Een immediate volledige gebitsprothese voor de overgang van een natuurlijk naar een prothetisch occlusiesysteem

A.A.B. Krol, R.M. Brenkman, W. Kalk

Thema: De volledige gebitsprothese nader belicht 1

Een immediate volledige gebitsprothese voor de overgang van een natuurlijk naar een prothetisch occlusiesysteem Bij het verlies van de dentitie speelt de vervaardiging van een immediate volledige gebitsprothese meestal een belangrijke rol. De weg van een natuurlijk naar een prothetisch occlusiesysteem onderscheidt zich in een gefaseerde of een niet-gefaseerde behandeling. Diverse patiëntgebonden factoren, zoals de beschikbare tijd voor de behandeling, een medische indicatie, de mutilatie van het natuurlijke occlusiesysteem en de motivatie tot behandeling, spelen een rol bij de keuze tussen een gefaseerde of een niet-gefaseerde behandeling. Bij een gefaseerde behandeling is de voorspelbaarheid van een goed resultaat groter dan bij een niet-gefaseerde behandeling. Plaatsing van een immediate volledige gebitsprothese vraagt direct nazorg. Zeker in geval van een niet-gefaseerde behandeling moet veelal binnen 1 jaar een nieuwe volledige gebitsprothese worden vervaardigd. Krol AAB, Brenkman RM, Kalk W. Een immediate volledige gebitsprothese voor de overgang van een natuurlijk naar een prothetisch occlusiesysteem Ned Tijdschr Tandheelkd 2011; 118: 537-543

doeningen leiden (Gortzak et al, 2007). Onderzoek naar odontogene foci wordt uitgevoerd als preventieve maatregel voorafgaande aan diverse invasieve medische behandelingen, bijvoorbeeld radiotherapie in het hoofd-halsgebied, een orgaantransplantatie of een chirurgische cardiovasculaire behandeling. Bij aanwezigheid van meerdere foci in een sterk gemutileerd occlusiesysteem kan vervaardiging van een immediate volledige gebitsprothese de enige reële behandeloptie zijn. Terughoudendheid of extra goede begeleiding is geboden bij patiënten met extreem hoge en niet-realistische verwachtingen. Dit geldt eveneens bij patiënten die niet in staat zijn de totale omvang van de behandeling te begrijpen of die weinig coöperatief zijn, zoals patiënten met cognitieve of psychische beperkingen. (Voorlopige) contra-indicaties zijn een slechte algemene gezondheid of een groot risico op complicaties bij het extraheren van gebitselementen, bijvoorbeeld na radiotherapie in het hoofd-halsgebied (Zarb et al, 2004).

doi: 10.5177/ntvt.2011.11.11158

Diagnostiek en behandelplanning Inleiding

Iedere mondzorgverlener wordt vroeg of laat geconfronteerd met de problematiek van een patiënt wiens dentitie door cariës en/of parodontale aandoeningen dermate is aangetast dat extractie van de resterende gebitselementen de enige zinvolle behandeling is. Directe indicaties, zoals odontogene pijn, medische redenen, ernstige foetor ex ore door ontstekingen, esthetische klachten en slechte kauwfunctie, maar ook indirecte indicaties als verwaarlozing van de dentitie en lage sociaaleconomische status kunnen een dergelijke ingrijpende behandeling noodzakelijk maken. Tot de medische redenen behoort de aanwezigheid van odontogene foci. Een odontogeen focus kan in sommige omstandigheden tot lokale en/of systemische aan-

Een zorgvuldige anamnese waarin onder andere de klachten, de wensen en de verwachtingen van de patiënt uitgebreid aan bod komen, is het primaire onderdeel van de diagnostiek en de behandelplanning (Zarb et al, 2004). Dit alles vergt veel van de communicatieve vaardigheden van een mondzorgverlener en speelt een belangrijke rol bij het al dan niet slagen van een behandeling (Critchlow en Ellis, 2010). De verwachtingen van een patiënt zijn veelal (te) hoog gegrepen en/of beïnvloed door de meningen van mensen in zijn omgeving. Daarnaast is het voor een patiënt moeilijk voor te stellen hoe het is om met een volledige gebitsprothese te moeten functioneren. Bovendien is deze zich niet bewust van de veelal lange periode die nodig is om aan een volledige gebitsprothese te wennen. Vaak leeft de gedachte dat na extractie van de dentitie de ongemakken door gebitsproblemen zijn opgelost en dat verder bezoek aan een tandarts niet meer nodig is. Daarbij wordt voorbijgegaan aan de beperkingen van een volledige gebitsprothese en aan de problemen die meestal zijn verbonden aan een immediate volledige gebitsprothese, zoals pijn en ongemak. Zeker in de beginperiode maken deze problemen tandartsbezoek juist wel nodig. Goede voorlichting over deze problemen is dus een vereiste. Ook moet de mogelijkheid van behoud van enige radices als natuurlijke pijlers voor een overkappingsprothese worden overwogen. De voordelen hiervan zijn dat aanwezigheid van de radices de reductie van alveolair kaakbot drastisch kan beperken en dat de radices een extra retentiemogelijkheid bieden (Kalk et al, 1994). Gelet op de mogelijkheden om met behulp van

Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde

537

Een van de meest ingrijpende behandelingen in de mondzorg is de overgang van de dentate status naar een volledige gebitsprothese ofwel van een natuurlijk naar een prothetisch occlusiesysteem (Witter et al, 2011). Veelal wordt tijdens deze overgang gebruikgemaakt van een immediate volledige gebitsprothese die direct na extractie van de resterende gebitselementen wordt geplaatst. Bij de vervaardiging van een immediate volledige gebitsprothese komen de patiënt en de mondzorgverlener voor veel afwegingen te staan. Dit artikel besteedt aandacht aan de technische aspecten van deze behandeling en vooral aan de indicaties, de contraindicaties en de afwegingen bij de behandelplanning met als doel een succesvol resultaat.

Indicaties en contra-indicaties

118 | november 2011

Them a: De v olledig e g ebits pr othes e nader belicht 1

Krol e.a.: De immediate gebitsprothese

Overgang natuurlijk naar prothetisch occlusiesysteem

Niet-gefaseerde behandeling

Behandeloptie A - Extracties - Geen immediate gebitsprothese

Gefaseerde behandeling

Behandeloptie B - Extracties - Direct immediate volledige gebitsprothese

Volledige gebitsprothese na wondgenezing

Behandeloptie A - Extracties in zijdenlingse delen - Periode van wondgenezing - Immediate volledige gebitsprothese en extracties

Nieuwe volledige gebitsprothese na initiële reductie alveolair kaakbot

Immediate volledige gebitsprothese kan relatief lang functioneren

Nieuwe volledige gebitsprothese

Behandeloptie B - Temporisering extracties met (immeditate) partiële gebitsprothese die geleidelijk wordt uitgebreid

Uitbreiding tot immediate volledige gebitsprothese die relatief lang kan functioneren

Nieuwe volledige gebitsprothese

Afb. 1. Schematische weergave van de 2 behandelingen met bijbehorende behandelopties.

Pas na de extracties en een zekere periode van wondgenezing wordt een volledige gebitsprothese vervaardigd. Moge-

lijke indicaties voor deze behandeloptie zijn acute situaties, bijvoorbeeld odontogene pijn, een geplande radiotherapie in het hoofd-halsgebied en een ernstig gemutileerd occlusiesysteem waardoor in de dentate situatie een juiste bepaling en vastlegging van de maxillomandibulaire relatie niet goed mogelijk is. Daarnaast is deze behandeloptie geschikt als de patiënt al nagenoeg edentaat is en er geen bezwaar tegen heeft om een bepaalde periode edentaat zonder gebitsprothese te functioneren (Zarb et al, 2004). Een voordeel van deze behandeloptie is de betere initiële pasvorm van de gebitsprothese na de wondgenezing. Daar komt bij dat een nauwkeurigere afdruk kan worden gemaakt en dat het niet nodig is op het model gebitselementen te raderen. Ook is de maxillomandibulaire relatie vrij eenvoudig vast te leggen door het ontbreken van storende contacten tussen gebitselementen. Van niet te onderschatten belang is de mogelijkheid de gebitsprothese in was te passen en de esthetiek in de mond (door de patiënt) te (laten) beoordelen. Verder worden kosten bespaard en is de behandeling relatief doelmatig omdat minder aanpassingen nodig zijn en omdat de gebitsprothese relatief lang kan functioneren. Als nadelen worden het enige tijd ontbreken van kauwvermogen, van ondersteuning van de weke delen en van een esthetisch verantwoorde mond genoemd en het ontbreken van de gebitsprothese als wondverband na de extracties. Een minder zwaarwegend nadeel is dat als nog een aantal


