E-boek Juli 2011
Songwritingtherapie Jantine Omta
Jantine Omta, Pagina 1
E-boek Juli 2011
Inleiding Songwritingtherapie: actief & receptief
!
Songwriting
Over heel de wereld is muzikaal lief en led door mensen vastgelegd zoals love songs, levensliederen en protesten op muziek. Songwriters komen op die manier voor zichzelf op en uiten hun gevoel. Zij maken zich hoorbaar met hun zelfgemaakte lied.
Songwriting therapie: actief en receptief
Muziektherapeuten maken gebruik van deze kracht! Een client schrijft zijn eigen lied en is creatief met lief en leed. Bij receptieve songwriting therapie schrijft de muziektherapeut een lied, speciaal voor de client. Deze herkent woorden, emoties en kracht van de client. De client krijgt aandacht, zelfvertrouwen en wordt bewogen door wat hem wordt toegezongen in het lied. Actieve songwriting therapie is een bijzondere methode binnen de muziektherapie. Het houdt in dat de client werkt aan persoonlijke doelen en aandacht besteedt aan actuele levens thema’s door zelf een lied te schrijven met behulp van de muziektherapeut.
! ! ! ! ! ! ! ! Jantine Omta, Pagina 2
E-boek Juli 2011
Songwritingtherapie
!
De muziektherapeut(e)
De muziektherapeut is empathisch, biedt een veilige omgeving en vult muzikaal aan, ondersteunt en kan samenwerken. Hij is vaardig met begeleidingsinstrumenten als piano, gitaar, accordeon, slagwerk en/of audio workstations (garageband, cubase, protools, magic music maker, enz.). Hij is flexibel binnen diverse muzikale stijlen en kan zich client centred opstellen als het gaat om songwritingkeuzes. Muziekervaring voor de client is geen eis, want het proces staat voorop. In veel gevallen is de muziektherapeut werkzaam binnen een multidisciplinair team. Hij is gewend hiermee samen te werken en is bekend met weerstand, overdracht en tegenoverdracht aspecten. Hij is instaat om diverse psychologische stromingen te integreren met deze methode. De muziektherapeut is vaardig met het inzetten van therapeutische interventies als bijvoorbeeld observatie- en brusciatechnieken. De muziektherapeut gaat op adequate wijze een werkrelatie aan met zijn client. Verdere competentiebeschrijving van een muziektherapeut is te vinden op www.nvvmt.nl of www.vaktherapie.nl
Behandeldoelen songwritingtherapie
Als songwritingtherapie wordt toegepast binnen een groep, kunnen cliënten werken aan sociale doelstellingen zoals samenwerken, zichzelf hoorbaar en zichtbaar maken. Cognitieve doelstellingen kunnen bijvoorbeeld zijn: levensverhaal schrijven, gedachten structureren, afleiding vinden en perfectionisme loslaten. Op lichamelijk gebied komt de client in actie, ervaart hij een gevoel van controle en kan gewerkt worden aan de uitstraling tijdens het
Jantine Omta, Pagina 3
E-boek Juli 2011
voordragen van zijn zelfgeschreven lied. Emotioneel kan hij zijn gevoelens uiten en zelfvertrouwen opbouwen.
Observeren
Voor de muziektherapeut heb ik een observatielijst en een vragenlijst opgesteld. Deze kunnen de client en de muziektherapeut eventueel samen invullen. Tijdens de observatiefase onderzoekt de muziektherapeut of de client affiniteit heeft met muziek, welke talenten en onmogelijkheden de cliënt heeft mbt muziek en wat zijn muzikale voorkeur is. Daarvoor gaan de muziektherapeut en de client veel samen muziek luisteren en maken. Dan krijgt de therapeut een indruk van de muzikale voorkeur van de client. Als de client geen interesse heeft in muziek, of dat muziek teveel bij de client losmaakt zou er sprake kunnen zijn van een contra-indicatie.
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
Jantine Omta, Pagina 4
E-boek Juli 2011
De Praktijk
!
