F A
M
I
L
I
E
F
I
E
T
S
V A
K
A
N
T
I
E
Ennsradweg, Steiermark
Fietsen door het groene hart van Oostenrijk TEKST EN FOTO’S: ARJAN KRUIK
Een fietsvakantie met de kinderen moet aan een aantal belangrijke voorwaarden voldoen. Niet te lang, niet te warm, niet te steil en genoeg te doen onderweg. Redacteur Arjan Kruik en zijn gezin kozen daarom afgelopen zomer voor de Ennsradweg in Steiermark. Ze beleefden er een heerlijke vakantie.
Wie op fietsvakantie wil met kinderen zal het rustig aan moeten doen. Althans, dat is mijn ervaring. Leuk voor het logboek, lange afstanden maken, maar kinderen zijn er meestal niet blij mee. Natuurlijk, die willen best wel fietsen, maar niet de hele dag. Het is tenslotte vakantie. En dan wil je ook zwemmen, klimmen en andere spannende dingen
XX BIKE & TREKKING
doen. Wij kozen daarom afgelopen zomer voor een fietsvakantie in Oostenrijk. Of meer precies: voor de Ennsradweg, een fietsroute die de rivier de Enns stroomafwaarts volgt. De Enns ontspringt in de Hohe Tauern en mondt 280 kilometer noordoostelijker in de Donau uit. De rivier - die in het begin eigenlijk niet meer dan een beekje is - en de gelijknamige fietsroute lopen door de deelstaten Salzburgerland, Steiermark en Oberösterreich. Omdat we de dagafstanden willen beperken tot maximaal dertig tot vijfendertig kilometer en gezien de beperkte tijd die wij tot onze beschikking hebben - zes dagen - kiezen we ervoor alleen de eerste helft van de Ennsradweg af te rijden, met Flachau in Salzburgerland als startplaats en Admont in Steiermark als eindpunt.
Een fietsroute als de Ennsradweg kan je ruwweg op twee manieren fietsen: op de bonnefooi of strak gepland via Steiermark Touristik. In het eerste geval heb je alle bagage voor een week bij je op de fiets en zie je in de loop van de dag wel waar je zal eindigen. Met een gsm en de overzichtelijke route- en hotelgids van de Ennsradweg bij de hand is het vinden van een hotel of pension geen enkel probleem; er is bij de meeste hotels ’s zomers toch sprake van overcapaciteit. Voordeel: je zit nergens aan vast en je kan je laten verrassen door wat zich onderweg voordoet. In het tweede geval - strak gepland via Steiermark Touristik - leg je alles van tevoren vast. Daarmee heb je minder vrijheid, maar weet je ’s ochtends al wel waar je ’s avonds zult slapen. Bijkomend voordeel: je kunt dan ook gebruik
Zoals bij de meeste Oostenrijkse Flussradwege wisselt de Ennsradweg regelmatig van oever.
maken van de bagagevervoerservice, waarbij alle bagage van hotel naar hotel gebracht wordt en je op de fiets alleen het hoognodige bij de hand hebt. Wie met kinderen reist, kan het best voor de geplande variant kiezen. Je weet dan elke dag precies waar je aan toe bent en je kan licht reizen. Zeker met kleinere kinderen achterop een aanhangfiets zit je immers helemaal niet te wachten op extra bagagekilo’s. Met een zoon van elf en een dochter van vijf kiezen wij daarom voor de expertise van Steiermark Touristik en laten we een reisschema samenstellen. Niet alleen fietsen Eerdere fietsvakanties met onze kinderen leerden dat je de dagafstanden beperkt moet houden. Niet alleen omdat kinderen na zo’n dertig tot veertig
kilometer wel klaar zijn met fietsen, maar ook omdat je met korte dagafstanden meer tijd overhoudt voor andere dingen. En omdat er langs de route héél veel andere dingen te doen zijn, plannen we voor onze zesdaagse fietsvakantie dagafstanden van gemiddeld dertig kilometer in, met op de derde dag een dag zónder fietsen. Het aantal fietstassen is beperkt; ik twee achtertassen en mijn vrouw Simone twee achtertassen. Mijn elfjarige zoon Sebastiaan fietst zelf op zijn mountainbike (met een klein achtertasje), mijn vijfjarige dochter Berber zit afwisselend achter mij of achter de fiets van mijn vrouw op een aanhangfiets. Kan ze zelf meetrappen als ze dat wilt, of gewoon rustig om zich heen kijken. Zelf rijden we op mountainbikes die we voorzien hebben van een achterdrager. Een échte
