FEATURE: JAPAN IN AMSTERDAM
| Pagina 2 van 10
PRESS FEATURE
Japan in Amsterdam Tussen Amsterdam en Japan bestaan eeuwenoude banden. De eerste contacten tussen Nederland en Japan dateren uit 1600. In 1598 werd een vijftal zeilschepen naar Japan gestuurd. Slechts een van deze schepen overleefde deze reis na veel ontberingen. Dat was De Liefde, die haar anker uitwierp op het Japanse eiland Usuki. In 1609 kreeg de VOC toestemming een ‘handelsfactorij’ te vestigen op Hirado. Sindsdien hebben talloze schepen van de VOC de lange zeereis gemaakt tussen Amsterdam en Japan. In 1641 kreeg Nederland als enige buitenlandse natie toestemming om via het Japanse eilandje Deshima betrekkingen met Japan te onderhouden. Tegenwoordig zijn Amsterdam en buurgemeente Amstelveen erg populair bij Japanse bedrijven als vestigingsplaats voor hun Europese hoofdkantoren. In Amsterdam en omgeving wonen en werken dan ook duizenden Japanners, die een levendige gemeenschap vormen. Bewijzen van de eeuwenoude relatie tussen de Nederlandse hoofdstad en Japan zijn op vele plaatsen te vinden. Handel met Japan via eilandje Deshima In 1602 werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht, de eerste 'multinational' ter wereld. Deze handelsvereniging zorgde voor volledig uitgeruste schepen, handelsgoederen en geld voor de winstgevende handel met Azië. In 1641 kreeg de VOC het recht zich te vestigen op het kleine, kunstmatig aangelegde eilandje Deshima. Dit waaiervormige eilandje in de haven van Nagasaki vormde voor de westerse wereld tot 1859 het enige contact met het afgesloten Japan. Ook voor de Nederlanders golden overigens strikte beperkingen. Het eilandje was vanaf het vasteland slechts via één brug toegankelijk. Populaire handelsproducten uit Japan voor de VOC waren onder meer porselein, zilver, goud, lood, tin, koper, suiker, thee en Chinese zijde. Deshima in het Scheepvaartmuseum: ‘Roodharige barbaren’ In het Scheepvaartmuseum is een aantal bijzondere objecten te vinden uit de tijd dat Nederlanders op Deshima de verbinding vormden tussen Japan en de buitenwereld, zoals Japans porselein uit de 18de eeuw. Op het 18de-eeuwse schilderij Het leven in de factorij Deshima zijn de Nederlandse compagniedienaren afgebeeld met rode haren. Niet zo
| Pagina 3 van 10
verwonderlijk: de naam die Japanners aan de Nederlanders gaven betekent zoveel als ‘roodharige barbaren’. hetscheepvaartmuseum.nl Oost-Indisch Huis, hart van de VOC Een onopvallende poort aan de Oude Hoogstraat 24 geeft toegang tot de binnenplaats van het Oost-Indisch Huis dat hier in 1606 werd gebouwd. Het was destijds het zenuwcentrum van de VOC. Het is nu moeilijk voorstelbaar, maar in de 17de eeuw was hier een enorme bedrijvigheid rond het vertrek van de VOC-schepen, zoals naar Japan. Er werden voortdurend matrozen geronseld om met de schepen ‘naar de Oost’ mee te varen. Tot ver in de omtrek geurde het er naar kostbare importgoederen, zoals kruiden, koffie, thee en tabak. Japanse kunst in het Rijksmuseum Het Rijksmuseum heeft een rijke collectie Aziatische kunst, die internationale bekendheid geniet. Tot de verzameling behoren fraaie Japanse kunstvoorwerpen zoals boeddhabeelden en de Jizô Bosatsu, die kinderen uit de onderwereld haalde. Indrukwekkend zijn de twee meer dan manshoge Tempelwachters uit de 14de eeuw. Bezienswaardig zijn ook de zwaarden en helmen van Samurai en de kamerschermen met prachtige schilderingen van