FRANSJE VAN DORP: BLOEMBOLLEN NIET OUBOLLIG

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

21 FEBRUARI 2014

291

18

FRANSJE VAN DORP: ‘BLOEMBOLLEN NIET OUBOLLIG’ 10

CDA HARDENBERG BEGRIJPT ZORGEN BURGERS

12

BRABANTSE BROEIER WERKT GRAAG SAMEN

16

52

INVESTEREN IN EEN VITALE BODEM LOONT

COMMUNICATIE RODE DRAAD LELIEDAG

57

DRIEBANFLORA IN TEKEN VAN KUNSTGREPEN

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

Uw vaste badgast is vernieuwd...

Topsin M ULTRA®

Vertrouwd en nu nog sterker. Topsin M ULTRA® is een nieuwe innovatieve formulering van het vertrouwde Topsin M. Het is speciaal ontwikkeld voor de boldompeling en heeft een veel fijnere werkzame stof en bevat een speciale hechter. Dit verzekert u van een nog effectievere werking tegen o.a. Fusarium en kwade grond. Topsin M ULTRA® heeft een goed uithoudingsvermogen en beschermt bollen daarom langdurig. Bovendien is dit het enige middel met een volledig systemische werking. Topsin M ULTRA® is zeer zacht voor bollen en past perfect binnen het resistentiemanagement.

Ga voor adequate bolontsmetting naar www.certiseurope.nl

Topsin M

ULTRA®.

Vaste partner in het dompelbad voor bloembollen en knollen.

WWW.POTVEER.NL PIET STROET - 06 20448947

Variabel schoksorteersysteem Enorme capaciteit In alle denkbare breedtes uitvoerbaar Kan in bestaande systemen worden geïntegreerd

MATHIJS VAN LANGEN 06 10957903 PAUL BLOM - 06 53700077

GEVRAAGD!!! MUTANTEN VAN TULPEN

EEN GOEDE START

Van Narcis tot Pioen en Astilbe. Helmus Spoelbedrijf ‘kookt’ de meest uiteenlopende soorten plantgoed, zodat aaltjes geen kans hebben. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten. 0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

Heeft u interessante mutanten? Stuurt u ons dan A.U.B. een foto, de geplante kg’s en de bijzondere kenmerken van de mutatie naar: [email protected] Holland BolRoy Markt BV Kennemerstraatweg 431 1851 PD Heiloo tel: 072-5052924 mobiel: 06-50601107

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 21 februari 2014 Nummer 291

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

CNB organiseert in maart online inbrengveiling CNB present op Lentetuin

Visie

14 8

12

10

Blootstellingsonderzoek niet afwachten

Broeierij

12

Brabantse broeier werkt graag samen

Openbaar groen

14

Lisse maakt inhaalslag in openbaar groen

Branchenieuws

10

16

Bouwen aan een Vitale Bodem

Tuinbladen

18

Bloembollen dankbaar onderwerp voor Groei & Bloei

Voorlichting

14

16

20

20

Resultaten twee bedrijven die meedoen met Houdt de bo(e)l koel

Vakvenster

22

Oh wat is ie mooi!

Kennis

24

Barry Looman over het vernieuwde BloembollenWEB als kennisbron voor ondernemers

22

24

Waterkwaliteit

25

Emissiebeperking moet passen in bedrijfsvoering

Actueel

26

Veranderingen binnen het Bloemencorso Bollenstreek Debuutshow BloemrijkSchagen

25

26

27

Wereldbol

28

Het verschil tussen Hippeastrum en Amaryllis

Keuringen

29

Vaste groep Polen bij tulpenkeuring Wervershoof

28

29

34

CNB Actueel

Product en show Nieuwtjes uit de CNB-showruimte

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

32

Terugblik winterseizoen Praktijkervaringen CNB-podiumcultivars

37

38

Service

40

Grondbank

41

Vraag en aanbod

48

Plant in beeld

49

48

Penstemon ‘Pocahontas’

49

Bloem in beeld Lenteflora bezoek meer dan waard

50

Laatste nieuws

52

Branchenieuws

52

Zinderende Leliedag in Emmeloord Huisvesting arbeidsmigranten Naktuinbouw informeert over het kwekersrecht voor bolgewassen

56

Bloem in beeld Vakdagen Creil: duurzaamheid centraal Knappe kunstgrepen op Driebanflora

60

54

56

Boomkwekerij Er is weer toekomst voor Ulmus

61

Tien vragen aan Rob Balk (42)

62

Anthos

61

Volop promotie voor lelie, calla en tulp

64

Advies Algemene voorwaarden: nuttig, maar niet eenvoudig

65

Vasteplantenvaria

57

Basisinzicht in de percelen

66

Teeltadvies

70

Agenda

71

Service Zoveel kennis Glad ijs

72

Hobaho

60

62

Bepaal vooraf in welke markt je opereert

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Anthos Teeltadvies Hobaho KAVB

76

Fotografie omslag: René Faas

76

21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

INGEZONDEN BRIEF

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Nieuw onderdeel Zandhaastrofee

BloembollenVisie goud waard Als er één informatie/product/propaganda platvorm haar gewicht in goud waard is dan is het wel Bloembollen Visie. Wat geniet ondergetekende van dit, op de klok verschijnende vakmagazine. Hoogwaardig en actueel nieuws, foto’s die bij machte zijn de bijbehorende teksten aan te vullen, een lay-out die sterk in de schoenen staat en bij dat alles is het bepaald niet moeilijk de bloembollenliefde te proeven die de redactie in huis heeft. De teksten hebben geen moeilijkheidsgraad maar van populisme of afrafelen is geen sprake. De koppen overdrijven niet en lopen in negen van de tien gevallen in het gelid van de bijbehorende tekst. Is er met BloembollenVisie in de hand uitsluitend reden om met het wierookvat te zwaaien? Natuurlijk niet, dat zou te veel eer zijn! Zo zou ik het snel veranderende consumentenpatroon van bloembollengebruik meer en intenser willen zien uitgediept en krijgt het gebruiksinzicht op de Scandinavische markt actuele kracht wanneer half januari het wel en wee van de bolbloemenverkoop wordt gewikt en gewogen. Wat zou het verder verfrissend zijn om midden oktober een globaal overzicht in BloembollenVisie afgedrukt te zien van de, wijd en zijd, aangetroffen consumentenvoorkeur in de wereld van de droogverkoop. Tot slot mag de redactie de mogelijkheden, maar ook de nadelen van het combineren van bloembollen met vaste planten en houtachtige gewassen een krachtiger promotieprikkel toedienen tot meerdere eer en glorie van het prachtige product! Tot slot nog iets over het illustratiemateriaal van BloembollenVisie. Dat werkt, zoals gezegd, hoogst aanvullend, roept nieuwsgierigheid wakker en kleurencritici hebben (bijna) nooit het recht om hun vinger op te steken. Wat het laatste betreft is de rubriek Vakvenster een uitschieter! De oud-fotograaf/architect Kees Bemelman en ondergetekende verzamelden alle stukken over 2013 en kwamen tot de conclusie dat de bijdragen: ‘Zeg het maar’, ‘Hoogwater’ en ‘Elk zaadje is uniek’ de meeste eer verdienen. BloembollenVisie is goud waard ..... Daarmee heb ik toch niets teveel gezegd?

BREEZAND - De jaarlijkse soortenkenniswedstrijd op de Lentetuin Breezand krijgt er dit jaar een extra categorie bij: calla. De calla wordt steeds populairder, maar niet alle kwekers zijn met het product bekend. Op deze manier kunnen de calla-liefhebbers meedoen aan de Koopman & Co Zandhaastrofee en tegelijk het sortiment beter leren kennen. Het bestuur van de Tulpenkeuring Breezand organiseert de wedstrijd al meerdere jaren en heeft er ook dit jaar weer zin in. Lennaert Kapiteijn van Tulpenkeuring Breezand hoopt dat het extra onderdeel zorgt voor een nieuwe impuls. “We zullen dit jaar 25 verschillende snij- en potcalla’s voor de deelnemers neerzetten. De soorten zullen geselecteerd worden door het CNB-callateam, om zo een onafhankelijke selectie te krijgen. CNB zal daarnaast ook de zilveren speld beschikbaar stellen voor de winnaar.” Afgelopen jaren stonden er ook al calla’s in de categorie Bijzondere bolgewassen bloeiend. Daar zullen ze nu niet meer in te vinden zijn.” De wedstrijd is op vrijdag 28 februari van 12.00 tot 21.00 uur.

Huisbroeitentoonstelling Lutjebroek LUTJEBROEK - Op 22 en 23 februari 2014 wordt voor de 51ste maal de jaarlijkse huisbroei-, bloemschik- en huisvlijttentoonstelling gehouden. Dit wordt georganiseerd door het Floracomité Lutjebroek in samenwerking met het Vrouwengilde en de Streker Vogelvrienden. Een ieder die bij de Lutjebroeker gemeenschap betrokken is mag mee doen met de huisbroeitentoonstelling. De inzendingen kunnen zaterdagmorgen 22 februari van 9.30 tot 11.00 uur worden gebracht. De prijsuitreiking zal op zondagmiddag 23 februari 17.00 uur worden verricht door Niek Oud, voorzitter voetbalvereniging ‘De Zouaven’. Evenals voorgaande jaren worden de grote bloemstukken verloot. Loten zijn in de zaal verkrijgbaar. Er wordt gevraagd het tentoongestelde direct na de prijsuitreiking mee naar huis nemen. De show wordt gehouden in café-restaurant ‘De Paus’. Toegang is gratis. De openingstijden zijn: zaterdag 22 februari van 14.30 tot 21.00 uur. Zondag 23 februari van 11.00 tot 17.00 uur.

Foto: René Faas

Theo van der Wiel, Voorschoten

Reorganisatieplan PPO Bollen WAGENINGEN - Door een vermindering van de onderzoekportefeuille van Wageningen UR Glastuinbouw en PPO Bollen, Bomen en Fruit zijn deze twee onderzoekgroepen genoodzaakt om zich aan de veranderende markt aan te passen via de uitvoering van een reorganisatieplan. Doordat de Tweede Kamer besloot om de productschappen per 1 januari 2014 op te heffen, valt voor deze twee onderzoekgroepen een deel van de op innovatie gerichte onderzoekopdrachten weg. Inkrimpen van de twee onderzoekgroepen is daardoor onvermijdelijk geworden. Anticiperend op de verwachte opheffing van het Productschap Tuinbouw hebben de twee onderzoekgroepen de afgelopen jaren nieuwe markten aangeboord en nieuwe onderzoeklijnen ontwikkeld. De omvang van de omzetdaling is echter dusdanig groot dat groepen in de huidige omvang niet in stand gehouden kunnen worden en dat gedwongen ontslagen daarbij niet zijn uit te sluiten. Het is de bedoeling dat de reorganisatie 1 juni zal kunnen beginnen. Volgens woordvoerder Erik Toussaint van PPO blijft de vestiging in Lisse open, en zal daar ook een groep onderzoekers actief blijven. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

Holtmaat bepleit meer samenwerking belangenorganisaties CREIL - Tijdens de officiële opening van de Bloembollen Vakdagen Flevoland heeft waarnemend-voorzitter Jan Holtmaat aandacht gevraagd voor onderwerpen als duurzaamheid en krachtenbundeling. Zo zullen ondernemers in de landen tuinbouw steeds meer rekening moeten houden met de maatschappij hoe het product te produceren. Gewezen werd op het feit, dat waterschappen nog steeds gewasbeschermingsmiddelen meten in het oppervlaktewater. Spreker riep de ondernemers in Flevoland op deze kwestie samen aan te pakken en daarmee een voorbeeldfunctie te zijn voor de bollenwereld. Voorts benadrukte Jan Holtmaat het belang van samenwerken en vernieuwen. Binnen en buiten Flevoland gaan ondernemers steeds meer samenwerken, onder andere via kwekersverenigingen. Dit uit zich onder meer in korte lijnen naar afnemers als broeiers en exporteurs. Hadden de ondernemers in Flevoland het lef om te veranderen niet gehad, dan waren zij er niet meer, aldus Holtmaat die belangenorganisaties als LTO, KAVB en Anthos opriep dit voorbeeld te volgen. “Anders is er voor u als belangenorganisaties geen bestaansrecht meer”, zo hield hij hen voor.

DEN BOSCH – Van 9 tot en met 18 mei vinden in de Brabant-hallen in Den Bosch dit jaar voor het eerst de FLORALIËN in Nederland plaats. Sinds het startsein voor de organisatie van de Floraliën Nederland, begin 2013, is ruim 85 procent van het grootste binnenpark ter wereld (40.000 m2) ingevuld. Inmiddels zijn er meer dan 250 inzendingen van kwekers, veredelaars, groenarrangeurs en groothandelaren uit binnen- en buitenland. Daarnaast geven diverse kwekerscollectieven acte de presence. De Floraliën Nederland is een initiatief van de Koninklijke Maatschappij voor Landbouw en Plantkunde (KMLP) te Gent en Libéma en wordt ondersteund door een adviescommissie bestaande uit vertegenwoordigers van onder meer Anthos, Bloemenveiling Koninklijke FloraHolland, Groei & Bloei, LTO Noord Glaskracht, Plantum, NVTL, Tuinbranche Nederland, VBW, VGB, VHG en ZLTO.

Leliekwekerij de Plas verhuist naar nieuwe locatie NOORDEN - Na een intensieve zoektocht heeft Leliekwekerij de Plas een nieuw onderkomen gevonden. Van de drie locaties aan de Nieuwkoopse plassen verhuist het bedrijf naar de Oostvaardersplassen bij Almere. Dat het moest gebeuren stond al vast, waarheen en wanneer nog niet. De gemeente Nieuwkoop, waar Leliekwekerij de Plas al sinds jaar en dag gevestigd is, kondigde in 2008 voor de huidige locatie(s) een andere bestemming aan. Daarbij komt dat twee van de drie kassen sterk verouderd zijn en alleen de kas aan de Ir. J. Nysinghweg nog voldoet aan het kwaliteitsbeleid. Het nieuwe bedrijf bestaat uit een kas waar zes hectare lelies gekweekt zullen worden. Vanuit Almere zal de interne focus liggen op constante kwaliteit. Wat assortiment betreft ligt de focus op de Originals-soorten. Bekende namen als ‘Nova Zembla’, ‘Chill Out’ en ‘Deep Impact’ maar ook nieuwkomers zoals ‘Premium Blond’, ‘Joop’ en ‘Iceclear’ zullen in grotere aantallen geleverd gaan worden. De buitenlelies -altijd met veel passie en plezier gekweekt- passen niet meer in het toekomstige assortiment.

Marktbroeishow en plukfeest bij Intratuin Leeuwarden LEEUWARDEN - Van 21 februari tot en met 23 februari is er voor de vierde keer een marktbroeishow van tulpen bij Intratuin te Leeuwarden. De KAVB-afdelingen Groningen en Friesland showen ongeveer vijftig soorten tulpen in de zogenaamde handelskwaliteit. Dit zijn tulpen zoals ze normaal ook naar de veiling gaan. De soorten vormen een goed overzicht van de cultivars die in Groningen en Friesland worden geteeld en worden aangevuld met een aantal veelbelovende nieuwe soorten. Naast tulpen zijn er ook bloeiende narcissen, lelies en fruitbomen om even in voorjaarssfeer te raken. Vele soorten en vormen witte tulpen zullen op een tafel worden geshowd. Op 20 februari wordt de show opgebouwd door de telers, na 18.00 uur is de inzending voor iedereen te bewonderen. De tulpen staan opgesteld in de kas van Intratuin aan de Tijnjedijk 5, 8934 BT Leeuwarden. Zondagmiddag vanaf 13.00 uur is er een plukfeest. Bezoekers mogen dan de geshowde tulpen met bol en al plukken en tegen een bescheiden vergoeding meenemen.

Foto: FloaHolland

Floraliën Nederland in stroomversnelling

Nieuwe jaar voortvarend begonnen bij FloraHolland AALSMEER - Onder invloed van zacht, zonnig en droog weer kende 2014 met januari een voorspoedig begin. Vorig jaar daalde de temperatuur in de loop van de maand regelmatig onder het vriespunt en dat had zijn weerslag op de handel. Vooral de prijzen bleven op niveau, terwijl met name het bloemenaanbod achterbleef. De maand liet een omzetgroei van 5,3 procent zien bij een 2,7 procent kleiner volume. De middenprijs was met 0,341 euro, ruim 2,5 cent hoger dan in 2013. Veel bloemenprijzen bewogen zich op een hoger peil dan vorig jaar. Lelie noteerde zelfs ruim negen cent/steel hoger bij bijna een procent minder stelen. Tulp realiseerde eveneens een hogere prijs (+4,1%). Hier was de aanvoer echter 8,5 procent kleiner dan vorig jaar. Ook bij Freesia werden hogere prijzen (+6%) geboekt bij een aanzienlijk lager aanbod. Hyacint leverde fors in. Januari sloot af met een meeropbrengst van 4,1 procent in vergelijking met 2013 bij ruim drie procent minder stelen. De middenprijs steeg met 0,222 euro, circa anderhalve cent.

Knaagdierbestrijding op agrarische bedrijven HOORN -Vanaf 1 juli 2015 is het bestrijden met chemische middelen van knaagdieren op het eigen agrarische bedrijf verboden. Aankopen van middelen en het toepassen daarvan op het eigen bedrijf mag dan alleen nog als men een Bewijs van bekwaamheid Knaagdierbestrijding heeft of de aantekening Knaagdierbestrijding op de gewone spuitlicentie. Voor mensen met een spuitlicentie geldt dat ze de aantekening Knaagdierbestrijding op hun licentie krijgen als ze hiervoor een extra verlengingsbijeenkomst Knaagdierbestrijding volgen. Mensen die geen spuitlicentie hebben, moeten een cursus van 2 dagdelen volgen en een examen doen om het Bewijs van bekwaamheid Knaagdierbestrijding te krijgen. De eerstvolgende verlengingsbijeenkomst Knaagdierbestrijding is op maandagavond 17 maart op het Clusius College in Alkmaar. De cursus Knaagdierbestrijding wordt gehouden op dinsdagavond 11 en 18 maart op het Clusius College in Hoorn met een examen op 25 maart. Inlichtingen en aanmelden: www.onderwijsgroepnwh.nl, tel. 072-5673191.

GrootGroenPlus presenteert thema en nieuwe website ZUNDERT - GrootGroenPlus heeft op Valentijnsdag de geheel vernieuwde website gelanceerd. Het thema voor 2014 is: ‘#365green’. De beurs is bijzonder actief op de sociale media en maakt zo de weg vrij voor deelnemers en bezoekers om elkaar ook via deze hashtag te ontmoeten. Vorig jaar werd voor het eerst gebruik gemaakt van de speciaal voor de beurs ontwikkelde app. Dit jaar is extra aandacht besteed aan de lancering van de volledig vernieuwde website. Deze website biedt een eenvoudige navigatie, heeft een speciale deelnemersomgeving met alle formulieren die nodig zijn om de inschrijving op de juiste manier voor te bereiden en biedt toegang tot de brede keuze aan foto’s, filmpjes en andere materialen Ook biedt de website meer informatie over het programma, het thema, de sociale media en veelgestelde vragen. De 24e editie van GrootGroenPlus zal plaatsvinden van 1 tot en met 3 oktober 2014. De Rond-de-grote-groene-tafelsessies zullen ook dit jaar weer gehouden worden. Inschrijven voor de beurs kan via de website. 21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

CNB organiseert in maart online inbrengveiling Op dinsdag 25 en woensdag 26 maart 2014 organiseert CNB weer een online inbrengveiling. Op deze veiling zullen uitsluitend deugdelijke machines en materialen aan bod komen en evenmin is er ruimte voor het veilen van klein materiaal. Inbrengen kijkadres is het CNB koelen preparatiebedrijf in Bovenkarspel. Tekst: Wim Ciggaar Archieffoto: CNB

V

olgens CNB-veilingmeester Jan Meijer wordt met het initiatief ook dit jaar tegemoetgekomen aan de vraag om een inbrengveiling te organiseren voor louter groot materiaal. “Belangrijk verschil met de inbrengveilingen die in het verleden werden gehouden is dat de veiling nu online plaatsvindt en dat niet alles ingebracht kan worden.”

VOORWAARDEN De kwaliteit van de aangeboden machines en materialen dient in een redelijk goede staat te zijn. Geïnteresseerden moeten om die reden hun aanvoer van te voren per e-mail aanmelden, zodat het CNB-veilingteam al voor de aanname de vastgestelde selectie kan toepassen. Die selectie vindt niet alleen plaats om de niet gewenste aanvoer te kunnen scheiden, maar tevens om te voorkomen dat men als aanvoerder met onnodige transportkosten wordt geconfronteerd voor eventueel geweigerd materiaal. Anders is ook, dat men ter wille van

de efficiency niet meer over een langere periode kan inbrengen, maar dat de aanvoertijd beperkt is tot één week (3 tot en met 6 maart van 8.00 tot 17.00 uur en op 7 maart van 8.00 tot 15.00 uur), terwijl het voor afhalen van de gekochte en eventueel opgehouden materialen twee dagen beschikbaar zijn en wel op woensdag 2 en donderdag 3 april van 8.00 tot 17.00 uur. De veiling zelf begint op dinsdag 25 maart om 8.00 uur en sluit op woensdag 26 maart om 20.00 uur. Aansluitend vindt op 26 maart van 21.00 tot 21.15 uur het veilen van de combinaties plaats. Ter onderstreping van het laagdrempelige karakter is besloten de veilingprovisie gelijk te houden aan het bemiddelingstarief van 2,5 procent.

SCHOT IN DE ROOS Het vorig jaar genomen besluit om weer een inbrengveiling te gaan houden bleek toen met ruim 200 kavels een schot in de roos te zijn en is voor het CNB-veilingteam dan ook zonder meer voor herhaling vatbaar. Jan Meijer: “Met de inbrengveiling wordt tegemoet gekomen aan de behoefte van veel bedrijven om één of meerdere overbodige machines op snel-

le wijze van de hand te doen. Ook bedrijven die willen beëindigen zien in de online veilingen van CNB een uitstekende marktplaats om een goede verkoop van de inventaris te realiseren. Aan koperszijde neemt de belangstelling nog steeds toe, gezien het gestaag groeiend aantal accounts dat wordt aangemaakt en dat geïnteresseerden de mogelijkheid biedt om op de veiling te kunnen kopen. Online veilingen blijken in de praktijk door een breed publiek gevolgd te worden en het aantal bieders is online groter dan op een locatieveiling. Dat komt mede doordat aspirant-kopers thuis vanuit hun eigen stoel de veiling kunnen volgen dan wel bieden op de kavels die aangeboden worden.”

TOEZEGGINGEN Hoewel er pas in de eerste week van maart daadwerkelijk aangevoerd kan worden, heeft het veilingteam van CNB al wel de nodige toezeggingen op zak. Onder de binnengekomen aanmeldingen bevinden zich diverse droogwanden, gaasbakken, diverse telmachines, beregeningsbuizen met pomp, maar ook een Nobels-rooimachine, afslagapparaat, kuubkistenkantelaar met zij-invoer, een Akerboom-ontsmettingsdouche, lelieplantmachine, hefmast, Antha-kuubkistenvuller, Kongskilde 3-scharige hydraulische wentelploeg, kunstmeststrooier, ontsmettingslijn et cetera. Aanmelden kan per e-mail via [email protected]. Alle kavels die geveild zullen worden zijn direct voor koper beschikbaar en dus voor het komende zomerseizoen op het eigen bedrijf inzetbaar. Overigens zou deze inbrengveiling ook interessant kunnen zijn voor toeleveranciers om hun overtollige inruilmachines aan de man te brengen.

INFORMATIE Voor degenen die de regels na zoveel jaar niet meer paraat hebben: de aankopen op deze materialenveiling zijn voor actieve CNB-relaties op betaaldatum 1 mei 2014 bepaald. Voor alle andere kopers geldt, dat de koopnota voor afhalen per bank dient te zijn voldaan. De kijkdagen zijn gesteld maandag 24 en dinsdag 25 maart van 08.00 tot 17.00 uur. Vanaf circa 20 maart zijn de kavels op www.cnb.nl/webveiling te bekijken. Eventuele inkoopopdrachten kunnen worden neergelegd bij CNB-veilinginkoper Ronald Walkier ( tel. 06-53 70 06 30). Voor meer info omtrent de veilingvoorwaarden kan men zich wenden tot veilingmeester Jan Meijer, tel. 06- 10 44 28 03. Aanvoer-, kijken afhaaladres is het koelen preparatiebedrijf van CNB, dat is gevestigd aan de Veilingweg 1 te Bovenkarspel. 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

VAN DE REDACTIE Is het aanstekelijk?

CNB present op Lentetuin

COLOFON

Van 27 februari tot en met 3 maart vindt in het ZAP-complex aan het Ceresplein in Beezand de jaarlijkse Lentetuin Breezand plaats. Voor de 34ste keer inmiddels en dat betekent dat ook CNB alweer heel wat jaartjes met een stand in het beursgedeelte van de Lentetuin vertegenwoordigd is. In de -zoals gebruikelijk- door Heleen Valstar ontworpen stand ditmaal ook ruime aandacht voor CNB Makelaardij, die zich middels de regelmatige aanwezigheid van Bas Scholten en Wim Zandwijk in en rondom de CNB-stand nadrukkelijk hoopt te profileren. Zoals bekend heeft CNB Makelaardij-directeur Frans van der Geer wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zijn werkzaamheden in november 2013 overgedragen aan zijn opvolgers Bas Scholten en Wim Zandwijk en zijn zij nu belast met de leiding over de makelaardij. Uiteraard zal de CNB-stand daarnaast in wisselende samenstelling bemand worden door de CNB-vertegenwoordigers en als ontmoetingsplek fungeren voor de relaties van CNB die van harte welkom zijn in de stand voor een kop koffie of een drankje dan wel een oriënterend (handels)gesprek. De officiële opening van de Lentetuin zal dit jaar worden verricht door Meindert van Veen, jarenlang als bondscoach verbonden aan het Nederlandse vrouwenbasketbalteam. Dat gebeurt op woensdag 26 februari om 15.00 uur met aansluitend voor de genodigden een door CNB gesponsord buffet. De beurs is geopend van donderdag 27 februari tot en met maandag 3 maart. De openingstijden zijn dagelijks van 10.00 uur tot 22.00 uur behalve op maandag. Op die dag is de beurs tot 20.00 uur geopend.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIE-ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW ): Nederland € 255,-- per jaar, Europa € 275,-- per jaar, buiten Europa € 305,-- per jaar. Aanmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Zit u deze weken ook aan de buis geplakt om geen wedstrijd van Team NL in Sotsji te missen? Wordt u ook zo blij van die enorme vreugde die van de buis spat als we alweer zo’n bronzen, zilveren of gouden plak weten binnen te halen? En als we dan ook nog eens op alle drie de niveaus scoren, hou je zelfs als nuchtere Nederlander nauwelijks je tranen binnen. Ik jank er deze dagen in elk geval flink op los, laat al die emoties van die sporters maar binnen komen, ik vind het heerlijk! Overigens zet die tsunami aan medailles je wel aan het denken: werkt succes aanstekelijk? Neemt het gevoel van onoverwinnelijkheid toe naarmate Medal Plaza steeds meer behangen raakt met medailles van ons Olympische Team? En kun je het ook omdraaien: ga je zelf slechter scoren als jouw teamgenoten ook teleurstellende resultaten afleveren? Hoe groot is het psychologisch effect van winnen of verliezen op je eigen prestaties? Ben je in staat om je af te sluiten van alles om je heen en stug je eigen koers te varen, los van wat anderen doen? Ook voor u als ondernemer lijkt me dat een interessante vraag. Nou bent u van meer factoren afhankelijk dan uw psychische en fysieke toestand, ook de markt speelt mee: vraag en aanbod, de economische ontwikkelingen, de tijdgeest, trends. Soms grillige elementen en daar moet u het maar mee doen. Toch zal het ontegenzeggelijk effect op u hebben als u ziet dat collega-bedrijven wegvallen omdat ze het hoofd niet meer boven water kunnen houden. ‘Wat als ons dat overkomt?’ Dat wil immers niemand. Te moeten werken in zo’n markt, is zwaar. Hoe anders is het als alles mee zit, als u ziet dat de markt groeit en collega-bedrijven van die flow meeprofiteren. Dan sta je er zelf ook al heel anders in: de ideeën lijken vanuit het niets tot u te komen, alles gaat borrelen en bruisen en de kansen liggen opeens voor het oprapen. Is succes een mindset? Laten we ons daarbij beïnvloeden door de wereld om ons heen? Hebben we eigenlijk allemaal een coach nodig om ons door de diepe dalen heen te helpen en de weg naar het succes te wijzen? Een coach die met de juiste afstand naar onze prestaties kijkt en er net dat kleine beetje meer weet uit te persen? Of die ons met andere ogen naar onze resultaten laat kijken? Hoe fijn kan dat zijn? Het grote verschil met de sporters is wel dat u als ondernemer eigenlijk nooit de finish bereikt, want het werk is nooit af. Helemaal niet gek om uzelf af en toe eens een bloemetje te geven. Iets van dat moois wat u toch al heeft staan. Als het maar wel oranje is. Want die kleur staat na deze Olympische Spelen nog meer dan ooit voor De Overwinning. Monique Ooms 21 februari 2014VISIE 99

VISIE

‘Blootstellingsonde CDA-raadslid Gerrit van den Berg hoopt dat telers en omwonenden in zijn gemeente Hardenberg er in slagen afspraken te maken over de gewasbescherming in de lelieteelt. Lukt dat niet dan zal de gemeente zelf in actie moeten komen. Wachten op een jaren durend blootstellingsonderzoek, zoals voorgesteld in het rapport van de Gezondheidsraad, is in zijn ogen geen optie. ‘Dat duurt te lang.’

GERRIT VAN DEN BERG, KANDIDAATRAADSLID CDA HARDENBERG

Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas


D

e afgelopen weken kwam de lelieteelt weer in de kantlijn van het nieuws voorbij. Aanleiding was het rapport van de Gezondheidsraad over de mogelijke risico’s van de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen voor omwonenden en het aangekondigde debat daarover in de Tweede Kamer. Een van de regio’s waar deze thematiek speelt, is de gemeente Hardenberg. Een tiental telers teelt hier zo’n 400 hectare lelies. In de geruchtmakende uitzending van het tv-programma Zembla uitten omwonenden uit de gemeente hun zorgen over de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen in de lelies en de mogelijke risico’s voor hun gezondheid.

de bewoning, recreatieve bewoning en Natura 2000-gebieden uit het bestemmingsplan buitengebied verdween. Dat terwijl de betrokken CDA-wethouder Douwe Prinsse dit aanvankelijk een ‘goede maatregel’ noemde. Van den Berg vindt dat de zorgen van omwonenden meer gebaseerd zijn op emoties dan op feiten. Dat neemt niet weg dat hij en zijn partij hun zorgen serieus neemt. “Het CDA is er voor alle burgers in de gemeente”, zegt Van den Berg, in het dagelijks leven pluimveehouder en sinds vier jaar voor het CDA lid van de Hardenbergse gemeenteraad. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart is hij door zijn partij als vijfde op de lijst geplaatst.

Huidig CDA-raadslid, en CDAkandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart, Gerrit van den Berg (49) kent de discussie van haver tot gort. Als raadslid met een agrarische achtergrond en voormalige bestuurslid van de plaatselijke LTO-afdeling, heeft hij korte lijntjes met de agrarische achterban. Zijn partij, met elf raadszetels verreweg de grootste fractie in de Hardenbergse gemeenteraad, zorgde er samen met de VVD-fractie voor dat de vijftig meter spuitvrije zone met betrekking tot aangrenzen-

Kunt u nog eens in het kort uitleggen hoe die spuitvrije zone uit het bestemmingsplan buitengebied is verdwenen? “In het voorstel van het College van B&W was aanvankelijk een spuitvrije zone van vijftig meter opgenomen. (Op verzoek van de Stichting Natuur en Milieu Overijssel; in de eerste versie van het bestemmingsplan waren geen beperkende maatregelen opgenomen - gw). In een oriënterende raadsdiscussie hebben wij toen de juridische houdbaarheid en de noodzaak van zo’n zone betwij-

erzoek niet afwachten’ feld. Dat mede naar aanleiding van achtergrondinformatie van LTO. Op basis daarvan is de vijftig meter spuitvrije zone uit het bestemmingsplan verwijderd. Het gewijzigde bestemmingsplan is op 1 oktober vorig jaar met een raadsmeerderheid, waaronder het CDA, aangenomen.” Daarmee zal de discussie niet verstommen. Het rapport van de Gezondheidsraad laat ruimte voor twijfel, de actiegroep BollenBoos vraagt om concrete maatregelen… “In Hardenberg zijn de kritische volgers van de bollenteelt verenigd in de Werkgroep Bollenteelt Hardenberg. Wij als CDA zijn er voor alle burgers. Daarom hechten wij zeer aan de afsluiting van een convenant waarin telers en bezorgde omwonenden samen tot een oplossing komen. Ik heb van wethouder Prinsse begrepen dat de betrokken partijen wellicht binnen drie weken zo’n convenant voor het nieuwe teeltseizoen gaan ondertekenen.” Welke richting gaat dit convenant op? “Ik heb daar geen inzage in maar nogmaals: wij als CDA vinden het belangrijk dat lelietelers en omwonenden er gezamenlijk uitkomen. Het is bijvoorbeeld een kleine moeite voor telers om buren te informeren wanneer er gespoten gaat worden. De bollentelers adviseer ik sowieso terughoudend te zijn met bestrijdingsmiddelen en alle mogelijke voorzorgsmaatregelen en technische mogelijkheden op het gebied van spuittechniek en driftregulering in acht te nemen. Als het gaat om percelen in de buurt van scholen of bebouwing, is het een goed idee om een zone in te zaaien met maïs. Dat gewas wordt drie meter hoog en biedt prima bescherming tegen eventuele verwaaiing.”

LTO-bestuurder Joris Baeke stelt in een officiële LTO-reactie dat ‘het oppervlaktewater .. nu beter beschermd (is) dan omwonenden.’ Hij doet de suggestie om de spuitvrije zones die voor sloten gelden ook toe te passen bij gevoelige objecten als woningen en recreatieterreinen. U lijkt het daarmee eens te zijn.. “Een verplichte spuiten teeltvrije zone van anderhalve meter past in het vergroeningsbeleid van het nieuwe GLB dat medio 2015 ingaat. Ik zou daar niet tegen zijn.” Stel het lukt de telers en omwonenden niet om tot overeenstemming te komen via een convenant, vindt u dan dat de gemeente alsnog van bovenaf maatregelen moet nemen? “Ik heb er alle vertrouwen is dat het convenant er komt. Mocht dat niet lukken, ja dan vind ik dat we met maatregelen niet moeten wachten op de uitkomsten van het blootstellingsonderzoek dat de Gezondheidsraad voorstelt. Dat kan wel drie of vier jaar duren, dan moet de gemeente zelf met maatregelen komen.” “Dat je per definitie niet zou moeten willen dat een luxeproduct als bloembollen geteeld wordt met behulp van in potentie giftige gewasbeschermingsmiddelen, gaat mij te ver. De bollenteelt brengt in dit gebied werkgelegenheid met zich mee. En de sierteelt is een van de steunpilaren van de BV Nederland.” Lelieteler Henk Kelder, en echtgenoot van collega-raadslid Annie Kelder van de lokale partij OpKoers.nu, doet in de Zembla-uitzending de uitspraak dat omwonenden maar moeten verhuizen, als ze het niet eens zijn met hoe de agrariërs werken..

“Dat is geen verstandige opmerking, ik zou die uitspraak niet doen. Als er onrust binnen de gemeente is, is het beter daar naar te luisteren en proberen er wat aan te doen.” Welke andere zaken spelen in het buitengebied waar het CDA zich voor inzet? “Wij hebben weten te voorkomen dat er in het kader van de Ecologische Hoofdstructuur een zogenaamde robuuste verbindingszone zou komen met alle beperkingen voor de landbouw vandien. Ook maken we ons sterk voor een betere bereikbaarheid van de gemeente en - samen met LTO - voor het weren van zwaar verkeer uit het centrum van Hardenberg.” Waarom vindt u dat de kiezer op 19 maart op het CDA moet stemmen en dan nog speciaal op u? “Het CDA hecht aan het omzien naar elkaar, zoals dat ook tot uiting komt in het begrip noaberschap. We zijn er voor alle burgers, maar als je ook graag wilt dat de agrarische belangen goed vertegenwoordigd worden, stem dan op nummer vijf van de lijst, mijn persoon dus.”

De vijftig meter spuitvrije zone blijven in het bestemmingsplan wel gelden voor de laanboomteelt en fruitteelt, omdat bij deze teelten de kans op verwaaiing van middelen groter zou zijn. Volgens kritische volgers van de bollenteelt is dit een beperking zonder inhoud omdat deze teelten nauwelijks voorkomen in de gemeente. De gemeente Hardenberg is soepeler voor de bollenteelt dan de naburige gemeente Ommen, waar de bollenteelt verboden is in grondwaterbeschermingsgebied en ‘Agrarisch gebied met landschappelijke waarden’. Dit zijn gebieden langs de Vecht en Beneden Regge die behoren tot het essen- en kampenlandschap. Volgens LTO zijn dat juist de beste gebieden voor leliebollenteelt. LTO Noord heeft bij de gemeente aangegeven meer ruimte te willen voor bollenteelt dan het bestemmingsplan buitengebied nu toestaat.

