Op basis hiervan actualiseren we het IHP in 2014 Ontvlechting combinatiescholen We ronden in 2014 de ontvlechting van de combinatiescholen af en starten met de juridische afronding. Overdracht controle en onderhoud brandmeldinstallaties en wettelijke decentralisatie buitenonderhoud naar schoolbesturen In combinatie met het overdragen van het buitenonderhoud naar de schoolbesturen, dragen we ook de controle en het onderhoud van brandmeldinstallaties over. Onderzoek doordecentralisatie huisvesting voortgezet onderwijs Ontwikkelingen in de bevolkingssamenstelling, veranderingen in de wetgeving, bezuinigingen en verandering van taken en verantwoordelijkheden leiden tot het ontstaan van diverse vraagstukken voor het voortgezet onderwijs. Eén van de vraagstukken voor het voortgezet onderwijs op Schouwen-Duiveland is of het onderwijs inhoudelijk en op het gebied van huisvesting op een andere wijze georganiseerd kan worden om zo op de toekomst te kunnen anticiperen. In gezamenlijk overleg met het bestuur van het voortgezet onderwijs, de Pontes Scholengroep, gaan we de mogelijkheid van doordecentralisatie onderzoeken. Bouw Brede school Noorderpolder Het beschikbare geld voor de inrichting van de multifunctionele ruimte in de Brede school Noorderpolder is in 2009 afgeraamd, omdat nog geen duidelijkheid bestond over de invulling en het exacte bedrag. Nu is deze duidelijkheid er wel en wordt via de uitbreidingsinvesteringen / nieuw beleid budget opgevoerd.
48
Wat willen we bereiken - doelstelling We realiseren een goede relatie met het onderwijs, waarbij het belang van onderwijs voor de ontwikkeling van actief burgerschap onderdeel uitmaakt van de lokaal educatieve agenda (LEA) (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV We nemen deel aan overleg passend onderwijs in de Oosterschelderegio om de verbinding tussen passend onderwijs en de jeugdzorg te realiseren.
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Binnen de LEA realiseren we de doelen uit de onderwijsvisie Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Onderwijsvisie en de Lokaal Educatieve Agenda Op 25 april 2013 is de onderwijsvisie, talent voor de toekomst door de gemeenraad vastgesteld. Binnen de lokaal educatieve agenda geven we uitvoering aan de ambities uit deze onderwijsvisie. Hoge prioriteit heeft het realiseren van verbeteringen van het beleid en de uitvoering van VVE, zodat we voldoen aan de daarvoor geldende normen. Passend Onderwijs Op 1 augustus 2014 gaat de wet passend onderwijs in. Passend onderwijs moet ervoor zorgen dat leerlingen in de toekomst een zo passend mogelijke plek in het onderwijs krijgen. Primair ligt de verantwoordelijkheid van passend onderwijs bij het Samenwerkingsverband in de Oosterschelderegio. Begin 2014 zijn door het onderwijssamenwerkingsverband in de Oosterschelderegio in overeenstemming met de gemeenten in de regio, (basis)ondersteuningsprofielen gerealiseerd.
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves Geraamd resultaat
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
4.133 253
4.347 122
4.130 123
3.717 118
3.796 118
3.776 128
-3.880
-4.225
-4.007
-3.599
-3.678
-3.648
0
0
0
0
0
0
-3.880
-4.225
-4.007
-3.599
-3.678
-3.648
Programma 4: Onderwijs 49
50
Programma 5
Cultuur en sport Portefeuillehouder Programmahouder
: A.M. Verseput, W.P. Stouten, G.C.G.M. Rabelink : J.C.J.M. Starmans
Wat houdt het programma in? Het programma Cultuur en sport omvat het scheppen van een aantrekkelijk en gezond leefklimaat en verblijfsomgeving voor bewoners en bezoekers via cultuur en sport in SchouwenDuiveland. De gemeente koestert haar cultureel erfgoed en streeft naar het in stand houden en bevorderen van de karakteristieke en unieke omgevingskwaliteiten van Schouwen-Duiveland.
In welke gemeentelijke beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven?
Beleidsvisie Kunst, Cultuur en Momenten 2006 - 2010 Beleidsvisie Musea Schouwen-Duiveland “Eenheid in Diversiteit” 2007 - 2010 Nota sportbeleid “Schouwen-Duiveland Sportief” 2008 – 2014 Erfgoednota 2012 – 2018
Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We gaan zorgvuldig om met landschap, cultuur, monumenten en milieu en investeren in het verbeteren van deze kwaliteiten (SV) Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Verzelfstandiging gemeentelijk museum
Wat willen we bereiken - doelstelling We gaan creatief en flexibel om met het (her)gebruik van het cultuurhistorisch erfgoed (SV) Indicatoren
Huidige waarde 2011
Streefwaarde 2014 2015 2016
Bron
Aantal Rijksmonumenten
807
807
807
807
Lijst Rijksdienst (RACM)
Aantal Gemeentelijke monumenten
386
386
386
386
Eigen lijst
2017
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Jaarlijks verstrekken van kleine bijdragen in de kosten van onderhoud van kerken, molens en buitenverblijven We voeren de actiepunten uit de erfgoednota uit.
Programma 5: Cultuur en sport 51
Wat willen we bereiken - doelstelling We stimuleren een gezonde levensstijl door het voeren van een goed preventief gezondheidsbeleid met aandacht voor sportbeoefening. We zoomen in op de belangrijkste gezondheidsproblemen Indicatoren
Percentage inwoners “in beweging” (gemiddelde van de categorieën jongeren tot 18 jaar, volwassenen 19-64 jaar en volwassenen 65 jaar en ouder)
Huidige Waarde 2013
Streefwaarde 2014 2015 2016
2017
62
72
73
73
73
Bron
Onderzoek GGD 2010/2012
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Incidentele activiteitensubsidiëring voor sportverenigingen Verhuren / beschikbaar stellen van accommodaties aan sportverenigingen Deelname Zeeuws Jeugdsportfonds We subsidiëren combinatiefunctionarissen om meer bewegen bij de jeugd te stimuleren
Wat willen we bereiken - doelstelling We bundelen eilandelijke voorzieningen zoveel mogelijk in Zierikzee. Verspreid over het eiland bundelen we voorzieningen die in een samenhangend netwerk een satellietfunctie voor de omgeving vervullen (SV) Indicatoren
Aantal club- en kleedgebouwen in gemeentelijk bezit
Huidige Waarde 2013
Streefwaarde 2014 2015 2016
2
0
0
Bron 2017
0
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Overdragen club- en kleedgebouwen buitensportaccommodaties aan gebruikers Realisatie zwembad / sporthallen Zierikzee Realisatie clustering buitensport Zierikzee
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves Geraamd resultaat
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
8.195 1.413
11.102 1.718
6.087 457
7.198 952
7.147 952
7.086 952
-6.782
-9.384
-5.630
-6.246
-6.195
-6.134
47
534
156
154
151
149
-6.735
-8.850
-5.474
-6.092
-6.044
-5.985
52
Programma 6
Werk en Inkomen Portefeuillehouder Programmahouder
: G.E. Houtekamer : M.W. Dijke
Wat houdt het programma in? Ondersteuning bieden op het gebied van werk en inkomen zodat inwoners kunnen participeren in de samenleving door: - het inzetten van re-integratie- en inburgeringstrajecten of een Wet sociale werkvoorziening (Wsw)-dienstverband; - het aanbieden van schuldhulpverlening; - het waarborgen van een minimale inkomensvoorziening.
In welke lokale beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven?
Verordeningen en beleidsregels Wet werk en bijstand (WWB) 2004 – 2012 Verordening Declaratiefonds 2013 Verordening Wet Inburgering 2007 Beleidsregels Wet gemeentelijke schuldhulpverlening 2013 Herstructureringsplan 2012-2018 Sociale Werkvoorziening Schouwen-Duiveland
Programma 6: Werk en inkomen 53
Thema 1. Werk Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We scholen (om) en activeren niet-actieven om te voldoen aan de vraag naar werkgelegenheid in de zorg, recreatie en midden- en kleinbedrijf (SV) Indicatoren
Inzet participatiebudget
Huidige waarde 2012
Streefwaarde 2014 2015 2016
2017
X
X
X
X
X
Bron
CODA
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Herijking van het reintegratiebeleid
X
Extra inzet re-integratie
X
Aanbod afstemmen op de toekomstige vraag naar arbeidskrachten
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Beperkte inzet op (om)scholing van uitkeringsgerechtigden Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Herijking van het re-integratiebeleid Herijken is nodig omdat het beleid niet volledig meer aansluit op de huidige arbeidsmarkt en veranderingen in wet- en regelgeving. We verwachten een nieuwe Participatiewet die vanaf 1 januari 2015 in werking treedt. In afwachting van deze wet ontwikkelen we in 2014 nieuw reintegratiebeleid. Extra inzet re-integratie De bestemmingsreserve Participatie loopt af per 31 december 2013. Doordat de ingangsdatum van de Participatiewet is doorgeschoven naar 1 januari 2015 gebruiken we deze bestemmingsreserve ook in 2014 voor bekostiging van het bestaande re-integratiebeleid. Op die manier kunnen de bestaande re-integratieactiviteiten in 2014 doorgang vinden en kan onder andere de regeling loonkostensubsidies worden verruimd om zo de tekorten op de gebundelde uitkering 2014 gedeeltelijk terug te dringen. De bestemmingsreserve Participatie heffen we op per 31 december 2014. Aanbod afstemmen op de toekomstige vraag naar arbeidskrachten De vraag naar arbeidskrachten bij midden- en kleine bedrijven in de zorg- en recreatiesector neemt toe. Door eerst het re-integratiebeleid te herijken en het Centrum voor Duurzame Arbeid op te zetten, gaan we vanaf 2015 gericht scholing afstemmen op de toekomstige vraag naar arbeidskrachten in deze sectoren.
54
Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten niet-actieven in als vrijwilliger, als opstap naar betaald werk (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit Huidige 2014 2015 2016 2017 waarde 2012 Inzet van vrijwilligers
X
X
X
Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Aanbieden van re-integratietrajecten Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Inzet van vrijwilligers Met de herijking van het re-integratiebeleid wordt in 2014 de tegenprestatie naar vermogen uitgewerkt. De inzet van niet-actieven als vrijwilligers wordt meegenomen bij de uitwerking van de decentralisatieopgaven in het Sociaal Domein. Vanaf 2015 wordt invulling gegeven aan de inzet van niet-actieven als vrijwilliger.
Programma 6: Werk en inkomen 55
Thema 2. Inkomen Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op werken naar vermogen waardoor de inwoner een hogere zelfredzaamheid krijgt en onafhankelijk wordt Indicatoren
Huidige waarde 2012
Streefwaarde 2014 2015 2016
2017
Bron
Uitstroom WWB
134
130
130
130
130
GWS
Uitstroom Wsw
X
3
5
5
8
SW-bedrijf
Aanmeldingen schuldhulpverlening
204
210
210
210
210
Kredietbank West-Brabant
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Implementatie Participatiewet
X
Herstructurering Sociale Werkvoorziening
X
X
X
X
Inzet maatschappelijke begeleiding statushouders
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Samenwerken met ketenpartners Diagnosticeren van het uitkeringsbestand Inzet jobhunter voor cliënten met een korte afstand tot de arbeidsmarkt Inzetten van integrale schuldhulpverlening Vervullen van de Poortwachterfunctie bij aanvragen uitkering Inzet maatschappelijke begeleiding inburgeraars Uitvoering geven aan het minimabeleid Verstrekken van bijzondere bijstand Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Implementatie Participatiewet De Participatiewet treedt met ingang van 1 januari 2015 in werking en gaat gepaard met een uitbreiding van de doelgroep en aanzienlijk minder middelen. De implementatie van de Participatiewet maakt onderdeel uit van de bestuursopdracht Sociaal Domein. In 2014 stellen we een beleidsplan met de verordeningen op en geven we invulling aan de voorziening Beschut Werk. Ook zorgen we voor een communicatieplan. Met deze voorbereidingen zorgen we er voor dat iedereen die in 2015 een beroep doet op de Participatiewet wordt ondersteund daar waar hij dat zelf niet kan, met als eindresultaat primair uitstroom naar reguliere arbeid en secundair beschut werk/dagbesteding.
56
Herstructurering Sociale Werkvoorziening In dit herstructureringsplan is de ambitie met De Zuidhoek vastgesteld en is beschreven hoe we De Zuidhoek omvormen tot een Mensontwikkelbedrijf. De Zuidhoek is al bezig met deze omslag en gaat hier in 2014 mee door. We gaan het plan in 2014 aanpassen naar de Participatiewet met de daaraan gekoppelde financiele gevolgen. De aanzet die met werkgevers is gemaakt op het gebied van sociaal ondernemerschap, geven we in 2014 verder vorm om zo meer mensen te plaatsen in een reguliere baan. Inzet maatschappelijke begeleiding statushouders Ondanks het feit dat maatschappelijke begeleiding geen wettelijke verplichting meer is, bieden we gedurende het eerste jaar begeleiding aan voor statushouders. Het gaat om begeleiding bij vestiging, materiële rechtspositie, integratie, juridische- en verblijfsrechtelijke begeleiding en inburgering. Het Rijk verstrekt een financiële bijdrage als tegemoetkoming in de begeleidingskosten. We ondersteunen met deze begeleiding statushouders bij het vergroten van hun zelfredzaamheid om deelname aan de samenleving te stimuleren en onafhankelijk te worden.
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves
17.424 15.423
18.693 15.469
18.913 16.635
19.252 16.718
19.741 16.694
19.097 16.694
-2.001
-3.224
-2.278
-2.534
-3.047
-2.403
271
498
607
408
501
381
Geraamd resultaat
-1.730
-2.726
-1.671
-2.126
-2.546
-2.022
In deze begroting hebben we het financiële voordeel dat voortvloeit uit de voorlopige beschikking 2014 Gebundelde uitkering verwerkt. De voorlopige beschikking valt fors hoger uit dan verwacht. We twijfelen sterk aan het structurele karakter van deze beschikking. Daarom kiezen we ervoor dit voordeel slechts eenmalig (in 2014) ten gunste van de budgettaire ruimte te brengen. In de bijlage met de uitbreidingsinvesteringen / nieuw beleid ziet u dit als volgt terug: De baten uit de Gebundelde uitkering zijn structureel verhoogd met € 1.200.000; In 2014 ramen we een incidentele afname van de uitkeringslasten met € 247.000; Vanaf 2015 begroten we een extra toename van de uitkeringslasten met € 317.000.
Programma 6: Werk en inkomen 57
58
Programma 7
Milieu Portefeuillehouder Programmahouder
: G.E. Houtekamer, W.P. Stouten : G.J. Benou
Wat houdt het programma in? Schouwen-Duiveland onderscheidt zich door variatie in land en water en ecologische natuurwaarden. De lucht is schoon, de nachten zijn donker en de elementen wind, water en zon worden beleefd (Tij van de toekomst)”. Het programma milieu omvat de doelstellingen die erop zijn gericht deze unieke milieukwaliteiten te behouden en waar mogelijk te versterken.
In welke gemeentelijke beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven? Uitgangspunten Milieubeleid Schouwen-Duiveland; Verantwoord, Haalbaar en Praktisch! (2007) Beleidsvisie Externe Veiligheid Schouwen-Duiveland 2005 Waterplan Schouwen-Duiveland 2007 Beleidsmodules “Luchtkwaliteit” en “Geluid en stilte” (2008), “Licht en duisternis”, “Energie en klimaat”, “Externe veiligheid” en “Bedrijven en milieuzonering” (2009), “Bodem” (2010)
Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling Het beperken van afval en het zo efficiënt mogelijk inzamelen, verwijderen en hergebruiken van afval Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogr. SV Uitvoeren project “analyse kostendekkendheid Reinigingsdienst”
X
Automatiseren rolemmerbestand en introduceren rolemmerstickers
X
Automatiseren weegbrug
X
Installatie ondergrondse perscontainers
X
Aanschaf container voor plastic
X
Verdere uitrol ondergrondse inzameling binnenstad Zierikzee
X
X
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Afvalinzameling door de gemeente zelf (huishoudelijk restafval, grof huishoudelijk restafval, GFT) Het scheiden van afvalstromen op de milieustraat (breng systeem)
Programma 7: Milieu 59
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Uitvoeren project “analyse kostendekkendheid Reinigingsdienst” Voor komende jaren wordt vooral toegelegd op maatregelen bedoeld om de werkprocessen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen en het bevorderen van afvalscheiding. Dit ook als uitvloeisel uit het rapport “Kostendekkendheid Reiniging 2011 – 2016”. Vooral het automatiseren van administratieve processen is hierbij een belangrijke stap. Introduceren rolemmerstickers In 2014 krijgen alle uitstaande rolemmers een identificatiesticker, waarmee het automatiseringsproces rondom de rolemmers wordt afgerond. Automatiseren weegbrug De weegbrug wordt geautomatiseerd ter verbetering van het bedrijfsproces rondom de weegbrug. Installatie ondergrondse perscontainers Het proces van inzameling van kunststof verpakkingsmateriaal begint zich steeds verder te ontwikkelen en nieuwe technieken dienen zich aan. Om het proces efficiënter te laten verlopen en minder uren aan de inzameling te besteden, worden er ondergrondse perscontainers op een viertal drukke inzamellocaties geïnstalleerd. Aanschaf container voor plastic De hoeveelheid plastic afval die wordt aangeboden bij de verzamelcontainers blijft toenemen. Soms hebben we te weinig containers om mee te rijden, waardoor we niet tijdig genoeg kunnen inspelen op volle containers. Hierdoor komt het plastic afval naast de verzamelcontainers te staan en waait het door de straten, omdat het afval zo licht is. Toename van zwerfafval is het gevolg. Verdere uitrol ondergrondse inzameling In de binnenstad van Zierikzee wordt de ondergrondse inzameling verder uitgebreid, in navolging van de installaties die in de periode van 2008 – 2012 hebben plaatsgevonden.
Wat willen we bereiken - doelstelling We geven ruimte aan ontwikkelingen op het gebied van duurzame energie (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het
uitvoeringsprogramma SV
Windpark Krammersluizen
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Koude- en warmteopslag Energiezuiniger openbare verlichting Windpark Zierikzee Energiebesparing monumenten
60
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Windpark Krammersluizen Er loopt een initiatief van Zeewind en Deltawind tot plaatsing van windmolens op de Krammersluizen.
Wat willen we bereiken - doelstelling We gaan zorgvuldig om met landschap, cultuur, monumenten en milieu en investeren in het verbeteren van deze kwaliteiten (SV) Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Bevorderen Natuur- en Milieueducatie Proeftuin kaderrichtlijn water in Dreischor Uitvoeren module bodembeleid Toetsingskader bodem Uitvoeren bodemonderzoeken en saneringen
Wat willen we bereiken - doelstelling Het waterbeheer is in 2040 van een hoogwaardige kwaliteit en de basis voor de watereconomie (SV) Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Aanleg natuurvriendelijke oevers Beperking belasting oppervlaktewater Uitvoeren maatregelen voor het stroomgebiedbeheersplan Maatregelen verbeteren waterkwaliteit
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves Geraamd resultaat
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
4.987 4.174
6.743 5.145
6.488 5.175
7.188 5.919
7.219 5.946
7.214 5.973
-813
-1.598
-1.313
-1.269
-1.273
-1.241
7
0
0
0
0
0
-806
-1.598
-1.313
-1.269
-1.273
-1.241
Programma 7: Milieu 61
62
Programma 8
Bouwen aan ruimte Portefeuillehouder Programmahouder
: W.P. Stouten, A.M. Verseput : G.J. Benou
Wat houdt het programma in? Het programma Bouwen aan ruimte omvat beleidsontwikkeling, beleidsuitvoering en instandhouding van beleid op het terrein van de ruimtelijke ordening en de volkshuisvesting.
In welke gemeentelijke beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven?
Woonvisie 2013 - 2022 Gebruikersverordening 2e woningen 2006 Woningbouwplanningslijst 2010 - 2020 Structuurschets Zierikzee Nota grondbeleid Schouwen-Duiveland 2008 – 2012 Nota kostenverhaal gemeente Schouwen-Duiveland Nota Ontheffingenbeleid 2010 Nota Kamperen 2013 Horecavisie 2009 Detailhandelstructuurvisie 2007 Buitengebied in Beweging 2009 Structuurvisie Schouwen-Duiveland Structuurvisie Bruinisse 2025 Regiovisie Schouwen-West Structuurvisie Brouwersdam Zuid Nota Recreatiewoningen 2011
Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We wonen prettig naar wens en behoefte Indicatoren
Huidige Waarde
2012 Aantal woningen toegevoegd aan de woningvoorraad (permanente woningen)
24
Streefwaarde 2014 2015 2016 65
65
65
Bron 2017 65
Programma 8: Bouwen aan ruimte 63
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het
uitvoeringsprogramma SV
Uitvoeren van het uitvoeringsprogramma Woonvisie 2013- 2022
X
X
X
X
X
Regionale woningmarktafspraken
X
X
X
X
X
Prestatieafspraken (2014-2018) met de woningcorporatie Zeeuwland
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Nota grondbeleid herzien Uitvoeren van het ISV-programma Uitvoeren planningslijst woningbouw Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Uitvoeren uitvoeringsprogramma Woonvisie Vanaf 2013 voeren we de Woonvisie uit. De concrete keuzen voor de uitvoering van het woonbeleid hebben wij vastgelegd in het bij de Woonvisie behorend uitvoeringsprogramma. Regionale woningmarktafspraken Wij stellen nieuwe regionale woningmarktafspraken vast met een woningbouwprogramma 2013-2022, die ter goedkeuring aangeboden moeten worden aan de provincie en jaarlijks moet worden geactualiseerd. Prestatieafspraken We maken nieuwe meerjarige prestatieafspraken met woningcorporatie Zeeuwland ter uitvoering van het woonbeleid.
Wat willen we bereiken - doelstelling We realiseren kwaliteitsverbetering door het vervangen van vervallen woningen door nieuwe (herstructurering) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het
uitvoeringsprogramma SV
Afweging start Burghseweg BurghHaamstede
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Nieuwbouw Duinoord Herstructurering Buijse Zierikzee Herstructurering Koningin Julianastaat Bruinisse Pauwstaat en Brouwerijstaat Noordgouwe
64
Wat willen we bereiken - doelstelling Voor ieder bedrijf en inwoner van de gemeente is inzichtelijk welke bouwmogelijkheden er zijn. Indicatoren
Huidige Waarde
Streefwaarde 2014 2015 2016
2017
80%
100%
100%
2012 Percentage van het grondgebied van de gemeente wat belegd is met geactualiseerde bestemmingsplannen
100%
100%
Bron
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Het opstellen en actualiseren van bestemmingsplannen Het actueel houden van de welstandsnota en het ontheffingenbeleid
Wat willen we bereiken - doelstelling We dragen zorg voor een correcte en tijdige afhandeling van aanvragen om omgevingsvergunning Indicatoren
Huidige Waarde
Streefwaarde 2014 2015
2016
2017
100%
100%
100%
100%
2011 Aantal vergunningen binnen de wettelijke termijn
100%
Bron
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Afhandelen van de aanvragen om Omgevingsvergunningen
Wat willen we bereiken - doelstelling We versterken de centrumfunctie van Zierikzee door de bundeling van eilandelijke voorzieningen en het versterken van het maritiem karakter (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Programma Zierikzee met 2 Gebiedsgerichte opgaven: Sport / Educatie / Zorg - Sportcentrum - Clustering buitensportvoorzieningen - Nieuwbouw Beatrixschool / De Meie / Gymzaal Ontwikkeling Zuid-Oostelijke Stadsrand - Masterplan ’t Sas met de deelprojecten: Ontsluitingsweg Fase II en Fase III Herstructurering Bedrijventerrein Stadsentree
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Programma 8: Bouwen aan ruimte 65
Overige projecten: - Herontwikkeling Poort Ambacht 11 - Herstructurering Havenplein. Herstructurering Haringvlietplein
X
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Herstructurering Buijsse Herstructurering Mondragon Invulling Business Park / Straalweg II Realisatie ‘Brede School’ Realisatie Zorgappartementen Actualisatie structuurvisie Zierikzee Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Realisatie sportcentrum. We zijn in 2013 gestart met de realisatie van het sportcentrum en de clustering van sportvoorzieningen. Nieuwbouw Beatrixschool, De Meie en gymzaal In 2014 kennen we de gevolgen van passend onderwijs voor het plan voor nieuwbouw en volgt een besluit. Op basis daarvan zetten we de benodigde vervolgstappen, zoals het ontwerp van het gebouw en de planologische procedure om realisatie mogelijk te maken. Masterplan ‘t Sas We zetten in 2014 stappen in de voorbereiding en realisatie van de plannen voor de Ontsluitingsweg Fase II en III, de Stadsentree en de herstructurering van het bedrijventerrein. Herontwikkeling Poortambacht 11 We overleggen met onze private partner van Poortambacht over het verdere vervolg van beide woningbouwplannen. Onze visie op een (her)ontwikkelrichting van beide plannen hebben we in 2012 vastgelegd in de notitie ‘minder en anders’ en de Woonvisie 2013 - 2022.
Wat willen we bereiken - doelstelling We versterken de leefbaarheid en de economische potentie van Bruinisse door het versterken van het maritieme karakter en de uitbreiding van de mogelijkheid van watergebonden bedrijvigheid (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Programma Bruinisse - Ontwikkeling centrumgebied - Woningbouw, park en scouting Riekusweel IV
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Bestemmingsplan Riekusweel IV vastgesteld
66
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Ontwikkeling centrumgebied In coproductie met de private partner(s) geven we invulling aan de uitvoering van de plannen voor het centrumgebied. Hieronder vallen diverse locaties in het centrumgebied, ter uitvoering van het Masterplan Centrumgebied Bruinisse Ontwikkeling Riekusweel IV Na afronding van het bouwrijp maken woningbouw starten we in 2014 met de uitgifte van kavels en projectmatige woningbouw. Dan wordt ook het park aangelegd en scouting verplaatst.
Wat willen we bereiken - doelstelling We faciliteren kleinschalige bedrijvigheid op de juiste locaties (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Opslag MZI’s
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering beleidskader werken aan huis Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Opslag mosselzaadinvanginstallaties (MZI’s) Het in 2013 vastgesteld bestemmingsplan bebouwde kom Bruinisse biedt ruimte voor de opslag van MZI’s op het bedrijventerrein. Meer mogelijkheden voor de opslag van MZI’s nemen we mee in het onderzoek naar wenselijkheid van uitbreiding van het bedrijventerrein Bruinisse,
Wat willen we bereiken - doelstelling Herstructurering en vernieuwing van recreatiebedrijven (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV We ronden de Regiovisie Schouwen-West af
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Nota Kamperen vertalen in de bestemmingsplannen: ‘Recreatieterreinen Landelijk Gebied’ en ‘Kop van Schouwen’ Uitvoeren regiovisie Schouwen-West Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Regiovisie We werken aan de afronding van de Regiovisie Schouwen-West en in dat kader aan de planvorming en uitvoering van herstructurering van verblijfsrecreatiebedrijven en daarbij het oplossen van knelpunten. Verder realiseren we een aantal ontbrekende fietsschakels in Schouwen-West en voeren we maatregelen uit op het onderliggend weggennet van de 2e fase Recreatieverdeelweg. Daarnaast leveren we een bijdrage aan de natuurontwikkeling in de
Programma 8: Bouwen aan ruimte 67
Duinzoom, inclusief de aanleg van het Delta Klimaatbos en het bijbehorende educatieve programma en natuurontwikkeling in het deelgebied De Helle. Tevens werken we aan de voorbereiding voor de uitvoering van de aanleg van de 3e fase Recreatieverdeelweg.
Wat willen we bereiken - doelstelling We geven ruimte aan innovatie in (binnen- en buitendijkse) aquacultuur, (zilte) landbouw en verbindingen met andere functies (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit
2014
2015
Ontwikkeling Kustlaboratorium
X
X
Ontwikkeling Schelphoek
X
X
2016
2017
Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering geven aan beleid ‘Buitengebied in Beweging’ Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Ontwikkeling Kustlaboratorium We werken mee aan het initiatief van het Zeeuws Landschap voor de ontwikkeling van een kustlaboratorium in het zuidwesten van Schouwen-Duiveland. Ontwikkeling Schelphoek We werken mee aan het initiatief van een private partij voor (het onderzoek naar) de vestiging van een medische voorziening op de locatie Schelphoek.
Wat willen we bereiken - doelstelling We gaan zorgvuldig om met landschap, cultuur, monumenten en milieu en investeren in het verbeteren hiervan (SV) Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoering erfgoedbeleid Ontwikkelen met kwaliteit (Buitengebied in Beweging) Participeren in ‘van Zierik tot Zee’ Uitvoeren LandschapsOntwikkelingsPlan
68
Wat willen we bereiken - doelstelling We benutten de mogelijkheden van financiële bijdragen uit andere ontwikkelingen (vereveningsmogelijkheden) en zetten die in voor kwaliteitsverbetering (SV) Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling We passen het bestaande beleid (LOP) toe
Wat willen we bereiken - doelstelling We breiden de bedrijventerreinen Bruinisse uit en begeleiden de verdere ontwikkeling van de bedrijventerreinen in Zierikzee (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2015 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Visie bedrijventerreinen Bruinisse
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Business park Zuid Oost Centrum, Business park Noord West en Straalweg II, Herijking Bedrijventerreinenvisie Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Visiebedrijventerrein Bruinisse We onderzoeken de wenselijkheid het bedrijventerrein van Bruinisse verder uit te breiden.
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves Geraamd resultaat
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
9.195 2.375
11.059 7.695
7.313 4.911
6.054 3.624
7.290 4.576
5.691 3.315
-6.820
-3.364
-2.402
-2.430
-2.714
-2.376
3.497
528
-395
-314
-54
-359
-3.323
-2.836
-2.797
-2.744
-2.768
-2.735
Programma 8: Bouwen aan ruimte 69
70
Programma 9
Welzijn en zorg Portefeuillehouder Programmahouder
: G.E. Houtekamer : J.C.J.M. Starmans
Wat houdt het programma in? Het programma Welzijn en zorg omvat de wijze waarop het lokale beleid op het gebied van welzijn, gezondheid en maatschappelijke zorg wordt georganiseerd. De gemeente is op het terrein van de (gezondheids)zorg vooral regisseur of inkoper van aangeboden diensten die door allerlei verschillende organisaties aan burgers van Schouwen-Duiveland worden geleverd. Bij het zorgloket heeft de gemeente de rol van ‘zorgmakelaar’. Bij de voorzieningen voor gehandicapten en het nieuwkomerbeleid is de gemeente ook zorgleverancier.
In welke gemeentelijke beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven?
Verordening Voorzieningen Maatschappelijke ondersteuning Schouwen-Duiveland 2013 Besluit Voorzieningen Maatschappelijke Ondersteuning Schouwen-Duiveland 2013 Beleidsregels Voorzieningen Maatschappelijke Ondersteuning Schouwen-Duiveland 2013 Samen sterk! Wmo Beleid 2012 tot en met 2014 Kadernota subsidies Prestaties voor de samenleving 2010 Nota Dorpshuizenbeleid Schouwen-Duiveland – Leefbare Stads- en Dorpskernen Schouwen-Duiveland Ondersteuning dorpshuizen met beleid (januari / mei 2008) Beleidskader volwasseneneducatie Oosterschelderegio (2006) Nota Gelukkig nooit uitgespeeld, speelruimtebeleid 2010 - 2014 Visiedocument Wmo-loket Schouwen-Duiveland 2009 Regionale Startnotitie Transitie functie begeleiding Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten 2012 Regionale gezondheidsnota ‘Gezond en wel in de Oosterschelderegio’ 2009-2012 Uitgangspuntennota transitieproces jeugdzorg in Zeeland, 2012 Uitgangspuntennota voor de maatschappelijke ondersteuning 2013
Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling We ondersteunen de burger bij het vergroten van de zelfredzaamheid om te kunnen participeren in de samenleving (SV) Activiteit
2014
2015
2016
2017
Ontwikkelen en implementeren nieuwe collectieve voorzieningen
X
X
X
X
Opstellen nieuw beleid en verordening en beleidsregels Wet maatschappelijke ondersteuning 2015
X
Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV
Programma 9: Welzijn en zorg 71
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Uitvoeren bestuursopdracht Aanpak decentralisaties in het Sociale Domein Uitvoeren Verordening en Beleidsregels voorzieningen Wet maatschappelijke ondersteuning 2013 Inzet van bestaande algemene en collectieve voorzieningen Voorbereiden invoering jeugdwet per 1 januari 2015 Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Decentralisaties in het Sociaal Domein in samenhang We pakken de decentralisaties in het Sociaal Domein in samenhang op om ervoor te zorgen dat mensen zoveel mogelijk in staat zijn hun problemen zelfstandig of in hun netwerk op te lossen en waar dat niet kan hen de noodzakelijke ondersteuning te bieden. Waar mogelijk zoeken we naar slimme combinaties in samenwerken, beleid en uitvoering. We zoeken hierin zoveel mogelijk de samenwerking met andere gemeenten op. Ontwikkelen en implementeren nieuwe collectieve voorzieningen Samen met ketenpartners zetten we in op algemene of collectieve voorzieningen zoals was- en strijkservice. We ontwikkelen beleid om de bezuiniging van 40% op het budget voor hulp bij het huishouden vanaf 2015 te realiseren. Nieuw beleid Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 Op grond van de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 stellen we een beleidsplan, een verordening en beleidsregels op. We leggen dit meerjarig beleidskader en de verordening ter besluitvorming vóór 1 januari 2015 voor aan uw gemeenteraad. Voorbereiden invoering Jeugdwet Op 1 januari 2015 treedt de nieuwe Jeugdwet in werking. Dit betekent dat alle vormen van jeugdhulp ondergebracht zijn bij gemeenten. Jeugdhulp omvat de ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en hun ouders bij opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen. Hieronder valt zowel de ambulante hulp als een verblijf bij pleegouders, hulp in een medisch kinderdagverblijf of psychiatrische zorg. Preventie en de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering vallen niet onder het begrip jeugdhulp. Niettemin zijn gemeenten daar in het nieuwe stelsel wel verantwoordelijk voor. We stellen een beleidsplan en een verordening op en sluiten contracten met zorgaanbieders af.
Wat willen we bereiken - doelstelling We ondersteunen sociaal maatschappelijke initiatieven van burgers die de leefbaarheid bevorderen en stimuleren actief burgerschap (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Pilot Kern aan zet
X
X
X
X
X
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Pilot Kern aan zet In de pilot Kern aan zet werken kernen aan het realiseren van toekomstbestendige ontmoetingsplekken door ervaring op te doen met het zelf kostendekkend beheren en exploiteren van deze voorzieningen. Kern aan zet loopt van 1 januari 2014 tot 1 januari 2018 in de kernen Scharendijke en Nieuwerkerk. Het Leefbaarheidsinitiatief Scharendijke is in deze
72
pilot opgegaan. De ervaringen uit de pilot worden meegenomen in het opstellen van de Visie Maatschappelijke voorzieningen.
Wat willen we bereiken - doelstelling We zetten in op het realiseren van een toekomstbestendig voorzieningenniveau (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV We stellen een Visie Maatschappelijke Voorzieningen op.
X
We stellen een Uitvoeringsprogramma Maatschappelijke Voorzieningen op.
X
X
X
X
We voeren het uitvoeringsprogramma Maatschappelijke Voorzieningen uit.
X
Opstellen lokale visie op mobiliteit
X
Uitvoering convenant bevolkingsdaling
X
X X
X
X
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Visie Maatschappelijke Voorzieningen In 2013 hebben we een aanvang gemaakt met het opstellen van een Masterplan voorzieningen. In 2014 leggen we als onderdeel hiervan de visie op maatschappelijke voorzieningen aan uw raad voor.
Wat willen we bereiken - doelstelling We versterken de ketengerichte benadering in de zorg en nemen een regisserende rol in (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV We organiseren de toegang tot ondersteuning op SchouwenDuiveland.
X
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Indicatiestelling Wmo aanvragen in eigen beheer uitvoeren Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: We organiseren de toegang tot ondersteuning op Schouwen-Duiveland De nieuwe taken die naar de gemeenten komen in het kader van de decentralisaties leiden tot een andere benadering van de burgers. We ontwikkelen in het eerste kwartaal 2014 een visie hoe we dit het beste kunnen organiseren en starten de implementatie.
Programma 9: Welzijn en zorg 73
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves
11.515 1.571
11.496 1.446
11.564 1.419
16.574 1.414
16.604 1.438
16.611 1.438
-9.944
-10.050
-10.145
-15.160
-15.166
-15.173
0
0
0
0
0
0
Geraamd resultaat
-9.944
-10.050
-10.145
-15.160
-15.166
-15.173
74
Programma 10
Bestuur Portefeuillehouder Programmahouder
: G.C.G.M. Rabelink, A.M. Verseput, G.E. Houtekamer : T. van Oostenbrugge
Wat houdt het programma in? Het programma Bestuur is gericht op: de vormgeving van het lokaal bestuur; het bevorderen van burgerparticipatie; het leveren van kwalitatief goede producten en diensten.