bamboe. Het Japanse porselein lieten rijke families beschilderen met hun eigen wapen. Interessant om te zien is de beïnvloeding over en weer van Japanse en Chinese keramiekkunstenaars, en hun invloed op Nederlandse collega’s met name uit Delft. Het Rijksmuseum bezit ook allerlei rolschilderingen. Het rijstpapier waar de landschapstaferelen op zijn geschilderd is heel kwetsbaar en om die reden maar enkele weken per jaar te zien. De Aziatische Kunst is sinds 2013 ondergebracht in een eigen paviljoen, ontworpen door het beroemde Spaanse architectenbureau Cruz y Ortiz. Op de afdeling Nederland Overzee is een 19de eeuwse maquette te zien van het eilandje Deshima. rijksmuseum.nl Japanse Kamer in Theater Tuschinski Theater Tuschinki opende in 1921 zijn deuren. Het geldt als een van de mooiste bioscopen ter wereld. Het gebouw is een exotische mengeling van art deco en Amsterdamse School-stijl. Het interieur bleek voor het publiek van die tijd een sensatie. Een van de exotische bezienswaardigheden is de Japanse Kamer, waar de Amsterdammers destijds hun ogen uitkeken. De kamer deed vroeger
| Pagina 4 van 10
dienst als garderobe. De Japanse lampjes geven een mooie bloedrode gloed. pathe.nl/bioscoop/tuschinski Japanse prenten in het Van Gogh Museum In de collectie van het Van Gogh Museum bevinden zich 400 Japanse prenten uit de verzameling die Vincent van Gogh met name tijdens zijn verblijf in Parijs aanlegde. Van Gogh was vooral gefascineerd door het werk van de kunstenaar Hokusai en liet zich hierdoor inspireren. Vanwege de lichtgevoeligheid van de prenten is steeds slechts een selectie te bezichtigen. De liefde van Van Gogh voor Japan is wederzijds. Opmerkelijk veel Japanners bezoeken tijdens hun verblijf in Amsterdam ook het Van Gogh Museum. vangoghmuseum.nl Nieuwe vleugel Van Gogh Museum van Japanse architect Sinds de opening van het Van Gogh Museum in 1974 is het aantal bezoekers fors gegroeid. Daarom werd besloten tot de bouw van een nieuwe vleugel, speciaal voor tijdelijke tentoonstellingen. De nieuwbouw was mogelijk dankzij een genereuze schenking van het Japanse verzekeringsbedrijf Yasuda. Het gebouw werd ontworpen door de beroemde Japanse architect Kisho Kurokawa en in 1999 officieel geopend door koningin Beatrix. De architect maakte gebruik van kostbare materialen, zoals het titanium-dak, de wand van gevlamstraald natuursteen en de verzonken vijver van leisteen. vangoghmuseum.nl Lloyd Hotel: Japans ambachtschap & design Het Lloyd Hotel & Culturele Ambassade staat in 2016 in het teken van Japans ambachtschap & design. Sinds de opening in 2004 is er een bijzondere band tussen het Lloyd Hotel en Japan die zich vertaalt in het LLOVE Hotel in Tokyo (2010) en ook vele initiatieven inclusief designprojecten in Japan en Nederland. Het Lloyd Restaurant wordt dit jaar geupcycled door de Japanse architect Jo Nagasaka waarbij hij het bestaande meubilair heeft hergebruikt, omgevormd en nieuwe lagen heeft toegevoegd. Zijn ‘flat tables’, zijn bekende eyecatchers in het restaurant. De samenwerking tussen Nagasaka en het Lloyd Hotel zet zich ook voort in Japan: daar worden twee Lloyd Hotel kamers ontwikkeld in het nieuwe door hem ontworpen hotel ‘Halema’ in Kanazawa. Het Loyd Hotel & Culturele Ambassade besteed ook aandacht aan de viering van 400 jaar Arita. Arita is een stadje gelegen in de provincie Saga in Zuid Japan, waar in 1616 voor het eerst porselein geïntroduceerd werd bij de Japanse bevolking. Tot de dag van vandaag wordt Arita porselein
