16-4-2015
Agenda
09.30uur 09.45uur
10.15uur
10.45uur
11.15uur
11.30uur
ZonneZonne-energie
Opening en mededelingen STERKIN Zonne-energie in 5 stappen Nico Kluwen EFPC Rendement van zonne-panelen Ruud van de Voort SCX Solar Kansen voor installateurs Pascal Plaisier HSE Erkenningsregeling REDE STERKIN Afsluiting
1
Opening en mededelingen STERKIN
ZonneZonne-energie in 5 stappen 3
Nico Kluwen
4
1
16-4-2015
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5.
Aandachtszaken op het dak. Wp ten opzichte van de hoofdzekering. Aansluiting op de elektrische installatie. Aarding en andere veiligheidsaspecten. Welke normen.
Energie opbrengst
E PR Hi PSTC
= de energieopbrengst van het systeem kWh/jr = de performanceratio = de jaarlijkse instraling in het vlak van de module kWh/m2.jaar = het vermogen van de modules in Wp onder STC
Stel:
Gewenste
Plaatsing PV-Panelen
PR Hi PSTC E
= 0.85 = 1200 = 250 WP = 2000 kWh/jr
7,85 > 8 panelen
Plaatsing PV-Panelen
Dampremmende laag
2
16-4-2015
Plaatsing PV-Panelen
Plaatsing PV-Panelen Traditionele dakconstructie
Bevestigingstechnieken dakhaken aan pannenlatten ->
– Gordingen of sporen – dakbeschot – Tengels
<- dakhaken op spanten of gordingen
– Panlatten – Dakpannen •
Beton
•
Keramisch
Soms hulphout noodzakelijk ->
12
3
16-4-2015
Plaatsing PV-Panelen Geïntegreerde systemen (indek): + esthetisch fraai
Opdek systemen: + waterkerende huid blijft intact + montage eenvoudiger/sneller
- panelen worden iets warmer - onderdeel van waterkerende huid
+ meer mogelijkheden bij renovatie
- aanmerkelijk duurder
- esthetisch minder fraai
2. WP Hoofdzekering Stel een enkel fasige aansluiting energiebedrijf 25 A, 35 A of 40A (35A meest voorkomende); Uitgaande van 35 A; maximale afgaande zekering 20 A. Stel een drie fasen aansluiting energiebedrijf 3 x 25 A t/m 3 x 80 A Uitgaande van 3 x 25 A; maximale afgaande zekeringen 3 x 16 A
2. WP Hoofdzekering Hoofdaansluiting
Max groepzekering
Max vermogen installatie
1 × 25 A
1 x 16 A
1 x 3680 Watt
1 × 35 A
1 x 20 A
1 x 4600 Watt
1 × 40 A
1 x 25 A
1 x 5750 Watt
3 × 25 A
3 × 16 A
3 × 3680 Watt
3 × 35 A
3 × 20 A
3 × 4600 Watt
3 × 40 A
3 × 25 A
3 × 5750 Watt
3 × 63 A
3 × 40 A
3 × 9200 Watt
3 × 80 A
3 × 50 A
3 × 11500 Watt
4
16-4-2015
3. Aansluiting op de installatie
3. Aansluiting op de installatie
Aansluiting rechtstreeks op een eindgroep indien de samengestelde stroom van het PVsysteem kleiner of gelijk is dan 2,25 A
4. Aarding 1.
2. 3. 4. 5.
Op dit moment is het aarden van zonnepanelen niet verplicht. Het is niet opgenomen in een norm. Omvormer zonder transformator dan aarden In andere gevallen is het een aanbeveling Het ligt dus ook in de lijn der verwachtingen dat het aarden van zonnepanelen verplicht wordt in de toekomst.
4. Aarding
Zonnepanelen vallen namelijk onder de zogenaamde klasse 2 van elektrische apparaten. Het materiaal is zogenaamd geïsoleerd.
Aanbeveling:
Wanneer de zonnepanelen zijn aangesloten op een transformatorloze omvormer; Wanneer de zonnepanelen zich bij een bliksembeveiliging bevinden;
5
16-4-2015
5. Welke normen PV-modules
Connectors
Installatie
EN 50380
EN 50521
NEN 1010 - 712
Zonnewarmte Drinkwaterwet
IEC 61215
EN 50548
IEC 62446
Drinkwaterbesluit
IEC 61646
Omvormers
NTA 8013
NEN 1006
EN 61730
EN 50524
IEC 61724
NEN-EN 12975
IEC 60904
EN 50530
IEC 62446
NEN-EN 12976
IEC 60891
IEC 61683
Bouwbesluit 2012
NEN-EN 12977
IEC 61853
IEC 62109
NPR 5310 blad 65
NPR 7976
Rendement van zonnezonne-panelen
NTA 8494
Ruud van de Voort SCX Solar
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5.
