Doortrapte UiTstapjes Fietsen en wandelen in Mechelen
Inleiding Doortrapte UiTstapjes toont je 1001 mooie plekjes in de binnenstad van Mechelen en de groene rand. Ken jij al de prachtige en ongerepte natuurgebieden net buiten het centrum? Trappend en stappend doe je talloze verrassende ontdekkingen. Laat je loodsen door de verschillende wandelroutes en leer de vele gezichten van Mechelen kennen. Alleen of in groep, op eigen houtje of met een gids doorkruis je de steeds veranderende stad. Ben je een rustzoeker of natuurliefhebber? De groene omgeving van Mechelen heeft heel wat moois voor je in petto.
Fijne trip! Voor je eropUiTtrekt: deze brochure toont je slechts een selectie van wandel- en fietsroutes met beknopte info. Bij enkele wandelingen of fietstochten vind je een minimale route. Bij de meeste tochten staat vermeld waar je de volledig uitgestippelde route kan vinden.
2
3
Van de drukte bij de toren naar de stilte in de broeken
4
Start to believe
5
Tuindersroute
6
Fietsen onder de hemel
Trappen
Trappen Van de drukte bij de toren naar de stilte in de broeken De drukte onder de hoge Sint-Romboutstoren staat in schril contrast met de stille groene rand van de stad. Al snel trap je door het landschap waar de Nete, Dijle, Zenne en Rupel samenstromen in het Zennegat. In dit waterrijk natuurlandschap doorkruis je een lappendeken van weilanden, bosjes, houtkanten en bomenrijen. De typische vochtige broeken ontstonden door het steken van turf langs de moerassige linkeroever van de Dijle. Wanneer ook zand en klei werden ontgonnen voor de steenbakkerijen, ontstonden vijvers, waar vandaag duizenden watersportliefhebbers uitwaaien.
Start: Grote Markt-97-94-90-7978-52-51-55-65-43-44-46-6457-Grote Markt Afstand: 42 km Route: Fietskaart 4 uit box ‘Fietsknooppuntennetwerk Provincie Antwerpen’ Bron: www.knooppunt.be (ism Toerisme Provincie Antwerpen) Te koop bij UiT in Mechelen (€5) TIP: Geniet van het uitzicht vanop het terras van Café Zennegat.
4
Trappen Start to believe Wist je dat er in Mechelen een boeddhistische tempel staat met vooral Thaïse vrouwen? Of dat het katholieke koraalhuis aan de wieg stond van de ‘Wiener Sängerknaben’? En dát is nog maar een tipje van de sluier. Zadel je fiets voor een zowel ontspannende als informatieve fietstocht langs 9 levensbeschouwingen: vrijzinnigen, protestanten, Assyrische Chaldeeërs, bahaï en anderen. Luister op je mp3-speler naar Erika Van Tielen en duik samen in tempels, moskeeën en andere gebedshuizen. Ze ontrafelt voor jou de geschiedenis van de Mechelse gastarbeiders en vele andere gezichten.
Start: vrij te bepalen Afstand: afhankelijk van gekozen locaties Route: download kaart en podcast (audio) op www.starttobelieve.be TIP: Kom tot rust in de boeddhistische tempel Wat Dhammapateep, Kouterdreef 37 www.watdhammapateep.com
5
Trappen Tuindersroute De Mechelse Groentestreek heeft naam en faam tot over de grenzen: tijd om zelf op ontdekking te gaan. De Tuindersroute leidt je langs oude hoeven en hypermoderne tuinbouwbedrijven. Neem ook een kijkje vanop ‘Torekenswaver’ en bewonder het panorama van Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Al trappend leer je meer over het tuinbouwersleven in de Mechelse regio, vroeger en nu. Blaas uit op de Beerzelberg, amper 50 meter boven de zeespiegel maar toch het hoogste punt van de provincie Antwerpen.