| Pagina 5 van 10
geproduceerd door lokale ambachtslieden door een speciale klei te gebruiken van verpulverd steen. In het hotel kunnen gasten in het voorjaar ook overnachten in de ‘Saga’ kamer die designers Matthijs van Cruijsen en Ina Meijer van INA-MATT speciaal voor het LloydHotel ontwerpen. Japanse dieren en stenen boeddha’s in hartje Amsterdam De beroemde Apenrots van dierentuin Artis heeft ook een relatie met Japan: de apen die hier rondrennen zijn Japanse makaken. In de fazanterie trippelen Japanse kwartels, en in het 120 jaar oude aquarium zwemmen Japanse koikarpers. Deze schitterende siervissen, met ingewikkelde aftekeningen op rug en flanken, worden wel de keizers onder de vissen genoemd en zijn het resultaat van een zeer tijdrovende fokmethode. In uitzonderlijke gevallen kunnen ze wel 50.000 euro waard zijn. In 1875 schonk kapitein M.J.B. Noordhoek Hegt, voormalig gezagvoerder bij de koopvaardij die zich tijdelijk in Yokohama had gevestigd, twee Japanse boeddhabeelden, een bronzen waterbuffeltje en enkele lotusvazen aan Artis. De boeddha Dainichi Nyorai uit het begin van de 18de eeuw en circa 1.75 meter hoog, kreeg een plaats bij de Japanse ‘stenen tuin’, beplant met azalea’s, magnolia's en Japanse kers. De andere boeddha Bodhisattva, uit de eerste helft van de 18de eeuw, vond een plaats samen met het buffeltje tussen twee Japanse notenbomen aan een stil vijvertje vol roze waterlelies. De plaats is zo sereen, dat boeddhisten er soms hun gebeden komen zeggen. artis.nl Japans winkelen in Amsterdam ’t Japanse Winkeltje aan de Nieuwezijds Voorburgwal verkoopt kimono’s, Japanse slippers, schaaltjes en boeken over Japanse kookkunst, theeceremonies, origami en kalligrafie. De medewerkers spreken Engels en Nederlands en weten veel over de Japanse gemeenschap in Amsterdam. Op het prikbord kun je berichten vinden over cursussen en evenementen. Naast ’t Japanse Winkeltje is Tozai Travel te vinden, een reisbureau gespecialiseerd in verre reizen en dan vooral naar Japan en China. Aan het Boerhaaveplein in Amsterdam-Oost maakt een Japans echtpaar in een oude slagerij biologische tofu. Deze tofu is onder andere te verkrijgen bij Meidi-Ya, het bekende Japanse delicatessenwinkeltje aan de Beethovenstraat.
| Pagina 6 van 10
Van Hier tot Tokio heet een winkeltje aan de Prinsengracht waar Japans antiek en curiosa worden verkocht. De winkel heeft ook een eigen restauratie-atelier. Aan de Rozengracht bevindt zich ook een Japanse winkel: Roppongi. -
’t Japanse Winkeltje: Nieuwezijds Voorburgwal 177 Tozai Travel, Nieuwezijds Voorburgwal 175 Meidi-ya, Japanse delicatessen, Beethovenstraat 18 Van Hier tot Tokio: Prinsengracht 262 Roppongi, Rozengracht 15
Japans ‘fastfood’ verovert Amsterdam Er verrijzen steeds meer sushibars in Amsterdam. Voor Nederlanders is het fenomeen ‘rauwe vis’ natuurlijk niet nieuw – zij eten al eeuwenlang rauwe haring. Het interieur van de restaurants is soms een attractie op zich, zoals bij sushibar Zushi aan de Amstel. Hier komen op een band gekleurde bordjes langs de gasten, waarbij de kleur van het bordje de prijsklasse van het gerecht aangeeft. - Zushi: Amstel 20 - Tomo Sushi: Reguliersdwarsstraat 131 - Umi, Lange Leidsedwarsstraat 71A - Zen Japans Delicatessenhuis: Frans Halsstraat 38 - Kaiko: Jekerstraat 114, Japanse chrysanten op het Scheepvaarthuis Het