Case 1
Op de deeltijdafdeling voor trauma behandeling in de geestelijke gezondheidszorg heb ik een therapiegroep leren kennen. 10 mannen en vrouwen, afkomstig uit diverse landen. Veel politieke vluchtelingen en oorlogstrauma’s waardoor deze mensen last hadden van depressie en angst door grote onzekerheden. Ik heb hen 10 weken meegemaakt, met hen gepraat (via tolk) en samen muziek geluisterd en gemaakt. Wat ik heb gedaan is een lied geschreven over levensthema’s die spelen binnen de groep. Wat hebben ze gezegd? Wat waren positieve woorden tijdens de sessie? Wat was de sfeer/stemming? Dit heb ik allemaal terug laten komen in het lied. Ik gaf ze de aandacht en herkenning die ze verdienen door hen persoonlijk toe te zingen. Het lied gaat over kracht en positiviteit, want dat is wat ik ze wilde meegeven. Reacties waren heel verschillend. Sommigen waren emotioneel en anderen waren geneigd om mee te zingen. De tolk heeft het lied vertaald en toen hebben we het lied in het Russisch gezongen. Ieder groepslid heeft uiteindelijk een cd meegekregen waar het lied op staat.
Case 2
Op de afdeling voor Klinische Psychiatrie Persoonlijkheidsproblematiek Jeugd heb ik de methode toegepast van actieve songwritingtherapie. Op basis van deze ervaringen heb ik dit artikel geschreven om een beeld te geven van actieve songwritingtherapie. De casus gaat over pesten en gevoelens van boosheid omzetten in muzikale improvisaties, songteksten, harmonie, groove en melodie. Ik heb opnames gemaakt en karaoke versies meegegeven aan elke client, zodat zij na afloop iets tastbaars hebben als eindproduct van de therapie.
! Jantine Omta, Pagina 5
E-boek Juli 2011
De Geestelijke Gezondheidszorg
Muziektherapie en de geestelijke gezondheidszorg
De methode sluit aan bij therapeutische doelstellingen, thema’s en psychologische stromingen binnen de geestelijke gezondheidszorg. Songwritingtherapie is goed inzetbaar als onderdeel binnen een zorgprogramma voor bijvoorbeeld persoonlijkheidsproblematiek, stemmingsstoornissen, eetstoornissen, ouderdomsstoornissen en angststoornissen zoals PTSS. De therapeut werkt vaak samen met andere disciplines binnen een instelling. Hulpverleners zoals psychiaters, psychologen, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, vaktherapeuten en maatschappelijk werkers. Behandeldoelen die aan bod komen kunnen worden gecommuniceerd naar het team. Thema’s en behandeldoelen uit andere therapieën kunnen tijdens songwritingtherapie een plek krijgen. Songwritingtherapie kan worden ingezet voor zowel stabilisatie als behandeling. In het geval van stabilisatie zal de therapeut veel structuur hanteren en de focus leggen op kracht, positiviteit en expressie. In geval van behandeling kan er meer diepgang zijn. Tijdens het proces is er aandacht voor traumaverwerking of gedragsverandering.
Persoonlijkheidsproblematiek
Persoonlijkheidsstoornissen is een categorie binnen de psychiatrie, die gekenmerkt wordt door een star en duurzaam patroon van gedachten, gevoelens en gedragingen die binnen de cultuur van de betrokkene duidelijk afwijkt van de verwachtingen. Muziektherapie wordt door de landelijke commissie multidisciplinaire richtlijn ontwikkeling in de geestelijke gezondheid mogelijk als onderdeel van verbetering van
Jantine Omta, Pagina 6
E-boek Juli 2011
kwaliteit van zorgverlening erkend. Welke interventies precies wordt niet omschreven (Trimbos, 2010).
PTSS
Post traumatische stress stoornis is een hevige stress reactie op een schokkende gebeurtenis. 1. Een accuut trauma (type 1) is eenmalig, kortdurend en heftig. PTSS kan mogelijk een gevolg zijn van bijvoorbeeld een ongeluk, een beroving of verkrachting. 2. Chronisch trauma (type 2) is herhaaldelijk, PTSS kan mogelijk een gevolg zijn, afhankelijk van de duur van het trauma, de omgeving en persoonlijkheid van het slachtoffer. PTSS kan mogelijk een gevolg zijn van oorlog, langdurige mishandeling op psychisch, lichamelijk of seksueel gebied. Muziektherapie bij PTSS en andere angststoornissen: het leren omgaan met de nieuwe omgeving van de behandelsituatie, het bekrachtigen van ontspanningsoefeningen en het leren herkennen en uiten van gevoelens van angst en spanning behoren tot de doelen die muziektherapie bij de behandeling van angststoornissen zou kunnen hebben. Muziektherapie werkt als ondersteunende interventie. Communicatie, menselijke interactie en relaties” (multidisciplinaire richtlijnontwikkeling, 2009)”
! ! ! !
