Duurzame en fysieke
Energiebesparing Voorwoord Mensen met een eigen zwembad verbruiken altijd meer energie dan mensen welke geen zwembad thuis hebben. Dat is logisch. Toch kunnen de energiekosten voor het zwembad flink gereduceerd worden zonder dat dit ten koste hoeft te gaan van het comfort. Als we praten over energiebesparing, praten we over besparingen op water, stroom en gas. Daarnaast zijn er nog andere kostenbesparingen mogelijk door het reduceren van het chemicaliënverbruik. En dat dus zonder in te boeten op de watertemperatuur of andere belangrijke aangename eigenschappen van het zwembad. Het is begrijpelijk dat de mate van besparing afhangt van de keuze van de producten. In de regel geldt dat een hogere investering op de langere termijn het meest rendeert en dus de grootste besparing oplevert. Het besparen op energiekosten is niet alleen belangrijk voor de portemonnee, maar draagt ook bij aan een ecologisch verantwoorde wereld waarbij mens en milieu minimaal belast worden. Er is dus sprake van een win-win situatie als we er in slagen om energie te besparen bij het gebruik maken van een zwembad. In dit document proberen we de verschillende mogelijkheden zo duidelijk mogelijk te beschrijven met de bijbehorende besparingen welke daarmee haalbaar zijn. Wij gaan hierbij uit van kwaliteitsproducten en niet van producten die door internetaanbieders worden aangeboden want daarmee worden de beschreven resultaten zeker niet behaald. Mensen welke een eigen zwembad bezitten kiezen gemiddeld vaker voor vrijetijdsbesteding aan huis en hebben minder de drang om op vakantie te gaan met de auto of het vliegtuig. Weet u hoeveel energie twee weken vakantie kost voor twee personen op de Malediven? Dat is ongeveer 10.00020.000 kWh *. Als we dat weten kunnen we direct concluderen dat met de juiste systemen en producten, een buitenbad gemakkelijk met hetzelfde energieverbruik gebruikt kan worden gedurende een heel zwemseizoen (5 maanden) uitgaande van een watertemperatuur van 300C. In dit document wordt veelal gesproken over kW en kWh. Dit is nog steeds de meest gebruikte eenheid om energie (stroom) uit te drukken. Andere mogelijkheid is in (Kilo)calorieën of (kilo)joules: 1 kW stroom = 860Kcal. 1Kcal = 4,2Kj. * Berekening: 0.035 liter Kerosine per km. per persoon. 80% belasting x 16.00km x 2 personen + andere logistieke middelen zoals voedingsmiddelen, bloemen welke ingevlogen worden ten behoeve van deze vakantie voor twee personen.
1. AFM en NoPhos Misschien niet de eerst voor de hand liggende producten maar zeker wel de basis voor een besparing op chemicaliën, water en energie. Met daarnaast ook nog eens de voordelen van gezonder water en een gezondere luchtlaag boven het water. AFM is het inmiddels bewezen en geprezen filtermedium. Door AFM in het filter te doen worden er veel kleinere vuildeeltjes uitgefilterd dan bij gebruik van filterzand. Door de actieve (negatieve) lading van de AFM korrel worden positief geladen deeltjes aangetrokken, maar NIET geabsorbeerd. AFM is daardoor een actief vuilfilter. Door ook te vlokken kunnen zelfs kleine deeltjes tot 1 Micron worden opgevangen. Dat is tot 40x zo fijn als zand. AMF is bio-resistent. Dat wil zeggen dat er zich geen bacteriën kunnen ontwikkelen tot een biomassa. Dit in tegenstelling tot zand, waar zich al na één dag miljoenen bacteriën in het filter bevinden. Door het voorkomen van biofilmen wordt ook een zure omgeving voorkomen. Die zure omgeving is de bron van de gevaarlijke Tri-chloraminen en Tri-halomethanen. Tri-chloraminen en Tri-halomethanen zijn schadelijk voor de gezondheid van de mens en tasten zelfs dakconstructies aan bij