Scheepvaarthuis werd in 1912-16 gebouwd als kantoor voor zes Amsterdamse scheepvaartmaatschappijen, en zowel het exterieur als het interieur is uiterst luxueus uitgevoerd. Een van de rederijen was de Stoomvaart Maatschappij Nederland (SMN), die in 1902 de Java-ChinaJapan-Lijn (JCJL) in gebruik nam. Deze onderhield een lijndienst op het Verre Oosten, inclusief Japan. Het symbool van de JCJL is nog steeds in de gevel van het Scheepvaarthuis terug te vinden: een combinatie van boeddha (Java), draak (China) en chrysant (Japan). Tegenwoordig is in het Scheepvaarthuis een vijfsterrenhotel gevestigd: Grand Hotel Amrath. Het interieur is mooi gerestaureerd en heel bezienswaardig. amrathamsterdam.com Okura Hotel: Japanwalhalla Het Okura Hotel is een Japans eilandje in Amsterdam-Zuid; de Japanse lampjes, lantaarns van rijstpapier en andere accessoires geven het
| Pagina 7 van 10
geheel een Japanse sfeer. Het hotel werd in 1971 geopend, en is onderdeel van een Japanse keten. Het hotel heeft twee toprestaurants: Teppanyaki Restaurant Sazanka en Yamazoto, Deze beschikken inmiddels elk over een Michelinster. De restaurants zijn door een Japanse architect ingericht met originele Japanse meubels en accessoires en de ingrediënten van de gerechten komen vers uit Japan. Het menu wordt tien keer per jaar aangepast aan Japanse feestdagen. Een van de restaurants kijkt uit op de Japanse stenentuin met de vijver met kostbare koikarpers. okura.nl Japanse School De Japanse school in Amsterdam, Olanda Nikonjun Gakko, is opgericht in 1979. Naast Japanse les krijgen de kinderen ook les in het Engels en Nederlands. Aanvankelijk zelfstandig, is de school sinds 1986 onderdeel van de basisschool in de Karel Klinkenbergstraat 137. Het Japanse schooljaar duurt acht maanden, en loopt van april tot juli en van september tot januari. Op dit moment telt de school bijna 350 Japanse leerlingen voor zowel basis- als middelbaar onderwijs. Bezoekers uit Japan Op 25 juni 1865 bracht voor het eerst een Japanse delegatie een bezoek aan Amsterdam. Zij werd officieel ontvangen door de burgemeester van Amsterdam, en maakten daarna in vier open rijtuigen een rondrit door de stad, waarvoor half Amsterdam uitliep. Tegenwoordig behoren bezoekers uit Japan tot het normale stadsbeeld in Amsterdam. Jaarlijks boeken Amsterdamse hotels talloze overnachtingen door Japanners. Vergeleken met andere nationaliteiten hebben Japanse bezoekers vooral veel belangstelling voor het Concertgebouw, Van Gogh Museum, luxe winkels en diamantslijperijen. Ook maken zij graag een wandeling langs de grachten. Opmerkelijk is dat Japanners veel meer dan andere bezoekers geïnteresseerd zijn in het dagelijks leven van de Nederlanders, waardoor zij het ook heel interessant vinden om bijvoorbeeld een supermarkt te bezoeken, of een typisch Amsterdams café, of aan boord van het Woonbootmuseum een indruk te krijgen hoe Amsterdammers op een schip leven. Japan in Amstelveen Amstelveen, de gemeente ten zuiden van Amsterdam, herbergt de grootste Japanse gemeenschap in Nederland. Op dit moment wonen er meer dan 1.500 Japanners in Amstelveen. Dankzij de diverse faciliteiten
| Pagina 8 van 10