In welke gemeentelijk beleidsstukken is het bestaande beleid omschreven?
Strategische visie Tij van de toekomst 2040 ‘Met het tij mee’, visieverhaal van de gemeente Schouwen-Duiveland Collegeprogramma 2010 - 2014 Raadskalender 2010 - 2014 gemeente Schouwen-Duiveland Notitie Implementatieagenda i-NUP op Schouwen-Duiveland (2011 - 2015) Notitie SCHUP, Schouws Uitvoerings Programma 2009 - 2013 Informatiebeleidsplan 2008 - 2012
Programma 10 Bestuur 75
Thema 1. Bestuur Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling Inzichtelijk is wat we als gemeente doen en waar we het gemeenschapsgeld voor inzetten Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Uitvoering Strategische Visie
X
X
X
X
Zeeuwse strategische agenda / samenwerking met andere gemeenten
X
X
X
X
Gemeenteraadsverkiezingen
X
Raadskalender 2014 - 2018
X
Collegeprogramma 2014 - 2018
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Goed samenspel raad, college, burgemeester en ambtelijke organisatie Programmabegroting, programmarekening en minimaal één tussentijdse rapportage Participatie in samenwerkingsverbanden, zoals de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Vereniging van Zeeuwse Gemeenten, P-10, Stuurgroep IJzendijke en gemeenschappelijke regelingen e.d. (zie paragraaf Verbonden Partijen) Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Programmabegroting In de komende zittingsperiode staan we met de raad stil bij de vraag of de huidige programmaindeling van de begroting nog voldoet. Uitvoeringsprogramma Strategische Visie Ten behoeve van de gemeentelijke verkiezingen in maart 2014 is een overdrachtsdocument opgesteld. Na de verkiezingen en de formatie stellen we een nieuw uitvoeringsprogramma voor de Strategische Visie op voor de totale raadsperiode. Jaarlijks wordt het programma geactualiseerd. De visie zelf wordt elke zittingsperiode van de raad, binnen een jaar na het aantreden van een nieuwe gemeenteraad, herijkt. Ons voornemen is om herijking van de visie en het nieuwe uitvoeringsprogramma gelijk op te laten lopen. Strategische agenda / samenwerking met andere gemeenten Op verschillende vlakken werken we in Zeeland samen. Deze samenwerking krijgt steeds meer handen en voeten. In de brief van minister Plasterk waarin hij de decentralisatieopgaven in het sociale domein aankondigt, werkt de minister ook de in het regeerakkoord opgenomen doelstelling om tot een compacte en transparante overheid te komen, verder uit. Intussen is veel van de uitwerking afgezwakt. Op provinciaal niveau hebben gemeenten, waterschap en provincie uitgesproken meerwaarde te zien in intensivering van de samenwerking, vooral op thematisch en programmatisch gebied, en niet in schaalvergroting van organisaties. De komende periode worden alle bestaande samenwerkingsverbanden op Zeeuwse schaal in
76
beeld gebracht en vindt onderzoek plaats naar het realiseren van congruente samenwerkingsverbanden die leiden tot meer transparantie van bestuur en minder bestuurlijke drukte. Van belang is om de landelijke ontwikkelingen en de ontwikkelingen in het land te volgen. Wij zullen uw raad een notitie aan te bieden om een eigen standpunt als gemeente in te nemen en positie te bepalen in dit complexe vraagstuk. Zeeuwse lobbyist, het Europaloket en de EU-subsidieadviseur Het vertrek van de EU-subsidie was aanleiding om de invulling van deze functie te evalueren. Naar aanleiding van de evaluatie is een voorstel ontwikkeld om tot een Zeeuws subsidieteam op te richten waaraan provincie, waterschap en alle gemeenten deelnemen. Intussen is dit team geformeerd en bevindt het zich thans in de opbouwfase. Doel van deze opzet is op Zeeuwse schaal tot een sterker partnerschap te komen voor oproepen tot subsidieverzoeken in het kader van Europese subsidieprogramma’s. De relatie met Stuurgroep IJzendijke moet nog verder vorm krijgen in 2014. Het vormen van partnerschappen zal programmatisch en thematisch plaatsvinden. Leidraad hierbij is de Strategische Agenda en de agenda’s van de deelnemende organisaties. Naast de Zeeuwse lobbyist in Den Haag is ook de lobbyist in Europa (in dienst van de provincie) vast lid van het subsidieteam. Intensivering van samenwerking Onze gemeente heeft samen met de provincie, Projectbureau Zeeweringen, Rijkswaterstaat en het waterschap de investeringsagenda’s op elkaar afgestemd. Dit heeft geleid tot het realiseren van meerwaarde in projecten, efficiencyvoordelen door het vergroten van de omvang van het werk en het benutten van de mogelijkheden om werk met werk te maken. We hebben het voornemen om in 2014 deze werkwijze verder uit te bouwen door andere (semi)-publieke organisaties te betrekken in deze werkwijze. Provinciale visie De provincie maakt op dit moment een visie voor 2040. Deze visie moet eind 2013 vastgesteld worden. Onze gemeente brengt doelstellingen uit het Tij van de toekomst in. Uit de eerste concepten blijkt dat zowel op het gebied van inhoudelijke doelstellingen als DNA de provinciale en onze gemeentelijke visie goed op elkaar gaan aansluiten. Zittingsperiode 2014 - 2018 De raadsverkiezingen vinden plaats op 19 maart 2014. Voorafgaand hieraan organiseren we een Open Verkiezingsdag. Bij de aanvang van een nieuwe zittingsperiode stelt de gemeenteraad een Raadskalender op, waarin een lijstje met thema’s is opgenomen aan de hand waarvan de raad zelf activiteiten onderneemt en / of opdrachten in de richting van het college van burgemeester en wethouders formuleert. De coalitieonderhandelingen monden naast een voorstel voor de benoeming van wethouders in de regel ook uit in een Collegeprogramma, waarin de ambities van het college van burgemeester en wethouders verwoord zijn.
Wat willen we bereiken - doelstelling Vertrouwen in en betrokkenheid bij het bestuur Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Werkbezoeken aan bedrijven en instellingen
X
X
Aanschaf nieuwe verkiezingsborden
X
X
X
X
Programma 10: Bestuur 77
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Raadsledenspreekuur In- en meespreekrecht bij vergaderingen raadscommissies Bijeenkomst nieuwe inwoners Periodieke open dag ter gelegenheid van raadsverkiezing Audio verslaglegging raads(commissie)vergaderingen Weblog burgemeester Spreekuur collegeleden Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Werkbezoeken Het doel van de werkbezoeken is raadsleden dichter bij maatschappelijke groeperingen te brengen en het verkrijgen van achtergrondinformatie over groeperingen waarmee de gemeente een financiële of bestuurlijke relatie heeft. De bezoeken vinden plaats aan de hand van een voorbereide agenda. Aanschaf nieuwe verkiezingsborden Voor het plakken van verkiezingsposters plaatst de gemeente op 20 locaties aanplakborden. In totaal beschikken we over 40 borden waarvan er 26 aan vervanging toe zijn. De komende jaren gaan we verder met het gefaseerd vervangen en / of aanpassen van deze borden.
Wat willen we bereiken - doelstelling We stimuleren en ondersteunen daarmee goed werkgeverschap van de bedrijven op SchouwenDuiveland (SV) Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Inzetten van mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt
X
X
X
X
X
Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Inzetten mensen met achterstand op de arbeidsmarkt We geven zelf het goede voorbeeld door mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt in te zetten binnen de eigen organisatie.. In 2013 pasten we daarom onze sollicitatiecode aan. Deze is de komende jaren leidend in ons vacaturebeleid. Mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt hebben hierdoor een betere uitgangspositie op het moment dat in de gemeentelijke organisatie een vacature ontstaat. Daarnaast staan we er vanuit ons inkoopbeleid expliciet bij stil of mensen uit deze doelgroep een rol kunnen spelen bij tijdelijke of uit te besteden werkzaamheden, De komende jaren bekijken we of ons personeelsbeleid nog op andere fronten aangepast moet / kan worden.
78
Thema 2. Burgerparticipatie Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling Inwoners, bedrijven en instellingen zijn goed geïnformeerd en hebben voldoende gelegenheid om mee te denken en hun belangen te behartigen Indicatoren
Huidige waarde (2012)
Streefwaarde 2014 2015
Bron 2016
2017
Bezoekers website
104.000
110.000
110.000
110.000
110.000
Registratie webmaster
Pageviews website
835.000
900.000
900.000
900.000
900.000
Registratie webmaster
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramma SV Communicatie in hart van beleid X Bestuur en ambtenaren trainen en ondersteunende in communicatiebewustzijn en woordvoering
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Voorlichting aan en communicatie met burgers, belangengroepen en bestuurlijke gesprekspartners Gemeentepagina in huis-aan-huisblad, persbriefing, gebruiksvriendelijke website We communiceren proactief met de dorps- en stadsraden over zaken die de kernen aangaan. Per kern een collegelid als kernbestuurder Op initiatief van de dorps- en stadraden legt de burgemeester kernbezoeken af. Passende meedenk- en inspraakmogelijkheden voor burgers Regie voor interactieve beleidsvorming en bij de totstandkoming van projecten met een public private partnershipkarakter Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Communicatie in hart van beleid Een overheid is bij voorkeur een communicatieve overheid. Transparante communicatie (dat wil zeggen begrijpelijk en effectief), is een recht van de burger. Wij proberen niet beleid achteraf begrijpelijk te maken, maar zetten in om aan de voorkant direct begrijpelijk beleid te maken. Voorlichting en communicatie verschuiven hiermee naar het hart van het proces van beleidsontwikkeling en beleidsverantwoording. Het gaat hierbij niet alleen om het verstrekken van informatie, maar ook om het consulteren binnen de samenleving en waar mogelijk het aangaan en / of stimuleren van de dialoog tussen gemeente en samenleving. In 2014 zetten we deze in gang gezette lijn voort.
Programma 10: Bestuur 79
Daarnaast krijgt de in 2013 ontwikkelde corporate communicatiestrategie (= organisatiecommunicatie) handen en voeten in de praktijk. Dit omvat de disciplines: Public relations (burgerparticipatie, persplan) Crisiscommunicatie (mede in samenwerking met Veiligheidsregio Zeeland) Corporate advertising Interne communicatie Corporate identity Kabinet en Representatie (mede bepalend voor imago) Vanuit het communicatiebeleid en de corporate communicatiestrategie worden bestuur en ambtenaren ondersteund en getraind in communicatiebewustzijn en woordvoering. Participatie De door de raad ingestelde werkgroep participatie heeft de een tweeledige opdracht: 1. onderzoek doen naar de verbetering van de betrokkenheid van de gemeenteraad bij het voorbereidingsproces van de besluitvorming van de gemeenteraad over beleid en andere zaken. 2. onderzoek doen naar de verbetering en het eenduidiger maken van de participatie van burgers bij het voorbereidingsproces van beleid en overige besluitvorming. Begin 2014 kunnen aan de hand van de voorstellen van de werkgroep besluiten worden genomen over de verbetering van de participatie.
80
Thema 3. Dienstverlening Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken - doelstelling Een goede kwaliteit van dienstverlening aan burgers en bedrijven, aansluitend bij de vraag van de klant Indicatoren
Huidige waarde (2013)
Streefwaarde 2014 2015
Bron 2016
2017
Klanttevredenheid loket
7,7
7,7
7,7
8,0
8,0
Benchmark waarstaatjegemeente? 2011
Klanttevredenheid telefoon
6,2
7
7,5
7,5
7,5
Telefonisch bereikbaarheidsonderzoek Telan 2012
Klanttevredenheid digitaal loket
-
Klanttevredenheid schriftelijke dienstverlening
6,6
6,8
6,8
6,8
6,8
Schriftelijke dienstverlening 2007
Klachten binnen 6 weken afgehandeld
57%
80%
80%
80%
80%
Jaarverslag klachtencoördinator
Meldingen Servicelijn binnen 2 dagen opgepakt
79%
85%
100%
100%
100%
Registratie OW
Bezwaarschriften binnen 18 weken (wettelijke termijn van 12 weken, gerekend vanaf de dag na die waarop de termijn (6 weken) voor het indienen van het bezwaarschrift is verstreken) afgehandeld
96%
100%
100%
100%
100%
Jaarverslag commissie bezwaarschriften
Digitale producten
22
25
30
35
35
Website
Benchmark publiekszaken 2009
Programma 10: Bestuur 81
Wat gaan we daarvoor doen - nieuw beleid of intensivering bestaand beleid Activiteit 2014 2015 2016 2017 Is opgenomen in het uitvoeringsprogramm a SV Uitvoering van i-NUP en SCHUP en verdere verbetering van de gemeentelijke dienstverlening
X
X
X
X
Uitbreiden van het kwaliteitshandvest (Servicecode) Schouwen-Duiveland
X
X
X
X
Periodieke meting dienstverlening
X
Doorontwikkelen website
X
X
Wat doen we hiervoor nu al - bestaand beleid dat bijdraagt aan de doelstelling Verdere verbetering van de afhandeling van brieven en e-mail Verdere afname van de administratieve lasten voor bedrijven en burgers Blijven investeren in een klantgerichte houding van onze medewerkers Inzet mediation in voorkomend geval Toelichting op activiteiten nieuw beleid of intensivering bestaand beleid: Dienstverlening algemeen In onze organisatievisie staat de mens centraal. In 2018 willen wij dat de samenleving ons ziet als een volwaardige partner, die verbinding aanbrengt tussen partijen en bij vraagstukken een evenwicht vindt tussen loslaten en ondersteunen. Inwoners, ondernemers, partners en gasten krijgen zodoende de ruimte en handvatten om waar mogelijk hun plannen en wensen zelf te realiseren. Om deze stip op de horizon te bereiken stellen we in 2014 een uitvoeringsprogramma organisatieontwikkeling vast. Verbetering van de dienstverlening aan de burgers, ondernemers en bezoekers maakt hier een belangrijk onderdeel van uit Duidelijk is dat onze medewerker de belangrijkste factor in het verbeteren van onze dienstverlening is. We blijven hier vanuit het uitvoeringsprogramma organisatieontwikkeling op investeren. Uitvoering van het i- NUP In november 2011 presenteerden het Rijk, de VNG en KING de ‘opvolger’ van het NUP (Nationaal Uitvoerings Programma e-dienstverlening), het programma ‘Operatie NUP’ inclusief een implementatieagenda (i-NUP). Dit programma wil de dienstverlening aan burgers en bedrijven een extra impuls geven. De implementatieagenda loopt van 2011 tot 2015. Om de uitvoering van dit Programma te stimuleren kregen wij gedurende 4 jaar € 53.500 (via het kasschuifsysteem). Belangrijk onderdeel van e-dienstverlening is het implementeren en beheren van basisregistraties en het koppelen van deze registraties aan elkaar en andere applicaties. In 2012 besteden we vooral aandacht aan de koppeling van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen aan de toekomstige basisregistratie Wet Waardering Onroerende zaken (WOZ), de implementatie van de Basisregistratie Personen (BPR), de Webrichtlijnen en de implementatie van de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT).
82
Uitvoering van het SCHUP In ons eigen Schouws Uitvoeringsprogramma (SCHUP) brachten wij (digitale) activiteiten onder die niet tot het NUP behoren. Soms gaat het om wettelijke taken, in andere gevallen hebben we de keuze of, en zo ja wanneer en hoe, we de activiteit oppakken. We zijn nu bezig met activiteiten die bijdragen aan verbetering van onze bedrijfsvoering en dienstverlening, zoals het zaakgericht werken, het werken op afspraak en het plaatsen van beleidsregels op internet. In 2014 implementeren we een zaaksysteem. Het dienstverleningsconcept Antwoord De Organisatievisie is klaar. Een van de volgende activiteiten is de opstelling van een dienstverleningsconcept welke aangeeft hoe we onze dienstverlening inrichten en vanuit welke doelstellingen we dat doen. Op dit moment schrijven we aan de bestuursopdracht. Intussen startte het project zaakgericht werken, gericht op het digitaal inrichten van onze werkprocessen vanuit het klantperspectief. Hiermee leggen we een basis voor andere aspecten van de doorontwikkeling van onze dienstverlening, zoals een frontoffice (het ‘oude’ Klant Contact Centrum (KCC)) en e-dienstverlening. Servicecode Schouwen-Duiveland (Kwaliteitshandvest) Begin 2012 introduceerden we intern ons eerste Kwaliteitshandvest. Dit handvest geeft aan wat burgers, bedrijven en instellingen van de gemeente mogen verwachten. Het handvest bevat o.a. informatie over de maximale wachttijd aan het loket, de levertijd van producten en de afhandelingduur van brieven en e-mails. Uit een onderzoek met mystery-guests door buro Daadkracht bleek dat onze dienstverlening op 2 punten beter moet: de telefonische bereikbaarheid van medewerkers ná het centrale nummer en de afhandeling van e-mails. De uitkomsten gaven aan dat er nog flink wat te verbeteren was. De organisatie ging aan de slag met de telefonische bereikbaarheid. Eind 2012 lieten we opnieuw door een extern buro Telan onze telefonische bereikbaarheid meten. Op basis van de uitkomsten van de laatste meting brachten we ons Kwaliteitshandvest medio 2013 naar buiten door plaatsing op de website. Meten van de klanttevredenheid In 2014 meten wij opnieuw de gehele klanttevredenheid en streven wij naar een waardering 7,7. Wij willen dit bereiken door o.a. de introductie van het werken op afspraak, het gebruik van gegevens uit gekoppelde basisregistraties en de doorontwikkeling van de website. Zoals vermeldt verrichtte Telan voor ons een telefonisch bereikbaarheidsonderzoek. Meer dan 600 telefonische contacten vonden plaats naar de telefooncentrale en afdelingen waarbij de kwantitatieve en kwalitatieve aspecten werden geregistreerd. Ons totaalresultaat leverde het cijfer 6,2 op. Dat ligt boven het gemiddelde van gemeentelijke organisaties (5,7). Vooral op het nakomen van terugbelbeloftes en het gebruik van meldteksten is verbetering noodzakelijk. Afdelingen maakten afspraken hoe zij hun bereikbaarheid en telefoongedrag verbeteren. Omdat dit onderzoek op een andere wijze plaatsvond dan de benchmark in 2009 is het cijfer niet vergelijkbaar met de eerdere meting. Eind 2013 meten wij opnieuw (en op dezelfde manier) zodat een vergelijking met dit onderzoek mogelijk is. Het streefcijfer is een 7. Tijdens de benchmark Publiekszaken in 2009 werd ook de tevredenheid over onze digitale dienstverlening gemeten. Omdat het aantal respondenten onder de noodzakelijke ondergrens bleef, waren de resultaten niet valide en werden die niet uitgewerkt in een cijfer. Om de klanttevredenheid van ons digitaal loket te meten, houden we nog in 2013 een nulmeting. Op basis van de uitkomsten bepalen wij de streefwaarden. Doorontwikkeling website In 2014 vernieuwen we onze website. Een strategisch plan gebaseerd op alle huidige en toekomstige wensen die voortvloeien uit de organisatievisie, vormt hiervoor de basis. In 2015 is deze nieuwe site operationeel.
Programma 10: Bestuur 83
Documentscanner Ter voorkoming van fraude (en daaruit volgende schade bijvoorbeeld het aanspraak maken op voorzieningen) controleren we met hulp van deze scanner alle reisdocumenten, rijbewijzen en ID-bewijzen geautomatiseerd op echtheidskenmerken. Ook de afdeling WIZ maakt van de scanner gebruik. Er zijn het afgelopen jaar geen onrechtmatigheden ontdekt. Afhandeling van brieven en e-mail In ons Kwaliteitshandvest staan afspraken over de afhandelingduur en -wijze van brieven en emails. Burger en bedrijf kunnen ons hierop aanspreken. Reduceren administratieve lasten Hieronder valt de tijd en kosten die burgers, bedrijven en medeoverheden kwijt zijn om aan de informatieverplichtingen van de overheid te voldoen. Wij blijven zoeken naar mogelijkheden om de lasten te verminderen, bijvoorbeeld door gegevens waarover we al beschikken niet meer te vragen en indieningvereisten voor de aanvraag van vergunningen, ontheffingen en toestemmingen te beperken. Overname werkzaamheden gevonden en verloren voorwerpen Eind 2012 namen wij de taak ‘gevonden en verloren voorwerpen’ over van de politie. Wij registreren en bewaren gevonden en verloren voorwerpen en proberen die bij de rechtmatige eigenaren terug te bezorgen.
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Totaal lasten programma Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves Geraamd resultaat
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
3.259 561
3.438 608
3.476 614
3.390 614
3.401 614
3.357 614
-2.698
-2.830
-2.862
-2.776
-2.787
-2.743
-586
191
133
63
43
30
-3.284
-2.639
-2.729
-2.713
-2.744
-2.713
84
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Algemeen In de programma’s worden inkomsten opgenomen en toegelicht die een direct verband hebben met die programma’s. Binnen onze gemeente komen inkomsten voor welke niet aan een programma zijn toe te rekenen. Conform het Besluit Begroting en Verantwoording worden deze in een afzonderlijk hoofdstuk gepresenteerd, inclusief de centraal geraamde post voor onvoorziene uitgaven.
Lokale heffingen De volgende belastingen worden verantwoord onder de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien: Onroerende zaakbelastingen Hondenbelasting Forensenbelasting Toeristenbelasting Precariobelasting Tot de algemene dekkingsmiddelen behoren niet de rioolrechten en de afvalstoffenheffing, omdat deze een vastgesteld bestedingsdoel hebben. Voor een toelichting op de lokale heffingen verwijzen we naar de gelijknamige paragraaf.
Algemene uitkering uit het gemeentefonds Voor meer informatie verwijzen we u naar het raadsvoorstel bij de septembercirculaire 2013 en de paragraaf weerstandsvermogen.
Dividend De gemeente bezit aandelen in diverse naamloze vennootschappen, welke jaarlijks dividend uitkeren. De hoogte van deze dividendopbrengsten is afhankelijk van het bedrijfseconomische resultaat van de betreffende naamloze vennootschappen. Zie de paragraaf Verbonden Partijen voor de dividenduitkeringen. De dividendopbrengst van Delta NV wordt verantwoord onder programma 3.
Financieringsfunctie Onder de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien wordt de bespaarde rente geraamd. Dit is de rente die wordt gerekend over de eigen financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen). De bespaarde rente vormt een structurele inkomstenpost in de begroting.
Onvoorzien Voor het opvangen van niet voorziene calamiteiten is in de begroting een structureel bedrag voor onvoorziene uitgaven opgenomen. De zaken die ten laste van de post onvoorziene uitgaven komen, moeten voldoen aan de criteria onvoorzienbaar, onvermijdbaar en onuitstelbaar. De post onvoorzien wordt slechts belast met eenmalige tegenvallers. Structurele knelpunten in de begrotingsuitvoering moeten op structurele wijze door lastenverlaging of inkomstenverhoging worden opgelost.
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 85
Overige lasten en baten Hieronder vallen onder andere: Uitgaven in het kader van het onderhoudsprogramma gebouwen Stelposten voor nog niet functioneel geraamde bedragen die zijn geoormerkt via gemeentefondscirculaires Stelpost voor loon-, prijs- en belastingstijgingen vanaf 2014 Nog niet verdeeld bedrag voor inhuur van derden Uitgaven van de ondernemingsraad Uitgaven aan voormalig personeel Nog niet verdeelde uren van (hulp)kostenplaatsen.
Wat mag het kosten? bedragen x € 1.000
Rekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
1.005 0 2.997
1.028 84 2.014
1.025 180 2.115
1.025 180 2.435
1.025 180 2.393
1.025 180 2.426
Lokale heffingen Onvoorzien Overige lasten Totaal lasten programma Lokale heffingen Algemene uitkering Dividend & rente Financieringsfunctie Overige baten Totaal baten programma Geraamd totaal saldo baten en lasten Mutaties in reserves
4.002
3.126
3.320
3.640
3.598
3.631
14.030 33.910 46 2.984 300
14.006 32.687 37 2.713 106
14.264 34.173 29 1.586 114
14.281 37.380 29 1.586 111
14.281 37.308 29 1.586 109
14.281 37.109 29 1.586 112
51.270
49.549
50.166
53.387
53.313
53.117
47.268
46.423
46.846
49.747
49.715
49.486
-1.803
2.219
663
434
0
0
Geraamd resultaat
45.465
48.642
47.509
50.181
49.715
49.486
86
1
Paragraaf Lokale heffingen 1.1
Algemeen
In de paragraaf lokale heffingen wordt inzicht gegeven in de opbrengsten die met heffingen worden gegenereerd en de lastendruk die wordt veroorzaakt door deze heffingen. Dit inzicht is van belang, omdat deze heffingen veelal de enige mogelijkheid vormen om (aanvullende) wensen te kunnen dekken. Daarbij werkt informatie over de hoogte van heffingen in vergelijkbare gemeenten verhelderend.
1.2
Gemeentelijk beleid 2014 - 2017
De gemeente Schouwen-Duiveland kent de volgende heffingen (belastingen en rechten): onroerende-zaakbelastingen (OZB) afvalstoffenheffingen / reinigingsrechten rioolheffingen hondenbelasting forensenbelasting (water)toeristenbelasting parkeerbelasting precariobelasting De eerste vier heffingen worden per belastingplichtige zoveel mogelijk verzameld op één aanslagbiljet. Uitgegaan wordt van een dagtekening voor de eerste aanslagrun (kohier) rond eind februari 2014. De overige belastingen worden opgelegd via aparte kohieren. Parkeerbelasting kent een aparte werkwijze. Naast de hierboven genoemde heffingen worden ook nog leges en andere rechten geheven. Deze zijn gekoppeld aan door de gemeente te leveren diensten, zoals de afgifte van een paspoort of rijbewijs. Het gaat om de hierna genoemde rechten: leges lijkbezorgingrechten marktgelden scheepvaartrechten Het beleid voor lokale heffingen is gebaseerd op het Collegeprogramma Realisme en Respect waarin is opgenomen dat uiterst terughoudend moet worden omgegaan met het toepassen van lastenverhogingen. Het beleid voor 2014 voor de lokale heffingen is gebaseerd op de Kadernota 2014 - 2017. Hier besloot u uit te gaan van een procentuele stijging van de tarieven voor belastingen en rechten van 1,75 voor 2014 en 1,5 voor de jaren daarna. Dit op basis van verwachte loon- en prijsstijgingen. Wij deelden u daarbij mee dat indien nodig deze percentages bijgesteld konden worden naar aanleiding van de mei-/junicirculaire van het gemeentefonds. De betreffende circulaire geeft echter geen aanleiding tot bijstelling. In de begrotingsraad van 14 november 2013 leggen wij de eerste tranche van het pakket belastingmaatregelen aan u voor. Dit ter doorvoering in de onderscheidene belastingverordeningen. In uw vergadering van 19 december 2013 bieden wij u dan de tweede tranche aan. Deze heeft vooral betrekking op de tarieven in de verordeningen onroerendezaakbelastingen en forensenbelasting na gereedkomen van de herwaardering in het kader van de Wet WOZ.
87
1.3
Geraamde inkomsten
Voor 2014 ramen wij de volgende inkomsten voor de belangrijkste lokale heffingen. Het bedrag begroot per inwoner is de opbrengst per inwoner. Dit zijn niet de lasten per inwoner omdat een deel door buitengemeentelijke belastingplichtigen wordt betaald. Belastingopbrengsten In hele euro (€)
Onroerende-zaakbelastingen Afvalstoffenheffing / Reinigingsrecht Bonusuitkering
werkelijke opbrengst belastingjaar 2012
begrote opbrengst 2013
begrote opbrengst 20141
begroot per inwoner 20131
begroot per inwoner 20141
7.006.596
7.016.234
7.185.823
205
211
4.699.667 -1.634.000
5.114.442 -1.217.775
4.878.273 -730.665
150 -35
143 -21
Rioolheffingen
4.897.382
5.164.404
5.513.125
151
162
Hondenbelasting Landtoeristenbelasting Watertoeristenbelasting Forensenbelasting
180.548 4.346.833 184.226 1.726.288
184.998 4.560.060 194.833 1.729.746
188.235 4.653.941 198.243 1.787.489
5 133 6 51
6 136 6 53
Parkeergelden / parkeervergunningen
1.539.269
1.705.981
1.695.643
50
50
260.853
246.772
251.091
7
7
23.207.662
24.699.695
25.621.198
723
753
Precariobelasting Totaal: 1) uitgaande van 34.042 inwoners per 1 januari 2014
In meerjarig perspectief zien de geraamde belastingopbrengsten er als volgt uit. Belastingopbrengsten In hele euro (€)1
begroot 2014
begroot 2015 begroot 2016 begroot 2017
Onroerende-zaakbelastingen Afvalstoffenheffing / Reinigingsrecht Bonusuitkering
7.185.823
7.293.863
7.403.523
7.514.827
4.878.273 -730.665
4.951.447 n.v.t
5.025.718 n.v.t.
5.101.105 n.v.t.
Rioolheffingen
5.513.125
5.844.929
6.196.972
6.570.679
Hondenbelasting Landtoeristenbelasting Watertoeristenbelasting Forensenbelasting
188.235 4.653.941 198.243 1.787.489
191.059 4.723.539 201.217 1.814.301
193.924 4.794.181 204.235 1.841.516
196.833 4.865.882 207.298 1.869.139
Parkeergelden / parkeervergunningen
1.695.643
1.702.500
1.709.458
1.716.522
251.091
254.857
258.680
262.560
25.621.198
26.977.712
27.628.207
28.304.845
Precariobelasting Totaal:
1.4
Beleidsvoornemens per heffing
In dit onderdeel geven wij een toelichting op de belangrijkste (tarief)aanpassingen voor de begrotingscyclus 2014 - 2017. Waar dit volgens ons een meerwaarde heeft, geven wij u een korte terugblik. Hieronder allereerst een tabel met de ontwikkeling van de belangrijkste belastingtarieven.
88
Tarieven in hele euro (€) Afvalstoffenheffing - 140 liter rolemmer of tot en met twee personen - 240 liter rolemmer of meer dan twee personen Bonusuitkering Rioolrechten - Zakelijk recht (per eigendom) - Gebruiker + per m3 boven 200m3) Onroerende-zaakbelastingen - Zakelijk recht woningen - Zakelijk recht niet-woningen - Gebruik niet-woningen Hondenbelasting - Eerste hond - Volgende hond Forensenbelasting - economische waarde <= € 55.400 - economische waarde > € 55.400
2012
2013
2014
240,60 297,60 100,00 -/-
245,40 302,40 75,00 -/-
249,60 306,60 45,00 -/-
162,30 18,00 1,80
173,39 18,00 1,91
185,17 18,00 2,03
0,1192% 0,1260% 0,1073%
0,1242% 0,1186% 0,1009%
0,1263% 0,1206% 0,1026%
53,10 77,70
54,00 79,05
54,95 80,40
211,35 79,88+ 0,2462%
- economische waarde <= € 51.600 - economische waarde > € 51.600
215,45 81,50+ 0,2596%
- economische waarde <= € 54.200 - economische waarde > € 54.200 (Water)toeristenbelasting p.p.p.n. A-forfait B-forfait Voorseizoenarragement Verleng voorseizoenarrangement Naseizoenarrangement Maandarrangement Winterarrangement
219,55 82,82 0,2549% 1,03 195,70 309,00 77,66 104,44 34,60 25,95 34,60
1,05 199,50 315,00 79,17 106,47 35,28 26,46 35,28
1,07 203,30 321,00 80,68 108,50 35,95 26,96 35,95
Onroerende-zaakbelastingen (OZB) De OZB kent een eigenaren- en gebruikersbelasting. De eigenarenbelasting wordt opgelegd aan degene die het genot heeft krachtens zakelijk recht, volgens de vermelding in de Basisregistratie Kadaster, van een onroerende zaak (zoals een woning of een bedrijf) op 1 januari 2014. De gebruikersbelasting wordt opgelegd aan degene die op 1 januari 2014 een onroerende zaak - niet in hoofdzaak tot woning dienende - gebruikt of er over beschikt. Er bestaat geen mogelijkheid tot ontheffing in geval van wijzigingen gedurende het belastingjaar. De gemeente kent een zogenaamde tariefdifferentiatie, dat wil zeggen dat wij verschillende tarieven hanteren voor woningen en niet-woningen. Areaaluitbreiding Vanwege de gevolgen die de financiële crisis heeft op zowel de woningmarkt als voor bedrijfspanden vinden wij het niet opportuun om voor de komende jaren meeropbrengsten als gevolg van areaaluitbreiding te begroten. Hoewel wij inschatten dat het vrij gering is, zal natuurlijk wel sprake zijn van areaaluitbreiding. Meeropbrengsten als gevolg hiervan melden wij u achteraf bij een tussentijdse rapportage of de jaarrekening. Macronorm 2014 Ter voorkoming van een onevenredige stijging van de collectieve lastendruk is landelijk de macronorm ingesteld voor de OZB. Deze geeft de (totale) landelijke maximale opbrengststijging aan voor een bepaald jaar. De macronorm voor het begrotingsjaar 2014 is vastgesteld op 2,45%. Dit is het percentage na correctie voor overschrijding van de macronorm in 2012 en 2013. De opbrengststijging voor 2014 bedraagt voor onze gemeente 1,75%. Hiermee blijft onze gemeente in 2014 onder de macronorm.