Start: Midzeelhoeve (Sint-Katelijne-Waver) Afstand: 49 km (verkorting 30 en 33 km) Route: kaart te koop bij UiT in Mechelen (€1,5) TIP: Doe een ‘proefstop’ in ’t Groentemuseum www.tgrom.be
6
Trappen Fietsen onder de hemel Een fraaie tocht voert je langs bekende en vergeten sacrale plekken in de groene rand rond Mechelen. Verdwenen abdijen, prehistorische grafvelden, kapellen, kleurrijke bakens van volksdevotie passeren de revue. Speur onderweg naar sporen van verdwenen Romeinse grafheuvels. Schrik niet wanneer een miraculeuze verschijning, aardmannetje of een boze watergeest, alias de ‘nekker’, je pad kruist. Tal van plekjes in en rond de stad onthullen spannende en verborgen heilige verhalen.
Start: Grote Markt Afstand: 43 km (lange route) – 28 km (korte route) Route: download kaart en podcast (audio) via www.uitinmechelen.be TIP: Kom op adem in taverne Het Brughuis
7
9
Op stap met Carolus
10
Plan van de Kleine Man
11
Bourgondische Wandeling
12
Schatten van kerken
13
Thuis in de Stad
14
Roosendael, het mooiste plekje
15
Rond de mijlpaal
16
Merkwaardig rivierenlandschap
17
Groots weidelandschap in Mechels Broek
18
Mechelen stuurt je stappen
Stappen
Stappen Op stap met Carolus Op tocht door de historische binnenstad en het Begijnhof leer je alles over het vloeibare goud vroeger en nu. Mechelen telde heel wat brouwerijen: verschillende plaatsen ontlenen hun naam aan oude brouwershuizen. Waar je nu erfgoedcentrum Lamot ziet, was vroeger de brouwerij van het bekende Lamotbier. Het Anker, hofleverancier van Keizer Karel en één van de oudste Vlaamse brouwerijen, brouwt nog steeds. Neem zelf een verfrissende proef op de som. In een typisch Mechels café les je driemaal je dorst met een heerlijk streekbier.
Start: UiT in Mechelen Duur: 2 km of 4 km Route: wandelgids te koop bij UiT in Mechelen €12,50 (incl. 3 drankbonnen) | €8 (3 extra drankbonnen)
Haal je wandelgids met een lijst van cafés waar je 3 drankbonnetjes kan ruilen. TIP: Informeer bij UiT naar een gids die je pittige details van het Mechels brouwersleven vertelt. (€15,30 - €10,20 vanaf 15 personen)
9
Stappen Plan van de Kleine Man Vriendschap en solidariteit, daar draait het tijdens deze tocht om. Sociale zekerheid is sinds mensenheugenis verweven in het alledaagse bestaan. Gevels en opschriften van diverse gebouwen fluisteren je alles toe over de dingen des levens: over opgroeien, werken, zorgen en gezellig samenzijn.
Start: UiT in Mechelen Duur: 2 uur Route: gratis plan bij UiT in Mechelen TIP: Ontsnap aan de winkeldrukte in de mooie O.L.Vrouw-van-Leliëndaal kerk (Bruul)
10
Stappen Drie Bourgondische generaties Wist je dat de stad Mechelen een belangrijke politieke en economische rol speelde in de Bourgondische periode? Talrijke historische gebouwen getuigen hiervan. Houd je vast want de lijst is lang: de Sint-Romboutskathedraal, de voormalige paleizen van Margareta van Oostenrijk en Margareta van York, Hof van Busleyden, het paleis van de Grote Raad… Niet getreuzeld dus, volg de gids door het 16e-eeuwse Mechelen.
Start: UiT in Mechelen Dagelijks om 14u (Paasverlof en juli-aug) Weekends en feestdagen van 01/04 tot 31/10 om 14u Prijs: € 5 (volw) - €2,50 (kinderen) - €2 (UiTpas) Reservatie aanbevolen TIP: Zelf op stap? Met de wandelgids ‘Vorstelijk vrouwelijk’ treed je in de voetsporen van dames van alle klassen. (€4 bij UiT in Mechelen)
11
Stappen Thuis in de stad Waardevolle hedendaagse architectuur in een historisch stadscentrum, het kan! Ontdek de belangrijke ankers die het stedelijk uitzicht van Mechelen vormgeven. Een ambitieus plan toverde straten, pleinen en Dijleboorden om tot aangename plekken om te vertoeven. Maak kennis met gloednieuwe woonsites, een vlottend wandelpad en andere intrigerende renovatieprojecten.