toerfiets is misschien geschikter. Aan de andere kant: onze mountainbikebanden rollen wel lekker licht op de gravelpaden waaruit een groot deel van de route bestaat. We starten in het skiplaatsje Flachau en rijden vervolgens via Radstadt, Schladming, Gröbming en Wörschach naar Admont, met in Schladming een extra overnachting omdat we daar een rustdag hebben laten inplannen. Over de eerste twee fietsdagen kan ik kort zijn: nat. Het weer in Oostenrijk is al weken van slag, met hittegolven en lange regenperiodes die elkaar afwisselen. Aangezien de laatste hittegolf zich twee dagen eerder terugtrok, zitten we nu met regen. Niet zo nu en dan een buitje, maar non-stop plenzen. Natuurlijk kan je je kleden tegen regen, maar echt lollig >>
BIKE & TREKKING XX
XX BIKE & TREKKING
Linksboven: Vaak loopt de Radweg over rustige, autovrije grindweggetjes. Linksonder: Wie het fietsen zat is, kan een frisse duik nemen in één van de vele zwemmeertjes langs de route. Onder: De Enns loopt ook door het Gesäuse een spectaculair klovenlandschap dat sinds 2002 Nationaal Park is.
is het niet, ook al omdat het zicht op de omringende bergen door de laaghangende bewolking nogal beperkt is. We zien het eerste zonnetje van onze fietsvakantie op de dag dat we niet fietsen. Wat overigens geen straf is, want het alternatief is zeker zo leuk: een Alpinsteig “durch die Höll” boven in het Untertal ten zuiden van Schladming. Deze Steig loopt via stalen trappen en steigers langs de Riesachwaterval, die zich in tweede tredes 140 meter naar beneden stort. Vanwege de fijne waternevel die dat oplevert is een regenjas geen overbodige luxe! Tweede hoogtepunt - letterlijk - is de vijftig meter lange hangbrug die boven de bovenste waterval gespannen is. Wie geen hoogtevrees én een paar stevige schoenen heeft, kan de Steig nemen. Met een glas Almdudeler en een hausgemachte Schokotorte op het zonnige terras van de Gfölleralm Hütte kan je - na ruim driehonderd hoogtemeters klimmen - bijkomen van de inspanning. Fout rijden kan (bijna) niet Als we vroeg in de ochtend van onze vierde fietsvakantiedag weer op de fiets springen, blijkt het voordeel van korte dagetappes. Al na een kilometer of vijftien passeren we, bij het plaatje Aich, een mooie Badesee. En omdat het kwik inmiddels al
“Wie de rivier de Enns door Steiermark volgt, begrijpt waarom deze deelstaat het groene hart van Oostenrijk genoemd wordt.”
hard naar de dertig graden gaat, lijkt ons dat een mooie plek voor een korte zwempauze. Die korte pauze wordt bijna een hele dag. Wat wil je, met de kinderen in het water, pa en ma met een mooi boek aan de waterkant en een gezellig restaurantje aan de plas. Dan gaat de tijd snel. Kan ook makkelijk, want tot de volgende overnachtingsplaats in het dorpje Gröbming is het nog maar tien kilometer trappen. Fluitje van een cent en bovendien zo aan het eind van de dag minder warm. Alleen met een beetje venijn in de staart: om vanuit het dal naar Gröbming - dat op een plateau ligt - te komen, moeten iets meer dan honderd tamelijke steile hoogtemeters overwonnen worden. En dat levert ter afsluiting toch nog een hoop zweetdruppels op. Ook de vijfde fietsvakantiedag begint met een korte rit. Even buiten Gröbming ligt namelijk het gloednieuwe Abenteurpark Gröbming. Mijn zoon had dit klim- en tokkelpark al op internet gespot, niet gaan was dus geen optie... Overigens, hij had nog gelijk ook, want de tussen de bomen gespannen parkoersen zijn geschikt voor het hele gezin, met routes voor alle leeftijden en niveaus. En maximale veiligheid voor de deelnemers. Zo had niet alleen mijn zoon een superdag, maar ook mijn vijfjarige dochter.