! ! Jantine Omta, Pagina 7
E-boek Juli 2011
Literatuur betreft songwriting en muziektherapie
!
1. Saying it in song
Musictherapy as a carer support intervention (O’kelly, 2008) Dit artikel betreft een case study waar de methode songwriting wordt toegepast. Daarbij beschrijft het artikel een overzicht van evidence based voor muziektherapie binnen de palliatieve zorg.
2. Trots op mijn liedje
Muziektherapeutische module waarbij de methode songwriting wordt toegepast voor het vergroten van zelfvertrouwen bij kinderen (de Geus, 2010)
3. Songwriting methods, techniques and clinical applications for music terapy clinicians, educators and students.
Het boek geeft een (evidence based practice) methodische en casuïstiek beschrijving van songwriting als methode voor diverse doelgroepen, beschreven door verschillende ervaren muziektherapeuten en onderzoekers uit verschillende landen (Baker & Wigram, 2005)
4. Therapeutic songwriting in music therapy
Dit artikel betreft een onderzoeksrapport naar songwriting als therapeutisch interventie voor verschillende klinische populaties (Baker, Wigram, Scott & McFerran, 2008)
! ! ! ! ! Jantine Omta, Pagina 8
E-boek Juli 2011
5. The effect of music therapy and songwriting on anxiety, depression and quality of life in cancer patients and their families as measured by self report
Deze studie onderzocht de kwaliteit van leven en het angst en depressie niveau bij kankerpatiënten en hun families in een ziekenhuis (Cermak, 2005)
6. Songs composed for use in music therapy: a survey of original songwriting practices of music therapists.
In deze studie werd het praktische gebruik van songwriting, zoals deze door muziektherapeuten worden toegepast, onderzocht (setting, behandeldoelen, competenties van de therapeut). (Jones, 2006)
7.Development of the grief process scale through music therapy songwriting with bereaved adolescents
Dit artikel betreft een studie naar songwriting als muziek therapeutische methodiek voor adolescenten als nabestaanden die een rouwproces doormaken (Dalton & Krout, 2005).
! —> Voor de links naar deze artikelen kun je contact opnemen met mij. Dan kan ik je ze mailen.
!
!
! !
! Jantine Omta, Pagina 9
E-boek Juli 2011
Receptief
! Methodische handelingen in de verdiepingsfase. Het componeren, het lied voordragen, een herziene versie maken, en de client actief betrekken.
!
In deze fase maakt de therapeut aantekeningen naar aanleiding van wat er gebeurt tijdens de muziek therapie of gesprekstherapie. De therapeut observeert en stelt vragen om de cliënt mede verantwoordelijk te maken voor wat er in de songtekst komt. Thema’s die in het lied bijvoorbeeld aan bod komen: zelfvertrouwen, zelfbeeld, vriendschap, afscheid, liefde, emotie, onafhankelijkheid, religie, vrijheid, relaties, familie, autonomie, enzovoorts (zie: de therapeut). In groepstherapie kunnen cliënten elkaar helpen bij het bepalen van de tekst (cliënten stellen elkaar vragen en geven elkaar feedback). Dit versterkt de samenwerking binnen de groep. Als de therapeut in deze setting samenwerkt met een maatschappelijk werker, sociaal psychiatrisch verpleegkundige of gesprekstherapeut, kunnen zij elkaar aanvullen. De muziektherapeut geeft bijvoorbeeld in een groep individuele aandacht aan elke cliënt terwijl de andere hulpverlener het overzicht houdt en de groep betrekt. Het kan ook zijn dat de één vragen stelt en discussie stimuleert, terwijl de ander aantekeningen maakt.