Start: UiT in Mechelen Duur: 2 uur Route: gratis plan bij UiT in Mechelen
12
Stappen Schatten van kerken Ontdek de rijke geschiedenis van liefst acht Mechelse historische kerken. In de binnenstad pronken vier gotische en vier barokke kerken van een uitzonderlijke kwaliteit. Dat maakt Mechelen meteen tot dé historische kerkenstad in Vlaanderen. Stuk voor stuk verrassen ze je met een kostbare schat aan (religieuze) meesterwerken. Ware musea zijn het waar je parels van kunst en religieus erfgoed kan bewonderen. Laat je leiden door een bijzondere wandelgids waarmee je de kerken op eigen tempo en in meerdere etappes bezoeken.
Start: UiT in Mechelen Route: vrij te bepalen Infopocket te koop bij UiT in Mechelen (€8) Openingsuren kerken Dinsdag tot en met zondag 13u-17u (1/4 tot 31/10) 13u-16u (1/11 tot 31/3). Maandag gesloten TIP: Bewonder de unieke preekstoel in de Sint-Romboutskathedraal.
13
Stappen Roosendael, het mooiste plekje De abdijsite Roosendael wordt in 2010 door PASAR-vrijwilligers verkozen tot mooiste plekje van Sint-Katelijne-Waver. Dat deze streek meer dan tuinbouw in petto heeft, ontdek je zelf op deze verrassende route. Je wandelt langs twee door Natuurpunt beheerde sites met een spannend oorlogsverhaal: het knappe Het Fort van Walem en de oude spoorwegberm. Via de Netedijk en ringgracht stap je tot bij het Pesthuis.
Start: Abdijsite Roosendael, Lange Zandstraat, 2850 SintKatelijne-Waver Afstand: 8,3 km Route: Domein Roosendael, Spildoornvijver, Fort van Walem, Kerkhof Elzenstraat, Oude Spoorwegberm, Pesthuis, de Schuur. Gedetailleerde route zie ‘Mooisteplekjesgids’ (Pasar ism Davidsfonds, www.pasar.be, boekhandel) TIP: Blaas uit op het terras van het fietscafé De Schuur
14
Stappen Rond de mijlpaal Precies 175 jaar geleden reed de allereerste trein van het Europese vasteland door Mechelen. Niemand kon in 1835 vermoeden dat het Mechelse Ganzenveld het splinternieuwe logistieke kruispunt van België zou worden met tal van nieuwe industriëen. Mechelen werd binnenstebuiten gekeerd en kreeg pardoes een heuse welvaartstatus. Daarop vestigden zich nieuwe inwoners, met de blik gericht op Brussel en Parijs. Reis door 175 hectische jaren aan de poorten van de Bourgondische hoofdstad in één stomende wandeling.
Start: lokettenzaal station Duur: 3 uur incl. pauze Prijs: 100 € per groep tot 25 deelnemers Info en reserveren: Mechelenbinnenstebuiten vzw TIP: Ontdek met de renovatie van ‘Het Zegel’ hoe de stationswijk volop vernieuwt en uitbreidt.
15
Stappen Merkwaardig rivierenlandschap Vlakbij het Zennegat in Battel vind je een waardevol valleilandschap met drie natuurgebieden: het Thiebroekbos, Den Battelaer en de Oude Dijlearm. Jarenlang werden de weiden bevloeid met rivier- en kanaalwater waarvan de krioelende waterpartijen zoals sloten, sluizen en dijken stil getuigen. Vanaf de dijken van de Zenne, de Dijle en de Leuvense Vaart heb je een prachtig uitzicht op Den Battelaer en de Oude Dijlearm. Vogelliefhebbers halen in Den Battelaer hun hart op bij de tientallen vogelsoorten zoals tafeleend, zilverreiger en bosrietzanger.
