Etanercept (Enbrel®)
Maatschap reumatologie Kennemerland
ETANERCEPT (ENBREL®) U heeft in overleg met uw arts besloten Etanercept te gaan gebruiken. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen, dan kunt u daarmee altijd terecht bij uw arts. Hoe werkt het? Etanercept behoort tot de nieuwe (zogenaamde biologische) antireumatische geneesmiddelen. Hoewel de precieze oorzaak van reumatische aandoeningen niet bekend is wordt bij patiënten met reumatisch aandoeningen een verhoogde hoeveelheid van het ontstekingseiwit tumor necrosis factor (TNF) gevonden. Dit eiwit speelt een rol bij het ontstaan en onderhouden van gewrichtsontstekingen. Etanercept is een eiwit dat is afgeleid van de bij mensen natuurlijk voorkomende receptoren voor TNF. Etanercept blokkeert de effecten van TNF. Daardoor wordt de gewrichtsontsteking geremd en nemen de zwelling, pijn en stijfheid af. Ook voelen veel patiënten zich minder moe en kunnen zij beter functioneren in het dagelijks leven. Daarnaast zorgt Etanercept dat beschadiging van gewrichten vertraagd wordt. Het effect van Etanercept treedt over het algemeen snel op, dat wil zeggen binnen enkele weken. Wanneer wordt Etanercept voorgeschreven? Etanercept wordt gebruikt bij de behandeling van actieve reumatische aandoeningen (zoals reumatoïde artritis (RA), artritis psoriatica en de ziekte van Bechterew). ‘Actief’ betekent dat er vaak ontstekingen ontstaan. Uw arts zal Etanercept pas voorschrijven wanneer aan bepaalde regels is voldaan (bv. bij RA als twee of meer langwerkende antireumatische middelen niet meer voldoende helpen. Om in aanmerking te komen voor een behandeling met Etanercept moeten RA patiënten ook behandeld zijn met methotrexaat, behalve als u geen methotrexaat mag gebruiken. Methotrexaat staat ook bekend als MTX of Ledertrexate).
1
Bij patiënten met RA wordt Etanercept in principe gecombineerd met MTX of een ander anti-reumamiddel. Deze combinatie is effectiever. Aanvraag Etanercept De reumaconsulent vraagt het middel voor u aan. Spuitinstructie Etanercept moet één keer per week onderhuids worden geïnjecteerd, tenzij uw behandelend arts anders heeft voorgeschreven. U kunt hiervoor het beste een vaste dag in de week uitkiezen. U kunt Etanercept zelf toedienen, maar u kunt het ook laten toedienen door iemand anders, bijvoorbeeld door uw partner of een ander familielid. De reumaconsulent leert deze persoon of uzelf eerst hoe je een injectie moet geven. Bijwerkingen De meest voorkomende bijwerking is een lichte huidreactie rond de plaats waar Etanercept is geïnjecteerd. Het kan bijvoorbeeld jeuken, gevoelig of pijnlijk zijn, maar het kan ook rood worden of wat zwellen. Het kan helpen om een nat, koud washandje op uw huid te leggen. Minder vaak voorkomende bijwerkingen staan in de bijsluiter. Als u Etanercept gebruikt heeft u een iets grotere kans om infecties te krijgen. De bijwerkingen van Etanercept zijn over het algemeen mild. Het komt dan ook zelden voor dat iemand met Etanercept moet stoppen door de bijwerkingen. Heeft u last van bijwerkingen? Geef dit dan door aan uw reumatoloog of aan de reumaconsulent. Wat te doen bij infecties? De afweer tegen bepaalde infecties is minder goed tijdens TNF-alpha blokkerende therapie. Overleg daarom met uw behandelend reumatoloog of huisarts in geval van een (mogelijke) infectie. U moet met de injecties stoppen bij: • ernstige infecties zoals bloedvergiftiging (sepsis), een abces, tuberculose, ernstige terugkerende ooront-
2
steking, longontsteking en dergelijke; • infecties door parasieten; • koorts en/of het starten van antibiotica. U kunt doorgaan met de therapie bij virusinfecties en/ of verkoudheid. Na behandeling van de infectie kan in overleg met de reumatoloog Etanercept worden hervat. Ernstige infecties U mag niet met Etanercept beginnen als u een infectie of ‘vieze’ wondjes heeft (wondjes met pus). Wanneer u een ernstige infectie krijgt terwijl u Etanercept gebruikt (bijvoorbeeld een longontsteking of hoge koorts die niet overgaat), neem dan altijd contact op met uw reumatoloog. In bijna alle gevallen moet u dan tijdelijk stoppen met Etanercept. Uw afweersysteem krijgt dan de kans om de infectie te bestrijden. Als u volgens uw arts genezen bent van uw infectie, kunt u over het algemeen weer beginnen met Etanercept. Bij koorts of