binnenbaden (= stresscorrosie). Ze ontstaan door oxidatie van chloor met ammonium. Ammonium komt altijd in het water terecht via urine en zweet wat elk mens bij zich draagt. Ze kunnen echter enkel ontstaan onder zure omstandigheden. Met AFM wordt dit voorkomen omdat de zure omstandigheden (veroorzaakt door biofilmen) worden voorkomen! Met NoPhos worden fosfaten uit het water gehaald en worden kleine vuildeeltjes gevlokt zodat ze grotere (positief) geladen delen vormen welke eenvoudig in het AFM filter kunnen worden opgevangen. Daar waar AFM biofilmen voorkomt in het filter, verwijdert NoPhos de biofilmen in de leidingen, op de wanden en bij de inbouwdelen. Omdat AFM geen vuil absorbeert wordt het vuil weer zeer effectief en efficiënt losgelaten bij het terugspoelen. Dit bespaart behoorlijk wat water. Hoe minder water er wordt verloren met terugspoelen, hoe minder water er hoeft te worden toegevoegd. Dat scheelt niet alleen water, maar ook energiekosten omdat er minder water verwarmd hoeft te worden. Met AFM en NoPhos krijgt u zichtbaar helderder en gezonder water. Een betere filtratie betekent dat er minder chemicaliën nodig zijn (50% tot 80% besparing). Minder chemicaliën betekent ook minder ongewenste oxidanten. Door efficiënt terugspoelen kunnen besparingen op water en energie (minder vers water = minder verwarmen) worden gerealiseerd. Door de filtersnelheid te verlagen naar 30 of zelfs 15 m/h creëer je optimale filtratie en bespaar je energiekosten op de pomp. Bij openbare zwembaden zijn besparingen van 50% op de operationele kosten reeds vele malen behaald. De terugverdientijd is in dat geval minder dan een jaar!
2. Frequentieregelaars Met een frequentieregelaar kan het toerental van de zwembadpomp worden aangepast wat direct leidt tot minder vermogen en minder stroomopname. Maar wanneer kunnen we het toerental van de pomp dan omlaag brengen? De filterperformance (zowel bij toepassing zand als bij AFM) verhoudt zich omgekeerd proportioneel tot de filtersnelheid. Hoe langzamer de filtersnelheid, hoe beter de filtratie en dus de waterkwaliteit. Het tegenovergestelde geldt voor de terugspoelsnelheid. Hoe hoger de terugspoelsnelheid, hoe beter de terugspoeling. In het verleden werd er eigenlijk altijd gezocht naar een compromis tussen de filtersnelheid en de terugspoelsnelheid, waarbij er vaak werd gekozen voor een iets grotere pompcapaciteit waarbij (zeker in openbare situaties) de capaciteit met kranen/afsluiters dan werd geknepen. Met andere woorden; er werd een compromis gezocht tussen de filter- en terugspoelsnelheid door continue vol gas te rijden waarbij met de rem werd gecorrigeerd. In veel gevallen was de helft van de ingezette motorsterkte voldoende geweest. Door het inzetten van frequentieregelaars kunnen de juiste snelheiden worden gekozen waarbij overcapaciteit van de pomp niet leidt tot hogere energiekosten. Daarbij zijn grote besparingen op stroom realiseerbaar. Bijkomend voordeel is dat het geluidsniveau en de slijtage van de pomp ook minder zal zijn. Met de Optidrive E2 frequentieregelaar kunt u veel meer dan enkel het toerental aanpassen. De Optidrive E2 is een intelligente sturing welke 3-fasen zwembadpompen op 230V aan kan sturen zonder dat daar een aansluiting met krachtstroom voor aanwezig hoeft te zijn omdat de voeding 1 fase 230V betreft. Uitvoeringen met 400V in en 3 fase 400V is ook leverbaar. Door het reduceren van het toerental kan een energiebesparing van 50% worden gehaald. Door alle paramaters juist af te stemmen op de betreffende pomp, kan een besparing van 7075% worden gehaald. Deze optimale parameterinstellingen verzorgt Pomaz voor u door de