Soorten zonnepanelen Van Wp naar kWh Rendement particulier Rendement bedrijf Hoe zonnig is de toekomst
22
1. Soorten zonnepanelen 1.
Kristallijne panelen:
- Mono-kristallijn, oudste(‘klassieke’) type cel, vrijwel elke zwarte zonne-cel is een gekleurde mono-zonnecel, ca 155Wp/m2 - Poly-kristallijn, iets goedkopere techniek en tegenwoordig zeker net zo effectief (kWh/kWp) als de mono cellen, moeilijk(en kostbaar) zwart te kleuren, veel projectmatige toepassing, ca 150Wp/m2 efficiency verbeteringen door hoogwaardigere proces-techniek voor reguliere cellen loopt op zijn eind; Nieuwe technieken moeten nu efficiency verbeteringen bewerkstelligen oa. door toevoegen van lagen of oppervlakte structuur veranderen van cel of glas waardoor verbeterde absorbtie van het invallende licht plaats vindt. Bijv. toepassen ALD-Technieken (atomic layer deposition) waar oa TU/e sterk mee bezig is, oa PERC cellen die nu hun toepassingen beginnen te vinden (Q-cells, Winaico, JA-Solar) nu 16,5% tov 15 % paneel effic. uiteindelijk naar 18,5 % tegen nauwelijks méérkosten in productie. Hoogst eff. SunPower X21 met over de 21% paneel eff oa door IBC(Interdigitated back contact) techniek, eveneens door innovatieve bijdrage van oa TU/e
6
16-4-2015
1. Soorten zonnepanelen
1. Soorten zonnepanelen 1.
Dunne Film (TF=ThinFilm) zonnepanelen:
- Verzamelnaam, maar vele varianten Basis principe is het afzetten(op-dampen of “printen” ) van een zeer dunne fotovoltaïsche laag op een substraat (dragende ondergrond), vaak glas Kosten zitten hier niet in de grondstof, zoals de zonnecel bij de kristallijne panelen, maar in de hoge kosten voor de productielijn/machines. Massaproductie noodzakelijk om kosten-effectief te produceren Vaak glas - glas, of glas – pft folie panelen, zgn laminaten (géén frame); tbv gemakkelijkere montage worden de huidige toepassing veelal geframed
Mono-kristallijn - Poly-kristallijn kristallijn
Mono-kristallijn
- Poly-
Efficiency (Wp/m2)voor commerciële producten is minder dan kristallijn maar laatste jaren sterk gestegen: van 7 % tot 10% in 2010 naar 11 tot 14% in 2015 - Amorf Silicium, goedkoopste maar lage efficiency (8 a 9%) - Cadmium-telluride bijv First Solar ca 11% - CIGS (copper indium gallium selenide) of CIS panelen zoals SolarFrontier en TSMC 13,5 % Zeer mooie esthetische uitstraling en hogere opbrengst (Kwh/Wp) bij diffuuslicht Techniek van de toekomst Geheel andere maatvoeringen, niet zonne-cel-maat (6-inch) afhankelijk Daarnaast zijn folies mogelijk die een grote toepassingsvrijheid geven Momenteel nog té duur en te lage efficiency voor commerciële/economische toepassingen Andere toekomstige technieken zijn organische zonnecellen bijv obv polymeren (Solliance Eindhoven)
1. Soorten zonnepanelen Dunne Film (TF=ThinFilm) zonnepanelen
1. Soorten zonnepanelen Dunne Film en Polymeren
CIS SolarFrontier
7
16-4-2015
2. Van Wp naar kWh Elke 1000 Wp (4 panelen) genereerd in NL bij schaduwvrije zuidoriëntatie en goede hellingshoek(15 a 35 gr) gemiddeld ca 900 kWh per jaar Met 0,5% degeneratie is dat 850 kWh/kWp gemiddeld over 25 jaar Gebruik simpele uitleg: Watt of Wp = Pk KiloWattUur(kWh) = hoeveelheid energie zoals een liter benzine Uiteindelijk is niet de prijs per Wp, maar de prijs per kWh van belang Probleem is echter dat Wp vastligt maar opbrengst niet.