538

implantaten additionele retentie te verkrijgen, zijn deze voordelen bij de toepassing van een immediate overkappingsprothese minder opportuun. Daarna kan de mondzorgverlener de verschillende mogelijkheden van behandeling bespreken (Stillwell en Amir, 2008). Alleen op deze wijze kan de patiënt zelf een keuze maken over de behandeling en kan ‘informed consent’ worden verkregen. In dit stadium van diagnostiek en behandelplanning is het zinvol schriftelijke informatie over de behandeling met de voor- en nadelen mee te geven en de patiënt bij een volgend bezoek tijd en aandacht te geven voor het stellen van vragen hierover (Zarb et al, 2004). Onderscheid kan worden gemaakt tussen een gefaseerde en een niet-gefaseerde behandeling. Afbeelding 1 geeft een schema van de 2 behandelingen met bijbehorende behandelopties en procedures.

Niet-gefaseerde behandeling Onder een niet-gefaseerde behandeling wordt een behandeling verstaan waarbij alle gebitselementen gelijktijdig worden geëxtraheerd. Voor het tijdstip van plaatsing van de immediate volledige gebitsprothese bestaan 2 behandelopties. Behandeloptie A

118 | november 2011


occlusale eenheden aanwezig is de maxillomandibulaire relatie door de extracties verloren gaat. Ten slotte bestaat ten op zichte van een gefaseerde behandeling een iets grotere kans op nabezwaren bij lastig te extraheren gebitselementen of wortelresten.


a

Behandeloptie B

De behandeling bestaat uit eerst de vervaardiging van een immediate volledige gebitsprothese die vervolgens direct wordt geplaatst na extractie van alle gebitselementen. Mogelijke indicaties doen zich voor als de extracties in algehele anesthesie moeten worden uitgevoerd. Een voordeel van deze behandeloptie is dat de extracties snel kunnen plaatsvinden zonder de esthetische bezwaren van het enige tijd moeten functioneren zonder gebitselementen of gebitsprothese. Daarnaast kan de immediate gebitsprothese als wondverband functioneren en dat is vooral prettig als veel extracties moeten plaatsvinden. Het is aannemelijk dat al tijdens de genezingsfase gewenning aan de gebitsprothese plaatsvindt (Zarb et al, 2004). Nadeel is het onvoorspelbare karakter van de wondgenezing en de initiële reductie van het alveolaire kaakbot, waardoor vaak al in een vroeg stadium problemen met de pasvorm van de gebitsprothese ontstaan. De immediate gebitsprothese heeft daardoor veelal een geringere initiële stabiliteit en retentie in vergelijking met de gefaseerde behandeling, die al snel een aanpassing van de pasvorm van de gebitsprothese noodzakelijk kan maken. Daarnaast is soms, ondanks een goede beoordeling vooraf, toch onvoldoende maxillomandibulaire ruimte beschikbaar en dat leidt dan veelal tot een gebitsprothese met een te hoge verticale dimensie (Farmer, 1983; Zarb et al, 2004). Zelden is het mogelijk de immediate gebitsprothese, ook na aanpassingen, langdurig te gebruiken. De noodzakelijke aanpassingen en eventueel de vervanging brengen uiteraard extra kosten met zich mee. Ten slotte bestaat, evenals bij behandeloptie A, ten opzichte van een gefaseerde behandeling een iets grotere kans op nabezwaren bij lastig te extraheren gebitselementen of wortelresten.

b

Afb. 2. a. Situatie waarin onvoldoende beschikbare ruimte is voor plaatsing van een immediate volledige gebitsprothese. b. Na extractie van de wortelresten en de molaren is voldoende ruimte beschikbaar voor het plaatsen van een immediate volledige gebitsprothese.