Start: parking voetbalveld SK Heffen, Gentsesteenweg (N16) Route 9 km: knooppunten 80-77-78-86-87-132-88-87-8679-163-80 Route 5 km: knooppunten 80-77-78-86-79-163-80 Kaart: Wandelnetwerk Rivierenland te koop bij UiT in Mechelen (€8) TIP: Stippel je eigen route uit met de wandelknooppuntenkaart (blz. 19)
16
Stappen Groots weidelandschap in Mechels Broek Het Mechels Broek is geen kledingstuk, maar een bijzonder mooie groene plek aan de rand van de stad. Wanneer de Dijle vroeger buiten zijn oevers trad, stroomde dit gebied het water. Je stapt door vochtige graslanden met poelen, knotwilgen en houtkanten. In de vele sloten en bomputten uit WOII krioelt het van het waterleven. Ruige koeien grazen het gebied tot bloemenrijke weilanden. In het hart van het Broek omcirkel je een grote waterplas, een paradijs voor watervogels.
Start: Natuurpunt Mechels Rivierengebied – Bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, 2812 Muizen Afstand: 6.5 km Route: kaart Wandelgebied Rivierenland te koop bij UiT in Mechelen (€8) – blz. 20 TIP: In het bezoekerscentrum van Natuurpunt leer je alles over de flora en fauna in het broek. De Boeboekstas (€3) belooft je een spannende wandeling met het hele gezin.
17
Stappen Mechelen stuurt je stappen Twee spannende erfgoedwandelingen door kinderstad Start: UiT in Mechelen Met natte voeten Ruil je stappers voor een paar stevige laarzen en doe de Dijle als je durft. Vertrek op plezante en leerrijke trektocht langs de oevers van de rivier. Neem een duik in het verleden en ontdek waarom deze rivier al eeuwen zo belangrijk is voor de stad. Van Arend tot Zwaluw ‘t Is een bonte beestenboel in Mechelen! Ga op stap door de binnenstad in het gezelschap van een vreemd groepje vrienden uit het dierenrijk. Ze tonen je tal van oude gebouwen, kerken, paleizen en toeristische plekjes. Het wandelboek bevat een pak leuke en leerrijke doe-opdrachten, dat belooft een onvergetelijk avontuur met heel de familie.
18
Mechelen stuurt je stappen
Mechelen stuurt je stappen
met natte voeten
van Arend tot Zwaluw
Een tocht kriskras door de stad langs de oevers van de Dijle.
Een tocht dwars door het centrum van Mechelen.
Duur: 3 uur incl. pauze Route: leen het wandelboek met opdrachten voor 4 personen bij UiT in Mechelen (€4) TIP: Mechelse Maatjes, een boekje vol vriendschapsverhalen, leidt je langs leuke plekjes door de stad. (€5 bij UiT in Mechelen)
Wandelnetwerk Rivierenland: langs Nete, Dijle, Zenne en Rupel Wandelnetwerk Rivierenland rijgt de mooiste landschappen van Mechelen, Willebroek, Niel, Boom, Rumst en een stukje Sint-Katelijne-Waver aan elkaar tot een netwerk van liefst 310 km wandelpaden, verbonden door knooppunten. Als wandelaar kan je vanaf nu moeiteloos en eindeloos zelf je tocht uitstippelen via een handige en overzichtelijke wandelkaart. Hoogtepunten: zoetwatergetijdenrivieren Nete, Dijle, Zenne en Rupel, die samenstromen in ‘het Zennegat’ de historische rivierlandschappen en natuurgebieden rond dit kruispunt van rivieren verrassende vergezichten op het Hombeeks plateau de Rupelstreek met haar rijke cultuurhistorische steenbakkerijverleden De scheur- en waterbestendige wandelkaarten kosten 8 euro en zijn te koop bij UiT in Mechelen, de dorpshuizen van Leest, Hombeek en Heffen, het wijkhuis van Battel en het bezoekerscentrum van Natuurpunt. Meer info? Natuurpunt Mechels Rivierengebied – www.mechelsrivierengebied.be Regionaal Landschap Rivierenland – www.rlrl.be