89
Op overschrijding van de macronorm staat overigens geen sanctie voor individuele gemeenten. Naar aanleiding van overschrijding van de macronorm in voorgaande jaren wordt de macronorm als instrument om de lokale lasten beheersbaar te houden, inmiddels wel geëvalueerd. Herwaardering WOZ In het kader van de Wet WOZ vindt er jaarlijks een herwaardering plaats waarmee de waarde van onroerende zaken in de gemeente wordt vastgesteld. De WOZ-waarde dient onder andere als heffingsgrondslag voor de OZB. Voor het belastingjaar 2014 is de herwaardering WOZ in volle gang. De definitieve OZB-tarieven voor 2014 kunnen wij u daarom nog niet voorleggen. In de raadsvergadering van 14 november 2013 leggen wij u de voorlopige tarieven voor 2014 voor. Na het gereedkomen van de herwaardering WOZ kunt u de tarieven in de raadsvergadering van 19 december 2013 definitief vaststellen. Naar verwachting dalen ook voor het belastingjaar 2014 de WOZ-waarden. Daling van WOZwaarden heeft tot gevolg dat de OZB-tarieven ook bij een gelijkblijvende opbrengst stijgen. Nu u hebt besloten tot trendmatige verhoging van de opbrengst met 1,75%, betekent dit een extra stijging van de tarieven voor 2014. De afgelopen jaren was sprake van een uiteenlopende waardeontwikkeling tussen woningen en niet-woningen. Is dat voor 2014 ook het geval, dan stellen wij u voor de OZB-tarieven voor deze categorieën analoog bij te stellen aan de hand van die waardeontwikkeling. Ontwikkeling aanslag OZB-woningen In de onderstaande tabel treft u een overzicht waarin u kunt aflezen hoe de aanslag OZB, voor een woning met een gemiddelde WOZ-waarde, zich de afgelopen 6 jaar heeft ontwikkeld. Jaar
2008 2009 2010 2011 2012 2013
Waardeontwikkeling
Woning met gemiddelde
woningen
WOZ-waarde
n.v.t. 3,0% -1% -4,7% -4,4% -3,5%
€ 242.000 € 249.260 € 246.767 € 235.169 € 224.821 € 216.952
Tarief
Aanslag OZB
Procentuele stijging aanslag OZB
0,0948% 0,0950% 0,0979% 0,1114% 0,1192% 0,1242%
€ 229,00 € 236,00 € 241,00 € 261,00 € 267,00 € 269,00
n.v.t. 3,1% 2,1% 8,3% 2,3% 0,8%
Hondenbelasting De belasting wordt opgelegd aan de houder van één of meer honden binnen de gemeente. Geheven wordt naar het aantal honden dat wordt gehouden. In enkele gevallen wordt het houden van honden niet belast, zoals voor het houden van blindengeleidehonden. Om het bestand juist en volledig te houden, voeren wij controles uit. Gemiddeld één maal in de tien jaar vindt op elk adres binnen de gemeente een controle aan huis plaats. Deze controles worden uitgevoerd door gemeentelijke controleurs in de voor hen ‘rustigere’ periodes, dus buiten het hoogseizoen. Behalve de inflatoire wijziging opteren wij verder niet voor wijzigingen voor 2014. Toeristenbelasting Toeristenbelasting is een directe belasting die geheven wordt voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente. Dit tegen vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als ingezetene in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente zijn opgenomen. De belastingplichtige is degene die gelegenheid biedt tot verblijf in hem ter beschikking staande ruimten dan wel op hem ter beschikking staande terreinen. De opbrengst van de toeristenbelasting (inclusief watertoeristenbelasting) is belangrijk voor onze gemeente; wij ramen voor 2014 een opbrengst van 4,8 miljoen. Om het “product toerisme” in stand te houden worden ook kosten gemaakt en legt toerisme een extra druk op gemeentelijke voorzieningen. Behalve de opbrengsten en het kostenaspect heeft toerisme ook
90
andere effecten op onze gemeenschap. Hierbij kan gedacht worden aan de extra omzet voor horeca, winkels, bedrijven en de daaruit voortvloeiende werkgelegenheid en vergroting van de naamsbekendheid van onze gemeente. Beleid toeristenbelasting Voor het begrotingsjaar 2014 gaan wij uit van een tarief per overnachting van € 1,07. Het tarief van 2013 van € 1,05 is verhoogd met 1,75%. De uitkomst daarvan € 1,068, is conform consistent financieel beleid rekenkundig afgerond naar boven. Het afrondingsverschil ter hoogte van circa € 14.080, komt conform raadsbesluit van 8 november 2012 ten goede aan de algemene middelen. Overleg over tarief met recreatiesector Zoals ook voor het tarief 2013 gesteld, is de recreatiesector geen voorstander van verhoging van het tarief. Met de sector is besproken dat conform consistent financieel beleid de (gebruikelijke) indexering ook op de toeristenbelasting voor 2014 wordt toegepast. Forensenbelasting De forensenbelasting wordt opgelegd aan natuurlijke personen die geen hoofdverblijf in de gemeente hebben en die meer dan 90 dagen een gemeubileerde woning beschikbaar houden voor zichzelf of hun gezin. De aanslagen forensenbelasting worden niet opgelegd bij het eerste kohier, eind februari. Dit omdat van deze belasting het belastbare feit (het 90 dagen in het belastingjaar beschikbaar hebben van een gemeubileerde woning) eerst moet hebben plaatsgevonden alvorens overgegaan kan worden tot het opleggen van de belastingaanslag. Vandaar dat het eerste kohier forensenbelasting eind juni de deur uit gaat. In geval van verhuur worden de aanslagen pas na afloop van het belastingjaar opgelegd. Dit omdat niet lopende het belastingjaar ambtelijk al over informatie wordt beschikt of een woning 90 dagen ter beschikking is gehouden. Wijzigingen Bij het vaststellen van de verordening forensenbelasting 2006 is besloten het lagere basisforfait toeristenbelasting zonder de extra korting ook voor de forensenbelasting te laten gelden. Voor het vaststellen van het basisbedrag forensenbelasting 2014 is daarom uitgegaan van het basisforfait van de toeristenbelasting 2014, zijnde 2,7 personen X 76 overnachtingen X € 1,07, echter zonder rekening te houden met de korting van circa 8%. Dit basisbedrag bedraagt afgerond € 219,55, een verhoging van 1,9% ten opzichte van 2013. Verder zijn de tarieven voor 2014 gemiddeld zodanig aangepast dat voor een woning met een gemiddelde WOZ-waarde van € 216.000, 1,75% meer betaald moet worden. Na het gereedkomen van de herwaardering WOZ stellen wij u in de raadsvergadering van 19 december 2013 voor, om via een wijziging van de tarieven, de opbrengst forensenbelasting budgettair neutraal te laten verlopen. Parkeerbelasting Dit is een belasting, verschuldigd voor het parkeren van voertuigen op bepaalde plaatsen; tevens valt het vergunning- / belanghebbenden parkeren hieronder. Het overschot op het product parkeren komt ten bate van het Mobiliteitsfonds. Belangrijk argument voor het heffen van parkeerbelastingen met de bijbehorende tariefstructuur is de regulering van verkeersstromen. Voor 2010 besloot u de parkeertarieven te verhogen en vanaf die tijd niet voor een bepaalde periode te bevriezen, maar van jaar tot jaar te beoordelen. Sinds enige tijd verrichten wij onderzoek naar de mogelijkheid tot invoering van real-time parkeren (betaling parkeergeld achteraf, naar gebruik), wat een nieuwe herziening noodzakelijk kan maken. Op voorhand gaan wij er vanuit dat er geen nadelig saldo is, omdat men real-time gaat betalen. Van groter belang is het sturende effect van de parkeertarieven. Als het sturend effect wegebt, is het noodzakelijk de tarieven te herzien. Dit wordt van jaar tot jaar bekeken.
91
Evenals 2012 en 2013 opteren wij voor 2014 ook niet voor wijzingen van de parkeertarieven en tarievenstructuur. Voor wat betreft de tarieven voor parkeervergunningen is voor 2014 uitgegaan van 1,75% inflatiecorrectie Precariobelasting Deze belasting wordt geheven voor het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Input voor deze heffing is de vergunningverlening vanuit de afdeling Recreatie, Economie en Bijzondere wetten. Daarnaast worden controles ‘in het veld’ uitgevoerd door gemeentelijke controleurs. Behalve de inflatoire wijziging opteren wij verder niet voor wijzigingen voor 2014. Rioolheffing Sinds 1 januari 2010 hanteren wij de rioolheffing. Gemeenten kunnen kiezen voor één heffing voor alle drie de gemeentelijke watertaken, of voor twee heffingen, waarvan één voor het afvalwater en één voor het hemel- en grondwater. Omdat het onderbouwen van kosten voor de verschillende watertaken zeer complex en nagenoeg ondoenlijk is, is gekozen voor één heffing voor alle watertaken. De rioolheffing heeft het karakter van een bestemmingsheffing. Wij kunnen de kosten verhalen die we maken voor het nakomen van de zorgplichten voor afval-, hemel- en grondwater. Als uitgangspunt hanteren wij volledige kostendekking. Dit betekent, dat alle kosten die direct of indirect met deze heffing te maken hebben, worden doorberekend in de tarieven. Via een door u ingestelde bestemmingsreserve riolering wordt dit uitgangspunt in de praktijk geëffectueerd. De rioolheffing wordt geheven van: degene die zakelijk gerechtigde is van een perceel dat direct of indirect is aangesloten op de gemeentelijke riolering (eigenarendeel); degene die gebruiker is van een perceel dat direct of indirect is aangesloten op de gemeentelijke riolering (gebruikersdeel). Het is overigens geen wettelijke verplichting zowel van de eigenaar als de gebruiker te heffen, één van de twee is ook toegestaan. Volgens de Wet Milieubeheer is iedere gemeente verplicht een door het gemeentebestuur vastgesteld gemeentelijk rioleringsplan (GRP) te hebben. Daarnaast is er vanuit de Wet Gemeentelijke Watertaken een verplichting om een verbreed GRP (vGRP) vast te stellen. Op 25 februari 2010 stelde u het vGRP 2010 - 2014 vast. Het onderliggende kostendekkingsplan is doorgerekend op basis van het beleid uit het GRP 2005 - 2009. U koos voor een scenario van een stijging van het tarief in 10 jaar naar een kostendekkend niveau. Hierdoor stijgt het tarief naar € 290,72 (€ 272,27 + € 18) in 2020. Rekening houdend met het in het vGRP gehanteerde inflatiepercentage van 2,5 impliceert het voorgaande de volgende tarieven voor de komende jaren: Tarieven in hele euro (€) - Zakelijk recht (per eigendom, geïndexeerd) - Gebruiker 3 3 + per m boven 200m , geïndexeerd
2014 185,17 18,00 2,03
2015 197,67 18,00 2,15
2016 210,95 18,00 2,28
2017 225,03 18,00 2,43
Ter toelichting merken wij op dat het vaste deel van de gebruikersheffing niet wordt geïndexeerd. De gebruikersheffing voor het afvoeren van meer dan 200 kubieke meter afvalwater bedraagt 1% van het oorspronkelijke tarief eigenarenheffing. Hierbij wordt dus geen rekening gehouden met het in 2010 ingestelde basisbedrag van € 18,00. In 2014 wordt een nieuw vGRP opgesteld, waarbij het beleid voor de komende vijf jaar wordt vastgesteld. In dit nieuw vGRP wordt de financiële berekening opnieuw opgesteld. Aan de hand van die herberekening wordt ook de hoogte van de rioolheffing voor de komende jaren opnieuw vastgesteld.
92
Afvalstoffenheffing / reinigingsrechten De gemeente heeft de wettelijke plicht tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen binnen haar grondgebied (Wet milieubeheer). De gemeente kan, ter bestrijding van de kosten die verbonden zijn aan de verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen, een heffing instellen, alleen van burgers, voor ieder perceel (woning) waarvoor de gemeente verplicht is om huishoudelijke afvalstoffen in te zamelen. Onze gemeente kent voor de afvalstoffenheffing twee tarieven, namelijk een tarief bij gebruik door één of twee personen en een tarief bij gebruik door meer dan twee personen; dit geldt alleen voor het inzamelen via zakken of ondergrondse afvalinzameling. De andere aansluitingen vinden plaats via een gedifferentieerd tarief gebaseerd op de inhoud van de inzamelcontainer (140 liter of 240 liter). Het inzamelen van de niet-huishoudelijke afvalstoffen (kantoren-, winkel- en dienstenafval) wordt eveneens door de gemeente verzorgd; de kosten hiervan worden verhaald via reinigingsrechten. Bedrijven hebben hierbij, in tegenstelling tot particulieren bij de afvalstoffenheffing, de keuze om dit via de gemeente te doen of via een marktpartij. Wijzigingen Bij de bepaling van tarieven voor 2014 is rekening gehouden met: uw besluiten van 11 november 2010 naar aanleiding van een onderzoek naar de kostendekkendheid Reiniging; het in de Kadernota opgenomen besluit voor de tarieven afvalstoffenheffing dezelfde percentages inflatoire stijgingen te hanteren als de overige belastingen en retributies; het raadsbesluit van 9 november 2006 tot handhaven van het verschil van € 57 tussen het hoge en het lage tarief, om de evenwichtige verdeling van de kosten voor verschillende gebruikers in stand te houden. Dit wordt bereikt door in plaats van een de inflatoire stijging van 1,75% voor 2014 en 1,5% voor de jaren daarna het lage tarief met gemiddeld 1,8% omhoog te brengen en het hoge tarief met gemiddeld 1,4%. De tarieven voor de jaren 2013 tot en met 2017 worden daarmee als volgt, waarbij bij de uitkomst rekening mee is gehouden dat het bedrag deelbaar moet zijn door 12 (maanden). Tarieven in hele euro (€) - 140 liter rolemmer of tot en met twee personen - 240 liter rolemmer of meer dan twee personen
2014 249,60 306,60
2015 253,80 310,80
2016 258,12 315,12
2017 262,20 319,20
Voor het jaar 2014 worden de overige tarieven afvalstoffenheffing en reinigingsrechten aan de hand van de inflatoire correctie met1,75% aangepast. Hierbij is rekening gehouden met uw besluit van 1 maart 2012. Om te kunnen concurreren met particuliere afvalinzamelaars is toen een groot aantal maatstaven en tarieven uit de betreffende belastingverordening gehaald. Bonusuitkering Onderdeel van het onderzoek naar de kostendekkendheid was de aframing van de egalisatievoorziening vuilverwerking en voorziening nazorg stortplaats. U besloot daarbij huishoudens in de jaren 2011 tot en met 2014 een bonusuitkering te verstrekken, deze uit te keren aan de belastingplichtige voor de afvalstoffenheffing op 1 januari van het betreffende jaar en daarbij uit te gaan van de volgende bedragen. Bedrag in hele euro (€) Bonusuitkering
2011
2012
2013
2014
115,00 -/-
100,00 -/-
75,00 -/-
45,00 -/-
93
1.5
Kostendekkendheidsonderzoeken
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft met de rijksoverheid afgesproken dat de kostenonderbouwing van gemeentelijke heffingen transparanter moet worden. De VNG heeft daarom enkele modellen ontwikkeld waarmee gemeenten tot een transparante kostenonderbouwing kunnen komen. Op dit moment zijn de hierna genoemde modellen kostenonderbouwing beschikbaar: lijkbezorgingrechten rioolheffing afvalstoffenheffing leges omgevingsvergunning leges algemene dienstverlening (in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Burgerzaken (NVVB) Planning In 2012 is een aanvang gemaakt met het onderzoek naar de kostendekkendheid van heffingen in onze gemeente. Wij zijn begonnen met de kostenonderbouwing voor de leges. Dit project is opgestart met het model van de VNG, maar dat model bleek niet goed toepasbaar in onze gemeente. Wij hebben daarom een eigen model ontwikkeld, het “model Schouwen-Duiveland”. De kennis en ervaring die hiermee is opgedaan, gebruiken wij om de komende jaren kostendekkendheidsonderzoeken te doen naar andere heffingen in onze gemeente. Soort recht / heffing
Start project kostendekkendheid 2012 2013 2014 2014 2014 2015
Leges Lijkbezorgingsrechten Marktgelden Scheepvaartrechten Rioolheffingen Afvalstoffenheffing / reinigingsrechten
De kostenonderbouwing voor de leges is inmiddels gereed en een raadsvoorstel over de methodiek en de uitkomsten is aangeboden. Met de kostenonderbouwing voor de lijkbezorgingsrechten zijn wij in 2013 gestart. Het streven is dit kostendekkendheidsonderzoek gelijktijdig met het nieuwe Begraafplaatsenbeleid te presenteren. Volgens planning wordt dit nieuwe beleid in het 1e kwartaal 2014 voorgelegd. De nieuwe tarieven Lijkbezorgingsrechten 2014 ten behoeve van de begrotingsraad worden daarom alleen geïndexeerd.
1.6
Vergelijkend overzicht woonlasten
De hiervoor toegelichte tariefaanpassingen leiden tot gemiddelde woonlasten zoals opgenomen in de onderstaande tabel. Uitgangspunt voor de berekening is een woning met een gemiddelde WOZ-waarde van € 216.000, exclusief de gevolgen van de herwaardering WOZ voor 2014. Categorie huishouden Eén- en tweepersoonshuishoudens met eigen woning met 140 liter rolemmer Eén- en tweepersoonshuishoudens met huurwoning met 140 liter rolemmer Huishouden van meer dan twee personen met eigen woning met 240 liter rolemmer Huishouden van meer dan twee personen met huurwoning met 240 liter rolemmer
2013
2014
Procentuele stijging 2014 t.o.v. 2013
€ 704,79
€ 724,77
2,8%
€ 263,40
€ 267,60
1,6%
€ 761,79
€ 781,77
2,6%
€ 320,40
€ 324,60
1,3%
94
Uit dit overzicht concluderen wij dat de gemiddelde lastenstijging voor degenen die alleen gebruiker is, lager uitvalt dan voor degenen die zowel eigenaar als gebruiker is. De gemiddelde lastenstijging voor die laatste categorie valt hoger uit dan de inflatiecorrectie. Dit is een gevolg van de stijging van de rioolheffing voor eigenaren (6,7%), welke het gevolg is van uw besluit om dit tarief in 10 jaar naar een kostendekkend niveau te laten stijgen. In het overzicht is overigens geen rekening gehouden met de bonusuitkering afvalstoffenheffing. Vergelijking woonlasten huishoudens Tot en met 2011 verwezen wij u in deze paragraaf altijd naar de uitgave Lokale Belastingen van de provincie Zeeland. De provincie is daar echter mee gestopt, vandaar dat wij thans alleen nog de Atlas van de lokale lasten voor de vergelijking als uitgangspunt nemen. Deze uitgave wordt al jaren vervaardigd door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden van de Rijksuniversiteit Groningen (COELO) en fungeert als een standaardwerk voor de vergelijking van lokale lasten. De digitale Atlas voor 2013 kunt u vinden op www.coelo.nl/digatlas3/index.htm In deze Atlas heeft Schouwen-Duiveland in 2013 van alle Nederlandse gemeenten het rangnummer 205 (nummer 1 heeft de laagste lasten) voor de bruto gemeentelijke woonlasten 1 van een meerpersoonshuishouden. Ons rangnummer van 2012 was nog 131. Reden voor deze daling is het effect van de degressieve daling van de bonusuitkering. Dit soort ‘ranglijstjes’ moet wel in perspectief worden geplaatst. Hoge gemeentelijke woonlasten gaan vaak samen met hoge woningwaarden. Dat is een gevolg van de manier waarop de algemene uitkering wordt verdeeld. Gemeenten met binnen hun grenzen veel hoog gewaardeerd onroerend goed ontvangen een relatief lage uitkering. Zij kennen daardoor hogere gemeentelijke woonlasten of zij hebben minder bestedingsruimte. Dit is expliciet de bedoeling geweest van de wetgever. De gedachte hierachter is dat inwoners van die gemeenten meer belasting kunnen betalen, omdat zij rijker zijn dan inwoners van gemeenten met goedkope woningen. Daarbij merken wij nog op dat een vergelijking met alleen maar de gemeentelijke woonlasten niet alles zegt; het voorzieningenniveau van de gemeente moet er ook bij betrokken worden om tot een meer evenwichtige vergelijking te komen. Via de digitale Atlas is ook een vergelijk mogelijk tussen verschillende gemeenten voor wat betreft de toeristenbelasting, hondenbelasting en diverse tarieven leges burgerzaken. Vergelijking lokale lasten bedrijven Voor lokale lasten van bedrijven hebben wij geen ranglijst in deze paragraaf opgenomen. Dit omdat zeker bij bedrijven vanwege de verschillen een objectieve vergelijking nagenoeg onmogelijk is. Voor een vergelijk van de OZB-tarieven voor niet-woningen verwijzen wij u ook naar de digitale Atlas.
1.7
Kwijtscheldingsbeleid
Op grond van de Invorderingswet 1990 kunnen gemeenten kwijtschelding verlenen voor gemeentelijke heffingen, zij kunnen zelf beslissen voor welke heffingen kwijtschelding mogelijk is. De voorwaarden waarbinnen dat mag zijn echter door het Rijk nauw omschreven. In 2011 stelde u de verordening kwijtschelding gemeentelijke belastingen vast. Hierbij bepaalde u dat kwijtschelding voor de volgende belastingen kan worden verleend: afvalstoffenheffing, behoudens op extra aangevraagde emmers OZB eigenarendeel rioolheffing eigenarendeel rioolheffing gebruikersdeel, behoudens op extra afgenomen kubieke meters water 1 Het COELO definieert het begrip bruto woonlasten als zijnde het totaal van de OZB voor een woning met een voor die gemeente gemiddelde waarde, het rioolrecht en de afvalstoffenheffing.
95
Voor de overige heffingen zoals leges, forensenbelasting of de hondenbelasting is geen kwijtschelding mogelijk. Voorts besloot u dat alleen natuurlijke personen die geen bedrijf of niet zelfstandig een beroep uitoefenen een kwijtscheldingsverzoek kunnen indienen. Bij de vaststelling en uitvoering van het kwijtscheldingsbeleid is de gemeente op één punt vrij om af te wijken van de landelijke regelgeving, namelijk bij de vaststelling van de berekeningscomponent ‘kosten van bestaan’. Het is toegestaan deze ruimer vast te stellen dan de landelijk geldende 90% van de bijstandsnorm. U besloot de component ‘kosten van bestaan’ op 100% van de bijstandsnorm vast te stellen. Bij volledige kwijtschelding wordt de bonusuitkering afvalstoffenheffing niet uitbetaald. In dat geval zijn de woonlasten nul euro. Het Waterschap Scheldestromen voert voor ons de toetsing van kwijtscheldingverzoeken uit. Verder nemen wij sinds 2010 deel aan automatische kwijtschelding. Dit houdt in een automatische beoordeling van een deel (de zogenaamde verkorte aanvragen) van de kwijtscheldingsaanvragen. Dit gebeurt bij de Stichting Inlichtingenbureau, opgericht door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit bureau heeft als doel controles uit te voeren op bestanden van de gemeente en bestanden te vergelijken van onder andere het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de Belastingdienst. De uitgaven als gevolg van kwijtschelding zijn voor onze gemeente elk van de jaren 2014 tot en met 2017 begroot op bijna € 96.000.
1.8
Stand van zaken samenwerking belastingen
Vanaf 2012 onderzochten wij of samenwerking op het gebied van belastingen meerwaarde oplevert. Daartoe startten wij een verdiepingsonderzoek (inclusief business case) met het samenwerkingsverband Middelburg/Vlissingen. Uit dit verdiepingsonderzoek bleek dat samenwerking financieel voordeel oplevert en bijdraagt aan de verbetering van onze dienstverlening en verbetering van de continuïteit van de bedrijfsvoering. Inmiddels geven wij uitvoering aan de volgende fase van het plan van aanpak samenwerking, te weten de blauwdruk van de nieuwe organisatie en de plaatsingsprocedure. De ingangsdatum voor de samenwerking is bepaald op 1 januari 2014.
1.9
Algemene externe ontwikkelingen
Voor meer informatie op het gebied van de gemeentelijke heffingen en WOZ verwijzen wij u naar http://www.vng.nl/onderwerpenindex/belastingen. Daar kunt u ook een actueel overzicht vinden van de laatste ontwikkelingen en kabinetsvoornemens.
96
2
Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing 2.1
Begrippen, provinciaal toezicht en regelgeving
Weerstandsvermogen is het vermogen om financiële risico’s op te vangen. Het is als het ware “het vet op de botten” van de gemeente. Het is de relatie tussen de weerstandscapaciteit (middelen en mogelijkheden om niet begrote kosten te dekken) en alle risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd en die van materiële betekenis kunnen zijn voor de financiële positie. De weerstandscapaciteit van een gemeente bestaat uit: de vrije ruimte in de belastingcapaciteit; het budget voor onvoorziene uitgaven; het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve en bestemmingsreserves; het overige deel van de reserves, onder voorwaarde dat ombuigingen moeten plaatsvinden om het gemis aan bespaarde rente structureel op te vangen; de stille reserves (activa waarvan de boekwaarde lager is dan de werkelijke waarde en die direct verkoopbaar zijn); langlopende voorzieningen die voorlopig niet worden ingezet en voor de financiering van onverwachte, incidentele uitgaven kunnen worden ingezet (voorwaarde is wel dat de voorziening zo spoedig mogelijk wordt aangevuld). Voor de raad is het weerstandsvermogen van belang, want een sluitende begroting impliceert weliswaar dat er evenwicht is tussen de uitgaven en inkomsten, maar garandeert niet dat er ook ruimte is voor het opvangen van tegenvallers. Een buffer is daarom wenselijk. Het weerstandsvermogen is ook van belang bij het bepalen van de “financiële gezondheid” van de gemeente. Er is geen uniform antwoord te geven op de vraag hoe groot het weerstandsvermogen van een gemeente moet zijn. Dit is afhankelijk van de eigenheid van de gemeente en het risicoprofiel dat zij heeft. Hoe ziet de sociale structuur eruit, hoever reiken groeipotenties, zijn de komende ontwikkelingen goed in beeld, wordt in de bedrijfsvoering voorzichtig geopereerd of worden wat meer risico’s geaccepteerd, lopen er gerechtelijke procedures waarvan de uitkomst niet zeker is, maar die grote consequenties kunnen hebben? De provincie ziet er vanuit het begrotingstoezicht op toe dat het budget voor onvoorziene uitgaven en de algemene reserve aan een bepaalde minimale omvang voldoen. De verplichte paragraaf Weerstandsvermogen bestaat ten minste uit: een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; een inventarisatie van de risico’s; het gemeentelijke beleid ter zake.
2.2
Voorgenomen beleid
Voor zover mogelijk en bekend wordt voorzien in het onderkennen en afdekken van risico’s, veelal door er een verzekering voor af te sluiten. Voor risico’s die te kwantificeren zijn treffen we voorzieningen om deze op te vangen. Wanneer de consequenties niet of niet helemaal bekend zijn of wanneer het moment waarop de gebeurtenis zich kan aandienen nog niet bekend is, doen we, als risico’s tot uitgaven leiden, een beroep op de weerstandscapaciteit van onze gemeente.
97
Veelal zijn acties met betrekking tot risicomanagement gericht op de eerste stap van het proces, namelijk risico-identificatie. Actie ondernemen op een onderkend risico gaat verder en vindt nog onvoldoende plaats. Met andere woorden, risicobeheersing moet cyclisch worden gemaakt. Dit betekent eerst het risico identificeren, het vervolgens analyseren, er daarna maatregelen nemen en tot slot evalueren. Het risicobewustzijn van de organisatie ontwikkelen we door via aanbevelingen vanuit audits en door de werkprocessen lean te organiseren. We hebben besloten voorlopig af te zien van het ontwikkelen van een risicosimulatiemodel, omdat dat nog niet past bij de fase van de ontwikkeling van de organisatie. Bij de contractsverlenging heeft de accountant een pilot aangeboden van een nieuw ontwikkeld product in het kader van bepaling van het weerstandsvermogen en risicomanagement. Op basis van het ontwikkelde onderzoeksmodel RADAR worden de sturingsmogelijkheden voor raads- en bestuursleden in het risicomanagementproces in kaart gebracht. Het onderzoek mondt uit in een rapportage met aanbevelingen richting raad, college, directie en ambtelijk management. Het onderzoek wordt eind 2013 uitgevoerd.
2.3
Weerstandscapaciteit
De weerstandscapaciteit van de gemeente wordt gesplitst in de weerstandscapaciteit in de exploitatiesfeer en de weerstandscapaciteit in de vermogenssfeer. De weerstandscapaciteit van onze gemeente is als volgt:
Weerstandscapaciteit exploitatie Resterende belastingcapaciteit: Onroerende-zaakbelastingen Reinigingsheffingen Rioolrecht Begraafrecht Totale resterende belastingcapaciteit Onvoorziene uitgaven Stille reserves structureel Totaal weerstandscapaciteit exploitatie (structureel)
Begroting 2014 in €
2.614.000 0 0 789.000 3.403.000 180.000 41.000 3.624.000
Weerstandscapaciteit vermogen Vrij aanwendbare reserves: Algemene reserve Algemene reserve Zuidhoek Egalisatiereserve algemene uitkering Reserves Ontwikkelingsbedrijf Stille reserves incidenteel Totaal weerstandscapaciteit vermogen (incidenteel)
23.515.000 340.000 1.631.000 1.926.000 1.075.000
Totale weerstandscapaciteit
32.111.000
28.487.000
Toelichting weerstandscapaciteit exploitatie Resterende belastingcapaciteit Belastingcapaciteit is de ruimte om opbrengsten te genereren met belastingen en heffingen. Voor heffingen geldt de regel dat tarieven maximaal kostendekkend mogen zijn.
98
Kostendekkende tarieven vormen het uitgangspunt voor ons tarievenbeleid. Bij de reinigingsheffingen en rioolheffingen is sprake van 100% kostendekkendheid. Voor de onroerende-zaakbelastingen (OZB) hanteert het Rijk de zogenaamde artikel 12-norm (voor financieel armlastige gemeenten). Dit is het OZB-tarief dat een gemeente moet hanteren als zij voor een eventuele aanvullende uitkering uit het gemeentefonds in aanmerking wil komen. Dit speelt bij onze gemeente niet, maar het tarief zien wij als de bovengrens die wij kunnen hanteren met betrekking tot de OZB. Het normtarief is voor 2014 vastgesteld op 0,1651% van de WOZ-waarde. Dit resulteert voor onze gemeente in een resterende belastingcapaciteit OZB van € 2.614.000. Toelichting weerstandscapaciteit vermogen Vrij aanwendbare reserves Algemene reserve De algemene reserve dient primair als buffer om in jaren waarin een sluitende begroting niet mogelijk is bij te springen. Het saldo van de algemene reserve is in principe vrij aanwendbaar en bedraagt na aftrek van reeds begrote onttrekkingen afgerond € 23.515.000. Op 11 november 2011 is bij amendement door de raad besloten € 12.000.000 te oormerken voor uitvoering van de strategische visie. Daarnaast beschikt ook het gemeentelijk werkvoorzieningschap De Zuidhoek over een algemene reserve. Het geprognotiseerd saldo bedraagt € 340.000. Egalisatiereserve algemene uitkering Doel van deze reserve is het opvangen van lagere uitkeringen van de behoedzaamheidreserve en het dekken van nadelen op gemeentefondscirculaires. Ook deze reserve wordt ingezet bij het berekenen van de weerstandscapaciteit. Het saldo na aftrek van reeds begrote onttrekkingen en de dotatie vanuit de septembercirculaire 2013 is € 1.631.000. Reserves Ontwikkelingsbedrijf Binnen het Ontwikkelingsbedrijf (OWB) is sprake van twee reserves waarvan de saldi, totaal € 1.926.000 zijn betrokken bij het weerstandsvermogen. Stille reserves Op 18 maart 2008 hebben wij de notitie inventarisatie stille reserves gemeente SchouwenDuiveland vastgesteld. De inventarisatie levert een theoretische / berekende stille reserve op van € 90 miljoen. Voor de meeste onderdelen uit de inventarisatie is voorgesteld om 1% van de berekende / theoretische stille reserve te hanteren voor de berekening van de weerstandscapaciteit. Dit voorzichtigheidspercentage wordt gehanteerd, omdat de reële verkoopmogelijkheden zeer beperkt zijn. Wanneer de 1% wordt afgezet tegen de balanswaardering resulteert dit in een percentage van 1,5% van de balansposten materiële vaste activa en deelnemingen. Tot nu toe wordt als stille reserve voor de structurele weerstandscapaciteit uitgegaan van € 41.000. Voor de incidentele weerstandscapaciteit rekenen we met een bedrag van € 1.075.000. In de loop van 2014 bieden wij u een actualisatie inventarisatie aan van de stille reserves, inclusief de toe te passen percentages voor het bepalen van de weerstandscapaciteit.
2.4
Voorziening dubieuze debiteuren
In 2012 is de opbouw van de voorziening dubieuze debiteuren geëvalueerd. Tot en met 2011 werd de omvang van de voorziening bepaald op basis van historische gegevens. Hierdoor werd onvoldoende rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen (meer oninbare vorderingen door de huidige economische situatie). Bij de bepaling van de omvang van de voorziening (exclusief dubieuze debiteuren afdeling Werk, Inkomen en Zorg) per 1 januari 2014 (is jaar t) hanteren we de volgende uitgangspunten: vorderingen uit het jaar 2012 (t-2) zijn voor 100% inbaar (inclusief dwangsommen)
99
vorderingen uit de jaren t-3 en daarvoor zijn 100% dubieus. Vorderingen boven de € 5.000 met een betalingsregeling (loopt veelal over meerdere jaren) worden in mindering gebracht dwangsommen uit de jaren t-3 en daarvoor worden voor 25% dubieus beschouwd. Dit omdat de betalingstermijnen veelal over meerdere jaren lopen.
Om de economische ontwikkelingen in de stand van de voorziening te verwerken, hanteren wij een toeslagpercentage. Voor het begrotingsjaar 2014 stellen wij het percentage op 25% van de openstaande vorderingen. Dit percentage wordt jaarlijks bij het opstellen van de begroting opnieuw vastgesteld. Het vorenstaande leidt tot de volgende financiële vertaling: Openstaande vorderingen Belastingdebiteuren t/m 2011 (excl. aanslagen opgelegd in 2012) Overige debiteuren t/m 2011, exclusief dwangsommen (-/- vordering met betalingregeling) Dwangsommen 2008 t/m 2011 (totaal) Oninbaar 25% van € 100.000 Subtotaal Toeslag economische situatie Totaal voorziening dubieuze debiteuren
Bedrag in € 81.500 30.500 100.000 25.000
25%
137.000 34.250 171.250
De voeding van de voorziening tot de noodzakelijk gewenste omvang vindt als volgt plaats: 26% ten laste van de egalisatievoorziening vuilverwerking (afvalstoffenheffing); 22% ten laste van de voorziening gemeentelijk rioleringsplan (rioolrecht); 52% ten laste van de exploitatie. De noodzaak van de toevoeging via de exploitatie wordt jaarlijks beoordeeld. Voorziening dubieuze debiteuren afdeling Werk, Inkomen en Zorg (WIZ) De afdeling WIZ heeft een systeem voor registratie van dubieuze debiteuren, gerelateerd aan de restvordering. Periodiek wordt de toereikendheid van de voorziening beoordeeld. Vanwege de specifieke doelgroep (de inkomens- en vermogenssituatie kan wijzigen) worden er geen vorderingen afgeboekt. Per 31 december 2012 bedraagt het saldo van de voorziening € 353.000.
2.5
Inschatting risico’s
1. Financiële (budgettaire) risico’s Dit betreft risico’s die voortvloeien uit: eigen beleid; het beleid van andere overheden; voor de gemeente autonome ontwikkelingen; het doen en / of nalaten van anderen; samenwerking met andere gemeenten of instanties. Tot deze risico’s behoren o.a. loon- en prijsmutaties, afgegeven garanties, de gevolgen van decentralisatie, de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds, openeind regelingen, bodemverontreinigingen, grondexploitatie, risico’s die samenhangen met nieuwe (grote) projecten en risico’s in de sfeer van lopende rechterlijke gedingen. Bij deze categorie gaat het ook om risico’s die samenhangen met geld- of kapitaalmarkttransacties, namelijk rente-, garantie- en reserverisico’s. Verder valt hieronder de exploitatie van diverse (sport- en cultuur)accommodaties.
100
2. Risico’s op eigendommen Dit betreft risico’s in de sfeer van: ontvreemding; schade door brand, storm, fraude, water e.d.; het ontbreken van onderhouds- en/of beheersplannen. Hiertoe behoren ook risico’s die voortvloeien uit slecht onderhoud van gemeentelijke gebouwen, wegen en rioleringen. Bovendien kunnen hierbij worden genoemd risico’s die samenhangen met de economische veroudering van eigendommen, zoals computerapparatuur en –programmatuur. Tot slot behoort het afschrijvingsbeleid tot deze categorie. 3. Risico’s die samenhangen met de interne bedrijfsvoering Dit betreft risico’s die voortvloeien uit de: informatievoorziening; administratieve organisatie; interne controle. Dit zijn risico’s die men loopt in de sfeer van rechtmatige uitvoering van regelgeving, achterstand in de afwikkeling van rijksbijdragen (bijvoorbeeld onderwijs en sociale zaken), de gevolgen van een niet optimaal functionerende administratieve organisatie en de mate waarin functiescheiding/interne controle in een organisatie is aangebracht. ad 1: financiële risico’s Hierna treft u de risico’s aan die de financiële positie van de gemeente in gevaar kunnen brengen. a) als gevolg van eigen beleid risico Harmonisatie dorpshuizen
korte toelichting De stichtingsbesturen die aan ons huur verschuldigd zijn voor de dorpshuizen spannen zich in om tot een betere exploitatie van hun dorpshuizen te komen. Nog niet alle stichtingsbesturen lukt het om de exploitatielasten sluitend te krijgen, waardoor jaarlijks aanvullende middelen nodig zijn.
b) als gevolg van beleid van anderen/andere overheden risico Wet Houdbaarheid overheidsfinanciën (Hof)
Ontwikkeling veiligheidsregio en implicaties nieuwe wet en normen
Regionale Uitvoerings Dienst (RUD) Zeeland
korte toelichting De Wet Hof is door de Tweede Kamer aangenomen met een aantal amendementen. Door de amendementen krijgen gemeenten meer investeringsruimte en wordt geen sanctie opgelegd bij overschrijding van het individuele EMU-saldo. De concrete uitwerking van de amendementen plus het voorleggen van het aangepaste wetsvoorstel aan de Eerste Kamer moet nog plaatsvinden. De invoeringsdatum is daarom nog niet bekend. De overdracht van de gemeentelijke brandweerzorg naar de Veiligheidsregio heeft per 1 januari 2013 plaatsgevonden. Twee gemeenten zijn (nog) niet aangesloten bij de Veiligheidsregio. De verwachting is dat dit middels een aanwijzing wel gaat gebeuren. Gedurende het regionalisering- en reorganisatieproces is door de Veiligheidsregio een flink beroep gedaan op eigen reserves. Er is sprake van een beperkte reserve. De Veiligheidsregio is daarom beperkt in staat financiële tegenvallers met eigen middelen op te vangen. Per 1 januari 2014 start de RUD met zijn werkzaamheden. Voor onze gemeente betekent deze ontwikkeling dat we een aantal taken
101
Extra kortingen gemeenschappelijke regelingen
Nieuwe Drank- en Horecawet
Aanpak decentralisaties in het Sociale Domein: -Transitie Jeugdzorg van provincie naar gemeente -Decentralisatie AWBZ naar Wmo van Rijk naar Gemeente SchouwenDuiveland -Decentralisatie Participatiewet
moeten overdragen aan de RUD en moeten bijdragen in de kosten. Voor de kortere termijn (tot 2016) betekent dit dat onze gemeente voor de uitvoering van deze taken meer geld kwijt is vanwege de bijdrage in de overheadkosten van de nieuwe RUD-organisatie. Hoe de kosten zich op de langere tijd gaan ontwikkelen is nog niet helemaal duidelijk. Hierin lopen we risico omdat we als gemeentelijke deelnemer slechts beperkt invloed kunnen uitoefenen op het gevoerde beleid. Nu de gemeenten door de maatregelen van het kabinet opnieuw geconfronteerd worden met forse bezuinigingen achten de gemeenten het redelijk dat de gemeenschappelijke regelingen (GR’en) ook daaraan een bijdrage leveren. Voorstellen tot invulling van ombuigingen vanaf 2016 wensen de gemeenten te bezien op basis van een te voeren (kern)takendiscussie. Daarbij hoeft er, gelet op de aard, taken en mogelijkheden van de verschillende organisaties, op voorhand geen sprake te zijn van een evenredige verdeling per gemeenschappelijke regeling. Gerealiseerd wordt dat een dergelijk proces de nodige tijd kost, maar door pas vanaf 2015 of 2016 met de nieuwe ombuigingen rekening te houden, is nog voldoende tijd beschikbaar om hieraan op een zorgvuldige manier uitvoering te geven. Dit is noodzakelijk omdat er GR-en en mogelijk overige door de gemeente gesubsidieerde instellingen aanlopen tegen de grenzen van generieke kortingen en dat discussie moet plaatsvinden over de taken (voorbeeld de GGD dreigt nu al door de “wettelijke bodem te zakken”). De Nieuwe Drank en Horecawet is per 1 januari 2013 in werking getreden. De consequenties worden tevens doorgevoerd in de Algemene Plaatselijke Verordening. In de loop van 2014 blijkt of het in samenwerking met andere Zeeuwse gemeenten vormgegeven toezicht toereikend is. Per 1 januari 2015 zijn wij verantwoordelijk voor de taken op het gebied van jeugd, zorg en participatie. De financiële consequenties van de rijksbezuinigingen zijn nog niet inzichtelijk. We verwachten in 2014 meer duidelijkheid hierover. Wat betreft Jeugdzorg bereiden de Zeeuwse gemeenten deze decentralisatie in nauw onderling overleg en in samenwerking met de provincie voor. Wat betreft de AWBZ verwachten wij rijksmaatregelen die bij ongewijzigd beleid grote financiële gevolgen hebben voor de gemeente. In dit kader worden genoemd: scheiden van wonen en zorg, AWBZ-vergoeding van vervoerskosten van en naar instellingen, overdracht van begeleiding en persoonlijke verzorging vanuit de AWBZ, een korting van 40% op de huishoudelijke hulp, verhoging vermogensinkomensbijtelling AWBZ gerelateerd aan een korting in het gemeentefonds. Met de invoering van de Participatiewet worden de budgetten Wet sociale werkvoorziening (Wsw), huidig participatiebudget, de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening voor jonggehandicapten (Wajong) en de onder de BUIG (zie hierna) vallende budgetten ontschot en komt er een nieuw verdeelmodel. Het risico zit vooral in de financiering van de Wsw als gevolg van het verlagen van de subsidie per formatie-eenheid en het verlagen van het wsw volume.