Vaak al na één sessie uit de verdiepingsfase kan de therapeut van zijn aantekeningen een lied maken. Tijdens het componeren houdt de therapeut zich aan het woord- en taalgebruik van de cliënt zodat de cliënt zichzelf later kan herkennen in het lied. De therapeut betrekt de behandeldoelen van de cliënt in het lied (zie: de therapeut). Als bijvoorbeeld een cliënt meer zelfvertrouwen mag krijgen, wordt de cliënt in het lied gecomplimenteerd (zie: behandeldoelen). De cliënt wordt zelf
gevraagd naar zijn kwaliteiten en talenten, die worden benadrukt in het lied. Als de therapeut het lied maar vaak genoeg voorzingt krijgt de cliënt het lied vanzelf in zijn hoofd. Dan kan de cliënt er niets aan doen, dan dreunen die goede eigenschappen en complimentjes de rest van de dag in Jantine Omta, Pagina 10
E-boek Juli 2011
zijn hoofd. De therapeut geeft de cliënt feedback in een lied of wenst de cliënt iets toe. De kans dat de cliënt het onthoudt is groter. De sfeer en de emotie die voelbaar is tijdens een sessie verklankt de therapeut vervolgens in het lied. Door de muziek wordt emotie en sfeer bij de boodschap betrokken (functie van muziek ten opzichte van de songtekst). De muziek staat in dienst van de tekst. Dat wil zeggen dat de muziek de tekst vertaalt. Zonder de tekst in het lied, zou alleen al door de muziek de boodschap moeten overkomen. Het is aan de muziektherapeut om muzikaal bewuste keuzes te maken tijdens het componeren (zie: songwriting keuzemenu). De therapeut houdt rekening met de wensen en muzikale voorkeur van de cliënt.
De therapeut moet tijdens het componeren ervoor zorgen, dat het lied de cliënt zal bijblijven. Dat kan door het aanbieden van structuur en logica binnen het lied. Bijvoorbeeld: de therapeut gebruikt een rijmvorm, kiest een logisch metrum en een begrijpelijke akkoord opeenvolging. De melodie gaat omhoog in een ‘belangrijk’ stuk zoals het refrein en het tempo en volume is aangepast. Er zit structuur in de liedvorm. De therapeut kiest bijvoorbeeld voor ABAB of AABAB of welke gestructureerde vorm dan ook (zie: songwriting keuzemenu).
De therapiesessies vinden eens per week plaats. Dan heeft de therapeut een week de tijd om het lied te componeren en te repeteren. Dan kan de therapeut het lied in de eerst volgende therapie sessie voordragen. Cliënten reageren heel verschillend op een lied. De één wordt emotioneel en de ander wil meezingen en meespelen. De therapeut maakt aantekeningen van emotionele en verbale reacties op het lied (zie: de therapeut).
Naar aanleiding van de reactie en wensen van de cliënt gaat de therapeut zich opnieuw verdiepen in het lied. Vervolgens ontstaat er
een herziene versie van het lied. Mijn ervaring is dat er vele wijzigingen worden gemaakt, zowel songtekstueel als muzikaal. In de therapie sessie daarop wordt de nieuwe versie van het lied voorgedragen. De therapeut kan ervoor kiezen om de cliënt actief bij het lied te betrekken (zie: de therapeut). Zodat de cliënt het lied zich eigen maakt. Als het een lied is voor een groep, krijgt bijvoorbeeld elke cliënt uit de groep zijn eigen couplet. De cliënt kan een tekstueel of muzikaal aandeel krijgen in het lied Jantine Omta, Pagina 11
E-boek Juli 2011
en actief meedoen met het voordragen van het lied. Het lied kan worden opgenomen en op cd worden gezet zodat de cliënt zich met het lied kan identificeren.
De therapeutische attitude en technieken in de observatiefase
!
• Empathisch
• Directief
• Observerend
!
Bruscia technieken in de observatiefase
!
“empathische” technieken zoals “imitatie”, “incorporatie”, “pacing” en “reflecting”. Tijdens werkvormen sluit de therapeut aan bij het tempo, volume, toonsoort en timbre van de cliënt.