19
Wandelgebied Rivierenland: ontdek de BenedenDijlevallei, de Groentestreek en het Waverwoud Het wandelgebied Rivierenland stuurt je op pad door unieke plekjes in Bonheiden, Sint-Katelijne-Waver en Mechelen, via veertien wandellussen tussen 2 km en 13 km lang. Hoogtepunten: prachtige Beneden-Dijlevalleiwandelingen in de natuurgebieden van Natuurpunt wandelingen doorheen het typische tuinbouwlandschap in het hart van de Groentestreek wandelingen langs de restanten van het vroegere uitgestrekte Waverwoud De scheur- en waterbestendige wandelkaarten kosten 8 euro en zijn te koop bij UiT in Mechelen en het bezoekerscentrum van Natuurpunt. Meer info? Natuurpunt Mechels Rivierengebied – www.mechelsrivierengebied.be Regionaal Landschap Rivierenland – www.rlrl.be
20
Even voorstellen Domein Tivoli Kinderboerderij, natuurrecreatie – en educatie Antwerpsesteenweg 94 015 20 66 84,
[email protected] www.mechelen.be/tivoli Fietspunt Mechelen Fietsverhuur, herstellingen, onderhoud stallingen Koning Albertplein 2 015 21 27 04
[email protected] Gidsenbond Gegidste stadswandelingen in diverse thema’s. Informeer je over de mogelijkheden aan de balie UiT in Mechelen MEFIGO vzw Mechelse Gordel (1ste zondag oktober) Stuivenbergbaan 81
[email protected] www.mechelsegordel.be
Natuurpunt Geleide wandelingen, gezinsactiviteiten en natuureducatie. In het Bezoekerscentrum vind je info over natuur in eigen streek. Bezoekerscentrum Natuurpunt Mechels Rivierengebied Muizenhoekstraat 7, 2812 Muizen 015 43 61 09
[email protected] www.mechelsrivierengebied.be PASAR Mechelen Wandelingen en fietstochten in thema natuur en cultuur 03 480 35 43,
[email protected] www.pasar.be/mechelen Regionaal Landschap Rivieren vzw Natuurrecreatie – en educatie (samenwerkingsplatform) Hombeeksesteenweg 264 015 21 98 53,
[email protected] www.rlrl.be
Sportdienst Mechelen Reuzenstraat 1 015 29 25 97,
[email protected] www.mechelen.be ’t Atelier vzw Onderhoud, herstel+recuperatie van oude fietsen, pechverhelping en verhuur Donkerlei 72 015 71 09 58
[email protected] http://users.skynet.be/atelier-mechelen Vrijbroekpark Park, natuurrecreatie – en educatie Hombeeksesteenweg 264 015 45 13 80
[email protected], www.vrijbroekpark.be Provinciaal Sport- en Recreatiecentrum De Nekker Nekkerspoel-Borcht 19 015 55 70 05
[email protected] www.denekker.be
21
Meer trappen en stappen Varen, fietsen en steppen Boottocht en verhuur fietsen en steps V-zit,
[email protected], www.v-zit.be Wandelclubs De Slak, 0492 64 94 00,
[email protected], http://users.skynet.be/de.slak/ Fiwasen (Fietsen Wandelen Senioren), Dienstencentrum De Smis, 015 42 08 11,
[email protected] Kadodders, 015 71 43 95,
[email protected], www.kadodders.be Opsinjoorke, 015 41 86 17,