regelaars vooraf te programmeren. Rekenvoorbeeld: Voor een privé buitenbad met een inhoud van 60m3 wordt normaliter een filter en pomp toegepast met een capaciteit van ongeveer 15m3/h. Vaak wordt de filterpomp dan 12 uur per 24 uur ingeschakeld bij een filtersnelheid van 50 m/h. Door de filterpomp 24 uur per dag te laten draaien en de flow met 50% te reduceren bereikt u het volgende: - Een filtersnelheid van slechts 25 m/h (wat wenselijk is en een betere filtratie geeft) - Een veel lagere weerstand. De benodigde kracht om het water tegen deze lage snelheid rond te pompen is nog slechts 25%. Dit kunt u vergelijken met autorijden. Door de snelheid met 50% te verminderen wordt het brandstofverbruik aanzienlijk minder. Als we uitgaan van een Astral Sprint pomp van 0,95kW, kunnen we de volgende berekening hanteren: Pomp
Capaciteit/snelheid
Stroomopname
Verbruik buitenbad (5 maanden)
Verbruik binnenbad (12 maanden)
Astral Sprint 0,95kW
15m3/h 12 uur/dag
1450 W
2610 kWh/jaar
6351 kW/h
Toepassing Optidrive E2
7,5m3/h 24 uur/dag
240 W
864 kWh/jaar
2102 kW/h
Bij een buitenbad kun je bij een zwemseizoen van 5 maanden dus een besparing realiseren van ongeveer 1750 kW/h = € 330,- (1 kWh = € 0,19). Bij een binnenbad is de besparing 4250 kWh = € 807,-. De terugverdientijd van de Optidrive E2 is gemiddeld ongeveer 1 jaar. Een must voor elke zwembadinstallatie dus.
3. Speck ECO Touch De Speck ECO Touch speelt ook in op de voordelen van verschillende pompsnelheden. De ECO Touch heeft weliswaar geen traploos verstelbaar toerental, maar werkt met drie verschillende (voorgeprogrammeerde) snelheden. Zo kunt u ’s nachts de filterpomp laten lopen op de laagste snelheid. Overdag op de middelste snelheid en terugspoelen op hoge snelheid. De verschillende snelheden kunnen worden gekozen door de knop in te drukken op de pomp of door de snelheden te programmeren met een tijdklok. Omdat de pomp potentiaal vrije contacten heeft kan de pomp ook worden aangestuurd met een andere sturing. Rekenvoorbeeld: Een normale standaardpomp met een capaciteit van 1,0 kW welke 12 uur per dag in bedrijf is verbruikt per jaar 4599 kWh. Dat kost € 874,-/jaar. Indien de ECO Touch als volgt wordt geprogrammeerd: 3 uur per dag op vol vermogen (=2830 rpm = 1,05 kW), 6 uur op de middelste snelheid (=2420 rpm = 0,7kW) en 3 uur op de laagste snelheid (=200 rpm = 0,4kW) is het totale verbruik per jaar 3120 kWh. Dat kost € 592,-/jaar. Met de ECO Touch kan dus € 281,- per jaar worden bespaard. Omdat de consumentenprijs van de ECO Touch zo’n € 200,- hoger ligt dan een normale zwembadpomp, is ook hier de conclusie dat de terugverdientijd minder dan een jaar is. Let wel; in bovenstaand rekenvoorbeeld wordt uitgegaan van een situatie waarbij de pomp het gehele jaar door loopt.
4. (Solar) lamellenafdekking Iedereen die wil zwemmen in aangename warme watertemperaturen heeft een zwembadafdekking nodig zodat verdamping van het water (en daardoor energie-/warmteverlies) geminimaliseerd wordt. 1 liter water heeft 540kcal energie nodig om te verdampen. Met een afdekking kun je 80% van deze verdamping voorkomen. De isolatiewaarde van de afdekking is de graadmeter van het rendement van de afdekking. Een afdekking kost weliswaar behoorlijk wat geld, maar kan daarentegen heel veel energiebesparing opleveren. Een zwembad zonder afdekking is hetzelfde als een huis waarvan de ramen het hele jaar open staan. Dan helpt ook de beste isolatie van het huis niet. Rekenvoorbeeld normale lamellenafdekking: Bij een zwembad van 10,0 x 4,0 x 1,5 mtr, uitgaande van een watertemperatuur van 300C en een gemiddelde blootstelling aan de wind, kunt u met een lamellenafdekking ongeveer 40.000 kWh