en de goede relatie met het gemeentebestuur vestigen Japanners zich hier graag. Japanse kersenbomen in het Kersenbloesempark (Amsterdamse Bos) Het Kersenbloesempark in het Amsterdamse Bos omvat vierhonderd Japanse kersenbomen, aangeboden door de Japan Women’s Club (JWC) ter gelegenheid van 400 jaar relaties tussen Nederland en Japan. De bomen bloeien jaarlijks in de loop van april. In die periode wordt ook jaarlijks het Cherry Blossom Festival georganiseerd. Japans winkelen in Amstelveen In Amstelveen zijn diverse zaken te vinden die zich speciaal richten op de Japanse gemeenschap. Kingsalmarkt Delicatessen verkoopt een keur aan Japanse delicatessen en artikelen, net als Take-Ya Japanese Food Specialiteiten. Bij deze laatste kun je ook gerechten afhalen of Japanse maaltijden thuis laten bezorgen. Winkelcentrum Kostverlorenhof is een deels overdekt winkelcentrum in Amstelveen-Noord. Voor de in de omgeving woonachtige Japanse werknemers van daar gevestigde bedrijven zijn er een Japanse boekwinkel en een Japanse kapper gevestigd. Op de wekelijkse Amstelveense warenmarkt wordt eveneens ingespeeld op de aanwezigheid van de grote groep Japanners in Amstelveen. Zo spreken de medewerkers van de firma Waasdorp Japans en levert deze vishandelaar alle door de Japanse gemeenschap gewenste vissoorten. - Kingsalmarkt Delicatessen, Rembrandtweg 621 - Take-Ya Japanese Food Specialiteiten, Rembrandtweg 340 - Wekelijkse Amstelveense warenmarkt, iedere vrijdag, Stadshart Ontdek de Japanse keuken in Amstelveen Amstelveen heeft diverse Japanse eetgelegenheden, variërend van eenvoudig eetcafé of sushibar tot luxe restaurant. - Japans restaurant Cha Ya, Kostverlorenhof 58 (restaurant) - Japans Eetcafé Tanuki, Pieter Lastmanweg 9 (eetcafé) - Sushi-Yaah, Nieuw Loopveld 4 (sushibar) - Kokusai, Stadstuinen 2 (all you can eat) Japan Women’s Club Er is een actieve club Japanse vrouwen in Amstelveen: de Japan Women’s Club (JWC). Ze houden zich bezig met verschillende
| Pagina 9 van 10
activiteiten, zoals het organiseren van liefdadigheidsbazaars, Japanse conversatieklassen, handwerk-bijeenkomsten, lezingen en meer. jwc-holland.org Japan Desk in het Amstelland Ziekenhuis Het Amstelland Ziekenhuis heeft een speciale Japan Desk. Medewerkers kunnen Japanners die gebruik willen maken van medische diensten infomeren in de Japanse taal. Japan Desk Amstelland Ziekenhuis, Laan van de Helende Meesters 8 Japanse Kleuterschool, Tulip Gakuen In Amstelveen vind je ook een kleuterschool speciaal voor Japanse kinderen van 1 tot 7 jaar. Er worden hier lessen gegeven volgens het Japanse schoolsysteem. Tulip Gakuen, Schweitzerlaan 2- 6 Amsterdam, februari 2016
| Pagina 10 van 10
Noot voor de redactie: De informatie is vrij beschikbaar voor gebruik en referentie met bronvermelding: www.iamsterdam.com. Bovenstaande informatie is onder voorbehoud en Amsterdam Marketing accepteert geen verantwoordelijkheid voor onjuistheden in de gepubliceerde informatie. Publieksinformatie: www.iamsterdam.com T. +31 (0)20 – 702 60 00 Amsterdam Marketing Press Office E-mail:
[email protected] Foto’s en teksten: http://mediabank.iamsterdam.com/ Telefoon: +31(0)20 702 6260
Over Amsterdam Marketing Amsterdam Marketing is de citymarketingorganisatie van Metropool Amsterdam, actief op het gebied van promotie, informatie, onderzoek en dienstverlening. De ambitie is om deze regio op de kaart te zetten als één van de vijf meest aantrekkelijke metropolen van Europa voor bewoners, bezoekers en bedrijven. Onder het motto ‘I amsterdam’ profileert Amsterdam Marketing de Metropool Amsterdam als internationale woon- en werkmetropool, aantrekkelijke reisbestemming en proeftuin voor innovaties.