Hardenberg (circa 60.000 inwoners ) is een gemeente in het noordoosten van Overijssel met een oppervlakte van 317,24 vierkante kilometer. De huidige gemeente is na een gemeentelijke herindeling in 2001 ontstaan uit de voormalige gemeenten Hardenberg , Avereest en Gramsbergen. Het College van B&W bestaat naast burgemeester Peter Snijders (VVD) uit de wethouders Douwe Prinsse (CDA), Jannes Janssen (ChristenUnie) en René De Vent (PvdA).De huidige gemeenteraad is sinds 2010 als volgt samengesteld: CDA: 11 zetels, ChristenUnie 7 , PvdA 5, VVD 3 , GroenLinks 2, OpKoers.nu 2 , Liberaal Hardenberg 1 (totaal 31 zetels)


BROEIERIJ

SANDER WARMERDAM:

‘Door samenwerking klante Tulpenbroeier Sander Warmerdam in het Noord-Brabantse Someren zet samen met collega Paul Kuijpers zo’n 25 miljoen tulpen in de markt. Ook zijn ze samen actief in het nieuwe samenwerkingsverband Paletti Growers. ‘Het is toch een beetje raar dat al die producten eerst naar Aalsmeer gaan en dan weer bij ons langs komen richting Duitsland. Dat kan efficiënter.” Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

D

e naam Warmerdam associëren niet veel mensen met Noord-Brabant. De Bloembollenstreek ligt meer voor de hand. Toch zit zo’n 15 kilometer ten zuidoosten van Eindhoven Sander Warmerdam met zijn bedrijf Warmerdam Someren vof, dat in de winter tulpen en in de zomer lelies broeit. Hij schept al snel duidelijkheid over zijn herkomst. “Ik ben geboren in Roelofarendsveen. Daar had mijn vader een tuinbouwbedrijf, aanvankelijk met allerlei gewassen waaronder zomerbloemen en anjers. In Roelofarendsveen kon hij niet uitbreiden, en ook in de directe omgeving vond hij geen geschikt perceel. Omdat mijn moeder uit Noord-Brabant komt, zijn ze daar ook eens gaan kijken. Hier in Someren was een perceel grond te koop. En zo is ons gezin in 1987 naar Someren verhuisd.” Van 1987 tot 2006 bleef vader Gerard Warmerdam eigenaar van het bedrijf. Zoon Sander (44) werkte al een flink aantal jaren mee, en nam het bedrijf in 2006 over. Gaandeweg is het bedrijf zich helemaal gaan richten op de broeierij van tulp en lelie. De tulpenbroeierij beslaat de periode half december tot begin mei, de leliebloementeelt start begin augustus met buitenbloementeelt en gaat na oktober verder met een trek lelies in de kas. “En zo hebben we vrijwel het hele jaar werk in de bloemen”, aldus Sander Warmerdam. 12 VISIE21 februari 2014

Warmerdam produceert negentien miljoen tulpen in ruim vier maanden tijd. Zijn afzetkanaal is de retail. Het sortiment bevat de gevraagde hoofdkleuren wit, rood, geel, roze, paars en gerand.

‘Mijn vrienden komen niet uit de sector, maar kunnen heel goed aangeven wat zij mooi vinden’ Cultivars die hij gebruikt, zijn onder meer ‘Strong Gold’, ‘Cheirosa’, ‘Red Mark’, ‘White Marvel’, ‘Jan Seignette’, First Class’, ‘Debutante’ en ‘Purple Flag’. De inkoop verloopt via de bemiddelingsbureaus. Intensief speuren naar nieuw sortiment doet hij niet. “We werken met het standaard broeisortiment en enkele nieuwere cultivars. Ik volg wel de ontwikkeling in de statistiek om te kijken waar op een gegeven moment voldoende areaal van staat. Daarnaast probeer ik wel regelmatig nieuwe cultivars uit. Mijn vrienden komen niet uit de sector, maar kunnen heel goed aangeven wat zij mooi vinden.”

SAMEN STERK Warmerdam werkt al jaren samen met colle-

ga Paul Kuijpers van Maatschap Kuijpers-Janssen uit Venlo. “We kennen elkaar sinds wij hier zijn gaan wonen. We maakten allebei deel uit van een studieclub van tulpenbroeiers. Pratend over samenwerking hebben wij besloten om Top Tulp op te richten. We waren en zijn er allebei van overtuigd dat samenwerking meer oplevert dan dat je alleen broeit. Paul broeit zo’n zes miljoen stelen, ik negentien. Samen kunnen we dus 25 miljoen tulpen aanbieden. Dat volume is interessant genoeg voor kopers. Omdat we de retail als afzetkanaal hebben, weten we al vroeg in het seizoen wat we moeten gaan broeien. Vrijwel al onze tulpen gaan de markt in via de voorverkoop. Samen stemmen we de planning daar op af.” Door het verschil in aantal stelen kunnen beide bedrijven meer halen uit hun keuze. “Paul kan heel goed maatwerk leveren, terwijl wij in staat zijn om nog snel een paar karren extra klaar te maken. Zo versterk je elkaar. We kunnen onze klanten door de samenwerking beter bedienen. Wat daarnaast erg belangrijk is, is dat je informatie met elkaar kunt delen.”

INEFFICIËNT Beide broeiers participeren ook in Paletti Growers, een samenwerkingsverband van 22 sierteeltbedrijven uit de regio Oost-Brabant, Noord-Limburg en het tuinbouwgebied net over de Duitse grens. Het gebied staat ook bekend als de Euregio. Twee jaar geleden kwam dit initiatief van de grond. De reden was helder. “We zitten hier allemaal behoorlijk ver van het Westen, en wij hebben hier een goed gevoel bij de Duitse markt. En toch gaan er elke dag vrachtwagens vol bloemen en planten hier vandaan naar Aalsmeer, Rijnsburg en Naaldwijk, om een dag later weer terug te rijden richting Duitsland. Alle export komt hier langs. Dat moet goedkoper en efficiënter kunnen, is onze visie. We vinden dat we samen slimmer kunnen werken, en we hebben samen een interessant pakket sierteeltproducten.” Binnen het samenwerkingsverband zijn verschillende werkgroepen actief, die zich bijvoor-

n beter te bedienen’ beeld bezighouden met inkoop, logistiek, marketing en aanbod. Daarnaast is coördinator Geert Kuipers aangesteld om het nodige werk voor de leden uit handen te nemen. “Wij willen toch vooral graag bezig zijn met ons bedrijf.” Hoewel de grens niet meer is dan een stippellijn op de kaart, ziet Warmerdam toch verschil tussen bedrijven in Nederland en in Duitsland. “Als ik kijk naar de tulpenbroei, dan heeft er in Nederland echt een grote verandering plaatsgevonden. Over de grens is men toch net iets behoudender. Er wordt behoorlijk tegen Nederlandse bedrijven opgekeken. ‘Jullie produceren in Nederland tulpen zoals wij in Duitsland auto’s produceren, namelijk een hoogwaardige kwaliteit tegen lage kosten.’ De Duitse leden van Paletti Growers voelen zich er juist goed thuis tussen de Nederlanders en dus passen zij goed in dit samenwerkingsverband.” De deelnemers staan samen op beurzen, en hebben hun aanbod ondergebracht in FloraXchange. De deelnemers verhandelen hun producten onder hun eigen bedrijfsnaam. “We merken dat de belangstelling groeit. We kunnen steeds meer klanten samen bedienen.”

RUST Begin februari draait het tulpenseizoen op volle toeren. Vijf jaar geleden investeerde Warmerdam in een nieuw teelten verwerkingssyteem, waarbij de tulpen in de kas via een automatisch transportsysteem naar voren komen en worden geplukt, vervolgens op twee lopende banden worden gelegd, die daarna de tulpen naar twee boslijnen brengen in de verwerkingshal. Daar staan twee Quality Bunchers, die elk zacht zoemend zorgen voor zevenhonderd tot duizend bossen per uur. In het bedrijf heerst rust, en Sander Warmerdam is daar blij mee. “Het was vijf jaar geleden echt wel een hele stap om deze investering te doen. Maar als ik zie hoeveel rust dit in het bedrijf geeft, dan is het de investering meer dan waard geweest. Het is zaak om altijd weer te verbeteren. De wereld verandert, en wij moeten daarin zelf ook mee veranderen. Daar moet je je goed

Sander Warmerdam: “De wereld verandert, en wij moeten daarin meeveranderen” bewust van zijn.” De verhuizing naar Noord-Brabant was een hele stap. Vader Gerard Warmerdam, nog dagelijks actief in het bedrijf, heeft er geen spijt van.

“Het leven is hier ook goed. Wat ik zelf plezierig vind, is dat de mensen hier wat rustiger zijn dan in het Westen. En ik ben trots op hoe Sander zijn bedrijf runt.”

Resumé In de serie Broeierij deze keer Warmerdam Someren vof, een tulpenbroeierij ten zuidoosten van Eindhoven, goed voor negentien miljoen stelen. Eigenaar Sander Warmerdam werkt op verschillende terreinen samen: met collega Paul Kuijpers in Top Tulp, en met nog 21 collega-siertelers in Paletti Growers.

21 februari 2014VISIE 13

OPENBAAR GROEN

De gemeente Lisse profileert zich als ‘Centrum van de Bollenstreek’. Voor zo’n gemeente moet openbaar groen wel van belang zijn. Hoe vertaalt zich dat naar het beleid? En in hoeverre hebben de oprukkende bezuinigingen daar invloed op? BloembollenVisie sprak hierover met Ad van Zelst, wethouder openbaar groen, natuur en milieu. ‘Groen onderstreept de identiteit van onze gemeente.’ Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

I

n 2009 nam de gemeente Lisse het besluit om alle werkzaamheden in de openbare ruimte waaronder het onderhoud aan het openbaar groen uit te besteden aan Meerlanden. Noem het ‘voortschrijdend inzicht’, maar enige jaren later werd het de gemeente duidelijk dat daarmee de kous niet af was. “Inwoners waren niet tevreden over de staat van onderhoud in onze gemeente. Er moest iets gebeuren.” Dit heeft ertoe geleid dat de gemeente opnieuw naar het groen binnen haar grenzen is gaan kijken. “We hebben het groen in de verschillende deelgebieden geïnventariseerd: waar bevindt zich welk groen en wat is de status daarvan? Op basis daarvan hebben we een aantal keuzes gemaakt. Plantsoenen die veel onderhoud vragen, zullen we – met het oog op het budget – vereenvoudigen. Daar zal beplanting plaats maken voor gras. Verder hanteren we voor het onderhoud in het centrum een hogere norm dan voor de buitengebieden. Dode bomen en struiken gaan we vervangen.”

BOMENBELEID Om in kaart te brengen hoe het staat met de bomen in Lisse, heeft de gemeente een bomenbeleidsplan opgesteld. “Bomen zijn vaak het sluitstuk bij nieuwbouw- en renovatieprojecten terwijl je ze al vanaf het begin in de planvorming zou moeten meenemen. Daar moeten we dus anders mee omgaan.” Het beleidsplan geeft een overzicht van het huidige bomenbe14 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

Ad van Zelst: ‘Bollenvak kan gaasbakken met bollen sponsoren’

‘We zijn de achtersta stand in Lisse. “Onze doelstelling is: een halve boom voor elke inwoner. Dat betekent 11.000 bomen voor 22.000 inwoners, en die staan er ook. Monumentale bomen zijn beschermd, ook als ze in bezit zijn van particulieren. Periodiek worden monumentale bomen gekeurd en geven we particulieren een onderhoudsadvies. De kosten van de keuring zijn voor rekening van de gemeente.” Van Zelst is blij met het plan. “De bomen in onze gemeente staan nu beter op ons netvlies en we gaan er bewuster mee om. Ze kunnen niet meer ondergesneeuwd raken onder ander beleid.”

GAASBAKKEN In de centrumgemeente van de Bollenstreek kunnen bloembollen natuurlijk niet ontbreken. “Wij doen best veel met bollen. Zo hebben we het Actieplan Bloembollen dat loopt van

2012 tot 2016 en dat elk jaar meer doorgaande wegen voorziet van bloembollen in de bermen. Zo hebben we de afgelopen twee jaar bloembollen gekregen van Total Green Holland (Q. van den Berg). Ook doen we – samen met veertien andere gemeenten – mee aan het Holland Rijnland-project dat uitgaat van verschillende landschapselementen die zorgen voor een herkenbare structuur. Daarbij gaat het bij ons om de kenmerkende beukenhagen. Daarnaast doen we zelf nog aan groenelementen in ons dorp zoals hanging baskets met per seizoen wisselende beplanting, kruiden- en bloembollenmengsels in bermen en gaasbakken gevuld met bloembollen. Die gaasbakken staan op tien locaties, onder andere voor het gemeentehuis, daar zijn ze gevuld met narcissen van de firma Leenen.” De gaasbakken kunnen worden gesponsord door het bedrijfsleven, vertelt Van

over een budget van 1,1 miljoen euro per jaar voor openbaar groen. Daarmee kunnen we de achterstand die we de afgelopen jaren hebben opgelopen, langzamerhand weer inhalen. Groen is een belangrijk thema voor de gemeente Lisse, het onderstreept onze identiteit. Zowel door de gemeente als door onze inwoners wordt daar veel waarde aan gehecht.

‘Daarnaast heeft een hoge kwaliteit openbaar groen ook een heel pragmatisch doel: dat onze inwoners tevreden zijn en dat er minder klachten binnenkomen’

nd aan het inhalen’ Zelst. “Zes van de tien bakken zijn gesponsord. Wij nodigen het bollenvak van harte uit hieraan mee te doen, dit is een mooie manier om je bedrijf te manifesteren.”

ADOPTEREN De gemeente Lisse kent nu nog zes en binnenkort zeven rotondes. Deze rotondes kunnen worden geadopteerd door het bedrijfsleven. Een aantal bedrijven – waaronder CNB – heeft al eerder aangeboden een rotonde te willen sponsoren, maar tot nu toe heeft de gemeente dit niet opgepakt. Van Zelst verklaart: “Een aantal rotondes ligt aan de N208, dat is een provinciale weg. De provincie Zuid-Holland mag dus eisen stellen aan de inrichting daarvan en daar is wat tijd overheen gegaan. Inmiddels is duidelijk wat deze eisen inhouden en kunnen we aan de slag met de herstructurering van alle roton-

des.” Lisse heeft deze klus in handen gegeven van de Rotondespecialist. “Zij doen de coördinatie en het ontwerp en sluiten een en ander kort met de provincie. De afspraak is dat alle rotondes dezelfde uitstraling krijgen, dan ontstaat er eenheid. Natuurlijk hopen we dat de bollenbedrijven van deze mogelijkheid gebruik zullen maken om zichzelf en het vak te profileren. Als centrumgemeente van de Bollenstreek kan het ons wat dat betreft niet gek genoeg.”

BUDGET Hoewel drie op de vier gemeentes bezuinigt op openbaar groen, heeft de gemeente Lisse hiervoor een behoorlijk budget beschikbaar. “Het project Bollen in Lisse loopt vier jaar en kost in die periode totaal 200.000 euro, waarvan Holland Rijnland 25 procent bijdraagt. Daarnaast beschikken we vanuit de gemeente

Daarbij zul je begrijpen dat ik ook vanuit mijn aandachtsgebieden natuur en milieu gefocust ben op groen.” Van Zelst is bekend met de belangrijke bijdrage van groen aan het welzijn van de mens. “Daarnaast heeft een hoge kwaliteit openbaar groen wat mij betreft ook een heel pragmatisch doel: dat onze inwoners tevreden zijn en dat er minder klachten binnenkomen. Door inwoners bovendien te laten weten wanneer er in hun wijk aan het openbaar groen gewerkt zal worden, creëren we rust. Iedereen weet op die manier waar hij aan toe is. Die communicatie met inwoners zal binnen ons project buurtgericht werken nog beter uitgevoerd moeten worden.”

PARTICIPATIE De toenemende betrokkenheid van inwoners bij het werk van de gemeente, is ook in Lisse aan de orde. “Het begrip ‘participatiesamenleving’ krijgt ook in onze gemeente vorm en inhoud. Een aantal jaren geleden hebben wij al het buurtgericht werken ingezet, waarbij inwoners van een wijk nauw betrokken zijn bij wat er in de openbare ruimte in hun buurt gebeurt. Projecten komen in goed overleg tot stand. Daardoor ontstaat er meer inzicht in elkaars standpunten en dat legt een basis voor wederzijds begrip. Ook dat leidt tot tevredener inwoners. Nu gaan we nog een stapje verder: inwoners kunnen een stukje groen in hun directe omgeving adopteren, dit zelf inrichten en onderhouden, naar eigen inzicht. Dat idee spreekt erg aan. Op die manier grijpen diverse ontwikkelingen weer in elkaar. Dat is mooi om te zien.” Van Zelst hoopt na de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen weer in het college te kunnen terugkeren. “Ik zou het beleid dat we nu hebben ingezet graag willen voortzetten.” 21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

BRANCHENIEUWS

‘Opbrengstverhoging tot we Je doet als kweker je uiterste best en toch zie je de teeltresultaten langzaam wegglijden. Tuinders hebben er in toenemende mate mee te maken. Door het intensieve gebruik van agrarische gronden neemt de bodemkwaliteit langzaam af met alle gevolgen van dien. Het praktijknetwerk Bouwen aan een Vitale Bodem heeft zich afgelopen drie jaren ingespannen om het tij te keren, vaak met verbluffende resultaten. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

I

n de voorgaande editie van BloembollenVisie maakten we kennis met het praktijknetwerk ‘Natuurlijk leven, natuurlijk telen’. Zes bloembollenkwekers uit de kop van Noord-Holland werken aan de optimalisering van het bodemleven. Zij zijn echter niet de enige spelers in het vak die zich hiermee bezighouden. Al in 2010 werd de aanzet gegeven tot wat nu het praktijknetwerk Bouwen aan een Vitale Bodem (BAVB) is, opgericht om het organische stofgehalte in de intensieve landen tuinbouwgebieden in Nederland te verbeteren. Ruim zestig telers, onder wie een groot aantal bloembollenkwekers, hebben de afgelopen jaren gewerkt aan een verbeterd bodembeheer. Tijdens een workshop dinsdag 11 februari bij PPO in Lelystad werden kennis en ervaringen gedeeld.


ALARMBELLEN Jos Goossens, teler van aardbeiplanten in Ens, kan gezien worden als de kartrekker van BAVB. “In 2004 zijn bij mij de alarmbellen gaan rinkelen. Terwijl ik steeds meer bezig was met zaken als bemesting en beregening, namen de opbrengsten af en nam de ziektedruk toe. Tegelijkertijd hebben we te maken met steeds strengere mestnormen.” Goossens raadpleegde teelttechnisch adviesgroep HortiNova. Wat bleek? Het organische stofgehalte varieerde van 0,5 tot 1 procent. “Daar schrik je als kweker van”, zegt Goossens. “Het bodemleven was verdwenen.” De teler liet het er niet bij zitten. “We zijn begonnen met het aanvoeren van compost. Dat leverde snel resultaatverbetering, ook in de vervolgteelt: een opbrengstverhoging van twintig procent en het Verticillium-probleem (verwelkingsziekte, red.) was verdwenen. In de omgeving werd ik in eerste instantie als rare snuiter beoordeeld, maar de veranderingen vielen op en daarmee was de interesse gewekt, onder andere bij een aantal bollentelers.”

Pieter de Wolf: ‘Sommige bedrijven zijn dingen echt anders gaan doen’ Via het innovatieproject Agropark Flevoland is vervolgens het initiatief genomen tot meer samenwerking tussen verschillende kwekers in het gebied rond Ens. Goossens: “We maken allemaal veel gebruik van huurland, maar niemand voelt zich verantwoordelijk voor de bodemvruchtbaarheid. Compost opbrengen voelt alsof je het voor de buurman doet.” Uiteindelijk kreeg Goossens veertien collega’s enthousiast om samen de grond te verbeteren. “Ik heb gemerkt dat je super compost nodig hebt om de bodemkwaliteit omhoog te krijgen. Goede compost stinkt niet, is goed uitgerijpt (in ons geval drie jaar) en voelt rul aan. Het resultaat bij ons is dat de ziektedruk veel minder is geworden, waardoor het middelengebruik nog ieder jaar afneemt. Bovendien blijven we nu

l twintig procent’ gemakkelijker binnen de bemestingsnormen.” Er wordt gebruik gemaakt van plantsapanalyses om de teelt te volgen en bakkenproeven om nieuwe ideeën over natuurlijke toevoegingen uit te testen. “Met de chemische bestrijding ben ik wel klaar. Wat biologisch kan, gebeurt. Klanten zijn er blij mee, zij krijgen een veel vitalere plant.”

druk om te presteren groter. De betrokkenheid is bovendien extra groot, omdat het over de eigen grond van de deelnemers gaat en zij bovenop de resultaten zitten.” Smits zegt over het aanpassen van de standaard bemestingstrategie het volgende: “In de Nederlandse landen tuinbouw is men gewend voorraadbemesting toe te passen. Dat gaat tegen de natuur in; het maakt de plant lui. Een jonge plant heeft in het begin weinig nodig.” Volgens de teeltadviseur zou veel meer de grens opgezocht moeten worden. “Meer is niet altijd beter. Er moet gekeken worden naar de behoefte van de plant – door middel van plantsapmetingen – om op basis daarvan bij te mesten. Dat resulteert in een actiever wortelgestel dat in staat is meer water en mineralen op te nemen.”

LANGE TERMIJN Om de activiteiten van Goossens en zijn collega’s te structureren en continueren is begin 2012 het praktijknetwerk BAVB gestart. Naast HortiNova, DLV en PPO participeren ruim zestig telers uit vier verschillende regio’s: Ens e.o.(rivierduinzand), Wieringerwerf e.o. (jonge zeeklei), Noordoost-Nederland (zand- en dalgrond) en Zuidoost-Nederland (zandgrond). Zij ontvingen 350.000 euro subsidie en realiseerden 150.000 euro cofinanciering, waarvan de helft door de telers zelf bijeen gebracht. “Iedere regio werkt, onder leiding van een teeltadviseur, aan zijn eigen specifieke probleem en wisselt kennis uit met de andere regio’s”, vertelt Pieter de Wolf van PPO. “Rode draad in alle regio’s is de zorg om de bodemkwaliteit. Hoe houden we onze teelten op de lange termijn op niveau?” Het eerste jaar is volgens De Wolf gebruikt om de problemen zichtbaar te maken. Door middel van bakkenproeven zijn verschillende behandelingen toegepast, waarvan de meest interessante oplossingen het jaar erop verder zijn uitgewerkt, zowel in bakken als op het veld. Het derde jaar zijn de deelnemers verder gaan experimenteren. Sommige bedrijven zijn dingen echt anders gaan doen.” Het praktijknetwerk BAVB is onder andere

Marchel Snoek: ‘Onze bollen hebben nu meer inhoud’ aan de slag gegaan met verschillende soorten compost, verschillende stikstofniveaus, magnesium, calcium, spoorelementen en zeemineralen. De resultaten zijn in veel gevallen verbluffend geweest, laat De Wolf weten. “Er zijn opbrengstverhogingen gerealiseerd tot wel 20 procent, ook bij de doorteelt van het uitgangsmateriaal en in de bloemproductie van tulpen, lelies en gladiolen. Onder andere de compost blijkt heel bepalend, en dan gaat het niet alleen om de hoeveelheid, maar juist om de kwaliteit en rijpheid ervan. Verder blijkt een aanpassing van de bemestingstrategie succesvol.” Volgens de PPO-begeleider kan geconcludeerd worden dat investeren in een vitale bodem al snel uit kan. “De opbrengsten stijgen, soms zelfs met dalende kosten.”

VOORRAADBEMESTING Sjoerd Smits, teeltadviseur bij HortiNova, kan dat beamen. Hij begeleidt de (bloembollen) kwekers in Ens en omgeving en benadrukt de voordelen van een praktijknetwerk. “Op het moment dat kwekers zelf mee betalen is de

Tulpen- en gladiolenkweker Marchel Snoek uit Ens sloot zich aan bij BAVB vanwege uitvalproblemen tijdens de bewaring. “We signaleerden een duidelijke relatie tussen stikstof en de bewaarbaarheid van bloembollen. Het kostte ons productie, want we willen uitsluitend kwaliteit leveren. Het resultaat bij onze klant, daar gaat het om. Vandaar dat de uitgevoerde broeiproeven vorig jaar voor ons essentieel waren. Het resultaat was spectaculair. We haalden soms ruim twintig procent meer steelgewicht uit een bol.” Dat die positieve lijn ook doorzet in het plantmateriaal, daar twijfelt Snoek inmiddels niet meer aan. “Ondanks de moeilijke groeiomstandigheden afgelopen jaar, hadden wij een topopbrengst. Ook in de bloemproductie dit jaar zien we nog steeds spectaculaire resultaten. Onze bollen hebben duidelijk meer inhoud. Dat is te merken in de nateelt, maar ook tijdens de groei op het veld. De bladkleur is blauwer en dat betekent een sterkere plant. Het maakt ons nieuwsgierig naar wat er nog te behalen valt in een vitalere plant en uiteindelijk het terugdringen van chemische middelen. Wij gaan dus zeker door met onze verkenningstocht en het toepassen van mineralen.”

Resumé Dinsdag 11 februari zijn deskundigen uit het onderzoek, de kennissector en het onderwijs bijgepraat over het praktijknetwerk Bouwen aan een Vitale Bodem (BAVB). Ruim zestig deelnemers, onder andere uit de bollensector, hebben in de praktijk ervaring opgedaan met het bouwen aan een vitale bodem teneinde de teeltresultaten op lange termijn te bevorderen. In dit praktijknetwerk is geen wetenschappelijk onderzoek gedaan en er zijn soms ongebruikelijke ideeën uitgeprobeerd, maar dat heeft wel snel resultaat opgeleverd. Resultaten die veel mensen hebben verbaasd en vragen om verdere onderbouwing vanuit het onderzoeksveld. Kijk voor meer informatie op www.vitalebodem.nl. Sjoerd Smits: ‘Meer is niet altijd beter’ 21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

TUINBLADEN

‘De beste ambassadeurs zij Groei & Bloei is een tijdschrift voor tuinen plantenliefhebbers. Daarbij gaat het zowel om zeer ervaren tuiniers als om ‘instappers’ die nog veel vragen hebben over hoe, wat en wanneer in de tuin. Groei & Bloei schrijft elk voor- en najaar weer met veel enthousiasme over bloembollen. Logisch, vindt vakredacteur Fransje van Dorp. ‘Die kleuren in het voorjaar kun je niet missen.’ Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

V

an alle tijdschriften die aan bod komen in de serie over tuinbladen is Groei & Bloei de oudste. “De geschiedenis van Groei & Bloei begint al in de 19de eeuw. Uit de ‘Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde’ die in 1873 werd opgericht, is het huidige Groei & Bloei voortgekomen“, vertelt vakredacteur Fransje van Dorp. “Het doel van het blad was aanvankelijk: de tuinliefhebber en de vakman dichter bij elkaar brengen, maar dat is al heel lang verleden tijd. Wij richten ons op iedereen die graag in de tuin werkt, zowel de ervaren tuinier als de beginner. Ons doel is om over te brengen hoe leuk het is om bezig te zijn in je eigen tuin, daar planten te laten groeien en/ of je eigen groenten te kweken. We willen laten zien dat er zelfs op het kleine stukje grond achter je huis al van alles mogelijk is. Dat je daar iets kunt creëren waar je niet alleen zelf veel plezier aan beleeft, maar wat ook grote waarde heeft voor vogels, vlinders, bijen en andere insecten.”

KENNISNIVEAU Het blad verschijnt elf keer per jaar in een oplage van minimaal 60.000 stuks. “Wie lid is van Groei & Bloei krijgt het blad toegestuurd, maar


je kunt Groei & Bloei ook in de winkel kopen, zowel in Nederland als in België. “We hebben ook enkele duizenden Belgische leden.” Het aantal pagina’s varieert per nummer. “In de winter is er minder te doen in de tuin, de nummers zijn dan dunner. De dikste nummers verschijnen in het voorjaar, als alles weer van start gaat, en in de zomermaanden.”

‘Werken met bloembollen is creatiever en losser geworden. Die strakke rijtjes bloembollen in borders zie je nauwelijks meer’ Omdat het kennisniveau van de lezers nogal uiteenloopt, is de inhoud van het blad zeer gevarieerd. “Zo kunnen we zoveel mogelijk lezers bedienen.” De samenstelling varieert van achtergrondinformatie over planten, soorten en cultivars tot inspirerende artikelen over tuinen, informatie over tuinieren, ontwerpen en technieken. “Er zit ook altijd een aantal mooie

kijkpagina’s in met inspirerende foto’s van leuke tuinideeën.” Al snel raken we in gesprek over de rol van bloembollen in het blad. Die zijn niet weg te denken uit de tuin en dus ook niet uit Groei & Bloei, vertelt Fransje enthousiast. “De beste ambassadeurs zijn de bloembollen zelf. In het voorjaar spetteren hun kleuren je tegemoet, je kunt ze niet missen. Er zijn zoveel soorten en vormen en ze zijn zo fotogeniek. Neem alleen al de tulp met z’n enorme verscheidenheid. Voordat je daar eens over uitverteld bent. Bovendien kun je het onderwerp bloembollen vanuit verschillende invalshoeken benaderen en dat nodigt uit tot creativiteit. Dus ja, wij besteden er graag aandacht aan. In maart brengen we ook een special op de markt, die helemaal is gewijd aan bollen en knollen voor de tuin ”

MEGA SUCCES Het najaar is een belangrijk moment. “Dan gaan de bollen de grond in en is er van alles te doen in de tuin.” In het voorjaar leveren de bloeiende bollen een dankbaar plaatje op. “Dat resultaat is een mooie beloning voor je werk, daar doe je het voor.” Voor veel enthousiaste lezers van Groei & Bloei is het geen probleem om in het najaar op de knieën in de tuin te zitten om bloembollen te planten. “Zij gebruiken volop bollen in de tuin en zijn ook erg geïnteresseerd in minder bekende soorten. Ik herinner me een verhaal over de saffraankrokus, met een lezersaanbieding erbij. Dat was een mega succes.” Natuurlijk zijn er ook lezers die kiezen voor meer gemak. “Voor die doelgroep zijn de bloembollen op pot een uitkomst. Je plant ze in bakken en brengt daarmee heel eenvoudig kleur op je terras. De keuze in dit segment is de laatste jaren sterk gegroeid, de markt speelt daar goed op in.” Het is Fransje opgevallen dat door de jaren heen de toepassing van bloembollen is veran-

n de bollen zelf’ een boom tot bloembollen in een zak aan de muur.”

Fransje van Dorp: ‘Over bloembollen valt zoveel te vertellen’ derd. “Werken met bloembollen is creatiever en losser geworden. Die strakke rijtjes bloembollen in borders zie je nauwelijks meer. Er is een verschuiving opgetreden naar de combinatie van bloembollen met vaste planten en dat heeft de toepassing wel een nieuwe impuls gegeven.” Het IBC en groenontwerper Jacqueline van der Kloet zijn daarin belangrijk geweest, stelt Fransje. “Het IBC leverde goed beeldmateriaal van mooie tuinen die door Jacqueline van der Kloet waren beplant met voorjaarsbollen. Lezers zien die foto’s, gaan zelf ook met bollen aan de slag en dat levert vaak ook weer foto’s op. Zo krijg je een sneeuwbaleffect.”

BOL IN BOOM De invalshoeken voor artikelen over bloembollen, kunnen flink variëren. “Soms kiezen

we voor een gewas dat we helemaal uitdiepen en duiken we in de geschiedenis en de herkomst van het gewas, dan weer laten we zien hoe bloembollen in tuinen zijn toegepast, of vertellen we hoe het kan dat sommige tulpen al met de kerst bloeien. In 2013 hebben we de tuin van twee Duitse mannen gevolgd die in het voorjaar werd gedomineerd door duizenden narcissen en tulpen. In elke volgende editie zag je hoe de bollen zich verder hadden ontwikkeld. Ook laten we zien hoe Keukenhof met bloembollen werkt, en dan niet zozeer het traditionele beeld van de rivier met blauwe druifjes en de rijen tulpen, strak in het gelid, maar bijvoorbeeld de inspiratietuinen waarin bloembollen op een verrassende manier worden toegepast. Daar zitten soms gekke dingen tussen, van bloembollen die hangen in

‘Oubollig’ is dan ook niet het eerste woord dat bij Fransje opkomt als ze aan bloembollen denkt. “Bij hyacint had ik dat nog wel, die had in mijn ogen altijd een wat truttig imago. Beelden van creatieve toepassingen die het IBC ooit maakte, brachten me op andere gedachten. Hyacint werd eens op een andere manier neergezet. Voor tuiniers is het ook handig om te weten dat sommige types het jaar daarop goed terugkomen, dan heb je opnieuw een heel aardig resultaat.” Al pratende concludeert Fransje: “Over bloembollen valt zoveel te vertellen.” Zo heeft Groei & Bloei ook eens aandacht besteed aan het effect van temperatuur op bloembollen en op welke manier dit het bloeitijdstip van het bolgewas beïnvloedt. De verhalen komen van de redactie zelf, van freelance redacteuren, maar ook van specialisten zoals BloembollenVisie-collega Arie Dwarswaard. “Ik bel Arie ook wel eens met een inhoudelijke vraag over een bloembollensoort. Ook Jacqueline van der Kloet is een waardevolle informatiebron.” Fransje gaat zonodig op bezoek bij kwekers en broeiers als zij informatie nodig heeft. “Als ik een artikel ga maken over kleinbloemige lelies in de tuin, rij ik bijvoorbeeld naar een leliekweker in Andijk om mijn licht op te steken.”

INSPIREREND Beeldmateriaal is zeer bepalend voor de uitstraling van het blad, stelt Fransje. “We zijn dan ook altijd op zoek naar goede foto’s. Wij gebruiken wel eens materiaal van iBulb als het aansluit bij een artikel. Voor ons blad hebben wij vooral behoefte aan foto’s die toepassingen van bloembollen in beeld brengen, dat is inspirerend voor onze lezers. Dan springt er een vonkje over, zien lezers de relatie met hun eigen tuin – ‘als ik nu dit doe, krijg ik straks dat als resultaat‘ – en gaan ze ermee aan de slag. Dan is ons doel bereikt.”


VOORLICHTING

De bo(e)l koel met minder Het koelen van bollen is noodzakelijk om de rust te doorbreken of juist om de bollen in rust te houden. Door slim te koelen is het mogelijk om op energie(kosten) te besparen. Het project ‘Houd de bo(e)l koel’ is erop gericht om energiebesparende technieken en maatregelen te demonstreren en communiceren. De demonstratiebedrijven bevinden zich in het Noordelijk Zand-

verhitting, zoals in een direct expansiesysteem, is daarom niet nodig. De lucht over de gehele verdamper koelt gelijkmatiger af en de temperatuurverschillen zijn kleiner. Hierdoor blijft het celklimaat vochtiger en treedt minder uitdroging van het product op. De installatiekosten van een systeem met ammoniakkoeling zijn hoger. Het verschil wordt kleiner naarmate de installatie groter is. Vanwege de giftigheid van ammoniak moet er goede detectieapparatuur zijn.

gebied, West-Friesland en de Bollenstreek. Dit artikel beschrijft de behaalde resultaten binnen het project van twee demonstratiebedrijven.

De kosten van het energieverbruik hangen sterk samen met het gewas dat wordt gekoeld en de gebruikte koelvloeistof Tekst: Theo van der Gulik en Bob Bisschops, DLV Plant bv Fotografie: DLV Plant

B

edrijf 1 heeft een tulpenkwekerij en -broeierij. Een onderdeel van de broeierij is het koelen van de bollen. Dit proces kost energie. In 2010 is op het demonstratiebedrijf een nieuwe bedrijfshal gebouwd met cellen die zijn uitgerust met een ammoniakkoelinstallatie. Tot nu toe werd ammoniakkoeling vanwege de hogere installatiekosten voornamelijk toegepast in grote koelen vrieshuizen. Ammoniak is een natuurlijk koudemiddel dat de ozonlaag niet aantast. Dit in tegenstelling tot verschillende tot nu toe gebruikte koudemiddelen, waarvan er een aantal op de nominatie staat om te verdwijnen. Het

20 VISIE21 februari 2014

energieverbruik van een ammoniakkoelinstallatie is lager door gunstige koeleigenschappen, een lagere zuigdruk en een kleinere compressor in vergelijking tot de installaties met een direct expansiesysteem, zoals vaak toegepast op agrarische bedrijven. Bij een direct expansiesysteem moet alle vloeistof volledig verdampen, omdat anders de compressor wordt beschadigd. Om alle vloeistof goed te laten verdampen is een oververhitting nodig, waarbij de koelvloeistof extra wordt opgewarmd. Voor deze oververhitting is een temperatuurverschil tussen de lucht en de koelvloeistof van minimaal 5-6°C nodig. Daardoor koelt de lucht sterk af en condenseert op de lamellen (= vochtverlies). Bij een ammoniakkoelinstallatie zit tussen de verdamper en de compressor een afscheider, waardoor er geen vloeistofslag (vloeistof in de compressor) mogelijk is. Over-

MINDER ENERGIE De nieuwe bedrijfshal op bedrijf 1 heeft negen cellen met een totale opslagcapaciteit van 1.528 kisten (ca. 1.800 m3 bollen). Het ammoniakkoelsysteem bevat 600 kg koudemiddel. De koelcapaciteit is 170 kW bij -5°C verdampingstemperatuur en 30°C condensatietemperatuur. Er zijn twee direct gekoppelde compressoren van elk 85 kW. De ene compressor is voorzien van een frequentieregelaar en de andere van een capaciteitsregelknop. Beide compressoren zijn via een drycooler voorzien van kopkoeling met water. Het energieverbruik van de ammoniakkoelinstallatie in het nieuwe bedrijfsgebouw is vergeleken met het bestaande bedrijfsgebouw met een conventionele koelinstallatie (R22). Installateur Polytechniek heeft kWh-meters geplaatst om het energieverbruik te registeren. Afhankelijk van de maand staan de tulpenbollen bij verschillende temperaturen en in wisselende cellen. Dit is allemaal geregistreerd. Ook de klimaatcomputer logt diverse parameters. De verzamelde gegevens zijn gebruikt om het energieverbruik van het koelproces inzichtelijk te maken. In Figuur 1 is de bezettingsgraad van de oude en nieuwe cellen weergegeven. Figuur 1 120% 100%

Oude cellen Nieuwe cellen

80% 60% 40% 20% 0% 1-jun

21-jul

9-sep

29-okt

18-dec

6-feb

28-mrt

Op basis van de verzamelde gegevens is voor de periode 6 juli 2012 tot 15 april 2013 een goede schatting te maken van het energieverbruik per kist voor koeling en circulatie van de oude cellen en de nieuwe cellen. De resultaten staan in de volgende tabel.

17-mei

energie van de bollen, zijn de elektrakosten voor koelen minimaal. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat dit demonstratiebedrijf bij het koelen gebruik maakt van verschillende energiezuinige maatregelen. De belangrijkste is dat de verdamper op automatisch staat ingesteld. Dit levert voor de twee nieuwe cellen een besparing op van 200 kW (= 24 euro) per dag. Daarnaast zijn de verdampers toerengeregeld, hebben de compressoren een elektronisch expansieventiel en zijn de twee cellen goed geïsoleerd. Omdat de koelcompressoren maar weinig draaien, is het niet interessant om de restwarmte van het koelproces te gebruiken voor bijvoorbeeld het verwarmen van de kas. Deze extra investering weegt niet op tegen de besparing.