Bij de eerste extractiesessie(s) worden de gebitselementen in de zijdelingse delen verwijderd, gevolgd door een periode van wondgenezing. Meestal wordt gestreefd naar (sterk) verkorte tandbogen met behoud van enkele occlusale eenheden in de juiste maxillomandibulaire relatie, bij voorkeur de eerste en/of tweede premolaren. De vervaardiging van

een immediate volledige gebitsprothese wordt gestart na genezing van de extractiewonden. Een indicatie voor deze behandeloptie bestaat als de verticale dimensie onvoldoende ruimte biedt voor een gebitsprothese, terwijl die ruimte wel beschikbaar zal zijn na de wondgenezing en de initiële reductie van alveolair kaakbot (afb. 2). Ook is deze behandeloptie een goede keuze als wordt verwacht dat de extracties in de zijdelingse delen moeizaam zullen verlopen en als de behandeling geen haast heeft. De behandeloptie leidt meestal tot een acceptabele pasvorm van de gebitsprothese. Voordelen van deze behandeloptie zijn dat tijdens de wondgenezing na de extracties in de zijdelingse delen nog een acceptabele functie en esthetiek behouden blijven en dat het bij een eenduidig resterend occlusiesysteem mogelijk is de maxillomandibulaire relatie van de gedeeltelijk in was opgestelde gebitsprothese te controleren. Doordat de initiële pasvorm van de gebitsprothese direct acceptabel is, zijn minder aanpassingen nodig en kan de gebitsprothese relatief lang functioneren.


539

Gefaseerde behandeling Onder een gefaseerde behandeling wordt een behandeling verstaan waarbij de resterende gebitselementen in meerdere sessies worden geëxtraheerd. Plaatsing van een immediate volledige gebitsprothese geschiedt direct na de extractie van de laatste gebitselementen. Ook voor een gefaseerde behandeling bestaan 2 behandelopties, namelijk zonder en met gebruikmaking van een tijdelijke partiële kunststof plaatprothese (De Baat et al, 2011). Behandeloptie A

118 | november 2011



a

Afb. 3. Een ongelijkmatige processus alveolaris, extrusie van gebitselementen en een verdiepte beet door het ontbreken van occlusale afsteuning.

b

Een nadeel van de gefaseerde behandeling is de langere behandeling voorafgaand aan de plaatsing van de immediate gebitsprothese en soms vinden patiënten het vervelend dat zij op meerdere momenten extracties moeten ondergaan. Ook is de procedure niet bij alle maxillomandibulaire relaties even eenvoudig toe te passen, vooral niet bij een Angle klasse II-relatie waarbij geen occlusie in het front aanwezig is. Als 1 of meer frontelementen ontbreken of moeten worden geëxtraheerd, heeft deze behandeloptie een esthetisch nadeel, terwijl ook het enige tijd ontbreken van de zijdelingse delen functioneel en esthetisch als storend kan worden ervaren. Behandeloptie B

De vervaardiging van een tijdelijke partiële kunststof plaatprothese kan om functionele en esthetische redenen worden ingezet als een pre-edentate patiënt het edentaat zijn nog enige tijd wil uitstellen. Een andere indicatie doet zich voor als in een verkorte tandboog 1 of meer gebitselementen in het front niet langer te behouden zijn. Dan zou een preedentate periode met een partiële kunststof plaatprothese ter vervanging van de frontelementen een goede tussenstap kunnen zijn op weg naar een volledige gebitsprothese. Hierbij verdient het dan wel voorkeur enkele occlusale contacten intact te houden om enige functionaliteit in een acceptabele verticale dimensie te behouden. Tevens moet de tandboog zoveel mogelijk symmetrisch zijn om de reductie van het alveolaire kaakbot gelijkmatig te laten verlopen zodat geen processus alveolaris ontstaat die aan 1 zijde aanmerkelijk lager is dan aan de andere zijde. Een ongelijkmatige processus alveolaris maakt de vervaardiging van een stabiele immediate volledige gebitsprothese namelijk lastiger (afb. 3). Positief voor deze behandeloptie is dat de tijdelijke partiële kunststof plaatprothese relatief eenvoudig kan worden


Afb. 4. a. Partiële individuele afdruk van de edentate gebieden. b. Situatieafdruk over een partiële individuele afdruk.

uitgebreid naar een immediate volledige gebitsprothese met als voordeel dat een groot deel van de processus alveolaris de initiële reductie van alveolair kaakbot achter de rug heeft. Daarnaast heeft de patiënt al enig tijd kunnen wennen aan het dragen van een gebitsprothese die kleiner is dan de uiteindelijke gebitsprothese. Een ander positief punt is dat een esthetisch redelijke oplossing wordt geboden om een volledige gebitsprothese te kunnen uitstellen.

Overwegingen bij de diverse behandelfasen Afdrukken

Voor een goede initiële stabiliteit van de te vervaardigen immediate gebitsprothese zijn een stabiele processus alveolaris in de zijdelingse delen en een nauwkeurige afdruk gewenst.