“structurerende” technieken. De therapeut heeft een directieve houding om de cliënten veiligheid te bieden. Daarvoor kiest de therapeut gestructureerde werkvormen en een begeleidingsinstrument, bijvoorbeeld piano, gitaar, accordeon, cajon. De therapeut structureert de improvisatie met een akkoordschema of ritme of kiest een bestaand lied waar de cliënt bekend mee is.
“uitlokkende” technieken zoals “herhalen”, “ruimte maken”, “uitbreiden” en “afronden”. Door te spelen met dynamiek en te zoeken naar melodische dialoogjes met de cliënt kan de therapeut de cliënt uitnodigen.
technieken “om de leiding weer terug te nemen”.
“procedurele” technieken zoals “gelegenheid geven”, “verschuiven”, “experimenteren”, “verslag doen”, “reageren” en “zoeken naar analogie”.
“verwijzingstechnieken” zoals “symboliseren”, “vrije associatie” en “fantaseren”.
Jantine Omta, Pagina 12
E-boek Juli 2011
technieken “om de emotie te onderzoeken” zoals “holding”, “nemen van een rol” en “verankeren”.
“gesprekstechnieken” zoals “probing”, “verduidelijken”, “samenvatten”, “feedback”, “interpreteren”, “afstand nemen” en “reïnforcing”.
Bewust nog geen technieken betreffende de intimiteit, omdat het de eerste fase van de therapie is.
!
Therapeutische attitude en technieken in de verdiepingsfase
!
• Empathisch
• Uitnodigend
• Bevestigend
• Bekrachtigend
• Steunend
• Directief
De therapeut maakt de cliënt mede verantwoordelijk voor het lied door vragen te stellen en interactie in een therapiegroep te stimuleren. De therapeut maakt ook aantekeningen van wat hij zelf ziet en hoort van de cliënt (eigen interpretaties). Hij benadert de cliënt in het lied, met betrekking tot de therapiedoelen en het gekozen thema dat actueel speelt bij de cliënt of in de groep.
Als deze methode wordt toegepast in groepsverband, is het een vereiste dat het een gesloten groep is waarin cliënten vertrouwd zijn met elkaar. Dit zorgt voor een veilige basis. Mogelijk komt de therapeut als ‘gasttherapeut’ deze methode toepassen in een gesloten gesprekstherapie groep waar cliënten elkaar al kennen.
! ! ! Jantine Omta, Pagina 13
E-boek Juli 2011
Bruscia technieken
!
“Empathische” technieken zoals “imitatie” (herhalen in het lied wat de cliënt heeft verteld), “incorporatie”, “pacing”, “reflecting” (in de muzikale begeleiding en het stemgeluid tijdens het zingen).
“Structurerende” technieken. De therapie biedt structuur door een thema centraal te stellen (zie: receptieve SWT)
“Uitlokkende” technieken zoals “modelling” (doelgedrag weergeven in het lied) en “ruimte geven”.
Technieken om “de leiding weer terug te nemen” zoals “introduceren van een verandering” (bijvoorbeeld door te gaan “moduleren”), “intensiveren”, “kalmeren” en “tussenbeide komen”.
Technieken “betreffende de intimiteit” zoals een “geschenk aanbieden” en “alleenspraak”.
“Procedurele” technieken zoals “gelegenheid geven”, “verschuiven”, “pauze inlassen”, “het zich terug trekken”, “experimenteren”, “dirigeren”, “instuderen”, “terugspelen”, “verslag doen”, “reageren” en “zoeken naar analogie”.
“verwijzingstechnieken” zoals “koppelen”, “vrije associatie” en “projecteren”.
Technieken “om de emotie te onderzoeken” zoals “verankeren”, “holding” en “doubling” (uiting geven aan emoties die de cliënt niet kan uiten door zijn tekst voor te dragen in een lied).
Ten slotte “gesprekstechnieken” zoals “probing”, “verduidelijken”, “samenvatten”, “feedback” (feedback geven in het lied), “interpreteren” (in het lied), “afstand nemen”, “reïnforcing” (in het lied, al zingend belonen), “confronteren” (in het lied).
! !