Tabel: Cumulatief elektraverbruik per kist (kWh) Oude cellen periode 16 juli 23 juli 6 augustus 20 augustus 3 september 17 september 1 oktober 15 oktober 29 oktober 12 november 26 november 10 december 24 december 7 januari 21 januari 4 februari 18 februari 4 maart 18 maart 15 april

koeling 0 5 11 16 24 32 40 48 57 72 83 89 96 104 111 116 122 127 133 166

circulatie 0 5 14 35 43 51 58 64 71 77 79 80 81 82 84 85 86 87 88 93

Nieuwe cellen totaal 0 10 25 52 67 84 98 113 129 149 162 169 177 187 194 201 207 214 221 259

De tabel bevat het cumulatieve elektraverbruik voor koeling, circulatie en de som daarvan. Het energieverbruik voor circulatie loopt aanvankelijk snel op. Rond half september neemt dit weer af. Voor de oude en nieuwe cel is uiteindelijk het energieverbruik voor circulatie vrijwel gelijk: ongeveer 70 kWh tot begin november, tot bijna 100 kWh per kist tot half april. Het elektraverbruik voor koeling van de nieuwe cellen is per kist tot begin februari duidelijk lager (gemiddeld 25%) vergeleken met de oude cellen. Vanaf februari is de bewaartemperatuur in de nieuwe cellen lager dan in de oude cellen, waardoor voor de koeling in de nieuwe cellen meer energie wordt gebruikt. Op basis van de verzamelde gegevens is de conclusie dat de toegepaste technieken in de nieuwe cellen voor een lager energieverbruik per kist zorgen.

circulatie 0 16 34 43 49 54 59 64 68 72 75 77 80 82 85 87 89 91 93 97

totaal 0 16 37 45 66 72 90 95 102 124 130 149 154 174 179 200 207 236 245 289

‘Dit project maakt duidelijk dat koelen van bol-oppot relatief weinig elektra vraagt, mits gebruik wordt

maanden voor bol-op-pot oktober t/m maart (zes maanden). Het valt op dat in deze maanden relatief weinig energie wordt gebruikt, circa 5.000 kWh per maand. Als dan ook nog eens ingezoomd wordt op de twee nieuwe koelcellen, dan gebruiken de koelcompressoren met verdampers ongeveer 1.500 kWh per mnd. Dit is een kostenpost van 180 euro per maand. Figuur 2: Electraverbruik bedrijf bol-op-pot Elektra verbruik 2013 (kWh) 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 dec.-13

nov.-13

okt.-13

sep.-13

aug.-13

jun.-13

jul.-13

mei-13

apr.-13

jan.-13

mrt.-13

0

feb.-13

BOLOPPOT WEINIG KOSTEN Bedrijf 2 houdt zich bezig met de broeierij van bol-op-potproducten en heeft een nieuwe bedrijfshal met twee koelcellen laten bouwen. Elke koelcel heeft een eigen koelcompressor met een elektronisch expansieventiel. Door installatiebedrijf Eval zijn kWh-meters geplaatst, waarbij per koelcel het stroomverbruik van de compressor en verdamper wordt gelogd. In de koelcel wordt warmte geproduceerd door ademende bollen, door de verdamperventilatoren en er komt warmte binnen door de wanden, vloer, dak en deur (koudeverlies). Om de gewenste celtemperatuur te handhaven, moet de cel regelmatig worden gekoeld. In grafiek 2 staat het elektraverbruik van bedrijf 2. Op dit bedrijf zijn de koel-

koeling 0 0 3 2 18 18 31 31 33 52 55 72 74 92 94 113 119 145 152 192

In vergelijking met het elektraverbruik in de zomermaanden voor het drogen en bewaren

gemaakt van energiezuinige maatregelen’ Voor dit demonstratiebedrijf is duidelijk geworden dat vooral in de zomermaanden gezocht moet worden naar elektrabesparing. De ventilatoren zijn allemaal toerengeregeld, maar bestaan deels uit energievretende centrifugaalventilatoren. Naar schatting kunnen energiezuinige gelijkstroomventilatoren het elektraverbruik met 20% verlagen in de zomermaanden. Dit levert een besparing op van 12.000 kWh (= 1.440 euro) per jaar. Dit project maakt duidelijk dat koelen van bol-op-pot relatief weinig elektra vraagt, mits gebruik wordt gemaakt van energiezuinige maatregelen. Een verkeerde instelling van de klimaatcomputer kan het energieverbruik bij koelen bijvoorbeeld aanzienlijk verhogen. Controleer dus regelmatig de instellingen van de klimaatcomputer.

Het project Het demonstratieproject Houd de bo(e)l koel wordt uitgevoerd door PPO en DLV Plant in samenwerking met 3 demonstratiebedrijven. De betrokken installateurs zijn Olof Schuur, Polytechniek en Eval. Het doel van het project is een bijdrage leveren aan energiebesparing in de bloembollensector door het demonstreren en communiceren van energiebesparende technieken en maatregelen tijdens het koelen van bloembollen. De looptijd is 3 jaar en vindt plaats in het kader van de demonstratieregeling ‘Schoon en Zuinig’. Het project wordt gefinancierd vanuit het Programma voor Plattelandsontwikkeling (POP) met bijdragen van de EU, het ministerie van EZ, aangevuld met bijdragen van de demonstratiebedrijven en betrokken installateurs.


VAKVENSTER

Oh wat is ie mooi! Foto: René Faas Tekst: Monique Ooms Op de Lenteflora – van 14 tot en met 17 februari in Lisse – staat de huisbroei centraal. Mede dankzij een grote groep enthousiaste inzenders werd ook deze editie van de tentoonstelling een succes. Voor de rangschikking van de bonte verzameling voorjaarsbloeiers kan de Lenteflora elk jaar weer rekenen op de inzet van vrijwilligers. Corné Meijer is er al op jonge leeftijd bij en dat zien wij vanuit het bollenvak natuurlijk graag. Als je vroeg de basis legt, heb je voor de rest van je leven iets met bloembollen. Bij Corné zit dat wel goed, kijk maar eens naar de blik in zijn ogen. Als dat geen ware liefde is…

KENNIS

BARRY LOOMAN:

‘BloembollenWEB: digitale kennis binnen handbereik’ Wat is nodig om te doen wat je doet? Geld, mensen, maar vooral kennis. Welke kennis is belangrijk, hoe sla je kennis op, wat deel je er van met anderen? Vragen en antwoorden in de serie Kennis. In deze dertiende aflevering Barry Looman, projectmanager Kennis bij PPO.

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

Z

onder computer gaat het tijdens dit gesprek niet. Www.BloembollenWEB. nl is de net vernieuwde website, en door zelf aan de slag te gaan is te ervaren wat er allemaal via dit zogenoemde portal is te vinden over bloembollen. En dat is veel, heel veel. Projectleider Kennis Barry Looman van PPO, verantwoordelijk voor de opzet en invoering ervan, is erg te spreken over het resultaat en is een prima gids voor een eerste verkenning van de site.

JUISTE KENNIS Maar voor we de site bezoeken de vraag waarom zo’n site eigenlijk nodig is als iedereen via Google alles toch wel kan vinden? “Waar en niet waar”, stelt Looman. “Wie via Google op bepaalde trefwoorden gaat zoeken, krijgt de keuze die Google maakt. Die resultaten hoeven niet altijd precies te passen op de vraag van de ondernemer. Bovendien leert de ervaring dat veel mensen die via Google zoeken niet verder dan de eerste pagina komen. Wat wij willen is 24 VISIE21 februari 2014

dat de ondernemer de goede informatie vindt. Een portal zoals BloembollenWEB is, biedt de bezoeker op dat gebied meer zekerheid. Het gaat hier om betrouwbare bronnen en informatie.” De kennis komt uit heel veel verschillende kanalen. PPO zelf, als onderdeel van WUR, heeft alle onderzoekresultaten die afkomstig zijn van collectief gefinancierd onderzoek beschikbaar. Ook andere artikelen uit de bibliotheek van WUR zijn via het portal terug te vinden. Instanties als de KAVB, BloembollenVisie, Groen Kennisnet en AgriHolland participeren ook in BloembollenWEB. “De digitale kennis ligt op de plank en elke ondernemer met een computer kan er bij.”

INFORMATIE Ze merkt wel bij het begrip kennis op, dat dit niet hetzelfde is als informatie. “Informatie wordt pas kennis als je er menselijke aspecten aan toevoegt, zoals ervaring, houding, interactie en vaardigheden. Vaak hoor ik dat de onderzoeksinformatie niet wordt opgepikt door de

praktijk. Dat klopt, want de ervaring leert dat het al gauw vijf jaar duurt voordat de boodschap vanuit het onderzoek in de praktijk is neergedaald.” BloembollenWEB is de opvolger van Groenkennisnet, en heeft twee elementen die echt nieuw zijn, aldus Barry Looman. “Door de samenwerking met LTO zijn er nu ook dossiers te bekijken over landbouwbrede onderwerpen, zoals de Kennisbank arbeid. Het andere nieuwe is de mogelijkheid om via BloembollenWEB in een netwerk te participeren. Ondernemers kunnen zelf een netwerk aanmaken, of zich aanmelden bij een al bestaand netwerk. In veel gevallen gaat het om praktijknetwerken, maar ook zijn er al enkele kwekersgroeperingen die hun eigen netwerk hebben. Het netwerk kan open, be- of gesloten zijn. Via een netwerk kunnen telers van een bepaald gewas of rondom een bepaald project met elkaar nieuws en documenten delen of met elkaar discussiëren. Dit is echt nieuw, en komt voort uit een initiatief van de Bollenacademie, gesubsidieerd door het scholingsfonds Colland. In andere landen tuinbouwsectoren bestaat dit al, maar voor de bloembollensector is dit nieuw. Een groot voordeel is dat een netwerk niet meer zelf een eigen website hoeft te laten maken. Onder de paraplu van BloembollenWEB kan zonder kosten gewoon een netwerk worden ingericht. Wie hierover meer wil weten kan met mij contact opnemen. Op de website staan mijn contactgegevens.” BloembollenWEB heeft nog veel meer te bieden. Zo is er een link met de zeer uitgebreide beeldbank met ziekten, plagen en onkruiden. Nog onlangs zijn daar enkele honderden afbeeldingen aan toegevoegd. Volgens Looman is dit een van de best bezochte websites die kennis voor agrarisch ondernemers ontsluit. “Zij hebben per maand tussen de 9.000 en 10.000 bezoekers.”

WAAR IS WAT De vraag is hoe kennis en ondernemer zich in de toekomst tot elkaar gaan verhouden. Barry Looman verwacht dat de waarde van kennis alleen maar zal toenemen. “Door het wegvallen van het PT en een terugtrekkende overheid komt er veel minder geld beschikbaar voor onderzoek en dus komt er ook minder kennis vrij. De ondernemer van de toekomst zal, veel meer dan in het verleden, moeten weten wat hij waar kan vinden. BloembollenWEB kan daarbij heel behulpzaam zijn.”

WATERKWALITEIT

Nu het project ‘Schoon erf, schone sloot’ bijna is afgelopen, worden de resultaten geanalyseerd. Bewustwording is een veel genoemde term, maar zijn deelnemers ook bewuster geworden? Voordat alle gegevens over het project bekend zijn, vertellen Willem van der Giessen en Hans de Wit over de probleemgebieden op hun bedrijfserven.

Willem van der Giessen (links) en Hans de Wit

‘Laatste druppel is lastig’ Tekst en fotografie: Lilian Braakman

H

et grote voordeel van het project vinden deelnemers Hans de Wit van Jan de Wit en Zonen bv en Willem van der Giessen van het bedrijf W.H. van der Giessen dat ze weten wat er bij hun op het bedrijf gebeurt. Maar de waardes van de gevonden middelen zeggen niets over de kwaliteit van het oppervlaktewater, geeft Van der Giessen aan: “De put is een concentratiegebied. Daarom kun je nooit de norm halen voor schoon water. Het gaat meer om de gevonden gewasbeschermingsmiddelen.”

KATTENGRIT Jan de Wit en Zonen bv heeft twee vestigingen. De hoofdvestiging is in Enkhuizen en daarnaast is er ook een kwekerij in Anna Paulowna. Op beide erven zijn metingen verricht, die niet veel van elkaar verschillen. De Wit: “Je doet er sowieso al alles aan om niet te morsen, want daar heeft niemand wat aan. Na het bedrijfsbezoek werd bij ons ook de emissieroute van lekdruppels via heftruckbanden na het ontsmetten vastgesteld. Het gebruiken van één heftruck bij de ontsmettingsplaats of het gebruik van kattengrit zou moeten voorkomen dat deze druppels worden verspreid. Wij gebruiken al kattengrit maar in de praktijk werkt het niet. Je rijdt het stuk en het gaat tussen de banden

zitten, waardoor de emissie niet voorkomen wordt.” De oplossing voor een tweede heftruck heeft De Wit gelezen, maar hij heeft na het onderzoek geen mogelijke oplossingen van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) gehoord. Zo zit hij ook met de vraag over het gevonden Admire in zijn put in Anna Paulowna: “Wij gebruiken dat zelf al jaren niet meer. Het zou dus van de kisten af moeten komen. Het werd echter al de eerste meting gevonden toen ik de put had schoongemaakt met water uit de sloot. Op een bijeenkomst over het eerste project (Pilot erfemissie) vertelde Edwin Smit van Van Gent Van der Meer Nuyens, dat onderzoek had aangetoond dat er al Admire in het Noordhollands Kanaal zit. Komt het dan van mijn kisten of vanuit het kanaal? Dit zou ik graag willen weten.”

ZWART PLASTIC Als deelnemer besloot Willem van der Giessen uit Wieringerwerf extra op te letten tijdens het ontsmetten. Hij had om zijn gehuurde ontsmettingsdouche zwart plastic neergelegd, zodat eventuele druppels daarop zouden vallen. Echter, door met een heftruck over het plastic te rijden zijn er toch gewasbeschermingsmiddelen via het beton in de put gekomen. Van der Giessen: “De ontsmettingsdouche die ik huur bleek niet helemaal schoon te zijn, terwijl deze er wel schoon uitzag. Er werden middelen uit de aardappelteelt gevonden. Dit kwam

omdat de douche ervoor door een aardappelkweker was gehuurd.” De put op het erf van Van der Giessen is een overloopput, die zich vlak achter de deur in de schuur bevindt. Door regen komt er wel eens water onder de deur door, waardoor de put na zo’n twintig liter te hebben opgevangen overstroomt. Van der Giessen kreeg twee adviezen aangedragen door het HHNK: een tweede heftruck en een grotere uitlekbak. Van der Giessen: “Voor mij is de oplossing volgend jaar de put af te sluiten en na het ontsmetten te legen en vervolgens schoon te maken. Een heftruck erbij past niet in mijn bedrijfsvoering. Je probeert je altijd te verbeteren. Liever eerst met een simpelere oplossing dan een dure. Zo’n kleine aanpassing scheelt al veel emissie.” De Wit sluit zich daarbij aan: “De bewustwording van de routes is goed, maar ik denk dat alle kwekers er al bewust mee omgaan. Zeker om het al uitgeklede middelenpakket te behouden. Maar de laatste druppel voorkomen is lastig.”

Het project ‘Schoon erf, schone sloot’ onderzoekt emissie op bedrijven. Het doel van dit project is om de emissie te verminderen door kwekers bewust te maken van het probleem en zo het water schoner te krijgen en te houden.


ACTUEEL

Verkeersveiligheid speelt Corso parten Op maandagavond 10 februari was het druk in het Palace hotel in Noordwijk. De vergaderruimte voor de presentatie van de nieuwe Bloemencorso-ontwerpen van de Bollenstreek is groot, maar te klein om de grote opkomst van deze avond een zitplek te bieden. De vele belangstellenden waren gekomen om van voorzitter Leo van der Zon de nieuwtjes rond het corso te horen. Na Van der Zon namen Gerard de Wagt en Wilma Mesman de presentatie van de ontwerpen voor hun rekening. Tekst en fotografie: Lilian Braakman

L

eo van der Zon opende de presentatieavond van de 67 e editie Bloemencorso Bollenstreek met het thema: ‘Energie’. Een belangrijke avond waarop de schetsen van de corsowagens getoond worden, maar ook de plannen die er tot dusver zijn, bekend worden gemaakt. Een factor waar dit jaar veel aandacht aan wordt besteed zijn de financiën. Van der Zon: “Kostenbeheersing is noodzakelijk omdat het bedrag voor bedoelde maatregelen te hoog is. Dit komt onder andere door de maatregelen voor verkeersveiligheid.” In 2010 was dit bedrag namelijk 3.600 euro. Vorig jaar was dat maar liefst 144.000 euro. Deze hoge kosten komen door de vele verkeersmaatregelen, geeft de organisatie aan. “Denk bijvoorbeeld aan rotondes die vol met hekken moeten staan, extra borden en de regels voor vrijwillige verkeersregelaars. Zij mogen op veel plekken niet eens ingezet worden en moeten verplicht een cursus volgen. Wij zijn nu samen met de gemeenten aan het kijken op welke punten het minder kan qua regels en geld.” De officiële start van het corso begint weer zoals twee jaar terug in Noordwijkerhout. Bij de


vorige editie nam Noordwijk het verlichte corso van Noordwijkerhout over, en daarmee ook de start van het corso. Die vooravond was niet zo’n groot succes als in Noordwijkerhout, daarom is het weer teruggedraaid.

TRANSPORT Op de vrijdag worden normaliter alle wagens van de opbouwhal in Sassenheim naar Noordwijkerhout verhuisd. Dit jaar heeft het corso geen vergunning nodig om het verkeer op de route te mogen hinderen, maar is er eigenlijk een vergunning nodig om het verkeer te blokkeren. Van der Zon: “Met deze vergunning zouden we pas na 20.00 uur uit Sassenheim mogen vertrekken. Dat is te laat. De oplossing die we als bestuur hebben genomen is om vanaf 12.00 uur drie praalwagens per half uur naar Noordwijkerhout te laten rijden. Door dit te doen valt het onder verkeer hinderen en niet verkeer blokkeren. Hierdoor zijn de wagens tenminste op tijd voor het verlichte Bloemencorso. Een groot nadeel van deze maatregel is dat er een opbouwdag en bezoekdag verloren gaan. Daarom worden de eerste drie wagens rond 14.00 uur opgesteld rondom de Witte Kerk in Noordwijkerhout, ze zijn er dan toch al.”

Art director Wilma Mesman presenteert de ontwerpen

UITDAGING Om het corso te kunnen laten rijden zijn zo’n duizend vrijwilligers nodig, en die zijn nog niet allemaal gevonden. Hiervoor is een vrijwilligersmanager aangesteld om alles te regelen. Zo moet er rekening gehouden worden met cursussen en vakanties. Het Bloemencorso Bollenstreek is namelijk dit jaar van woensdag 30 april tot en met zondag 4 mei, wat precies in de meivakantie valt. Op vrijdag 2 mei rijdt om 21.15 uur het corso verlicht door Noordwijkerhout. De volgende dag vertrekt de stoet vanuit Noordwijk aan Zee richting Haarlem. Daar zijn de wagens - in verband met dodenherdenking - tot en met zondag 4 mei 16.00 uur te zien op de Grote Markt. Op dit moment telt het corso zeventien deelnemers, inclusief de schooiwagen die inkomsten binnenhaalt voor het corso. Andere inkomsten komen van sponsoren. Een genereuze sponsoring kwam dit jaar van Piet Warmerdam uit Noordwijk die maar liefst twee nieuwe onderstellen doneerde. Bij het ontwerp moet ook rekening gehouden met de kosten voor art director Wilma Mesman en haar team. Mesman: “Het ontwerpen van een corso is duur, dus daar moet rekening mee gehouden worden. Dit jaar was wel de uitdaging om eigen ideeën van de deelnemers mee te nemen in het ontwerp. Daarnaast kijken we naar het oorspronkelijke karakter, maar er zullen ook wat meer designwagens rijden.” Tijdens de presentatie leverden sommige schetsen veel reacties op uit de zaal. De vraag hoe deze wagens er daadwerkelijk uit gaan zien wordt pas beantwoord als het Bloemencorso Bollenstreek begint.

Na het wegvallen van Holland Food en Flowers (HFF) zijn er verschillende partijen opgestaan om zelf iets te organiseren. Zo ook een groep bloembollenkwekers uit de gemeente Schagen. Het idee: een show met bloemen, cultuur en kunst voor iedereen. De show wordt dan ook gemaakt door en voor iedereen. Dat, samen in de nieuwe, samengevoegde gemeente Schagen, maakt tevens de naam: BloemrijkSchagen. Nico Zwagerman en Frans Dekker voor het Slot Schagen Tekst en fotografie: Lilian Braakman

V

an vrijdag 7 maart tot zondag 9 maart is Schagen aangekleed met kunst en bloemstukken. Een geheel nieuw idee, afkomstig van het bestuur van KAVB-kring Schagen, die door het wegvallen van HFF graag samen met een groep bloembollenkwekers uit de gemeente Schagen iets wilde organiseren om hun producten - onder andere tulpen en narcissen - toch te laten zien. Zo ontstond het idee om op diverse locaties in Schagen bloemstukken en kunst te plaatsen. Dekker: “Het kan gezien worden als een groot winkelcentrum, waarin verschillende winkels zitten. Het concept is gemakkelijk uit te breiden en er is voor iedereen iets aantrekkelijks. We willen niet alleen bloemen op de voorgrond plaatsen. Daarom hebben we ook kunst en cultuur erbij betrokken.”

ORGANISEREN Om het idee verder uit te werken riep Dekker de hulp in van een aantal kwekers uit de gemeente Schagen: Nico Zwagerman, Kees Stoop, Carlos van der Veek, Ruud Vermeer en Roy Broersen. Daarnaast helpen ook de betrokken partijen, zoals Wat Bezielt Schagen, bloemisten uit de gemeente, Meneer Vermeer Tuinen, Bloeiend Zijpe en meerdere partijen, mee met de organisatie. Het groene licht om te starten kwam al snel. De gemeente was namelijk direct positief over het plan. Daarmee is de organisatie er nog niet. Er moet ook gezorgd worden voor aankleding. Dit wordt enthou-

BloemrijkSchagen zorgt voor kleur en kunst siast opgepakt, geven Zwagerman en Dekker aan: “Iedereen die we benaderen is welwillend. Zo hadden we bloembakken nodig op het plein in het winkelcentrum Makado. Het Espeq (bouwopleiding) heeft deze gemaakt als leeropdracht en ook geschilderd, want dat hoorde erbij. Daarnaast verzorgt muziektheater Frappant een optreden en maken de leerlingen van het Clusius College Schagen bloemstukken voor het Makado.” Verder organiseert Groei en Bloei op de zaterdag een cursus bloemschikken, geeft Frits Bard antwoord op allerlei ‘groen’ vragen en is er informatie over bijen- en vlindervriendelijke mengsels. Nu het nieuwe idee vorm begint te krijgen, sluiten steeds meer instanties zich aan bij BloemrijkSchagen. Zo ook het vernieuwde Markt 18 (cultuurhuis). “In de beschikbare ruimte proberen we gezamenlijk iets te laten zien. Zo is in de Grote Kerk een expositie van Bas Meeuws te bezichtigen. Hij maakt stillevens met behulp van digitale fotografie en Photoshop. In het Slot Schagen wordt de nieuwe gemeente Schagen uitgebeeld. Met de narcis ‘Tête-à-Tête’ worden

de contouren uitgebeeld en elk bloemstuk staat voor een dorp. Zo willen Callantsoog en Petten bijvoorbeeld iets met zand. Wat het speciaal maakt is dat burgemeester Marjan van Kampen de show komt openen.”

EXTRA Om het evenement extra cachet te geven, zijn de heren nog bezig om met de horeca het idee van een bloemrijke lunch uit te werken. Zwagerman: “Misschien met eetbare bloemen of een waardebon voor een bosje tulpen. Maar daar zijn we nog niet helemaal uit.” Iets totaal anders wat BloemrijkSchagen er extra bij wil doen, is een donatie aan Make-A-Wish. Zwagerman: de toegang tot de show is gratis, maar we gaan op elke locatie een collectebus neerzetten, waar de bezoekers een donatie in kunnen doen voor de stichting ‘Make-A-Wish’. Deze stichting vervult wensen van kinderen met een levensbedreigende ziekte. We vinden het belangrijk om te laten zien dat we sociaal betrokken zijn en ook wat extra’s willen doen, juist voor zo’n stichting die leeft van sponsoren en giften.” 21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

WERELDBOL

Hippeastrum of Amaryllis In de afgelopen maanden heb ik u meegenomen in de geschiedenis van het verzamelen van en het geven van namen aan planten. Dan is het een logische stap naar de namen van bolgewas-

tot Amaryllis. In de uitgaven van The American Amaryllis Society, later gewijzigd in The American Plant Life Society, schrijft hij regelmatig over deze queeste. Hij is erg volhardend geweest in zijn streven.

sen zelf. In deze serie van twaalf artikelen van De Wereldbol sta ik stil bij namen die leiden tot discussies en vragen. ‘Waarom is het Hippeastrum en niet Amaryllis?’ ‘Waarom Zantedeschia in plaats van Calla?’ Tekst en fotografie: Peter Knippels

E

en paar jaar geleden was ik aanwezig bij een discussie tussen Hippeastrumtelers en het gesprek kwam op de naam van het gewas. De algemeen gedeelde conclusie was dat Hippeastrum een bij de consument onbekende naam was. Iedereen kent de planten als Amaryllis. Is het niet mogelijk dat de heren taxonomen de naamgeving veranderen: noem Hippeastrum voortaan Amaryllis en geef Amaryllis een andere naam. Er wordt instemmend geknikt. Dat was de oplossing. Ik was toen zeer verrast. Dat kon toch zomaar niet. Er waren toch goede redenen voor de namen Hippeastrum en Amaryllis.

LINNAEUS Laten we bij het begin starten. Dat begin ligt bij Carl Linnaeus. Hij beschrijft in 1753 het

Hippeastrum papilio 28 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

geslacht Amaryllis op basis van drie verschillende planten: Nerine sariensis, Amaryllis belladonna en Hippeastrum. Amaryllis belladonna is het typesoort voor het geslacht. Het is niet bekend of Linnaeus de soort heeft beschreven op basis van een Amaryllis of van een Hippeastrum. Dit is natuurlijk vragen om problemen. Dat zal later in de tijd ook blijken. In 1821 komt William Herbert met de naam Hippeastrum. Hij splitst het geslacht Amaryllis van Linnaeus op. Hij geeft de naam Hippeastrum aan de planten uit de nieuwe wereld. Hij lijkt hiermee een ongelukkige keuze te hebben gemaakt. In de decennia hierna, tot op de dag van vandaag, zijn en worden er discussies gevoerd over de geldigheid van de naam Hippeastrum. Eén van de bekendste tegenstanders van de naam Hippeastrum is Hamilton Traub geweest. Hij heeft zich tot zijn dood in 1983 ingezet om Hippeastrum om te dopen

OUDE WERELD In 1987 wordt tijdens het 14e International Botanical Congress besloten dat Amaryllis de juiste naam is voor de plant uit de oude wereld. Hierbij is uitgegaan van herbariummateriaal van Amaryllis belladonna uit het Clifford Herbarium. In 1997 schrijven Allan Meerow, Johan van Scheepen en Julie Dulith het artikel ‘Transfers from Amaryllis to Hippeastrum (Amaryllidaceae)’. Dit artikel geeft een goed beeld van de recente geschiedenis in deze discussie en bevestigt de huidige indeling met Amaryllis en Hippeastrum. Als je het zo ziet, dan is de opmerking van de Hippeastrumtelers niet raar. Omdopen lijkt een optie. Wie neemt het estafettestokje van Hamilton Traub over? Als je de planten bekijkt, dan zijn er genoeg verschillen om ze niet door elkaar te halen. Amaryllis belladonna groeit in Zuid-Afrika, de bloemsteel is massief, de plant kan eenmaal per jaar bloeien en de zaden zijn groen van kleur. Hippeastrum komt uit de Zuid-Amerikaanse landen Brazilië, Argentinië, Bolivia en Peru, de bloemsteel is hol, de plant kan meermalen per jaar bloeien en de zaden zijn zwart. Bovendien zijn er van Hippeastrum meer species.

Hippeastrum ‘Red Rascal’

KEURINGEN

Omdat er in de buurt van Wervershoof veel Poolse werknemers werken bij diverse broeierijen, is het idee ontstaan om een speciale Poolse competitie aan de tulpenkeuring toe te voegen. Na wat promoten was het zo ver. De eerste keuring werd druk bezocht. Ruim 45 Polen gingen de uitdaging aan. Het nakijkteam van links naar rechts: Nel Kreuk, Lyda Grooteman en Colinda Korver

‘Het is onze hobby geworden’ Tekst en fotografie: Lilian Braakman

B

ij de tulpenkeuring in Wervershoof kunnen deelnemers op vrijdagavond van 19.00 tot 21.00 uur meedoen aan de wedstrijd. Zo’n half uur later volgt de prijsuitreiking, die sinds dit jaar in twee talen plaatsvindt. “De Poolse namen zijn wat lastig uit te spreken”, geeft de controleploeg aan. Elke keuringsavond beginnen Nel Kreuk, Lyda Grooteman en Colinda Korver met zijn drieën direct de deelnemersformulieren na te kijken omdat de einduitslag op tijd binnen moet zijn. Druk voelen de dames niet: “In het begin hebben we tijd genoeg en nemen we de week door. Als er wat binnenkomt kijken we dat direct na en leggen we het op volgorde van puntenaantal. De winnaar kijken we altijd twee keer na, want de taart en de amaryllis moeten wel goed terecht komen.”

Het dubbel controleren is belangrijk voor de deelnemers van de A-groep. Hierin zitten de beste keurders, “en dat kan er best heftig aan toe gaan”, vertelt Piet Schouten. Hij is bestuurslid en broeier van de tulpen voor de keuring. “Na de uitslag kunnen deelnemers met de jury praten. Soms zijn ze het totaal niet eens met het juryrapport.” In de B-groep is de drang om te winnen minder groot. Deelnemer en bestuurslid Gertjan Kreuk doet mee voor de gezelligheid en gaat na het keuren de dames helpen met nakijken.

POOLSE COMPETITIE Elke keuring komen er tussen de tachtig en honderd keurders. De eerste keer was het aantal zelfs ruim boven de honderd. Dit kwam door de 45 deelnemers die op de Poolse competitie afkwamen. Daarna werd het snel min-

In BloembollenVisie besteden we in een aantal edities aandacht aan het tulpenkeuringsseizoen. We gaan bij verschillende regio’s langs om de sfeer te proeven. Van alle keuringen in het land staan de uitslagen - zodra deze bekend zijn - op www.bloembollenvisie.nl onder het kopje tulpenkeuringen. Ook de keuringsdata zijn hier terug te vinden.

der, omdat velen dachten dat het eenmalig was. Tijdens de vierde keuring is er inmiddels een vaste kern die graag meedoet aan de keuring. Adam Pyta en zijn vriendin Marzena Dyrek vinden het super dat zij ook mee mogen doen. “Wij werken nu al vijf jaar in de broeierij maar vinden het ook leuk om meer met tulpen bezig te zijn. Het is eigenlijk een hobby van ons geworden. We gingen al vaker naar bloemenshows. Toen we dit lazen dachten we meteen: we doen mee. Ons bedrijf zit in Bovenkarspel en onze werkgever doet daar mee. Hier kennen we dus niet veel deelnemers maar we spreken er wel een aantal.” Dat praten gaat het stel aardig af, want inmiddels spreken ze al aardig Nederlands. Het Poolse uitlegformulier hebben de twee dan ook niet nodig: “We lezen het liever in het Nederlands. Voor de poot hebben we tegenwoordig ook een liniaal mee om te meten. Dat is een stuk makkelijker.” Dat is ook te zien in het puntenaantal van de twee. De eerste wedstrijd was Pyta eerste en zijn vriendin heeft ook al een taart gewonnen. “Zo is het wel goed. We hebben al twee prijzen gewonnen. Daarnaast is het een leuk uitje voor de vrijdagavond.” 21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

Natuurlijk www.Egmondpotgrond.nl elke groeibodem het jaar rond t 020 4110386

potgrond

Reinigen van al uw fusten, bacterie en schimmelvrij!! Noordwijkerhout Telefoon 0252-371111

Lelies Schubben Hyacinten hollen en/of

Eigen logistiek | Professionele aanpak | Snel Hygiënisch procédé | Prettig geprijsd VERTEGENWOORDIGERS LELI ES:

Johan Kiekebos - tel: 06-13935383 - [email protected] Rob Visser - tel: 06-51389475 - [email protected] VERTEGENWOORDIGERS HYACI NTEN:

Bob Siecker - tel: 06-53379569 - [email protected] Paul Verkleij - tel: 06-11603688 - [email protected]

Bij verwerkingslijnen voor de zomerproducten wel eens gedacht aan Total Systems? Total Systems - Industrieweg 31 - 1775 PV Middenmeer - Tel. 0227-501211

Derreck Bac - Tel nl: +31-651297310 I e-mail: [email protected] www.springfresh.pl ISpringFresh I Ul. Pazdziernika 1 I 69-113 Gorzyca I Poland

Fax 0227-501853 [email protected] Total Systems-BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer tel. +31(227) 501211 www.totalsystems.nl Ton Zuidema: 0653224915

Frank Warnaar: 0610924242

DOSEERKANTELAAR Neem vrijblijvend contact met ons op!

Zesstedenweg 285 1613 JG Grootebroek info: Hans Visser (06-51611666) www.vitech.nl

Hobaho is aanwezig op Vaktentoonstelling in Zwaagdijk 20 t/m 23 februari. U bent van harte welkom in onze stand!

VITECH

NL

Geschikt voor diverse kistmaten Geringe valhoogte van het product Diverse besturingsmogelijkheden

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types

0DVVH\)HUJXVRQ -RKQ'HHUH 6DPH 8QLYHUVDO/87%

/DQGLQL )RUG )LDW =HWRU

6FKDGHURHVWRIPDQNHPHQWHQJHHQEH]ZDDU 8NXQWDOOHVDDQELHGHQ H&G Exporttractors

Verbindt • Adviseert • Organiseert

Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Telefoon (0252) 43 47 77 • www.hobaho.nl

Preventief sterk tegen vuur, zacht voor het gewas

De juiste chemie voor gezonde, vitale tulpen BASF Nederland B.V. Divisie Agro | Postbus 1019 | 6801 MC Arnhem T. (026) 371 72 71 | www.agro.basf.nl | Twitter: @BASFagronl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

CNB ACTUEEL

TERUGBLIK WINTERSEIZOEN

Prijsstabilisatie Het oogstvolume is en blijft een belangrijke factor in de prijsvorming, zo laat het (winter)handelseizoen 2013-2014 voor de zomerbloeiers weer eens zien. Bij het ene gewas (dahlia) is areaalkrimp de bepalende factor voor een redelijk evenwicht tussen vraag en aanbod, bij de lelies heeft een combinatie van areaalkrimp en een mindere oogst geleid tot betere marktverhoudingen. In de calla leidde het tekort aan de gewilde maat 18-20 tot enige ruis aan het handelsfront. Het algehele oordeel over de afloop van handelsseizoen zomergewassen is toch dat van prijsstabilisatie met lichte uitschieters naar boven. Tekst: Gerrit Wildenbeest Foto en illustratie: René Faas, CNB

H

et dahliaseizoen 2013 begon met een koude planttijd, soms tussen de hagelbuien door. “Het gevolg was dat de laat geplante stekken vaak beter weg groeiden dan de vroeg geplante hoeken”, vertellen de CNB-dahliaspecialisten René Koordes en Richard Walkier. De trage groei werd al spoedig ingelopen door een mooi, gelijkmatig zomerseizoen met weinig regen en veel zonne-uren. Dat zorgde voor veel en grote bloemen, waardoor er hier en daar wat vaker gemaaid moest worden. Problemen met trips waren er niet en ook was er weinig onkruiddruk. Telers hoefden dus niet te wachten op regen om te spuiten. Eind september, begin oktober nam het rooien een aanvang. Anders dan vorig jaar was herfst 2013 zacht, met slechts een keer een nachtvorst die er toe deed. Wel verliep het rooiseizoen betrekkelijk nat. “We hadden één week met extreem veel regen”, herinneren Koordes en Walkier zich. Dat manifesteerde zich later in enige waterschade. Doordat de herfst zacht bleef, kon er echter rustig aan worden doorgerooid, tot in de eerste week van december. Dat leidde wel tot een knelpunt met betrekking tot de leveringsdatum van 1 december en betekende dus het nodige meerwerk voor de bemiddeling. Over de oogst melden Koordes en Walkier dat die goed tot zeer goed is geweest, hetgeen de areaalkrimp van circa 5 procent compenseerde. Anders geformuleerd: was er geen krimp geweest, dan waren de overschotten - voornamelijk in een tiental massasoorten - groter geweest dan nu het geval was. De goede oogst


betekende meer knollen van eerste grootte, wat ten koste ging van de aantallen tweede grootte. Die trokken daardoor in prijs aan. Het percentage ‘niet geleverd’ was net als vorig jaar laag, met slechts enkele uitzonderingen op cultivarniveau. Op het moment van ons gesprek - begin februari - loopt de daghandel nog rustig door. “Het zou van ons wel iets levendiger mogen, maar de export is enigszins terughoudend. Vorig jaar stagneerde de doorverkoop naar hun klanten wat en dat merk je nu.” Al met al zijn de voorraden toch minder dan vorig jaar. Het gemiddelde prijsniveau van het afgelopen seizoen ligt op hetzelfde niveau of iets onder dan dat van vorig seizoen. Richting het nieuwe seizoen ligt de voorverkoop op schema. De verwachting is dat het areaal zeker niet zal toenemen, mede gezien het gegeven dat er weer een aantal kwekers zal stoppen.