[email protected], www.opsinjoorke.be Pasar De Dijletrotters, 015 33 68 50,
[email protected], www.pasar.be/dijletrotters Wandelingen met gids Culinaire Wandelingen, 0497 54 95 69, www.culinairewandelingenmechelen.be Mechelenbinnenstebuiten vzw, 015 55 13 49, www.mechelenbinnenstebuiten.be Plezante Wandelingen, Rudi De Mets, 015 41 13 66,
[email protected] en Ferre Uytterhoeven, 015 41 14 31,
[email protected] Tijdwandeling, 015 211 894,
[email protected], www.horlogeriemuseum.be Trottifretter, 0495 32 28 00,
[email protected], www.culitrips.be
22
Stippel je eigen route uit www.fietsroute.org www.fietsnet.be www.knooppunt.be www.routeyou.com www.scheldeland.be Samen er op uit www.aktivia.be (wandelportaal) www.fietsenpasar.be www.vwf.be (Vlaamse wandelsportfederatie) www.wandelenpasar.be Groen om te doen www.mechelen.be/tivoli www.mechelsrivierengebied.be www.rlrl.be www.vrijbroekpark.be www.zennegat.be
Wist je dat … … je bij UiT in Mechelen tal van leuke wandel- en fietstips in Mechelen en regio vindt? … je je fiets gratis kan laten graveren? De gemeenschapswachten doen dit in de H. Consciencestraat 7 na afspraak of tijdens één van hun graveeracties. Info: 015 28 15 62, www.mechelen.be. … je je banden kan pompen aan de fietspomp aan De Zeeridder in de Befferstraat?
… je fiets kan laten herstellen bij het Fietspunt aan het station volgens het thuiskomprincipe? Zie ook blz. 21 … je gratis een fiets voor personen met een handicap kan lenen bij ’t Atelier? … je schade aan voet- en fietspaden kan melden op www.mechelen.be/e-loket? … stappentellers kan kopen bij de Sportdienst?
… je binnenkort in 3357 fietsenstallingen je fiets kan parkeren? De grootste stallingen bevinden zich aan de stations en op de randparkings. Zie ook overzichtskaart op www.mechelen.be. … je via ’t Atelier fietskluizen kan huren op het Rode Kruisplein en Douaneplein?
… Mechelen ook kleinere en charmante groene plekken zoals Dodoenstuin, Karmelietentuin en Park Papenhof heeft? COLOFON Samenstelling&redactie: UiT in Mechelen Cartoons: KIM Foto’s: Layla Aerts (blz. 5, 6, 7, 11 en 12) | Stadsarchief/Beeldbank (blz. 15) | Sylvie De Weze (blz. 16) | Natuurpunt (blz. 4, 17, 21) | Toerisme Mechelen (blz. 9,10) | Stedelijke Musea (blz. 13) | Toerisme Sint-Katelijne-Waver (blz. 14) Grafisch ontwerp: beëlzePub
23
g N14
rd
Ne
ero
de
str
aat
✝
G. G
eze
t sves ster
llel
aan
aat
u artz Zw
artstr
hof-bogaa
Stass
Klein-Begijn
✝
✝
Alle vrijetijdsinfo en ticketing
G. de
St-Katelijnestraat
splein
✝
✝
Veemarkt
Keizerstraat
Grote Markt
Ijze
ren
lee
n
Schoenmarkt
F. d
eM
UiT in Mechelen Hallestraat 2-4-6 2800 Mechelen 070 222 800 www.uitinmechelen.be
Vismarkt
ms
tra
✝
at
iev
str a
eVr o
Met dank aan: Gidsenbond, Mechelenbinnenstebuiten vzw, Natuurpunt Mechels Rivierengebied, Pasar Regio Mechelen, Regionaal Landschap Rivierenland, Stedelijke Musea, Toerisme Mechelen, Toerisme Provincie Antwerpen, Toerisme Sint-Katelijne-Waver, VormingPlus Mechelen
Kruidtuin
uw
es
at
at
-L
nstra
stijne
ze
V.U. Erik Laga, Grote Markt 21, 2800 Mechelen • Mechelen Wettelijk depot: D 2010/0797/054
rsplein
Augu
On
Berthoude
arkt
Bruul
ege
Leerm
Ad
t