per jaar besparen. Dat is dus 1.000 kWh per jaar per m2 of te wel 860.000kCal per m2. Dat is een besparing van ongeveer 75%. In dit rekenvoorbeeld gaan we uit van een zwemseizoen van 5 maanden. Solarlamellen zijn duurder dan normale lamellen. Daarnaast is de (optische) levensduur van solarlamellen een beetje korter dan van de normale lamellen. Nog een belangrijke eigenschap van pvc solarlamellen is dat ze snel kunnen verbranden en daarom nooit uit het water mogen worden gehaald als de zon schijnt. Sinds een paar jaar zijn er Polycarbonaat solarlamellen welke een veel grotere thermische belasting kunnen verdragen en daardoor duurzamer zijn. Als we praten over energiebesparing dan is het grote voordeel van solarlamellen (en Polycarbonaat solarlamellen in het bijzonder) dat deze niet alleen verdamping van het water tegengaan (isolatie), maar ook tegen de instraling van de zon. Een zwembad is eigenlijk een warmtereservoir en is daarmee eigenlijk een natuurlijk solarsysteem. Een solarafdekking isoleert precies net zoveel als een grijze, witte, groene of zandkleurige lamellenafdekking. Maar, in tegenstelling tot een gekleurde lamellenafdekking laat een solar lamellenafdekking de zonne-energie door en werkt daardoor hetzelfde als zonnecollectoren op het dak van dezelfde grootte. De winst door zonne-energie moet daarom worden berekend door een normale lamellenafdekking en een solarlamellenafdekking met elkaar te vergelijken. Rekenvoorbeeld solarlamellen: Bij een solar lamellenafdekking kan de winst door zonne-energie worden vastgesteld op ongeveer 75%. Dit resulteert bij een zwemseizoen van 5 maanden in een opbrengst van 12.000kWh, of te wel 300 kWh per m2 (= 258.000 kCal/m2). Hierbij gaan we er vanuit dat het deck gemiddeld 4 uur per dag open is en 20 uur per dag dicht is. 12.000 kWh staat gelijk aan € 2.280,-. Samengevat kunnen we dus zeggen dat een lamellendeck een energiebesparing van 1.000kWh per m2 oplevert. Bij een Solar lamellendeck is dit ongeveer 1.300kWh/m2.
5. Zonnecollectoren Zonnecollectoren zijn al decennia lang het voorbeeld van schone goedkope energieopbrengst. De enige energie die nodig is betreft de pomp welke nodig is om het water over het dak te laten circuleren. Een zonnecollectorsysteem heeft een hoger rendement dan een solar lamellenafdekking. Dat komt omdat zonnecollectoren op het dak extra zonne-energie omzetten in warmte. Bij een solar lamellendeck wordt enkel de afmetingen van de wateroppervlakte benut, terwijl bij een collectorsysteem sprake is van een extra verwarmingssysteem. Zeker bij mooi weer als het deck is geopend is het zwembad zelf al een solarsysteem en zorgt het collectorsysteem voor extra energiewinst. Als men een zonnecollectorsysteem bezit is het eigenlijk niet meer zinvol om ook nog solarlamellen toe te passen. Dit verkort weliswaar de opwarmtijd een beetje maar het maakt het zwemseizoen niet echt veel langer. Om dezelfde reden is het niet zinvol om meer dan 120% collectoroppervlakte (ten opzichte van de wateroppervlakte van het zwembad) toe te passen (de gewenste temperatuur wordt bij mooi weer snel bereikt). Overcapaciteit aan collectoren levert dan niet veel meer rendement op. Voldoende capaciteit is echter wel een must. In de regel is minimaal 75% van de wateroppervlakte benodigd als collectoroppervlakte).
Het nadeel van zonnecollectoren is dat ze optisch niet erg fraai zijn. Bij schuine daken waar de collectoren duidelijk zichtbaar zijn is dit optisch niet altijd mooi. Daar tegenover staat het voordeel dat de watertemperatuur bij zonnecollectorsystemen beter te regelen is dan bij een solarlamellenafdekking.