LAAT HANDELSSEIZOEN “Het was geen eenvoudig seizoen”, zo opent René van Marrewijk, calla-vertegenwoordiger van CNB, zijn analyse van het calla-seizoen. Door het late groeiseizoen begon het rooien gemiddeld twee weken later en bleken de knollen in veel gevallen niet mooi te zijn uitgegroeid. “We kregen veel klachten over kalk- en kurkbodems. Dat leidde tot veel afkeuringen en uitgestelde reclametermijnen. ‘Harde konten’, zoals knollen met kalk- en kurkbodem ook wel worden genoemd, kunnen uiteindelijk leiden tot versteende knollen. “Het is een probleem dat de laatste jaren niet meer voor is gekomen, maar dit jaar weer helemaal terug is.” Over de oorzaak is niet al te veel duidelijk, al zal het natte najaar met onvoldoende uitgroei er zeker mee te maken hebben. Ook de wijze van drogen heeft er wel-

licht invloed op, “maar er is nog niet echt een rode draad te ontdekken.” Wat de opbrengsten betreft viel de maatvoering tegen. De stuks waren er wel, maar in de meest gewilde maat 18-20 waren er te weinig knollen. Een en ander betekent dat de bemiddeling eind januari nog volop bezig was met de eindjes aan elkaar te knopen. “We draaien zeker twee weken later dan normaal”, aldus Van Marrewijk. “Maar uiteindelijk krijgt iedereen wel zijn knollen.” Het tekort aan grote maten bij wel voldoende stuks, betekent dat ook de moeilijke maten dit seizoen goed weglopen. Datzelfde geldt voor een aantal moeilijke soorten. Zo is een lastig soort als ‘Sapporo’ redelijk te verhandelen. Dat geldt dan weer niet voor ‘Picasso’. “We hadden de kwekerij al gewaarschuwd dat we maar voor een beperkt areaal handel hadden, maar toch groeide het areaal met 12 procent, waardoor we niet van ‘Picasso’ afkomen.” Het versneld opruimen van oude soorten is gewoon verstandig, hoe lastig het voor de kweker ook is om duur plantgoed weg te gooien. Kijkend naar de kleuren is geel, samen met zwart en oranje, een zwakke en schaarse kleur. Een aantal oude gele soorten is opgeruimd, de productie van nieuwe en betere soorten moet nog op gang komen. Ze komen er wel aan, zoals de sterke en goede gele ‘Sunclub’ van Sande. Van de T1 knollen worden nu de eerste knolletjes afgebroken voor de leverbaar productie. De komende jaren verwacht Van Marrewijk ook het een en ander van ‘Captain Solo’ van Kapiteijn. “Dat kan in het gele sortiment een toppertje worden.”

‘Meer knollen eerste grootte dahlia’s geoogst’ Aan de afzetkant groeit het potsegment, met een marktaandeel van circa 60 procent, het hardst, met name door de vraag naar grovere potsoorten vanuit Noord-Amerika. “In Europa is de meeste vraag naar potsoorten met een lengte van 35 centimeter. In Amerika kiest men, door de daar gebruikte grotere potmaat, liever minder geremde soorten met een lengte van 55 centimeter.” Het snijsegment blijft min of meer stabiel op een marktaandeel van zo’n 40 procent staan. “De broeiers hadden een slecht jaar”, zo verklaart Van Marrewijk deze stabilisatie. De droogverkoop is bij de handel een in volume beperkt sluitstuk als afzetkanaal voor de kleine maten. Het nieuwe handelsseizoen komt eind februari weer op gang met een schatting van de verwachte hoeveelheid leverbaar. Daarvoor hebben de CNB-specialisten een slimme methode ontwikkeld, gebaseerd op het aantal kuubkisten

februari 2014

CNB Seizoensoverzicht - Winter 2013-2014

CNB - Marketing

Alle cijfers CNB op basis van geschreven omzet, tenzij anders vermeld. CNB-cijfers bijgewerkt t/m 16 januari 2014

LELIE ;ďƌŽŶ͗^Ϳ 2008 2009 2010 2011 2012 2013

CALLA Top 5 meest bem. lelie-cultivars bij CNB

Aantal ha Lelie NL:

ΎϮϬϭϯͲĐŝũĨĞƌƐǌŝũŶďŝũŐĞǁĞƌŬƚƚͬŵϭϲũĂŶƵĂƌŝϮϬϭϰ

xxx ha xxx ha xxx ha xxx ha xxx ha xxx ha

DAHLIA

GLADIOOL

Aantal bedrijven Dahlia in NL ;ďƌŽŶ͗^Ϳ

Gewogen gemiddelde prijs Dahlia in EUR / 1.000 st IVB CNB

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Φ5 Φ4

x x x x x

Φ3 Φ2 Φ1 Φ2009

2010

2011

2012

xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven

Top 5 meest bem. glad.kleur bij CNB

Aantal ha Gladiool NL ;ďƌŽŶ͗^Ϳ

x x x x x

2008 2009 2010 2011 2012 2013

2013

xx ha xx ha xx ha xx ha xx ha xx ha

Gewogen gemiddelde prijs Dahlia in EUR / 1.000 st IVB CNB

Aantal ha Calla NL:

Aantal bedrijven Lelie in NL ;ďƌŽŶ͗^Ϳ xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven

2009 2010 2011 2012 2013

Aantal bedrijven en areaal bloemisterij onder glas ;ďƌŽŶ͗^Ϳ 2010 2011 2012 2013

aantal

ha

xx xx xx xx

xx xx xx xx

Top 5 meest bem. calla-kleur bij CNB

;ďƌŽŶ͗^Ϳ

2008 2009 2010 2011 2012

x x x x x

x ha x ha x ha x ha x ha

Aantal bedrijven Gladiool in NL

Φ4

;ďƌŽŶ͗^Ϳ

Φ3 Φ2

Φ2009

2010

Aantal bedrijven Calla in NL ;ďƌŽŶ͗^Ϳ

Top 5 meest bem. dahliakleur bij CNB

x bedrijven x bedrijven x bedrijven x bedrijven x bedrijven

x x x x x

2008 2009 2010 2011 2012

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Φ1

2011

2012

2013

xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven xx bedrijven

Gewogen gemiddelde prijs Gladiool in EUR / 1.000 st IVB CNB Φ4 Φ3 Φ3

Gew. gem. prijs Lelie in Φ / 1.000 st IVB CNB ORIENTALS 16-18 LA HYBRIDEN 14-16 AZIATEN 14-16 OT HYBRIDEN 16-18 LONGIFLORUMS 12-14

2009 Φ Φ Φ Φ Φ

2010 Φ Φ Φ Φ Φ

2011 Φ Φ Φ Φ Φ

2012 Φ Φ Φ Φ Φ

2013* Φ Φ Φ Φ Φ

Dit document kunt u vinden op www.cnbonline.nl

Aantal ha Dahlia NL:

Φ2

;ďƌŽŶ͗^Ϳ

Φ2

2009 2010 2011 2012 2013

xx ha xx ha xx ha xx ha xx ha

Φ1 Φ1 Φ2009

2010

2011

2012

08-10

10-12

12-14

2013

CNB-klanten kunnen via CNB Online de gemiddelde prijzen van lelie, calla, gladiool en dahlia van het IVB CNB inzien, aangevuld met tal van andere interessante marktgegevens. Voor actuele prijsinformatie kunt u ook terecht bij uw vertegenwoordiger. Voor algemene vragen kunt u terecht bij Commerciële Zaken. CNB blikt twee keer per jaar middels interviews terug op het verloop van het handelsseizoen plantgoed, een schatting van het areaal dat daarmee geplant kan worden en het leverbaar dat dit uiteindelijk oplevert.

‘Calla-handelsseizoen later geëindigd dan normaal’ “We zitten er nooit ver naast”, zegt Van Marrewijk. Een groei van een procent of tien moet kunnen, onder voorwaarde dat de wereldeconomie weer gaat aantrekken. De calla is een relatief duur product, dat snel aan de beurt is als de consument bezuinigen moet. Belangrijk is ook dat de eventuele uitbreiding plaatsvindt in het juiste sortiment, wat aan de productiekant onder andere betekent dat alleen de fijn te parteren soorten toekomstkansen hebben. Van Marrewijk ziet verder nog grote groeimogelijkheden in het supermarktsegment. De potten doen het hier al goed, maar mede door de te onregelmatige aanvoer, is er in het snijsegment nog een wereld te winnen bij de Tesco’s en de andere grootgrutters van deze wereld.

VLOTTER René Beerepoot, salesmanager bij Bot Flowerbulbs BV, beaamt dat de LA-markt 2013/2014 in vergelijking met vorig jaar een vlotter verloop kent, met een betere prijsvorming. De relatief mindere oogst in combinatie met de areaalkrimp is daarvoor een belangrijke reden. Dit moet ech-

ter voor de kwekerij geen reden zijn om voor het komend jaar te gaan overvragen. Beerepoot: “Het steeds belangrijker wordende supermarktkanaal hanteert een maximumprijs voor bloemen.” Er is op dit moment eerder sprake van een fictieve vraag, veroorzaakt door de toevallig lager uitvallende productie, dan van echte marktuitbreiding. In het Oriëntal- en OT-segment ziet Beerepoot een verschuiving naar de grotere maten, ten koste van de middenmaten. De bloemenproducenten optimaliseren steeds meer, met als gevolg dat het oudere sortiment uit de gratie raakt en niet meer mee kan met de prijzen. Tegelijkertijd moeten de bollen in het goede sortiment redelijk geprijsd blijven, opdat elke schakel wat kan verdienen. Dat het door de bloemenproducenten gewenste sortiment niet altijd overeenkomt met het sortiment van de bollenteler, vindt mede zijn reden in het feit dat een bollenteler eigen bedrijfseconomische en rendementsafwegingen maakt. Dat kan er toe leiden dat een minder gewild soort dat veel stuks oplevert voor de kwekerij toch een rendabel soort is. Wereldwijd zijn de bloemenprijzen en de sterke euro zeer bepalend voor de bollenprijzen, maar deze relatie is wel gecompliceerd, maakt René duidelijk. De handel voor oogst 2014 is al begonnen, terwijl het nog anderhalf jaar duurt voor deze fictieve oogst daadwerkelijk bloemen produceert. In die tijd kan er veel veranderen. Kijkend naar enige tendensen, ziet Beerepoot vraagstagnatie in de oude economieën als Taiwan, Korea, Japan en - in mindere mate - China. In een opkomende economie als Vietnam daarentegen wint de lelie aan populariteit, wat

zich manifesteert in een redelijke prijsvorming. Waarbij de weersomstandigheden wel weer een onvoorspelbare en per regio verschillende rol spelen. De koudegolf in de regio Hanoi zorgde ervoor dat maar 30-40 procent van de productie op tijd was voor het Chinese/Vietnamese (Tet) Nieuwjaar, met als gevolg een enorme prijsval voor de te late productie. Datzelfde gold voor de Chinese regio Kunming. “Dat zijn excessen in de natuur die we steeds vaker zien.” Specifiek voor de Chinese markt speelt dan nog de verplichte exporttoets betreffende ARMV en SLRSV. Door de wisselende toetsuitkomsten geeft dat grote problemen en soms onterechte ontvangstafkeuringen. Want dat betreft zou alleen een plantgoedtoets al voor veel opluchting zorgen, maar nog beter zou zijn als de nulttolerantie verruimd wordt naar <1%. (Inmiddels is bekend geworden dat in 2014 een verplichte toetsing van het plantgoed op beide virussen van kracht zal worden-g.w.)

‘Leliekwekers moeten niet gaan overvragen’ De Nederlandse bollenkweker zal gezien alle ongewisheden in elk geval moeten zorgen voor een absoluut virusvrije opplant en qua prijsvorming niet moeten overvragen, in het besef dat ook de volgende schakels geld moet moeten verdienen. “Aan golfbewegingen hebben we niets, dat geeft te veel ruis op de markt en schept valse verwachtingen.” 21 februari 2014VISIE 33

CNB ACTUEEL

Praktijkervaringen CNB-podiumcultivars Het CNB Podiumproject is dit jaar aan het 18e seizoen bezig. Een succesvol project dat kwekers al een aantal jaren de mogelijkheid biedt om het nieuwere assortiment via de CNB-showkas

twijfeld weten te vinden. Meer informatie over deze Lybo-zaailing is op te vragen bij Michel Longayroux en Dick de Wit van CNB.

TOPROY

gedurende de donkere wintermaanden aan handel en broeierij te tonen. De potten zijn de hele week in de showkas te zien. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

A

an de deelname zijn een aantal voorwaarden verbonden. Zo moeten de cultivars die voor het project aangemeld worden een naam hebben en er moet handel in gedaan kunnen worden. Dat kunnen kilo’s zijn maar ook leverbare aantallen. Uit de aangeboden podiumcultivars zullen de komende maanden wekelijks een drietal variëteiten extra belicht worden.

maakt. Wordt op het zand geteeld, zit goed in de huid en zuurt nauwelijks. Al met al een tulp die het met name moet hebben van de wat meer exclusieve markt. Is zeer goed dubbel en ook meerbloemig en leent zich volgens insiders met name ook voor de Oost-Europese markt. Meer informatie over deze tulp is verkrijgbaar bij Hawikjo Wijnands van CNB.

ASTRONAUT ANDRÉ KUIPERS

NAVONA

Een dubbele late tulp die voortgekomen is uit een kruising tussen de eveneens dubbele tulpen Chato en Lilac Perfection en die gewonnen werd door de fa. Salsa uit Sint Maartensvlotbrug. Kan gebroeid worden vanaf eind januari/ begin februari tot einde broeiseizoen en is bij de broei goed meerbloemig, mits gebroeid in de maten 11-12 en 12-op. Komt in de kas met een slanke poot, enigszins weelderig blad bij de latere broei en een volle bloem die donkerrood van kleur is. Is geen supersnelle broeier, maar staat wel te boek als een safe tulp die zich gelijkmatig laat oogsten. Is goed te verwerken op de boslijn en toont mooi in het vloeitje bij een iets rijper oogststadium, maar wordt voor zover bekend nog niet geveild. In de teelt is het een goede groeier die voldoende leverbare bollen geeft en ook voldoende plantgoed 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014 34

Is een zaailing van Lybo uit 1996 die voortgekomen is uit een kruising van Lydia x Alliance en die exclusief door Boots Bloembollen geteeld wordt. Heeft veertien weken kou nodig en is bij inhalen begin januari met 22 à 23 dagen in bloei te trekken, zodat men eind januari de eerste bloemen kan hebben en vervolgens tot einde seizoen. Komt in de kas met een stevige poot, opstaand blad, apart gekleurde bloem en een bloemvorm die enigszins gekreukeld is. Komt gelijkmatig in bloei, is in korte tijd te oogsten en laat zich gemakkelijk bossen. Wordt nog niet aangevoerd op de veiling, maar toont mooi in het vloeitje. In de teelt staat deze aanwinst te boek als een goede groeier die goed in de huid zit en uitsluitend op de klei geteeld wordt. Het afgelopen jaar werd van deze tulp 280 kg opgeplant, maar er is nog geen leverbaar voorhanden. Al met al een tulp die zich onderscheidt door zijn aparte kleur en bloemvorm en die met name voor de betere bloemist bestemd is. Zal zijn plekje in de markt onge-

Wie de kruisingsouders zijn is niet bekend, maar Toproy is een rode triumphtulp die onder meer door Mastenbroek Bloembollen/Delta Tulips uit Middelharnis op Goeree-Overflakkee geteeld wordt. Deze aanwinst komt op hert land vroeger in bloei dan Ben van Zanten, is te broeien vanaf half december en dus zeer geschikt voor de kerstbroei. Komt in de kas met een mooie stevige poot, fraai opstaand blad en een langwerpige bloem die mooi tussen de bladpunten in bloei komt. Vergt met vijftien weken negen graden een normaal aantal kasdagen en komt gelijkmatig in bloei. Blijkt heel gemakkelijk op water te broeien, laat dan zijn knopkleur eerder zien en toont die ook heel mooi in het vloeitje. Kortom, volgens insiders een mooi ‘pakkie’ handel voor de eerste twee maanden van het nieuwe jaar. In de teelt is het een tulp die voldoende aanwas geeft, goed in de huid zit en supergezonde bollen produceert. Al met al een aanwinst die zich laat telen als een Purple Prince en die gezien mag worden als een welkome versterking op het juiste moment ter aanvulling van het rode assortiment voor de vroegbroei. Zal komend jaar voor het eerst geveild worden. Voor meer informatie kan men zich wenden tot Dick de Mooy van CNB.

Podiumcultivars week 7 Dalyda, 15-J-96-1, Scarlet Verona, Lornah, Navona,Verona Sunrise, Aphrodite, Prinses Catharina Amalia, Toproy, Crispy Mary, Dutch Mountains, Voice Of Holland, Astronaut André Kuipers, BR-90-129, Kay, Greetje Smit, Pim Fortuyn, Rodeo Drive, 25-P4-001, Ice Lolly, Jimmy, Snowy Mountain, White Desire, Saami, Alise, Ice Cap.

APHRODITE Ook deze aanwinst is een mutant uit Orange Cassini die in navolging van Prinses Catharina-Amalia gevonden werd door Mts. Laan-Blauw uit Marknesse en geteeld wordt door kwekersvereniging Bulb Select uit Lisse (CNB). Is een tulp met een mooie fluoriserende roze kleur in combinatie met een witte bladrand. Wordt al volop gebroeid en ook de export werkt er in ruime mate mee. Weet dit seizoen op de bloemenveiling tot nu toe goede prijzen te behalen, dat wil zeggen een gemiddelde van 17 à 18 cent.

12-op tot € 45,-- voor zift 11-12 en € 40,-- voor zift 10.5-11. Al met al een aanwinst die voor alle markten geschikt is en met name voor het supermarktsegment. Meer informatie is verkrijgbaar bij kwekersvereniging Bulb Select via Adri van Dun van CNB.

GREETJE SMIT

verwerking. Meer marktinformatie over deze tulp is te krijgen bij Rob Paarlberg van CNB.

YELLOWSTONE Is voortgekomen uit een kruising van Monte Carlo x Brigitta die exclusief geteeld en op de markt geïntroduceerd wordt door A.C.M. Smit uit ’t Zand. Staat in de teelt te boek als een goe-

Een oranjegekleurde triumphtulp die voortgekomen is uit een kruising van Yokohama x Ballerina en die exclusief geteeld wordt door C.G. van den Berg & Zn uit Anna Paulowna. Is met een tussentemperatuur van twee weken 17°C en zestien weken kou bij 9°C geschikt voor de broeierij vanaf februari en te gebruiken bij zowel de water- als de potgrondbroei. Komt in de kas met een slanke poot, mooi opstaand blad en een semi-leliebloemige bloemvorm. Laat zich gemakkelijk oogsten, heeft een goede knoppresentatie en laat ook een mooie presentatie in het vloeitje zien. Is volgens insiders zeer lang houdbaar op de vaas. In de teelt staat deze zaailing te boek als een goede groeier die goed in de huid zit, mooie harde bollen maakt, niet zuurt, maar wel bollen produceert die wat later afrijpen. Al met al een aanwinst voor de middenbroei die zijn plekje ongetwijfeld zal weten te vinden, met name ook vanwege zijn veelbelovende knoppresentatie en uitstekende de groeier met een goede plantgoedaanwas die mooie bollen maakt, goed in de huid zit en tot op heden niet zuurgevoelig is gebleken. Wordt alleen op het zand geteeld en kan vroeg gerooid worden. De gehele stock omvat zo’n 150 RR en is voor € 20.000,-- te koop, inclusief licenties. Komt in de kas met een lange, slanke poot, goed opstaand blad en een mooie, intens gele bloem die bovendien goed dubbel is. Is geschikt voor de broei vanaf half januari tot het einde van het broeiseizoen. Wordt nog niet geveild en zit in het testprogramma van Proeftuin Zwaagdijk om zijn eigenschappen voor de praktijkbroei vast te stellen. Een aanwinst dus waarvan de marktwaarde nog niet helemaal vaststaat, maar dat neemt niet weg, dat we hier volgens insiders te maken hebben met een tulp met marktpotentie, aangezien er momenteel niet zoveel dubbel geel voorhanden is en er verder weinig mogelijkheden zijn ter vervanging van het bestaande assortiment. Meer informatie is beschikbaar bij Onno Immink van CNB.

Staat te boek als een allround broeitulp voor de periode januari tot en met maart. Komt in de kas met een lange poot, mooi opstaand blad en toont door z’n opvallend gekleurde bloem in combinatie met het witte bladrandje bijzonder mooi in het vloeitje. Vergt plm. 15 weken kou en geldt met 23 kasdagen als een vlotte broeier, die zich bovendien gemakkelijk laat verwerken op de boslijn. Volgens insiders is het in de teelt een probleemloze groeier die goed in de huid zit en als een goede bollenmaker te boek staat. Laat een normale plantgoedaanwas zien, is licht zuurgevoelig en wordt op de zavel en kleigronden in de Noordoostpolder geteeld. De bolprijzen voor oogst 2014 variëren van € 52,50 voor zift

Inzenders week 8 Tomorrow’s Tulips

Unique de France

A.C.M. Smit Bloembollen

Vampire, Michael, Playgirl, Rodeo Drive, Yellowstone

Pater Bloembollen

White Desire

C.G. van den Berg & Zn

Greetje Smit

Tomorrow’s Tulips

Pink Prince

Wireco

TS-47-9 21 februari 2014VISIE 3535

Inbrengveiling 25 en 26 maart 2014 Inbreng en kijkadres CNB Koel- en preparatiebedrijf Veilingweg 1, Bovenkarspel Aanvang veiling dinsdag 25 maart 2014, 8.00 uur Sluiting veiling woensdag 26 maart 2014, 20.00 uur. Aansluitend veilingcombinatiekavels 21.00 - 21.15 uur Inbrengdagen maandag 3 maart t/m donderdag 6 maart van 8.00-17.00 uur vrijdag 7 maart van 8.00-15.00 uur Aanmelden per e-mail via [email protected] (provisie 2,5%) Alleen deugdelijke machines en materialen (geen klein materiaal) Bezichtiging maandag 24 maart dinsdag 25 maart

8.00-17.00 uur 8.00-17.00 uur

Kijkadres Veilingweg 1, Bovenkarspel Veiladres www.cnb.nl Afhaaldatum woensdag 2 en donderdag 3 april 2014 van 8.00 - 17.00 uur Betaling 1 mei 2014 voor actieve CNB-relaties Niet relaties: contant voor afhalen

CNB Webveilingen Veilingmeester Jan Meijer t[email protected] t06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier t[email protected] t06 53 70 06 30 Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

CNB PRODUCT & SHOW

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB Een rubriek die gelieerd is aan de website www.cnbproduct-show.nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. Ook BloembollenVisie participeert middels een pagina in het blad in deze communicatievorm. Tekstbewerking: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

IRIS HALKIS®

Reticulata. Voor meer informatie of verkoop kan men contact opnemen met CNB vertegenwoordiger Hein Lommerse via h.lommerse@ cnb.nl of via [email protected].

HYACINT FAIRY WHITE® Sjaak Pennings uit Noordwijkerhout presenteerde in diezelfde week twee mooie potten met de hyacint Fairy White in de showruimte van CNB. Fairy White is een helderwit gekleurde pothyacint met een opvallend korte en stevige steel. Naar verluidt is deze aanwinst bovendien goed houdbaar en daardoor bruikbaar voor langere transporten. Ook kent deze cultivar door deze eigenschap een langere verkooppe-

riode. Het areaal van Fairy White is de afgelopen twee jaar iets uitgebreid. Dit was noodzakelijk om aan de groeiende vraag naar deze cultivar te kunnen voldoen. Voor meer informatie of verkoop kan contact worden opgenomen met één van de leden van het CNB-hyacintenteam via [email protected]

TULP DUTCH DESIGN® In week 8 maakte de schitterend ogende tulp Dutch Design zijn opwachting in de showruimte van CNB. Dutch Design is een nog vrij nieuwe, maar volgens insiders veelbelovende tulp. De aanwinst laat een mooie rode kleur zien met een afgetekende, duidelijke witte rand. Inmiddels zijn de eerste kleine aantallen succesvol getest in de markt. Voor meer informatie of bloembollenverkoop kan contact worden opgenomen met de eigen CNB- vertegenwoordiger of via info@ cnbproduct-show.nl.

Iris Halkis In week 7 presenteerde kwekerij De Schüllhorn, een in het duurzaam telen van bijzondere (verwilderings)bloembollen- en knollen gespecialiseerd familiebedrijf uit Anna Paulowna de mooie, vroegbloeiende iris Halkis in de showruimte van CNB. Halkis die qua hoogte varieert van 10 tot 15 cm onderscheidt zich van zijn soortgenoten door de verschillende kleuren blauw die in de bloem vertegenwoordigd zijn en dat maakt deze iris heel bijzonder. Kwekerij de Schüllhorn heeft het kwekersrecht in Nederland voor deze aanwinst uit de groep

Tulp Dutch Design

CNB PRODUCT & SHOW

Hyacint Fairy White

Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen, direct toegankelijke webpagina (www.cnbproduct-show.nl). Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount. Twitter: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected]. 21 februari 2014VISIE 37

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Richard Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431216 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-413842 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0252-431164 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-22999229 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper dahlia’s, calla’s West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Salesmanager Kwekersverenigingen Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431129 0252-431123

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Salesmanager Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431224

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL AANBOD BEUSICHEM BETUWEtIBMJDIUFLMFJHSPOE VJUFSXBBSEFO

EJWFSTFUFFMUFO WBOBG IFEFOUPUJOPWFSMFH CRUQUIUS/ZWAANSHOEKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO PWFSMFH HAARLEMMERMEERtIB[BOEHSPOE DBMMBT EBIMJBT WBTUFQMBOUFO WBOBGNBBSU UPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EBIMJBT WBOBGIFEFOUPUOPWJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO EJSFDUCFTDIJLCBBS LIMMENt IB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO EJSFDUCFTDIJLCBBSUPUJOPWFSMFH LISSEt IB[XBSUFHSPOE WBTUFQMBOUFO QJPFOFO WBOBGIFEFO WPPSNFFSEFSFKBSFO VOGELENZANGtIB[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGOBKBBSWPPSNFFSEFSFKBSFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE ;BOUFEFTDIJBTPGEBIMJBT UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtN2[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH DE ZILKtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE XPSUFMFO WFST HFFOBGEFLQFFO UFFMUTFJ[PFO NFEJPPLUPCFS NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE HMBEJPMFO ;BOUFEFTDIJBT [PNFSCMPFNFO WBOBGIFEFOUNOPWFNCFS NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS NOORDWIJKERHOUTtDBN2[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO PWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH 40 VISIE21 februari 2014

NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EBIMJBTPGCMPFNFO IFEFOUPUJOPWFSMFH REESERVEEN/HARDENBERGtIBBLLFSCPVXMBOEHSBTMBOE UVMQFOUFFMU WBOBGIFU OBKBBSCFTDIJLCBBS VIJFHUIZENtIB[BOEHSPOE EBIMJBTPG BOEFSF[PNFSUFFMU IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUT/LISSEt IB[BOEHSPOE TOJKCMPFNFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUT/RIJNSBURGtSS[BOEHSPOE XPSUFMFO UVMQFO HFFOIZBDJOUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTFUFFMUFO QFSJPEFKBBS

IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE UVMQFOEBIMJBT IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE WBTUFQMBOUFO CMPFNFO IFEFOWPPSNFFSEFSFKBSFO KASRUIMTE LISSEtN¤LBTSVJNUF BGEFMJOHFO EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFO LISSEtN¤CSPFJSVJNUF CPMCMPFNFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS LISSEtN¤LBTSVJNUF WPMMFHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUEFDFNCFS LISSEtN¤LBTSVJNUFNFUTDIVVS EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS WERVERSHOOFtN¤CSPFJSVJNUFNFU TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK WBOBGEJSFDUUPUJO PWFSMFH ZWAAGDIJKtN¤CSPFJSVJNUFNFU TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK WBOBGJOPWFSMFH CELRUIMTE LISSEtN2LPFMDFM¡$ WPPSEJWFSTFQSPEVDUFO WBOBGIFEFOUPUEFDFNCFS HILLEGOMtN2LPFMWSJFTDFMMFO

EJWFSTFQSPEVDUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtDFMMFOWPPSMFMJFLJTUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtDFMMFOWPPSMFMJFLJTUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtN2LPFMWSJFTDFM UPU¡$ EJWFSTFQSPEVDUFO WBOBGIFEFO CFTDIJLCBBS BEDRIJVEN LISSEtN2LBOUPPS LFVLFOFOUPJMFUFO PQTMBHSVJNUFPQEFCFHBOFHSPOE WBOBG IFEFO

LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FOLFMFDFMMFO LBT SPMLBTTFOFOMBOE PPLJOHFEFFMUFO UFIVVS JOPWFSMFH LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FWFOUVFFM NFUDFMSVJNUF WBOBGJOPWFSMFH VOORHOUTtN2TDIVVSSVJNUF EJWFSTF WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH VRAAG MEDEMBLIKLNtIB[BWFM[BOELMFJHSPOE LPPM DBNBBSUUNFJOEOPWFNCFS BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE XPSUF MFO WBOBGNFJUPUEFDFNCFS FWUBGEFL BOLLENSTREEK FOPG NOORD-HOLLAND IB[BOEHSPOE XPSUFMFO EFFMWSPFH EFFM WPPSBGEFL BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE ;BOUF EFTDIJB UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtUPUIB[BOEHSPOE IZBDJOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEK tDBIB[BOEHSPOE QJPF OFO WBOBGJOPWFSMFH HEM, VENHUIZEN FPt IBLMFJHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO HILLEGOM FPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO JULIANADORPtIB[BOEHSPOE BBSE BQQFMFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE BBSEBQQFMFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE BBSEBQQFMFO UFFMUTFJ[PFO URSEMFPtIB[XBSUFHSPOEPGMJDIUF [BWFM QJPFOFO WBOBGIFEFOWPPSNFFSEF SFKBSFO VOORHOUTFPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO VENHUIZENFPtIBLMFJHSPOE CMPFNLPPM UFFMUTFJ[PFO VRAAG KASRUIMTE NOORDWIJKERHOUT FPtN¤LBTSVJNUF POWFSXBSNE

TJFSUFFMUWFSEFMJOH NBYJNBBMKBBS NOORDWIJKERHOUT FPtN¤LBTSVJNUF POWFSXBSNE

QMBOUFOPQLXFFL WBOBGKBOVBSJWPPSNFFSEFSFKBSFO RIJNSBURG FPtN¤SPMLBT SS PQFOHSPOE EJWFSTF NFFSEFSFKBSFO RIJNSBURG/BOLLENSTREEKt N2LBTSVJNUF POWFSXBSNE TJFSHSBT BQSJM UNPLUPCFS WEILAND WESTELIJK ZUID HOLLANDtIBXFJMBOE WFFUFFMU FFOPGNFFSEFSFKBSFO

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

BAS SCHOLTEN

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

VOOR ALLE

HYACINTEN

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Dicentra spectabilis 2-3 neus Dicentra spectabilis 3-5 neus Dicentra spectabilis 4-op neus Dicentra Valentine® 1-2, 2-3, 4-op Eremurus Charleston 1e Lysimachia 2 jr. hoek Ophiopogon Niger 1e of P-9 Ophiopogon Minor 1e of P-9 op aanvraag Paeonia roze, rood, wit 1-2, 2-3, 3-5, plg 4.000 Paeonia Boule de Neige 2-3, 3-5 neus 8.000 Paeonia Coral Charm 1-2, 2-3, 3-5 neus 1.000 Paeonia Diana Parks 2-3, 3-5 neus 6.400 Paeonia Edulis Superba 2-3 neus 600 Paeonia Elza Lundy 2-3, 3-5 neus 750 Paeonia Many Happens Return 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Monsieur Jules Elie 2-3, 3-5 neus 900 Paeonia Old Faithfull 3-5 neus 5.000 Paeonia Red Charm 3-5 neus 2.500 Paeonia Sarah Bernhard 1-2, 2-3, 3-5 2.000 Paeonia The Fawn 3-5 neus 1.500 Paeonia Wladislawa 2-3, 3-5 neus Phlox Rembrandt 2 jr. ongedeeld Phlox Bright Eyes 2 jr. ongedeeld Solidago Strahlenkrone 2 jr. ongedeeld AANBOD 2014 VPL  SNIJSOORTEN

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 MAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN

Aster Ann Leys® New Agapanthus Duivenbrugge White Astilbe op soort en kleur Astrantia op soort en kleur Dicentra spectabilis Alba Dicentra spectabilis Dicentra Valentine® Dicentra Luxeriant

Vraag en aanbod VRAAG SNIJBLOEMEN, OOGST 2014

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld Paeonia kleur/soorten, oude snijhoeken/ongedeeld Paeonia diverse soorten 1-2, 2-3, 3-5 neuzen AANBOD 2013

Agapanthus Intermedia 1-2, ongedeeld Agapanthus Dr. Brouwer 1-2, ongedeeld Agapanthus wit en blauw 1-2, ongedeeld Alchemilla mollis 1e Alchemilla robustica 1e Aster Ann Leys® New stek 1e grootte op aanvraag Astilbe op soort 1-2, 2-3, 4-op Astilbe op kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road ® 2e Astrantia Abbey Road ® 1e Chelone Oblique 3 jarige hoek Dicentra spec. Alba 1-2, 2-3, 3-5 en 4-op Dicentra Luxeriant 2-3 Dicentra Luxeriant 4-op Dicentra spectabilis 1-2 neus

Gentiana Marsha® Gentiana Boezem 44® New Gentiana Purple Sensation® Gentiana Diva® New Paeonia op soort en kleur

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 RICHARD WALKIER T: 0252431216 T: 0622999229 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Alamo All Seasons American Dawn American Pie® Arabian Mystery Arianne Arthur Hambley Big Brother Bishop of Llandaff Bora Bora Brigitta Allida Caballero California Sunset Chocolate and Candy Colorfull Investment David Howard Dutch Explosion® Edge of Joy Elise Forever Embrace Emory Paul Fairway Spur Firepot G F Hemerick Garden Wonder Glamour Girl Happy Days®div. soorten Hawaii NL Imperial Palace Jewel® diverse soorten Jowey Mirella Jowey Winnie Kelvin Floodlight Kiev® Kordessa Lakeland Autumn Leila Savanna Rose Lilac Time Linda’s Chester Little Beeswings

Lovelife® Luka Johanna Maya Mediterrannee Mercator Mona Keijzer Monte Negro Motto Nenekazi Nick Sr. Northern Light Ocean Bird Orange Turmoil Paintball Park Princess Patriot Penhill Autumn Shades Philip Campos M Pink Magic ® Polar Ice Polka Purple Explosion Red Empire Soulmate Sunexplosion Terrone The Voice Thomas A Edison Touch of Autumn Tropical Dream Tu Tu Twyning’s Smartie Vassio Meggos Vulkan Watch Up Winesome Yellow Investment Yellow Sneezy Zirconia Zsarella

Diverse soorten beschikbaar van T’12 en T’13 weefselkweek, informeer naar de mogelijkheden 21 februari 2014VISIE 41

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN RENÉ KOORDES

T: 0252431303 T: 0252431390

M: 0612 296 820 M: 0620 611 028

RENÉ VAN MARREWIJK RICHARD WALKIER

T: 0252431304 T: 0252431216

Calla ‘Gran Paradiso’®

KLEUR:

Oranje

BLAD:

Spikkels

TOEPASSING:

Snij

VEREDELAAR:

Sande B.V.

OMSCHRIJVING:

Lange stelen met een grote kelk

AANBOD:

2 licenties + plantmateriaal

[email protected] 42 VISIE21 februari 2014

M: 0612 886 803 M: 0622 999 229

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN

T: 0651587419 T: 0620019369

Blumex

10.000 kg Carola 5.000 kg Denmark® 5.000 kg Jumbo Pink® 10.000 kg Pallada 10.000 kg Purple Prince 10.000 kg Strong Gold 10.000 kg Strong Love 10.000 kg Verandi

5-10

AANBOD 2014

1.000 kg 15.000 kg 15.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 500 kg 1.000 kg 400 kg 1.500 kg 4.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 2.500 kg 1.500 kg 2.500 kg 1.500 kg 1.500kg 5.000 kg 5.000 kg 5.000 kg 4.000 kg 2.000 kg 2.500 kg 4.000 kg 5.000 kg

Rodeo Drive® First Class Escape Royal Virgin® Candy Prince® Grand Perfection® Flash Point® Silver Dollar Lalibella Dynasty Milkshake® Time Out® Tresor® Adore® Antarctica® Bourbon Street® Bullit® Circuit® Expression® Strong Fire® Surrender® Timeless® Tom Pouce® Triple A® Up Date® White Master® Blue Diamond Melrose® Allicante® Aquilla®

PIET TAKKEN

ong 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-11 5-10 ong 5-11 ong ong ong ong 0-11 ong ong ong ong 0-12 ong ong 0-11 ong ong ong 5-10 5-10 4-11 5-11

10,00 1,60 1,75 1,50 1,50 1,25 4,00

5-11 5-11 5-11 5-11 5-11 5-11 5-11 5-12

3,00

9,00 3,50 4,00 18,00 5,00 9,00 6,00 7,50 7,50 3,00 3,00 5,00 5,00

2,00 2,00

Antarctica®

4.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 4.000 kg 3.000 kg 4.000 kg porties 4.000 kg 4.000 kg 4.000 kg 2.000 kg 15.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 15.000 kg 15.000 kg 7.000 kg

Belicia® Cartouche® Columbus® Crossfire® Doberman® Irene Parrot® Mascara® Morgana® Red Planet® Robinho® Smirnoff® Jan Seignette® Flaming Flag® Kung Fu Royal Virgin Tineke van der Meer Laura Fygi

ong 5-11 5-11 4-11 4-11 3-12

4,00 2,00 5,00 5,00 2,00 5,00

4-11 ong 4-11 3-12 5-10 5-11 5-10 5-10 5-10 5-10

3,00 4,00 2,50 7,00 1,25 1,75 1,50 1,50 1,50

Grand Perfection®

VRAAG CONTRACTTELERS

voor anemonen in Noordelijk Zandgebied

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg

T: 0653718254 T: 0653750126

VRAAG TULPEN 2014

AANBOD 2013

5.000 kg

LEO V.D. BERG ONNO IMMINK

Carola Denmark Pallada Pink Flag Strong Gold Strong Love® Verandi White Prince Yellow Flight® Yellow Flight®

0-11 0-11 0-11 5-11 0-11 0-12 0-11 0-11 0-11 5-11

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u op contract wil telen voor oogst 2014.

1,60 2,00 2,50

t0NHFWJOH+VMJBOBEPSQ

3,75

Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

1,80

t0QHPFE[BOEMBOE

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 21 februari 2014VISIE 43

VRAAG EN AANBOD

™

Heuchera ‘Silver Dollar’®

Cultivar US Group/Family Genus Trade name Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry sales Plant breeders’ rights Available

‘Silver Dollar’ hybride Heuchera Coral bells 15-20 cm 40-45 cm Silver foliage Pink Great silver foliage May-July No No Sun-Part shade Border/patio Zone 4-9 Yes No Yes PPAF EU PBR AF 2014

Cultivar NL Soort Geslacht Handelsnaam Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Standplaats duw Gebruikerswaarde Winterhard Spoelen Bladverliezend Droogverkoop Kwekersrecht

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong


[email protected]

‘Silver Dollar’ hybride Heuchera Purperklokje 15-20 cm 40-45 cm zilver blad roze mooi zilver blad mei-juni nee nee zon/halfschaborder/patio ja ja nee ja EU PBR AF

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Cantello®

Arcachon®

Heren kwekers, Laat uw aangekochte lelie schubbollen en/of lelieplantgoed, voor een officiële certificering, uitsluitend door de BKD op Armv en Slrsv toetsen INLICHTINGEN: Dirk Bloothoofd Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Siebren Mantel Dick de Mooy Erwin Vriend

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0252-431284 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431259 0252-431361 0252-431367

0223-769067

0223-769068

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB Henri Omta Piet Zoutenbier

0252-431274 0252-431345

071-4023313 0228-314981

071-4028342 0228-316869

06-53 293161 06-53 518289 06-51 209462 06-20669208 06-53 690252 06-51 587419 06-53 396784

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0224-291965 071-3611104

0252-431176 0252-431410

06-51 588053 06-20 397884

[email protected] [email protected]

0252-431254


plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

Benieuwd naar ons werk? Kijk op onze projecten! www.agrofocus.nl

ingenieurs voor groei

'ɏVɭKɪȴɰɗʤXʽʑɚʦɦ ʠURʏXFɢʑɚɀHɭʕʜȲɰɖ

Spanbroekerweg 144, 1715 GT Spanbroek - Tel.: (0226) 35 24 39 - [email protected]

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

%2521 9225%2//(10(7,1+28'ಹ 9 6WLPXOHHUWFDOFLXPRSQDPH 9 %HSHUNWEODXZJURHLHQNLHSHUV 9 ,Q]HWEDDUDOVERGHPHQEODGPHVWVWRI 9 =DFKWYRRUKHWJHZDV

kwaliteit beweegt ons!