102
Financiering Gebundelde Uitkering Inkomensvoorzieningen Gemeenten (BUIG)
Bij een onveranderende economische groei verwachten we in 2014 een toename van het uitkeringsbestand en daarmee van de uitkeringslasten. De voorlopige gebundelde uitkering bedraagt in 2014 € 5.785.000. Het eigen risico is minimaal 10% € 578.500. Indien het uitkeringenbestand verder toeneemt, of als de uitstroom stagneert dan zijn meer middelen nodig als dekking voor de uitkeringslasten. De rechtbank heeft op verzoek van de Raad van Toezicht van het Welzijnshuis op 10 september 2013 het faillissement uitgesproken en een curator aangewezen. Voor de Welzijnstaken zijn diverse scenario’s in beeld gebracht voor de korte en middellange termijn. Ons uitgangspunt is de continuïteit van de activiteiten te waarborgen. We kijken daarbij ook naar de verandering van taken in het licht van de decentralisaties in het sociaal domein. De gemeente heeft een aantal vorderingen op de stichting. Als grootste en niet preferente schuldeiser houden we rekening met financiële schade. De consequenties voor de langere termijn zijn nu nog niet inzichtelijk.
Stichting Het Welzijnshuis
Wet Passend Onderwijs en Leerlingenvervoer
Belastingplicht overheidsbedrijven (vennootschapsbelasting)
Extra kortingen gemeenschappelijke regelingen
Op 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs van kracht. Doel van deze wet is dat leerlingen een zo passend mogelijke plek in het onderwijs krijgen. De invoering van passend onderwijs is primair een verantwoordelijkheid van het onderwijs. De gevolgen voor het leerlingenvervoer zijn nog onduidelijk. Om concurrentieverstoring tussen overheid en private partijen op te heffen, is het voornemen van het rijk om per 1 januari 2016 de vennootschapsbelasting ook voor gemeenten toe te passen. Dit op basis van de Wet Markt en Overheid. Op dit moment zijn de consequenties hiervan nog niet bekend. Nu de gemeenten door de maatregelen van het kabinet opnieuw geconfronteerd worden met forse bezuinigingen achten de gemeenten het redelijk dat de gemeenschappelijke regelingen (GR’en) ook daaraan een bijdrage leveren. Voorstellen tot invulling van ombuigingen vanaf 2016 wensen de gemeenten te bezien op basis van een te voeren (kern)takendiscussie. Daarbij hoeft er, gelet op de aard, taken en mogelijkheden van de verschillende organisaties, op voorhand geen sprake te zijn van een evenredige verdeling per gemeenschappelijke regeling. Gerealiseerd wordt dat een dergelijk proces de nodige tijd kost, maar door pas vanaf 2015 of 2016 met de nieuwe ombuigingen rekening te houden, is nog voldoende tijd beschikbaar om hieraan op een zorgvuldige manier uitvoering te geven. Dit is noodzakelijk omdat er GR-en en mogelijk overige door de gemeente gesubsidieerde instellingen aanlopen tegen de grenzen van generieke kortingen en dat discussie moet plaatsvinden over de taken (voorbeeld de GGD dreigt nu al door de “wettelijke bodem te zakken”).
c) als gevolg van autonome ontwikkelingen risico Rente
korte toelichting Als gevolg van externe en niet-beïnvloedbare factoren kan een stijging van de rente op de geld- en/of kapitaalmarkt de budgettaire positie van de gemeente negatief verstoren. De rente voor het aantrekken van financieringsmiddelen is nu nog laag. Verwachte renteverhogingen brengen voor onze gemeente - in geval van een financieringstekort en bij renteherzieningen - op dit moment nog niet in te schatten meerlasten met zich mee.
103
Stijging werkloosheid
Algemene uitkering uit het gemeentefonds en het mogelijk afschaffen van het btwcompensatiefonds
Demografische ontwikkeling
Onzekere economische vooruitzichten
De komende jaren is de verwachting dat de werkloosheid verder toeneemt en het aanbod van werkgelegenheid afneemt. Hierdoor neemt het aantal uitkeringsgerechtigden en verstrekkingen toe. Door afname van de werkgelegenheid stagneert de uitstroom. Hierdoor maken inwoners langer gebruik van voorzieningen. Met ingang van 2012 is de normeringssystematiek hervat. Financieel gaan we samen de trap op en af met het Rijk. Dat betekent dat de ontwikkeling van het gemeentefonds gelijk is aan de ontwikkeling van de relevante uitgaven in de rijksbegroting. In geval van bezuinigingen deelt het gemeentefonds globaal voor 18% mee in bezuinigingen op de departementale uitgaven. Er zijn plannen om het gemeentefonds ingrijpend te herijken. De herverdeling moet beter aansluiten bij de werkelijke uitgaven van gemeenten. De herijking gaat herverdeeleffecten veroorzaken. Deze kunnen voor onze gemeente positief dan wel negatief uitvallen. Het Rijk beoogt invoering in 2015 met publicatie in de meicirculaire 2014. Uit de gegevens van 2012 blijkt dat de werkelijke inwonersaantallen harder dalen dan de prognoses en dat de huishoudensaantallen harder stijgen dan de prognoses. Uit de gegevens van het Centraalbureau voor de Statistiek blijkt dat de bevolkingsprognoses ongeveer gelijk blijven. De bevolkingsomvang daalt tot 2030 met 6,6 % in plaats van 7,2%. De huishoudensprognoses stijgen minder snel, tot 2030 met 2% in plaats van 4,7%. Er is een groot verschil tussen de ontwikkelingen van de huishoudens in de verschillende kernen. Er zijn kernen die nog sterk groeien qua aantal huishoudens (Bruinisse, Nieuwerkerk en Zierikzee) en er zijn kernen die zelfs al krimpen (Burgh-Haamstede, Renesse en Brouwershaven). De werkelijke ontwikkeling die zich qua demografie in onze gemeente voordoet en ook blijkt uit het aantal leerlingen per kern onderstreept het uitgangspunt uit de Strategische Visie dat wij ons tijdig moeten voorbereiden door het nemen van maatregelen om voorzieningen betaalbaar te houden en tot een duurzame woningvoorraad te komen. De cijfers die het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Bureau voor de Statistiek in het voorjaar van 2013 hebben gepubliceerd laten zien dat het herstel van de Nederlandse economie achterblijft bij andere Europese economieën. Als oorzaken noemen beide bureaus het gebrek aan consumentenvertrouwen waardoor er te weinig wordt geconsumeerd en het open karakter van de Nederlandse economie. De prognose is dat het nog enige tijd zal duren voordat de Nederlandse economie herstelt. Om aan de begrotingsrichtlijnen van Europa te blijven voldoen heeft het kabinet besloten om een extra pakket van 6 miljard euro bezuinigingen samen te stellen. Hiervan slaat een gedeelte neer in de publieke sector (1/3) en een gedeelte in de private sector en bij burgers (2/3). De extra bezuinigingen leiden tot koopkrachtvermindering, die in 2012 al lager was dan in 2011. De inkomstenkant van de gemeente valt door extra bezuinigingen op rijksuitkeringen in 2013 en verder lager uit. Daarnaast leidt de verminderde koopkracht bij consumenten en onder druk staande omzetten van bedrijven tot minder eigen inkomsten van gemeenten. Denk hierbij aan lagere opbrengsten uit onroerende zaakbelasting door meer leegstand van bedrijfsgebouwen, lagere dividenduitkeringen, lagere belastingopbrengsten door meer aanvragen om kwijtschelding, meer oninbaarverklaringen vanwege faillissementen en mensen die in de WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen) terecht komen, lagere opbrengsten uit bouwleges door de aanhoudende stagnatie op de woningmarkt en een daling van de netto-inkomsten uit de bouwgrondexploitatie. Ook komen steeds meer ondernemers in financiële
104
Situatie op de woningmarkt
moeilijkheden. Een hoger beroep op de gemeentelijke voorzieningen zoals het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz) en schuldhulpverlening is hiervan het gevolg. De woningmarkt zit in een dal. Daarbij overtreft de huidige plancapaciteit binnen de nieuwbouwplannen de verwachte vraag naar woningen. Het aanbod sluit daarnaast kwalitatief niet aan op de vraag. De realisatie van lopende woningbouwprojecten loopt forse vertraging op. Onze gemeente loopt vooral financieel risico in het project Poortambacht 11 (Waterwijk) te Zierikzee. We overleggen met onze private partner over herontwikkeling van Poortambacht 11. We verwachten nog dit jaar hierover afspraken te maken. Uitgangspunt bij deze herontwikkeling is het realiseren van minder woningen en het beter aansluiten op de vraag vanuit de markt (conform de notitie Analyse vraag en aanbodzijde & Ontwikkelingsrichting' van 23 april 2012). Het project Noorderpolder ligt op dit moment stil. Een ander knelpunt dat ontstaat, is de betaalbaarheid van herstructureringsopgaven. De kosten van herstructurering kunnen steeds moeilijker worden gedekt uit de opbrengsten van de verkoop van woningen. Dit betekent dat herstructureringsopgaven lastiger realiseerbaar worden en mogelijk blijven liggen. Dit kan negatieve consequenties hebben voor de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid van kernen.
d) als gevolg van handelingen van derden risico Pensioenpremie en uitkeringen pensioen
korte toelichting Uit informatie van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) blijkt dat de dekkingsgraad op 31 augustus 2013 100% was. Als de dekkingsgraad eind 2013 boven de 104,2% ligt, dan vindt er geen verlaging plaats. Als de dekkingsgraad van ABP eind 2013 lager is dan 104,2%, dan moet ABP opnieuw een verlaging doorvoeren. Die verlaging bestaat uit het verschil tussen de dekkingsgraad op 31 december 2013 en de vereiste dekkingsgraag van 104,2%. Met dat percentage zal ABP de pensioenen verlagen. Voor het vaststellen van de hoogte van de premie en de toekomstige uitkering gaat een pensioenregeling uit van de zogenoemde pensioenrichtleeftijd. Per 1 januari 2014 stijgt deze leeftijd voor nieuwe pensioenopbouw naar 67 jaar. Deze verhoging leidt al in 2014 tot lagere premies. Het is momenteel nog niet bekend hoeveel dit zal zijn.
ad 2:
risico’s op eigendommen risico korte toelichting Museale collectie Met de realisatie van het vernieuwde stadhuismuseum in het voorjaar 2012 is het klimatologische risico aanmerkelijk verminderd. ad 3:
risico’s die samenhangen met de interne bedrijfsvoering risico korte toelichting Sociaal domein Met de Participatiewet en de decentralisaties AWBZ, WMO, jeugdzorg komen per 1 januari 2015 meer taken naar de gemeente. De gevolgen voor de bedrijfsvoering (capaciteit, beleid, automatisering) zijn nog niet duidelijk. Verplichte en De gemeente plaatst steeds meer taken (opgelegd of vrijwillig, zoals vrijwillige Veiligheidsregio, RUD, Obase, samenwerking belastingen) op afstand. samenwerking Risicobeheersing hierbij rondom informatievoorziening/ICT, financiën, personeel, huisvesting, overhead, enzovoort dient nadrukkelijk op de bestuurlijk/ambtelijke agenda te staan.
105
2.6
Conclusies
De paragraaf weerstandsvermogen is direct verbonden met alle programma’s en de gehele bedrijfsvoering (paragrafen) van de gemeente. Feitelijk is deze paragraaf hiervan een dwarsdoorsnede. De risico’s waar onze gemeente mee geconfronteerd wordt zijn naar onze mening te overzien. De middelen om deze risico’s op te vangen achten wij in voldoende mate aanwezig via de berekende weerstandscapaciteit. Van groot belang blijft de vraag hoe wij verder met eventuele risico’s omgaan. In 2014 besteden wij aandacht aan het verder ontwikkelen van het risicobewustzijn en het meer cyclisch maken van de risicobeheersing. Dit pakken we op via de lopende trajecten van het opstellen van procesbeschrijvingen, het toetsen van de rechtmatigheid, het optimaliseren van de interne controle, de verbeterslag op projectmatig werken, audits en doelmatigheid- en doeltreffendheidonderzoeken.
106
3
Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen 3.1
Wegen
Algemeen Wegbeheerders hebben vanuit de Wegenwet de zorgplicht voor wegverhardingen. Dit betekent dat wij als wegbeheerder altijd verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit (onderhoudstoestand) van de verhardingen die de gemeente in beheer heeft. Deze zorgplicht moet waarborgen dat het gebruik van de wegen veilig plaats kan vinden en schades en/of ongevallen door gebreken aan de wegverharding zoveel mogelijk worden voorkomen. Verreweg het grootste deel van de gemeentelijke wegverhardingen ligt binnen de bebouwde kom van de kernen. U hebt hiervoor het Beheer- en beleidsplan wegen 2012 – 2016 vastgesteld. In dit plan wordt objectief inzicht gegeven in de kwaliteit van de gemeentelijke verhardingen en de daaruit voortvloeiende te nemen maatregelen en financiële consequenties voor de periode 2012 2016. Verder is het bestuurlijk kader en het beleidskader aangegeven. Uitgangspunten bij het gemeentelijke wegbeheer voor 2014 zijn: Het gebruik van wegen moet te allen tijde veilig kunnen plaatsvinden. Bij calamiteiten wordt direct ingegrepen. Alle gemeentelijke wegen worden op een gemiddeld kwaliteitsniveau (CROW) gehouden. Overlast van wegenonderhoud voor de burger wordt zoveel mogelijk beperkt. Uitvoeringsplannen De uitvoeringsplannen voor 2014 volgen uit het beheerprogramma Mi2-wegen en zijn beschikbaar. Een aantal uitvoeringsplannen wordt gecombineerd met rioolvervanging. Risico’s Er is voldoende geld beschikbaar gesteld voor het noodzakelijke onderhoud. Er blijft echter altijd een klein risico dat door niet tijdig gesignaleerde gebreken aan de weg schades of ongevallen kunnen ontstaan. Het risico op schades en ongevallen door gebreken aan de verhardingen wordt zoveel mogelijk ondervangen door het jaarlijks uitvoeren van een inspectie voor groot onderhoud en een inspectie die kleine gebreken van ernstige aard aangeeft. Deze gebreken worden direct verholpen.
3.2
Riolering
Algemeen De zorg voor de gemeentelijke riolering is vastgelegd in de wet Milieubeheer. Het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) is vastgesteld voor de periode 2010 – 2014. In het vGRP is het beleid met betrekking tot onderhoud, uitbreiding en verbetering van het rioleringsstelsel vastgelegd en wordt de gewenste situatie met betrekking tot de toestand en het functioneren van het gemeentelijk rioolstelsel beschreven. De totale lasten van de rioleringszorg (exploitatiekosten en investeringskosten) zijn conform de actuele financiële planning van het vGRP in 2014 geraamd op € 3.581.659. De kosten voor aanleg van nieuwe riolering en aanpassingen als gevolg van uitbreidingen van woonwijken of bedrijventerreinen worden ten laste van de grondexploitatie gebracht. Daarna worden de rioleringen via een areaaluitbreiding overgedragen aan beheer.
107
Uitvoeringsplannen De geplande activiteiten in het begrotingsjaar zijn: Verdere completering van de rioolbeheerdata met inspectieresultaten en de invoering van de drukrioleringssystemen. Definiëren en uitvoeren van maatregelen voor onderhoud, reparatie of vervanging van hoofdriolen op basis van de inspectieresultaten en vastgesteld beleid. Klein onderhoud wordt daarbij gebundeld op de markt gezet. Afstemmen van het vervangingsplan voor de binnenstad van Zierikzee op overige ontwerptaken / beleidsstukken zoals Programmaplan Zierikzee, het uitvoeringsprogramma Tij van de Toekomst, de Visie Openbare Ruimte Zierikzee en diverse herstructureringsopgaven van Zeeuwland. Metingen aan overstorten ter controle van de vuilemissie uit het rioolstelsel. Continueren en monitoren van het afkoppelbeleid. Optimaliseren van het gemalenbeheer middels de hoofdpost. In samenwerking met het waterschap Scheldestromen uitvoeren van het door waterschap en gemeente vastgestelde maatregelenplan (2013 – 2018) op basis van de Optimalisatiestudie Afvalwatersysteem (OAS) voor het afvalwatersysteem in Westerschouwen. Uitvoering is gepland vanaf 2014. Ontwikkelingen In 2014 wordt een nieuw vGRP opgesteld voor de periode 2015 – 2019. We continueren de samenwerking met de overige Zeeuwse gemeenten en het waterschap in de afvalwaterketen gericht op het behalen van de vanuit het Rijk opgelegde doelmatigheidsopgave (Nationaal Bestuursakkoord Water). Binnen dat kader is begin 2013 een overeenkomst ondertekend voor verdergaande samenwerking in de afvalwaterketen in Zeeland (SAZ). In de nieuwe fase wordt de samenwerking geïntensiveerd en minder vrijblijvend om in de toekomst te kunnen voldoen aan de taakstelling uit het Bestuursakkoord Water: de doelmatigheid in de afvalwaterketen verhogen, de kwaliteit van het beheer verbeteren en de kwetsbaarheid verminderen. Door het opzetten van een goede programmering wordt binnen dit samenwerkingsverband de doelmatigheidsopgave geconcretiseerd. Risico’s De risico’s zijn te overzien. Onzekerheden zitten veelal in de oude gewelfriolen in de binnenstad van Zierikzee, die ook nog vaak in de achtertuinen van particulieren gelegen zijn en in nog niet volledig geïnspecteerde kernen.
3.3
Groen
Algemeen Het beheer en onderhoud van het openbaar groen wordt volgens het in 2010 herziene Groenkwaliteitsplan uitgevoerd. Ook areaaluitbreidingen worden begroot en ingedeeld in een zonering. Het onderhoud van zowel bestaand als nieuw areaal is hiermee geborgd. Het nieuwe beheerplan wordt in 2014 vastgesteld. Met het nieuwe beheerplan beheren we de openbare ruimte op integrale wijze met aandacht voor de verschillende belangen. De inrichting, het beheer en het gebruik bepalen de kwaliteit van onze openbare ruimte. Uitvoeringsplannen Daar waar openbaar groen aanwezig is wat onvoldoende efficiënt te beheren valt wordt het groen omgevormd. Vanaf 2014 ligt de nadruk op locaties waar verouderd groen voorkomt en de maatregelen uit het bomenstructuurplan. Waar mogelijk proberen we ook uit het oogpunt van efficiëntie werkzaamheden te combineren met rioolvervanging en wegonderhoud. Concreet betekent dit dat we de volgende activiteiten uitvoeren: Verbeteren boomstructuur Kraaijensteinweg Versterken groen Havenpark in combinatie met herinrichting Renoveren groen in Poortambacht (project Poortvernieuwing) (pilotproject IBOR) Groenverbetering op parkeerterrein Scheldestraat
108
Beheer oppervlaktewater bebouwd gebied Het onderhoud van het oppervlaktewater wordt op de huidige wijze gecontinueerd op basis van het vastgestelde beleid Beheer Oppervlaktewater Bebouwd gebied (BOB) en de afspraken die hierover zijn gemaakt met het waterschap Scheldestromen. Integrale beheervisie openbare ruimte 2014-2017 Het groenbeleid is, na 10 jaar, aan herziening toe. In 2014 leggen wij u de nieuwe visie op het gebied van beheer en onderhoud van de openbare ruimte voor. Deze visie wordt opgesteld volgens de richtlijnen van het integraal beheer van de openbare ruimte (IBOR). Het beheer van de openbare ruimte is bij IBOR naast het onderhoud mede afhankelijk van de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte. De mogelijkheden tot het houden van een bewonersschouw en het ontwikkelen van een beeldkwaliteitmeetlat worden hierin betrokken. Op basis van de nieuwe visie op het beheer van de openbare ruimte wordt ook een uitvoeringsprogramma opgesteld voor groen. In dit uitvoeringsprogramma worden renovatieplannen opgenomen. Hierbij werken we integraal in combinatie met het onderhoud aan wegen en riolering. Ontwikkelingen Bij wet is geregeld dat wij aansprakelijk zijn voor het beheer van onze (groene)infrastructuur. Vanuit deze wettelijke zorgplicht en voor een veilig gebruik van onze openbare ruimte voeren we regelmatig een inspectie van het bomenbestand en van de speeltoestellen uit. De onderhoudstoestand en gebruiksveiligheid van de speeltoestellen actualiseren we ook in 2014 en de inspectieresultaten verwerken we in ons beheersysteem. Vanaf 2013 vervangen we de speelondergronden. Dit wordt gefaseerd over 5 jaar uitgevoerd. Het lijkt erop dat we meer met ziekten en plagen worden geconfronteerd de laatste jaren, zoals bijvoorbeeld de Eikenprocessierups. Bestrijding is structureel noodzakelijk. Voor wat betreft de eikenprocessierups worden in overleg met de GGD en ander terreinbeheerders de uitvoeringsstrategie en het beleid bepaald. Het preventief inventariseren en vervolgens curatief bestrijden (in combinatie met de weersomstandigheden) lijkt zijn vruchten af te werpen. Op basis van de behaalde resultaten houden we vast aan deze wijze van bestrijden. Per 1 januari 2018 is het gebruik van glyfosaat verboden voor particulier en niet-commercieel gebruik. Vooral voor de onkruidbestrijding op verhardingen veroorzaakt het verbod een aanzienlijke meerkost voor de gemeente. Alternatieven zijn voorhanden maar die zijn vaak meer arbeidsintensief en daardoor ook duurder in de openbare ruimte. Omschakeling van chemisch naar niet-chemisch onkruidbeheer leidt tot een significante stijging van de kosten. Op basis van een inschatting bedragen de jaarlijkse meerkosten 0,15 euro/m2. Tot 2018, of zoveel langer dan toegestaan, blijven we conform raadsbesluit de wettelijk toegestane middelen gebruiken. Risico’s Risico’s in de openbare ruimte bestaan hoofdzakelijk uit aansprakelijkheid bij schade door gebreken aan elementen of objecten. Van belang is dat de gemeente voldoet aan haar wettelijke zorgplicht. Om hieraan te voldoen keuren we de speeltoestellen en inspecteren we de bomen. Door het uitvoeren van inspecties en keuringen en het nemen van adequate maatregelen blijven de risico’s beperkt.
3.4
Gebouwen
Algemeen Schouwen-Duiveland bezit een relatief groot aantal gebouwen. Om al deze gebouwen in een goede staat te houden, moet onderhoud verricht worden. Het is gebruikelijk om de kosten van het onderhoud in een meerjaren onderhoudsplan op te nemen. Het kwaliteitsniveau van dit onderhoudsplan is door u vastgesteld. Uitgangspunt is hierbij vervanging van het bestaande, sober en doelmatig. Binnen Homerun is geen budgettaire ruimte voor verbeteringen en / of uitbreidingen van het bestaande gebouwenbestand opgenomen.
109
Uitvoeringsplannen De uitvoeringsplannen voor 2014 volgen uit het programma Homerun. Inmiddels hebben we de afgelopen jaren het grootste gedeelte van het achterstallig onderhoud weggewerkt. In 2014 bestaan de voornaamste werkzaamheden dan ook uit het reguliere onderhoud. Daarnaast voeren we het groot onderhoud uit bij 4 kerktorens, het dak van de Lutherse kerk en gaan we verder met het in meerjarige contractvorm onderbrengen van het installatieonderhoud van het gemeentehuis. Ontwikkelingen Als vervolg op de beleidsnotitie gemeentelijke gebouwen is in 2013 het besluit genomen tot het oprichten van een centrale beheersorganisatie. Beheer, onderhoud en exploitatie van onze gebouwen wordt daarbij in onze organisatie onder één noemer gebracht. We betrekken daarbij de resultaten van het Lean-proces gebouwenonderhoud eind 2012 en de wijze waarop de automatiseringstechnische ondersteuning van deze drie taakvelden moet worden verbeterd. In 2014 wordt met het fasegewijs overnemen van de beheerstaken van de diverse beleidsafdelingen vervolgd, zodat eind 2014 de inrichting van de centrale beheersorganisatie kan worden afgerond.
3.5
Openbare verlichting
Algemeen In het Beheer- en Beleidsplan Openbare Verlichting 2009 – 2013 zijn onder andere de volgende uitgangspunten opgenomen: Het in stand houden van de huidige openbare verlichting waarbij vervanging plaats vindt op basis van inspectie. Masten en armaturen die de technische levensduur hebben bereikt maar nog in goede staat verkeren, worden vooralsnog niet vervangen. In het kader van energie- en milieubeleid worden de resterende niet energiezuinige armaturen en / of armaturen met slechte lichttechnische eigenschappen vervangen. De beleidsdoelstelling “Aanpassen van de openbare verlichting conform ROVL-2011 richtlijn, op plaatsen waar projectmatige vervangingen worden uitgevoerd (renovaties, herinrichting en groot wegonderhoud)”, continueren. Aanpassen van antieke gietijzeren mastcombinaties. In bestaande situaties, waar nog geen openbare verlichting aanwezig is, worden geen lichtmasten geplaatst. Uitzonderingen hierop zijn locaties waar wij als college of u als raad dit noodzakelijk vinden, of politie of de beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid nadrukkelijk verzoekt verlichting te plaatsen. Vanuit het beleidsstuk “Licht en Donker” bestaat ook de mogelijkheid om de openbare verlichting aan te passen. Uitvoeringsplannen Uitvoering van onderhoud en aanpassingen wordt uitgevoerd conform het vastgestelde beleid. De benodigde middelen zijn in deze begroting opgenomen. Ontwikkelingen Bij de jaarrekening 2012 is aangegeven dat de financiële consequenties van actualisatie naar het Beheer- en Beleidsplan 2014-2018 worden betrokken bij de begroting 2014. Het geactualiseerde plan wordt eind 2013 wel afgerond, maar kan gelet op de planning niet worden betrokken bij de begroting. Risico’s Op plaatsen waar geen openbare verlichting staat zijn altijd risico’s ten aanzien van verkeersveiligheid en sociale veiligheid.
110
3.6
Straatmeubilair en overige elementen
Algemeen Het straatmeubilair en overige objecten zijn vrijwel allemaal opgenomen in beheerplannen. Voor monumentenverlichting zijn in de in 2012 vastgestelde erfgoednota specifieke objecten benoemd die verlicht moeten worden. In Zierikzee zijn dit de poortencomplexen, de molens en het Stadhuis. Voor de Sint Lievensmonstertoren plegen we nog overleg met de eigenaar, de Rijksgebouwendienst. In de kernen zijn dit de monumentale torens. In combinatie met de restauratie van het object vervangen we de monumentenbelichting in overleg met de dorps- en stadsraden. Aandacht is er voor energieverbruik en duurzaamheid. Daar waar geen kwaliteitsniveau is vastgelegd betreft het feitelijk het schoon, heel en veilig houden van de objecten. Alle (elektrische) installaties moeten voldoen aan de NEN-normen. De grotere objecten in de openbare ruimte, bruggen en steigers in binnenwateren, muren en hekwerken zijn geïnventariseerd en geïnspecteerd. De financiële middelen zijn structureel beschikbaar gesteld in een onderhoudsvoorziening en de objecten worden jaarlijks onderhouden. Op basis van de in 2012 afgeronde inspectie van overige objecten wordt beoordeeld welke binnen de exploitatiesfeer vallen en welke ten laste van de onderhoudsvoorziening worden gebracht. De toereikendheidstoets van de voorziening kan daarbij aanleiding zijn tot bijstelling van de dotatie. Risico’s De kwaliteit van de meeste kunstwerken is in beeld. Verdere inspectie en advies wordt in 2015 uitgevoerd en opgesteld. Bij verkeersborden ligt het risico meer op het juridische vlak dan op het financiële.
3.7
Havens en waterwegen
Algemeen Het beheer en onderhoud van de 4 gemeentelijke havens is door middel van een meerjarenperspectief vastgelegd voor de komende 15 jaren. Het dagelijks beheer van de havens berust bij de gemeentelijke havenmeesters, in de zomerperiode aangevuld met arbeidscontractanten en uitzendkrachten. In het meerjarenperspectief is het onderhoud opgenomen om de havens op een adequaat niveau te houden. Daarbij wordt er ook ingespeeld op prioriteiten die vooral in een onderhoudsgevoelig gebied als havens voorkomen. Ter dekking van de kosten is een onderhoudsvoorziening ingesteld. Uitvoeringsplannen Voor 2014 zijn er uit oogpunt van beheersdiepte geen baggerwerken gepland. Alle havens zijn momenteel op de gewenste beheersdiepte. In de diverse havens wordt jaarlijks klein onderhoud uitgevoerd aan steigers en palen conform het onderhoudsprogramma. In 2014 wordt projectmatig groot onderhoud uitgevoerd aan onze haveninfrastructuur in Zierikzee. Ontwikkelingen Door uw raad is in 2008 besloten dat actieve participatie in het beheer en de exploitatie van de recreatiehavens geen gemeentelijke kerntaak is. In vervolg hierop is per 1 januari 2013 jachthaven Scharendijke overgedragen aan de Stichting Jachthaven Scharendijke. In 2013 wordt in overleg met de watersportvereniging invulling gegeven aan de wijze waarop wij kunnen terugtreden uit de exploitatie en het beheer van jachthaven Brouwershaven. Daarnaast wordt in 2013 een volledig herzien onderhoudsplan opgesteld voor het schoon, heel en veilig houden van onze haveninfrastructuur. Op basis van inspectie en beoordeling herzien we het bestaande onderhoudsplan voor onze haveninfrastructuur en de daarvoor benodigde middelen. Met de volledige herziening wordt ook het meerjarig financieel perspectief doorgerekend en vindt toetsing plaats van de toereikendheid van de onderhoudsvoorziening.
111
Risico’s Om het veiligheidsaspect in de havens voldoende op peil te houden is in het verleden het onderhoudsplan opgezet wat nu, na afloop van dit plan, geactualiseerd wordt. Bij de opname voor dit nieuwe plan wordt er ruime aandacht aan de veiligheidsaspecten gegeven. Tevens is er regelmatig controle vanuit de havenmeesters op eventuele calamiteiten.
3.8
Conclusie
Het noodzakelijke inzicht in de consequenties van beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen is voldoende. Meerjarige onderhoudsplannen en beheerplannen zijn aanwezig of in voorbereiding. De in de beheerplannen opgenomen uitgaven zijn natuurlijk afhankelijk van het gewenste kwaliteitsniveau. Wij maken hierbij duidelijk dat een hoger kwaliteitsniveau financiële consequenties heeft. Daar staat tegenover dat een te laag kwaliteitsniveau op langere termijn ook financiële consequenties heeft en grotere risico’s tot gevolg kan hebben.
112
4
Paragraaf Financiering In de financieringsparagraaf treft u de specifieke beleidsvoornemens respectievelijk de beleidsuitvoering op het gebied van treasury aan.
4.1
Renterisicobeheer
Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is ingesteld als instrument om de renterisico’s bij de vlottende schuld te beheersen. Het Rijk heeft een maximum gesteld bij het gebruik van korte financiering (looptijd maximaal één jaar). De wettelijke toegestane omvang bedraagt 8,5% van de jaarbegroting bij aanvang van het dienstjaar. Berekening van de kasgeldlimiet begrotingsjaar 2014: Toegestane kasgeldlimiet begrotingsjaar 2014:
in € x 1.000
a) Begrotingstotaal per 1/1/2014 (schatting juli 2013)
97.792
b) Vastgestelde percentage
8,50 %
c) Kasgeldlimiet a x b
8.312
Renterisiconorm De renterisiconorm ziet vooruit en is direct gerelateerd aan het budgettair risico. De renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Het doel van de renterisiconorm is de begroting minder gevoelig te laten zijn voor renteschokken bij herfinanciering door de aflossing van de schuld in de tijd te spreiden. Binnen de Wet Financiering decentrale overheden (Fido) is een bindend kader vastgesteld om bij een overschrijding van de renterisiconorm maatregelen te treffen. In 2016 komt er één geldlening in aanmerking voor renteherziening. Onderstaande tabel geeft aan dat de renterisiconorm in de periode 2014 tot en met 2017 niet wordt overschreden. Stap
Variabelen
1
Renteherzieningen
2
Aflossingen
3.001
3.352
3.602
3.497
3
Renterisico (1+2)
3.001
3.352
4.146
3.497
4
Renterisiconorm
4a
Begrotingstotaal jaar T
97.792
97.042
96.402
98.203
4b
% in de regeling
20
20
20
20
4 = (4ax4b/100)
Renterisiconorm (van 19.600
19.400
19.300
19.600
16.599
16.048
15.154
16.103
alleen jaar T) 5a=(4>3)
2014 (x €1.000)
2015 (x €1.000)
2016 (x €1.000)
2017 (x €1.000)
544
Ruimte onder renterisiconorm
113
Aandachtspunten Uitgaven vanuit de strategische visie, 2e uitvoeringsprogramma Naar verwachting stijgt de vraag naar externe financiering voor investeringen die voortvloeien uit de strategische visie. Het uitvoeringsprogramma 2015-2018 stelt de nieuwe raad vast in 2014, waardoor deze financieringsbehoefte nog niet kan worden meegenomen in de begroting 2014-2017. De gemeente beschikt over onvoldoende eigen liquide middelen om al de investeringen te betalen. Het aantrekken van een lening wordt dan noodzakelijk. Dit leidt tot een verhoging van de leningenportefeuille. Schatkistbankieren Op 4 juli 2013 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het verplicht schatkistbankieren zonder leenfaciliteit. Dit betekent dat de overtollige geldmiddelen (boven 0,75% van het begrotingstotaal) worden afgeroomd naar de rekening-courant van de Staat (ministerie van financiën) en dat we alleen gelden kunnen uitzetten bij de Staat of bij overige gemeenten. De vermoedelijke ingangsdatum is 1 januari 2014 (is afhankelijk van het moment waarop de Eerste Kamer een besluit neemt). Schatkistbankieren heeft nadelige financiële gevolgen, zoals rentederving (bijvoorbeeld bij de tijdelijke uitzetting van gelden voor het nieuwe sportcentrum), daling van de dividenduitkering Bank Nederlandse Gemeenten en stijging van bankkosten. Zie ook de paragraaf Weerstandsvermogen.
4.2
Koersrisicobeheer
Koersrisico is het risico dat de financiële vaste activa (aandelen en obligaties) van de gemeente in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen. Op basis van artikel 6 van het Treasurystatuut van onze gemeente wordt dit risico beperkt doordat alle uitzettingen een hoofdsomgarantie aan het einde van de looptijd en vastrentende waarde moeten hebben.