Jantine Omta, Pagina 14
E-boek Juli 2011
Therapeutische stroming Veelal toegepaste therapeutische stroming: gestaltetherapie van Fritz Perls. De focus ligt op het hier en nu, contact en een holistische visie op de cliënt. Het belang van de ervaring naast het rationele (in de ervaring in plaats van ‘praten over’).
Muzikale tegenoverdracht Het is belangrijk dat de therapeut bekend is met tegenoverdracht aspecten en weerstand, en weet hoe hij hiermee om moet gaan. Tegenoverdracht zijn de gevoelens en gedachten die de cliënt bij hem oproept. Weerstand is het (on)bewust verzet tegen het bewust maken van bepaalde gedragingen, gevoelens en gedachten. Bij deze methode zal de therapeut zich veel verdiepen in dat wat de cliënt bezighoudt. Vooral omdat de therapeut zelfstandig met het lied aan de slag gaat en tijdens het componeren heel dicht bij het gevoel komt van de cliënten. Het is belangrijk dat de therapeut een gepaste afstand houdt. Bijvoorbeeld: de liederen worden vanuit een wisselend perspectief geschreven. De therapeut kan de songtekst op zichzelf projecteren, maar het kan beter zijn om dat niet te doen: de therapeut schrijft en zingt enkel naar de cliënt toe.
Therapeutische attitude en technieken in de evaluerende fase. De therapeut evalueert (“feedback”) en neemt afscheid waarbij hij opname of liedteksten aan de cliënt geeft (“een geschenk aanbieden”, “verankeren”).
! ! ! ! ! ! Jantine Omta, Pagina 15
E-boek Juli 2011
Case 1 Inleiding Op een deeltijdafdeling voor traumabehandeling (GGZ) wordt er wekelijks muziektherapie gegeven aan een gesloten groep van 6 cliënten. Dit is een stabilisatiegroep voor vluchtelingen die zwaar zijn getraumatiseerd. Tijdens de muziektherapie zijn cultuur verschillen zicht- en hoorbaar. Iedereen gaat op zijn eigen manier om met wat hij heeft meegemaakt en hoe hij dit meeneemt naar muziektherapie. Elke week speelt er wel een thema, bijvoorbeeld wat betekent respect, hoe zie je de toekomst, wanneer kun je iemand vertrouwen, of hoop ondanks alles wat zij hebben meegemaakt.
Behandeldoelen • Stabilisatie
• Structuur
• Coping
!
Doel lied • Vastleggen van positiviteit en eigen kracht
• Aandacht en empathie voor problematiek
• Herkenning binnen de therapiegroep
• Zelfbewustzijn
!
Observatie Deze groep maak ik nu 10 weken mee. De structuur van de muziektherapie is een gesprek met koffie en thee. Vervolgens een muzikale werkvorm die aansluit op de stemming, energie en op wat er speelt in de groep. Receptieve SWT pas ik vandaag in deze groep toe als werkvorm. Soms komen cliënten naar de therapie als ze zich helemaal niet goed voelen. Toch is deze therapie een vaste bijeenkomst die structuur biedt. We beginnen vaak met een werkvorm die bekend is voor deze groep.
Jantine Omta, Pagina 16
E-boek Juli 2011
We kiezen liedjes uit de liedmap en deze gaan we zingen en spelen met verschillende instrumenten naar eigen keuze. Bij iedere cliënt valt op dat ze vaak kiezen voor een bekend lied en een bekend muziekinstrument. Tijdens het spel nodig ik elke cliënt non-verbaal uit tot een dialoog in muzikaal spel. Dan observeer ik en stimuleer hem tot contact maken. Sommige cliënten gaan op mijn uitnodiging in, anderen hebben verbale aanmoediging nodig.
Verdieping Als een cliënt pessimistisch en negatief is over zichzelf en de omgeving, geven we dit de ruimte en erkennen dit (ik laat dit ook in het lied terugkomen). Vervolgens laten we cliënten zelf benoemen wat hun sterke eigenschappen zijn. We moedigen hun komst aan en vragen wat hun dan toch hier gebracht heeft (zie: doel lied).