6. Zonnecollectoren - glascollectoren Helaas wordt er over dit type collector veel onzin verteld. Zo wordt er verteld dat glascollectoren een veel hoger rendement opleveren dan polyproyleen- of EPDM collectoren. Glascollectoren zijn bedacht om de uitstraling van de zon te minimaliseren. Ze worden met een speciale warmtedrager uitgevoerd en het zwembadwater stroomt dus niet direct door de collector. Glascollectoren hebben een warmteopslagmedium nodig en daarnaast ook een warmtewisselaar. Glascollectoren leveren enkel een veel hoger rendement als het gaat om water waar een hoge temperatuur gewenst is. Daarom zijn ze ideaal voor toepassing bij huisverwarming. Omdat je bij een zwembad praat over relatief lage temperaturen is dat rendementsverschil (minder dan 10%) te verwaarlozen terwijl de kosten wel een heel stuk hoger liggen (tot wel 4x zo duur).
7. Warmtepompen Warmtepompen hebben de laatste jaren flink terrein gewonnen als het gaat om een verwarmingssysteem voor zwembaden. De COP waarde (Coëfficiënt Of Performance) geeft het rendement van de warmtepomp aan. De COP waarde drukt de verhouding uit tussen de opgenomen energie en de warmteopbrengst. Een COP van 5 wil zeggen dat er 1 kW stroom wordt opgenomen door de warmtepomp en dat dit 5 kW warmteopbrengst oplevert. Bij het noemen van COP waarden wordt er helaas veel onduidelijkheid gecreëerd. In het algemeen kun je zeggen dat hoe hoogwaardiger de warmtepomp, hoe hoger de COP waarde zal zijn. Daarbij moet dan wel in acht worden genomen dat dezelfde vergelijkingsparameters met elkaar worden vergeleken (buitentemperatuur, watertemperatuur en luchtvochtigheid). Er zijn warmtepompen met een COP van 3,0 maar ook met een COP van 5,5 (uitgaande van een watertemperatuur van 250C, 160C buitentemperatuur en 70% luchtvochtigheid). Helaas geven fabrikanten niet altijd de juiste waarden op, net zoals bij het opgeven van het geluidsniveau. Soms wordt de COP genoemd bij watertemperaturen die variëren van 25-300C en een luchtvochtigheid van 90%. Daar veel fabrikanten van warmtepompen uit (Zuid) Frankrijk of China komen, zien we hier dat men COP waarden noemt bij optimale omstandigheden die in ons klimaat nooit gehaald kunnen worden. Het daadwerkelijke rendement en geluidsniveau kunnen enkel worden bepaald door de warmtepomp goed te testen op een testbank. Slachtoffer is vaak de consument die nog steeds hoge stroomrekeningen heeft of die had verwacht dat de warmtepomp in staat is om het bad continue op 300C te houden. Een eerlijk en goed advies is dus wenselijk om achteraf discussie te voorkomen. Wij melden dan ook heel duidelijk dat een warmtepomp weliswaar populair is, maar in veel gevallen niet het rendement heeft wat in de folder wordt beloofd, terwijl de energiekosten ook nog eens hoger uitvallen. Kortom, het klimaat in NL en België is zeker niet ideaal om een warmtepomp efficiënt in te kunnen zetten voor het verwarmen van zwembadwater.
Rekenvoorbeeld: De verhouding tussen de gas- en elektriciteitsprijs bepaalt de energiekosten. Bijvoorbeeld: De productie van 1 GJ warmte met een hoogrendementsketel ten opzicht van een warmtepomp: • • • • • •
De De De De De De
hoogrendementsketel heeft een gemiddeld rendement van 90% op bovenwaarde. warmtepomp heeft een COP van 5. energetische waarde van 1 kWh elektriciteit is 1 kJ/s * 3600s = 3600 kJ = 3,6 MJ energetische waarde (bovenwaarde) van 1 m3 aardgas bedraagt 35,2 MJ kosten voor 1 kWh elektriciteit bedragen € 0,19 kosten voor 1 m3 aardgas bedragen € 0,60
Voor de productie van 1 GJ ofwel 1000 MJ warmte heeft de hoogrendementsketel: 1000/0,90 = 1100 MJ aan aardgas nodig, ofwel 1100/35,2 = 31,5 m3 aardgas. De kosten hiervoor bedragen 31,5 * € 0,60 = € 19,00. Voor de productie van 1 GJ ofwel 1000 MJ warmte heeft de warmtepomp 1000/5 = 200 MJ aan elektra nodig, ofwel 200/3,6 = 55,5 kWh. De kosten hiervoor bedragen 55,5 * € 0,19 = € 10,55. Om het resultaat met een elektrische verwarming te bereiken is € 63,33 aan elektriciteit benodigd.