4.3
Kredietrisicobeheer
Kredietrisico is het risico op een waardedaling van een vordering ten gevolge van het niet (tijdig) na kunnen komen van de verplichtingen door financiële instellingen. Op basis van artikel 7 van het Treasurystatuut wordt dit risico beperkt doordat alle financiële instellingen zijn gevestigd in een lidstaat met ten minste een AA-rating en doordat alle uitzettingen ten minste AA-minus rating hebben. De leningen uit de huidige portefeuille zijn volledig afgesloten bij instellingen in Nederland.
4.4
Intern Liquiditeitsrisicobeheer
Dit betreft het risico van mogelijke wijzigingen in de liquiditeitsplanning en meerjaren investeringsplanning waardoor financiële resultaten kunnen afwijken van de verwachtingen. Om het risico in te perken wordt conform artikel 8 van het Treasurystatuut een meerjarige liquiditeitsbegroting opgesteld. LIQUIDITEITSBEGROTING
2014 (x € 1.000)
BEGINSALDO LIQUIDE MIDDELEN
-219
Kasstromen uit operationele activiteiten
7.427
Kasstromen uit investeringsactiviteiten
-6.568
Kasstromen uit financieringsactiviteiten
1.580
EINDSALDO LIQUIDE MIDDELEN
2.219
Uit de huidige liquiditeitsbegroting blijkt het niet nodig om een nieuwe langlopende lening af te sluiten. Wel is het noodzakelijk om kortlopende geldleningen (o.a. kasgeld) voor fluctuaties in de geldstromen gedurende het jaar aan te gaan. Hiervoor is in de begroting 2014 € 67.500 aan rentekosten opgenomen.
114
Leningenportefeuille De onderhandse leningen vormen een belangrijk deel van het totale vreemd vermogen van de gemeente. Mutaties in de leningenportefeuille Stand per 1 januari 2014 Nieuwe lening Reguliere aflossingen Vervroegde aflossingen Renteaanpassingen (oud %) Renteaanpassingen (nieuw %) Stand per 31 december 2014
4.5
Bedrag in € (x € 1.000) 51.780
Gemiddelde rente 4,22%
-3.001
48.779
4,22%
Valutarisicobeheer
Het valutarisico wordt in onze gemeente uitgesloten door uitsluitend leningen te verstrekken, aan te gaan of te garanderen in euro’s.
4.6
Informatievoorziening
Aan de toezichthouder (provincie Zeeland) wordt verantwoordingsinformatie over de treasuryactiviteiten verstrekt: 1. bij overschrijding van de kasgeldlimiet in drie achtereenvolgende kwartaalrapportages (Staat A); 2. jaarlijks bij de begroting en de jaarstukken via de paragraaf financiering.
115
116
Paragraaf Bedrijfsvoering 5.1
5
Inleiding
De doelen die de gemeente op tal van terreinen wil bereiken staan beschreven in de tien programma’s van de programmabegroting. Om deze doelen en te leveren producten te verwezenlijken is interne ondersteuning en facilitering nodig. De bedrijfsvoeringprocessen in onze gemeente ondersteunen de uitvoering van de programma’s en dragen in belangrijke mate zorg voor de continuïteit van de organisatie. De traditionele bedrijfsvoering was veelal intern gericht. In deze tijd worden echter aan gemeenten andere eisen gesteld waardoor de bedrijfsvoering meer extern gericht moet zijn. Zo verwachten de inwoners, bedrijven en instellingen terecht, dat de gemeente rechtmatig handelt, dat de gelden doelmatig en doeltreffend besteed worden en dat de gemeente betrouwbaar, transparant en responsief is. Die eisen vragen een bepaalde cultuur, competenties, organisatiestructuur en niveau van automatisering. In deze bedrijfsvoeringparagraaf verschaffen we informatie over de wijze waarop de gemeente Schouwen-Duiveland een adequate bedrijfsvoering bereikt en waarborgt. Tevens benoemen we een aantal lopende en nog op te pakken activiteiten om de bedrijfsvoering te verbeteren.
5.2
Organisatieontwikkeling
Basis voor de ontwikkeling van de organisatie is een visie. De organisatievisie “Met het tij mee” hebben we in september 2013 vastgesteld. De visie geeft onder andere een antwoord op de vraag wat nodig is om onze strategische visie “Tij van de toekomst” te realiseren. Belangrijkste thema in de organisatievisie is dat de mens centraal staat in al ons denken en handelen. In de komende jaren dragen we deze visie uit en zorgen we er voor dat deze in de gehele organisatie is verinnerlijkt en wordt gerealiseerd. De boodschap is dat de samenleving ons in 2018 ziet als een volwaardige partner, die verbinding aanbrengt tussen partijen en bij vraagstukken een evenwicht vindt tussen loslaten en ondersteunen. Inwoners, ondernemers, partners en gasten krijgen zodoende de ruimte en handvatten om waar mogelijk hun plannen en wensen zelf te realiseren. Voor de realisatie van de organisatievisie stellen we een samenhangend uitvoeringsprogramma op. We starten hiermee in het vierde kwartaal van 2013. In 2014 ronden we dit af en pakken de uitvoering van het programma op. Naar verwachting krijgen in deze paragraaf genoemde ontwikkelingen, zoals verdere digitalisering en leanmanagement, hierin een plaats. Het overheidsontwikkelmodel Veel overheidsorganisaties werken met kwaliteitsmodellen om te komen tot stapsgewijze en gestructureerde ontwikkeling. Ook wij doen dit. In 2008 zijn we begonnen met het doorlichten van afdelingen met behulp van het overheidsontwikkelmodel (voorheen: kwaliteitsmodel voor overheidsorganisaties). Per jaar onderzoeken we – in het kader van doelmatigheid- en doeltreffendheidonderzoeken als bedoeld in artikel 213a Gemeentewet – twee afdelingen. Deze onderzoeken geven inzicht in de ontwikkelingsfase van de bedrijfsvoering van de betreffende afdelingen. Van daaruit formuleren we op een systematische wijze verbeterpunten en acties. Het model 1 kent de organisatiegebieden beleid en strategie, management, medewerkers, financiën, informatie en processen. In de paragrafen 5.5 tot en met 5.9 gaan we in op deze organisatiegebieden en de ontwikkelingen die daarop spelen in onze organisatie. 1
Het overheidsontwikkelmodel is ontwikkeld door de Bestuursacademie Nederland. Een korte toelichting op het model is te vinden op http://www.bestuursacademie.nl/organisatieontwikkeling/overheidsontwikkelmodel/het-model-naderbekeken/
117
5.3
Monitoring
Vanuit hun verschillende verantwoordelijkheden beschikken gemeenteraad, college en gemeentesecretaris/management over diverse instrumenten om vast te stellen in hoeverre voldaan wordt aan de genoemde criteria voor een adequate bedrijfsvoering. Uw raad heeft, naast een kaderstellende rol, ook een controlerende rol. In deze rol hebt u de beschikking over de volgende “instrumenten”: De gemeentelijke rekenkamer, de accountant en de zogenaamde 213a-onderzoeken. De Rekenkamerfunctie is samengesteld vanuit uw raad, waarbij het fractievoorzitteroverleg de commissie vormt. De Rekenkamer kan de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door ons college gevoerde bestuur onderzoeken. In 2014 levert de commissie in de huidige vorm haar tweede onderzoek op. De bedoeling is om dit onderzoek “Van visie tot vergunning” over de ruimtelijke planvorming nog in deze lopende zittingsperiode van uw raad af te ronden. De rechtmatige besteding van middelen wordt onderzocht doordat een onafhankelijke accountant de jaarrekening controleert. Naast getrouwheid van de cijfers in de jaarrekening beoordeelt de accountant tevens of de baten, lasten en balansmutaties conform geldende weten regelgeving tot stand zijn gekomen. De accountant geeft zowel voor de getrouwheid als de rechtmatigheid een verklaring af. In het kader van de doelmatigheid- en doeltreffendheidonderzoeken als bedoeld in artikel 213a Gemeentewet lichten we alle afdelingen door (zie ook paragraaf 5.2). Deze aanpak biedt ons college en de gemeentesecretaris een instrument om criteria als doelmatigheid, doeltreffendheid, transparantie en responsiviteit in samenhang te monitoren en op die manier te werken aan een stapsgewijze doorontwikkeling van de organisatie. Over de uitkomsten van de 213a onderzoeken informeren we u steeds door middel van raadsbrieven. Met de onderzoeken van 2013 is iedere afdeling één keer onderzocht. Op basis van een evaluatie leggen we in het vierde kwartaal van 2013 een voorstel aan u voor hoe we hiermee verder gaan in 2014 en volgende jaren. Bij voorkeur gekoppeld aan de 213a onderzoeken verrichten we jaarlijks ook twee zogenaamde legal audits om de juridische kwaliteit van onze processen en producten te beoordelen. Alle afdelingen hebben eind 2013 een eerste legal audit gehad. Vanaf 2014 voeren we heraudits uit waarbij we expliciet nagaan of de juridische kwaliteit van de desbetreffende afdeling is verbeterd op grond van de aanbevelingen van de eerste audit.
5.4
Structuur en inrichting
Als overheidsorganisatie zoeken we constant naar mogelijkheden om onze organisatie structureel in evenwicht te houden, met enerzijds de taken waar we voor staan en anderzijds de kosten voor onze inwoners. Om de plannen en dynamiek van ondernemende en actieve inwoners in Schouwen-Duiveland optimaal te stimuleren en te ondersteunen, moet je immers voldoende toegerust zijn. Onderstaande tabel geeft de gemeentelijke salarislasten over 2014 aan. Salarislasten Ambtelijke organisatie: Salarislasten College van B&W* * Dit betreft de burgemeester, wethouders en raadsleden.
Primitieve begroting 2014 18.838.200 754.600
Voor 2014 hanteren we 1,5% als opslagpercentage voor geprognosticeerde stijgingen van pensioenen en sociale premies.
118
De totale salarislasten van de ambtelijke organisatie 2014 zijn, ondanks de opslag daarin, ten opzichte van 2013 afgenomen met € 53.644. Bij de jaarrekening informeren wij u over de daadwerkelijke besteding van het voor 2014 geraamde bedrag.
5.5
Beleid en strategie
Een belangrijk richtinggevend document voor onze strategie en beleid voor de komende jaren is de in 2011 tot stand gekomen strategische visie “Tij van de toekomst”. De uitvoering van het hierop gebaseerde uitvoeringsprogramma 2013-2014 loopt in 2014 door. In 2014 leggen we uw raad het uitvoeringsprogramma “Tij van de toekomst” 2015-2018 ter vaststelling voor. Onze organisatievisie gaat een goede uitvoering van deze programma’s, en daarmee ook de realisatie van onze strategische visie, ondersteunen. Beleidscyclus Het is uw en ook onze wens om de periodieke actualisatie van de programma’s in de programmabegroting te gaan oppakken vanuit een cyclisch beleidsproces. Beleidsontwikkeling dient namelijk bij voorkeur te verlopen volgens de cyclus van plannen, uitvoeren, monitoren / verantwoorden en evalueren en bijstellen. De vorm van beleidsnota’s is daarbij ook een belangrijk aandachtspunt. Een goede aansluiting van de opzet van beleidsnota’s bij de gekozen opzet van de programma’s is het meest ideaal. De komende jaren bekijken we hoe en wanneer we deze verbeteractie kunnen realiseren, gekoppeld aan een goede uitvoering van het uitvoeringsprogramma “Tij van de toekomst”.
5.6
Management en medewerkers
Human Resource Management (HRM) In 2014 stellen we een nieuw HRM-beleidsplan op. Dit plan moet onder andere aansluiten op de organisatievisie en het uitvoeringsprogramma organisatievisie. De HRM-instrumenten dienen immers de gewenste ontwikkelrichting van de organisatie te ondersteunen. Verder gaan we in 2014 verder met fase 2 van het gezamenlijk met Vlissingen, Middelburg en de Veiligheidsregio Zeeland aangekochte e-HRM-systeem. In fase 2 digitaliseren we de processen zoveel mogelijk. We realiseren hierdoor een efficiënte ondersteuning aan management en medewerkers. Duurzame inzetbaarheid Per januari 2014 gaat het contract met een nieuwe Arbodienst van start. Deze is in 2013 uit de aanbesteding gekomen. Verder stellen we in 2014 een Arbobeleidsplan op met daarin opgenomen de structuur en de kaders. Daarnaast voeren we een Periodiek Medisch Onderzoek (PMO) uit voor de medewerkers van het gemeentehuis. Dit is een verplichting vanuit de Arbowet. Iedere medewerker wordt eens in de drie jaar betrokken in zo’n PMO. Opleidingen In het jaarlijkse opleidingsplan nemen we individuele en concernopleidingen op. Deze zijn zoveel mogelijk gerelateerd aan vastgestelde meerjaren thema’s. Naast jaarlijkse opleidingen als BHV, pre-mediation, optreden in rechte, omgaan met agressie en geweld en klantgericht schrijven, leggen we in 2014 de nadruk op individuele loopbaantrajecten vanuit het in de CAR/UWO opgenomen loopbaanbudget. Verder leiden we in 2014 op in leanmanagement en coachend leidinggeven.
119
5.7
Financiën en planning en control
Digitaliseren proces inkomende facturen (crediteuren) We hebben in het derde kwartaal 2013 de eerste stappen gezet in het project Digitaliseren facturen. Doel is om in de loop van 2014 onze inkomende facturen lean en digitaal (voor leveranciers en budgethouders) te verwerken.
5.8
Informatie
Informatie & Automatisering Een goed en stabiel functionerende ICT-functie is een onmisbare pijler geworden in onze organisatie. Steeds meer processen zijn afhankelijk van een goed ingerichte en goed werkende ICT omgeving. In 2014 vervangen we daarom cyclisch onze totale ICT infrastructuur. Het ontwerp is er op gericht de organisatieontwikkeling te ondersteunen. Zo is er ook aandacht voor thema’s als het nieuwe werken, veilig en plaatsonafhankelijk werken en verdere digitalisering. Tevens vervangen we in 2014 de telefooncentrale en mobiele telefoons. Daarbij zoeken we naar een optimale integratie van deze apparatuur in de totale ICT infrastructuur. Onder invloed van onder andere leanmanagement en verbetering van de dienstverlening kiezen we er steeds meer voor om informatiesystemen in te zetten. Deze ontwikkeling leidt tot een toenemende complexiteit van in elkaar grijpende informatiesystemen en een oplopende beheerslast die daaruit voortkomt. In de komende jaren is dit een punt van aandacht. Documentaire informatievoorziening en gemeentearchief We gaan in 2014 voortvarend aan de slag met verdere digitalisering. We richten ons hierbij eerst op digitalisering van processen en de bijbehorende documenten. De archiefstukken die we permanent bewaren, worden overgedragen aan het gemeentearchief, waar ze voor iedereen te raadplegen zijn in de studiezaal. Daarnaast digitaliseren we de meest geraadpleegde archivalia. Deze stellen we op een gemakkelijk toegankelijke wijze, via onze gemeentelijke website, beschikbaar. We willen inspelen op wensen van het publiek met betrekking tot de bereikbaarheid van de informatie. Het gaat daarbij om de inzet van mogelijkheden die nieuwe media ons bieden. De komende periode doen we hier onderzoek naar. De resultaten hiervan dienen als bouwstenen voor het maken van beleid over het gemeentearchief en het publiek. In 2014 stellen we dit beleid vast.
5.9
Processen
Werkprocessen analyseren, optimaliseren en beschrijven en vervolgens monitoren, zijn belangrijke stappen om efficiënter en effectiever te werken. In de achterliggende jaren zijn veel processen al vastgelegd. Verdere optimalisatie vindt de komende tijd nog plaats ten behoeve van interne controles en het digitaal werken. Sinds 2010 passen we leanmanagement toe. Met succes! Deze managementfilosofie is een hulpmiddel voor het optimaliseren en efficiënter inrichten van processen in het belang van onze dienstverlening. Leanmanagement draagt bij aan een betere dienstverlening door het verkorten en vereenvoudigen van procedures. Dit leidt tot efficiencywinst en kortere wachttijden voor de klant. In de tweede helft van 2012 hebben we deze wijze van procesoptimalisatie geïntensiveerd door meer processen te optimaliseren en zelf mensen op te leiden die dit kunnen begeleiden. In 2014 professionaliseren we de aanpak verder en maken leanmanagement vooral ook dienstbaar aan het realiseren van de organisatievisie.
120
6
Paragraaf Verbonden partijen 6.1
Algemeen
Deze paragraaf gaat in op doelstellingen, activiteiten en de mate van de financiële betrokkenheid van samenwerkingsverbanden waarin onze gemeente participeert en waarin zij een bestuurlijke invloed kan uitoefenen. Daarbij staat het realiseren van een publiek belang centraal. In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) 2004 wordt hiervoor het begrip “verbonden partijen” gehanteerd. Per partij kan sprake zijn van een financieel en / of een bestuurlijk belang. De nadruk dient op de combinatie te liggen: indien alleen een financiële relatie bestaat, bijvoorbeeld een subsidierelatie, dan is geen sprake van een verbonden partij, zoals in het BBV beschreven. Onder een bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld: een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is als de verbonden partij failliet gaat, dan wel het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat, indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Voor de raad is informatie over de verbonden partijen om twee redenen van belang: de partijen voeren taken uit die in het verlengde van de gemeentelijke doelstellingen liggen; er is sprake van budgettaire consequenties. Gesteld is dat een verbonden partij moet voldoen aan de combinatie van een financieel en een bestuurlijk belang.
6.2
Visie en beleid gemeente
In de raadsvergadering van 27 september 2007 is een aantal besluiten genomen ter vergroting van de sturing en invloed in verbonden partijen. Eén van de besluiten betrof het verzoek aan de Vereniging van Zeeuwse Gemeenten (VZG) een aantal zaken op te pakken. De VZG heeft een werkgroep ingesteld, die begin 2010 een notitie Aan de slag met gemeenschappelijke regelingen heeft opgeleverd. Deze nota is behandeld in de raadsvergadering van 29 april 2010. De notitie biedt een kader voor verbetering van de governance. De voorstellen in de notitie hebben betrekking op het verbeteren van de interne organisatie binnen gemeenten en gemeenschappelijke regelingen en het versterken van de samenwerking tussen aangesloten gemeenten en gemeenschappelijke regelingen. De punten ter verbetering van de interne organisatie binnen onze gemeente zijn de achterliggende jaren opgepakt. Een aantal punten, dat betrekking heeft op het versterken van de samenwerking tussen aangesloten gemeenten en gemeenschappelijke regelingen is hier en daar opgepakt. Er is geen sprake van centrale bewaking van de uitvoering van de voorstellen.
6.3
Overzicht verbonden partijen
Er zijn vier categorieën verbonden partijen te onderscheiden, namelijk gemeenschappelijke regelingen, stichtingen, vennootschappen en verenigingen. Per partij geven we in het volgende overzicht aan wat het publieke, bestuurlijke en financiële belang is.
121
Nr. 1
Partij Naam publiek belang bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma 2
Naam publiek belang bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma
GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN (GR-en) GR Natuur- en recreatieschap de Grevelingen Behartiging in onderlinge samenhang van de belangen van natuur, landschap en openluchtrecreatie. De gemeente heeft zitting in het algemeen bestuur en dagelijks bestuur. De gemeenten Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee zijn ieder verantwoordelijk voor 12,5% van het exploitatietekort. De provincies Zuid-Holland en Zeeland voor het overige gedeelte. Daarnaast zorgt de afkoopsom van het Rijk voor een gedeeltelijke compensatie van het exploitatietekort. Werkelijke bijdrage 2012: € 24.343 Begrote bijdrage 2013: € 24.248 Begrote bijdrage 2014: € 24.180 Voor 2014 is een aanvullende bezuiniging bepaald van 1%. Tegenover de bezuiniging van 1% staat een indexering van 0,9%. Per saldo verandert er voor de deelnemersbijdrage 2014 van onze gemeente ten opzichte van 2013 vrijwel niets. Belangrijke richtinggevende beleidsstukken zijn "Zicht op de Grevelingen" en de "Economische visie Brouwersdam". Onder verantwoordelijkheid van het Grevelingenschap voert Groenservice Zuid-Holland een aantal belangrijke projecten voor de Grevelingen en de Brouwersdam uit. Hiervoor zijn externe subsidies verkregen, ondermeer uit de Stimuleringsregeling Voordelta en het Operationeel Programma Zuid. Voor 2014 en verder wordt een herijking opgesteld van het programma Zicht op de Grevelingen en voor de Brouwersdam en Grevelingendam. Daarnaast speelt de voorgenomen samenvoeging van de schappen voor de Grevelingen en voor de Haringvliet. Voorlopig geeft deze samenvoeging geen financiële effecten op onze deelnemersbijdrage. Milieu GR de Zeeuwse Muziekschool Bevordering van de kunstzinnige vorming in de ruimste zin. De gemeente heeft zitting in het algemeen bestuur. Deels een bedrag per inwoner en deels variabel in verband met overeengekomen budget (aantal leseenheden). Werkelijke bijdrage 2012: € 297.664 Begrote bijdrage 2013: € 259.238 Begrote bijdrage 2014: € 248.876 De ZMS heeft een sluitende meerjarenbegroting 2014 2018. Hierin wordt duidelijk dat zij een aantal beleidsmaatregelen heeft getroffen om te komen tot de bezuiniging van 15% in 2015 (ten opzichte van de gemeentelijke bijdragen van jaarrekening 2010). Bovenstaande verklaart de teruglopende gemeentelijke subsidie bijdrage. Cultuur en sport
122
3
Naam publiek belang
bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma 4
Naam publiek belang bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma
GR Gemeenschappelijke gezondheidsdienst Zeeland (GGD) De kerntaken van de GGD zijn: 1. monitoring (surveillance) van de volksgezondheid in het algemeen en in het bijzonder op het gebied van infectieziekten en jeugdgezondheidszorg; 2. kennis- en adviesorganisatie voor de lokale overheden, over de gezondheidstoestand in het werkgebied en het adviseren over (effectieve) interventiestrategieën; 3. het vormen van een vangnet voor mensen die buiten de boot (dreigen te) vallen binnen de reguliere gezondheidszorg. De gemeente heeft zitting in het algemeen bestuur. Exploitatiesaldi verrekenen we op basis van het inwoneraantal (totaal & 0-19-jarigen). Werkelijke bijdrage 2012: € 1.048.148 Begrote bijdrage 2013: € 1.034.568 Begrote bijdrage 2014: € 1.031.981 Gemeenten en de GGD willen de komende jaren de burgerkracht vergroten. Zij doen dit door burgers te stimuleren effectieve maatregelen te nemen om de gezondheid te bevorderen en waar nodig te bewaken en te beschermen. Het beleid van de GGD is gericht op het voorkomen van (zwaardere) zorg. Zij verzorgt een integrale monitoring door de epidemiologische functie binnen de publieke gezondheid en draagt bij aan het stimuleren van technologische en sociale innovatie. De speerpunten in 2014-2016 zijn preventie van (overmatig) genotmiddelengebruik (roken, alcohol, drugs), preventie van overgewicht (inclusief diabetes) en preventie van psychosociale problematiek (inclusief depressie, eenzaamheid). Welzijn en zorg GR Veiligheidsregio Zeeland Het inrichten en in stand houden van een regionale veiligheidsorganisatie. Elke gemeente heeft één zetel in het algemeen bestuur, bezet door de burgemeester. Exploitatiesaldi worden verrekend naar rato van het aantal inwoners en veiligheidsrisico’s op basis van landelijk vastgestelde normen. Werkelijke bijdrage 2012: € 561.232 (VRZ klein) Begrote bijdrage 2013: € 2.477.154 Begrote bijdrage 2014: € 2.364.331 De beleidsvoornemens zijn in diverse plannen vervat en verwerkt in de meerjarenbegroting van de Veiligheidsregio Zeeland. Zie ook de paragraaf Weerstandsvermogen. Veiligheid en integrale handhaving
123
5
Naam publiek belang
bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma 6a
Naam publiek belang
bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma 6b
GR Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland (OLAZ) Behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de deelnemers op het gebied van de afvalstoffenverwijdering, waaronder de zorg voor verwijdering van afvalstoffen en het inrichten en beheren van installaties voor inzameling, overslag en transport van afvalstoffen. De gemeente heeft zitting in het algemeen bestuur. De kosten van de milieustraat worden verdeeld naar rato van het aantal inwoners boven de Westerschelde en per hoofd van de bevolking in rekening gebracht bij de gemeenten. Werkelijke bijdrage 2012: € 556.265 Begrote bijdrage 2013: € 664.365 Begrote bijdrage 2014: € 641.535 Implementatie Governance regeling: financiële toetsing door gemeente Schouwen-Duiveland bewaken dat uitvoering wordt gegeven aan de vastgestelde notitie reservevorming realisatie financiële taakstelling om jaarlijks tot 2017 2% kostenverlaging te behalen over de beïnvloedbare kosten voorbereidingen starten voor strategische positiebepaling voor afvalovereenkomst na 2017 ontvlechting administratie Indaver-OLAZ implementatie gezamenlijke beleidssamenwerking Milieu GR Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio (SWVO) Het Samenwerkingsverband ondersteunt gemeenten in de realisering van de gezamenlijke beleidsvoorbereiding, besluitvorming en beleidsuitvoering van bovengemeentelijke voorzieningen en activiteiten op het terrein van maatschappelijk werk, volwassen- en cultuureducatie, leerlingenvervoer, huishoudelijke hulp en vervoersvoorzieningen, gezondheid, bibliotheekwerk, begeleiding en jeugd. De gemeente heeft zitting in het algemeen bestuur. Bijdrage in de kosten van het secretariaat en bijdragen in de kosten van uitvoering van een aantal werksoorten, voor zover daartoe door de gemeenteraad is besloten. Werkelijke bijdrage 2012: € 124.562 Begrote bijdrage 2013: € 162.969 Begrote bijdrage 2014: € 127.108 Binnen de SWVO werken de gemeenten samen aan de transities voor de AWBZ-begeleiding/persoonlijke verzorging, de zorg voor jeugd en de Participatiewet Werk en inkomen/Welzijn en zorg
Naam
Bureau College Zorg en Welzijn
publiek belang
Het CZW Bureau is een publiekrechtelijke samenwerking met een gemeenschappelijk orgaan. Het orgaan beschikt zelf niet over een zelfstandige rechtspersoonlijkheid. Op verzoek van de deelnemende overheden in het CZW treedt
124
bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens programma 7
Naam publiek belang
GR Woonwagenschap Midden- en Noord-Zeeland Het in algemene zin bevorderen van het maatschappelijk welzijn van woonwagenbewoners.
bestuurlijk belang
De gemeente heeft zitting in het algemeen bestuur en dagelijks bestuur. Bijdrage naar rato van het aantal inwoners. Werkelijke bijdrage 2012: € 6.806 Begrote bijdrage 2013: € 6.770 Begrote bijdrage 2014: € 6.753 Het woonwagenschap gaat in afgeslankte vorm verder om de in eigendom blijvende perceelsgedeelten op verschillende centra te beheren of over te dragen aan de diverse gemeenten/waterschappen. Indien de resterende gronden worden overgenomen door de deelnemende gemeenten kan de gemeenschappelijke regeling worden opgeheven. Bouwen aan ruimte
financieel belang
beleidsvoornemens
programma 8
het SWVO op als werkgever voor de medewerkers. De secretaris is verantwoordelijk voor de aansturing en exploitatie van het bureau. Het CZW Bureau voert de gezamenlijke beleidsvoorbereiding en -uitvoering uit voor alle 13 Zeeuwse gemeenten en de Provincie Zeeland. Het gaat om de invulling van: de gemeentelijke Anti Discriminatie Voorziening; Anti Discriminatie Bureau Zeeland Huiselijk Geweld/ Huisverbod Mantelzorgondersteuning Project Jeugd en Alcohol Maatschappelijke Opvang en Vrouwenopvang (namens de centrumgemeente Vlissingen). De wethouder Welzijn, Zorg en Jeugd neemt deel aan het CZW-overleg. Bijdrage in de kosten van het secretariaat en bijdragen in de kosten van uitvoering van een aantal werksoorten. Werkelijke bijdrage 2012: € 19.365 Begrote bijdrage 2013: € 74.273 Begrote bijdrage 2014: € 74.087 Geen Welzijn en zorg
Naam publiek belang
bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens programma
GR Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland (RUD) De RUD voert per 1 januari 2014 onder verantwoordelijkheid van de gemeente een aantal wettelijke taken (vergunningverlening en handhaving) uit. De gemeente heeft zitting in het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. Vanaf 1 januari 2015 brengt de RUD kosten per afgenomen product in rekening. Begrote bijdrage 2014: Geen specifieke. Milieu
€ 212.000
125
STICHTINGEN 9
naam publiek belang
bestuurlijk belang financieel belang
10
beleidsvoornemens
Bij het opheffen van de stichting vervalt het vermogen aan de gemeente. Geen specifieke.
programma
Cultuur en sport
naam publiek belang
Stichting BibliOosterschelde Oprichten en instandhouden van één of meer plaatselijke bibliotheken en andere objecten van openbare bibliotheekvoorzieningen, zoals bibliobussen. Niet rechtstreeks, maar bij absentie van een bestuur kan het college bestuursleden benoemen.
bestuurlijk belang financieel belang
Gemeente subsidieert het exploitatietekort. Werkelijke bijdrage 2012: € 724.177 Begrote bijdrage 2013: € 724.163 Begrote bijdrage 2014: € 724.163
beleidsvoornemens
De bibliotheek maakt vanaf september 2013 deel uit van de Campus Cultura. Voorlopig blijven de dependances in Bruinisse en Burgh-Haamstede onderdeel van de bibliotheekvoorziening op Schouwen-Duiveland. Dat geldt ook voor de diensten van de Biblio(service)bus. In 2014 wordt een visie op de toekomst van de bibliotheekvoorziening ter besluitvorming voorgelegd aan uw raad. Cultuur en sport
programma 11
Stichting Renesse Beheer en exploitatie van gebouwen en terreinen, in het algemeen bestemd voor recreatieve doeleinden; het deelnemen in rechtspersonen gevestigd binnen de gemeente, gericht op activiteiten van recreatieve, toeristische, culturele, educatieve of sportieve aard of een combinatie daarvan; het verstrekken van geldelijke bijdragen en geldleningen ten behoeve van dergelijke activiteiten. Niet rechtstreeks. De gemeente benoemt de bestuursleden. De gemeente verstrekt subsidie in de exploitatie van sportcentrum Westerschouwen en de museumhaven (stichting Museumhaven) in Zierikzee. De gemeentelijke bijdragen zijn over 2014 respectievelijk € 97.851 en € 18.848. De exploitatie van sportcentrum Onderdak is per 1 januari 2012 terug in handen van de gemeente gekomen. De Stichting Renesse voert tot en met medio 2014 namens de gemeente het administratieve beheer.
naam publiek belang bestuurlijk belang
financieel belang
Stichting Obase Het verstrekken van voldoende openbaar primair onderwijs. De gemeenteraad benoemt de leden van het bestuur en de raad van toezicht, met uitzondering van de bindende voordrachten vanuit de ouderraad en de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad. De gemeente staat garant voor financiële tekorten. Werkelijke bijdrage 2012: € 55.751
126
beleidsvoornemens
programma 12
naam publiek belang
Begrote bijdrage 2013: € 56.688 Begrote bijdrage 2014: € 56.688 Het afbouwen van de subsidie voor schoonmaak- en energiekosten voor de schoolgebouwen, die bovenop de vergoeding vanuit het rijk beschikbaar wordt gesteld. In het najaar 2013 wordt een voorstel hiertoe geagendeerd voor de Lokaal educatieve agenda (het bestuurlijk overleg tussen gemeente, onderwijs en kinderopvang). Onderwijs
beleidsvoornemens
Stichting Dataland Het breed toegankelijk maken en beschikbaar maken van vastgoed- en hieraan gerelateerde gegevens uit het informatiedomein van gemeenten voor de overheid, de burgers en het bedrijfsleven. Daartoe wordt een actieve bijdrage verleend aan de realisatie en het gebruik van het Stelsel van Authentieke Registraties. Vanaf 2007 hebben wij toegang tot een webapplicatie waar wij online geïnformeerd worden over de validatie van gemeentelijke vastgoedgegevens. Gemeente maakt geen deel uit van het bestuur. Wel is er zeggenschap in de Algemene vergadering van certificaathouders ter grootte van het aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal (22.231/6.558.912). Dataland is opgericht in 2003. De gemeente bezit 22.231 certificaten à € 0,10. Onze jaarlijkse bijdrage bedraagt daarnaast € 375. De overeenkomst geeft recht op een gedeeltelijke vergoeding van de door Dataland gegenereerde opbrengst van de gegevens van de gemeente SchouwenDuiveland. Geen specifieke
programma
Algemene dekkingsmiddelen
bestuurlijk belang
financieel belang
127
13
naam publiek belang bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma 14
Naam publiek belang
bestuurlijk belang
financieel belang beleidsvoornemens
VENNOOTSCHAPPEN Delta NV Werkzaam zijn op het gebied van de openbare gas-, electriciteits-, water- en warmtevoorziening. De gemeente is vertegenwoordigd in de Algemene vergadering van aandeelhouders. De gemeente bezit 597 van de in totaal 15.280 volgestorte aandelen. Werkelijk dividend 2012: € 1.562.827 Begroot dividend 2013: € 1.562.687 Begroot dividend 2014: € 1.563.500 Tot en met 2011 werd rekening gehouden met een structureel dividend van € 50 miljoen. Na de tegenvallende resultaten van 2009, heeft DELTA in 2010 en 2011 dit bedrag kunnen handhaven. Voor 2012 en 2013 is dit echter niet meer het geval en is de uitkering op € 40 miljoen per jaar gesteld. Conform uw besluit bij de Kadernota begroting 2014-2017 is de dividenduitkering van DELTA N.V. als volgt geraamd: voor 2014 en 2015 € 1.563.500 waarvan 50% structureel en 50% incidenteel vanaf 2016 alleen het structurele dividend van € 625.000. Door tegenvallende investeringen, mede als gevolg van de economische crisis, is DELTA in zwaar weer gekomen. Het beleid is daarom gericht op het financieel gezond houden van het bedrijf. DELTA houdt hierbij vast aan de multi-utility strategie. De verzelfstandiging van het netwerkbedrijf is nog niet geheel uitgevoerd. Ook de afsplitsing van het waterbedrijf Evides speelt een rol maar is (nog) niet uitgevoerd. Het landelijke Energieakkoord heeft invloed op het bepalen van bedrijfsactiviteiten van DELTA wat betreft energieopwekking. De aandeelhouders hebben aan DELTA een analyse voorgelegd met betrekking tot de toekomst van DELTA en de rol en positie van de aandeelhouders daarin. Voor DELTA leidt dit tot een aantal onderzoeksopdrachten op het gebied van (duurzame) werkgelegenheid, splitsing, fusie en werkterrein. Lokale economie en recreatie Zuidhoek-Flex bv Het al dan niet tijdelijk inzetten van arbeidskrachten, al dan niet geïndiceerd voor een vorm van gesubsidieerde arbeid bij bedrijven en instellingen, het aannemen en uitbesteden van werk voor derden, het (laten) uitvoeren van werkzaamheden, het werven en selecteren van arbeidskrachten. Het college van burgemeester en wethouders, met uitzondering van de wethouder Werk & Inkomen, vormt de Algemene vergadering van aandeelhouders. De gemeente is enig aandeelhouder. Aanstelling van voorlieden of vaklieden voor openvallende plaatsen in de Sociale Werkvoorziening die niet meer vanuit de doelgroep vervuld kunnen worden. Het in dienst nemen van uitkeringsgerechtigden als opstap naar een reguliere baan.