PLANT IN BEELD

CNB NEW PLANTS ™

Penstemon ‘Pocahontas’ ® Met het New Plants-project beoogt CNB New Plants nieuwe cultivars van vaste planten en boomkwekerijproducten in de markt te zetten. Uit dit project worden regelmatig nieuwe introducties in BloembollenVisie tegen het licht gehouden. In dit nummer aandacht voor de Penstemon ‘Pocahontas’. Tekst: Henk de Jong/Wim Ciggaar Foto: Intrinsic Perennial Gardens

H

et geslacht Penstemon is een plant die door insiders een ‘native american’ plant genoemd wordt, oftewel van oorsprong uit de USA afkomstig is. Het is een vaste plant die niet alleen zeer goed hitte en droogte kan doorstaan, maar die ook over een aantal zeer veelzijdige kanten beschikt.

COMMERCIEEL INTERESSANT Hoewel Penstemon lange tijd de naam heeft gehad niet voor commerciële doeleinden geschikt te zijn, bleken steeds meer liefhebbers en veredelaars hun zinnen op de ontwikkeling van dit geslacht gezet te hebben met als uiteindelijk resultaat dat deze plant zich toch tot een voor commerciële doeleinden interessant product ontwikkeld heeft. De grootste verandering volgde medio 2006 met de introductie van de Penstemon `Red Riding Hood’ en na verloop van tijd de daaropvolgende rassen in de “Riding Hood”serie.

NIEUWE INTRODUCTIE Een nieuwe introductie van zeer recente datum die binnenkort in de markt gezet zal worden is de kwekersrechtelijk beschermde Penstemon digitalis `Pocahontas’. Deze mutant is afkomstig uit de veredelingskraam van Brent Horvath van Intrinsic Gardens (USA). Het betreft hier een verbeterde versie van Penstemon `Husker Red’ met als grootste verschil dat het blad van 48 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

Penstemon ‘Pocahontas’ Penstemon `Pocahontas’ veel donkerder is ten opzichte van Penstemon `Husker Red’. Bovendien houdt de bloem die lavendel/zachtroze van kleur is zich ook beter in de zon. Deze combinatie van een zachte pastelkleur en het

donkere blad maakt deze plant tot een ware blikvanger in de border met als bijkomend pluspunt dat er ook nog een bloemetje van gesneden kan worden!

EIGENSCHAPPEN De Penstemon `Pocahontas’ leent zich goed voor verschillende markten, dat wil zeggen zowel postorder als de visueel aantrekkelijke markt. De bloeitijd valt in de periode juni/ juli, de bloem wordt 60 à 80 cm hoog en de prachtige, vele lavendelkleurige bloemen steken fraai uit boven het donkere blad. De plant heeft vrijwel geen onderhoud nodig is en is op zijn mooist in de vroege en midden zomer. Geeft wel de voorkeur aan een plekje in de volle zon/half schaduw. Is zeer geschikt voor containerteelt, maar leent zich ook voor de border en patio. Voor meer inlichtingen kan men zich wenden tot Henk de Jong van CNB New Plants.

BLOEM IN BEELD

Lenteflora bezoek meer dan waard De Lenteflora in Lisse is inmiddels 81, maar straalt van jeugdig elan. Aan de huisbroei deden tachtig mensen mee, en de bijbehorende show telde dit jaar een flink aantal nieuwe inzenders, waaronder diverse jongeren. De show liet meer dan zevenhonderd verschillende cultivars en species zien. En allemaal onopgesmukt, zonder overplanten. Wie dit jaar niet is geweest, moet zeker volgend jaar naar Lisse komen. De Lenteflora leeft.

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie : René Faas

Elk jaar weer slaagt Gerrit Rutgrink er in om een uiteenlopende collectie snijtulpen uit het handelssortiment te broeien. Dit jaar lukte vrijwel alles, en had hij met de uit veredeling gewonnen parkiet ‘Yellow Sun’ de beste tulp van de show in huis

De nog jonge Maarten de Wit zette een sortiment hyacinten neer dat respect afdwong, en goed was voor de eerste prijs. ‘Johanna’, ‘Peter Stuyvesant’, ‘Atlantic’ en deze lichtblauwe ‘Carribean Dream’, het stond er allemaal goed bij

Aad de Groot was dit jaar weer terug met een heel mooi sortiment bijzondere bolgewassen, waaronder diverse soorten en selecties Corydalis. Blikvanger was ‘Purple Beauty’, een paarse selectie van C. decipiens

De inzending van Westerbeek Bulb Company dijt elk jaar uit. Dit jaar was hier een bijzonder en modern sortiment narcissen te zien, met onder meer de gele trompet ‘Sint Victor’


LAATSTE NIEUWS

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Foto: Marc Moussault

Rode rozen op Valentijnsdag

Megaklus timmerploeg Lentetuin BREEZAND - Op maandag 6 januari is de timmerploeg gestart met het timmerwerk voor de Lentetuin Breezand. Dit jaar zijn er weer een aantal grote bouwwerken die door de ploeg zelf gemaakt zijn. Volgens hoofd opbouw Arjan Berbee een megaklus, maar het zal zeker lukken om alles op tijd klaar te hebben. “Er zijn een aantal grote gebouwen, zoals het Opera House dat circa12,5 meter lang en 7 meter hoog wordt. Op de achtergrond komt de skyline van Sydney (wolkenkrabbers). Daarnaast is er de Ayers Rock, een berg in het woestijngebied van ongeveer 22 meter bij 4,5 meter hoog. Ook komen er nog enkele huisjes uit het Flying doctors dorpje, een jungleberg van ongeveer twintig meter breed met waterval of waterpoel. Dit laatste geeft een beetje het gebied weer zoals bekend uit de film ‘Crocodile Dundee’.” De Lentetuin Breezand vindt plaats van 27 februari tot en met 3 maart en heeft als thema ‘Lentetuin goes Down Under’.

Bollendelegatie bezoekt Jaco Geurts HOLLANDS KROON - Samen met drie vakgenoten heeft Elaine Vlaming-Kroon, lijsttrekker CDA voor de gemeenteraadsverkiezingen in Hollands Kroon, een bezoek gebracht aan het CDA-Tweede Kamerlid Jaco Geurts. “We hebben daar onder andere de moeilijkheden besproken die bloembollen ondervinden bij de export naar landen buiten Europa”, vertelt Vlaming, die ook als lijstduwer (plek 27) vermeld staat op de CDA-lijst voor de Europese verkiezingen van 22 mei. Ook de heretikettering van gewasbeschermingsmiddelen kwam ter sprake. “Dat belemmert soms de alom gewenste ‘good agricultural practices.’ Neem het onkruidbestrijdingsmiddel Goltix, in plaats van twee keer een grotere dosis spuiten, kan het vanuit het perspectief van die praktijk veel beter zijn meerdere keren een lagere dosis toe te passen.” Vlaming en de andere leden van de ‘bollendelegatie’ maakten verder duidelijk dat de actuele discussie rond het grondontsmettingsmiddel metam natrium in de lelieteelt verder reikt dan alleen dit gewas.

GreenTech organisatie voegt vierde hal toe AMSTERDAM - Met meer dan negentig procent van de huidige drie hallen gevuld, heeft organisator Amsterdam RAI besloten om GreenTech uit te breiden met een vierde hal om ruimte te kunnen bieden aan meer dan 250 exposanten. De extra hal is de ballroom van het Elicium, het jongste gebouw van Amsterdam RAI. De hal voegt 2000 m2 beursvloer toe en staat in directe verbinding met het Holland Complex waar de andere drie hallen van GreenTech zich bevinden. In het Elicium zal evenals in de andere hallen een themapaviljoen en landenpaviljoen komen. Daarnaast wordt hier een netwerkterras en opstapplaats voor andere tuinbouwevenementen in de regio georganiseerd. GreenTech vindt plaats op 10, 11 en 12 juni 2014 in Amsterdam RAI. 50 VISIE21 februari 2014

HONSELERSDIJK - Op Valentijnsdag kon iedereen in Parijs de liefde op een wel heel bijzondere manier verklaren. In de internationale stad van de liefde waren op drukbezochte en romantische plekken honderden emergency cases geplaatst. In deze welbekende rode kastjes zat een prachtige rode roos. Klaar voor gebruik. Deze romantische hulpverlening beperkte zich niet alleen tot Parijs, ook in Nederland werd op Valentijnsdag hulp geboden bij liefde op het eerste gezicht. Vanuit station Amsterdam Centraal werd de liefde met deze bijzondere emergency cases door het land verspreid. In tientallen treinen konden reizigers de dozen vinden en ‘in case of love’ de liefde direct met een roos bezegelen. Deze internationale promotieactiviteit viel binnen de reeks van activiteiten van Mooiwatbloemen.nl - het consumentenmerk van Bloemenbureau Holland - om bloemen op spraakmakende wijze op de agenda te houden van de consument. Ook rondom en op een dag als Valentijn, waarop diverse merken om haar aandacht strijden.

FloraHolland sluit roerige Valentijnsperiode goed af AALSMEER - FloraHolland heeft in de Valentijnsperiode, ondanks stakingsacties van de vakbonden, meer dan 250 miljoen euro omzet gerealiseerd. Dat is een groei van iets meer dan 3 procent vergeleken met vorig jaar. FloraHolland en haar medewerkers hebben er naar eigen zeggen alles aan gedaan om de bedrijfsprocessen op gang te houden voor kwekers en kopers. Inmiddels is met de vakbonden een ‘Valentijnsakkoord’ bereikt. Liefdesbloem nummer 1, de rode roos, vond gretig aftrek. Tientallen miljoenen rozen passeerden de bloemenveilingen. Daarnaast was er een ruim aanbod van kleurige tulpen, diverse soorten en kleurschakeringen chrysanten, bonte gerbera’s, geurige fresia’s en lelies, enzovoort. Het gunstige weer van de afgelopen weken zorgde ervoor dat de bloemenproductie voldoende toenam om de grote Valentijnsvraag op te kunnen vangen.

Nederlandse boomkwekers minder positief over toekomst ROGGEL - Na een stijging in 2012 zijn de uitbreidingsplannen van de Nederlandse boomkwekers vorig jaar afgenomen van 12,1 naar 8,4 procent. Het percentage boomkwekers dat plannen heeft om de bedrijfsactiviteiten te beëindigen, is toegenomen. 8,1 procent geeft aan te willen stoppen met het bedrijf tegen 5,9 procent in 2012. Dit blijkt uit de jaarlijkse BoomkwekerijScanner van AgriDirect Tijdens deze telefonische inventarisatie beantwoordden de Nederlandse boomkwekers vragen over onder andere hun toekomstintenties. Hiervoor werden in november en december 2013 circa 1.150 boomkwekers (vanaf twee hectare) telefonisch benaderd. In 2013 kan er, sinds 2008, het laagste percentage uitbreiders worden vastgesteld. In totaal wil 8,4 procent van de boomkwekers de bedrijfsactiviteiten uitbreiden. De boomkwekers in de categorie groter dan 12 ha hebben relatief gezien de meeste uitbreidingsplannen (tien procent). Het percentage beëindigingsplannen ligt onder deze categorie het laagst: 2,5 procent wil de bedrijfsactiviteiten beëindigen.

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

Meer en Duin 80, 2163 HC, Lisse Tel. 0252 420446 - [email protected]

Samen met CNB

organiseer ik moeiteloos een succesvolle veiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB Veilingteam is voldoende. CNB Veilingteam bereidt uw veiling zorgvuldig voor, promoot deze onder een breed koperspubliek en draagt zorg voor een levendige, succesvolle veiling en een adequate afhandeling. Of het nu om een materialenveiling gaat of om een groene veiling, het CNB Veilingteam zorgt ervoor!

CNB Veilingteam

: Materialen en groen : Inventarisatie : Samenstellen en verspreiden catalogus : Reclame & promotie : Organisatie veiling : Service & betalingszekerheid : Breed en divers netwerk van potentiële kopers Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer :[email protected] :06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier : [email protected] :06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

BRANCHENIEUWS

Communicatie rode draad De lelieteler heeft op dit moment genoeg ballen in de lucht te houden. PlAMV, ArMV, SLRSV, om maar een paar virussen te noemen, maar ook zijn manier van werken. Tijdens de gezamenlijke Leliedag van KAVB en ROL kregen de bijna tweehonderd aanwezigen over beide onderwerpen genoeg aangereikt.

Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

“H

oe meer inspanningen we plegen, hoe meer weerstand dat lijkt op te roepen.” Met die zin vatte voorzitter Hans van der Heijden van de stichting Regionaal Onderzoek Lelieteelt de maatschappelijke aandacht voor de lelieteelt kernachtig samen. Hij deed dat ten overstaan van bijna tweehonderd aanwezigen op de jaarlijkse Leliedag die KAVB en ROL samen organiseren. Communicatie over wat telers zoal op hun lelieveld doen was een van de twee hoofdonderwerpen. Na Zembla van januai 2011 volgde Zembla van

Wija Koers zette duidelijk uiteen hoe lelietelers via internet en social media de beeldvorming over hun sector kunnen beïnvloeden oktober 2013. Vooral na die tweede uitzending rezen er veel vragen over de lelieteelt, tot in de Tweede Kamer aan toe. Tot verbazing van Van der Heijden is de lelieteelt ook onderwerp voor een CITO-toets op het voortgezet onderwijs. “Als leerling kun je bijna niet meer positief over de lelieteelt denken als je deze toets hebt gemaakt.” De telers in Drenthe en Overijssel zijn niet bij de pakken gaan neerzitten, maar hebben het initiatief genomen om met elkaar te komen tot een gedragscode. “Waar het om gaat is dat we met zijn allen één taal spreken.”

De KAVB heeft de afgelopen maanden ook veel werk verzet op dit terrein. Directeur Prisca Kleijn maakte duidelijk dat de KAVB samen met LTO op dit terrein optrekt, en zo veel mogelijk partijen wil informeren over de feiten. Zo is een topambtenaar van het ministerie van Infratructuur & Milieu in Drenthe op werkbezoek geweest, en bijgepraat over wat de bloembollensector allemaal al doet op milieugebied. “Dat heeft er toe geleid dat staatssecretaris Mansveld ons onlangs complimenteerde met de gedragscode die in Noord-Nederland is opgesteld.” Wat voor de KAVB lastig blijft, is wat er op gemeentelijk niveau gebeurt. “Er zijn ruim vierhonderd gemeenten, en met enige regelmaat liggen daar bestemmingsplannen ter inzage. Mijn vraag aan u is om daar alert op te zijn. Het gaat ook om uw belang.” De KAVB wil met de overheid een zogenoemde green deal afsluiten. Onderdeel daarvan is de gedragscode, zoals die nu al in Noord-Nederland werkt. Maar er zijn ook plannen voor een duurzaamheidsprijs. En verder wil de KAVB heel graag toch een vorm van een milieurapportage in stand houden, ook nu het jaarlijks inzamelen door het PT is beëindigd. “Centraal bij alles staat de communicatie. Dat is een taak voor KAVB en LTO, maar ook voor u.”

BEÏNVLOEDEN KAN Met bijna tweehonderd gasten was de Leliedag van ROL en KAVB een groot succes 52 VISIE21 februari 2014

Hoe de gedragscode in Noord-Nederland is aangepakt, lichtte Wija Koers van Wija Internet-

op Leliedag KAVB/ROL marketing uit Hooghalen toe. Zij is goed thuis in beeldvorming via internet en social media. Haar ervaring is dat de opinie wel degelijk via internet en social media is te beïnvloeden, maar dat gaat niet vanzelf. “U kunt ervoor zorgen dat Google bij lelieteelt geen resultaten geeft die gaan over angst en onzekerheid, maar over de feiten. Dat geeft een veel genuanceerder beeld van de werkelijkheid. Maar dat moet u wel zelf gaan vertellen. En het goede nieuws is dat Bollenboos maar twee mensen zijn en u met veel meer bent.” Kern van haar aanpak, die ze inmiddels in drie sessies al heeft uitgelegd aan telers in Drenthe en Overijssel, is het nagaan wie de invloedrijke personen in de omgeving van de teler zijn. Dat kunnen medewerkers, familieleden, buren, of bijvoorbeeld raadsleden zijn. “Ga naast die mensen staan, maak duidelijk dat jij ze begrijpt, en dat je bereid bent om hun belangen te bereiken. En ga vooral na waar die mensen zich op het internet bevinden. Dit betekent communiceren en netwerken. Vertel het verhaal op verschillende manieren, maar wel telkens met dezelfde inhoud.” Een steekhoudend argument noemde Koers het belang van de aanwezigheid van bedrijven op het platteland. “Als daar bedrijven leeg komen te staan, dan treedt er verpaupering op, en komen uiteindelijk de kosten daarvan voor rekening van de burger.”

‘Bollenboos is maar met twee man. U bent met veel meer, en u kunt dus ook veel meer’ Tenslotte hield ze de aanwezigen voor dat ondernemerschap per definitie gepaard gaat met weerstand. “De vraag is alleen hoe u als ondernemer daarmee wilt omgaan. Lijdzaam over u heen laten komen of zelf aan de slag gaan. Ik zou zeggen: laat u stem horen.”

Maarten de Kock van de BKD gaf uitleg over het interpreteren van toetsuitslagen procent later geen weer geen nul te zijn. Voor veel ondernemers is dat heel frustrerend.

Maarten de Kock liet zien dat de betrouwbaarheid van de uitslag van een toets vooral afhangt van de grootte van de steekproef. Bij 120 bollen is de betrouwbaarheid minder groot dan bij 750 bollen. En zelfs bij een monster van drieduizend bollen is er nog sprake van een mate van onnauwkeurigheid. Voor diverse aanwezigen was dat reden om aan de BKD te vragen om bij de toetsuitslag beter te communiceren over de interpretatie van de uitslag. Ook Meeuwes Brouwer, bij het ministerie van EZ verantwoordelijk voor het overleg met landen buiten de Europese Unie over eisen op het gebied van ziekten en afwijking, kreeg vragen over de communicatie. Veel vragen gingen over de manier waarop eisen van derde landen door Nederland worden geaccepteerd. Volgens Brouwer heeft zijn afdeling hierover regelmatig overleg met vertegenwoordigers van handelsorganisaties. “De KAVB zit hierbij dus niet aan tafel?”, zo vroeg een van de aanwezigen. Dat blijkt inderdaad zo te zijn. Aan Brouwer het verzoek om daar nog eens goed naar te kijken. Hij zegde tevens toe open te staan voor discussies over bijvoorbeeld de nulnorm van stengelaaltje en de eisen die gelden op het gebied van aardappelmoeheid.

Intentieverklaring Lelie 2.0 Naast communicatie stond er nog een ander belangrijk discussiepunt op de agenda. Als uitvloeisel van de Regiegroep Lelie is Lelie 2.0. bedacht. Het betreft hier een partijgebonden manier van werken en keuren, die erop is gericht om schoon te starten en een schoon eindproduct af te leveren. Door al vroeg in de teelt te starten met toetsen op diverse virussen is de kans groot dat de export ook gezonde partijen kan verzenden. Deelname aan Lelie 2.0 is vrijwillig en kan in principe per partij. Om toe te zien op een goed verloop van Lelie 2.0 zal een gebruikersgroep worden opgericht, die onder voorzitterschap komt van Pieter Oosterveld, die ook voorzitter was van de Regiegroep Lelie. BKD-directeur Vincent Cornelissen maakte duidelijk dat nu al dertig procent van alle schubmateriaal en zeventig procent van alle teeltmateriaal aan de eisen van Lelie 2.0 voldoet. Voorzitter Kees Burger van de KAVB-productgroep Lelie tekende als eerste de intentieverklaring om aan Lelie 2.0 mee te doen.

MEEPRATEN De Leliedag kende ook dit jaar vier workshops, waarbij er in twee gevallen ook nadrukkelijk over communicatie werd gesproken. Niet vanuit de teler richting de maatschappij, maar vanuit diverse instanties richting de teler. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Bloembollenkeuringsdienst. In de workshop die Peter Knippels en Maarten de Kock gaven, stond vooral de uitslag van toetsen centraal. Met strenge eisen van bijvoorbeeld China op het gebied van diverse virussen, maakt het nogal uit of er niets of bijna niets wordt aangetroffen. En soms blijkt nul

Kees Burger tekent als eerste de intentieverklaring voor deelname aan Lelie 2.0 21 februari 2014VISIE 53

BRANCHENIEUWS

‘Huisvesting is verantwoording werkgever’ De huisvesting van tijdelijke arbeidsmigranten is de laatste jaren flink verbeterd. De 63-jarige Peter Raven, actief voor LTO Glaskracht, KAVB en enkele gemeentelijke instanties, had nooit kunnen bedenken dat er zoveel zou veranderen toen hij in 2000 de verantwoording voor huisvesting bij werkgevers wilde onderbrengen. Bert Karel (47) van Karel Bolbloemen uit Bovenkarspel is blij met deze verandering en ook trotse bezitter van een appartementencomplex voor zijn werknemers. Tekst en fotografie: Lilian Braakman

D

e afgelopen jaren is er veel veranderd voor tijdelijke arbeidsmigranten in Nederland. De huisvesting is flink verbeterd nu de verantwoording voor de werknemers in handen van de werkgever ligt. Vooral in West-Friesland en met name de gemeente Stede Broec bestaat een goede verstandhouding tussen gemeente en werkgevers. Peter Raven: “Er zijn nu zes appartementencomplexen in Stede Broec en ook elders in West-Friesland zijn er enkele gerealiseerd of in voorbereiding”. Dit alles is begonnen in 2000 toen Peter Raven binnen LTO Provincie Noord Holland aangaf, dat er een beleid moest komen voor huisvesting van arbeidsmigranten. Dat resulteerde in

de oprichting van een provinciale werkgroep onder leiding van gedeputeerde H. Schipper. Raven: “In 2003 verscheen de eerste kadernota. Deze was echter niet juridisch getoetst en het duurde tot 2009 eer de definitieve kadernota verscheen. Op dit moment ligt de volgende nota klaar, maar dan niet alleen voor de regio midden en oostelijk West-Friesland, maar ook voor de Noordkop. Waarschijnlijk zal deze pas na de gemeenteraadsverkiezingen definitief worden goedgekeurd. De gemeente Stede Broec werkte vanaf het begin goed mee, bij de

meeste andere gemeenten lag dit iets genuanceerder. Een groot pluspunt is dat nu in ieder geval dezelfde nota gebruikt wordt en dat was ook mijn bedoeling.”

DERTIG “Er is geen bezwaar gemaakt op de komst van de zes appartementencomplexen die nu in de gemeente Stede Broec staan”, geeft Raven aan. Ook Bert Karel van Karel Bolbloemen uit Bovenkarspel heeft niets negatiefs ervaren. Karel: “We hebben een oude schuur gesloopt en op die plek het complex gebouwd in de stijl van de schuur. Raven heeft ons uitstekend geholpen bij de voorbereidingen, zodat we aan alle regels voldeden. In februari 2013 was het af. Er zijn vijftien kamers voor twee personen, want er mogen maximaal dertig medewerkers gehuisvest worden. Ze hebben allemaal een eigen douche, toilet, keuken, eettafel, internetaansluiting, bureau, televisie en bed. Daarvoor is een kamer beschikbaar van dertig vierkante meter.” Om er voor te zorgen dat alles netjes blijft, heeft Karel zijn export manager Martine Strijbis aangesteld om de kamers wekelijks te controleren. Strijbis: “De werknemers moeten hun verblijf wel netjes houden, zoals ze ook thuis zouden doen. Als het echt niet door de beugel kan zijn de regels hard, maar wel duidelijk. In dat geval moet de werknemer het huis verlaten en hoeft ook niet meer bij ons te werken.” In de afgelopen periode heeft Strijbis al twee werknemers naar huis gestuurd, omdat er kauwgom in de stopcontacten was geplakt.

FLEXIBEL

Peter Raven (links) en Bert Karel in een van de kamers 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

Het grootste voordeel van een woning voor werknemers op het eigen terrein, vindt Karel de flexibiliteit: “Als er nog iets moet gebeuren na werktijd, dan kun je even de hulp van een werknemer inschakelen. Ook als er bijvoorbeeld twee uur geen werk is, kunnen ze naar hun kamer gaan. Elke week heeft een werknemer twee dagen vrij op verschillende tijdstippen. Wordt iemand ziek, dan zou degene die vrij heeft nog kunnen invallen. Een uurtje langer door of eerder beginnen. Het gaat veel gemakkelijker. Daarnaast zorgt de huisvesting voor een betere binding met het bedrijf. In het complex hebben ze alles wat ze nodig hebben en die faciliteiten willen ze ook graag behouden. Wij zorgen goed voor onze werknemers, zodat zij gemotiveerd voor ons werken. Zoals het spreekwoord luidt: wie goed doet, goed ontmoet.”

Kwekersrechtonderzoek bolgewassen seizoen 2013/2014 Voor bolgewassen voert Naktuinbouw in Nederland het onderzoek voor kwekersrecht uit. In het seizoen 2013/2014 werden op 28 oktober 2013 onder natte omstandigheden 120 aanmeldingen voor kwekersrecht voor tulp opgeplant. Daarnaast werden een aanvraag voor hyacint, twee voor Muscari en negen voor iris geplant.

BESCHRIJVINGSBLAD

Tekst en fotografie: Naktuinbouw

Voor het technisch beschrijvingsblad wordt u doorverwezen naar de website van Naktuinbouw. Om nog beter de voor het onderzoek benodigde informatie te krijgen heeft Naktuinbouw nieuwe technische vragenlijsten voor de bolgewassen opgesteld. De vragenlijsten zijn nagenoeg identiek aan die van het CPVO en zijn zowel in het Nederlands als in het Engels beschikbaar. Zodra Naktuinbouw een aanmelding ontvangt, wordt deze in het computersysteem ingebracht. Via mijnNaktuinbouw kunt u met uw eigen login nagaan wat de status van uw aanmelding is. Mocht u daar hulp bij nodig hebben dan kunt u contact opnemen met de helpdesk. Voor technische vragen kunt u altijd mailen of bellen met Ruud Miedema.

R

uud Miedema, senior medewerker bolgewassen bij de afdeling Rassenonderzoek van Naktuinbouw: “Opvallend was dit seizoen dat de aanmeldingen gelijkmatiger binnenkwamen. Daardoor konden we op een efficiënte manier vergelijkende cultivars zoeken.” Ruud Miedema en zijn collega Katie Pont, samen verantwoordelijk voor het kwekersrechtonderzoek aan voorjaarsbloeiende bolgewassen bij Naktuinbouw, beginnen met het zoeken van vergelijkende cultivars vanuit hun eigen kennis en met behulp van de Naktuinbouw-database. Daarna vragen zij advies over vergelijkende cultivars aan de gewascommissie van de Raad voor plantenrassen. De vergelijkende cultivars werden bijtijds opgevraagd en de bollen konden daardoor voor zover nodig direct in de proef worden opgenomen. Hierdoor is een directe vergelijking van de rassen onder gelijke omstandigheden mogelijk. Het goede samenspel tussen informatie van de aanmelder, (ras) kennis bij de Naktuinbouw-medewerkers en het advies van de gewascommissie levert de beste waarborg voor zorgvuldige beslissingen over onderscheidbaarheid, uniformiteit en stabiliteit, de drie criteria voor het verkrijgen van kwekersrecht.

PROEFVELD Tijdens de bloei ontvangen de aanmelders van dit seizoen een uitnodiging voor bezichtiging op het proefveld. Ook de eigenaren van vergelijkende rassen ontvangen een uitnodiging. Als Naktuinbouw-medewerkers in nieuwe aanvragen problemen ondervinden in bijvoorbeeld de uniformiteit worden de aanmelders op de hoogte gesteld en wordt het probleem met hen besproken. Hierdoor hoeft niemand aan het eind van het seizoen onaangekondigd te worden geconfronteerd met een negatief eindrapport of een vervolgonderzoek.

EUROPESE AANMELDINGEN Dit jaar zijn er opvallend meer aanmeldingen

dertig aanmeldingen ontvangen. Aanmeldingen kunt u doen via de nieuwe website van de Raad voor plantenrassen. Het aanmeldingsformulier is aangepast, waarbij het van belang is dat u vooral ook opgeeft wie de veredelaar van de aanmelding is. De veredelaar is degene die de kruising heeft gemaakt of de mutant heeft gevonden en uitgeselecteerd. Deze informatie is van belang om ook weer de juiste vergelijkende rassen te kunnen vaststellen. De veredelaar wordt ook wel de kweker of de vinder genoemd.

CORRECTE LABELING

Ruud Miedema bij de opplant kwekersrecht van voorjaar 2013 voor Europees kwekersrecht. Van de circa 120 aanmeldingen voor tulp is ongeveer twintig procent voor Europees kwekersrecht. Een seizoen eerder was dat tien procent. Naktuinbouw ziet dat deze trend zich doorzet voor het seizoen 2014/2015.

AANVRAGEN De aanvraag voor kwekersrechtonderzoek komt binnen bij het Bureau van de Raad voor plantenrassen of het Europese bureau voor kwekersrecht (CPVO). Naktuinbouw voert het onderzoek uit, stelt het eindrapport op en rapporteert aan de Raad voor plantenrassen of het CPVO. Voor vergelijkingen ten behoeve van het kwekersrecht wordt onder meer gebruik gemaakt van de KAVB-collectie. Op deze manier is de benodigde rasinformatie al vroeg bekend.

SEIZOEN 2014/2015 Voor het seizoen 2014/2015 zijn er tot nu toe

Punt van aandacht voor de aanmelders is de labeling van de inzendingen. Als aanmelders alleen de voorlopige aanduidingen gebruiken met veel cijfers, is er een grote foutgevoeligheid. Daarom het verzoek om altijd het nummer van de Raad voor plantenrassen te gebruiken (Rvp-nummer). Dit nummer vindt u in de bevestigingsbrief van Naktuinbouw. Naast de inleverperiode staat hierin het Rvp-nummer. Voor tulp is dat een TLP-nummer en voor hyacint een HCN-nummer. Zo worden fouten voorkomen en is het planten doelmatiger.

TARIEVEN Per 1 mei 2014 wijzigen de tarieven voor gewassen met een levende referentiecollectie (de opplant van bestaande rassen, waaruit de levende vergelijkers voor een nieuwe aanmelding worden gezocht). Deze tariefsverhoging geldt ook voor tulp en is een gevolg van de tariefsverhoging van het CPVO.

VOOR MEER INFORMATIE: Naktuinbouw, Ruud Miedema, tel (071) 332 61 25, e-mail [email protected] Neem voor vragen over mijnNaktuinbouw contact op met de helpdesk: [email protected]. 21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

BLOEM IN BEELD

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie : René Faas

Volop nieuws op Vakdagen Creil De combinatie marktbroeishow en het presenteren van eigen sortiment slaat aan op de Vakdagen in Creil. Inzenders doen graag mee. Er is voldoende ruimte om nieuw sortiment te tonen, en dat gebeurde dan ook. Duurzaamheid was dit jaar het leidende thema, met originele vormen van hergebruik, zoals stukken kleding als decoratie voor wereldbollen. Met dank aan Geraldine Mulder en Yvon Faber en hun medewerkers.

Geen gemakkelijke tulp om in topkwaliteit te showen. En toch slaagde Mulder Tulips er in om juist met ‘Black Jack’ de Zilveren Tulp te winnen

Litjens Tulpen zette een aantal eigen zaailingen neer, waaronder de meerkleurige M1-1. Zijn ‘Titan’ werd derde bij de prijsvraag beste cultivar en ook zijn gehele stand was goed voor een derde plaats

Mooi sortiment bij Stengs & Leyten vof. De blikvanger was hier ‘Hot Summer’, een randtulp die er echt uitspringt


In de kleur roze was de dubbele ‘Lady Rosetta’ van Maatschap Slootman-Claassen opvallend. Een goed gevulde bloem en een intense kleur

Onder de nieuwe rode tulpen van de afgelopen tijd valt ‘Red Label’ van J. & P. Snoek & Zn. uit Ens op door de voldoende grote bloem en de goede verhoudingen. Snoek kreeg de Gouden Tulp

Heel veel nieuws bij Marax, afgewisseld met recent benaamde tulpen als ‘De Dijk’ en ‘Ice Rif’. Een van de opvallende zaailingen was 07-MA-1060 met een wijnrode kleur De beste stand was dit jaar voor gebroeders Boon uit Hem. Een modern en gevarieerd sortiment werd gepresenteerd, met als blikvangers de rode, geelgerande ‘Russia’ (beste tulp van de show), de rode ‘Hotspot’ en deze gele gefranjerde 92-3-2

Bij Jan Kaagman was een flink aantal zaailingen te zien, waarbij was vermeld welke kruisingsouders waren gebruikt. Onder de opvallende noviteiten was deze leliebloemige, die ‘Ballerina’ en ‘Kung Fu’ als ouders heeft. Dit was tevens de beste leliebloemige van de show

Knappe kunstgrepen op Driebanflora In groep 2 eindigde fa. Jn. Koster als hoogste. Te zien was een markant sortiment, met onder meer de dubbele ‘Worldbowl’, enkele ‘Mäskrove’ en de randtulp 94-84-104 (foto)

Niet eind januari, maar half februari werd dit jaar de Driebanflora gehouden. Zeker in dit trage broeiseizoen een uitkomst. De deelnemers haalden de nodige kunstgrepen uit en zorgden voor een kwalitatief sterke show.

De eerste prijs in groep 4 was dit jaar voor Arnold Boots. Hij liet twee bladrandmutanten uit ‘Holland Queen’ zien, waaronder eentje met bijna geheel geel blad. Indrukwekkend was ook de geeloranje ‘Alras’


Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! 3 x Compas afvoer/pel-leesband 80cm x 900cm frequentie geregelde snelheid. 2 x Compas band 20cm x 450cm in goede staat. 1 x Compas band 20cm x 490cm in goede staat. 1 x Compas afvoerband 30cm x 1100cm(kan korter) moet nieuwe band om 1 x Compas afvoerband 20cm x 1000cm in nette staat met stuursnaren. 1 x Compas afvoerband 60cm x 130cm op laag pootstel in knappe staat. 1 x Compas gebruikte pel/leesband breedte 120cm, lengte 650cm of korter met nieuwe frequentie regelaar, nieuwe motor en aandrijfrollen. ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw 9 stuks ABS dompelpompen van 60 tot 100m3 per uur Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø500mm in zeer goede staat met schakelkast Allround trommelspoeler 2500 x 1300mm opknapper Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Allround combi trommelspoelmachine met kluitenscheider, trommel 3750 x 1650 zo uit het werk of geheel gereviseerd. Allround bunker 5000 x 1500 band breedte geschikt voor kippers, ketting aan gedreven band met frequentie geregelde snelheid, opties oog, gegalvaniseerde uitvoering. Van Dijke zwenkband 90 x 3000mm in goede staat. Botman stenen/kluitenscheider type 600K rechts geheel gereviseerd. Botman trommel spoeler 1650 x 3750mm, moet nog geheel opgeknapt worden Botman kistenvuller geschikt voor 120 x120cm kisten en 120 x 150cm kisten, heen en weerband 300 x 60cm, nieuwe bovenbouw, cilinders en schakelaars, gestraald en gespoten, als nieuw Flygt dompelpomp 3085 70m3 per uur Palletstelling als nieuw 5,30mtr. Hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per vak scherp geprijsd bel voor meer info! Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Voor alle onderdelen, onderhoud en service van uw Botman machines en ook andere merken, o.a. Antha, Compas. s sFred Steenvoorden

Lentetuin 27 februari t/m 3 maart

U bent van harte uitgenodigd in onze stand!

Verbindt • Adviseert • Organiseert Telefoon (0252) 43 47 77 • www.hobaho.nl

www.gebrvdgeest.nl Selecteerwagen - Zeer geluidsarm - Goed stuurbereik en snelheidsregeling - Perfecte lig- of zitcomfort - Groot bedieningsgemak - Leverbaar met tracks - Leverbaar voor 1 of 2 bedden - Uitvoerbaar in 1,50 of 1,80 SMIT CONSTRUCTIE B.V., ALLES OP HET GEBIED VAN WATERAANVOERSYSTEMEN

Wilt u direct informatie? Bel Mark Smit 06-515 98 100 Kijk op onze site www.easycarrier.nl

Smit Constructie B.V. I Zandruiter 14 I 1731 LJ Winkel Tel. 0224-540 460 I Fax. 0224-541 125 I e-mail [email protected]

Veilige boldompeling voor brede en duurzame werking

De juiste chemie voor het hoogste rendement BASF Nederland B.V. Divisie Agro | Postbus 1019 | 6801 MC Arnhem T. (026) 371 72 71 | www.agro.basf.nl | Twitter: @BASFagronl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

BOOMKWEKERIJ

De iep heeft vanwege de iepziekte een imago van ziektegevoelige boom. Hierdoor is er de afgelopen decennia amper nieuwe aanplant geweest. Gelukkig zijn er weer ziekteresistente cultivars verkrijgbaar en is er weer hoop voor deze oerdegelijke boom. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

D

e iep behoort tot de Ulmaceae, ofwel de iepfamilie. Celtis en Zelkova zijn bekende familieleden en vertonen in hun boom- en bladvormen enige gelijkenis met Ulmus. Vrijwel alle iepen groeien van nature in de gematigde zones van het noordelijk halfrond. Van de circa 45 soorten is het merendeel inheems in China maar iepen komen ook voor in andere delen van Azië en in delen van Europa, Noord-Afrika en Noord-Amerika waar ze tot in Mexico te vinden zijn. Bijna alle iepen zijn bladverliezend (de Chinese iep U. parvifolia blijft in warme gebieden groen) en groeien uit tot forse boomvormen. Binnen het totale sortiment zijn er overigens ook verschillende dwergvormen waarvan U. minor ‘Jacqueline Hillier’ en U. parvifolia ‘Geisha’ voor Nederland tot de bekendste behoren. De wetenschappelijke naam Ulmus is de oude Latijnse plantennaam voor de iep. De herkomst van de Nederlandse naam iep is onbekend. De andere Nederlandse naam olm is een verbastering van de wetenschappelijke naam, iets wat ook geldt voor het Franse Orme, het Engelse Elm en het Duitse Ulme.