540

118 | november 2011


Afhankelijk van het aantal aanwezige gebitselementen, hun locatie in de tandboog en de conditie van de edentate delen van de processus alveolaris wordt besloten alleen een beginafdruk te maken of een beginafdruk gevolgd door een afdruk met een individuele afdruklepel. De beginafdrukken kunnen worden gemaakt met een hydrocolloïd zoals alginaat. Hiervoor zijn diverse soorten confectieafdruklepels beschikbaar, die al dan niet zijn aangepast aan een partieel dentate kaak. Een individuele kunststof afdruklepel wordt vervaardigd op de beginmodellen, waarbij de randbegrenzing in de edentate gebieden identiek is aan die voor een volledige gebitsprothese (Kalk et al, 2001). Soms is het maken van een afdruk voor een immediate gebitsprothese lastig, bijvoorbeeld bij mobiele gebitselementen of bij forse ondersnijdingen van de processus alveolaris in het front. Als de processus alveolaris in de zijdelingse delen stabiel is, kan een partiële individuele afdruklepel voor de edentate gebieden worden toegepast in combinatie met een situatieafdruk van alginaat over de eerst gemaakte partiële individuele afdruk (afb. 4). Deze afdrukmethode kan ook worden toegepast om een bestaande partiële gebitsprothese uit te breiden tot een volledige gebitsprothese. Eerst wordt een relining van de partiële gebitsprothese uitgevoerd en wordt de maxillomandibulaire relatie vastgelegd. Daarna wordt een situatieafdruk gemaakt. Het hieruit ontstane model met de partiële gebitsprothese in situ biedt de mogelijkheid de partiële gebitsprothese uit te breiden tot een volledige immediate gebitsprothese. Een ondersnijding van de processus alveolaris in het front van meer dan 4 mm ten opzichte van de inzetrichting kan een zogenoemd opgeslepen front in de immediate gebitsprothese noodzakelijk maken. Dat betekent dat de gebitsprothese in het front geen buccale protheserand heeft en dat de prothese-elementen direct contact maken met de top van de processus alveolaris. Helaas geeft een opgeslepen front wel een mindere retentie ten opzichte van een gebitsprothese met een gebruikelijke buccale protheserand. Op het uit de afdruk verkregen model worden de te extraheren gebitselementen geradeerd om vervolgens daarop de immediate volledige gebitsprothese te vervaardigen (Phoenix en Fleigel, 2008). De diepte van radering kan het beste gebeuren op geleide van een recente parodontiumstatus. Bepalen en vastleggen van de maxillomandibulaire relatie

Bij de beoordeling van de verticale maxillomandibulaire relatie, ook wel de beethoogte of verticale dimensie genoemd, wordt uitgegaan van de bestaande occlusie. Deze verticale dimensie kan echter door de in de loop der jaren opgetreden gebitsmutilaties afwijken van de ruimte die nodig is om een immediate gebitsprothese te kunnen vervaardigen. De horizontale maxillomandibulaire relatie ligt veelal gecompliceerder. Het ligt voor de hand uit te gaan van de bestaande maximale occlusie. Bij de vervaardiging van een volledige gebitsprothese wordt echter uitgegaan van de centrale relatie van waaruit gebalanceerde laterale bewegingen mogelijk zijn. In de dentate situatie bestaat veelal een cuspidaat- of groepsgeleiding en komt de centrale relatie niet al-



a

b

Afb. 5. a. Diepe beet en gedeeltelijk omgekeerde frontrelatie met dwangbeet. b. In centrale relatie zijn de occlusale storingen niet te elimineren, het vastleggen van de centrale relatie kan alleen in verhoogde verticale dimensie.

tijd overeen met de bestaande maximale occlusie. Bij grote discrepanties tussen de maximale occlusie en de centrale relatie kan de maxillomandibulaire relatie daarom beter in centrale relatie worden vastgelegd (afb. 5). Bij het vastleggen van de maxillomandibulaire relatie zijn mobiele gebitselementen en storende contacten in het occlusiesysteem complicerende factoren. In enkele gevallen kunnen deze storende contacten voorafgaand aan het maken van een afdruk worden weggeslepen. Als registratiemethode in de centrale relatie is vaak alleen maar het maken van een wasbeet of het gebruik van registratieplaten met waswallen mogelijk. Eventueel kan de registratie in een iets verhoogde verticale dimensie, al dan niet met een intraorale pijlpuntregistratie worden uitgevoerd (afb. 5b). Passen in was

Het doel van het passen in was van een voorlopige opstelling van de prothese-elementen is enerzijds controle van de maxillomandibulaire relatie en anderzijds een esthetische beoordeling. De betrokkenheid van de patiënt neemt hierdoor toe en versterkt de relatie tussen patiënt en mondzorgverlener en daarmee de kans op een succesvol resultaat.