2. Van Wp naar kWh 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90
West 90 87 88 89 88 87 87 86 84 82 80 78 76 74 72 69 66 63 60 56
85 87 88 90 89 88 88 87 85 83 82 80 78 76 74 71 68 65 61 57
80 87 89 91 90 89 89 88 87 85 84 82 80 78 76 73 70 67 63 59
75 87 89 91 91 90 90 89 88 86 85 84 82 79 77 74 71 68 64 60
70 87 89 91 92 91 91 90 89 87 86 85 83 81 78 75 72 69 65 61
65 87 90 92 93 92 92 92 91 89 88 87 85 83 80 77 74 71 67 63
60 87 90 92 93 93 93 93 92 90 89 88 86 84 81 78 75 72 68 64
55 87 90 93 94 94 94 94 93 92 91 89 87 85 82 79 76 73 69 65
50 87 91 94 95 95 95 95 95 94 93 91 89 86 84 81 78 74 70 66
45 87 91 94 95 96 96 96 96 95 94 92 90 87 85 82 79 75 71 67
40 87 91 94 95 96 97 97 97 96 95 93 91 88 86 83 80 76 71 68
35 87 91 95 96 97 98 98 98 97 96 94 92 89 87 84 81 77 73 69
30 87 91 95 96 97 98 98 98 97 96 95 93 90 88 85 81 77 73 69
25 87 91 95 96 97 98 98 98 98 97 95 94 90 88 85 82 78 74 70
20 87 91 95 97 98 99 99 99 99 98 96 94 91 89 86 83 79 75 71
15 87 91 95 97 98 99 99 99 99 98 96 94 91 89 86 83 79 75 71
10 87 91 95 97 98 99 99 99 99 98 96 95 92 89 86 83 79 75 71
5 87 92 96 97 98 99 100 100 100 99 97 95 93 90 87 84 80 76 71
Zuid 0 87 92 96 97 98 99 100 100 100 99 97 95 93 90 87 84 80 76 71
-5 87 92 96 97 98 99 100 100 100 99 97 95 93 90 87 84 80 76 71
-10 87 91 95 97 98 99 100 100 99 98 97 95 93 90 87 84 80 76 71
-15 87 91 95 97 98 99 100 100 99 98 97 95 93 90 87 84 80 76 71
-20 87 91 95 97 98 99 100 100 99 98 97 94 93 90 87 84 80 76 71
-25 87 91 95 96 97 98 99 99 98 97 96 94 92 89 86 83 79 75 71
-30 87 91 95 96 97 97 98 98 98 97 96 93 92 89 86 83 79 75 71
-35 87 91 95 96 97 97 98 98 98 96 95 92 91 88 86 82 79 75 71
-40 87 91 94 95 96 97 97 97 97 95 94 91 90 87 85 81 78 74 70
-45 87 91 94 95 96 96 96 96 96 95 93 90 89 87 84 81 77 73 69
-50 87 90 94 95 96 96 96 95 95 93 92 89 88 85 83 79 76 72 68
-55 87 90 93 94 95 95 95 94 93 92 90 88 87 84 81 78 75 71 66
-60 87 90 93 94 94 94 94 93 92 91 89 86 86 83 80 77 74 70 65
-65 87 91 93 93 93 93 93 92 91 89 88 85 85 82 79 76 73 68 64
-70 87 91 92 92 92 92 91 90 89 88 86 83 83 80 77 74 71 67 63
-75 87 91 91 91 91 91 90 89 88 87 85 82 81 79 76 73 69 66 62
-80 87 90 91 91 90 89 89 88 87 85 84 80 80 77 74 71 68 64 61
-85 87 89 90 90 89 88 87 86 85 84 82 78 78 75 72 69 66 63 59
Oost -90 87 89 90 89 88 87 86 85 84 82 80 78 76 73 70 68 65 62 58
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90
Zeker in geval van schaduw worden berekeningen moeilijker - Heeft de aanschaf van micro-omvormers of power optimizers (SE) zin; - Loont een andere oriëntatie zich (meer minder kosten vs verschil in opbrengst) - Heeft Oost-west opstelling zin (meer Wp dus dalen vooral installatie-kosten) - Lonen hoogrendementspanelen zich zoals Panasonic HIT, Sunpower, BenQ, LG Neon Dit brengt veel offerte werk met zich mee, algemeen geldt ………..