het gebruik van antibiotica stoppen met Etanercept en contact opnemen met de poli reumatologie. Tijdens het gebruik van Etanercept kan een aanwezige levercelontsteking (virale hepatitis) weer opvlammen. Daarom wordt u voor de start met Etanercept op de aanwezigheid van hepatitis onderzocht. Tuberculose Het is voor uw reumatoloog belangrijk te weten of u in het verleden tuberculose (TBC) heeft gehad of ermee in contact bent geweest. De behandeling met Etanercept kan er namelijk voor zorgen dat de TBC weer de kop op steekt. Voordat u met de behandeling begint, wordt daarom een longfoto bij u gemaakt. Ook ondergaat u een huidtest voor tuberculose (een zogenoemde Mantoux), via een injectie vlak onder de huid. Wanneer uit de longfoto of uit de huidtest blijkt dat u vroeger TBC heeft gehad of dat u ermee in aanraking bent geweest, kan uw reumatoloog na overleg met de longarts besluiten om u uit voorzorg medicijnen te geven tegen TBC. Daarnaast krijgt u een pneumokokkenvaccin. Deze
3
beschermt u 5 jaar tegen een infectie, bv ernstige longontsteking veroorzaakt door een pneumokok. Meer kans op kanker? Het is onderzocht of mensen die Etanercept gebruiken, meer kans hebben op kanker. Tot nu toe lijken mensen die Etanercept gebruiken, niet vaker kanker te krijgen dan mensen die geen Etanercept gebruiken. Gebruik van Etanercept bij operaties Als u binnenkort een operatie ondergaat, overleg dan met uw reumatoloog. Bij grotere operaties moet u waarschijnlijk een of twee weken voor de operatie stoppen met het gebruik van Etanercept. Als de operatie voorbij is en uw operatiewond is genezen, kunt u over het algemeen weer met Etanercept beginnen. Uw arts zal u hierover verder adviseren. Zwangerschap, anticonceptie, borstvoeding Overleg eerst met uw reumatoloog als u of uw partner zwanger wilt worden. De gevolgen van het gebruik van Etanercept voor het ongeboren kind zijn nog niet bekend. U kunt het middel daarom beter niet gebruiken tijdens de zwangerschap. Als u of uw partner zwanger wilt worden, stop dan met het gebruik van Etanercept. Het is niet bekend of Etanercept in de moedermelk komt. Daarom mag u geen borstvoeding geven tijdens uw behandeling met Etanercept. Hebt u hierover vragen, stel ze gerust aan uw reumatoloog of de reumaconsulent. Vaccinaties Als u Etanercept gebruikt, mag u niet worden ingeënt met een levend of verzwakt levend vaccin zoals gelekoorts, bof, mazelen, rode hond (BMR), poliomyelitis, oraal tyfus of BCG. De griepprik of vaccinaties met dode of niet-actieve bacteriën of virussen mag u wel krijgen. Reisadvies en uitleg over vaccinaties krijgt u via de reumaconsulenten.
4
Het gebruik van Etanercept Zorg ervoor dat kinderen niet bij Etanercept kunnen komen. Bewaar Etanercept bij een temperatuur van 2 tot 8º C (in de koelkast). U mag Etanercept niet invriezen. Als u op vakantie gaat, moet u Etanercept tijdens de reis en op uw vakantieverblijf gekoeld bewaren bij een temperatuur van 2 tot 8º C. Bij reizen heeft u een medicijnpaspoort, een douaneverklaring en een koeltasje nodig. Overleg hierover met de reumaconsulente. Tot wanneer is Etanercept houdbaar? U kunt Etanercept gebruiken tot de uiterste gebruiksdatum (EXP) die op de verpakking staat. U moet het dan wel volgens de voorschriften bewaren (bij 2 tot 8º C). De spuit is al gevuld. Haal de spuit een uur voor gebruik uit de koelkast. Wat moet u doen als u een dosis bent vergeten? Als u de Etanercept een keer vergeet toe te dienen, neem de injectie dan de volgende dag. Wanneer u het langer dan een dag vergeet, sla dan een keer over en neem de volgende dosis volgens uw gebruikelijke schema. Neem nooit een dubbele dosis om een overgeslagen dosis in te halen! Gebruik van Etanercept samen met andere medicijnen Licht uw arts in over uw behandeling met Etanercept. Vertel uw huisarts, uw apotheker, uw tandarts en uw specialist altijd welke medicijnen u gebruikt. Denk hierbij ook aan uw eventuele gebruik van zelfzorgmedicatie. Heeft u vragen? Misschien hebt u na het lezen van deze folder nog vragen. Aarzel dan niet om contact op te nemen met uw reumatoloog of met de reumaconsulent. Telefoon poli reumatologie (023) 545 3170. december 2011 vakgroep reumatologie Kennemerland
www.kg.nl
Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail:
[email protected]
1099069-12-2011