Ik let goed op het woord en taalgebruik van de cliënten, als het gaat over doorzetten, sterke eigenschappen en positiviteit in het leven ondanks hun situatie. Cliënten begrijpen elkaar en er is een saamhorige sfeer in de groep. Er worden heel aangrijpende dingen verteld. Ik wil de cliënten met het lied laten horen dat ik misschien niet kan begrijpen of bevatten wat ze vertellen, maar wel dat ze gehoord en gesteund worden. Cliënten komen op mij meer depressief over dan emotioneel, maar ik kies voor gevoelige muziek op de tekst, om het therapeutisch proces in beweging te houden. Zij kunnen zich mogelijk herkennen in het lied. Daarnaast wil ik positiviteit en wilskracht in de muziek laten terugkomen.
Zoals in de songtekst is te zien, eindigt elke verse met de wrap-up “wat is jouw wens”. Deze voorspelbaarheid en steeds terugkerende conclusie geeft structuur, herkenning en verhoogt de kans dat de cliënt blijft luisteren en het lied onthoudt. ‘Jouw Wens’ is een AAAA vorm. Dat betekent geen chorus, bridge of interlude. Deze vorm biedt eenvoud, rust en is
geschikt voor een verhalende songtekst. De laatste verse moduleer ik (geeft energie) omdat de songtekst bekrachtigend is. Zo geef ik in het lied erkenning voor de problematiek, maar sluit wel positief af.
Ik kies voor een harmonische zachte gitaarbegeleiding, omdat cliënten regelmatig aangeven dat ze snel last hebben van te harde geluiden. Jantine Omta, Pagina 17
E-boek Juli 2011
Daarom zet ik de akkoorden niet ritmisch aan, maar tokkelend. Ik denk dat ik met de gitaar op dit moment het best contact kan maken met elke cliënt: ik zit in de kring en zing het lied de cliënten toe terwijl ik tegenover hen zit.
De week erop vraag ik na het voordragen of de muziek bij de tekst past. Ik krijg verschillende reacties. Sommige cliënten zijn weg gegaan omdat voor hen muziek moeilijk te verdragen is. Anderen vinden het troostend en zijn dankbaar. Songtekstueel pas ik het één en ander aan en twee cliënten vragen of er een instrumentaal stuk extra in mag.
Om de cliënten het lied eigen te laten maken wil ik de cliënten er actief bij betrekken. Dit is iets heel anders dan actieve SWT waarbij de cliënt een verantwoordelijke rol krijgt. Elke cliënt heeft zijn eigen stukje in het lied. Daarom vraag ik bij elk stukje apart, de betreffende cliënt hoe hij het graag wil hebben. Hij mag kiezen tussen gitaar en piano, en kan zelf, met de hele groep of met mij alleen, meezingen of meespelen.
Songtekst Jouw Wens Je bent hier om door te gaan
Ondanks al wat je hebt doorstaan
Weet je familie niet waar je bent
en is er niemand die jij echt heel goed kent Je geeft God al je vertrouwen
je kunt altijd op hem bouwen
Moedig mens, wat is jouw wens?
Ben je al zolang in dit land
zet je voor voetbal alles aan de kant Weet je niet wat je zeggen moet
Maar dat je hier bent dat alleen al dat is goed
Zeggen woorden niet zoveel
Maar is muziek jou essentieel
Moedig mens, wat is jouw wens?
Is jouw kind je leven waard
is dat liefde die nooit verjaart De gedachte aan je kind
zo zorgeloos en vrij in de wind Voel jij weer zonneschijn als
jij en je kind weer samen zijn Moedig mens, wat is jouw wens?
Jantine Omta, Pagina 18
E-boek Juli 2011
Ben je betrokken bij iedereen
sla jij je altijd overal doorheen Voel jij tevredenheid
ondanks de harde werkelijkheid Vind je Guus Meeuwis heel uniek kippenvel van die muziek Moedig mens, wat is jouw wens?
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Jantine Omta, Pagina 19
E-boek Juli 2011
ACTIEF Methodische handelingen in de verdiepingsfase. Brainstormen, keuzes maken en het lied eigen maken.
!
De therapeut en de cliënt zetten het creatieve proces in gang. De cliënt kiest een component om mee te beginnen, op basis van de mogelijkheden en talenten van de cliënt (zie: observatielijst PDF).