3. Rendement particulier
4. Rendement bedrijf
Eenvoudige Rendementberekening , zgn terugverdientijd = All-in aanschafkosten /opbrengsten per jaar 5000 Wp genereert 4250 kWh ofwel 4500 x 22,5ct = 956,25 Onkosten 56,25/jaar netto 900 euro Stel Kostprijs All-in incl BTW 1,40 euro/Wp totaal 7000 euro Terugverdientijd: 7000/900 = 7,8 jaar (geen rekeninghoudend met prijsstijgingen, degeneratie vd panelen, vervangen omvormer) Bij toepassen BTW voordeel (reken met 18,4% ivm laagtarief arbeid) netto ca 5950 Terugverdientijd nog maar 5950/900 = 6,6 jaar Dit alles volgens principe salderen, kan alléén voor maximaal het eigenverbruik en door ministerie t/m 2020 gegarandeerd De BTW teruggave kan door de meeste particulieren zelf geregeld worden, Leidraad zie: https://www.eigenhuis.nl/downloads/inhoud/btw-zonnepanelen-terugvragen Voorts kunnen particulieren indien de provincie of gemeente dit ondersteunt, een zeer goedkope duurzaamheidslening krijgen via het SVN min € 2.500,= max € 25.000,= Huidige Rente tot 7500 is 1,1% (10 jaar), daarboven 1,5% (15 jaar) !! Zie: https://www.svn.nl/producten/Duurzaamheidslening/Paginas/Home.aspx Energie-coorporaties zijn momenteel nog moeilijk rendabel te maken(zgn postcoderoos) 7,5 ct excl BTW korting op de energiebelasting is té weinig
Basisregel blijft gelijk, de zgn terugverdientijd = All-in aanschafkosten /opbrengsten per jaar Alleen berekening is complexer door divers mogelijkheden: Allereerst te checken: heeft bedrijf een grootverbruik aansluiting(>3 x 80A) of een kleinverbruik aansluiting (t/m 3 x 80 A) - Grootverbruik betekent SDE mogelijkheid - Kleinverbruik salderings mogelijkheid Voorbeeld Kleinverbruik-aansluiting van 3 x 80 A: Salderen én EIA én KIA én afschrijven: Meest interessant zijn kleinverbruikers die per jaar tot ca. 50.000 kWh verbruiken, Liefst VOF of eenmanszaken met een stevige winst ivm EIA (41,5%) en afschrijvingen Terugverdientijden onder de 5 jaar Op 3 x 80 A is maximaal 55 kW omvormervermogen aan te sluiten(met power management nog meer) Dit is 60.000 Wp, stel tegen 1 euro/Wp all-in excl BTW Betaald voor zijn stroom ca 12 ct per kWh excl BTW Produceert gemiddeld 50.000 kWh per jaar en kan dus alles salderen: Opbrengst 50000 x 12ct = 6000 euro Zit in hoge fiscale tarief en maakt dus goede winst >80.000,= - Voordeel EIA: 41,5% * 60000 * belastingtarief 42% =10.458,= belastingvoordeel op aanschaf - Afschrijven 10 jaar à 6000 /jaar = 10 * 6000 * 52% = 31.200 aan fiscaal voordeel(eventueel Vamil toepassen) - Kleinschaligheids aftrek 25,78%(gesteld als dit enige investering is) = 15468 * 42%= 6496,= Belasting voordelen in 10 jaar: 48154,Onderhoudskosten: 645/jr incl vervangen omvormers = 6450 euro Totaal investering: 60000 – 48154 + 4450 = 18.296,= 6000 per jaar dus in iets meer dan 3 jaar tijd terugverdiend Uiteraard zijn dit zeer gunstige omstandigheden, maar 5 a 7 jr zijn zeer gewoon bij een beetje een gezond bedrijf
8
16-4-2015
4. Rendement bedrijf - Grootverbruik – aansluiting van 3 x250 A met SDE SDE in Notedop: Inschrijving in fases, PV basisbedrag maximaal 14,1 ct (na fase 8), rest info zie ook: http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/stimulering-duurzame-energieproductie-sde Subsidie is maximaal basisbedrag - correctiebedrag tegen 1000 kWh/kWp /jaar 15 jaar lang gegarandeerd; SDE is vanf 2014 niet meer toegestaan icm EIA! Groot aandeel direct eigen-verbruik is gunstig; doorsnee is ca 38% indien jaar-productie vd PV installatie gelijk is aan jaarverbruik. Stel correctiebedrag is 4,5 ct, maximale netto subsidie fase 8 : 14 ct - 4,5 = 9,5 ct per kWh Rest van vergoeding komt uit: besparing af te nemen stroom + verkoop overschot