128
15
programma
Werk en inkomen
Naam publiek belang
financieel belang
Zuidhoek–Reïntegratie bv Het bevorderen van de reïntegratie van uitkeringsgerechtigden in het arbeidsproces en het verrichten van allerlei daarmee verband houdende werkzaamheden, zowel ten behoeve van publiekrechtelijke als privaatrechtelijke instellingen en ondernemingen. Het college van burgemeester en wethouders, met uitzondering van de wethouder Werk & Inkomen, vormt de Algemene vergadering van aandeelhouders. De gemeente is enig aandeelhouder.
beleidsvoornemens programma
Uitvoeren van reintegratie-opdrachten. Werk en inkomen
Naam publiek belang
Zuidhoek-Personeels bv Het in dienst nemen c.q. houden van personeel zonder ambtelijke status. Het college van burgemeester en wethouders, met uitzondering van de wethouder Werk & Inkomen, vormt de Algemene vergadering van aandeelhouders. De gemeente is enig aandeelhouder.
bestuurlijk belang
16
bestuurlijk belang
financieel belang
17
beleidsvoornemens
Aanstelling van (nieuw) personeel dat in de plaats komt van personeel, dat voorheen ambtelijke status had.
programma
Werk en inkomen
Naam publiek belang
programma
NV Economische Impuls Zeeland (EIZ) Het vergroten van de dynamiek van de Zeeuwse economie, met groei van werkgelegenheid, door uitvoering van concrete structuurversterkende projecten, een betere instroming van de Zeeuwse beroepsbevolking in de kenniseconomie door acquisitie van bedrijven en investeringen van elders. De gemeente is vertegenwoordigd in de Algemene vergadering van aandeelhouders (1,54% van het aandelenkapitaal, het totale aandelenkapitaal bedraagt € 150.000). In 2007 is ter verkrijging van de aandelen € 2.310 gestort. De begrote jaarlijkse bijdrage is gerelateerd aan het aantal inwoners van onze gemeente, en daarna bevroren op dit aantal. Werkelijke bijdrage 2012: € 34.435 Begrote bijdrage 2013: € 34.435 Begrote bijdrage 2014: € 34.435 De beleidsvoornemens zijn vastgelegd in een jaarprogramma. Een (jaar)overzicht van activiteiten van EIZ is beschikbaar. Lokale economie en recreatie
Naam publiek belang bestuurlijk belang
NV Bank voor Nederlandse Gemeenten De gemeente heeft de BNG als huisbankier. De gemeente is aandeelhouder.
bestuurlijk belang
financieel belang
beleidsvoornemens
18
129
financieel belang
beleidsvoornemens
programma
De gemeente neemt via aandelen deel in de NV; het nominaal aandelenkapitaal bedraagt € 59.475. Werkelijk dividend 2012 : € 27.358 Begroot dividend 2013: € 35.447 Begroot dividend 2014: € 27.500 De bank wil haar sterke liquiditeitsprofiel continueren door het aantrekken van funding met relatief lange looptijden Het behoud van substantiële marktaandelen in het Nederlandse publieke en semi-publieke domein en het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders Mogelijke aanvulling van de debiteurenvoorziening door de economische ontwikkelingen Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien.
130
19
Naam publiek belang bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma 20
Naam publiek belang bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma
VERENIGINGEN Vereniging van Nederlandse Gemeenten De vereniging heeft tot doel de leden individueel en collectief bij te staan bij de vervulling van hun bestuurstaken. De gemeente is niet rechtstreeks vertegenwoordigd in het bestuur. Bijdrage naar rato van het aantal inwoners. Werkelijke bijdrage 2012: € 44.139 Begrote bijdrage 2013: € 47.692 Begrote bijdrage 2014: € 47.692 De focus ligt op zes thema’s: de drie grote decentralisaties in het sociaal domein, namelijk werk, AWBZ-Wmo en jeugd de thema’s wonen, slim samenwerken en de financiële agenda. Bestuur Vereniging van Zeeuwse Gemeenten Behartiging van de collectieve belangen van de Zeeuwse gemeenten. De gemeente heeft zitting in het bestuur. De algemene ledenvergadering heeft de VZG-contributie opnieuw vastgesteld op € 0,37 per inwoner. Dat is gelijk aan het bedrag voor 2013. Gemeenten, provincie en waterschap dragen tevens bij in de kosten van de Zeeuwse lobbyfunctie. De gemeenten financieren een deel van de kosten van de Zeeuwse lobby voor de periode 2012-2015 met een bedrag van € 0,19 per inwoner. De Zeeuwse overheden werken tevens samen in het Europa-loket inclusief de adviseur EUsubsidiestromen. Werkelijke bijdrage 2012: € 12.447 Begrote bijdrage 2013: € 12.457 Begrote bijdrage 2014: € 12.426 (contributie) Gemeenten, provincie en waterschap werken al nauw samen. Die samenwerking is vormgegeven in de Stuurgroep IJzendijke en is ingegeven door de wens om als bestuurlijk Zeeland met één mond te spreken richting “Den Haag” en om de financiële mogelijkheden uit “Brussel” beter te benutten. De thema’s die de komende tijd samen de Zeeuwse strategische agenda vormen zijn de volgende: Zeeland, infrastructuur en water Zeeland & Europa Team Kanaalzone Team leefbaarheid, zorg en welzijn Team behoud rijksdiensten (om te vormen tot team werkgelegenheid) Team economische ontwikkelingen Er wordt overwogen alle gemeenten directer bij de samenwerking te betrekken door rechtstreekse vertegenwoordiging van de burgemeester of een wethouder in de stuurgroep. Bestuur
131
21
Naam publiek belang
bestuurlijk belang
financieel belang beleidsvoornemens
programma 22
Naam publiek belang
bestuurlijk belang
financieel belang
beleidsvoornemens
programma
OVERIGE P10 De P10 gemeenten hebben veelal dezelfde ambities en uitdagingen waarvoor zij zich inzetten: veranderende bedrijvigheid en nieuwe economische impulsen en kansen in de buitengebieden, demografische ontwikkelingen, zoals vergrijzing en ontgroening, duurzaam natuur- en waterbeheer en leefbaarheid in de kleine kernen. De P10 willen hun specifieke problematiek (nog) meer en beter onder de aandacht brengen van Rijk en politiek en een signaal afgeven richting Den Haag dat de focus van het landelijk beleid wat meer mag verschuiven van de stad naar het platteland. P10 is een samenwerkingsverband van de tien grootste plattelandsgemeenten. De gemeente Hollands Kroon is inmiddels ook lid geworden van de P 10. In het algemeen bestuur van de P10 hebben twee collegeleden namens onze gemeente zitting. De deelnemende gemeenten dragen elk € 5.500 per jaar bij als werkbudget. De P 10 blijft een serieuze belangenbehartiger van het platteland en gesprekspartner voor rijk, IPO, VNG en "Europa". Naast de gebruikelijke activiteiten zet de P 10 ook in op de decentralisaties in het sociaal domein. Bestuur Regionaal Informatie en Expertise Centrum Zuid-West Nederland (RIEC) Het RIEC Zuid-West Nederland is één van de landelijke centra voor informatiedeling op gebied van BIBOB zaken, witwaspraktijken en risicovolle criminele gedragingen voor lokaal bestuur. Dit samenwerkingsverband regelt nader onderzoek bij vergunningverlening, subsidiëring en overige verbintenissen tussen lokaal bestuur en derden. Hiermee wordt vermenging van boven- en onderwereld tegengegaan en de integriteit van het lokaal bestuur beter gewaarborgd. Er bestaan risico's voor het lokaal bestuur bij publiekrechtelijke besluiten en overeenkomsten met derden dat er vermenging ontstaat tussen de boven- en onderwereld. Het RIEC en het convenant kan de gemeente helpen tijdig risico's te signaleren en te voorkomen dat zaken worden gedaan met criminelen, criminele organisaties en betrokken te raken bij witwaspraktijken. Met ingang van 2010 wordt een bijdrage per inwoner verstrekt. In programma 1 Veiligheid en integrale handhaving is rekening gehouden met een bedrag van € 12.361. De gemeentelijke organisatie moet in de breedste zin bewust worden van deze risico's. Niet alleen bij horeca aangelegenheden, maar ook bij grote bouwprojecten en aanbestedingen is het in de toekomst wenselijk een risicotoets in te bouwen. Dit wordt komende jaren beleidsmatig uitgewerkt. Veiligheid en integrale handhaving
132
23
Naam publiek belang
bestuurlijk belang financieel belang
beleidsvoornemens
programma
Regionaal bureau leerplicht (RBL) Jongeren maximale kansen bieden op een zelfstandige positie op de arbeidsmarkt en een zelfredzame toekomst in de maatschappij. Uitvoeren leerplichtwet en de RMC functie om zo voortijdige schooluitval terug te dringen en te voorkomen. De wethouder onderwijs is lid van het algemeen bestuur van het RBL. De gemeente betaalt jaarlijks een bijdrage aan het RBL. Werkelijke bijdrage 2012: € 81.416 Begrote bijdrage 2013: € 81.023 Begrote bijdrage 2014: € 80.820 In het najaar van 2013 buigt het algemeen bestuur bestuur zich over de aanzienlijke bezuinigingstaakstellingen op het personeel van het RBL die vanaf 2016 in de begroting zijn opgenomen (mede als gevolg van het wegvallen van de middelen uit het vsv-convenant). Onderwijs
133
134
Paragraaf Grondbeleid
7
7.1 Aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert In de nota Grondbeleid gemeente Schouwen-Duiveland 2008 – 2012 hebben we de kaders vastgelegd voor de gemeentelijke positie op de grondmarkt, de inzet van grondbeleidsinstrumenten (onder andere voor verwerving, kostenverhaal en uitgifte) en de wijze van vaststelling van grondprijzen. Zowel voor het eigen gemeentelijk handelen als in de communicatie met externe partijen is een transparante en consequente stellingname over het gemeentelijk grondbeleid van belang. Duidelijkheid en eenduidigheid verminderen discussie en voorkomt willekeur. De hoofddoelstelling van het gemeentelijk grondbeleid is het binnen de gestelde doelen van ruimtelijke ordening en beleidssectoren (met inzet van juridische en financiële instrumenten) realiseren van het door de gemeente geformuleerde ruimtelijke beleid. Om zoveel mogelijk te kunnen sturen op gemeentelijke doelstellingen kiezen we primair voor een actief grondbeleid. Daar waar wenselijk grijpt de gemeente in op de lokale grond- of vastgoedmarkt om tegen een aanvaardbare prijs maatschappelijke of ruimtelijke processen te initiëren. Via het actieve grondbeleid kunnen we winst behalen die we inzetten om andere gewenste, maar niet kostendekkende, ruimtelijke ontwikkelingen te realiseren. Inzet van de gemeente behoeft niet altijd en alleen gericht te zijn op een actief grondbeleid. Als gevolg van eigendomsverhoudingen of indien er sprake is van complexe risicovolle projecten sluiten we samenwerking met marktpartijen, Publieke Private Samenwerking (PPS), niet uit. De te kiezen samenwerkingsvorm is afhankelijk van onder meer grondposities, gewenste beperking van risico’s en inzet van expertise. Het voeren van een actief grondbeleid vraagt een slagvaardig en strategisch verwervingsbeleid. Minnelijke verwerving geniet de voorkeur. Om anticiperend op nieuwe ontwikkelingen te reageren en prijsopdrijving te voorkomen zetten we het instrument van de Wet voorkeursrecht gemeenten in. Met het onteigeningsinstrument gaan we terughoudend om. Het kan als uiterste verwervingsinstrument worden ingezet. Wil de gemeente haar regiefunctie zo optimaal mogelijk uitoefenen dan is het van belang dat de gemeente posities inneemt op de grondmarkt. Vooruitlopend op verwachte planvorming kopen we strategisch onroerende zaken aan om op bepaalde locaties een grondpositie te verkrijgen. We hanteren marktconforme uitgifteprijzen. Jaarlijks stellen we, in een door de raad vast te stellen grondprijsbrief Schouwen-Duiveland, de grondprijzen voor de verschillende gebruiksfuncties vast. Het komt regelmatig voor dat een projectontwikkelaar, die grondeigendom heeft, een beroep doet op ontwikkeling (zelfrealisatie). De gemeente kan besluiten hieraan haar medewerking te verlenen. De rol van de gemeente beperkt zich in dat geval meestal tot het vaststellen van ruimtelijke plannen en het verhalen van gemeentelijke apparaatkosten en de kosten voor de aanleg van (openbare) voorzieningen op de ontwikkelende partij. De Grondexploitatiewet maakt het mogelijk deze kosten te verhalen via het sluiten van een privaatrechtelijke overeenkomst of deze kosten af te dwingen via de omgevingsvergunning na de vaststelling van een exploitatieplan. Een grondexploitatie is een raming van de kosten en opbrengsten van een locatie- of gebiedsontwikkeling in de tijd en is van belang voor het beoordelen van de haalbaarheid, voor risicobeheersing, scenarioanalyse en budgetbeheersing. In het kader van de risicobeheersing herzien we jaarlijks iedere grondexploitatie door een nieuwe inschatting te maken van nog te maken kosten en nog te realiseren opbrengsten.
135
7.2 Een prognose van de te verwachten resultaten van de grondexploitatie Bij het opstellen van de begroting 2014 hebben we alle grondexploitaties herzien door een nieuwe inschatting te maken van fasering, nog te maken kosten en nog te realiseren opbrengsten. In de herziening van de grondexploitaties hebben we voorzichtig geraamd en is rekening gehouden met een kosteninflatiepercentage van 2,0%. In de begrotingscirculaire 2014 – 2017 van de Provincie Zeeland is specifiek gewezen op het aan de grondexploitatie te rekenen rentepercentage. Dit mag in het kader van de toetsingscriteria maximaal 4% bedragen. Op grond van onze uitgangspunten rondom het toerekenen van rente (marktconforme rente, Bank Nederlandse Gemeenten met een looptijd van 10 jaar) bedraagt het percentage vanaf 2014 2,5%. Hiermee blijven we ruimschoots binnen de door de Provincie genoemde grens van 4%. Over 2013 hanteren we het begrootte percentage van 4,3%. Grondprijzen Gelet op de huidige marktsituatie hebben we de inkomsten bij de herziening van de grondexploitaties voorzichtig geraamd. We hebben voor woningbouw geen rekening gehouden met een stijging van de uitgifteprijzen tot 2019. Vanaf 2019 is rekening gehouden met een voorzichtige opbrengststijging van 1%. Voor de uitgifteprijzen voor de bedrijventerreinen Bruinisse, Straalweg II te Zierikzee en het Business Park Zuid Oost te Zierikzee hebben we rekening gehouden met een voorzichtige stijging van 1,0% vanaf 2015. Voor de kantorenlocatie ‘Business Park Noord West’ te Zierikzee is geen rekening gehouden met een stijging van de uitgifteprijzen. De bouwgrondprijzen worden jaarlijks vastgesteld via de grondprijsbrief. De in de grondprijsbrief opgenomen prijzen worden getoetst aan de huidige marktsituatie. In 2013 zijn de grondprijzen voor woningbouw met ongeveer 10% verlaagd. Eind 2013 volgt een voorstel voor het vaststellen van de grondprijsbrief 2014. Woonvisie Volgens de in juni 2013 vastgestelde woonvisie 2013-2022 neemt het aantal inwoners af op Schouwen-Duiveland (krimp). Het aantal huishoudens neemt nog tijdelijk toe, maar ook op de lange termijn neemt ook het aantal huishoudens af. Het aantal ouderen neemt sterk toe, terwijl het aantal jongeren fors daalt. Om het doel vanuit de strategische visie: ‘we wonen prettig, naar wens en behoefte’ te bereiken, moet er in de komende tien jaar aandacht zijn voor het behouden en versterken van onze woonkwaliteit. Het gaat om minder, en kwalitatief betere nieuwbouw, en om veel aandacht voor de vitaliteit van de bestaande voorraad. Er moet meer evenwicht gebracht worden tussen de huidige plancapaciteit en de benodigde woningbouw. Aansluitend op de vastgestelde woonvisie wordt de kwantitatieve en kwalitatieve mismatch in kaart gebracht tussen de woningbehoefte en bestaande plancapaciteit. Op basis van de uitkomsten van deze mismatch wordt een nieuw woningbouwprogramma vastgesteld. De hierbij te maken keuzes kunnen grote gevolgen hebben voor de geprognosticeerde resultaten in de grondexploitaties. Het schrappen van plannen of het verminderen van woningaantallen heeft grote financiële gevolgen voor de gemeente. Prognose bij een opbrengstdaling van 10% en 20% Een aanpassing van de grondprijs of bouwprogramma heeft gevolgen voor de grondexploitatie. Om te laten zien wat de financiële gevolgen zijn indien de opbrengsten met 10% of 20% dalen, zijn alle exploitaties daarop doorgerekend. Bij een daling van 10% resteert een geprognosticeerde positief resultaat van de in exploitatie genomen gronden van ruim € 2,3 mln. (contante waarde op 1 januari 2013). Dit is ten opzichte van de begroting 2014 een daling van bijna € 2,6 mln.
136
Bij een daling van 20% resteert een geprognosticeerde negatief resultaat van de in exploitatie genomen gronden van € 0,3 mln. (contante waarde op 1 januari 2013). Dit is ten opzichte van de begroting 2014 een daling van bijna € 5,3 mln. Bij een aantal grondexploitaties leidt een verlaging van de grondopbrengst tot een verliesgevende exploitatie. Voor deze verliesgevende grondexploitaties zou in dat geval in 2013 bij een daling van 10% een verlies genomen moeten worden van € 0,8 mln. en bij een daling van 20% € 2,5 mln. In exploitatie
Boekwaarde
In
Vermoedelijk
Vermoedelijk
Tussentijdse
Vermoedelijk
Begroting 2014
1-1-2013
Exploitatie
nog te besteden
nog te ontvangen
winstneming / verliesneming
resultaat op einddatum
genomen D'Heule II (Nieuwerkerk)
€ 149.139
€ 99.965-
Bermweg (Zonnemaire)
€ 2.430
€ 1.921-
Bredeschool (Zierikzee)
€ 630.576
€ 652.656-
€ 97.036
€ 4.276.058-
€ 4.630.743-
€ 9.258.346
€ 300.000
€ 51.545
Poortambacht 11 (Zierikzee)
€ 871.095
€ 850.000
€ 70.269 € 509 € 74.956
Hogezoom (Renesse)
€ 574.885-
€ 237.791-
€ 1.113.750
€ 240.000
€ 61.074
Riekusweel IV (Bruinisse)
€ 883.659-
€ 1.291.170-
€ 2.424.486
€ 180.000
€ 69.657
Maarstraat (Zierikzee)
€ 3.168
€ 1.338-
€ 1.830
€ 17.635
€ 9.301-
€ 8.334
Buijse (Zierikzee)
€ 148.867
€ 1.722.828-
€ 1.564.364
Vuuf Gemeten II (Kerkwerve)
€ 267.297
€ 166.258-
€ 262.780
Brouwerijstraat (Noordgouwe)
€ 60.102
€ 34.361-
€ 5.050
Pauwstraat (Noordgouwe)
€ 17.925
€ 3.534-
€ 63.523-
€ 130.254-
€ 484.586
€ 240.631-
€ 46.148-
€ 306.970
€ 20.191
Noorderpolder II (Zierikzee)
€ 281.700
€ 2.783.203-
€ 2.770.557
€ 269.054
Oostkenshil II (Oosterland)
€ 840.735-
€ 439.255-
€ 1.765.484
€ 272.790
€ 262.529-
Bedr.terr. fase III (Bruinisse)
€ 1.040.432-
€ 507.834-
€ 2.003.638
Business park NW (Zierikzee)
€ 1.137.374-
€ 448.610-
€ 1.584.100
Business park ZO/centrum (Zierikzee)
€ 2.727.248-
€ 2.403.586-
€ 5.598.524
Bedr.terr. Straalweg I (Zierikzee)
€ 188.130
€ 94.458-
Bedr.terr. Straalweg II (Zierikzee)
€ 2.018.232-
€ 1.603.253-
€ 4.527.347
Compensatielocatie Zoomgebied Renesse Totaal in exploitatie
€ 618.632-
€ 73.736-
€ 1.298.264
€ 17.644.732-
€ 35.936.377
Lijnzaad (Burgh-Haamstede)
Duinoord (Burgh-Haamstede) Platteweg (Zierikzee)
Boogert (Oosterland)
€ 10.923.106-
€ 1.458.544-
€ 9.597€ 300.000
€ 63.819 € 30.791 € 14.391
€ 200.000
€ 420.000
€ 90.809
€ 65.494 € 10.261
€ 370.000
€ 85.372 € 1.884-
€ 400.000
€ 67.690 € 93.672
€ 830.000
€ 75.862 € 605.896
€ 4.090.000
€ 1.819.995
137
In exploitatie
Vermoedelijk resultaat
Vermoedelijk resultaat
Vermoedelijk resultaat
Vermoedelijk resultaat
Verschil
begroting 2014
CW 01/01/2013
CW 01/01/2013
CW 01/01/2013
CW 01/01/2013
Begroting 2014
begroting 2013
-/- 10 % opbrengsten
-/- 20 % opbrengsten
rekening 2012
rekening 2012
D'Heule II (Nieuwerkerk)
€ 855.013
€ 773.180
€ 691.347
€ 854.349
€ 664
Bermweg (Zonnemaire)
€ 497
€ 497
€ 497
€ 58
€ 439
Bredeschool (Zierikzee)
€ 71.344
€ 71.344
€ 71.344
€ 56.823
€ 14.521
Poortambacht 11 (Zierikzee)
€ 260.460
€ 525.963-
€ 1.313.081-
€ 42.450
€ 218.010
Hogezoom (Renesse)
€ 271.409
€ 166.298
€ 61.188
€ 271.409
Riekusweel IV (Bruinisse)
€ 191.146
€ 22.154-
€ 235.468-
€ 191.146
Maarstraat (Zierikzee)
€ 1.784
€ 1.784
€ 1.784
€ 133
€ 1.651
Lijnzaad (Burgh-Haamstede)
€ 7.739
€ 7.739
€ 7.739
€ 7.975
€ 236-
€ 8.275-
€ 8.275-
€ 8.275-
€ 37.134
€ 45.409-
Vuuf Gemeten II (Kerkwerve)
€ 342.230
€ 317.507
€ 292.783
€ 334.481
€ 7.749
Brouwerijstraat (Noordgouwe)
€ 27.215
€ 27.215
€ 27.215
€ 29.659
€ 2.444-
Pauwstraat (Noordgouwe)
€ 13.698
€ 13.698
€ 13.698
€ 11.014
€ 2.684
€ 251.302
€ 251.302
€ 251.302
€ 288.056
€ 36.754-
€ 18.749
€ 10.852-
€ 40.452-
€ 4.195
€ 14.554
Noorderpolder II (Zierikzee)
€ 195.177
€ 195.177
€ 195.177
€ 267.199
€ 72.022-
Oostkenshil II (Oosterland)
€ 400.644
€ 242.388
€ 84.134
€ 371.409
€ 29.235
€ 9.767
€ 9.767
€ 9.767
€ 26.246
€ 16.479-
€ 405.117
€ 217.066
€ 29.009
€ 399.444
€ 5.673
Business park NW (Zierikzee)
€ 1.625-
€ 127.878-
€ 254.131-
€ 3.205-
€ 1.580
Business park ZO (Zierikzee)
€ 346.526
€ 93.280-
€ 533.107-
€ 27.967
€ 318.559
Bedr.terr. Straalweg I (Zierikzee)
€ 91.387
€ 91.387
€ 91.387
€ 85.098
€ 6.289
Bedr.terr. Straalweg II (Zierikzee)
€ 694.090
€ 313.532
€ 67.027-
€ 610.537
€ 83.553
Compensatielocatie Zoomgebied Renesse Totaal in exploitatie
€ 548.912
€ 449.211
€ 349.510
€ 496.971
€ 51.941
€ 4.994.306
€ 2.360.690
€ 273.660-
€ 3.947.993
€ 1.046.313
Buijse (Zierikzee)
Duinoord (Burgh-Haamstede) Platteweg (Zierikzee)
Boogert (Oosterland) Bedr.terr. fase III (Bruinisse)
Op 1 januari 2013 bedraagt de contante waarde van het positieve resultaat (inclusief tussentijdse winstnemingen) van de in exploitatie genomen plannen € 5,0 mln. Het geprognosticeerde positieve resultaat voor de begroting 2013 neemt met circa € 1,0 mln. toe ten opzichte van het geprognosticeerde positieve resultaat in de rekening 2012. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat het rentepercentage met ingang van 2014 is aangepast van 4,3% naar 2,5%. Daarnaast is het geprognosticeerde positief saldo van de in 2013 in exploitatie genomen plannen Hogezoom en Riekusweel IV in het resultaat meegenomen. Deze plannen waren nog niet meegenomen in het verwachte resultaat behorende bij de jaarrekening 2012.
138
7.2.1
In exploitatie genomen plannen
7.2.1.1 Woningbouw De verkoop van woningen blijft vanwege de slechte economische situatie stagneren. De consument houdt de hand op de knip en banken zijn voorzichtig in het verstrekken van hypotheken. De doorstroming komt niet op gang. De vraag naar bouwgrond is minimaal. De doorlooptijd van planontwikkeling en –realisatie zijn sterk vertraagd. Afspraken ten aanzien van planning en fasering worden niet gehaald. Dit betekent dat de geprognosticeerde opbrengsten later worden ontvangen dan voorzien. In de herziening van de grondexploitaties is in de meeste gevallen rekening gehouden met een langere planperiode. d’Heule II (Nieuwerkerk) Binnen het plangebied zijn er nog zes bouwkavels te koop voor de realisatie van een vrijstaande woning. Uitgangspunt in de fasering is dat de laatste kavel in 2016 wordt verkocht en de grondexploitatie in 2017 wordt afgesloten. Alle nog te realiseren verkopen kunnen worden gezien als te realiseren winst, aangezien alle nog te maken kosten gedekt kunnen worden uit het huidige exploitatiesaldo. Bredeschool (Zierikzee) Na de bouw van de Bredeschool en zorgappartementen in 2014 wordt de openbare ruimte binnen het plangebied aangelegd en wordt de exploitatie in 2015 afgesloten met een klein positief saldo van € 71.300 (contante waarde 1-1-2013). Poortambacht 11 (Zierikzee) Door diverse factoren, een sterk veranderende economische situatie en stagnatie in de woningmarkt (landelijk en lokaal) is de doorlooptijd van de planontwikkeling vertraagd en zijn afspraken ten aanzien van planning en fasering niet gehaald. Bij de herziening van de grondexploitatie Poortambacht 11 is rekening gehouden met een verlenging van de uitgiftetermijn tot en met 2024. Volgens het bestaande programma dienen er nog 173 van de 350 woningen te worden verkocht (gerealiseerd). In Zierikzee is sprake van een mismatch, zowel kwantitatief als kwalitatief. In Poortambacht 11 worden slechts enkele woningtypologieën in een beperkt prijssegment aangeboden. Daarnaast hebben we samen met de private partner geconcludeerd dat de verkoopprijzen van de woningen en daarmee ook de grondprijzen veel te hoog zijn. Niets doen betekent voor zowel de ontwikkelaar als de gemeente geen verkopen en daarmee komt een groot financieel risico op ons af. Samen met de marktpartij onderzoeken we de mogelijkheden om tot herontwikkeling te komen van Poortambacht 11. Gewijzigde stedenbouwkundige uitgangspunten, variatie in woningbouwprogramma, een aangepast verkoopprijsniveau en fasering zijn hierbij onderwerpen van gesprek waarvan de uitkomsten de basis vormen voor het vastleggen van afspraken in een nieuwe samenwerkingsovereenkomst. De uitgangspunten zoals in 2012 vastgelegd in de notitie “Woningbouwprojecten Zierikzee: analyse vraag- en aanbodzijde & ontwikkelingsrichting vormen de basis voor de onderhandelingen. Eén van de uitgangspunten is ‘minder en anders’. Een aanpassing van het programma heeft hoogstwaarschijnlijk gevolgen voor de opbrengsten uit de grondverkoop. Het streven is de bouwactiviteiten in 2014 te hervatten. Ten opzichte van de jaarrekening 2012 neemt het te verwachten eindresultaat met ruim € 0,2 mln. toe (contante waarde 1-1-2013). Dit komt vooral door het aanpassen van het rentepercentage van 4,3% naar 2,5%. Het verwachte positieve eindresultaat slaat om in een verlies indien besloten wordt minder woningen te bouwen dan nu voorzien. Een eventueel verlies wordt ineens genomen
139
ten laste van de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf. Zo het er nu naar uitziet is deze reserve ontoereikend om een verlies vanuit Poortambacht te kunnen dekken. Hogezoom (Renesse) Het bestemmingsplan Hogezoom Burgh-Haamstede/Renesse is in werking getreden, maar nog niet onherroepelijk. In 2013 is aanvankelijk rekening gehouden met de mogelijkheid om een kavel te verkopen. Aangezien we kavels uitsluitend verkopen op het moment dat het bestemmingsplan onherroepelijk is, is de kans aanwezig dat verkoop eerst in 2014 kan plaatsvinden. Het voorziene positieve exploitatieresultaat wordt toegevoegd aan de Regiovisie Schouwen-West. Riekusweel IV (Bruinisse) In het tweede kwartaal van 2014 wordt het plangebied Riekusweel IV bestaande uit 21 woningbouwkavels bouwrijp opgeleverd. Voor particulier opdrachtgeverschap geven we 14 kavels uit voor de bouw van vrijstaande woningen (welstandvrij). In de exploitatiebegroting is rekening gehouden met een voorzichtige fasering in de uitgifte. In 2014 is de verkoop van drie kavels begroot. De verwachte doorlooptijd van de realisatie is 10 jaar. Een klein deel van het plangebied aan de Roggestraat (een rij van vijf nultredenwoningen en een twee-onder-eenkapper) wordt projectmatig uitgegeven via een prijsvraag. Wij verwachten in 2014 een realisatieovereenkomst te sluiten met de geselecteerde bouwer/aannemer aan wie is gegund. Volgens de fasering ronden we het plan in 2024 af en leveren we het woonrijp op. Lijnzaad (Burgh-Haamstede) e De verwachting is dat eind 2013 een start wordt gemaakt met de 1 fase van de bouw van tien starterwoningen aan Lijnzaad te Burgh-Haamstede. Vanwege beroepsprocedures tegen het bestemmingsplan en de bouwvergunning is vertraging in deze ontwikkeling ontstaan. Buijse (Zierikzee) De woningbouwvereniging Zeeuwland en de gemeente hebben afspraken gemaakt over de herstructurering van de wijk Buijse te Zierikzee. Het gaat hierbij om sloop en nieuwbouw van circa 145 (huur)woningen en vernieuwen van de openbare ruimte. Van de gemeente is een bijdrage gevraagd in de vorm van het stellen van een ruimtelijk, programmatisch, financieel en organisatorisch kader waarbinnen Zeeuwland de planontwikkeling realiseert. Voor dit project heeft de provincie Zeeland een ISV subsidie toegekend voor een bedrag van ruim € 0,6 mln. In 2013 hebben we de vergunningen afgegeven voor de eerste fase en zijn we gestart met de uitvoering. In de 2e helft van 2014 wordt fase 1 opgeleverd waarna de gemeente dit plandeel woonrijp maakt. Tevens starten Zeeuwland en gemeente met de voorbereiding van fase 2 van het project en wordt een begin gemaakt met de sloop van fase 2. Vuuf Gemeten II (Kerkwerve) Binnen het plangebied zijn er nog twee bouwkavels te koop voor de realisatie van een vrijstaande woning. Volgens de planning worden deze kavels in 2014 en 2015 verkocht en wordt de grondexploitatie in 2016 afgesloten. Alle nog te realiseren verkopen kunnen worden gezien als te realiseren winst aangezien alle nog te maken kosten gedekt kunnen worden uit het huidige exploitatiesaldo. Brouwerijstraat (Noordgouwe) Medio 2013 is het beroep tegen het bestemmingsplan ongegrond verklaard. De exploitant is voornemens het plangebied eind 2013/begin 2014 na goedkeuring van de bestekken en onder toezicht van de gemeente bouwrijp te maken. Vervolgens kan de ontwikkelaar starten met de woningbouw. Wij verwachten dat de exploitatie in 2017 wordt afgesloten en de openbare ruimte aan de gemeente wordt overgedragen. Duinoord (Burgh-Haamstede) Het project wordt in vier fasen uitgevoerd. Naast de realisatie van een nieuw verzorgingscomplex worden 110 woningen (koop en huur) gerealiseerd. Woningbouwvereniging Zeeuwland ontwikkelt en realiseert het project voor eigen rekening en risico. In 2012 is het stedenbouwkundige plan vastgesteld en de overeenkomst met Zeeuwland gesloten voor de herontwikkeling. Voor de
140
eerste fase van het project, welke betrekking heeft op de realisatie van een nieuw zorgcomplex en zorgwoningen, wordt de omgevingsvergunning in 2013 afgegeven. In 2014 start Zeeuwland met het bouwrijp maken van het terrein en vervolgens met de bouw van de zorgwoningen. De bestemmingsplanprocedure voor fase 2 en 3 volgt medio 2014. Uitvoering van deze bouwplannen staat gepland voor na 2014 (vermoedelijk vanaf 2015). Noorderpolder II (Zierikzee) Het uitgangspunt voor de ontwikkeling Noorderpolder II is zelfrealisatie door de marktpartijen van zowel de woningen als de openbare ruimte. Met de marktpartijen is een samenwerkingsovereenkomst gesloten in het kader van de realisatie van de woonwijk. Als gevolg van de economische recessie worden er veel minder woningen verkocht dan verwacht. In samenspraak met de ontwikkelaars bezien we op welke manier de voortgang van de realisatie van de wijk kan worden bevorderd. De ontwikkelaar van het plandeel De Velden heeft besloten om verdere herontwikkeling uit te stellen tot betere tijden. De ontwikkelingen worden op dit moment dus stopgezet. De ontwikkelaar van het plandeel De Lanen is nog aan het nadenken hoe verder met de ontwikkeling en uitgifte. Oostkenshil II (Oosterland) Het woningbouwplan voorziet in de realisatie van 18 vrijstaande woningen. In 2012 zijn twee bouwkavels verkocht. Uitgangspunt van de herziene exploitatie is dat de overige 16 kavels in de periode 2013 tot en met 2020 worden verkocht. Vanwege de huidige economische situatie is de vraag naar bouwgrond is op dit moment nihil, zo ook in Oosterland. Het plan sluit in 2020 met een positief resultaat van € 424.700 (contante waarde per 1 januari 2013). Ten opzichte van de jaarrekening 2012 neemt het positief resultaat toe met ongeveer € 53.300. Het verschil wordt voornamelijk veroorzaakt vanwege het aanpassen van het rentepercentage van 4,3% naar 2,5%.
7.2.1.2 Bedrijfs- en industriegronden De verkoop van bouwgrond voor bedrijvigheid blijft eveneens stageneren als gevolg van de slechte economische situatie. In de herziening van de grondexploitaties hebben we in de meeste gevallen rekening gehouden met een langere planperiode. Bedrijfsverplaatsing Boogert (Oosterland) In 2013 is de openbare ruimte van het entreegebied in beheer en onderhoud overgedragen aan het uitvoeringsbedrijf openbare ruimte. De nieuwe ijsbaan aan de Sint Joostdijk is aangelegd. Als gevolg van stagnatie in de woningbouw zijn nog niet alle woningen aan de Stove gebouwd, acht van de geplande veertien woningen zijn gerealiseerd. Waarschijnlijk wordt de exploitatie eind 2014 afgerond. Bedrijventerrein (Bruinisse) In de herziening van de grondexploitatie gaan we er vanuit de grondexploitatie in 2018 af te ronden. Medio 2013 is het uit te geven terrein bouwrijp opgeleverd. We rekenen op een verkoop van ongeveer 70% van de uitgeefbare grond in 2014. Vooral vanuit de visserijsector is de vraag naar bouwgrond voor de opslag van MZI’s groot. Om deze bedrijven toe te staan op het bedrijventerrein is het bestemmingsplan aangepast. Waarschijnlijk treedt het bestemmingsplan in september 2013 in werking. Het geprognosticeerde positieve resultaat uit de grondexploitatie bedraagt ongeveer € 0,4 mln. (contante waarde per 1-1-2013). Business Park NW (Zierikzee) Het noordwestelijk deel van het Business Park Zierikzee is uitsluitend bestemd voor de realisatie van kantoren. In verband met de economische omstandigheden, de spanningen op de vastgoedmarkt, en daardoor de zeer beperkte en terughoudende investeringsbereidheid hebben we de
141
grondexploitatie herzien, met de verwachting dat de resterende bouwkavels uiterlijk 2018 worden uitgegeven. De grondexploitatie sluit eind 2018 naar verwachting nagenoeg budgettair neutraal. De huidige economische situatie brengt een aanzienlijke spanning op de verhuurmarkt van bestaand (kantoor)vastgoed met zich mee. De huurprijs voor bestaand vastgoed lag een paar jaar geleden nagenoeg gelijk met de huurprijs van nieuw vastgoed. Bedrijven zijn veel kritischer geworden naar hun huisvestingslasten, waardoor de lagere huurprijzen voor bestaand vastgoed een te grote concurrent zijn geworden voor nieuw (kantoor)vastgoed. Ook al zijn de prijzen van de grond en bouw concurrerend en daarmee laag, concurrentie met de prijs van bestaand kantoorvastgoed is nagenoeg niet (meer) mogelijk. Voor de komende jaren moeten we in de uitgifte van deze bedrijfsgronden met dit nieuwe risico rekening houden. Business Park ZO / Centrum (Zierikzee) In de grondexploitatie Business Park ZO / Centrum zijn we uitgegaan van een looptijd tot en met 2025. Na een gedeelte van het plangebied bouwrijp te hebben gemaakt, is in 2012 de eerste kavel bouwgrond (14.004 m2) geleverd. Een tweede kavel grond van 6.172 m2 is verkocht, die we uiterlijk in 2018 leveren. De toepassing van een lager rentepercentage over de exploitatieperiode leidt er toe dat de geprognosticeerde winst na herziening toeneemt van € 28.000 naar € 347.000 (contante waarde op 1-1-2013). Op 1 januari 2014 bedraagt de boekwaarde van het plan ongeveer € 2,9 mln. De economische situatie maakt dat veel bedrijven de besluiten tot betere tijden uitstellen, de investeringsmogelijkheden niet hebben om uit te breiden of zich ergens nieuw te vestigen. De in het ontwikkelingsplan benoemde doelgroep, dat het Business Park zich voornamelijk richt op verplaatsing van al op Schouwen-Duiveland gevestigde bedrijven, vraagt bij de invulling om een actieve begeleiding en sturing op de huisvesting van ondernemers, zowel op de nieuwe als de te verlaten locatie. De huidige crisis op de woningmarkt beïnvloedt ook bedrijfsverplaatsingen. Waar voorheen woningbouw op de te verlaten locatie (financiële) mogelijkheden bood zijn deze er nu veel minder. Dit betekent een risico op tempo van de uitgifte van de bedrijfsgrond. Straalweg II (Zierikzee) Door toedoen van de economische recessie is de gronduitgifte voor de realisatie van het bedrijventerrein Straalweg II uitgebleven. Ook de forse verlaging van de grondprijs in 2013 heeft niet geresulteerd in de uitgifte van bouwgrond. Een prijsverlaging blijkt niet het instrument te zijn om bedrijven naar Zierikzee te halen. Anders dan bij woningbouw blijkt dat de grondkosten een minder belangrijke factor zijn bij de investering in een nieuwbouwplan. Het verlagen van de grondprijs heeft forse consequenties gehad voor het geprognosticeerde eindresultaat. In de begroting 2013 werd nog rekening gehouden met een positief resultaat van € 2,2 mln. (contante waarde op 1-1-2013). Het geprognosticeerde eindresultaat volgens de herziene exploitatie bedraagt € 0,7 mln. (contante waarde op 1-1-2013). Het uitgangspunt in de fasering is dat er vanaf 2014 gedurende tien jaar ongeveer 7.800 m2 bouwgrond per jaar wordt verkocht. Er wordt nagedacht over alternatieven vormen van beheer van de braakliggende bouwkavels op een wijze die mogelijk rendement opleveren.