8. LED verlichting LED verlichting is de verlichting van nu, of op zijn minst van de toekomst, ook al zijn er momenteel discussies over de geschetste voordelen als het gaat om energiebesparing. Ook hier geldt weer dat kwalitatief hoogstaande producten de energiebesparing (en de lichtopbrengst) vaak waar maken waar andere fabrikanten (veelal uit China) heel andere en vaak tegenvallende resultaten behalen. Bij privé zwembaden worden vaak RGB led lampen toegepast zodat de gebruiker kan spelen met kleuren en automatische kleurprogramma’s. Bij openbare zwembaden wordt er nog steeds vaak gewerkt met witte LED verlichting. Het voordeel van LED verlichting is te vinden in een lager energieverbruik in combinatie met een veel langere levensduur. Zeker bij openbare zwembaden waar de verlichting vele uren brandt, zijn de genoemde voordelen natuurlijk interessant. Probleem was echter dat de LED verlichting niet kon tippen aan de lichtopbrengst van de conventionele PAR56 lampen. Dat is inmiddels achterhaald, al moeten we hierbij zeggen dat dat enkel geldt voor de (duurdere) hoogwaardige LED lampen, gebouwd met de meest moderne LED technologie (power LED’s). Berekening: Een PAR56 lamp verbruikt per uur 300W. Een LED lamp verbuikt om dezelfde lichtopbrengst te behalen slechts 72W per uur. Daar komt nog bij dat de voeding van een LED lamp 75W minder stroom verbruikt dan de trafo voor een PAR56 lamp. Daarmee komt het verschil in stroomverbruik dus op 300W per uur. Als we deze 300W vermenigvuldigen met het aantal uren dat de lampen branden + het aantal dagen + het aantal lampen kun je de totale besparing eenvoudig berekenen. Voor een hotelbad met 10 lampen waarvan het zwembad 10 uur per dag is geopend gedurende 300 dagen per jaar is de besparing dus 300W x 10 x 10 x 300 = 9000kW. Dan praten we dus over een besparing van € 1.710,- per jaar (of te wel € 171,- per lamp). Doordat een LED lamp een vele langere levensduur heeft (20 to 50 x langer) is een bijkomend voordeel dat lampen veel minder vaak vervangen hoeven te worden. Gemiddeld worden bij een openbaar bad de lampen 2½ keer per jaar vervangen. Met LED verlichting worden de vervangingskosten vele malen lager. De lichtsterkte bepaalt uiteindelijk het aantal benodigde lampen en dus ook de uiteindelijke
besparing. Om de lichtsterkte van lampen uit te drukken en vergelijken worden verschillende eenheden gebruikt. Zo praat men over lumen (lm) en (milli)candela (mcd). Met lumen kun je de energie uitdrukken welke de lamp in alle richtingen uitzendt. Zo geeft een gloeilamp van 40W 300 lumen. Om de lichtsterkte van een LED lamp uit te drukken wordt Millicandela gebruikt (1000 millicandela(mcd) = 1 candela (cd). Dit geldt echter alleen bij LED lampen welke een reflectorkap/lenzen hebben (zoals de Sylvania LED lamp maar ook de Allfit LED verlichting). Bij de LED verlichting van EVAoptic praten we weer over lumen. Zo heeft de EVAoptic A3 lamp een lichtopbrengst van 4000 lumen (3LEDs x 1350 lumen). Het is mogelijk om lumen om te rekenen naar candela, waarbij de stralingshoek van de lamp ook bepalend is. Voor deze omrekening kunt u kijken op: http://nl.wikipedia.org/wiki/Ledlamp#Millicandela.27s_naar_lumen)