4. Rendement bedrijf - Grootverbruik – aansluiting van 3 x 250 A met SDE Stel max. installatie van 170 kVA(=170 kW, cosφ=1) Dit is bij goed ligging goed voor ca 185 kWp en gemiddeld ca 157000 kWh/jaar Als hij 185 kWp heeft aangevraagd kan hij maximaal over 16 x 157000 = 2.512.000 kWh subsidie krijgen over 16 jaar(16 jaar is extra banking jaar) Per jaar gemiddeld: 157.000 * 9,5 ct = 14.915,= euro subsidie Jaarverbruik is ook ca 160.000 kWh 40% direkt eigen verbruik levert een voordeel van 62.800 * 6,4ct = 4019 euro op Rest van de stroom verkopen aan energieleverancier: 94200 * 3,8ct = 358 euro op Totaal per jaar: € 19.292,= Onkosten per jaar € 1.292,= euro Netto 18.000,= euro Aanschaf 90 ct per Wp All-in excl BTW totaal € 166.500,= Terugverdien tijd 9,25 jr zonder fiscale voordelen (afschrijving en KIA): Dat laatste is veelal cruciaal voor een echt goed economisch scenario
5. Hoe zonnig is de toekomst ? - Of beter gezegd onze toekomst aangaande zonnepanelen Deze is sterk afhankelijk van de economische rentabiliteit van zonnestroom-installaties die mede wordt bepaald door: - Regelgeving overheid (salderen en SDE) - Ontwikkeling vd energieprijs = stroomprijs (een hoge prijs maakt PV-installatie veel sneller rendabel) - Ontwikkeling wereld-economie hogere energieprijs, grotere bereidheid tot investeren) - Ontwikkelingen / efficiency verbeteringen PV panelen - Ontwikkeling prijs niveau per Wp (de laatste twee resulteren in een lagere prijs per kWh voor stroom uit een PV installatie) En natuurlijk integratie van zonnepanelen in de schil van woningen en gebouwen, Zowel nieuwbouw als renovatie, de zgn BIPV Onze kansen om hier een goede plek in te veroveren zal afhangen van het onderscheid in kwaliteit dat we kunnen maken tegenover andere partijen/concullega’s in de markt Vakmanschap en vakkennis, en dat gaat Pascal Plaisier hierna toelichten Heeft u tzt nog eens vragen: via Sterkin of per mail:
[email protected]
Kansen voor Installateurs Pascal Plaisier
36
9
16-4-2015
Omvormer: DC naar AC Omvormers
1. • • •
2.
Verschillende typen en uitvoeringsvormen Dimensioneren Beveiligen
De slimme meter
Verschillende typen en uitvoeringen
Verschillende typen en uitvoeringen
1~ uitvoering • Geschikt voor monofasige en driefasige aansluitingen • Geschikt tot 5000W AC-vermogen • Residentiële installaties tot 24 panelen
•
Omvormers zijn er in uitvoeringen met en in uitvoeringen zonder transformator. Deze laatste hebben meestal iets hoger rendement, zijn lichter en kennen meestal meerdere ingangen met afzonderlijke MPPtrackers. Uitvoeringen met transformator hebben meestal licht zoemend geluid.
•
Sommige omvormers zijn voorzien van een aardlekbeveiliging (type B)
•
Meer en meer omvormers zijn voorzien van een systeemverklaring 6 mA
3~ uitvoering • Geschikt voor driefasige aansluitingen • Vanaf 24 panelen • Residentiële installaties van 24 panelen of groter • Bedrijfsinstallaties
Systeemverklaring 6 mA: de fabrikant van de omvormer behoort te verklaren dat het PV-systeem niet in staat is een DC-aardstroom groter dan 6 mA te veroorzaken. Bij meerdere omvormers in één elektrische installatie geldt dat de som van de aardstromen de waarde van 6 mA niet mag overschrijden.
10
16-4-2015
Taak van de omvormer: MPP tracking
Micro omvormers
Micro Inverter / Power Optimizer
Meest optimale vermogenspunt voor een zo hoog mogelijke opbrengst.