7.2.1.3 Recreatiegronden Compensatielocatie Zoomgebied (Renesse) Door tegenvallende verkopen verloopt de uitgifte van de grond langer dan verwacht. Wij verwachten dat de plandelen 3 en 4 in 2015 en 2016 worden geleverd.
142
Afzet bouwgrond 2013 – 2017 in exploitatie genomen plannen Meerjarig zien de productiecijfers (actieve grondexploitatie) er als volgt uit: 2013
2014
2015
2016
2017
Aantal bouwkavels (woningen)
5
47
19
6
47
Bedrijfsterreinen in m2
0
27.623
18.415
11.340
19.087
17.627
26.241
Afzet
Recreatie in m2 Omzet (bedragen in € mln.) Woningbouw
€ 0,9
€ 3,2
€ 1,4
€ 1,1
€ 2,6
Bedrijfsterreinen / recreatie
€ 0,0
€ 2,1
€ 2,0
€ 1,5
€ 1,8
In het meerjarenperspectief van de productiecijfers hebben we de nog niet in exploitatie genomen plannen niet meegenomen. Het is nog niet duidelijk wanneer deze in exploitatie worden genomen. Het gaat daarbij onder andere om het woningbouwplan Burghseweg te Burgh-Haamstede. 7.2.2 Gronden nog niet in exploitatie Er waren op 1 januari 2013 tien plannen in (afwachting tot) ontwikkeling met een totale boekwaarde van € 5,4 mln. De boekwaarde op 31 december 2013 bedraagt circa € 3,3 mln. De afname wordt vooral veroorzaakt doordat Riekusweel IV te Bruinisse en de Hogezoom te Renesse (vanuit de regiovisie Schouwen West) in 2013 in exploitatie zijn genomen. De boekwaarde ’t Sas is met ruim € 0,6 mln. afgenomen doordat de ontvangen subsidie in 2013 hoger is dan de in dat jaar gemaakte uitgaven. Voor een aantal van onderstaande plannen werken we in 2104 verder aan de planvorming en het opstarten / doorlopen van de benodigde procedures in het kader van de Wet ruimtelijke ordening. De boekwaarde neemt hierdoor in 2014 toe van € 3,3 mln. tot € 3,8 mln. Onderstaande overzichten geven achtereenvolgens het verloop van de boekwaarde weer over 2013 en 2014. Niet in exploitatie
Boekwaarde 01/01/2013
Rente
Vermeerdering
Vermindering
Boekwaarde 31/12/2013
Riekusweel IV (Bruinisse)
€ 1.484.744-
Riekusweel V (Bruinisse)
€ 13.425-
€ 575-
€ 393.632-
Haringvlietplein Zierikzee
€ 39.013-
€ 1.673-
€ 71.273-
€ 111.959-
Dijkstraat (Scharendijke)
€ 112.554-
€ 4.827-
€ 673-
€ 118.054-
Burghseweg (Burgh-Haamstede)
€ 708.024-
€ 30.366-
€ 88.055-
Sas (Zierikzee)
€ 178.770-
€ 7.667-
€ 830.481-
€ 1.450.000
Julianastraat (Burgh-Haamstede)
€ 1.484.744 € 745
€ 406.908-
€ 826.445€ 433.082
€ 43.328-
€ 1.858-
€ 22.348-
€ 202.141
€ 134.607
Terrein Huis van Nassau (Zierikzee)
€ 237.435-
€ 10.183-
€ 160-
€ 10.183
€ 237.595-
Bannink II (Zierikzee)
€ 113.223-
€ 4.856-
€ 13.164€ 351.973-
€ 785.385
€ 2.009.614-
€ 62.026-
€ 1.771.759-
€ 3.933.198
€ 3.274.129-
Regiovisie Schouwen West
€ 2.443.026-
Totaal niet in exploitatie
€ 5.373.542-
€ 131.243-
143
Niet in exploitatie
Boekwaarde 01/01/2014
Rente
Vermeerdering
Vermindering
Boekwaarde 31/12/2014
Riekusweel V (Bruinisse)
€ 406.908-
€ 10.173-
€ 2.457-
€ 419.538-
Haringvlietplein Zierikzee
€ 111.959-
€ 2.799-
€ 26.041-
€ 140.799-
Dijkstraat (Scharendijke)
€ 118.054-
€ 2.951-
€ 686-
€ 121.691-
Burghseweg (Burgh-Haamstede)
€ 826.445-
€ 20.661-
€ 144.099-
€ 991.205-
Sas (Zierikzee)
€ 433.082
€ 10.527
€ 57.730-
€ 385.879
Julianastraat (Burgh-Haamstede)
€ 134.607
€ 3.365
€ 3.090-
€ 134.882
€ 237.595-
€ 5.940-
€ 163-
€ 131.243-
€ 3.281-
Terrein Huis van Nassau (Zierikzee) Bannink II (Zierikzee) Regiovisie Schouwen West
€ 2.009.614-
Totaal niet in exploitatie
€ 3.274.129-
€ 31.913-
€ 5.940
€ 237.758-
€ 200.656-
€ 15.000
€ 2.195.270-
€ 478.317-
€ 20.940
€ 3.7481.493-
€ 28.469-
€ 162.993-
7.2.2.1 Woningbouw Riekusweel V (Bruinisse) In 2013 zijn de voormalige gebouwen van Bruse Boys en alle bouwwerken behorende bij de voormalige sportvelden gesloopt. In 2014 wordt een besluit genomen over een eventuele tijdelijke functie van dit gebied dat oorspronkelijk beoogd is als woningbouwlocatie na realisatie van Riekusweel IV. In de loop van 2013 wordt duidelijk of Riekusweel V opgenomen wordt in het woningbouwprogramma 2013-2022 behorende bij de woonvisie 2013-2022. Dijkstraat (Scharendijke) Binnen het plangebied beschikt de gemeente over een deel van het grondeigendom. De resterende grondpositie binnen het plangebied ligt bij de projectontwikkelaar Fortress. In 2012 heeft een derde partij zich bij Fortress en de gemeente gemeld met een bouwplan voor de locatie. In 2013 heeft deze derde partij zich teruggetrokken en hun wens geuit het beoogde programma op een andere locatie in Scharendijke te realiseren. Vooralsnog ligt de ontwikkeling aan de Dijkstraat stil. De boekwaarde van de gemeentelijke grond en voorbereidingskosten bedraagt per 1 januari 2014 € 121.700. Burghseweg (Burgh-Haamstede) De locatie Burghseweg betreft de voormalige gemeentewerkplaats in Burgh-Haamstede. We herontwikkelen deze locatie tot een hoogwaardige woningbouwlocatie. We streven er naar een woonbuurtje te creëren met grondgebonden woningen in een groene omgeving. Hierbij trachten we de gebiedskwaliteiten op een natuurlijke wijze te integreren in het plan. Afhankelijk van de uitkomsten uit de herziening van de woonvisie en de situatie op de woningmarkt maken we een afweging of we in 2014 starten met de planologische procedure. Sas (Zierikzee) De herontwikkeling van ’t Sas is voor de stad Zierikzee een belangrijke ontwikkeling. Aan de ene kant vraagt de huidige situatie om een herstructurering van het gebied. De openbare ruimte en bebouwing beschikken over weinig ruimtelijk functionele kwaliteit. Het gebied wordt nu gedomineerd door bedrijvigheid zonder een duidelijke stedenbouwkundige relatie met haar omgeving. Aan de andere kant maakt de herontwikkeling van de locatie onderdeel uit van een grootschalige transformatie van de zuidoost flank van de stad Zierikzee. Ook het te realiseren Business Park, langs de N256, maakt hiervan onderdeel uit. Beide ontwikkelingen in dit deelgebied van Zierikzee zetten, met zorgvuldige sturing, Zierikzee op een andere manier op de kaart. De locatie Sas ligt op een strategische plek en biedt perspectieven met daaraan verbonden potenties. De gemeente heeft vanuit meerdere belangen in deze ontwikkeling een sterke regievoerende en sturende rol in het planontwikkelingproces naar zich toe getrokken. Een eerste stap in deze
144
herontwikkelingsopgave is het opstellen van een masterplan voor het gebied waarbij vanwege de ruimtelijke samenhang ook in breder perspectief naar de omgeving wordt gekeken. Ook de provincie Zeeland erkent dat de herontwikkeling van het bedrijventerrein ’t Sas/Groene Weegje/Platteweg een belangrijke bijdrage levert aan een duurzaam Zierikzee. In het kader van de herstructurering bedrijventerreinen heeft de provincie Zeeland voor de herontwikkeling van dit gebied een subsidie toegekend van € 1.450.000, te besteden voor eind 2016 aan de herontwikkeling bedrijventerrein ’t Groene Weegje/Platteweg, de nieuwe Ontsluitingsweg-Zuid en/of de ontwikkeling van de Stadsentree Havenpoort. Het eerste deel van de subsidie (€ 0,7 mln.) is eind 2012 ontvangen. Het resterende deel ontvangen wij in 2013. In het kader van een strategische verwerving voor zowel mogelijke toekomstige (her)ontwikkelingen bedrijventerrein ’t Groene Weegje/Platteweg en/of de Stadsentree Havenpoort is besloten het pand gelegen Groene Weegje 13 van Zeeuwland te verwerven voor een bedrag van € 0,7 mln. Sinds 1 september 2013 is dit pand ons eigendom. Het concept-Masterplan ‘Zicht op ’t Sas’, waarin de visie op ’t Sas en omgeving, de herontwikkeling bedrijventerrein ’t Groene Weegje/Platteweg, de nieuwe Ontsluitingsweg-Zuid en/of de ontwikkeling van de Stadsentree Havenpoort wordt in het najaar 2013 met omwonenden en bedrijven besproken. We verwachten eind 2013/begin 2014 het Masterplan Sas ter vaststelling aan te bieden. Vervolgens wordt een voorstel aangeboden om een keuze te maken één of meerdere plandelen van het Masterplan in uitvoering te nemen. Julianastraat / Bernhardstraat (Burgh-Haamstede) Op 27 oktober 2005 heeft de gemeenteraad ingestemd met het verzoek van een burgerinitiatief BIEB (Bouwen In Eigen Beheer) met als doel de realisatie van starterwoningen in BurghHaamstede. In april 2010 is er met de BIEB-groep en woningbouwvereniging Zeeuwland overeenstemming bereikt over een haalbaar plan. Zeeuwland en de BIEB-groep ontwikkelen voor eigen rekening en risico 16 starterwoningen. Naast de grondverkoop aan Zeeuwland voor een bedrag van € 175.000 is overeengekomen dat de gemeente een vergoeding ontvangt voor haar kosten aan ambtelijke inzet. Afhankelijk van de uitkomst van de planologische procedure begint Zeeuwland medio 2014 met het bouwrijp maken om vervolgnes te starten met de bouw van de woningen.
7.2.2.2 Bedrijfs- en industriegronden /voorzieningen Haringvlietplein (Zierikzee) De bedrijventerreinen Haringvlietplein en Boerenweg liggen centraal tussen het centrum van Zierikzee en de uitbreidingwijk Poortambacht. Beide terreinen hebben in meer of mindere mate te maken met een vorm van veroudering. Om deze reden is het wenselijk een herstructurering voor deze terreinen uit te voeren. Daarnaast speelt dat als gevolg van de aanleg van het Business Park in Zierikzee behoefte is aan een duidelijke segmentering van bepaalde categorieën bedrijventerreinen. Voor het Haringvlietplein en de Boerenweg betekent dit een heroverweging / wijziging van de huidige segmentering. Doelstellingen van het project zijn: a. de terreinen ontwikkelen tot samenhangende gebieden met perifere detailhandel grootschalig en perifere detailhandel volumineus; b. de gebieden een eigen identiteit te geven wat herkenbaar is voor de consument en een bijdrage levert aan een goed functionerende detailhandelstructuur; c. de bereikbaarheid te verbeteren door ingrepen in infrastructuur en ontsluiting. In 2012 zijn we gestart met de initiatieffase. Deze fase resulteert in het projectvoorstel dat we in 2013 opleveren. Afhankelijk van de uitkomst en besluitvorming over het projectvoorstel wordt in 2014 gestart met de planontwikkeling voor deze gebieden. Achterterrein Huis Van Nassau (Zierikzee) In 2012 hebben we het achterterrein van het Huis van Nassau, gelegen op de hoek Hoge Molenstraat/Baden Powellweg te Zierikzee aangekocht ten behoeve van:
145
a. grip en positie in een gewenste ruimtelijke ontwikkeling aan het parkeerterrein van de Gasthuisboomgaard, conform de gewenste richting in de bestaande en nieuwe detailhandelsstructuurvisie, én b. grip op de mogelijkheid om een betere ontsluiting/bereikbaarheid te creëren tussen het parkeerterrein aan de Gasthuisboomgaard en het centrum winkelgebied. In het kader van een goede openbare orde en veiligheid hebben we, ter voorkoming van vandalisme en brandstichting, de opstallen gesloopt. Het vrijkomende perceel hebben we na de sloop van de opstallen in gebruik genomen als uitbreiding van het naastgelegen parkeerterrein Gasthuisboomgaard. Stedenbouwkundig maken we in 2014 een aantal ontwikkelingsscenario’s voor het gebied tussen het parkeerterrein, de Lange Nobelstraat en het centrum (Mol). Deze scenario’s moeten inzicht geven in de ruimtelijke en functionele ontwikkeling van dit gebied op de lange termijn. Vooral de koppeling tussen het parkeerterrein en het centrum, de looproutes, de verkeersafwikkeling maar ook de functionele invulling van dit gebied komen in de schetsen aan bod. Bannink II (Zierikzee) In 2013 is besloten de ontwikkelingen rondom passend onderwijs af te wachten, teneinde begin 2014 de gevolgen daarvan te kunnen betrekken in de keuzes voor het plan voor het nieuwe schoolcomplex voor de Beatrixschool, De Meie en de gymzaal.
7.2.2.3 Recreatiegronden Regiovisie Schouwen West We werken aan de afronding van de Regiovisie Schouwen-West en in dat kader aan planvorming en uitvoering van herstructurering van verblijfsrecreatiebedrijven en daarbij het oplossen van knelpunten. Verder realiseren we een aantal ontbrekende fietsschakels in Schouwen-West. Daarnaast leveren we een bijdrage aan de natuurontwikkeling in de Duinzoom, inclusief de aanleg van het Delta Klimaatbos en het bijbehorende educatieve programma.
7.3
Een onderbouwing van de winstneming
Tussentijdse winst Verwachte voordelige resultaten worden in principe pas genomen bij het afsluiten van de planexploitatie. Indien bij een herziening van een grondexploitatie blijkt dat het positieve saldo op einddatum groter is dan € 100.000 bekijken we op welk moment binnen de exploitatie een tussentijdse winst genomen kan worden. Deze winst voegen we toe aan de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf. Tussentijdse winstneming passen we alleen toe indien: de laatste herziening van de grondexploitatie maximaal 1 jaar oud is en de nog te maken kosten daarom zijn te voorzien; uit de grondexploitatie blijkt dat het positieve saldo op einddatum minimaal € 100.000 bedraagt; uit de grondexploitatie blijkt dat, nadat er tussentijdse winst is genomen, er voldoende middelen beschikbaar blijven voor de nog te maken kosten; minimaal 80% van de gronden binnen (een fase van) van een bestemmingsplan zijn verkocht; de restant looptijd van (een fase van) het plan nog maximaal drie jaar bedraagt. Een tussentijdse winstneming bedraagt minimaal € 50.000 en wordt afgerond op € 10.000. Op einddatum van de planexploitatie dient na het nemen van een tussentijdse winst een minimaal positief saldo van € 50.000 te resteren als buffer voor onvoorziene tegenvallers. Geprognosticeerd verlies Volgens het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) dient een geprognosticeerd verlies binnen een grondexploitatie afgeboekt te worden of dient er voor het verlies een voorziening getroffen te worden ten laste van de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf.
146
Wij treffen geen voorzieningen maar boeken een geprognosticeerde verlies groter dan € 10.000 contante waarde gelijk af ten laste van de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf. Uit onderstaande tabel blijkt op welke momenten er middelen vrijkomen uit de grondexploitaties of verliezen worden genomen. Plan
2013
D’Heule II
Winstneming
2014
2015
2016
350.000
300.000
200.000
Afsluiten Bermweg
Afsluiten
2017 70.200
500
Afsluiten Vuuf gemeten II
Winstneming
50.000
150.000
100.000
Afsluiten Boogert
Afsluiten
Platteweg
Afsluiten
Maarstraat
Afsluiten
Duinoord
Winstneming
63.800 10.300 20.200 1.800 200.000
Bedrijventerrein Bruinisse
Winstneming
Hogezoom
Winstneming
100.000
270.000 240.000
Afsluiten
61.100
Compensatielocatie Zoomgebied
Afsluiten
Straalweg I
Afsluiten
Lijnzaad
Afsluiten
Pauwstraat
Afsluiten
Brouwerijstraat
Afsluiten
Bredeschool
Afsluiten
Totaal
605.900 93.700 8.300 14.400 30.800 74.900 146.000
599.600
528.500
1.109.700
632.100
De resultaten vanuit de grondexploitaties die voortvloeien uit de regiovisie Schouwen-West (Hogezoom en Compensatielocatie Zoomgebied) komen ten gunste of ten laste van het krediet regiovisie Schouwen-West. De resultaten uit de overige grondexploitatie worden toegevoegd of onttrokken aan de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf.
7.4
De beleidsuitgangspunten voor de reserves voor grondzaken
Algemene reserve OWB De algemene reserve OWB vormen we voor verschillende doelen: a). als financieel weerstandsvermogen voor het opvangen van onvoorziene tegenvallers in de exploitatie van bouwgrond. De reserve wordt gevoed door tussentijdse winstnemingen vanuit lopende grondexploitaties en exploitatieoverschotten van afgewikkelde plannen. Eventueel nadelige exploitatieresultaten worden ten laste van de reserve gebracht voor zover hiervoor nog geen voorziening is getroffen. b). als buffer voor het opvangen van een eventueel onrendabel deel van een strategische (grond)aankoop. Het betreft aankopen waarbij het risico bestaat dat de gronden mogelijk niet voor het beoogde doel in exploitatie kunnen worden genomen en risicovol zijn. c). als egalisatiefunctie voor de resultaten uit de exploitatie van gemeentelijk onroerende goed. De hoogte van de algemene reserve OWB voor het opvangen van tegenvallers binnen de grondexploitatie zoals genoemd onder a). is bepaald op 5% van “de omzet van de bouwgrondexploitatie per ultimo van enig jaar”. Onder de omzet zoals genoemd in de vorige zin wordt uitgegaan van de boekwaarde per ultimo van enig jaar te vermeerderen met de nog te
147
verwachten kosten. De hoogte van de algemene reserve OWB voor de doelen als benoemd onder b). en c). bedraagt maximaal € 3,2 mln. Een hoger bedrag dan hiervoor genoemd wordt toegevoegd aan de algemene reserve van de gemeente Schouwen-Duiveland. Stand per 01-01-2013 algemene reserve OWB Toevoegingen 2013: Afsluiting exploitatie Straalweg I en Bermweg Tussentijdse winst Vuuf Gemeten II Saldo verkoop, (erf)pacht, verhuur e.d. van gronden (o.a. de verkoop van groenstroken) totaal toevoegingen 2013 Onttrekkingen 2013: Stadsentree Zierikzee Saldo exploitatie overige gemeentelijke objecten Saldo grondzaken algemeen totaal onttrekkingen 2013
€ 2.329.800 € €
94.200 50.000
€
137.800 +
€ € €
€
282.000 +
€
954.500 -/-
658.400 191.100 105.000 -/-
Overheveling naar Algemene Reserve gemeente Schouwen-Duiveland € 0 -/Stand per 01-01-2014 algemene reserve OWB € 1.657.300 Berekening benodigde reserve per ultimo 2013: Boekwaarde € 16.593.300 Verwachte lasten € 14.757.600 + Totale “Omzet” € 31.350.900 Totaal maximale saldo per 31-12-2013
€ 1.567.500 € 3.200.000 + € 4.767.500
Stand per 01-01-2014 algemene reserve OWB
€ 1.657.300
Toevoegingen 2014: Afsluiting Pauwstraat, Bredeschool en Boogert Oosterland Tussentijdse winst d’Heule II en Vuuf Gemeten totaal toevoegingen 2014 Onttrekkingen 2014: Saldo exploitatie overige gemeentelijke objecten Saldo verkoop, (erf)pacht, verhuur van gronden Saldo grondzaken algemeen totaal onttrekkingen 2014
5% =
€ €
€ € €
99.700 500.000 + €
599.700 +
€
241.100 -/-
63.000 54.900 123.200 -/-
Overheveling naar Algemene Reserve gemeente Schouwen-Duiveland € 0 -/Stand per 01-01-2015 algemene reserve OWB € 2.015.900 Berekening benodigde reserve per ultimo 2014: Boekwaarde € 13.885.100 Verwachte lasten € 12.542.100 + Totale “Omzet” € 26.427.200
5% =
Totaal maximaal saldo per 31-12-2014
€ 1.321.400 € 3.200.000 + € 4.521.400
Stand per 01-01-2015 algemene reserve OWB
€ 2.015.900
148
Uit het financiële overzicht blijkt dat de maximale grens voor de algemene reserve OWB in 2013 en 2014 niet wordt overschreden zodat er geen bedrag wordt overgeheveld naar de algemene reserve van het concern. Reserve bovenwijkse voorzieningen De reserve bovenwijkse voorzieningen dient ter realisatie van infrastructurele werken met een bestemmingsplan overschrijdende betekenis. De voeding van de reserve vindt plaats door het storten van een vast bedrag per verkochte m2 bouwgrond. Met de inwerkingtreding van de Wet ruimtelijke ordening zijn aan bovenwijkse voorzieningen toetsingscriteria geïntroduceerd. Als gevolg hiervan is toerekening door middel van een vaste bijdrage per verkochte vierkante meter bouwgrond niet meer mogelijk. Als profijt en toerekenbaarheid van een bovenwijkse voorziening is aangetoond, dient de toerekening te geschieden op basis van proportionaliteit. De wijze waarop wij kostenverhalen aan bovenwijkse voorzieningen is vastgelegd in de nota kostenverhaal Schouwen-Duiveland. De bestaande grondexploitaties waarvoor de bijdrage aan de reserve bovenwijkse voorzieningen op een vast bedrag is berekend, blijft gehandhaafd. Voor grondexploitaties voor nieuwe (bestemmings)plannen passen we de systematiek van toerekening uit de nota kostenverhaal toe. Een onttrekking ten laste van de grondexploitatie aan de reserve bovenwijkse voorzieningen waarbij niet aangetoond kan worden dat er sprake is van profijt of toerekenbaarheid wordt gezien als een tussentijdse winstneming. Deze kan daarom niet eerder genomen worden dan nadat er sprake is van winst binnen een grondexploitatie. Voor de toevoeging aan de reserve gebruiken we daarom in die gevallen de criteria zoals die eveneens gelden voor het nemen van tussentijdse winst. Indien er geen sprake is van “gerealiseerde winst” schuift de onttrekking aan de grondexploitatie ten behoeve van de reserve bovenwijkse voorzieningen door naar het moment wanneer wel aan de criteria wordt voldaan. Stand per 01-01-2013 Toevoegingen 2013: Rente 2013 Grondexploitaties Vermoedelijke stand per 01-01-2014 Toevoegingen 2014: Rente 2014 Grondexploitaties Onttrekkingen 2014: Langzaamverkeer Noorderpolder Vermoedelijke stand per 31-12-2014
€
232.900
€ € €
4.700 + 32.000 + 269.600
€ €
5.400 + 27.800 +
€ €
65.200 -/237.600
Weerstandsvermogen De vermogenspositie van de grondexploitatie wordt uitgedrukt in het begrip “weerstandsvermogen”. De algemene reserve OWB dient mede als buffer voor het opvangen van eventuele nadelige plansaldi. Hierbij kunnen zich meerdere risico’s voordoen waarvan de hoogte, evenmin als het moment waarop zij zich naar verwachting kunnen aandienen, nu nog niet is in te schatten. Daarbij kan gedacht worden aan: Ontwikkelingen op de onroerend goed markt: De vraag naar bouwgrond en woningen is de laatste tijd enorm afgenomen vanwege de economische situatie. Hierdoor neemt de doorlooptijd van de grondexploitaties toe. Met de herziening van de grondexploitaties is rekening gehouden met deze langere doorlooptijd. Tevens is er rekening mee gehouden dat de verkoopprijs van de bouwgrond de komende jaren niet of nauwelijks stijgt.
149
Prijsontwikkelingen De huidige marktsituatie kan resulteren in een daling van de grondprijzen. Om de gevolgen van een opbrengstdaling inzichtelijk te maken zijn de grondexploitaties doorberekend met een opbrengstdaling van 10% en 20%. Hieruit blijkt dat het positief geraamde resultaat van de in exploitatie genomen plannen afneemt met € 2,6 (10%) en € 5,3 mln. (20%), zie paragraaf 7.2. Bij een daling in de opbrengsten wordt het verlies voor de negatief sluitende grondexploitaties gedekt uit de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf. In het geval van een opbrengstdaling met 10% dient dekking gevonden te worden voor een te nemen verlies van € 0,8 mln. en bij een opbrengstdaling van 20% € 2,5 mln. Binnen de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf is onvoldoende ruimte aanwezig om een dergelijk verlies te dekken. In dat geval dient een beroep te worden gedaan op de algemene reserve van het concern. Renteontwikkeling: Renteverliezen maken een substantiële kostenpost uit. Vanwege het verlengen van de doorlooptijd, vanwege de economische situatie, nemen de rentelasten toe. Echter door het verlagen van het rentepercentage van 4,3% naar 2,5% (rente 10 jaar vast BNG met een opslag van 0,5% voor risico afdekking) zijn de rentelasten binnen de grondexploitaties fors afgenomen. Bij een rentestijging in de toekomst nemen de rentelasten weer toe. Onderzocht wordt in hoeverre het mogelijk is het renterisico binnen de grondexploitatie te verkleinen door voor een langere periode met vast percentage te hanteren. Milieueisen: De gevolgen van eventuele bodemverontreiniging zijn niet altijd op voorhand in te schatten. Wetgeving en procedures: De trage voortgang van RO procedures die worden veroorzaakt door externe (wetgeving / bezwarenprocedures e.d.) en interne oorzaken (capaciteit en prioritering). Woonvisie - woningbouwprogramma Zoals in paragraaf 7.2 beschreven leidt een aanpassing van het woningbouwprogramma door het schrappen van plannen en/of bijstellen van aantal te realiseren woningen tot een afwaardering op het geprognosticeerde resultaat. De algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf is niet toereikend om grote verliezen te dekken. De kans is groot dat er daardoor een beroep gedaan moet worden op de algemene reserve van het concern. Conclusie: Het bijstellen van het woningbouwprogramma op basis van de woonvisie zal, afhankelijk van de te maken keuzes, tot grote financiële tekorten leiden. Deze kunnen niet gedekt worden uit de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf. De grote risico’s in afzet liggen vooral bij de grondexploitaties waar nog grote voorraden bouwgrond liggen. Het gaat om Poortambacht 11 te Zierikzee, Oostkenshil te Oosterland, het Business Park en Straalweg II te Zierikzee. Bij een herontwikkeling van Poortambacht 11 met als uitgangspunt ‘minder en anders’ is het zeker dat de huidig geprognosticeerde winst omslaat in een verlies. Een te nemen verlies voor de grondexploitatie Poortambacht 11 is op de korte termijn niet te dekken uit de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf aangezien in dat geval onvoldoende reserve resteert om onvoorziene tegenvallers binnen de (overige) grondexploitaties op te kunnen vangen. Binnen de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf dient voldoende buffer aanwezig te blijven om onvoorziene omstandigheden binnen de grondexploitaties op te blijven kunnen vangen. Een storting vanuit de algemene reserve Ontwikkelingsbedrijf naar de algemene reserve van het concern zit er voorlopig niet in.
150
Toelichting op de financiële positie Inleiding De wijze waarop wij zijn gekomen tot een sluitende meerjarenbegroting komt terug in dit onderdeel van de programmabegroting. We behandelen de budgettaire ruimte en de te honoreren prioriteiten. Daarnaast behandelen we hier kort nog enkele andere onderwerpen die relevant zijn voor u om een integrale afweging te kunnen maken op zowel de korte als de langere termijn. Aan de orde komen onder andere: toegepaste loon- en prijsstijging financiering inzicht in toevoegingen en onttrekkingen aan reserves en voorzieningen de jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume provinciaal toezicht.
Ontwikkeling budgettaire ruimte 2014-2017 Bij het advies over de meicirculaire 2013 bent u geïnformeerd over de te verwachten stand van de budgettaire ruimte 2014 tot en met 2017. Na dit advies zijn er nog enkele besluiten met structurele consequenties gemuteerd op de budgettaire ruimte en zijn er vanuit het begrotingsproces nog enkele aanpassingen op de budgettaire ruimte verwerkt. Tevens zijn de financiële consequenties van de septembercirculaire 2013 verwerkt en een tweetal structurele btw-meevallers. De invloed op de budgettaire ruimte is hieronder weergegeven (x € 1.000). 2014 Budgettaire ruimte bij meicirculaire 2013 Wijzigingen in budgettaire ruimte na behandeling
2015
2016
2017
2.343
1.080
-340
472
271
159
74
-47
2.614
1.239
-266
425
-457
-660
-952
-1.078
2.157
579
-1.218
-653
344
344
344
344
37
37
37
37
2.538
960
-837
-272
-567
210
211
178
1.971
1.170
-626
-94
50
100
150
200
2.021
1.270
-476
106
meicirculaire (*) Budgettaire ruimte Programmabegroting 2014-2017 voor verwerking mutaties septembercirculaire 2013 Aanpassing budgettaire ruimte naar aanleiding van de septembercirculaire 2013 Totaal budgettaire ruimte 2014-2017 na verwerking septembercirculaire 2013 Correctie btw-component van het overslagstation bij de Reiniging (structureel voordeel) Structureel btw-voordeel van herrekening van het btwmengpercentage Totaal budgettaire ruimte 2014-2017 voor verwerking uitbreidingsinvesteringen/nieuw beleid Financiële consequenties uitbreidingsinvesteringen/nieuw beleid Totaal budgettaire ruimte 2014-2017 voor verwerking uitbreidingsinvesteringen/nieuw beleid Structurele opbrengst (minder lastenen/of meer baten) vanuit lopende takendiscussie Actuele budgettaire ruimte 2014-2017
(*) De wijzigingen in de budgettaire ruimte komen in hoofdzaak door mutaties in afschrijvingslasten als gevolg van het doorschuiven van investeringskredieten.
151
Vervangingsinvesteringen De actualiteit van de vervangingsinvesteringen is beoordeeld tijdens de begrotingsvoorbereiding. Uitgaven van € 5.000 en lager zijn rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht. De financiële consequenties van de vervangingsinvesteringen zijn als bestaand beleid verwerkt in de programmabegroting.
Te honoreren prioriteiten Voor wat betreft de uitbreidingsinvesteringen en het nieuw beleid 2014-2017 heeft u via de Kadernota besloten dat alleen die uitbreidingsinvesteringen en nieuw beleid worden opgenomen in de begroting die: in 2014 onvermijdbaar en onuitstelbaar zijn en die zijn gebaseerd op het uitvoeringsprogramma 2013-2014 van de strategische visie. Een totaaloverzicht van de te honoreren uitbreidingsinvesteringen en nieuw beleid vindt u achter in deze programmabegroting.
Onderwerpen die van invloed zijn op de budgettaire positie Naast de hiervoor opgenomen mutaties zijn er nog enkele onderwerpen die van invloed kunnen zijn op de budgettaire positie. Ontwikkeling algemene uitkering Op basis van het door u vastgestelde voorstel over de meicirculaire 2013 hebben we de septembercirculaire 2013 gehanteerd als uitgangspunt voor de begroting 2014 – 2017. Kortheidshalve verwijzen wij u naar dit raadsvoorstel, waarin is opgenomen de te verwachten ontwikkeling in de algemene uitkering en de gevolgen daarvan voor de budgettaire ruimte. Bijdrage Ontwikkelingsbedrijf (OWB) Uit de paragraaf Grondbeleid blijkt dat de maximale grens van € 3,2 miljoen voor de algemene reserve OWB in 2014 en 2015 niet wordt overschreden. In de programmabegroting 2014-2017 is voorlopig geen perspectief voor een overheveling naar de algemene reserve van het concern. Correctie btw-component overslagstation van de reiniging Bij de berekening van de kostendekkendheid van de reinigingsheffingen wordt geen rekening gehouden met de btw die betrekking heeft op het overslagstation. Bij de invoering van het btwcompensatiefonds is deze btw-component uit de algemene uitkering gehaald, maar ten onrechte ook uit de kosten van het product reiniging c.q. de reinigingsheffingen. Hierdoor is een nadelig budgettair effect van € 344.000 ontstaan. Het corrigeren hiervan geeft een positief effect op de structurele budgettaire ruimte van € 344.000. De correctie legt de komende jaren een druk op de egalisatievoorziening vuilverwerking. Bij de periodieke herijking van de kostendekkendheid van de reinigingsheffingen en de in dat verband periodieke beoordeling van de toereikendheid van de egalisatievoorziening vuilverwerking bezien wij dit nader. Structureel btw-voordeel van herrekening van het btw-mengpercentage Wij hebben het bureau STEP onderzoek laten verrichten naar ons btw-mengpercentage. Het onderzoek geeft als resultaat, dat wij structureel € 37.000 meer btw kunnen compenseren.
Toelichting op toegepaste loon- en prijsstijging Uit de volgende tabel blijkt hoe de gemeente is omgegaan met de loon- en prijsontwikkeling. 2014
2015
2016
2017
Percentage loonontwikkeling begroting
1,50%
1,50%
1,50%
1,50%
Percentage prijsontwikkeling begroting
1,75%
1,00%
1,00%
1,00%
152
Toelichting op toegepaste stijging belastingen en retributies In deze begroting is gerekend met de volgende trendmatige verhogingen van belastingen en retributies: 1,75% in 2014; 1,50% voor de jaren 2014 tot en met 2016.
Financiering De gemeente past het systeem van totaalfinanciering toe. Dit houdt in dat in principe niet voor iedere grote investering afzonderlijk een geldlening wordt afgesloten, maar dat de investering meeloopt in het totaal van de inkomende en uitgaande geldstromen van de gemeente. Dit wordt bewaakt via een liquiditeitenplanning. Zie ook de paragraaf Financiering.
Inzicht in toevoegingen en onttrekkingen aan reserves en voorzieningen Voor het inzicht in de meerjarige toevoegingen en onttrekkingen aan reserves en voorzieningen wordt verwezen naar de overzichten verderop in deze begroting.
De jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume Onder arbeidsrechtelijke verplichtingen worden verstaan de aanspraken op toekomstige uitkeringen door huidig dan wel voormalig personeel. Feitelijk heeft de gemeente SchouwenDuiveland een schuld aan hen. In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is het niet verplicht gesteld voorzieningen te treffen voor de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen, zoals vakantiegeld, wachtgeld en wachtgeldpremies, omdat de lasten ieder jaar globaal gelijk zijn. Daarom worden de werkelijke lasten van arbeidskosten gerelateerde verplichtingen in de begroting/rekening meegenomen. Bij jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen waarvan de bedragen fluctueren, zoals pensioenen voor wethouders, is het wel verplicht gesteld om een voorziening te vormen.
Provinciaal toezicht Jaarlijks geeft de provincie Zeeland als toezichthouder aan welke financiële uitgangspunten gemeenten mogen hanteren bij het opstellen van de begroting. Bij uw besluitvorming over de Kadernota 2014-2017 heeft u deze uitgangspunten betrokken. Aanvullend beoordeelt de provincie de begroting met toepassing van het Gemeenschappelijk Financieel toezichtkader “Zichtbaar Toezicht”. Dit betekent dat de besluiten ook worden getoetst aan het begrip duurzaam financieel evenwicht, waarbij de begroting en meerjarenraming leidend is voor het eindoordeel van de provincie. De gemeente Schouwen-Duiveland hanteert het criterium van duurzaam financieel evenwicht. Zoals u hiervoor ziet, presenteren we alle begrotingsjaren een sluitende begroting.
153
154
Bedragen x € 1.000 Programma 1 - Veiligheid en Integrale Handhaving 2 - Verkeer en Openbare Ruimte 3 - Lokale Economie en Recreatie 4 - Onderwijs 5 - Cultuur en Sport 6 - Werk en Inkomen 7 - Milieu 8 - Bouwen aan Ruimte 9 - Welzijn en Zorg 10 - Bestuur Algemene Dekkingsmiddelen Geraamd totaal saldo baten en lasten Programma 1 - Veiligheid en Integrale Handhaving 2 - Verkeer en Openbare Ruimte 3 - Lokale Economie en Recreatie 4 - Onderwijs 5 - Cultuur en Sport 6 - Werk en Inkomen 7 - Milieu 8 - Bouwen aan Ruimte 9 - Welzijn en Zorg 10 - Bestuur Algemene Dekkingsmiddelen Totaal reserve Geraamd resultaat
Totaaloverzicht baten en lasten Jaarrekening 2012 Lasten Baten Saldo 4.526 297 -4.229 19.218 8.485 -10.733 2.941 3.008 67 4.133 253 -3.880 8.195 1.413 -6.782 17.424 15.423 -2.001 4.987 4.174 -813 9.195 2.375 -6.820 11.515 1.571 -9.944 3.259 561 -2.698 85.393 37.560 -47.833 4.002 51.270 47.268 89.395 88.830 -565
Begroting 2013 Lasten Baten Saldo 4.238 188 -4.050 19.455 8.420 -11.035 3.285 2.843 -442 4.347 122 -4.225 11.102 1.718 -9.384 18.693 15.469 -3.224 6.743 5.145 -1.598 11.059 7.695 -3.364 11.496 1.446 -10.050 3.438 608 -2.830 93.856 43.654 -50.202 3.126 49.549 46.423 96.982 93.203 -3.779
Begroting 2014 Lasten Baten Saldo 4.238 166 -4.072 21.050 8.888 -12.162 3.033 2.481 -552 4.130 123 -4.007 6.087 457 -5.630 18.913 16.635 -2.278 6.488 5.175 -1.313 7.313 4.911 -2.402 11.564 1.419 -10.145 3.476 614 -2.862 86.292 40.869 -45.423 3.320 50.166 46.846 89.612 91.035 1.423
Begroting 2015 Lasten Baten 4.058 166 19.801 9.141 2.649 2.393 3.717 118 7.198 952 19.252 16.718 7.188 5.919 6.054 3.624 16.574 1.414 3.390 614 89.881 41.059 3.640 53.387 93.521 94.446
Saldo -3.892 -10.660 -256 -3.599 -6.246 -2.534 -1.269 -2.430 -15.160 -2.776 -48.822 49.747 925
Begroting 2016 Lasten Baten Saldo 3.958 166 -3.792 20.219 9.597 -10.622 2.632 1.453 -1.179 3.796 118 -3.678 7.147 952 -6.195 19.741 16.694 -3.047 7.219 5.946 -1.273 7.290 4.576 -2.714 16.604 1.438 -15.166 3.401 614 -2.787 92.007 41.554 -50.453 3.598 53.313 49.715 95.605 94.867 -738
Begroting 2017 Lasten Baten Saldo 3.928 166 -3.762 20.399 9.862 -10.537 2.634 1.450 -1.184 3.776 128 -3.648 7.086 952 -6.134 19.097 16.694 -2.403 7.214 5.973 -1.241 5.691 3.315 -2.376 16.611 1.438 -15.173 3.357 614 -2.743 89.793 40.592 -49.201 3.631 53.117 49.486 93.424 93.709 285
0 1.672 0 0 0 0 0 1.178 0 769 7.249 10.868
0 871 0 0 47 271 7 4.675 0 183 5.446 11.500
0 -801 0 0 47 271 7 3.497 0 -586 -1.803 632
0 868 0 0 0 0 0 689 0 -18 6.149 7.688
0 321 356 0 534 498 0 1.217 0 173 8.368 11.467
0 -547 356 0 534 498 0 528 0 191 2.219 3.779
0 949 0 0 4 0 0 626 0 24 0 1.603
0 270 63 0 160 607 0 231 0 157 663 2.151
0 -679 63 0 156 607 0 -395 0 133 663 548
0 863 0 0 4 0 0 528 0 24 0 1.419
0 363 0 0 158 408 0 214 0 87 434 1.664
0 -500 0 0 154 408 0 -314 0 63 434 245
0 921 0 0 4 0 0 267 0 24 0 1.216
0 392 0 0 155 501 0 213 0 67 0 1.328
0 -529 0 0 151 501 0 -54 0 43 0 112
0 975 0 0 4 0 0 567 0 20 0 1.566
0 395 0 0 153 381 0 208 0 50 0 1.187
0 -580 0 0 149 381 0 -359 0 30 0 -379
100.263
100.330
67
104.670
104.670
0
91.215
93.186
1.971
94.940
96.110
1.170
96.821
96.195
-626
94.990
94.896
-94
155
Overzicht Reserves x € 1.000 Naam reserve Algemene reserve Algemene reserve Zuidhoek Stroomlijnen organisatie Mobiliteitsfonds Onderhoud jachthavens Bestemmingss Zuidhoek Actualiseren bestemmingsplannen Algemene reserve ontwikkelingsbedrijf Reserve bovenwijkse voorzieningen Egalisatiereserve algemene uitkering Sportvelden Bruinisse Brouwersdam Hotspot active Leisure Bestemmingsreserve GRP Bestemmingsreserve participatie Rekenkamercommissie Kapitaallasten pvs musea Totaal
Saldo Mutaties Saldo Mutaties Saldo Mutaties Saldo Mutaties Saldo 1-1-2014 2014 1-1-2015 2015 1-1-2016 2016 1-1-2017 2017 1-1-2018 24.285 -336 23.949 -434 23.515 0 23.515 0 23.515 340 0 340 0 340 0 340 0 340 242 -103 139 -33 106 -13 93 0 93 3.999 344 4.343 91 4.434 78 4.512 89 4.601 20 -2 18 -2 16 -2 14 -2 12 4.392 -415 3.977 -408 3.569 -501 3.068 -131 2.937 22 0 22 0 22 0 22 0 22 1.657 358 2.015 290 2.305 27 2.332 340 2.672 269 36 305 24 329 28 357 19 376 1.567 -227 1.340 0 1.340 0 1.340 0 1.340 3.456 -157 3.299 -154 3.145 -152 2.993 -149 2.844 63 -63 0 0 0 0 0 0 0 2.306 336 2.642 413 3.055 455 3.510 494 4.004 399 0 399 0 399 0 399 0 399 40 0 40 0 40 0 40 0 40 510 -30 480 -30 450 -30 420 -30 390 43.567
-259
43.308
-243
43.065
-110
42.955
630
43.585
156
Overzicht Voorzieningen x € 1.000 Naam voorziening Onderhoud gemeentelijke gebouwen Onderhoud gebouwen reiniging Onderhoud gebouwen OWB Onderhoud wegen Openbare verlichting Pensioen (vml) wethouders Milieubaggeren reparatiehaven Bruinisse 5-jaarafrekening bijzonder onderwijs Onderwijsachterstand Privatisering sportcompl Plan van aanpak musea * Kwaliteitsplan openb groen Speeltoestellen Zuidhoek (consolidatie) Vuilverwerking Nazorg stortplaats Stads- en dorpsvern ISV Dubieuze debiteuren Dubieuze debiteuren WIZ Herinrichting vissershaven Bruinisse Onderhoud kunstwerken Onderhoud havens Verevening buitengebied Toerisme Riool groot onderhoud Riool vervangingsinvesteringen Totaal
Saldo Mutaties Saldo Mutaties Saldo Mutaties Saldo Mutaties Saldo 1-1-2014 2014 1-1-2015 2015 1-1-2016 2016 1-1-2017 2017 1-1-2018 791 1.699 2.490 1.337 3.827 1.337 5.164 1.337 6.501 228 34 262 -168 94 -94 0 36 36 -16 32 16 32 48 32 80 32 112 636 86 722 130 852 27 879 136 1.015 222 31 253 30 283 38 321 47 368 1.865 20 1.885 17 1.902 9 1.911 -34 1.877 43 0 43 0 43 0 43 0 43 105 21 126 21 147 21 168 21 189 6 0 6 0 6 0 6 0 6 62 0 62 0 62 0 62 0 62 -148 0 -148 0 -148 0 -148 0 -148 34 1 35 23 58 106 164 106 270 103 44 147 83 230 83 313 83 396 802 75 877 75 952 75 1.027 -22 1.005 2.686 -711 1.975 -61 1.914 -22 1.892 9 1.901 324 21 345 1 346 21 367 1 368 40 0 40 0 40 0 40 0 40 437 0 437 0 437 0 437 0 437 171 0 171 0 171 0 171 0 171 373 20 393 20 413 20 433 0 433 45 -14 31 -12 19 -10 9 -8 1 351 -26 325 41 366 43 409 93 502 744 -49 695 51 746 51 797 265 1.062 55 5 60 25 85 25 110 25 135 0 101 101 136 237 332 569 337 906 178 0 178 0 178 0 178 15 193 5.265 1.184 6.449 1.393 7.842 1.695 9.537 1.939 11.476 15.402
2.574
17.976
3.174
21.150
3.789
24.939
4.418
29.357
* In afwachting van de in 2013 verwachte verkoop van het pand aan de Verrenieuwstraat 1 Zierikzee, is de stand van deze voorziening tijdelijk negatief.
157
Te honoreren uitbreidingsinvesteringen en nieuw beleid 2014 - 2017
Investeringsbedrag Verkeersregelinstallatie (VRI) Haamstede
2014
2015
49.500
Herinrichting Havenpark/Kraanplein Dekking herinrichting Havenpark/Kraanplein uit
4.208
2016
4.121
2017
4.034
Progr
2
1.130.000
2
-35.000
2
voorziening openbare verlichting Structurele verlaging toevoeging voorziening wegen
-28.250
-28.250
-28.250
-28.250
2
6.090
6.090
6.090
6.090
2
7.100
7.100
7.100
7.100
2
2.600
2.600
2.600
2.600
2
i.v.m. de herinrichting van het Havenpark/Kraanplein Areaaluitbreiding Masterplan Oosterland/Entreegebied Manteling Areaaluitbreiding parkeerterrein de Wijde Wereld (cultuur) Areaaluitbreiding Businesspark (cultuurtechnisch) Modificering verzinkbare paal Nieuwe Bogerdstraat
40.000
4.067
3.973
3.880
2
Herinrichting kruisingsvlak Roelandsweg - Transferium
53.600
4.556
4.462
4.368
2
-2.278
-2.231
-2.184
2
-2.278
-2.231
-2.184
2
21.250
20.813
20.375
3
-10.625
-10.406
-10.188
3
Dekking herinrichting kruisingsvlak Roelandsweg Transferium voor 50% uit mobiliteitsfonds Dekking herinrichting kruisingsvlak Roelandsweg Transferium voor 50% uit voorziening wegen Onthaalkamer Langendijk/Nieuwe Kerkweg
250.000
Dekking Onthaalkamer Langendijk/Nieuwe Kerkweg uit gelden procesafspraken Maasvlakte 2 Strategische Eilandmarketing: communicatieconcept,
35.000
3
media-analyse en DNA beeldenbank Eilanddressing: welkomstborden 4 aanlandingspunten
20.000
Eilandmarketing: stimulering themagerelateerde
0
2.700
2.630
2.560
15.000
3 3
evenementen op basis van evenementenvisie Eilandmarketing: promotie Culinair Schouwen-
6.000
6.000
6.000
6.000
3
Duiveland/ Oosterscheldekreeft Bijdrage onderzoek ontwikkeling getijdencentrale
100.000
3
Brouwersdam Bijdrage wandelroutenetwerk
11.900
11.900
Bijdrage sociaal economisch ondernemerschap
15.000
15.000
11.900
11.900
3 3
Schouwen-Duiveland Aanpak ruiter- en menroutes
115.214
Onderhoud ruiter- en menroutes Afvalbakken Verlos de Zee Structureel voordeel leerlingenvervoer door
12.450
3
0
4.410
4.410
4.410
3
0
1.681
1.637
1.594
3
-153.834
-153.834
-153.834
-153.834
4
kostenbesparingen
158
Investeringsbedrag Extra huur Bibliotheek Oosterschelde m.b.t. Campus
2014
2015
2016
2017
Progr
4.500
5
6.200
5
Cultura Extra bijdrage Bibliobus Dekking bijdrage sociaal economisch ondernemerschap
-15.000
-15.000
6
883.300
883.300
883.300
883.300
6
316.950
316.950
316.950
6
Schouwen-Duiveland uit herstructureringsfonds SW Toename uitkeringslasten Gebundelde uitkering Verwachte extra toename uitkeringslasten en eigen risico Gebundelde Uitkering Afname uitkeringslasten Gebundelde Uitkering door
-247.000
6
tijdelijk dienstverband uitkeringsgerechtigden Flex BV Voorlopige beschikking 2014 rijksbijdrage Gebundelde
-1.200.250
Uitkering inclusief stelpost
-
-
-
6
1.200.250 1.200.250 1.200.250
Loonkostensubsidies tijdelijk dienstverband
170.000
6
Dekking loonkostensubsidies uit de participatiereserve
-170.000
6
Btw-voordeel uitgaven Participatiebudget re-integratie
-57.000
6
Afname rijksbijdrage Participatiebudget re-integratie
79.070
6
Dekking afname rijksbijdrage Participatiebudget re-
-22.070
6
uitkeringsgerechtigden Flex BV
integratie uit participatiereserve Verlagen raming maatschappelijke begeleiding i.h.k.v.
-23.500
-32.500
-32.500
-32.500
6
-23.050
-38.432
-62.650
-62.650
6
-11.785
-11.785
-11.785
6
de Wet Inburgering Verlagen raming educatie i.h.k.v. de Wet inburgering Verlagen raming secretariaatskosten SWVO i.h.k.v. de Wet inburgering Verlagen raming rijksbijdrage Wet Inburgering
72.675
67.828
92.046
92.046
6
Benodigd budget statushouders (taakstelling: 18
36.000
36.000
36.000
36.000
6
-18.000
-18.000
-18.000
-18.000
6
-840
-819
-797
7
14.000
1.890
1.841
1.792
7
-14.000
-1.890
-1.841
-1.792
7
125.000
12.708
12.417
12.125
7
-125.000
-12.708
-12.417
-12.125
7
-115.000
-115.000
-115.000
9
12.750
12.488
12.225
9
personen) Rijksbijdrage statushouders Dekking Afvalbakken Verlos de Zee voor 50% uit de voorziening egalisatie vuilverwerking 40 m3 container voor plastic Dekking 40 m3 container voor plastic uit voorziening egalisatie vuilverwerking Levering en plaatsing ondergrondse containers (kunststof, glas, papier; totaal 18 stuks) Dekking levering en plaatsing ondergrondse containers uit voorziening egalisatie vuilverwerking Wet Maatschappelijke Ondersteuning besparing
-115.000
huishoudelijke hulp Inrichting multifunctionele ruimte brede school
150.000
159
Investeringsbedrag
2014
2015
2016
2017
Progr
Noorderpolder Dekking bijdrage onderzoek ontwikkeling
-100.000
A
115.000
A
getijdencentrale Brouwersdam uit algemene reserve Wet Maatschappelijke Ondersteuning besparing huishoudelijke hulp 2014 naar centrale stelpost WMO Aanschaf zaaksysteem
100.000
23.500
22.800
22.100
A
20.000
20.000
20.000
A
-20.000
-20.000
-20.000
A
23.500
22.800
22.100
A
-36.063
-36.063
-35.153
566.632
-209.747
-210.990
Onderhoud zaaksysteem Dekking onderhoud zaaksysteem vanuit bestaand budget Implementatie zaaksysteem
100.000
Implementatie zaaksysteem, overheveling vanuit krediet
A
Andere overheid
Totaal
775.550
-177.989
160
Te honoreren vervangingsinvesteringen 2014 - 2017
Omschrijving investering
2014
2015
2016
2017
Zoutstrooier Nido B20-21 pal Stratos 2 4 stroomkasten Pacific zuilen haven Zierikzee Installatie aanmeldsteiger Brouwershaven
10.000
10.000
10.000
Progr.
30.000
2
10.000
2
6.000
2
Wasmachine en droger haven Brouwershaven
6.000
2
Wasmachine en droger haven Zierikzee
6.000
2
40.000
2
Mitsubishi L300 2,5 TD pick-up Renovatie toplaag trainingsveld Oosterland
35.640
Atlantis software
40.000 115.000
Aanpassingen ondergronden speeltoestellen 10 containers puin/groen.restafval (dekking uit
5 5 5
100.000
7
160.000
7
voorziening egalisatie vuilverwerking) Kolkenzuiger (dekking uit voorziening egalisatie vuilverwerking) Aanhangwagen WT-XL-42
40.000
7
Applicaties bestemmingsplannen
36.430
8
Kipwagen DMV 2-5 D
8.500
A
Kipwagen Nimos (houtsnippers)
8.500
A
Kipwagen klein 3-zijdig kiepend DM-V-2,50
6.000
A
264.157
A
7 bedrijfswagens Hogedrukreiniger Kärcher HDS 895 M Eco Mobiele telefoons 2017 ICT infrastructuur Kantoorautomatisering Opleidingsmodule personeelsinformatiesysteem
Totaal
6.000
A
90.000
A
500.000
A
50.000
A
15.000 328.000
65.000
A 50.000
1.160.227
In dit overzicht zijn alle vervangingsinvesteringen vermeld voor de jaarschijf 2017 en nieuwe vervangingsinvesteringen voor de jaren 2014, 2015 en 2016.
161
Overzicht incidentele baten en lasten Bedragen in € Programma
Activiteit
Veiligheid en integrale handhaving
Frictiekosten Veiligheidsregio
2014 87.000
Handhaving extra toezicht openbare ruimte
84.000
Lokale economie en recreatie
Dividend Delta Brouwersdam Hotspot Active Leisure
Werk en inkomen
Bouwen aan ruimte
Subsidie Maasvlakte gelden Brouwersdam Hotspot Active Leisure Onttrekking bestemmingsreserve Brouwersdam Hotspot Active Leisure Herstructureringskosten SW
Welzijn en zorg Bestuur
Verkiezingen
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorziene uitgaven
Onttrekking algemene reserve i.v.m. September-circulaire 2011
baten
lasten
baten
2015 22.000
781.000
lasten
baten 2016
lasten
baten 2017
781.000
125.000 63.000 62.000 385.000
Rijksbijdrage herstructureringskosten SW herstructureringsfaciliteit Dekking herstructureringskosten SW uit reserve herstructurering Zuidhoek Tussentijdse winstneming grondexploitatie D’Heule II (Nieuwerkerk) Tussentijdse winstneming grondexploitatie Hogezoom (Renesse) Tussentijdse winstneming grondexploitatie Vuufgemeten II (Kerkwerve) Tussentijdse winstneming grondexploitatie Duinoord (BurghHaamstede) Tussentijdse winstneming Bedrijventerrein (Bruinisse) Tussentijdse winstneming Compensatielocatie Zoomgebied (Renesse) Transitiekosten nieuwe WMO
Totaal
lasten
345.000
845.000
202.000
197.000
197.000
197.000
35.000
28.000
121.000
350.000
300.000
200.000
197.000
240.000 150.000
100.000 200.000 100.000
270.000 606.000
79.000 114.000
54.000
54.000
46.000
283.000
Onttrekking algemene reserve i.h.k.v. ‘Kiezen of Delen’
150.000
150.000
Onttrekking egalisatiereserve algemene uitkering i.v.m. September-circulaire 2011
227.000 874.000
2.061.000
421.000
1.939.000
899.000
1.364.000
202.000
667.000
162
Overzicht structurele mutaties reserves Bedragen in € Reserve
Mutatie
toe-voeging
onttrekking
2014 Stroomlijnen organisatie Uitkering voormalig medewerker Mobiliteits-fonds
Dekking kapitaallasten vervangen 31 abri's
toevoeging
onttrekking 2015
toevoeging
onttrekking 2016
toevoeging
onttrekking 2017
35.000
35.000
15.000
8.000
8.000
7.000
7.000
9.000
8.000
8.000
8.000
12.000
37.000
37.000
36.000
35.000
35.000
34.000
8.000
26.000
25.000
25.000
16.000
16.000
15.000
15.000
11.000
11.000
11.000
22.000
21.000
21.000
37.000
36.000
36.000
22.000
21.000
21.000
Dekking kapitaallasten bijdrage reconstructie Staphorster-kruising Dekking kapitaallasten herinrichting parkeerterrein Scheldestraat Zierikzee Dekking kapitaallasten uitbreiding parkeerterrein Hatfieldpark Dekking kapitaallasten herinrichting Kraaijensteinweg Dekking kapitaallasten Herinr.parkeerterr.J. van Renesseweg Dekking kapitaallasten Herinr.parkeerterr.Rampweg/Kijkduin Dekking kapitaallasten Herinr.parkeerterr.Heer Lauwendorp Dekking kapitaallasten Herinr park.terrein Strandw / OudeVuur Dekking kapitaallasten Routing parkeren Z'zeeWesthoek Plan van aanpak museum Dekking kapitaallasten museum fase 3 en 4
30.000
30.000
30.000
30.000
Dekking kapitaallasten
154.000
152.000
149.000
147.000
Verplaatsen sportvelden Bruinisse Totaal
38.000
0
334.000
0
414.000
0
410.000
0
392.000
163
Centraal Bureau voor de Statistiek Sector Overheidsfinanciën en consumentenprijzen
Vragenlijst Berekening EMU-saldo Gemeente Schouwen-Duiveland (1676)
Antwoordnummer 25000, 2490 XA Den Haag
Algemene gegevens: Gemeentenaam: Gemeentenummer:
Omschrijving
Schouwen-Duiveland 1676
2013 x € 1000,-
2014 x € 1000,-
2015 x € 1000,-
Volgens realisatie tot en met juni 2013, aangevuld met raming resterende periode
1
Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)
2.943
-2.438
-2.902
2
Afschrijvingen ten laste van de exploitatie
5.013
3.858
4.589
3
Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie
6.982
7.746
8.287
4
Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd
16.200
15.535
8.720
5
Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4
6
Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord
6.311
6.325
7
Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)
8
Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord
9
Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen
10
Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten
11 a b
Verkoop van effecten: Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?
Berekend EMU-saldo
500
112
5.600
ja
nee
-6.250
ja
nee
ja
nee
-12.680
-5.071
Ruimte voor toelichting Het EMU-saldo is het totaal aan inkomsten minus de uitgaven van de Rijksoverheid, sociale fondsen en lokale overheden. Hierbij zitten ook inkomsten en uitgaven met een kapitaalkarakter, zoals aan- en verkopen van grond, investeringen en investeringsbijdragen. Financiële transacties, zoals de verkoop van deelnemingen of kredietverstrekking, worden niet als inkomsten of uitgaven gezien. In 2003 is een EMU-tekort opgetreden, wat mede werd veroorzaakt door de lokale overheden. Het Rijk heeft daarom diverse maatregelen genomen, waardoor meer inzicht wordt gekregen in de EMU-saldi van de lokale overheden. Eén van deze maatregelen is dat lokale overheden met ingang van de begroting 2006 hun EMU-saldo moeten opnemen in de begroting. Hiervoor heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een tabel ontwikkeld, die ingevuld moet worden voor de jaren t-1, t en t+1.
164
Kerngegevens Sociale structuur
Werkelijk 1-1-2012
Inwoners
Werkelijk 1-1-2013
34.151 waarvan
<20 jaar
van
20-64 jaar
van
>64 jaar
34.040
34.040
7.222
7.113
7.088
19.284
18.927 8.000
18.877 8.075
7.645
Periodieke bijstandsgerechtigden
Begroting 2014
342
359
384
cliënten WWB
284
344
cliënten WIJ
44
-
-
cliënten IOAW / IOAZ
14
15
14
370
Fysieke structuur Oppervlakte gemeente waarvan:
48.894 ha land
48.894 ha 22.977 ha
48.894 ha 22.977 ha
22.977 ha
binnenwater
7.255 ha
7.255 ha
7.255 ha
buitenwater
18.662 ha
18.662 ha
18.662 ha
Financiële structuur
Jaarrekening 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
Bedragen in € Totaal
Per inw
Totaal
Per inw
Totaal
Per inw
100.330.000
2.938
90.847.000
2.669
91.215.000
2.680
Opbrengst lokale heffingen
23.208.000
680
24.700.000
726
25.621.000
753
Algemene uitkering gemeentefonds
33.910.000
993
33.468.000
983
34.173.000
1.004
Boekwaarde vaste activa
86.703.000
2.539
83.295.000
2.447
81.457.000
2.393
Totale exploitatielasten
Eigen financieringsmiddelen:
Vaste schuld
Algemene reserve
26.364.000
772
22.900.000
673
24.625.000
723
Bestemmingsreserves
20.990.000
615
23.001.000
676
18.942.000
556
Voorzieningen
19.948.000
584
19.082.000
561
15.402.000
452
57.566.000
1.686
61.950.000
1.820
51.780.000
1.521
Programma 1 Veiligheid en integrale handhaving Aantal toeristische overnachtingen Oppervlakte natuurgebied (land) in ha Aantal brandweerkazernes Aantal evenementen per jaar (gemiddeld) Inrichtingen met gevaarlijke stoffen vermeld op de risicokaart
Begroting 2014 4.300.000 1800 9 275 71
165
Programma 2 Verkeer en openbare ruimte Aantal begraafplaatsen Aantal begrafenissen en bijzettingen gemiddeld per jaar Onderhoud wegen: - Asfalt (m2) - Elementen (m2) Lichtmasten Riolering: - Gemengd stelsel (km) - Gescheiden stelsel (km) - Verbeterd Gescheiden stelsel (km) - Rioolgemalen en installaties randvoorziening - Drukriolering en persleidingen (km) - Drukrioleringunits Openbaar groen: - Bomen - Bosplantsoen (m2) - Hagen (m2) - Sierheester & Bodembedekkers (m2) - Rozen (m2) - Vaste planten & eenjarigen (m2) - Begraafplaatsen (m2) - Sportvelden (m2) - Gazons (m2) - Bermen en taluds (m2) Speelplaatsen: - Speelondergronden (m2) - Speeltoestellen (st) Gebouwen Straatmeubilair Hekwerk (m) Gemiddeld aantal verkeersgewonden per jaar buiten de bebouwde kom (laatste 5 jaar) Gemiddeld aantal verkeersgewonden per jaar binnen de bebouwde kom (laatste 5 jaar) Gemiddeld aantal verkeersdoden per jaar buiten de bebouwde kom (laatste 5 jaar) Gemiddeld aantal verkeersdoden per jaar binnen de bebouwde kom (laatste 5 jaar)
Begroting 2014 21
Programma 3 Lokale economie en recreatie Potentiële beroepsbevolking (15 tot 65 jaar) Werkloosheid (% potentiële beroepsbevolking) Aantal werkende personen in bedrijven en instellingen op Schouwen-Duiveland Deel toerisme gerelateerde omzet ten opzichte van de totale omzet (%) Deel toeristische gerelateerde gebonden arbeidsplaatsen (exclusief seizoenskrachten) (%)
Begroting 2014
206 781.320 1.208.658 7.756 203,5 35,1 2,5 42 105 400 22.699 553.534 68.306 143.528 21.234 6.357 77.742 273.643 775.375 973.337 8.877 461 176 2.292 58.869 28 5 3 1
Circa 22.000 4,5 14.500 21 24
166
Programma 4 Onderwijs Aantal leerlingen in leerlingenvervoer Aantal openbare schoolbesturen Aantal bijzondere schoolbesturen Aantal schoolgebouwen
Begroting 2014 130 2 7 30
Programma 5 Cultuur en sport Musea met een gemeentelijke subsidierelatie Filmtheater Vestigingen openbare bibliotheken (waarvan 2 dependance in Bruinisse en Burgh-Haamstede en 1 hoofdvestiging in Zierikzee) Podium voor Muziek en Theater Radio-omroep Aantal sportverenigingen Aantal gemeentelijke buitensportaccommodaties (voetbal, korfbal, atletiek, hockey, handbal) Aantal gemeentelijke gymzalen (exclusief 4x Pontes Pieter Zeeman) Aantal zwembaden (waarvan 1 gemeentelijk) Aantal sporthallen (waarvan 0 gemeentelijk) Aantal golfbanen (waarvan 0 gemeentelijk) Aantal skateparken Aantal plateaus voor mobiele skatetoestellen Aantal overige locaties voor skatetoestel(len) Aantal ijsbanen (4 niet gemeentelijk)
Begroting 2014
Programma 6 Werk en Inkomen Aantal uitkeringen WWB, incl. IOAW en IOAZ Gebundelde uitkering * (€) Participatiebudget** (€) Aantal werkzoekenden Werkloosheidspercentage
Begroting 2014
7 1
3 1 1 138 14 13 5 5 2 1 6 3 14
384 5.785.131 602.840 680 4,5
* op basis van nader bekend gemaakte voorlopige budgetten 2014; ** op basis van beschikking voorlopige budgetten 2014, incl. OCW bijdrage € 76.137.
Programma 7 Milieu Ingezameld grijs afval (Afval) (ton) Ingezameld groen afval (Afval) (ton) Energieverbruik gemeentehuis (Energie) (kWh) Gebouwen ambtelijke organisatie (Energie) (kWh) Openbare verlichting (Energie) (kWh) Aantal verleende ontheffingen 12 dagenregeling (Geluid) Aantal lesprogramma's / Aantal keer gebruikt (Milieu educatie) Aantal meldingsplichtige inrichtingen
Begroting 2014 8.300 5.600 960.000 1.164.000 1.250.000 1334
167
Programma 8 Bouwen aan ruimte Huidige woningvoorraad Verhouding huur-koopwoningen in de woningvoorraad Afgegeven bouwvergunningen (regulier en licht)
Begroting 2014 16.000
Programma 9 Welzijn en zorg Peuterspeelzalen Kinderdagverblijven Locaties naschoolse opvang Gastoudersbureau's Dorpshuizen en multifunctionele centra (mfc's)
Begroting 2014
Programma 10 Bestuur Aantal verstrekte paspoorten Aantal verstrekte identiteitskaarten Aantal verstrekte rijbewijzen Aantal verstrekte uittreksels GBA en BS Aantal huwelijken / geregistreerd partnerschap Aantal klachten (gemiddelde over 5 jaar) Aantal bezwaarschriften (gemiddelde over 5 jaar) Aantal dorps- en stadsraden
Begroting 2014 3.325 3.000 3.000 1.975
35-65% 500
2 28 21 13 18
200 20 166 16
168
Transponeringstabel Transponeringstabel Programma 1
2
3
4
Veiligheid en integrale handhaving
Verkeer en Openbare Ruimte
Lokale Economie en Recreatie
Onderwijs
Product 120.1
Algemeen beheer Brandweer
120.2
Vorming Brandweer
140.1
Openbare orde en veiligheid (incl. rampenbestrijding)
140.2
Reddingsbrigade
140.3
Overige beschermende maatregelen
140.4
Opvang zwerfdieren
210.1
Onderhoudsplan wegen
210.3
Wegen
210.5
Openbare verlichting
211.1
Verkeer
212.1
Openbaar vervoer
214.2
(Betaald) parkeren
215.1
Baten parkeerbelasting
240.1
Waterwegen
560.1
Plantsoenen (incl. 550.1 boomplantdag)
560.2
Jachthavens (beheer)
560.3
Openbare toiletten (beheer)
560.4
Strand (beheer)
724.1
Begraafplaatsen
726.1 732-1 730.1 731.1
Baten rioolrechten Baten begraafplaatsen Hemelwater Grondwater
221.1
Handelshavens
310.1
Markten
310.2
Economische aangelegenheden
310.4
Bedrijfscontactfunctionaris
311.1
Baten marktgelden
330.1
Nutsbedrijven
560.2 560.4 560.5 580.1
Jachthavens (beleid) Strand (beleid) Openluchtrecreatie Overige recreatieve voorzieningen
420.1
Openbaar basisonderwijs
421.1
Openbaar basisonderwijs huisvesting
422.1
Bijzonder basisonderwijs
423.1
Bijzonder basisonderwijs huisvesting
431.1
Openbaar (voortgezet) speciaal onderwijs huisvesting
169
Transponeringstabel Programma
5
6
7
8
9
Cultuur en Sport
Werk en Inkomen
Milieu
Bouwen aan Ruimte
Welzijn en Zorg
Product 441.1 Openbaar voorgezet onderwijs huisvesting 480.2
Leerplicht
480.3
Verzorging onderwijs
480.4
Onderzoek huisvesting
480.5
Bewegingsonderwijs openbaar en bijzonder
510.1
Openbare bibliotheken
511.1
Vorming, en ontwikkelingssamenwerking
530.1
Bevordering sport
531.1
Groene sportvelden en terreinen
540.1
Bevordering kunst
541.1
Oudheidskunde/musea
541.2
Monumenten
541.3
Gemeentearchief
310.3
Gemeentelijke kredietbank
610.1
Bijstandsverlening
611.1
Werkloosheids, -en werkgelegenheidsproject
611.2
Arbeidsvorderende regelingen
614.1
Minimabeleid
621.1
Participatiebudget
721.1
Gemeentereiniging
723.1
Milieu
725.1
Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing
550.1
Natuurbescherming (landinrichtingsprojecten)
810.1
Ruimtelijk Beleid
810.2
Bestemmingsplannen
820.1
Volkshuisvesting
822.1
Bouwzaken
822.3
Woonwagenvoorzieningen
822.4
Vastgoedsysteem
822.5
Overige gemeentelijke projecten
823.1
Bouwvergunningen
830.1
Grondzaken
620.1
Maatschappelijke dienstverlening
620.2
Nieuwkomers
621.1
Vreemdelingen
622.2
Huishoudelijke Verzorging WMO
630.1
Sociaal-cultureel werk
630.2
Jeugdwerk
630.3
Lokaal sociaal beleid
650.1
Kinderopvang
652.1
Voorzieningen gehandicapten
170
Transponeringstabel Programma
10
A
Bestuur
Algemene Dekkingsmiddelen
Product 652.2 WMO 711.1
Ambulancevervoer
714.1
Gezondheidszorg
715.1
Jeugdgezondheidszorg, uniform deel
716.1
Jeugdgezondheidszorg, maatwerkdeel
001.1
Bestuursorganen
002.1
Ondersteuning College van B&W
002.3
Voorlichting
003.1
Burgerzaken
004.1
Baten secretarieleges Burgerzaken
005.1
Bestuurlijke samenwerking
006.1
Ondersteuning gemeenteraad
630.0
Dorps, en wijkraden
913.1
Beleggingen
913.2
Onderhoudsprogramma gebouwen
914.1
Financiering
921.1
Algemene uitkering gemeentefonds
922.1
Algemene baten en lasten
930.1
Uitvoering WOZ
931.1
Baten Onroerende-zaakbelasting gebruikers
932.1
Baten onroerende-zaakbelasting eigenaren
935.1
Baten Forensenbelasting
936.1
Baten Toeristenbelasting
937.1
Baten hondenbelasting
939.1
Baten precariobelasting
940.1
Lasten heffing en invordering gemeentelijke belastingen
960.0
Saldo kostenplaatsen
171
172
�
Laan van St. Hilaire 2 4301 SH Zierikzee Postadres: Postbus 5555 4300 JA Zierikzee T (0111) 452 000 F (0111) 452 452
[email protected] www.schouwen-duiveland.nl