541

118 | november 2011


a


Binnen 24 uur - Gebitsprothese en mond met extractiewonden reinigen met een spoelmiddel - Inspectie op beschadigingen van de mucosa - Controle van en zonodig aanpassing van de occlusie; nauwkeurige aanpassingen kunnen beter worden uitgesteld totdat de wonden zijn genezen en de ergste pijn voorbij is. Na 1 week - De pasvorm van de gebitsprothese beoordelen - Hechtingen verwijderen - Protheseranden beoordelen op de juiste lengte - Drukplaatsen ontlasten - Bepalen van de nazorgfrequentie Binnen 2 maanden - Verdere aanpassingen en eventueel een directe relining uitvoeren Na 3-6 maanden - Een indirecte relining of rebasing overwegen aan de hand van de reductie van het alveolaire kaakbot en het verdwenen zijn van ondersnijdingen.

b Tabel 1. Overzicht van de nazorg gedurende het eerste halfjaar na plaatsing van een immediate volledige gebitsprothese.

Plaatsen

Zonodig wordt een zogenoemde gedeelde opstelling toegepast. Hierbij worden de prothese-elementen in de edentate delen opgesteld op een schellakplaat die in de mond kan worden gepast. De opstelling van de prothese-elementen in de geradeerde delen van het model kan uiteraard niet in de mond worden gepast, maar in de articulator kan wel een indruk worden verkregen van het esthetisch resultaat (afb. 6). In enkele gevallen is de positie van de gebitselementen zo ongunstig dat het niet zinvol kan worden gecombineerd met een gedeelde opstelling van de overige prothese-elementen (afb. 3). Een volledige opstelling in was samen met de patiënt in de articulator bekijken, kan dan toch zinvol zijn om een indruk te krijgen van het resultaat.

De meest confronterende en belastende behandelfase is het plaatsen van de immediate gebitsprothese. Voor de patiënt een spannende gebeurtenis, waarnaar veelal met enige vrees wordt uitgekeken. Bij sterke ondersnijdingen van de processus alveolaris bestaat de kans dat de immediate gebitsprothese met grote kracht op zijn plaats wordt gedrukt en dit kan leiden tot beschadiging van de mucosa met veel nabezwaren tot gevolg. Desondanks is het ongewenst de gebitsprothese ter plaatse van de ondersnijdingen voortijdig rigoureus te corrigeren omdat enerzijds de resiliëntie van de mucosa en anderzijds een alternatieve inzetrichting het toch mogelijk kan maken de gebitsprothese te plaatsen. Direct na plaatsing moet de aandacht vooral gericht zijn op het zo goed mogelijk begeleiden van de beleving en de emoties van de patiënt. Controle van de details van de occlusie en de articulatie kan beter worden uitgesteld tot de wondgenezing enigszins is gevorderd. Het direct (laten) beoordelen van het (esthetische) resultaat is ook niet verstandig omdat de lokale anesthesie en de spanning van alle intra- en extraorale weefsels een negatief vertekend beeld geven. Het is wel een belangrijk aspect om de patiënt en zijn eventuele begeleiders te wijzen op dit aanvankelijk vertekende beeld. De patiënt wordt met klem geadviseerd de gebitsprothese in de mond te houden tot de eerste afspraak voor nazorg, bij voorkeur binnen 24 uur. De reden hiervoor is dat de gebitsprothese als drukverband de wonden afdekt. Als de gebitsprothese eerder wordt uitgenomen bestaat bovendien de kans dat deze door de mogelijke zwelling die dan optreedt niet meer kan worden teruggeplaatst.


542

Afb. 6. a. Opstelling in was op een gebitsmodel na radering van de gebitselementen. b. Gedeelde opstelling.