Na een heerlijke lunch in het oude centrum van Gröbming wordt het - de middag is al weer een eind voorbij - toch wel tijd wat kilometers te gaan maken. Ook nu loopt de route over al dan niet verharde speciale fietspaden en autoluwe wegen. Door de graslanden in het vlakke dal, door de bossen langs de randen van het dal en door prachtige historische dorpen als Stein en Öblarn. Net als de dagen ervoor valt ons ook nu weer op, dat verkeerd rijden zo goed als onmogelijk is: elke plek waar de Ennsradweg van richting verandert is duidelijk gemarkeerd met een groen bordje. Toch rijden we verkeerd, maar dat ligt meer aan de uitgebreide wegwerkzaamheden die langs de route plaatsvinden dan aan de routebouwers. En het levert bovendien weer een leuke verrassing op. Want als we niet fout gereden waren, zouden we ook nooit langs de Putterer See gekomen zijn. En deze Badesee bij het dorpje Aigen is dankzij de aanwezigheid van een warmwaterbron een heerlijke zwemplek. En dus stallen we de fietsen en wisselen we wederom de fietsbroek voor een zwembroek. Tijd zat, het is nog geen drie kilometer fietsen naar het hotel in Wörschach en de keuken sluit pas rond half negen... >>
BIKE & TREKKING XX
XX BIKE & TREKKING
Geheel links: Verkeerd rijden is uitgesloten. De hele Ennsradweg is buitengewoon goed gemarkeerd. Links: Via een smalle kloof komt de Enns het Gesäuse binnen. Aan de herrie (Gesäuse = gesuis) die de kolkende rivier hier maakt, hebben het achterliggende dal en het gelijknamige natuurgebied hun naam te danken. Geheel linksonder: Het is beslist de moeite waard een extra dag uit te trekken voor het beklimmen van de spannende Alpinsteig langs de Riesachwaterval, boven Schladming. Linksonder: Altijd fijn, zo’n klein hulpmotortje achter de fiets. Onder: Ansichtkaartmotief in optima forma.
I
“Heel lange dagafstanden rijden is eigenlijk zonde: naast fietsen is er onderweg nog zóveel meer te doen.”
Twee keer watergeweld Direct na aankomst in Wörschach gaat het mis. Windvlagen en donderslagen kondigen slecht weer aan en zo rond negen uur begint het te plenzen. Niks om je zorgen over te maken als je aan een Wienerschnitzel mit Pommes zit, maar wel vervelend als je de volgende morgen op pad wilt voor de langste etappe van de week en het nog stééds regent. We stellen het vertrek tot tien uur uit, maar dan vetrekken we toch maar. Het weerbericht geeft namelijk tot het eind van de middag geen verbetering op. Ingepakt in regenjassen en -broeken peddelen we door het gordijn van water. En het is nog zoeken naar de route ook. Door hevige regenval van twee weken eerder en de daaropvolgende extreem hoge waterstand is een fietsbrug over de Enns zodanig beschadigd. En moeten we een alternatieve route ten zuiden van de Enns volgen, zo horen we voor vertrek van de hoteleigenaar. Ook nu weer is de Umleitung geen straf. Ondanks de immer neerstortende regen genieten we van de glooiende en slingerende bosweg die ons naar eindpunt Admont brengt. Ook onze kinderen lijken geen last te hebben van de overvloedige nattigheid. Wel jammer; gedurende de gehele weg komen we geen enkel Gasthaus tegen waar we kunnen eten en drogen. Ondanks dat het nog maar drie kilometer naar Admont is, slaan we bij een bordje Bikerrast daarom toch een klein zijweggetje in: het is wel even genoeg geweest. Tijd voor een lunch. En ook hier heeft het toeval leuke dingen in petto. Eigenaresse van de Bikerrast - type: tafels met transparant plastic zeil, siergordijntjes met kant -