9. Zwembadsturing voor overloopbaden Voor overloopbaden is er een intelligente sturing ontwikkeld welke zeker thuis hoort in het rijtje van producten waarmee aanzienlijk energiekosten bespaard kunnen worden. Zoals we al eerder hebben genoemd bij de afdekkingen wordt afkoeling van het water vooral veroorzaakt door verdamping. Hoe meer we de verdamping kunnen voorkomen, hoe meer energie we kunnen besparen. Met deze insteek werd de Aqua Easy Control Plus sturing ontwikkeld. Met de sturing, in combinatie met een Aqua Easy 3-weg ventiel, kan automatisch worden geschakeld tussen aanzuiging via de overloopgoot (via de buffertank) of aanzuiging direct uit het bad via bijvoorbeeld de bodemput. Er kan worden gekozen om deze omschakeling te sturen via programmeertijden of op basis van de buitentemperatuur. Bij koude buitentemperaturen waarbij het zwembad niet in gebruik is (lamellenafdekking gesloten) wordt het water niet gecirculeerd via de overloopgoot, maar direct via het zwembad. Daardoor wordt verdamping van het water via de (onafgedekte) goot voorkomen. Het advies blijft om in elk geval 2 uur per dag te circuleren via de goot zodat het water overal regelmatig circuleert (goede waterkwaliteit) en ook het waterniveau in het bad en de buffertank correct blijft. Het systeem maakt het ook mogelijk om terug te spoelen direct uit het bad. Daardoor kan de buffertank en het filter in principe een beetje kleiner gedimensioneerd worden. Hierbij merken we op de in het kader van een gewenste lagere filtersnelheid het filter niet kleiner maar juist groter zou moeten zijn. Rekenvoorbeeld: Bij een buitenzwembad van 10,0x5,0x1,50 werd gedurende 2 jaar getest door gebruik te maken van de AE Control Plus sturing i.c.m. een AE 3-weg ventiel. Bij een zwemseizoen van 5 maanden werd het eerste jaar 10.000 kWh bespaard, het tweede jaar 17.000 kWh. We praten dan over besparingen die ergens tussen € 1.900,- en 3.200,- per jaar liggen. Ook bij binnenbaden werden ongeveer dezelfde besparingen behaald. Weliswaar is de afkoeling (verdamping) wat minder, maar in de regel is een binnenbad wel 12 maanden operationeel. Bij een binnenbad wordt het systeem veelal op tijd gestuurd of wordt er via de overloopgoot aangezogen via bijvoorbeeld de niveaubewaking van de buffertank (zodat geschakeld wordt als er zwemmers in het bad gaan). Bijkomend voordeel bij binnenbaden: omdat verdamping wordt
geminimaliseerd zal de luchtontvochtiger ook minder vaak worden ingeschakeld wat ook leidt tot een kostenbesparing.
10. Leidingdiameters Dat leidingdiameters ook van invloed zijn op het energieverbruik is niet bij iedereen bekend. Toch weet iedereen dat te kleine leidingdiameters leiden tot weerstand waardoor de pomp extra stroom verbruikt. Eigenlijk kun je stellen dat leidingdiameters wel te klein maar eigenlijk bijna nooit te groot gekozen kunnen worden. Vaak zien we dat bij een privébad, waarbij een filtercapaciteit van 10 of zelfs 15m3/h wordt gekozen, nog steeds leidingen van 50mm worden toegepast. Dit terwijl de kosten voor 63 of 75mm nauwelijks hoger zijn terwijl het energieverbruik wel degelijk minder zal zijn. Rekenvoorbeeld: Uitgaande van een zwembad met een filterpompcapaciteit van 15m3/h waarbij 30 meter leiding en 10 PVC knietjes 900 zijn toegepast, is het drukverlies als volgt: Bij leidingdiameter 50mm : 0,7 bar Bij leidingdiameter 63mm : 0,22 bar Bij leidingdiameter 50mm + 1½” terugspoelventiel : 1,2 bar Bij leidingdiameter 63mm + AE 3-weg ventiel 63mm : 0,3 bar Als we nader kijken naar het onderste voorbeeld is het verschil in drukverlies dus 0,9 bar. Dat betekent dat op de watercirculatie een besparing van 0,5kW per uur dat de pomp in bedrijf is wordt bespaard. Dat is dus al gauw 900kW per zwemseizoen (uitgaande van 5 maanden = € 171,-).