RIJKE HISTORIE De iep behoort tot de sterkste bomen voor zowel stedelijk, landschappelijk als kustgebied en kent daarom een rijke historie. De Grieken exporteerden rond 600 v. Chr. al iepen richting Frankrijk en er is bekend dat iepen wel 500 jaar oud kunnen worden. In Amsterdam behoort de iep tot de meest aangeplante bomen en er werd aangenomen dat de in 2012 gesneuvelde Hollandse iep – U. x hollandica ‘Vegeta’ – in Utrecht, zeer waarschijnlijk aangeplant in 1790, tot de oudste Hollandse iepen van Nederland behoorde. Overigens kwamen iepen vroeger nog gewoon in de Nederlandse bossen voor. Toen men de vruchtbare grond waar iepen van houden ging gebruiken als landbouwgrond, verdwenen de bossen langzaam uit het Hollandse 60 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

Ulmus ‘Columella’

Er is weer toekomst voor Ulmus landschap. Het hout van de bomen was geliefd bij de wagenmakers en ook de wagons van de Nederlandse Spoorwegen werden vroeger afgetimmerd met iepenhout. Desastreus voor de iepen was de komst van de iepenziekte. Begin vorige eeuw verdween hierdoor een groot deel van het totale iepenareaal. De iepenspintkever is verantwoordelijk voor de verspreiding van de ziekte; de kever ‘verhuist’ schimmels van de ene naar de andere boom en die schimmels verstoppen de houtvaten. Eerst sterft dan slechts een enkele tak maar uiteindelijk volgt de gehele boom. Iepen zijn meestal grote tot middelgrote bomen met een vaasvormige kroon. Beste kenmerk van de iep is het asymmetrische blad; de bladvoet loopt aan één kant van het blad langs de bladsteel verder door. Eerlijk gezegd is dit niet bij alle soorten en cultivars even duidelijk waarneembaar. Nog voor de bladontplooiing bloeit de iep. Na de onopvallende groene tot rode bloei ontwikkelen zich groene vleugels rond de zaden. Deze zogenaamde samara’s zitten tezamen in grote trossen bijeen.

ONDERZOEKEN De laatste jaren is er flink onderzoek gedaan naar ziekteresistentie cultivars en inmiddels zijn

er daarvan al enkele verkrijgbaar. Veel resistente iepen staan genetisch dicht bij de inheemse iepen. Voorbeelden zijn U. ‘Clusius’, U. ‘Lobel’ en U. ‘Plantijn’ die voor een groot deel de eigenschappen hebben van inheemse soorten maar voor circa een kwart Aziatisch ‘bloed’ hebben. De drie hybriden hebben zich inmiddels zowel in stedelijk gebied als in landschappelijke settings bewezen. U. ‘Clusius’ is in 1960 gevonden bij landgoed De Dorschkamp in Wageningen – tegenwoordig deel van Alterra – en heeft een sterk opgaande groei met uiteindelijk een ovale kroon. U. ‘Lobel’ komt van dezelfde locatie en is gevonden in 1973. De uit de Himalaya stammende U. wallichiana is een van de ouders. De kroonvorm is breed piramidaal. U. ‘Plantijn’ heeft dezelfde herkomstplaats en is eveneens in 1973 gevonden. Bij deze boom, met een breed ovale tot waaiervormige kroon, kan een aantal twijgen uiteindelijk sierlijk gaan hangen. Meer recent zijn iepenintroducties uit de VS, Canada en Italië, voorlopig nog slechts in kleine aantallen beschikbaar. Samen met de Gemeente Amsterdam en PPO is Alterra sinds 2007 weer bezig met het toetsen van een aantal veelbelovende selecties uit oudere veredelingsprogramma’s.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

IN WAT VOOR OMGEVING BEN JE OPGEGROEID? “Ik ben opgegroeid in een hechte, gezellige familie. Er was op de boerderij altijd reuring. In de zomer kwam er altijd veel jeugd bij ons werken. Daarom vond ik en vind ik nog steeds de tulpenrooitijd een leuke, gezellige en drukke tijd.”

2

HOE ONTMOETTE JE JE PARTNER? “Mijn zus studeerde in Wageningen en had daar een Brabantse vriendin, Liesbeth. Met kerst kwam ze een keertje met ons mee naar het toenmalige Weevershallenfeest in Marknesse. Daar sloeg de vonk over. Ondanks de grote afstand heeft de liefde stand gehouden. Ze wilde nooit een boer trouwen, maar dat is mislukt.”

3

Rob Balk Rob Balk (42) volgde de lerarenopleiding aan het STOAS, maar ging daarna toch in het familiebedrijf aan de slag. Eerst samen met zijn ouders, tegenwoordig met zijn vrouw Liesbeth. Mts. Balk Bloembollen in Ens teelt zo’n veertig hectare tulpen en twintig hectare gladiolen.

BEN JE GELUKKIG MET JE WERK? “ Tuurlijk heb je wel eens van die dagen dat het niet mee zit. Maar, in dit vak zit zoveel uitdaging. Daar haal ik het plezier uit.”

4

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “Met vrienden doe ik aan mountainbiken en off-road motorrijden. Hiernaast zwem ik ook regelmatig. Je bent er lekker even tussenuit en je kunt je hoofd even helemaal op iets anders richten. Tegelijkertijd kom je erachter dat je ook geblesseerd kunt raken. Dit kun je als ondernemer eigenlijk niet hebben. Terwijl je juist de ontspanning wel nodig hebt.”

5

WELKE TOEKOMSTVER WACHTING HEB JE VOOR JE BEDRIJF? “We willen groeien in areaal binnen de mogelijkheden van ons bedrijf. Kwaliteit blijft voorop staan. We zijn lid van Tuliko en sinds vorig jaar van kwekersvereniging NOP binnen Remarkable. We zien veel toekomstperspectief in de nieuwe soorten die hier aankomen. Als ondernemer moet je regelmatig even kijken waar je staat en nadenken over je stappen in de toekomst.”

6

WAT VIND JE VAN DE INNO VATIEKRACHT VAN DE SEC TOR? “Ik denk dat de innovatiekracht in

het bloembollenvak altijd heel goed is geweest, maar we moeten nog een hele slag doormaken. In de toekomst zullen onder meer de milieueisen steeds groter worden. Op zich is dit heel belangrijk maar het is wel eens frustrerend dat er veel verschillen zijn tussen de landen in Europa. En binnen Nederland zijn de eisen voor gewasbeschermingsmiddelen voor bollen soms strenger dan voor eetbare producten.”

7

HOE CREËER JE MARKT VOOR DE GLADIOOL? “De markt voor gladiolen krimpt al een aantal jaren. Het product is zo mooi en heeft een krachtige betekenis van ‘winnaarsmentaliteit’. Maar hoe krijg je dit gepromoot? Het is ook een traditionele markt waarbij de nieuwe soorten slecht geaccepteerd worden. Hierin hebben tulpen en lelies een voorsprong.”

8

HOE STA JE TEGENOVER DE POLITIEK? “Eigenlijk vind ik politiek niet zo interessant. We hebben politici nodig om het land te runnen. Voor de toekomst van Nederland vind ik het belangrijk dat er een goed economisch klimaat is met veel ruimte voor innovatie en onderwijs.”

9

IN HOEVERRE IS DE CONSU MENT WERKELIJK GEÏNTE RESSEERD IN HET MILIEU? “Als de milieuorganisaties roepen, reageren de consumenten. Zeker als het gaat over eetbare producten zoals de plofkip. Tegelijkertijd rennen ze naar de winkel voor aanbiedingen op goedkoop vlees, groente en fruit. Dan wordt niet meer naar de duurzaamheid en teeltcondities gekeken. De run op discounters met prullaria geeft ook aan wat de consument van het milieu vindt.”

10

WAT IS IN JOUW OGEN HET GROOTSTE WERELD PROBLEEM? “De oorlog in veel landen. Vaak zijn verschillen in geloofsovertuiging reden om ruzie te maken. Ik zou willen dat er meer respect zou zijn voor elkaar en meer tolerantie voor elkaars verschillen.”


www.ibulb.org Volop promotie voor de Lelie, Calla en de Tulp Ideeën met lelies en Callas op IPM Tijdens de vakbeurs IPM in Essen (28 – 31 januari) heeft iBulb in het Gestalten und Verkaufen (G&V) Creative Center een aantrekkelijke Lelie- en Calla-presentatie neergezet. De lelie heeft hier veel aandacht gekregen bij de pers en handel. Naar aanleiding hiervan zal ook een uitgebreide reportage geplaatst worden in dit vakblad voor de bloemisterij (G&V).

IBulb promoot Duits geproduceerde tulpen in Berlijn Om het belang van Duitsland als grote afnemer van bloembollen en belangrijkste handelspartner van Nederland onderstrepen, heeft staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken op 18 januari jl. een grote bos in Duitsland geproduceerde tulpen uit Nederlandse tulpenbollen aangeboden aan Carsten Spallek, plaatsvervangend burgemeester en politiek verantwoordelijk wethouder van Berlijn-Mitte. De actie sloot aan bij de Tulpendag die voor de derde keer op de derde zaterdag in januari in Amsterdam plaatsvond en bij activiteiten die iBulb in de derde week van januari in de Scandinavische landen uitvoert om de start van het tulpenseizoen in te luiden. Daarnaast heeft staatssecretaris Dijksma namens de Nederlandse handelsbedrijven van bloembollen 20.000 tulpenbollen voor het plein voor de Brandenburger Tor, Pariser Platz, aangeboden aan de stad Berlijn. De bollen zullen in de herfst worden geplant op het Pariser Platz voor de Brandenburger Tor, het beroemdste bouwwerk van de stad en in het voorjaar van 2015 zullen ze in bloei staan.

De Lelie als kerstbloem op de Christmas World Van 24 tot 28 januari was het ‘Christmas World’ in Frankfurt. Dit jaar heeft iBulb samen met het Lelie promotiefonds ervoor gezorgd dat ‘de Lelie’ voor het eerst deelnam aan deze toonaangevende beurs. Christmas World is een mondiale beurs en trekt veel publiek. De inkopers van grootwinkelbedrijven, arrangeurs, bloemisten, Cash & Carry-inkopers,

Japanse studie reis in Nederland In de week van 27 januari is er een delegatie Japanners, bestaande uit broeiers, vertegenwoordigers van de veiling en de retail, naar Nederland gekomen om te kijken hoe de tulpen en bol-oppot in Nederland geproduceerd, verhandeld en vermarkt worden. Dit heeft vooral veel inspiratie gegeven aan de deelnemers hoe ze dit product in Japan in de markt zouden kunnen zetten.

groothandelaren en andere geïnteresseerden zijn op deze beurs te vinden en hebben maar één doel: inkopen en inspiratie opdoen voor de aankomende kerst! Op deze beurs waar de lelie in relatie tot kerst gepresenteerd werd was veel aanloop en werd er volop gefotografeerd. Pers van over de gehele wereld werd geïnspireerd en uitgebreid geïnformeerd over de mogelijkheden met lelies. 62 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

ANTHOS Weeresteinstraat 10 • postbus 170 • 2180 AD Hillegom • tel. 0252 535080 • fax 0252 535088 • www.anthos.org

COLUMN

Afscheid van een perfectionist Arent Veldhuyzen van Zanten is ons op 1 februari 2014 op 82-jarige leeftijd ontvallen. Arent was in hart en nieren een bollenman met een grote voorliefde voor de hyacint. Hij reisde op West Duitsland en na de val van de muur behoorde ook het voormalige Oost Duitsland tot zijn reisgebied. Arent was een man van zijn woord, als mens, als leverancier en als bestuurder. Met een grote precisie ging hij te werk en in alle opzichten was hij een perfectionist met een groot hart voor de sector, zijn toeleveranciers en zijn afnemers. Binnen de toenmalige Bond van Bloembollenhandelaren startte Arent in 1970 zijn bestuurlijke loopbaan als lid van het bestuur van Groep III (Duitsland, Oostenrijk), van welke groep hij in 1977 voorzitter werd. Hij heeft deze functie vervuld tot 1983. Tijdens zijn bestuursperiode voor de Duitse Groep heeft Arent veelvuldig overleg gevoerd met de Duitse afnemersorganisaties, o.a. over de promotiecampagnes, maar in het bijzonder over de verkoopvoorwaarden van de Bond. Vooral de betalingsvoorwaarden waren toe aan een modernisering, zo hield Arent zijn leden in 1977 voor. In die opzet slaagde hij ondanks langdurige en moeizame onderhandelingen met zijn Duitse opponenten, maar Arent was vasthoudend, niet van zijn stuk te brengen en hij had een lange adem, welke eigenschappen hem tot een groot bestuurder van de Bond maakten. Het lag dan ook voor de hand dat Arent vanwege zijn grote bestuurlijke kwaliteiten in 1978 zitting nam in het Dagelijks Bestuur van de Bond, waar hij tot 1985 deel uitmaakte. Daarnaast had hij namens de Bond zitting in de Normen- en Prijzencommissie van het Productschap Tuinbouw, in de Broeierijcommissie van de Bond, hij was voorzitter van de Commissie Leidraadprijzen Groep III en hij was jarenlang de coördinator van de Bondscatalogus. Buiten zijn Bondswerk is Arent ook nog voorzitter geweest van de Vereniging De Hyacinth en lid van het bestuur van de BKD. In 1985 kreeg Arent voor zijn grote verdiensten voor de Bond van Bloembollenhandelaren door de toenmalige voorzitter Bob van Waveren de Gouden Bondsspeld uitgereikt en later is hij door H.K.H. Koningin Beatrix benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Een perfectionist heeft afscheid van ons genomen, maar wij zullen met waardigheid en dankbaarheid aan hem terugdenken. Henk Westerhof

Verplichte Test Trial Gladiool voor Japan vervalt Begin februari hebben in Japan de jaarlijkse besprekingen plaatsgevonden tussen de NVWA, het ministerie van EZ en de Japanse Plantenziektenkundige Dienst (MAFF) waarbij ook een aantal zaken met betrekking tot de export van bloembollen naar Japan aan de orde zijn gekomen. Op voorstel van de NVWA heeft Japan besloten om de verplichte test trial voor gladiool te laten vervallen. Daardoor hoeven er dit jaar geen monsters meer te worden opgestuurd naar Japan voor test trials van nieuwe variëteiten. Verder heeft Japan ermee ingestemd om, net als bij tulp, voor lelie een tolerantie van 0,5% voor TVX te hanteren. Op verzoek van de BKD is aan Japan voorgesteld om de monsteropplant voor iris terug te brengen van 400 naar 200 bollen, waarmee de monstergrootte voor iris in lijn wordt gebracht met andere bolgewassen. MAFF heeft verzocht om een nadere schriftelijke toelichting. De verwachting van de NVWA is dat Japan op basis daarvan in zal stemmen met het BKD voorstel. De NVWA heeft tot slot gemeld dat de BKD klassenaanduiding ALG komt te vervallen en wordt vervangen voor Klasse I. MAFF nam deze melding voor kennisgeving aan.

SKBH monsteropplant Singel Amsterdam In opdracht van de SKBH heeft BQ support dit voorjaar monsters getrokken bij diverse verkooppunten op de Singel in Amsterdam. De resultaten van de monsteropplant zijn onlangs besproken in het SKBH bestuur. Besloten is om de burgemeester van Amsterdam, de heer Van der Laan, een brief met de rapportage van de monsteropplant toe te sturen en hem uit te nodigen voor overleg om te bezien op welke wijze structurele verbeteringen kunnen worden doorgevoerd om te voorkomen dat toeristen worden teleurgesteld in de bloeibelofte die zij hebben gekocht.

Happy-to-Bee Pas geleden bezocht ik de IPM in Essen, een beurs die in omvang de Hortifair zou doen verbleken en waaraan door een groot aantal bloembollenhandelsbedrijven werd deelgenomen. Ik bezocht er de stands van mijn leden en we wisselden actualiteiten uit, terwijl ook werd stilgestaan bij de inrichting van de stand en de concepten die werden aangeboden. Het aantal deelnemende leden was groter dan vorig jaar, hetgeen aantoont dat de IPM een uitgelezen kans biedt om het klantenbestand uit te breiden en het netwerk te verbreden. En als ik de berichten moet geloven zijn velen in die opzet geslaagd en werd de beurs als succesvol betiteld. Bij het zien van alle verkoopconcepten viel het mij op dat na de succesvolle introductie door Jac. Uittenbogaard & Zn bv, vele bedrijven aandacht schonken aan de relatie tussen het gebruik van bepaalde bolgewassen in de tuin en het in standhouden van de bijen- en vlinderpopulatie. Allerhande slimme slogans, gecombineerd met fraaie verpakkingen moeten de consument en de retailer ervan overtuigen dat bollen, vlinders en bijen elkaars grootste vrienden kunnen zijn. En dat is in deze tijd een fikse opsteker, zeker voor de bijenbevolking die in de verdrukking is gekomen en moet knokken voor haar levensbehoud. Maar toch hebben die bij en die bol ook een haat liefde verhouding met elkaar, tenminste als ik Greenpeace goed heb begrepen. Deze organisatie is bij een groot aantal retailers in Nederland namelijk een survey-bij-vriendelijkheid aan het uitvoeren. Daarin wordt verwezen naar de relatie van de omvang van de bijensterfte met o.a. het grootschalige gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw. En als ik Greenpeace moet geloven, is er een kans dat vanwege het gebruik van een negental pesticiden de bollen naast de pot- en perkplanten niet gunstig uit de strijd lijken te komen, waarmee onze vriendschapsrelatie met de bij mogelijk abrupt kan worden verbroken. Het zou jammer zijn wanneer de Greenpeace survey daartoe zou leiden en dus lijkt de tijd rijp voor een dialoog: enerzijds om informatie te delen en anderzijds om er samen voor te zorgen dat het Happy-to-Bee concept in de toekomst steeds meer blije bijen zal geven. Henk Westerhof [email protected]


ADVIES

Algemene voorwaarden: nuttig, maar niet eenvoudig Ze staan vaak onderaan een koopovereenkomst: een verwijzing naar de algemene voorwaarden. Maar welke status hebben die, en wat mag de koper van de verkoper verwachten als het om de beschikbaarheid ervan gaat?

Tekst: Michiel Hoogkamer, Flynth

A

lgemene voorwaarden kunt u als ondernemer hanteren als voorwaarden die u in (bijna) al uw overeenkomsten van toepassing wilt laten zijn. Ze hebben geen betrekking op de kern van de prestatie, maar (bijvoorbeeld) wel op de manier waarop die tot stand komt. Het hanteren van algemene voorwaarden heeft als groot voordeel dat het voor klanten direct duidelijk is op welke voorwaarden u als ondernemer bereid bent een overeenkomst aan te gaan. Daarover hoeft niet steeds opnieuw onderhandeld te worden. Algemene voorwaarden beperken vaak de aansprakelijkheid, maar kunnen bijvoorbeeld ook een eigendomsvoorbehoud op de geleverde zaken omvatten en bepalen of een offerte bindend is of niet. Het gebruik van algemene voorwaarden luistert wel nauw, daarom volgen enkele tips. 1. Verwijzing naar de algemene voorwaarden Als u in de praktijk een beroep wilt kunnen doen op de bepalingen in uw algemene voorwaarden, vermeld dan in uw offertes en overeenkomsten dat deze van toepassing zijn. Op die manier is duidelijk dat u slechts onder die voorwaarden bereid bent een overeenkomst aan te gaan. 2. Weergave van algemene voorwaarden op offertes en overeenkomsten U moet uw algemene voorwaarden voor of uiterlijk bij het sluiten van de overeenkomst overhandigen of toezenden. Alleen de algemene voorwaarden afdrukken op uw facturen is niet verstandig: als de wederpartij niet al eerder de algemene voorwaarden heeft ontvangen, dan kan deze in beginsel (bepalingen uit) de algemene voorwaarden vernietigen. Verwijzen naar algemene voorwaarden op offertes of overeenkomsten is ook onvoldoende. Alleen wanneer u niet in staat bent de algemene voorwaarden te overhandigen of toe te zenden, kunt u volstaan door aan te geven waar uw algemene voorwaarden ter inza64 • BLOEMBOLLENVISIE • 21 februari 2014

ge liggen en dat zij op verzoek worden toegezonden. Maar: de rechter zal niet snel van oordeel zijn dat het redelijkerwijs niet mogelijk is algemene voorwaarden aan de wederpartij te geven. Verstandiger is het om de algemene voorwaarden volledig op de offertes en overeenkomsten te vermelden of bij te voegen. Bij online handel is het in de regel voldoende om de algemene voorwaarden digitaal aan te bieden, zodanig dat uw klant deze kan opslaan. 3. Onredelijk bezwarende voorwaarden Een wederpartij kan een beding in uw algemene voorwaarden vernietigen als het – gelet op alle omstandigheden – onredelijk bezwarend is. In de wet is een lijst opgenomen van bedingen die bij een overeenkomst met consumenten altijd onredelijk bezwarend zijn en die dus vernietigd kunnen worden: de zwarte lijst. Een voorbeeld hiervan is het beding dat de consument de mogelijkheid ontneemt de overeenkomst te ontbinden bij wanprestatie. Daarnaast is er een lijst van bedingen die vermoedelijk onredelijk bezwarend zijn, de grijze lijst. Hoewel deze zwarte en grijze lijst niet van toepassing zijn op business-to-business-overeenkomsten is er wel een zekere ‘reflexwerking’ naar het zakelijk verkeer. De rechter zal bij de beoordeling van algemene voorwaarden in het

zakelijk verkeer met een schuin oog naar deze lijsten kijken. Bij de vraag of een beding onredelijk bezwarend is, kijkt de rechter naar alle (concrete) omstandigheden. Het is daardoor niet mogelijk om bij voorbaat te garanderen dat een rechter bij een eventueel geschil met een wederpartij alle bepalingen in de algemene voorwaarden in stand zal laten.

OPSTELLEN Sommige ondernemers stellen zelf hun algemene voorwaarden op, met algemene voorwaarden van anderen als voorbeeld. Hier schuilt een risico in, allereerst doordat een ‘geleend’ beding gericht is op een specifieke onderneming en bedrijfsvoering. Het beding kan bij afwijkende bedrijfsactiviteiten niet van nut zijn of zelfs tegen de gebruiker werken. Daarnaast moet er een goede samenhang zijn in uw algemene voorwaarden. Wie knipt en plakt uit verschillende algemene voorwaarden van verschillende leveranciers loopt het risico dat de bedingen niet op elkaar aansluiten of elkaar juist tegenspreken. De kans is groot dat u zich niet kunt beroepen op de betreffende bedingen. Let als het gaat om algemene voorwaarden ook op uw aansprakelijkheidsverzekering. Deze stelt vaak strenge eisen aan de in de algemene voorwaarden op te nemen beperking van uw aansprakelijkheid. De (juridisch) juiste verwoording van deze beperking luistert nauw. Wilt u werken met algemene voorwaarden of heeft u deze al (lang geleden) opgesteld? Dan is het verstandig om deze te laten beoordelen door uw juridisch adviseur. De juridisch adviseurs van Flynth hebben veel ervaring met het adviseren over het opstellen en gebruiken van algemene voorwaarden.

Let bij het zaken doen met een bedrijf op de voorwaarden. Deze staan meestal onderaan de overeenkomst

VASTEPLANTENVARIA

Basisinzicht in de percelen Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

I

nzicht in de samenstelling en gevoeligheden van de te betelen percelen is van groot belang. Te vaak wordt er bij een teeltprobleem pas op dat moment naar mogelijke oorzaken gekeken die van te voren bekend zouden moeten zijn. Denk hierbij aan natte plekken in het land of de mogelijke aanwezigheid van aaltjes. Eigenlijk is het dan een keuze: is het de structuur of hebben we te maken met aaltjes? Als we op dat moment al weten dat de plek iets schralere grond laat zien, of we weten dat de aaltjes die verantwoordelijk zouden kunnen zijn niet in het perceel zitten, dan kunnen we veel gerichter beslissingen nemen. Deze voorbereiding kost aandacht en geld, maar nooit zoveel als een verkeerde beslissing. Probleem is echter dat dit geld moet worden uitgegeven terwijl er misschien geen probleem is. Juist dit laatste is voor veel mensen het probleem.

tiek rondom aaltjes steeds meer aandacht. Grappig is echter dat we alleen al door beter te weten waar de aaltjes zitten en welke aaltjes het zijn, waarschijnlijk verder komen met onze beperkte mogelijkheden dan in de tijd dat we preventief de grond konden ontsmetten. Hierbij komt ook nog eens het inzicht in de bodemweerbaarheid. Gronden met een hoog en actief organischestofgehalte hebben minder last van wortelknobbelaaltjes. Als deze grond echter een keer wordt ontsmet is deze werking voor jaren verdwenen. Hierdoor zou het kunnen gebeuren dat er een aaltjesprobleem ontstaat doordat u op een ontsmet perceel per ongeluk planten zet met knobbelaaltjes en deze door de grond niet meer worden tegengewerkt. Hier zorgt dus de ontsmetting indirect voor het probleem. Als we dus al beginnen om geen grond meer te ontsmetten die niet is besmet, houden we deze zogenaamde bodemwering veel beter in stand en voorkomen we een probleem. Ook hier is het weer een gebrek aan inzicht in de toestand van de bodem die ons aanzet tot verkeerde beslissingen. Dit is ook een antwoord

op de veel gehoorde opmerking dat als je een monster neemt en er zitten aaltjes, je toch moet ontsmetten en dus dubbele kosten hebt. Als je goed over deze opmerking nadenkt, kom je zelf wel tot de conclusie dat dit een onzinnige, kortzichtige opmerking is. Inzicht in de aaltjestoestand van een perceel kan al door één monster per perceel te nemen. Zitten er geen aaltjes, dan is dit voldoende. Zitten ze er wel, dan zijn meerdere monsters nodig om te achterhalen waar ze precies zitten. Aaltjes zitten namelijk vrijwel nooit mooi over het perceel verdeeld.

METEN IS WETEN Van tevoren weten welke problemen je kunt verwachten, geeft je de tijd om alvast over eventuele maatregelen na te denken. Er worden dan veel minder snel dure en achteraf verkeerde beslissingen genomen. Ook is met dit inzicht erg veel te leren over hoe een plant groeit en waarom er afwijkingen ontstaan. Om maar weer met een oude uitspraak te eindigen: een gewaarschuwd mens telt voor twee.

BODEMSCAN De samenstelling van de bodem zou eigenlijk bij iedere tuinder bekend moeten zijn. Toch is dit lang niet altijd het geval. Het graven van zogenaamde profielkuilen zou eigenlijk veel meer moeten gebeuren. Het een keer zien hoe de grond is opgebouwd, kan veel inzicht geven bij de keuze van grondbewerking. De laatste jaren wordt deze oude methode weer iets meer gebruikt. Probleem met een profielkuil is echter dat het inzicht geeft in de plek waar de kuil gegraven wordt en niet op de rest van het perceel. Het graven van meerdere kuilen kan dan meer inzicht geven. De verschillen binnen een perceel zijn vaak veel groter dan verwacht. Door het laten maken van een bodemscan wordt dit inzicht in de verschillen binnen een perceel wel duidelijk. De laatste winterperiode is er veel aandacht besteed aan deze techniek. Op de mechanisatietentoonstelling werd een bodemscan geïntroduceerd die je van een perceel kunt laten maken zodat je inzicht krijgt in de organische stof, de pH en de EC op twee diepten. Tevens wordt er via GPS een hoogtekaart gemaakt, zodat precies duidelijk is waar de lage plekken in het perceel zitten. Je hoeft dus niet op die regenbui te wachten om te weten waar je een greppel moet graven. Met deze kaarten bij de hand wordt het graven van een profielkuil nog interessanter, omdat je dan kunt gaan graven waar je problemen verwacht. Door de combinatie van een bodemscan en het graven van kuilen kan een inzicht in het perceel worden verkregen waar je jaren plezier van hebt.

AALTJESMONSTER Mede door de regelgeving vergt de problema-

Dit is de op de mechanisatietentoonstelling getoonde bodemscan 21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 65

TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Drainage doorspuiten ...............................................66 Kalk Organische stof Verwarmen werkruimten Zaai- en stekmedium Zwavel

DELPHINIUM Aangieten Compact

TRADESCANTIA Scheuren

LELIE Onkruidbestrijding .......................................................67 Rhizoctonia solani Wortellesieaaltje

IRIS Selectie op grijsvirus

TULP Selectie op TBV Bewaring afbroei

KROKUS Selectie op het veld

ANEMOON Grond en groeiplaat pittenteelt ...........................68 Wwb tegen krulblad

TULP Kiepen

IRIS Stinkend zachtrot

LELIE Nu al krijten? Kwaliteit Bladverbranding

GLADIOOL Bodeminsecten...............................................................69 Bloementeelt onder plastic Knolontsmetting kleinbloemigen Bestrijding droogrot

NARCIS Bewaring bloemen

ALGEMEEN Goed stomen goede bestrijding Reinigen heaters en ventilatoren

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 66 VISIE21 februari 2014

VASTE PLANTENtBOLLENtKNOLLENtBLOEMENt ALGEMEEN

ALGEMEEN

DRAINAGE DOORSPUITEN Een ijzerhoudende (onder)grond veroorzaakt in combinatie met organische stoffen en zuurstof op den duur verstopping van de buisperforaties en/of omhulling van de drainage. Roest in de sloot is een duidelijke indicatie van ijzer in de grond. Doorspuiten is nodig om het ijzer los te krijgen en af te voeren. De frequentie van doorspuiten is perceelsafhankelijk. Doorspuiten moet met de goede kop, veel water en een lage druk aan de spuitkop: minder dan 10 bar. Een te hoge druk kan schade veroorzaken aan de grond rond de drainbuizen en vervolgens verhoogde inspoeling van gronddeeltjes tot gevolg hebben. Vooral leemhoudende zandgronden en (lichte) kleigronden zijn hiervoor gevoelig. KALK Strooi kalkmeststoffen op tijd. Kalkmeststoffen werken in het algemeen traag en kunnen daarom het best in de winter worden gestrooid. De maximale bekalking bij lege percelen bedraagt ongeveer 1.900 kg neutraliserende waarde (n.w.) per ha en bij vaststaande gewassen ongeveer 750 kg ha. Dit komt overeen met ongeveer 1.450 kg Emkal of Dolokal per ha. Let op: Dolokal bevat ook magnesium. Zo bevat Dolokal Supra 19%, Dolokal Extra 10% en de ‘gewone’ Dolokal 5% magnesium. Breng deze eventuele magnesiumgift in mindering op bijvoorbeeld kieseriet. Om vooral de structuur te verbeteren zonder de pH te verhogen, kan voor gips worden gekozen. Dit is een kalkmeststof die de pH niet verhoogt. ORGANISCHE STOF Zorg voor een goede organischestofvoorziening. Een knelpunt is dat de gebruiksnormen voor stikstof en fosfaat bepalend zijn voor de aanvoermogelijkheden. Zeker voor bedrijven op zandgrond is het belangrijk de gebruiksruimte maximaal te benutten om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden. Reken goed uit hoeveel u mag gebruiken en kies producten met een hoog percentage effectieve organische stof in relatie tot de gehalten fosfaat en stikstof. Denk bijvoorbeeld aan champost en compost. Ten behoeve van het bodemleven is het gunstig om te combineren met vaste dierlijke mest, zoals vaste rundveemest. Daarnaast is het verstandig om eens naar de mogelijkheden te kijken van een veenproduct. Veen bevat veel organische stof; de stikstof en fosfaat die erin zit, telt niet mee. VERWARMEN WERKRUIMTEN Vooral bij hoge werkruimten is veel energie nodig om de ruimte te verwarmen. Uit metingen blijkt dat het temperatuursverschil op werkhoogte en onder het dak, vaak oploopt tot meer dan 10°C. Met behulp van een of meer langzaam draaiende ventilatoren in de nok kunt u de warme lucht omlaag brengen, waardoor

u minder hoeft te stoken. Bij nog te bouwen werkruimten is het aan te raden om gebruik te maken van vloerverwarming. ZAAI EN STEKMEDIUM Pas het zaaien stekmedium aan de omstandigheden op uw bedrijf aan. Zo maakt het dus nogal een verschil of er wordt gestekt onder een nevel of dat er folie wordt gebruikt. Ook is het aantal gaten per tray bepalend voor het mengsel: bij een 28-gaats tray kan er bijvoorbeeld een luchtiger mengsel worden gebruikt dan een 160-gaats tray. Verder is het van belang of gewassen snel of langzaam bewortelen. Er kan gekozen worden voor verschillende fracties tuinturf en toevoegingen zoals perlite, vulkakorrel en zand. Bepaal in overleg met uw adviseur welk mengsel het best pas bij uw omstandigheden. ZWAVEL Op bemestingsanalyses voor de vollegrond staat vaak een adviesgift voor zwavel vermeld. Omdat dierlijke mest en veel kali-, fosfaat- en magnesiummeststoffen al voldoende zwavel bevatten, is het vrijwel nooit nodig om specifiek extra zwavel te strooien.

DELPHINIUM

AANGIETEN Delphinium voor de snij heeft vaak last van voetrot. Start daarom rond half februari tot begin maart met een aangietbehandeling met Rizolex. Rizolex mag in bloemisterijgewassen alleen worden toegepast onder glas. Doe dit eventueel pleksgewijs om het bodemleven zo min mogelijk te belasten. COMPACT Voorkom dat Delphinium in de tray of op de pot te lang wordt. Vooral partijen die in de kas staan lopen dit risico. Probeer dit te voorkomen door niet teveel voeding door de potgrond te mengen (als dit al niet is gebeurd) en niet te veel stikstof bij te geven. Let er verder op dat de temperatuur niet te hoog oploopt. Als er toch nog te veel gewasgroei is, zullen de planten tijdig moeten worden geremd. Effectief remmen is een kwestie van tijdige start met een lage dosering en regelmatig herhalen waarbij de dosering steeds iets wordt verhoogd.

TRADESCANTIA

SCHEUREN Rond deze tijd kan worden begonnen met het scheuren van Tradescantia. Let er wel op dat de planten niet uitdrogen. Verwerk het gewas niet in een te warme ruimte. Zeker als het gewas nog weer de koelcel ingaat, moet hiermee rekening worden gehouden.

-&-*&

ONKRUIDBESTRIJDING Spuit voor opkomst op een bezakte grond in totaal vier tot vijf liter Chloor IPC + 0,75-1 liter linuron per ha en daarna met twee tot vier liter Stomp op een vochtige grond. Voeg, als er klein onkruid staat drie liter glyfosaat 360 g/l (onder meer Roundup) per ha toe. Spuit rond opkomst, als er veel onkruiddruk wordt verwacht 1,5 liter %VBM(PMEQFSIB RHIZOCTONIA SOLANI

groene strepen in het blad. De licht gekleurde strepen lopen door tot onder de grond. Ook in het middelste blad zijn de lichter gekleurde strepen goed te zien. Vaak is het moeilijk het grijsvirus van koubont te onderscheiden. De lichter gekleurde strepen bij koubont lopen echter niet door tot in de grond, wat bij het grijsvirus wel het geval is. Als u grijs constateert is het raadzaam om te selecteren. Omdat het ‘grijs’ al erg vroeg te zien is, is het zaak ook vroeg met de selectie te beginnen. Naast optrekken is ook chemische selectie met Reglone plus Roundup mogelijk. De beste periode voor chemische selectie is half april tot half mei. Daarvoor en daarna is het minder effectief. Pluk of snijdt het kruid van de plant weg en dien het middel toe in de kruidkoker. Neem de virusplanten mee naar een plaats waar ze geen kwaad meer kunnen doen. Laat ze niet op de kopakkers liggen!

TULP

SELECTIE OP TBV Bij een aantal cultivars zijn de volgende virusbeelden nu duidelijk te zien: Rhizoctonia solani zorgt op veel percelen voor t&FOPOEFSCSPLFOQBBSTSPEFWFSLMFVSJOHWBO de randen van vooral de buitenste bladeren. uitval. Vooral op de dekzandgronden in het oosDe paarsverkleuring kan geheel of gedeeltelijk ten van ons land neemt dit soms ernstige vorverdwijnen bij de verdere groei van de plant. men aan in de teelt van kleine maten en schub Bij viruszieke planten verdwijnt de paarse kleur van Oriëntals. De aantasting komt vooral voor als langzamer dan bij de gezonde planten; JOIFUCPVXQMBOWFFMWVMEJHNBÕTFOCJFUFOWPPSLPNFO(FCSVJLPQEFHSPOEFO[FTMJUFS"NJTUBS t- JDIUFOEPOLFSHSPFOFCBOFOFOTUSFQFO waarbij soms ook nog ‘donkergroene eilandjes’ of Mirador. Pas het middel vlak voor het planten op het blad zichtbaar zijn. toe en werk het goed door de bovenste 10-15 DNHSPOE&FOTMFDIUFTUSVDUVVSCFWPSEFSUEF Selectie zorgt ervoor dat infectiebronnen verkans op aantasting. Plant op verdachte grond dwijnen voordat luizen deze kunnen verspreigeen schubben en kleine maten van Oriëntals. den. Op dekzandgronden werken Monarch en Rizolex niet in verband met afbraak door het bodem- BEWARING AFBROEI Afgebroeide tulpenbollen kunnen geschikt zijn leven. voor de productie van plantgoed. De bewaring WORTELLESIEAALTJE en teelt van afgebroeide bollen is vooral interesTegen wortellesieaaltje kan gebruik worden sant bij moeilijk verklisterende en/of goed in de markt liggende cultivars. De bewaring en teelt HFNBBLUWBO7ZEBUF(PG/FNBUIPSJO 7ZEBUF(XPSEUWMBLWPPSPGUJKEFOTIFUQMBO- van afgebroeide bollen geven nogal eens wisten volvelds in een dosering van 40 kg per hec- selende resultaten. Het tijdstip van de afbroei tare toegepast met een granulaatstrooier. Daar- en de gebruikte cultivar spelen een rol in de uitna wordt het middel direct 10 tot 15 cm diep eindelijke groei. Hoe later in het broeiseizoen JOHFXFSLU&FOBOEFSFNPHFMJKLIFJEJTPN7ZEB- de bollen zijn afgebroeid hoe beter het resulte direct na het planten, in ieder geval voor taat. Meestal geven zeer vroeg gebroeide bollen opkomst, eenmalig als rijenbehandeling toe te (november/december) een slechte opbrengst. passen. Het middel moet dan direct na de toe- Bollen die op de kist blijven staan geven grotepassing met grond worden bedekt. Vydate is een SFCPMMFUKFTEJFPPLCFUFSJOEFIVJE[JUUFO&FO sterk systemisch werkend middel. De werkings- koele vochtige bewaring geeft de beste groei in duur is ongeveer zes tot acht weken. Vydate is het volgende seizoen. Bewaar in een vorstvrije beter voor de structuur van de grond dan door- ruimte tussen 5 en 9°C. Deze bewaring voortzetten tot in mei. Haal eind mei de afgebroeide werken van Nemathorin. Nemathorin is een contactmiddel. Dit middel bollen uit de bewaring en schoon de bollen op. heeft een goede oplosbaarheid, maar moet wel De oude huiden zijn vaak verdroogd en zitten als door de grond gewerkt worden. De dosering is een harde schil om de nieuw gevormde bollen heen. Haal de bollen door een schoningsmachi30 kg per hectare. ne of ontklisteraar om losse vellen kwijt te raken. IRIS Bij de koude bewaring in palletkisten is het SELECTIE OP GRIJSVIRUS belangrijk dat regelmatig een korte tijd (ongeHet door de luizen overgebrachte grijsvirus ver- veer tien minuten per uur) lucht door de kisten toont meteen na opkomst lichtgroene tot geel- wordt geblazen. Door een curver of leliekrat op

de kop in de kist te zetten kan een stortpit worden voorkomen. Verder bewaren bij 20°C. Als het normale plantgoed binnen is kan het afgebroeide materiaal bij dezelfde temperaturen worden bewaard. De oude bollen zijn een broedplaats voor mijten. De opgebruiktermijn van Actellic is tot 1 april 2014. Daarna is er geen mogelijkheid meer om met dit middel een ruimtebehandeling uit te voeren. In feite moet met de behandelingen met Movento op het veld voldoende bestrijding worEFOWFSLSFHFO&SSFTUCJKFFOBBOUBTUJOHUJKEFOT de bewaring alleen nog een ULO-behandeling als reparatiemogelijkheid. Opmerking: Bij veel wortelontwikkeling bijvoorbeeld bij eb/vloedsystemen moeten de bollen voor een goede bewaring zoveel mogelijk worden ontdaan van de wortels.