is een omaatje, dat ons en de kinderen helemaal in de watten legt. “Was ist die kleine Maus doch nass...” Maar dat droogt wel weer, want als we de gastvrije dame verlaten is het opgehouden met regenen. En nog geen kwartier later rijden we Admont binnen. Wat nu? De tip van Steiermark Touristik was een bezoek aan de beroemde Benedictijner Abdij, met de grootste kloosterbibliotheek ter wereld. Maar dat is binnen en nu het niet meer regent, zijn we liever buiten. We rijden daarom Admont weer uit in de richting van das Gesäuse. Met een totale lengte van zeventien kilometer is het Gesäuse een van de langste en meest indrukwekkende bergkloven van Europa. De kloof heeft z’n naam te danken aan het geluid dat de Enns - boven de kloof nog een brede en rustig door een vlak dal stromende rivier veroorzaakt als die zich schuimend en razend een weg door de smalle ingang van de kloof zoekt, de Gesäuse Eingang. Het Gesäuse en de omringende bergen zijn in 2002 uitgeroepen tot Nationaal Park, maar veel zien we daar helaas niet van. De dag loopt namelijk tegen z’n einde en we sturen daarom weer terug naar Admont om intrek te nemen in het laatste hotel van onze fietsreis. De volgende dag brengt een taxibus ons en onze fietsen naar Flachau, waar onze auto geparkeerd staat en waar we onze fietsvakantie begonnen. Een vreemde ervaring; in nog geen anderhalf uur rijden we het hele Ennstal weer uit! En omdat we nu over een drukke doorgaande weg rijden, is de landschappelijke ervaring veel minder intens dan op de heenreis. En daarmee is gelijk weer duidelijk: wie fietst, ziet meer.
N
F
O
B&t boekte de fietsvakantie langs de Ennsradweg via Steiermark Touristik. Wij fietsten nog niet de helft van de totale route, maar wie langere dagafstanden aflegt kan in een week probleemloos de gehele Ennsradweg afrijden. Het all-in programma dat Steiermark Touristik aanbiedt start in Radstadt, omvat zeven overnachtingen, een routeoverzicht, een veerbootovertocht over de Donau van Enns naar Mauthausen, de terugreis per trein van Linz naar Radstadt en een service hotline (ook in het weekend). De prijs per persoon is €425.-, aanreis op zaterdag of zondag. Wie met meer dan vier personen reist, kan op elke gewenste dag de fietsreis starten! www.steiermark-touristik.com
Handige brochure Steiermark Tourismus geeft een handig klein boekje uit met alle basisinfo over de Ennsradweg tot aan het stadje Steyr, inclusief kaartmateriaal (klein!) en een overzicht van fietsvriendelijke hotels, inclusief hun ligging langs de route. www.steiermark.com Zelf regelen Wie zelf z’n programma wil samenstellen, kan terecht op de officiële website van de Ennsradweg. Die biedt alle info die je nodig hebt, plus een handige interactieve kaart met routeplanner. www.ennsradweg.com Fietsen B&t reed de Ennsradweg met eigen fietsen. Denk aan voldoende versnellingen. Want hoewel de Ennsradweg per saldo daalt, omvat de route toch een aantal klimmetjes die terugschakelen naar het binnenblad noodzakelijk maken. Wie niet met fietsen wil zeulen, kan beter fietsen huren. Kijk daarvoor op: www.ennsradweg.com Kaarten Zoals we al schreven is verkeerd rijden bijna onmogelijk. Toch is een goede kaart erg praktisch. Zoals B&t zelf ook ervoer, kunnen er redenen zijn (wegwerkzaamheden, een weggespoelde brug) dat alleen het volgen van de groene routebordjes niet volstaat. De verschillende regio’s geven allemaal kaarten uit, maar die beslaan niet de gehele route. Wie de complete route wil, moet het Bikeline kaartboekje ‘Ennsradweg’ van de Duitse uitgeverij Esterbauer nemen. www.esterbauer.com Andere handige websites www.flachau.com www.radstadt.com www.schladming-dachstein.at www.gesaeuse.at
BIKE & TREKKING XX