11
16-4-2015
Hoe werkt het
Hoe werkt het
Micro inverter: elke module werkt op eigen MPP •Verbonden met 1 module (of 2 modules) •Direct aan de wisselspanningsinstallatie (AC) verbonden
Power optimizer: elke module werkt op eigen MPP •Verbonden met 1 module (of 2 modules) •In serie verbonden
Input current : DC Output current: AC
Input current : DC Output current: DC
De spanning wordt direct na de module geconverteerd.
Geen directe conversie, dus omvormer nodig.
De juiste dimensionering
De juiste dimensionering
Voor een juiste dimensionering is het belangrijk rekening te houden met: • Het totale vermogen van de PV-installatie • 1 of meerdere strings • Richting van de zonnepanelen • Hellingshoek van de zonnepanelen • Wel of geen schaduwvorming
12
16-4-2015
De juiste dimensionering
De juiste dimensionering
Uitleg: Op de Y-as efficiency van de omvormer. Op de X-as de verhouding van het geproduceerde vermogen t.o.v. het maximale vermogen.
Dus maximaal rendement wanneer de omvormer ca. 60% van zijn maximale vermogen produceert.
Maximaal rendement in dit voorbeeld bedraagt ca. 97% bij een PV-spanning van 400 V.
Bij optimale dimensionering geldt geïnstalleerd PV-vermogen ≠ nominaal vermogen omvormer
Gemiddeld in Nederland relatief lage belasting voor omvormers (bewolkt weer, lage zonstand, geen optimale oriëntatie en hellingshoek), dus:
Kies de omvormer zo, dat hij optimaal presteert bij bewolkt weer en toch niet te vaak maximaal wordt belast bij zonnig weer. Dit houdt in dat het nominale vermogen van de omvormer lager kan zijn dan het geïnstalleerd vermogen = kostenbesparing!
Aardlekbeveiliging Noodzaak en keuze (type A of type B) voor aardlekbeveiliging is afhankelijk van meerdere factoren:
1. • • • •
Wanneer in ieder geval wel een aardlekbeveiliging?
2. •
Indien geen enkelvoudige scheiding tussen de wisselspanningszijde en de gelijkspanningszijde is aangebracht, moet een toestel voor aardlekbeveiliging type B volgens IEC 60775, wijzigingsblad 2, zijn aangebracht.
Type B? Aardlekbeveiligingen van het type B dienen behalve voor de detectie van vormen van aardlekstroom die bij het type A behoren, ook voor de detectie van rimpelloze aardlekgelijkstromen.
Wanneer in ieder geval geen aardlekbeveiliging?
3. •
4.
Heeft de omvormer een transformator? Is in de omvormer reeds een aardlekbeveiliging ingebouwd? Heeft de omvormer een systeemverklaring 6 mA? Welk stroomstelsel is er toegepast (TT-stelsel of TN-stelsel)?
Aardlekbeveiliging
Wanneer de PV-omvormer door zijn constructie niet in staat is de elektrische installatie met fout-gelijkstromen te voeden, is het toepassen van een toestel voor aardlekbeveiliging type B volgens IEC 60775, wijzigingsblad 2, niet vereist.
Zie voor verdere noodzaak en keuze de NPR 5310, blad 65.
13
16-4-2015
Beveiliging aan AC-zijde
Indien de spanning van de voeding wegvalt, moet de omvormer binnen 0,2 s uitschakelen. Verder is de NEN 1010 onverkort van toepassing.
kWh-meter
Beveiliging aan DC-zijde
Digitale meter Slimme meter
Slimme meter
Een enkele streng of twee parallelle strengen hoeven niet tegen kortsluiting te worden beveiligd. Wanneer het array uit meer dan twee parallel geschakelde strengen bestaat moeten de strengen worden beveiligd tegen overbelasting.
Digitale meter die ook teruggeleverde energie kan registreren Uitlezen meterstanden op afstand op gezette tijden Uitrol slimme meter gestart in 2012 Tussen 2015 en 2020 bieden netbeheerders de kleinverbruikers de slimme meter aan
Analoge meter Ferrarismeter
14
16-4-2015
Slimme meter Per regio is één beheerder verantwoordelijk voor het elektriciteitsnet
Erkenningsregeling REDE STERKIN
58
Dank voor uw aandacht Afsluiting
59
60
15