KROKUS

SELECTIE OP HET VELD Bij het selecteren op het veld kan gelet worden op de volgende aandoeningen: Aaltjesziek Aaltjeszieke planten zijn te herkennen aan een iets vroegere bloei dan de gezonde planten en een iets geknepen stand, soms geen bloem en vaak korter blad met dorre punten. Snij bij twijfel de oude knollen horizontaal door. Als er sprake is van aaltjesziek vertoont de oude knol een bruine stervormige verkleuring. Nieuwe knolletjes vertonen nog geen symptomen. Neem bij twijfel contact op met DLV Plant. Kook aaltjeszieke partijen binnen tien tot twaalf dagen na de oogst. Het koken valt op een tijdstip dat het erg druk is op het bedrijf. Maak dus een planning. Later koken dan tien tot twaalf dagen na het rooien geeft een minder goede bestrijding van aaltjes. Virus De verschillende virusziekten zijn: t(SJKT JSJTHSJKTWJSVT EFCMPFNFO[JKOWMFLLFSJH en streperig en meestal misvormd en gekneQFO&OLFMFXFLFOOBEFCMPFJXPSEUWBOVJUEF bladbasis een licht- en donkergroene tekening zichtbaar. Deze tekening is vooral in soortkrokus zichtbaar; t. P[BÕFL CPOFTDIFSQNP[BÕFLWJSVT OBEF bloei ontwikkelt zich een licht- en donkergroeOFNP[BÕFLUFLFOJOHPQEFCMBEFSFO%F[FJT WPPSBMJO$SPDVTnBWVTA(PMEFO:FMMPX (SPUF (FMF [JDIUCBBSSBUFMWJSVTJTUFIFSLFOOFOBBO de gele streepjes, vlekjes of kringetjes op het blad en soms ook aan gekartelde bladranden.


TEELTADVIES Ratel is vooral na de bloei duidelijk zichtbaar. De bloemen kunnen ook vlekkerig of streperig zijn. Dieven Verwijder deze spichtige en bossige planten met knol en al. Bij onvoldoende selectie gaat de uitbreiding van dieven snel en daalt de opbrengst aan leverbaar.

ANEMOON

GROND EN GROEIPLAAT PITTENTEELT De teelt van ‘wol’ tot ‘pitten’ slaagt het beste op zavel- en lichte kleigronden (tot circa 15% lutum). Deze gronden zijn slempgevoelig. Slemp veroorzaakt verstikking van de kiemplantjes, waardoor ze uiteindelijk ten gronde gaan door een Phytophthora-aantasting. Teel dus op land met een goede weerstand tegen slemp (oud grasland). Doordat het gewas niet tegen droogte kan moet de grond goed opdrachtig zijn. Behalve de grondsoort is ook de groeiplaats belangrijk. Voor zover nu bekend gaan virusziekten niet met het zaad over. Om virusoverdracht te voorkomen niet in de buurt zaaien van: tPVEFSFQBSUJKFO QJUUFOFOLOPQFO XBBSJO virusziekten kunnen voorkomen; tSBOPOLFMT IFCCFOEF[FMGEFWJSVT[JFLUFOBMT anemonen); tH FXBTTFOXBBSPQWFFMMVJ[FOWPPSLPNFO zoals boomsingels, laanbomen, spoorbermen en graan. WWB TEGEN KRULBLAD De schimmel Colletotrichum acutatum die krulbladziekte veroorzaakt is een agressieve schimmel. De warmwaterbehandeling van de pitten is een goede bestrijdingsmethode. Pitten voor de zaadteelt Om ziektevrij zaad te oogsten moet aandacht worden besteed aan de gezondheid van het uitgangsmateriaal. Gebruik bij voorkeur pitten die ongeveer zestien maanden (overjarig) zijn bewaard. In deze pitten is de schimmel minder vitaal dan in pitten van nieuwere oogst. De mogelijkheid van volledige bestrijding van de schimmel is daardoor groter. Kook de pitten in de tweede helft van maart gedurende 1,5 uur in water van 47,5°C of gedurende 1 uur in water van 50°C. Ontsmet na de warmwaterbehandeling de pitten gedurende 2 uur in 1,5% captan 546 g/l + 1% Topsin M 500 g/l. Meng daarna de pitten met vochtig vermiculite (1 liter water op 5 liter vermiculite). Voor ongeveer 1.000 pitten is 5 tot 6 liter vermiculite nodig. Bewaar de pitten in plastic vier dagen bij 20°C. De warmwaterbehandeling en het inpakken moet op dezelfde dag gebeuren; de pitten mogen niet uitdrogen. Bewaar de pitten tot planten in het vermiculite bij 2-5°C. Als de pitten op een perceel worden geplant dat mogelijk besmet is met Rhizoctonia solani, dan is het verstandig om de 1,5% captan in het bad te vervangen door 1,5% Securo en 0,5% captan.

TULP

KIEPEN Kiepen, slapstelen of waterstelen zijn allemaal 68 VISIE21 februari 2014

VASTE PLANTENtBOLLENtKNOLLENtBLOEMENt ALGEMEEN namen voor in feite hetzelfde probleem bij de broei van tulpen: onder meer een tekort aan calcium in de bloemsteel. De cellen zijn dan te slap en er komt water tussen de cellen. De steel ziet er waterig uit en kan tenslotte kiepen. In veel gevallen is de bloem wat afwijkend gekleurd, bijvoorbeeld wat lichter. Er bestaat een verschil tussen de cultivars. ‘Leen van der Mark’, ‘Couleur Cardinal’ en de mutanten (‘Prinses Irene’), ‘White Dream’, ‘Kees Nelis’, ‘Lucky Strike’, maar ook ‘Strong Gold’ zijn vatbaar. Een goede verdamping kan het euvel beperken. Dit kan onder meer door beperking van de relatieve luchtvochtigheid, bij voorkeur niet boven 80% en een voldoende luchtcirculatie boven het gewas. Ook een grotere groeisnelheid in combinatie met een hoge RV, doet de kans op kiepen toenemen. Cultivars die na een (te) lange koudeperiode worden ingehaald en onder vochtige omstandigheden worden gebroeid, zijn gevoelig voor kiepen. Strooi bij potgrond 50 gram kalksalpeter per m² bij een gevoelig gewas, direct na het inhalen. Dit kan soms helpen om het probleem te verminderen

IRIS

STINKEND ZACHTROT In de komende periode worden er veel bollen onder glas geplant. Met het stijgen van de grondtemperatuur neemt de kans op het optreden van ‘stinkend zachtrot’ toe. De bacterie Erwinia veroorzaakt deze ziekte. De ziekte verspreidt zich snel bij warm weer en vooral onder vochtige omstandigheden. Vooral ‘Blue Magic’ en ‘Prof. Blaauw’ zijn gevoelig. Advies: t1MBOUEFCPMMFOOJFUUJKEFOTWFFM[POJOTUSBMJOH en trek eventueel het scherm dicht; t( FFGEFCPMMFOEJSFDUOBIFUQMBOUFOHPFE water. Stel de volgende gift zo lang mogelijk uit. Beregen bij sneldrogend weer, bij voorkeur ’s morgens; t8FSLHFFOMPPGWBOWPPSUFFMUFOJOEFHSPOE t1MBOUJOMPTTF WPDIUJHFHSPOE t#FTDIBEJHFWFOUVFMFXPSUFMTCJKIFUQMBOUFO[P min mogelijk; t-VDIUEFLBTHPFE t;PSHWPPSMVDIUDJSDVMBUJFUVTTFOIFUHFXBT t(FCSVJLHFFOCFTNFUTMPPUXBUFS t0OUTNFUWMBLWPPSIFUQMBOUFO

LELIE

NU AL KRIJTEN? Nu al een krijtscherm op de kas aanbrengen om de instraling te beperken is te vroeg. Gezien de daglengte in maart is bij donker weer het risico van bloemknopverdroging groot bij gevoelige Aziatische hybriden. Het weer kan in maart nog bijzonder wisselend zijn. Bij mooi weer daarom geen krijtscherm aanbrengen. Er kan ook voor gekozen worden om nu al de helft van het krijtdek te laten aanbrengen. De loonwerkers hebben nu genoeg tijd. In april of mei kan de andere helft van het krijtdek worden aangebracht. Beweegbare scherminstallaties Beweegbare

scherminstallaties bieden meer mogelijkheden. Bij sterke instraling boven 400 W kan gemakkelijk het scherm voor een groot deel dicht, vooral als de temperatuur boven 25°C komt. Wees er echter voorzichtig mee, omdat de kans op een zwak gewas en bloemknopverdroging nog aanwezig is, vooral bij gewassen waarvan de knoppen al goed zichtbaar zijn (0,5-1 cm). Bij mooi weer met sterke instraling kan de scherminstallatie dan goed worden gebruikt. Met de huidige schermen kan al gauw tot 50% aan energie worden bespaard. KWALITEIT Om de afzet van leliebloemen te bevorderen moet de consument een goed product in huis krijgen. Hiervoor zijn de volgende punten van belang: t4OJKEFMFMJFTWPMEPFOEFSJKQ EFFFSTUFLOPQ moet beginnen te kleuren; t7PPSLPNVJUESPHJOHEPPSEFUBLLFOCJOOFO een uur op water te zetten; t;FUEFMFMJFT[PTOFMNPHFMJKL OBEBU[FWPMdoende vocht hebben opgenomen, in de koelcel; t0OUCMBEFSEFTUFMFONJOJNBBMDNWBOPOEFren, zodat er geen blad in het water komt; t#FXBBSEFMFMJFTUJKEFOTIFUXFFLFOECJK¡$ t#FIBOEFM"[JBUFOFO-"TWPPS BLADVERBRANDING Sommige lelierassen zijn gevoelig voor bladverbranding, bijvoorbeeld ‘Cobra’, ‘Enjoy’, ‘Jan des Bouvrie’, ‘Muscadet’ en ‘Navona’. De kans op bladverbranding wordt kleiner door het nemen van een aantal maatregelen. Advies t,MFJOFSFCPMNBUFOOFNFO CJKWPPSCFFME of 12-14 cm bij gevoelige Aziatische hybriden en 12-14 of 14-16 cm voor Oriëntals. Grotere bolmaten geven bovendien meer kans op broeikoppen; t%FCPMMFOWPMEPFOEFEJFQUFQMBOUFODN grond op de bol; t)PVEEFHSPOEEFFFSTUFESJFXFLFOWPMEPFOde vochtig, zeker bij slecht bewortelde partijen; t1SPCFFSIFUHFXBTESPPHUFIPVEFOCJKWPPSbeeld door water te geven met druppelslangen; t&FO[PHFMJKLNBUJHNPHFMJKLLMJNBBUOBUFTUSFven, zowel wat betreft temperatuur als ook luchtvochtigheid. Houd bij voorkeur een vochtdeficit aan tussen de twee en de vier g/m³; t1SPCFFSEFWFSEBNQJOHWBOEFKPOHTUFCMBEFren te bevorderen bijvoorbeeld door gebruik te maken van verticale luchtbeweging; t*OIFUHFWPFMJHFTUBEJVN XBOOFFSEFLOPQpen nog tussen de opgevouwen bladeren zitten, is het beter de planten rustig op te laten groeien en zo min mogelijk water geven; t&SWPPSUF[PSHFOEBUEFWFSEBNQJOHWBOIFU gewas doorgaat (belichten). Hierdoor worden voedingsstoffen naar de gevoelige plantendelen getransporteerd, waardoor er een vermin-

derde kans op bladverbranding optreedt; t%PPSIFUUPFQBTTFOWBOFFOOFHBUJFWF%*' wordt de kans op bladverbranding verminderd; t7PPSLPNIPHF[PVUDPODFOUSBUJFTFOEBBSdoor wortelverbranding in de grond omdat een goed wortelgestel belangrijk is voor de DBMDJVNPQOBNF t6JUPOEFS[PFLJTCFLFOEEBUCJKCPMMFONFUFSH weinig onderwortels, sneller bladverbranding ontstaat.

EPFLJTHF[JFOEFFSWBSJOHFONJOEFSHFTDIJLU om mee af te dekken; t7FSXJKEFSIFUQMBTUJDUJKEFOTFFOQFSJPEFNFU CFXPMLUXFFS [PEBUIFUHFXBTEFHFMFHFOIFJELSJKHUPNBGUFIBSEFO

(-"%*00-

KNOLONTSMETTING KLEINBLOEMIGEN #JKLMFJOCMPFNJHFHMBEJPMFOLPNU[PXFMPOEFS HMBTBMTCVJUFOSFHFMNBUJH'VTBSJVNWPPS

BODEMINSECTEN

#MBEFSFO POEFSHSPOETFEFMFOFOTUFOHFMTLVOOFOHSPUFHBUFOWFSUPOFOPGLVOOFOWPMMFEJH XFHHFWSFUFO[JKO%F[FBBOUBTUJOHFOXPSEFO EJLXJKMTWFSPPS[BBLUEPPSBBSESVQTFO FNFMUFOPG ritnaalden. Emelten en ritnaalden komen voorBMWPPSPQHFTDIFVSEHSBTMBOE0QQFSNBOFOU CPVXMBOELPNFO[FPWFSIFUBMHFNFFOWFFM NJOEFSWPPS7PPSBMQFSDFFMTSBOEFO[JKOWFSEBDIU 8FSLPQWFSEBDIUFQFSDFMFOLH.PDBQ( QFSIBWPPSIFUQMBOUFOHPFEEPPSEFHSPOE Opmerking:8BOOFFSEFHSPOEBMCFIBOEFMEJT NFUNFUBNOBUSJVNJTHFFOBBOWVMMFOEFCFIBOEFMJOHUFHFOCPEFNJOTFDUFOOPPE[BLFMJKL BLOEMENTEELT ONDER PLASTIC Het is mogelijk om gladiolenbloemen te verLSJKHFOUVTTFOEFPPHTUVJUEFLPVEFLBTFOEF PPHTUWBOCVJUFO Werkwijze: t%FLEFLOPMMFOOBIFUQMBOUFOBGNFUQMBTUJD WBO NN BMPGOJFUNFUHBBUKFT%F bloei is twee weken eerder; t(FCSVJLBMMFFOWSPFHFDVMUJWBST$VMUJWBSTNFU WFFM[JKTQSVJUFO[JKONJOEFSHFTDIJLU t( FCSVJLEF[JGUNBBUPQ,MFJOFSFNBUFO bloeien later; t1MBOUUPUTUVLTQFSN op een diepte WBODN%FQMBOUUJKEWBOIBMGNBBSUIFFGU JOEJUHFWBMEFWPPSLFVS"MTEFLOPMMFOWPPS IFUQMBOUFOFFOCFIBOEFMJOHWBONJOJNBBM XFLFO¡$IFCCFOHFLSFHFO POUXJLLFMFOEF TQSVJUFO[JDITOFMMFS t-BBUIFUEJDIUFQMBTUJDMJHHFOUPUIFUHFXBT DNIPPHJT%JUTUBEJVN[BMWFFMBMIBMG NFJXPSEFOCFSFJLU1MBTUJDNFUHBBUKFTNPFU CMJKWFOMJHHFOUPUCFHJOKVOJPNWPMEPFOEF vervroeging te realiseren. Tevens wordt daarbij IFUSJTJDPWBOOBDIUWPSTUTDIBEFCFQFSLU"DSZM

Opmerking:)PVEFSSFLFOJOHNFFEBUEF[FUFFMU OJFU[POEFSSJTJDPJT(FXBTEBUPOEFSQMBTUJD PQHSPFJU JTFYUSBHFWPFMJHWPPSOBDIUWPSTU WPPSBMBMTOBDIUWPSTUPQUSFFEUEJSFDUOBEBUIFUQMBTUJDJTWFSXJKEFSE

Bestrijding:0OUTNFUEFLOPMMFOWMBLWPPSIFU QMBOUFONJOVUFOJO DBQUBOHM $PMMJT QSPDIMPSB[HM POEFSNFFS 4QPSUBL .JSBHF&MBO Opmerking: ;PFLWPPSIFUPOUTNFUUFOEF[JFLFLOPMMFOVJU )PVEIFUCBEDPOTUBOUJOCFXFHJOHNFUCF IVMQWBOFFOQPNQPNVJU[BLLFOWBOEFNJEdelen te voorkomen. 7VMDBQUBOFO$PMMJTBBONFUEFVJUHBOHTDPODFOUSBUJFFOQSPDIMPSB[NFU NBBMEFVJUHBOHTDPODFOUSBUJF 7PFHQSPDIMPSB[BMTMBBUTUFBBOIFUCBEUPFPN een goede oplossing te krijgen. BESTRIJDING DROOGROT 0NCJKEFCMPFNFOUFFMU[PXFJOJHNPHFMJKL HSPOECFTNFUUJOHWBOESPPHSPUUFLSJKHFO JTIFU WBOIFUHSPPUTUFCFMBOHOBEFCMPFJ[PTQPFEJH mogelijk alle overgebleven knollen te rooien en te verwijderen. Een ontsmettingsbad, waarBBO$PMMJTJTUPFHFWPFHE POUTNFUBBOHFtaste partijen goed, maar biedt onvoldoende CFTDIFSNJOHUFHFOESPPHSPUWBOVJUEFHSPOE #JKFFO[XBSFCFTNFUUJOHWBOESPPHSPUWBOVJUEF HSPOEJTEFCFTUSJKEJOHUFLPSU7PFSFFOWFVSCFIBOEFMJOHVJUNFUMIB-VOB1SJWJMFHFXBBSCJK IFUNJEEFMPQEFLOPMMFONPFUXPSEFOHFTQPUFO*OGSF[FOPGBOEFSFNFUIPEFOWBOBBOCSFOgen verminderen de werking. Als er problemen NFUESPPHSPUXPSEFOWFSXBDIUEPPSFFOBMBBOXF[JHF[XBSFBBOUBTUJOHPQFFOQFSDFFMJTIFU WFSTUBOEJHFSPNVJUUFXJKLFOOBBSFFOBOEFS QFSDFFM

/"3$*4

BEWARING BLOEMEN 7PMEPFOEFSJKQHFPPHTUFFOOJFUUFMBOHCFXBBS-

4".&/45&--*/( %-7#-0&.#0--&/&/ #0-#-0&.&/ /"%&3&*/'03."5*& %-75&".)*--&(0. ʤʥ

EFOBSDJTTFO[PSHFOWPPSFFOHPFEFLXBMJUFJU CJKEFDPOTVNFOU0PHTUEFOBSDJTTFONFUFFO WPMHSPFJEFLOPQ#FXBBSEFOBSDJTTFO[PLPSU NPHFMJKLJOEFLPFMDFM%FCFXBBSUFNQFSBUVVS JT¡$7PPSLPNEBUEFCMPFNFOUJKEFOTEF CFXBSJOHVJUESPHFO

"-(&.&&/

GOED STOMEN GOEDE BESTRIJDING )FUFõFDUWBOTUPNFOPQEFHSPOEXPSEUEPPS FOLFMFGBDUPSFOCFQBBME UFXFUFOHSPOETPPSU FOTUSVDUVVS HSPOECFXFSLJOHFOEFWPDIUUPFTUBOEHSPOEXBUFSTUBOE Grondsoort en structuur Alleen in een grond met FFOHPFEFTUSVDUVVS [POEFSEJDIUFMBHFO [BM EFTUPPNJOEFHSPOE[JDIPPLHPFEIPSJ[POUBBM FOHFMJKLNBUJHWFSQMBBUTFOFOEBOPPLFõFDUJFG [JKO7FFOHSPOEFO[JKONPFJMJKLUFTUPNFO Grondbewerking Een goede grondbewerking WPPSIFUTUPNFOCFTUBBUVJUTQJUGSF[FOPGTQJUUFO(FXPPOGSF[FONBBLUEFHSPOEUFmKO Vochttoestand/grondwaterstand*OFFOESPHF HSPOEJTEFFGGFDUJFWFEJFQUFWBOIFUTUPNFO HSPUFS%FTUPPN EJFEFHSPOEJOESJOHUDPOdenseert door de sterke afkoeling. Wanneer de HSPOEBMWFS[BEJHEJTNFUXBUFS LBOEFTUPPN niet verder de grond indringen. Een voldoende EJFQFHSPOEXBUFSTUBOE DN JTOPPE[Bkelijk.

De invloed van het stomen op mangaan%PPS IFUWFSIJUUFOWBOEFHSPOEXPSEUFFOHFEFFMUFWBOEFJOEFHSPOEBBOXF[JHFNBOHBBOPYJEFOPNHF[FUJOHFNBLLFMJKLPQOFFNCBBSNBOgaan. Bij een lage pH van de grond wordt de NBOHBBOPQOBNFEPPSEFQMBOUWFSHSPPU [PEBU mangaanvergiftiging op kan treden. REINIGEN HEATERS EN VENTILATOREN #JKIFUNFUFOWBOEFMVDIUPQCSFOHTUWBOIFBUFST XPSEUSFHFMNBUJHHFDPOTUBUFFSEEBUEFIFBUFST FOWFOUJMBUPSFOWVJM[JKO%JUWFSNJOEFSUEFMVDIUPQCSFOHTU.BBLSPPTUFSTWBOIFBUFSTFOWFOUJMBUPSFOEJFWFSWVJME[JKOEPPSIFUHFCSVJLWBO "DUFMMJD TDIPPONFUFFOJOEVTUSJÑMFPOUWFUUFS [PBMT1#SFOHIFUNJEEFM BGIBOLFMJKLWBOEF WFSWVJMJOH POWFSEVOEPGWFSEVOENFUFFOQMBOUFOTQVJUBBOFOMBBUIFUFOLFMFNJOVUFOJOXFSLFO3FJOJHEFWFOUJMBUPSWFSWPMHFOTWPPS[JDIUJH NFUTDIPPOXBUFS.BBLPPLIFUSPPTUFSEBUCVJUFOWPPSEFMVDIUJOMBBU[JUTDIPPO7BBL[JUEJUWPM NFUWMJFHFO)FUSFJOJHJOHXBUFSNBHOJFUJOIFU PQQFSWMBLUFXBUFSUFSFDIULPNFO 21 februari 2014VISIE 69

AGENDA Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

t/m 23 februari Vaktentoonstelling bloembollen. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk. Tijden: do 20/2 en vr 21/2 13.00 - 21.00 uur (alleen vakgenoten), za 22/2 en zo 23/2 (vakgenoten plus medewerkers/gezinsleden) 10.00 - 16.00 uur. Meer info: www.vaktentoonstelling.nl 21 t/m 23 februari Marktbroeishow. Organisatie: KAVB-afdelingen Groningen/Friesland. Locatie: Intratuin, Tijnjedijk 5, 8934 BT Leeuwarden 21 februari Thema-avond Vaktentoonstelling bloembollen i.s.m. met Flynth/Rabobank plus spreker. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk. Aanvang: plm.17.00 uur met maaltijd en aansluitend programma. Aanmelden verplicht

6 maart KAVB-ledendag. Locatie: Amsterdam ArenA. Tijden: 14.00 - 16.30 uur. Aanmelden verplicht

27 maart t/m 1 april Freesiashow Keukenhof. Locatie: Oranje Nassau Paviljoen

7 t/m 9 maart BloemrijkSchagen. Organisatie: KAVB afd. Harenkarspel, Wat Bezielt Schagen, Espeq, Clusius College, Groei & Bloei. Tijden: 7/3 9.00 - 21.00 uur, 8/3 9.00 - 17.00 uur en 9/3 12.00 - 17.00 uur

28 maart Nederlands Kampioenschap Tulpen Keuren. Locatie: Willem Alexander Paviljoen - Keukenhof. Tijden: ‘s middags

19 t/m 21 maart FloraHolland Seasonal Trade Fair. Locatie: FloraHolland - Naaldwijk 19 maart Carrièredag Has Hogeschool. Tijden: 10.00 15.00 uur. Meer info: www.hashogeschool.nl/ carrieredag2014 20 maart t/m 18 mei

9 en 10 april FloraHolland Spring Fair. Locatie: FloraHolland Aalsmeer

14 april t/m 11 mei Bloeiend Zijpe 2014. Meer info: www.bloeiendzijpe.nl

22 en 23 februari 51ste huisbroei Lutjebroek. Locatie: café-restaurant De Paus. Tijden: 22/2 van 14.30 - 21.00 uur, 23/2 van 10.00 - 17.00 uur

27 februari tot 2 maart Bloemenshow Stede Broec. Thema: ‘Verbinden’. Locatie: Trefferszaal Verenigingsgebouw Bovenkarspel. Meer info: Trude Buysman (0636171778), e-mail: [email protected]

5 april Lente-Explosie Kasteeltuinen Arcen

12 en 13 april Bloemen en plantenweekend Keukenhof (zomerbollenmarkt)

Laatste tulpenkeuring Wervershoof. Locatie: Cultureel centrum De Schoof, Dorpsstraat 69 - Wervershoof. Tijden: 19.00 - 21.00 uur

25 februari 4e tulpenkeuring Creil. Locatie: ’t Poortershuys, Graaf Florislaan 24 - Creil. Tijden: 18.00 - 20.30 uur

5 en 6 april 37ste Kom in de Kas . Landelijke kick-off: Kwekerij Mansflowers - Brakel (Bommelerwaard). Meer info: www.komindekas.nl

17 t/m 22 april Narcissenshow Keukenhof. Locatie: Oranje Nassau Paviljoen Keukenhof - Lisse. Thema: ‘Holland’. Openingstijden: 8.00 - 19.30 uur (kassa’s 18.00 uur) Bol-op-potshow Keukenhof. Locatie: WillemAlexander Paviljoen 20 maart t/m 4 mei Amaryllisshow Keukenhof. Locatie: WillemAlexander Paviljoen

24 t/m 29 april Alstroemeria & Irisshow Keukenhof. Locatie: Oranje Nassau Paviljoen 30 april t/m 4 mei Snij- en tuintulpenshow Keukenhof. Locatie: Willem-Alexander Paviljoen Festiviteiten Bloemencorso Bollenstreek

27 februari t/m 3 maart

20 t/m 25 maart Hyacintenshow Keukenhof. Locatie: WillemAlexander Paviljoen 20 maart Jaarvergadering KAVB-productgroep Hyacint 21 t/m 25 maart Tulpenshow Keukenhof. Locatie: Oranje Nassau Paviljoen

Lentetuin Breezand. Thema: ‘Lentetuin goes Down Under’. Locatie: ZAP-complex - Breezand. Meer info: www.lentetuinbreezand.nl 28 februari Zandhaastrofee. Locatie: ZAP-complex - Breezand. Tijden 12.00 - 21.00 uur 3 maart Prijsuitreiking Zandhaastrofee. Locatie: ZAP-complex - Breezand. Tijd: 19.30 uur 70 VISIE21 februari 2014

24 en 25 maart Kijkdagen CNB-online inbrengveiling. Inbrengdagen: 3 t/m 6 maart van 8.00 - 17.00 uur, 7 maart 8.00 - 15.00 uur. Inbreng- en kijkadres: CNB koelen preparatiebedrijf, Veilingweg 1 Bovenkarspel. Kijkdagen: 24 en 25 maart van 8.00 tot 17.00 uur. Datum webveiling: 25 en 26 maart 2014. Meer info: Jan Meijer (06-10442803) of Ronald Walkier (06-53700630) 25 t/m 28 maart Tulpenkeuring Keukenhof (voor bezoekers)

2 t/m 18 mei Vaste plantenshow Keukenhof. Locatie: Willem-Alexander Paviljoen 3 t/m 7 mei Bloemendagen Anna Paulowna. Meer info: www.bloemendagen.nl 3 mei 67ste Bloemencorso van de Bollenstreek

Buitenland 4 t/m 5 maart Florall - Gent (België). Meer info: www.florall.be 8 t/m 10 april Flowers & Hortech - Ukraïne. Info: www.flowers-hortech.com Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

SERVICE

Zoveel kennis Het lijkt allemaal zo eenvoudig. Loop een tuincentrum binnen, koop een winkelwagen vol vaste planten, zet ze in de tuin en klaar is Kees. Na verloop van tijd zal blijken dat het gekochte sortiment helemaal niet zo goed uit de verf komt als gedacht. De een groeit hard, de ander juist niet, en een derde wordt overwoekerd door de eerste. Conclusie: voor het gebruik van vaste planten in de tuin is kennis nodig, veel kennis. Hoewel velen graag naar het Verenigd Koninkrijk kijken als het om die kennis gaat, moet de blik toch echt naar het oosten voor de wetenschap. Duitsland telt zelfs een aantal hoogleraren die zich helemaal hebben gespecialiseerd in vaste planten en hun toepassing. Zij doen dit niet vanuit een wetenschappelijke ivoren toren, maar delen in de Arbeitskreis Pflanzenverwendung van de Bund deutscher Staudengärtner hun kennis. En komen in die kring ook volop in contact met mensen die in de praktijk van alle dag werkzaam zijn. Vanuit de Arbeitskreis is het initiatief genomen om al hun kennis over vaste planten en hun toepassing te bundelen in het vorig najaar verschenen boek Handbuch der Staudenverwendung. Uiteraard geschreven in het Duits, maar wie sortiment en vak goed beheerst, kan de inhoud goed tot zich nemen. Een boek met vooral heel veel informatie over alle mogelijke facetten rond vaste planten. Overigens nemen ze daarbij gemakshalve ook bloembollen in mee, die ze in dit boek als geofyten aanduiden. Die groep neemt een wezenlijke plaats in, vooral in het voorjaar, als vaste planten nog niet of nauwelijks zich hebben ontwikkeld. Naast veel verwijzingen in de tekst naar andere bronnen, staan er ook in kadertjes leessuggesties met titels van relevante boeken over het onderwerp dat daar aan de orde is. Ook staan er regelmatig verwijzingen in naar andere paragrafen in het boek, die ook met het onderwerp te maken hebben. Aan foto’s geen gebrek, zij het dat ze wat mij betreft wel wat groter hadden gemogen. Ze zijn echter wel allemaal scherp en illustratief. Maar af en toe een grote foto geeft een boek meer levendigheid, en kan net wat krachtiger het onderwerp ondersteunen. De fotografie is ook van deze tijd. Mooi voorbeeld is de afbeelding van de verticale tuinen zoals die op de Floriade van 2012 te zien waren. Heel interessant is het laatste hoofdstuk, waarin heel veel informatie is te vinden over onkruiden. Welke relevante soorten zijn er, en vooral, wat kun je er aan doen. Om een voorbeeld te geven: zevenblad (Aegopodium podagraria) staat bij menigeen te boek als een vrijwel onuitroeibaar fenomeen. Met vaste planten is daar iets aan te doen. De samenstellers hebben een mooie lijst gemaakt van diverse soorten vaste planten die bruikbaar zijn om het enthousiasme van zevenblad effectief te beteugelen. Omdat zevenblad op zonnige en schaduwrijke plaatsen kan groeien, zijn er zonen schaduwminnende vaste planten gezocht. Naast het vele goede dat dit boek heeft te bieden is er ook nog wel een punt van kritiek. Het is wel erg veel tekst. Het begrip Duitse grondigheid krijgt in dit boek duidelijk vorm. Maar goed, wie dit boek als naslagwerk wil gebruiken en niet als roman voor het slapen gaan, mag over dat minpunt rustig heenstappen. Arie Dwarswaard Handbuch der Staudenverwendung - Jürgen Bouillon (samensteller), 286 pagina’s, Uitgeverij Eugen Ulmer, ISBN 978-3-8001-7777-6, prijs 60,00 euro.

GLAD IJS Blauwe werkoverall Kan dat tegenwoordig eigenlijk nog? In je blauwe werkoverall met vrouwlief mee naar de supermarkt om de kar te duwen? “Dacht het wel”, was zijn commentaar, “de een loopt in z’n zondagse pak, de ander zoals het uitkomt. Niks mis mee.” Gelijk had hij. Zolang er niet te veel gaten in zitten of bonken prut aanhangen, zal niemand er echt van op kijken. Toch was de overall ’s middags verwisseld voor een weekend-kloffie, toen hij in januari één van vele bezoekers was bij de open middag van Germaco. Het bedrijf uit Bovenkarspel bestond 25 jaar en stelde zijn deuren open voor een ieder die eens wilde kijken hoe het toegaat in een broeifabriek. Nou, daar kwamen veul, heel errug veul mensen op af. De drie directieleden, onopvallend gekleed in een niet alledaags zondags pak, lieten vol trots toe, dat je bijna alles volop in bedrijf zijnde mocht bekijken. Zou onze nieuwe KAVB-voorzitter ook een kijkje hebben genomen? Incognito? Ik moet kennelijk toch wat meer naar bepaalde bijeenkomsten gaan, want ik zie hem alleen op foto’s in de verte kijkend of een boek in ontvangst nemen. Hij had op die zaterdagmiddag -van mijn part op een zeepkist- zomaar een paar duizend man kunnen toespreken, vakgenoten en consumenten. En dat in West-Friesland, het hart van de tulpenbroeierij, waar miljoenen bollen en bloemen worden geproduceerd. En die ondernemers hebben zo hun eigen gedachten over het lidmaatschap van een brancheorganisatie, het organiseren van bloemenacties en nog wat aanverwante zaken. Veel van die zaken gaan toch even wat anders dan een jaar of tien geleden. Maar toch, bij de in- en tevens uitgang, zie je opeens dat aan een tafeltje een drietal jonge dames de binnenkomende gasten aan het turven zijn. Met pen en papier allemaal turfies maken. Als een anachronisme ten opzichte van het moderne binnengebeuren. Moest opeens denken aan het met de hand over tafel tulpen tellen, toen vijf nog één was. Poosje geleden! Er kwamen meer herinneringen naar boven van toen. Zoals de tijd dat ik de vader van de drie Germaco- mannen van huis haalde omdat we weer eens een belangrijke bestuursvergadering moesten bijwonen met als onderwerp een nieuwe Bloembollen-CAO. Wat werd er toen wat afgezeverd over een uurtje overwerk of recht op een gratis groentetuintje. En nu, een bedrijf met onder andere eigen huisvesting voor de werkers met als summum een overdekt zwembad. De zeven en zestigjarige Leo Berbee als VVD-coryfee uit De Zuid had zo wel een duik willen nemen. Hij liet het maar bij foto’s.


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

RECLAMES

naam

zaak

fax

mobiel

prive

e-mail

Theo van Dijk

(0252) 434 715

(0252) 434 615

06 510 115 83

(0252) 411 258

[email protected]

ADMINISTRATIE

naam

zaak

fax

e-mail

In- en verkoop

(0252) 434 706

(0252) 434 606

[email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam

zaak

fax

mobiel

e-mail

fax prive

Peter Apeldoorn

(0252) 434 731

(0252) 434 631

06 536 954 23

[email protected]

(0224) 591 823

Rick Bleeker

(0252) 434 743

(0252) 434 643

06 229 714 35

[email protected]

(0252) 434 643

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

(0252) 434 630

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Bert Zonneveld

(0252) 434 726

(0252) 434 626

06 513 894 66

[email protected]

(0251) 652 516

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

HOBAHO KETENDIENSTEN functie

naam

Manager

Arno Verkley

Administratie

zaak

mobiel

fax/e-mail

06 533 915 07

[email protected]

(0252) 434 703

(0252) 434 603

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres

postcode

zaak

fax

Prof. van Slogterenweg 2

2161 DW Lisse

(0252) 517 687

(0252) 525 347

[email protected]

mobiel

HOBAHO VEILEN functie

naam

zaak

fax

(0224) 590 888

(0224) 590 498

Patrick Blijleven

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 202 189 99

[email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

Kantoor BolleNoord Veilingmeester

e-mail [email protected]

Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


(0224) 299 997

NIEUWS HOBAHO

‘Bepaal vooraf in welke markt je opereert’ Voldaan kijkt Hobaho terug op de door haar georganiseerde workshop tijdens de Dag van de Tulp vrijdag 31 januari. Het thema ‘Op welk nieuw tulpensoort zet jij je geld?’ zorgde voor een ruime belangstelling. ‘Zulke grote investeringen doe je met wijsheid en niet alleen met emotie’, concluderen Sam van Egmond, Linda van der Slot en Jeroen van Giesen. Tijdens beide workshopronden op de Dag van de Tulp was de grote presentatiezaal van Proeftuin Zwaagdijk, die Hobaho tot haar beschikking had, goed gevuld. De workshop over veredeling, het investeren in een nieuw ras en alles wat daar bij komt kijken trok twee keer ruim veertig deelnemers. “Ons doel was een stukje bewustwording en rationalisering te creëren bij de keuze voor een nieuwe cultivar”, vertelt Sam van Egmond. Volgens de directeur bemiddelen is vernieuwing een continue proces bij bedrijven in de bloembollensector. “Des te belangrijker is het dat men de juiste keuze maakt. Een keuze die bij je past, voorafgegaan door een gedegen orientatie.” Van Egmond en zijn collega’s zochten de interactie met de zaal. Stel dat je het geld op zak hebt en je moet vandaag een nieuw ras uitkiezen, welke vragen stel je dan? “Eerst komen de klassieke thema’s naar voren, zoals de kleur en de broeieigenschappen. Maar ook opvallende vragen als ‘Is er een vorm van areaalbeheersing?’ Sommige kwekers kiezen daar bewust voor, anderen willen juist een vrij ras.”