11. Isolatie kuip, leidingen en buffertank Zoals reeds eerder in dit document genoemd is de grootste energiebesparing te realiseren met een lamellenafdekking. Bij warmere watertemperaturen loont het zich toch om het bad en de buffertank te isoleren. Bij de leidingen loont het zich om de persleidingen (na verwarming) te isoleren, zeker als deze 10 meter of langer zijn. Isolatie van de kuip loont zich bij watertemperaturen boven 280C. Bij whirlpools en spa’s is isolatie een must. Een niet geïsoleerde buffertank van 3000 liter (1 m2, 70% gevuld) verliest bij 300C watertemperatuur en een omgevingstemperatuur van 150C ongeveer 540W per uur. Een geïsoleerde buffertank verliest nog ongeveer 105 W per uur. Uitgaande van 12 uur per dag dat de filterpomp draait kan hier dus ongeveer 435 x 12 x 150 (dagen per jaar) = 783 kW (= € 150,-/jaar).
Alles op een rij: In onderstaande tabel worden alle besproken producten op een rijtje gezet. Er wordt een globale opsomming gemaakt van de aanschafprijs en de mogelijke (maar reëel geschatte) besparing per jaar. Daardoor kan ook de terugverdientijd worden bepaald, welke in de laatste kolom staat vermeld. Grootste besparingen zijn haalbaar door het zwembad te voorzien van een goede afdekking. De besparingen zoals genoemd in onderstaand schema zijn dan behaald ten opzichte van een onafgedekt zwembad. Uiteraard zijn er ook andere afdekmogelijkheden waarvoor dan lagere investeringen en lagere isolatiewaardes (besparingen) gelden. Daar wordt verder in dit document niet op ingegaan. Genoemde aanschafprijs is gebaseerd op een buiten zwembad van 10x4x1,50 (60m3) met een filterpompcapaciteit van 15m3/h. Genoemde besparingen/bedragen zijn bij benadering en uiteraard afhankelijk van vele factoren. Nr
Product
1 2 3
AFM/Nophos Frequentieregeling Speck Badu ECO Touch
4a
Kostprijs voor aanschaf consument (±)
Besparing per jaar (±) € € €
Lamellenafdekking
€ 275,€ 360,€ + 250,- (t.o.v. standaard pomp) € 5.000,-
4b
Solar lamellenafdekking
€ 7.000,-
€ 9.880,-
5 6 7 8
Zonnecollectoren Glascollectoren Warmtepomp LED verlichting
€ € € €
5.000,10.000,3.000,1.000,-
€ 1.200,€ 1.400,€ 800,€ 70,-
9
Zwembadsturing voor overloopbaden (Aqua Easy Control Plus) Leidingdiameters Isolatie kuip/leidingen en buffertank
€ 1.750,-
€ 1.900,-
0.65 jaar (ten opzichte van een onafgedekt zwembad) 0.88 jaar (ten opzichte van lamellenafdekking zonder solarlamellen) 4.2 jaar 7.1 jaar 3.7 jaar 14 jaar (Zonder rekening te houden met de veel langere levensuur van de led lampen) 0.92 jaar
€ €
€ €
0.88 jaar 3.33 jaar
10 11
150,500,-
150,330,281,-
Terugverdientijd (±)
€ 7.600,-
170,150,-
In bovenstaande tabel gaan we uit van de volgende energietarieven: Stroom: 1kW/h = € 0,19 Gas: 1m3 = € 0,60
1.83 jaar 1.09 jaar < 1 jaar
Conclusie Zoals in het voorwoord reeds werd beschreven is het de moeite waard om rekening te houden met het energieverbuik bij de aanschaf van bepaalde onderdelen van een zwembad. Door stijgende energieprijzen én uit estetisch- en ecologisch oogpunt neemt het belang van een energiezuinige zwembadinstallatie alleen nog maar toe. Omdat fabrikanten steeds verder gaan in de ontwikkeling van producten die leiden tot energiebesparing, zijn de mogelijkheden ook steeds groter. Met dit document willen wij de mogelijkheden concreet en tastbaar maken. In bijna alle gevallen is de investering binnen een paar jaar terugverdiend. Genoemde besparingen zijn realistisch, maar kunnen natuurlijk enigszins afwijken. Dat een eigen zwembad leidt tot hoge energiekosten is dus heel betrekkelijk. Ik kom nog even terug op het voorwoord waarin wordt gesteld dat een vakantie naar een exotisch land vele malen meer energie kost. Wie de vakantie in huis haalt en de juiste keuze maakt kan optimaal genieten, waarbij energiekosten absoluut acceptabel kunnen zijn! Voor meer informatie of vragen kunt u zich bij Recrealux melden