118 | november 2011



Nazorg

Summary

Na het plaatsen van de immediate gebitsprothese begint direct de nazorg in de vorm van begeleiding bij de wondgenezing en de gewenning aan de nieuwe situatie en het uitvoeren van kleine correcties of aanpassingen. Omdat de reductie van het alveolaire kaakbot per patiënt verschilt en vaak onvoorspelbaar verloopt, kan de noodzaak tot correcties en aanpassingen variëren. De doelstellingen van de nazorg gedurende ongeveer het eerste jaar zijn een goede begeleiding tijdens de genezing van de extractiewonden, het ontlasten van drukplekken en daarmee het verminderen van ongemak, het corrigeren van stoornissen in de occlusie door inslijpen of een naregistratie van de maxillomandibulaire relatie en het aanpassen van de pasvorm door een of meer (in)directe reliningen. Tabel 1 geeft een overzicht van de nazorg gedurende het eerste halfjaar na plaatsing. Daarna kan regelmatig worden beoordeeld of de immediate volledige gebitsprothese voorlopig kan voldoen of dat beter een nieuwe volledige gebitsprothese kan worden vervaardigd. Aspecten als klachten, wensen, esthetiek, pasvorm en occlusie zijn bepalend bij deze beoordeling en besluitvorming. Vaak is vervaardiging van een nieuwe gebitsprothese een aantrekkelijke optie omdat de immediate gebitsprothese dan als reserve kan dienen.

An immediate removable complete denture for the transition from a natural to a prosthetic occlusal system During the process of losing teeth, the fabrication of an immediate removable complete denture usually plays an important role. The path from a natural to a prosthetic occlusal system separates itself into a phased and a non-phased treatment. Various patient-related factors are of importance in the decisionmaking process for a phased or a non-phased treatment, such as the patient’s time available, the medical indication, the complexity of the natural occlusal system, and the motivation for treatment. A positive result can be more confidently predicted in the case of a phased treatment than a non-phased treatment. Placement of an immediate removable complete denture requires immediate aftercare. Particularly in the case of non-phased treatment, the fabrication of a new complete removable denture will be required within 1 year.

Bron A.A.B. Krol, R.M. Brenkman, W. Kalk Uit de sectie Orale Functieleer, Prothetische Tandheelkunde en Biomaterialen van het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde (CTM), Universitair Medisch Centrum Groningen Datum van acceptatie: 22 juli 2011 Adres: A.A.B. Krol, CTM, postbus 196, 9700 AD Groningen [email protected]

Literatuur * Baat C de, Witter DJ, Creugers NHJ. Partiële kunststof plaatprothesen. Ned Tijdschr Tandheelkd 2011; 118: 32-37. * Critchlow SB, Ellis JS. Prognostic indicators for conventional complete denture therapy: a review of the literature. J Dent 2010; 38: 2-9. * Farmer JB. Surgical template fabrication for immediate dentures. J Prosthet Dent 1983; 49: 579-580. * Gortzak RATh, Waal I van der, Allard RHB. Odontogeen focusonderzoek in een selectie van Nederlandse medische centra. Ned Tijdschr Tandheelkd 2007; 114: 287–291. * Kalk W, Battistuzzi PGFCM, Käyser AF. De overkappingsprothese op natuurlijke pijlerelementen en implantaten. Diagnostiek en behandeling. Houten/Zaventem: Bohn Stafleu Van Loghum, 1994. * Kalk W, Waas MAJ van, Os JH van. De volledige gebitsprothese in woord en beeld. Uitgangspunten voor diagnostiek en behandeling van de edentate patiënt. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum, 2001. * Phoenix RD, Fleigel JD. Cast modification for immediate complete dentures: traditional and contemporary considerations with an introduction of spatial modeling. J Prosthet Dent 2008; 100: 399-405. * Stillwell KD, Amir J. A clinical pathway for complete immediate denture therapy: successful prosthetic management for hopeless dentitions. Gen Dent 2008; 56: 380-389. * Witter DJ, Barèl JC, Baat C de, Keltjens HMAM, Creugers NHJ. Behandeling met een partiële gebitsprothese 2. Oorzaken en gevolgen van een gereduceerd occlusiesysteem. Ned Tijdschr Tandheelkd 2011; 118: 21-28. * Zarb G, Bolender CL, Eckert SE. Prosthodontic treatment for edentulous patients: complete dentures and implant-supported prostheses. St. Louis: Mosby, 2004.


543

118 | november 2011

Een immediate volledige gebitsprothese voor de overgang van een natuurlijk naar een prothetisch occlusiesysteem

Recommend Documents