V.l.n.r. Linda van der Slot, Jeroen van Giesen en Sam van Egmond

Neergang voorkomen Over een ding was iedereen het eens: een nieuw ras moet een verbetering zijn ten opzichte van het bestaande sortiment, voor alle schakels in de keten. Het verbaast Van Egmond dan ook dat er nog steeds geïnvesteerd wordt in nieuwe rassen zonder dat deze vooraf uitvoerig gevolgd zijn. “Succes is niet te voorspellen, maar door zoveel mogelijk informatie rondom een soort te verzamelen, beperk je in ieder geval de risico’s. Verder is het opvallend dat bijna niemand aangaf zijn afnemer te betrekken bij het kiezen van een nieuw ras. ‘De handel vraagt gewoon om een goede gele of rode tulp’, werd er gezegd. Waarop wij de kanttekening plaatsen: wie is die handel dan? Er wordt heel erg vanuit de retail beredeneerd, maar dat hoeft niet zo te zijn.”

geldt in feite ook voor een nieuw tulpensoort. In grote lijnen geldt: de eerste vijf jaar wordt het product opgepakt door de bloemist, de tweede vijf jaar komt het bij de groothandel en export in beeld en de derde vijf jaar is het rijp voor de retail. Naarmate de volumes stijgen, neemt het onderscheidend vermogen af en gaat het vooral om beschikbaarheid en kleur. Het is de uitdaging om neergang te voorkomen.” Van der Slot benadrukt dat het heel belangrijk is om als kweker/broeier een keuze te maken voor bovengenoemde marktsegmenten en daarbij goed te kijken wat er bij je bedrijf past. Daarbij hoort ook de overweging voor een vrij verkrijgbaar soort of juist niet. “Een ras onderbrengen in een kwekersvereniging kan de weg naar succes vergroten, maar dat is afhankelijk van het doel en de doelgroep die je wilt bereiken.”

Marketingmanager Linda van der Slot onderbouwt dat met de productlevenscyclus. “Die

Korte lijnen Jeroen van Giesen belichtte vervolgens wat

er momenteel speelt in de tulpenveredeling. “Het hebben van een langetermijnvisie is heel belangrijk”, vertelt de veredelaar van het Hobaho Testcentrum, “evenals een selectiecommissie bestaande uit verschillende geledingen van het vak. Zorg voor korte lijnen tussen veredeling, teelt, broeierij en export.” Naast belangrijke selectiecriteria als vaasleven, knopkleur, gewicht en kasdagen onderstreept Van Giesen het belang om vooraf te bepalen voor welk kanaal je produceert. “De retail stelt andere eisen aan een tulp dan de bloemist. Binnen kwekersclubs wordt daar gelukkig al heel bewust op geselecteerd.” Wel benadrukken Van Egmond en Van der Slot: “Je kunt nog zo’n goed soort hebben, je moet wel een marketinginspanning leveren voor succes. Hobaho werkt daarom naast het provisiemodel met een coördinatiebijdrage. De provisie wordt dan vervangen door een bijdrage per roe om vervolgens samen een soort in de markt te zetten.” 21 februari 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 73

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod gladiolen oogst 2013

Aanbod tulpenplantgoed

5.000

Light Pink Prince®

ong

3,00

5.000

Margarita

0-11

2,75

HOLLAND GLADIOLUS GROUP Ronald van Gijlswijk 06 538 451 33 Email [email protected]

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

1.700

Marit

0-11

3,00

4.000

Mascara® incl. 3 ha 3jr. bet. ong

3,75

5.000

Match®

0-11

3,25

7.000

Maureen

4-11

4,50

ong

16,00

ong

27,50

5-10

1,25

Alexandra the Great Casablanca Charisma Columbus Emotion Georgia Peach Princess Lee Puccini Rosiebee Red

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

White Knight

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Aanbod 2014 Bijzondere bolgewassen aangeboden:

Aantal kg Productnaam

06 513 897 39 0252-434749 Fax 434649 [email protected]


Mistress®

5.000

Monarch Parrot® incl. 1,5 ha lic. 0-11 4,00

4.000

Monsella®

5-10

1,75

Orange Juice®

ong

4,00

5.000

Orange Princess

5-11

3,50

4.000

Oviedo®

ong

5,00

10.000

15.000

Pikant®

5-10

2,00

5.000

Pink Twist®

5-11

3,00

5.000

Pionier® incl. 2 ha lic-15 ha 0-11

4,00

Prinses Irene

1,75

Prijs

10.000

5-11

5-10

1,50

3.500

Prinses Irene Parkiet®

ong

6,00

Adore®

ong

9,00

6.000

Purple Flag

5-10

1,75

10.000 Agrass White

5-10,5

2,25

10.000

Purple Prince

0-10

2,00

5.000

Alibi®

0-11

2,75

1.500

Queensday®

ong

7,50

4.000

Alicante®

4-11

2,00

2.000

Red Bright Parrot®

3.000

André Citroen

5-10

2,00

2.000

Red Planet®

ong

Antarctica®

0-11

3,25

5.000

Red Princess

0-11

4,50

Aquilla®

5-11

2,00

500

ong

16,00

1.000

Avant Garde incl. 1 ha 3jr. bet. ong

4.000

Belica®

ong

Boston®

0-12

10,00

4.000

Robinho®

4-11

2,50

4,00

10.000

Ronaldo®

4-11

1,65 1,50

10.000

Royal Virgin®

0-11

20.000

Salmon Prince®

4-11

1,25

5-10

2,00

1.000

ong

10,00

ong

18,00

15.000

Seadov

4-10

1,65

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

1,50

2.000

Sahara Rally®

0-11

Cartouche®

2,00

5.000

Silver Dollar

4-11

ong

10.000

Snowboard®

0-11

3,00

Snowhill®

0-11

4,50

5.000

Brigitta

1.000

Bullit® (paars Buis)

4.000

4,00

4,00

Bourbon Street®

12.000

Russia®

0-11 incl. 1 ha lic.

ong

5.000

1.000

Rob Müller Mobiel Telefoon Email

Milkshake®

Abba

10.000

Dubbele late tulp: zift 12-op € 90,00 zift 11-12 € 75,00

1.000 15.000

1.500

5.000

Tabledance (Yokohama x Upstar)

Memphis®

8.000

10.000

Allium Ambassador® - Grote zware bloem - Vroege bloei, begin juni - Blad blijft groen tijdens en na de bloei (50 cm hoog)

Maat

500

Casual® incl. 1 ha lic.

5-11

Sandor®

1,50

2.000

Cheers

0-11

1,75

5.000

4.000

Cilesta

5-11

1,65

2.000

Smirnoff®

0-12

7,50

ong

5,00

1.000

Spitfire®

ong

10,00

0-12

5,00

2.500

Strong Fire® 2015

0-12

5,00 3,00

2.500

Circuit®

1.000

Columbus®

10.000

Coquette

5-11

2,00

10.000

Strong Gold

5-10

4.000

Crossfire®

4-11

4,50

15.000

Sunny Prince®

0-10

1,75

5.000

Deshima

5-10

1,50

10.000

Super Parrot®

5-10

2,50

5.000

Dior®

0-11

3,50

1.500

Surrender®

ong

7,00

3.500

Doberman®

0-12

4,00

1.500

Timeless® incl. 1 ha lic.

ong

7,50

ong

17,50

1.500

Time Out®

ong

15,00 1,35

500

De Dijk®

6.000

Dynasty®

5-11

1,75

15.000

Tineke van der Meer®

5-10

15.000

Escape®

5-10

1,75

5.000

Tom Pouce®

0-11

3,00

ong

9,00

1.000

Tresor®

ong

30,00 3,00

1.500

Expression®

1.500

Fire Queen Rose

10.000 2.500

Flaming Flag® Flaming Prince®

ong

14,00

5.000

Triple A®

ong

5-11

1,75

5.000

Update®

ong

5,50

ong

7,50

10.000

Van Eijk®

5-10

1,00

10.000

Gander’s Rainbow® +A71 0-11

2,50

10.000

20.000

Ile de France

5-10

2,50

5.000

Viking

5-10

1,50

Virichic®

0-11

4.000

Irene Parrot®

0-12

4,00

2,50

20.000

White Dream

5-10

10.000

Jan Seignette®

5-10

10.000

King’s Orange

5-11

1,50

15.000

White Dynasty®

5-11

2,75

1,50

4.000

White Master®

ong

5,00

10.000

White Prince®

0-12

4,00

White Prince® 2015

0-11

3,00

Kung Fu

5-11

1,75

5.000

7.000

Laura Fygi

5-10

1,75

10.000

5.000

Leen van der Mark

5-10

1,50

1.000

Yellow Margarita®

ong

GEHEEL VRIJBLIJVEND Vraag 10.000

1.500 kilo in aanbod voor €10,00 ongeraapt per 5-11

5.000

Barcelona

5-10

3.000

Christmas Gift

5-11

3.000

Columbus®

0-12

4,00

7.000

Dynasty®

5-10

1,60

5.000

Denmark®

5-11

3,00

2.000

Flash Point®

ben-5

3,75

15388 Pallettruck

5.000

Jumbo Pink®

5-10

3,00

15386 Heftruck

Kung-Fu

5-10

1,50

10.000

2,00

Vraag & aanbod www.hobaho.nl Hobaho Veilen 0224 590888

Aafke®

kilo met 1 hectare teeltrecht. Totaal 30 ha.

Artnr.

10.000

Margarita

5-10

2,00

10.000

Orange Dream®

5-11

1,50

15.000

Strong Gold

5-10

2,50

10.000

Verandi

5-11

3,00

5.000

Victor Mundi

5-11

2,50

5.000

World’s Favourite®

5-11

4,00

Mutant van Ben van Zanten Broei en teelteigenschappen als Ben van Zanten

Bij vragen of interesse kunt u contact opnemen met Simon Huisman, mobiel: 06-53930624 of email: [email protected]

Voor vragen over gebruikswaarden en aanbod in alle gladiolenrassen

Artikel

Merk

15392 Pallets

p.s. 7,50

15391 Schudzeef

Perfect

15390 Droogwand

1.100,00 Hyster

650,00

TOYOTA

5.750,00

15385 Ontsmettingsbak

800,00

15384 Beddensnijder

200,00

15383 Vorenpakker

430,00 Bruynzeel

2.250,00

Botman

1.700,00

Cyklop

1.100,00

15381 Compressor

125,00

15380 Vellenbak 15379 Binder 15378 Spuittank

06 537 337 83 Mail: [email protected] Voor droogverkoop en bloemproductie

Aanbod en Vraag Hyacinten

625,00

15374 Poetsmachine 15373 Telmachine

Schouten

350,00

Bruyn

150,00

15372 Bestrijdingsmiddelentank

-

150,00

15371 Stro kneuzer

v Dijke

500,00

15370 Pompwagen

Total Lifter

135,00

-

4.500,00

-

2.500,00

15368 Plantkar 15365 Leesband (NIEUW)

Neem vrijblijvend contact met op ons voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2014, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

400,00 400,00

15389 Spuitkar

15382 Magazijnstelling

Kunt u contact opnemen met: Tinus Lustig specialist in gladiolen

Vraagprijs

15364 Afzuigbuizen 15363 Generator

Jongejans

500,00

Stamford/Perkins

3.500,00

15362 Tractorbanden

Pirelli

200,00

15359 Ontklisteraar

Antha

750,00

Nobels

1.500,00

Bulbfust

p.s. 1,60

15358 Plantmachine 15357 Prikbakken 15356 Broeibakken

Curtec

p.s. 1,10

-

6.000,00

15355 Broeitafels 15353 Sorteermachine 15351 Bochtband 15349 Plukkarren

Langco

500,00

Antha

2.500,00

John Bakker p.s. 65,00

15347 Transport beregeningsbuizenBauer p.s. 17,50 15346 Plantvoet RVS

-

40,00

Totaal worden er 19 Ha licenties uitgegeven.

15345 Overschietmachine

-

1.750,00

10 porties beschikbaar van 1.500 kg 0-12 en 1 Ha teeltrecht. Prijs per portie is € 10.000,= Licentievergoeding € 1,80 per RR.

15343 Plantdak met voorlader

-

7.000,00

15342 Automatische vlakstelling

-

2.500,00

15341 Sta-pallettruck

Still

1.500,00

15340 Sta-pallettruck

Still

1.000,00

15339 Gevraagd: gaasbakken

-

N.o.t.k.

15335 Gaasbakken

-

0,50

120x80 cm

p.s. 5,00

Avant Garde®

15334 Europallets

BEN VAN ZANTEN x VERONA

15333 Bloktafels

Dubbele vroege tulp, crème.

- p.s. 20,00

15331 Pelmachine 15330 Pluisband

Hyacinthus Pearls Passion Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Coördinator Kwekersverenigingen: Piet Goemans sr. 06 532 950 91

Compas

250,00

Total Systems

2.000,00

15328 Binder

Cyclop

500,00

15327 Weegtelmachine

Aweta

5.000,00

Compas

3.000,00

15326 Verlijner 15325 Ontbladeraar 15324 Knikopvoerelevator

Olimex

75,00

Compas

1.700,00

15323 Plumat

Compas

500,00

15317 Rollensorteerder

Compas

1.500,00

-

4.500,00

15313 Kisten voorraadrekken

Hyacinten Team Hobaho op Twitter Volg het aanbod van machines en materia@hyacintenteam

len op:

@hobahoveilen 21 februari 2014VISIE 75

KAVB NIEUWS KEURING

Inspiratie De wekelijkse keuring is meer dan alleen maar een showruimte waar allerlei bollen en knollen te zien zijn. Vraagbaak, testruimte en bron van inspiratie. Die begrippen zijn eigenlijk altijd van toepassing op de KAVB-keuringszaal.

Hyacint ‘White Ideal’

Ook M.C.A. Langeveld pakte uit met narcissen, waaronder de rijkbloeiende ‘Growers Pride’, een trompetnarcis met niet al te grote bloemen, maar wel met lengte. Nieuw waren hier eigen aanwinsten als TL 33 en TL 32. Chr. van der Salm uit Lisse liet uit zijn eigen kruisingsprogramma een gele trompetnarcis zien, die als een van de ouders Narcissus cyclamineus heeft, met als resultaat een volgens de inzender houdbare selectie.

VROEGE VOGELS De afgelopen weken was er ook een scala aan vroegbloeiende bolgewassen te zien in Lisse. Daar zorgde bijvoorbeeld Smakman Bloembollen voor, die met de pruimenpaarse Iris histrioides ‘George’ en de daaruit gemuteerde koningsblauwe ‘Palm Springs’ (handelsnaam Jimmy) twee aantrekkelijke tuinen potplanten liet zien. Ook Kwekerij De Schüllhorn maakte veel werk van allerlei eerstelingen. Neem Ranunculus kochii, verwant aan het Nederlandse Speenkruid (Ranunculus ficaria), maar volgens de inzender veel minder woekerend, en heel bruikbaar voor potcultuur. Fraai waren hier ook diverse Irissoorten en –selecties, zoals ‘White Caucasus’, ‘Spot On’, ‘Scent Sation’ en Iris aintabensis. Aan sneeuwklokjes ook geen gebrek de afgelopen weken. W. Postema uit Wieringerwerf kocht bij drie verkopers de cultivars ‘Straffan’, ‘S. Arnott’ en onbekend. Hij vroeg de Commissie Bijzondere Bolgewassen om advies over het bloeiende resultaat. Waren het deze cultivars, of was het drie maal hetzelfde? Wim Granneman zette ook de nodige sneeuwklokvariatie op tafel, met onder meer G. elwesii ‘Zwanenburg’, G. nivalis ‘Viridiapice’, G. plicatus ‘Wendy’s Gold’ en G. gracilis ‘Kennemerend’. Kwekerij Koen uit Monster zette de schijnwerpers op enerzijds een mooie collectie Cyclamen coum in allerlei kleuren, en anderzijds diverse selecties van Helleborus, waaronder ‘Silver Dol-

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto’s:: René Faas

I

edereen heeft het altijd over het enorme sortiment tulpen. Wie op dit moment de bloemenveiling bezoekt kan dat begrijpen. Wie in het voorjaar over Keukenhof wandelt ook. Maar toch is het beeld niet helemaal zuiver. De narcis biedt namelijk minstens zo veel variatie. De afgelopen weken werd dat in ieder geval in de KAVB-keuringszaal goed duidelijk gemaakt. Onder meer door inzender Fa. J.H. Oostdam uit Voorhout, die enkele tientallen cultivars in prima conditie liet zien. Neem bijvoorbeeld de dubbele ‘Sun Gold’, waar felgeel wordt gemengd met roodoranje. Of neem ‘Snowball’, die ook dubbel maar juist weer smetteloos wit is. Of ‘Double Itzim’, een relatieve nieuwkomer, die wellicht net zo’n succes kan worden als de enkele variant waarin hij is gevonden.

Narcis ‘Sun Gold’

lar’ en ‘Silver Lace’. Bij C.P.J. Breed trok Anemone blanda ‘Ingrami’ de aandacht, een selectie die opvalt door de intens blauwe kleur. Ook was hier Acis tingitana te zien, voorheen bekend als Leucojum tingitanum.

ROZE MUTANT Bij de hyacinten viel ‘Ariadne’ op, een roze mutant van ‘Minos’, die werd ingezonden door P.C. van Saase uit De Zilk. Niet nieuw, maar wel goed om weer te zien: ‘White Ideal’, een aanwinst van Prins & Topper uit Wassenaar. Tulpen waren er de afgelopen weken ook genoeg. Zo liet Mellflower diverse zaailingen zien, waaronder de rode 499-22B-1, die opvalt door de goede bloemvorm. W. van Lierop toonde ‘Golden Tycoon’ en ‘Hennie vander Most’. Boots zette met 25-P4-00-1 een gele snijtulp op tafel, die de aandacht trok. A.C.M. Smit toonde de oranjerode snijtulp ‘Michael’ en de gele ‘Yellowstone’, terwijl Tomorrows Tulips uit Heiloo de glimmende ‘Unique de France’ en de roze ‘Pink Prince’ showde. P Boon was present met ‘Verona Sunrise’ en ‘Scarlet Verona’.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

Tijdens de Leliedag riep voorzitter Kees Burger de gewasbeschermingsmiddelenhandel op om onderzoek aan lelie te ondersteunen. Dat kan financieel, maar ook in natura. Met die bijdrage kan voldoende goed onderzoek worden blijven uitgevoerd. Een nieuwe kijk op de financiering van onderzoek? Vandaar dit keer de stelling

Prima dat de gewasbeschermingshandel meebetaalt aan onderzoek Leo van de Westelaken, lelieteler en veehouder, Sint-Michielsgestel Voordat ik mijn mening over de stelling geef, wil ik me kort voorstellen. Ik ben Leo van de Westelaken en woon in Sint-Michielsgestel, onder de rook van Den Bosch. Het bedrijf is een Brabants gemengd bedrijf met 25 ha eigen lelieteelt, een melkveetak van 65 melkkoeien en een toeristische tak met een B&B. Ik ben het met de stelling eens dat alle schakels in de keten het onderzoek aan lelies dienen te ondersteunen. De lelieteelt is een kleine tak en het is belangrijk dat we het wiel niet twee keer uitvinden omdat onderzoekers niet weten waar hun collega’s of concurrenten mee bezig zijn. Als alle neuzen in het lelieonderzoek dezelfde kant op staan en de verdeling van de kosten van het lelieonderzoek is goed verdeeld onder alle schakels in het vak, maakt het niet uit of de inbreng in nature of in euro’s betaald wordt. Ik heb wel zorgen over de inzet van de multinationals voor ons vak omdat voor deze bedrijven het verdienmodel in de lelieteelt niet erg groot is.

Johan Pauzenga, tulpen en Zantedeschia en tulpenbroei, Kloosterburen Ik zou niet weten waarom het niet goed zou zijn dat ze meebetalen. Volgens mij doen de meeste gewasbeschermingshandelaren dit ook al. Vaak is het dan hun eigen onderzoek. Dit geeft wel versnippering van onderzoek en vaak wordt hetzelfde onderzocht. Daarom is het misschien beter dat de gewasbeschermingshandel de krachten bundelt en gezamenlijk onderzoek doet. Of dat ze overleg met elkaar hebben om geen dubbele onderzoeken te doen. Ook de fabrikanten kunnen wel wat meer bijdragen, zolang ze maar geen invloed op de resultaten van het onderzoek hebben. Ook de overheid moet zijn steentje bijdragen. Wij als telers zullen toch ook een flinke duit in het zakje moeten doen. Nu ik dit stukje zit te schrijven denk ik bij mezelf dat het allemaal nog niet zo slecht was geregeld met het PT. Maar goed, die tijd is geweest.

Rob van Haaster, teler en broeier, Vijfhuizen Het is natuurlijk niet nieuw dat gewasbeschermingsfabrikanten mee participeren in onderzoek. Misschien is dit wel de huidige realiteit om toch nog onderzoek voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te houden. De fabrikanten hebben juist grote belangen om middelen goed en betrouwbaar te testen. Het zal daarom een uitdaging worden om proeven te krijgen, waar verschillende fabrikanten aan mee werken maar die onafhankelijk worden uitgevoerd. Dit zou een nieuwe vorm van samenwerking zijn tussen fabrikant-(onafhankelijk)onderzoek en belanghebbende. Ik denk dat we met een goede lobby met en naar de fabrikanten een beter resultaat kunnen krijgen dan zelf de lobby oppakken om middelen toegelaten te krijgen. Daarom, zoek de gemeenschappelijke belangen en versterk elkaar met onderzoek en toelating.

Roerige tijden Op het moment dat ik deze column schrijf stormt het buiten. Volgens het KNMI heeft dit te maken met een hardnekkig luchtdrukpatroon waardoor er voortdurend diepe depressies over de Atlantische Oceaan trekken. Dit heeft tot gevolg dat het westen van Europa nu al bijna de hele winter wordt getroffen door veel regen en harde wind. Onstuimig weer dus. En dat niet alleen in de atmosfeer. Ook binnen en buiten onze bloembollensector zijn het roerige tijden. Op alle fronten zijn er steeds weer nieuwe ontwikkelingen waardoor structuren, kennis en zekerheden sterk veranderen of wegvallen. Zo vinden er, na het eerder opheffen van het PT, forse reorganisaties plaats bij onder andere de bloemenveiling, de LTO-organisaties, de Rabobank en PPO Lisse. Hiermee is het speelveld van de belangenbehartiging sterk in beweging. Voor de KAVB betekent dit dat veel eerder gemaakte afspraken over samenwerking met collega-organisaties ook aan verandering onderhevig zijn. Reorganisaties, en daarmee het wegvallen van personen en wijziging van structuren, mogen immers niet tot gevolg hebben dat bepaalde, voor leden belangrijke, werkvelden tussen wal en schip vallen. Denk hierbij maar eens aan de ondersteuning vanuit de organisaties bij de aanpassing van gemeentelijk bestemmingsplannen in Noord-Nederland, het waterdossier in het Noordelijk Zandgebied of ruimtelijke ordening in de Bloembollenstreek. Ook zijn er nieuwe afspraken nodig over de belangenbehartiging voor de broeierij. Tot vorig jaar behartigde LTO Groeiservice de vaktechnische belangen voor de tulp-, lelie- en Zantedeschiabroeierij. De KAVB-productgroepen namen de overige broeierijgewassen voor hun rekening. Inmiddels bestaat LTO-Groeiservice niet meer en zijn nieuwe afspraken over de vaktechnische belangenbehartiging voor broeierijgewassen nodig. Past dit meer binnen de werkzaamheden van Glaskracht of is de KAVB hiervoor de aangewezen partij? En hoe vind dan de financiering en de afstemming plaats? Allemaal vragen die op dit moment besproken worden met LTO Noord en Glaskracht Nederland en waar binnenkort een antwoord op moet komen. Voor de leden van de organisaties telt immers maar één ding: een goede en efficiente behartiging van hun belangen. En dan liefs eentje waar geen gaten in vallen. Weer of geen weer. Prisca Kleijn


KAVB NIEUWS

VELDWERK Kees Stoop:

‘Communiceren en netjes werken’

Een mooie combinatie van praktijkervaring en bestuurlijke kennis. Die is te vinden bij Kees Stoop uit Waarland. Hij nam onlangs de voorzittershamer over van Jan Apeldoorn, en is nu de voorzitter van het Milieuplatform Bloembollensector. Afkomstig van een tuindersbedrijf met aardappelen, kool en tulpen, koos hij er voor om alleen met de tulpen verder te gaan. Op een oppervlakte van zes hectare teelt hij een gevarieerd sortiment, met onder meer een aantal nieuwe selecties van kwekersgroepering Phoenix Tulips. Broeierij heeft hij niet, en dat geeft hem de tijd om naast het bedrijf ook bestuurlijk actief te zijn. “Dat is een bewuste keuze. Ik doe mijn bedrijf in deeltijd, waardoor ik ook tijd heb voor bijvoorbeeld het taxeren voor Interpolis. Daarnaast ben ik voorzitter van Ecotulips BV, het project dat in Wageningen wordt uitgevoerd op initiatief van negen bedrijven/telersverenigingen om te komen tot tulpen met een meervoudige resistentie Heel lang ben ik actief geweest binnen LTO. En nu voorzitter van het Milieuplatform.” Stoop beseft dat hij in een roerige tijd begint. “De sector staat behoorlijk in de belangstelling op milieugebied. Ondanks dat er al heel veel is bereikt, is het nog niet goed genoeg. Van diverse middelen worden in de sloot te hoge concentraties gevonden, en dat levert discussies op. Aan ons als Milieuplatform om ervoor te zorgen dat er, bijvoorbeeld voor Actellic, in ieder geval een tussenoplossing komt.” In veel gevallen kan de ondernemer zelf ook het nodige doen om het imago van de sector positief te beïnvloeden. “Kijk vooral nog eens goed naar hoe je dingen doet. Heb je gespoten, zet de spuit dan op het land en niet op de betonplaat. Als het dan gaat regenen, dan spoelt het water niet het erf af naar de sloot. Goede voorbeelden vind ik ook Bloeiend Zijpe en het project Schoon erf, schone sloot. Het gaat vaak toch om bewustwording en netjes werken. Ook de communi-

Foto: Arie Dwarswaard

De KAVB telt onder zijn leden veel ondernemers die zich inzetten voor de vereniging. In de rubriek Veldwerk komt telkens een ondernemer aan het woord over datgene wat hij voor de KAVB en de bloembollensector doet. Dit keer is dat Kees Stoop, sinds kort voorzitter van het Milieuplatform Bloembollensector.

catie over wat je doet is belangrijk. De tijd dat we met de rug naar de maatschappij konden gaan staan ligt echt achter ons. Nodig mensen uit je gebied uit en vertel wat je doet. Ik vind het ook goed dat er meer aandacht komt voor duurzaam telen en het werken aan een gezond bodemleven.” Nieuw onderzoek, dat collectief wordt gefinancierd, is met de opheffing van het Productschap Tuinbouw minder vanzelfsprekend dan de afgelopen jaren. “Dat realiseren we ons binnen het Milieuplatform heel goed. Een pasklaar antwoord hebben we echter nog niet. Wat dat betreft wil ik de sector zelf ook uitnodigen om goede ideeën en oplossingen te melden. Het zou mooi zijn als we overheid en omgeving weer voor kunnen zijn in plaats van telkens ergens op te moeten reageren.”

Nieuwe leden Noordelijk Zandgebied: Vof van Kampen, Kortevliet 60, 1787 PL Julianadorp Kennemerland: Vof J.C.M. Beentjes, Cieweg 19, 1969 MS Heemskerk Bloembollenstreek: C.J. Ruigrok & Zn., Zilkerbinnenweg 58, 2191 AD De Zilk Flevoland: Flevoland Bloembollencentrum BV, Bedrijfsweg 94, 8304 AA Emmeloord Noord-Nederland: E.G.B Peltjes en H. Kleinjan, Van Royensweg 73, 7691 BR Bergentheim

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Ledenpas Begin februari is aan alle leden van de KAVB een bedrijfsgebonden ledenpas gestuurd. Nog meer dan in het verleden wil de KAVB activiteiten organiseren waar leden hun voordeel mee kunnen doen. Zo geeft de ledenpas toegang tot onder meer jaarvergaderingen en andere ledenbijeenkomsten.

www.kavb.nl

Productgroepen discussiëren over kwaliteitseisen

Arent Veldhuyzen van Zanten overleden

De afgelopen periode zijn diverse KAVB-productgroepen bijeen geweest. In alle vergaderingen werd volop gesproken over de kwaliteitseisen die aan de diverse bolgewassen worden gesteld. De productgroep Lelie stond uitgebreid stil bij de ontwikkelingen rond Lelie 2.0. Op de Leliedag van 12 februari is hierover nader gesproken. Een ander punt van discussie betreft de export van lelies naar China, waar vanuit dit land eisen worden gesteld op het gebied van diverse virussen. De vraag is hoe de sector hier op een praktische manier mee kan omgaan. In de productgroep Hyacint stond de verplichte toets op Dickeya (Erwinia) centraal. Punt van discussie was hier het gebruik van werkbollen die uitgangsmateriaal opleveren voor broeierij op het eigen bedrijf. De BKD heeft hiervoor een oplossing vanuit MUS, die tijdens de jaarvergadering van de productgroep Hyacint in maart 2014 nader zal worden toegelicht. Vanuit de productgroep is aangegeven dat deze toets niet mag leiden tot het wegvallen van relevante cultivars. Naast kwaliteitszaken is in de diverse groepen nog aandacht geschonken aan de diverse initiatieven voor gezamenlijke activiteiten. Zo kon de productgroep Narcis groen licht geven voor het stengelaaltjesfonds. Bij de lelie kon worden gemeld dat er ook over 2014 weer geld geïnd zal worden voor het fonds waarmee leliespecifiek onderzoek wordt gedaan. Het onderzoek naar wondheling levert bruikbare inzichten op en gaat in 2014 verder. Er zijn al diverse ideeën voor nieuw onderzoek. Leden van de KAVB worden via de digitale nieuwsbrieven op de hoogte gehouden over de onderwerpen waar de productgroepen aan werken.

Foto: René Faas

Kom ook naar de KAVB-Ledendag

Op 1 februari 2014 is in zijn woonplaats Hillegom de heer Arent Jan Herman Veldhuyzen van Zanten overleden. Hij werd 82 jaar. Arent Veldhuyzen van Zanten was eigenaar van de firma J.H. Veldhuyzen van Zanten aan de Stationsweg in Hillegom, bij velen beter bekend als Kwekerij Veelzorg. Binnen de kwekerij en handel was de hyacint zijn meest geliefde bolgewas. Die liefde ging zo ver dat hij een paar geholde bollen vol met jonge bolletjes liet schilderen door de Groninger schilder Henk Helmantel. Bestuurlijk was hij actief voor onder meer de KAVB-productgroep Hyacint. In de periode 1978 tot 1989 maakte hij deel uit van het bestuur. Van 1986 tot 1989 was hij voorzitter, een functie die hij met veel deskundigheid vervulde. Ook werd hij in 1978 benoemd tot lid van het Scheidsgerecht, een functie die hij vele jaren bekleedde. In 2007 was hij een van de sprekers tijdens het eeuwfeest van het Scheidsgerecht, waarbij hij op zijn eigen markante wijze de kleine en de grote geschiedenis met elkaar verbond. Na de beëindiging van zijn bedrijf ging hij studeren aan ‘zijn’ Vrije Universiteit. Hij koos ook hier voor geschiedenis, en schreef een scriptie over het veranderde leven in een aantal dorpen langs de grens tussen Oost- en West-Duitsland, die in 1952 werd getrokken. De laatste jaren was hij actief voor zijn eigen geschiedenis. Alles werd in het werk gesteld om kantoor en schuren van kwekerij Veelzorg te behouden. Het is nu aan anderen om die taak te volbrengen.

Donderdag 6 maart organiseert de KAVB voor de derde keer haar Ledendag. Een dag om elkaar te ontmoeten. De wereld om ons heen verandert snel. En dat vraagt van u als ondernemer, en van ons als KAVB, een actief optreden in de richting van onze omgeving. Ondernemen is daarmee nu meer dan ooit teamsport! Op 6 maart geven inspirerende sprekers u daarom handvatten voor succesvol ondernemen in dynamische tijden. Voorafgaand aan het programma wordt voor voetballiefhebbers een bijzondere rondleiding door de ArenA georganiseerd. Wilt u hieraan deelnemen dan bent u vanaf 13.30 uur van harte welkom. Om 14.00 uur start de rondleiding. De rondleiding eindigt om 14.45 uur. Vanaf 14.30 ontvangst in de congresruimte. Om 15.00 start het programma rond het thema Ondernemen is ook een teamsport met presentaties van Tweede Kamerlid Jaco Geurts (CDA) en Wouter de Vries (expert op het gebied van dienstenmarketing en schrijver van onder meer het boek Blauwe bananen). De KAVB verzorgt de rode draad in het programma en geeft haar visie op actuele ontwikkelingen in de bloembollensector. De middag wordt afgesloten met een netwerkborrel. Het is noodzakelijk om u aan te melden voor de ledendag en/of de rondleiding. Wilt u aanwezig zijn, en heeft u zich nog niet aangemeld, dan kunt u zich aanmelden bij de KAVB via [email protected]. Leden hebben onlangs een persoonlijke uitnodiging ontvangen en kunnen zich nog aanmelden tot 1 maart.


VLAMING Intern Transport 1LHXZH7R\RWD9VHULH +HIYHUPRJHQYDQWPWRQ *HwQWHUHVVHHUG" .LMNRSRQ]HZHEVLWH ZZZYODPLQJLQWHUQWUDQVSRUWQO YRRUGHVSHFLILFDWLHV

7 = DDGP DU NW _ % HGULMI YHQ S DU N: )2 : HV W_= ZDDJ GLM N 2 RV W _7 _ ) _( LQI R# YO DP LQ J JU RHSQ O

Specialist in groen veilen! U overweegt groen te gaan veilen? Een succesvolle groene veiling vraagt een goede voorbereiding! Het veilingteam van Hobaho is expert in deze specifieke manier van veilen en is gaarne bereidt u vrijblijvend vakkundig advies te geven! Neem voor informatie contact op met: Patrick Blijleven - 06 2021 8999 | Kees Hopman - 06 1502 0994 Of uw eigen intermediair.

BloembollenVisie Nieuwsbrief Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

GRATIS*

Verbindt • Adviseert • Organiseert Telefoon (0252) 43 47 77 • www.hobaho.nl • [email protected]

* aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

AGRO TECHNIEK HOLLAND

6MÄJPHSKLHSLYVVR]VVY¸+L5VVYK¹ Daarom vanzelfsprekend: Agro Techniek Holland, een ander woord voor service en vakmanschap.

+LSM^LN7VZ[I\Z((͇͇5VVYK^PQRLYOV\[;LSLMVVU! ;LSLMH_!,THPS!PUMV'HNYV[LJOUPLRJVT0U[LYUL[!^^^HNYV[LJOUPLRJVT

Industrieplaten, Keerwanden en Verholen goten bestellen? Ruud Kappe bellen! Tel. 0252 - 21 23 22 - Mob. 06 - 496 33 866

SPECIALE AANBIEDING: Cabrio kas 8.000m2

WWW.DEBETSSCHALKE.NL

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

[email protected]

Jac. Uittenbogaard & Zonen B.V. is opgericht in 1910 en sindsdien uitgegroeid tot een internationaal opererend bloembollenbedrijf, dat actief is in het veredelen, kweken, broeien en verhandelen van bloembollen en bloembollenproducten.

Ter uitbreiding van onze buitenlandse gemeenteen parkhandel zijn wij per direct op zoek naar een:

Verkoper Verenigd Koninkrijk en/of Duitsland Wij zoeken iemand die: tJOTUBBUJTPNPO[FCFTUBBOEFIBOEFMVJUUFCSFJEFO tFWFOUVFFMCFTUBBOEFHFNFFOUFFOQBSLIBOEFMLBOJOCSFOHFO tQSPBDUJFGJTFO[FMGTUBOEJHLBOPQFSFSFO tJOIFUCFUSFGGFOEFMBOEXPPOBDIUJHJTPGCFSFJEJTNFUSFHFMNBBUUFSFJ[FO tFWFOUVFFMBDUJFGJTJOBOEFSFUZQFOIBOEFMFODPOUBDUFOIFFGUJOEF[FMGEF t branche

Geïnteresseerd of wil je meer informatie? Voor meer informatie over deze functie kun je contact opnemen met Robbert Uittenbogaard Telefoon: 06-515 53625 Mail: [email protected]

Wij bieden jou: tFFOQSPGFTTJPOFFMFOHFTQFDJBMJTFFSEWFSLPPQQSPHSBNNB tHPFEFCFHFMFJEJOHWBOVJUEFPSHBOJTBUJFNFUFSWBSFOWFSLPQFST tFFOCFESJKGNFUFJHFOLXFLFSJKVJUTUSBMJOHNFU.14MBCFM

Jac. Uittenbogaard & Zonen BV t.a.v. Robbert Uittenbogaard Robijnslaan 43 2211 TG Noordwijkerhout

www.jubholland.nl

Mekos machines

voor professionals.

Mekos spoelmachines

Mekos kopmachines

Mekos uit Schagerbrug is fabrikant van kopmachines, ligbedframes en spoeltrommels. Bijna alles is mogelijk bij Mekos Schagerbrug BV. Bel voor geheel vrijblijvende informatie: 0224-571555 www.mekos.nl

Mekos ligbedframes

U bent van harte

Vaktentoonstelling Zwaagdijk 20 tot en met 23 februari 2014

De Lentetuin Breezand 27 februari tot en met 3 maart 2014

Vakmensen onder elkaar. t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

Gazelle

®

Kamt luizen het veld uit.

• Sterk tegen luizen. • Ook tegen leliehaantje, cicaden en gladiolentrips. • Versterkt de virusbestrijding. • Past perfect in alle bolgewassen. • Flexibel toepasbaar: ook tijdens de bloei.

FRANSJE VAN DORP: BLOEMBOLLEN NIET OUBOLLIG

Recommend Documents