Componenten: • Tekst
• Melodie
• Harmonie
• Groove
!
De cliënt en therapeut beginnen met brainstormen. De cliënt bedenkt een, voor hem, belangrijk thema of onderwerp. Vervolgens wordt alles opgeschreven wat daarbij hoort. Thema’s die in het lied bijvoorbeeld aan bod komen: zelfvertrouwen, zelfbeeld, vriendschap, afscheid, liefde, emotie, onafhankelijkheid, religie, vrijheid, relaties, familie, autonomie, enz. Waar denkt de cliënt aan bij dat onderwerp of thema? Een fantasie, een associatie, staat het ergens symbool voor, wat voelt hij, wat ziet hij, wat ruikt hij, wat proeft hij en wat hoort hij? De therapeut kan de cliënt helpen met het begin van een tekst: een vraag, een begroeting, een gezegde, een statement, een gevoel, een gedachte, een suggestie of verzoek.
Mogelijk komen componenten improvisatorisch tot stand: muzikale improvisaties door de cliënt alleen of samen met de therapeut. Van de improvisaties worden opnames gemaakt. De cliënt kan bij het terugluisteren van de opnames thema’s en motiefjes kiezen om te gebruiken voor het lied (bijvoorbeeld ritmes, melodieën, akkoorden schema’s).
Jantine Omta, Pagina 20
E-boek Juli 2011
Na het brainstormen ontstaat er een wrap-up. De wrap-up is de conclusie van het lied (vaak ook de naam van het lied) en daarmee de kern van het hele SWT proces (waar het om gaat).
Als één component is uitgewerkt, kunnen overige componenten worden geïntegreerd. Vier componenten worden samengebracht waarbij de therapeut en cliënt gebruik maken van het songwriting – keuzemenu (zie: songwriting keuzemenu PDF). De therapeut laat de cliënt meerdere mogelijkheden horen, waarna de cliënt keuzes maakt. Bij het vinden van de melodie bij de tekst, kan de therapeut de cliënt improviserend laten zingen op zijn tekst. Daarbij begeleidt de therapeut op een begeleidingsinstrument, bijvoorbeeld piano, gitaar, accordeon, cajon (zie: de therapeut). De therapeut vraagt de cliënt zijn keuzes te baseren op wat hij mooi of passend vindt. Welke keuzes versterken de boodschap en expressie van het lied? De therapeut en de cliënt werken aan congruentie tussen de keuzes en de boodschap van het lied. Hoewel hier soms mee wordt gespeeld: “Fuck you very much” van Lily Allen klinkt heel lief en schattig, maar de tekst contrasteert. Dat maakt het lied ironisch en sarcastisch. Dat kan een keuze zijn. Om de boodschap over te laten komen, worden muzikale parameters en geluiden ingezet, welke letterlijk de boodschap van het lied ondersteunen en vertalen (zie: songwriting keuzemenu). Mogelijk maakt de therapeut gebruik van digital audio workstations, bijvoorbeeld Cubase, Reason, Logic of FL Studio. De therapeut en de cliënt gaan dan samen achter de computer componeren (zie: de therapeut).
Tussen de therapiesessies zit steeds een week. De cliënt kan ‘uitzoomen, dat wil zeggen, afstand nemen van het brainstormen en het
scala aan mogelijkheden. De cliënt kan alles laten bezinken en een week later met frisse kijk zijn songwriting - keuzes herzien.
Wanneer het lied zijn voltooiing nadert gaan de therapeut en de cliënt het lied meerdere malen doornemen. De cliënt maakt het lied zich eigen. De cliënt kan worden versterkt met de microfoon zodat hij zichzelf terughoort. Het lied kan worden opgenomen (zie: de therapeut). Dit is een essentieel moment in de therapie waar de cliënt kan werken aan zijn behandeldoelen zoals expressie en zelfbeeld. Hoe de cliënt in de muziek Jantine Omta, Pagina 21
E-boek Juli 2011
overkomt en zichzelf zicht- en hoorbaar maakt, kan overeenkomstig zijn met zijn uitstraling in het algemeen. Hij wordt er bewust van gemaakt dat hij hier zelf invloed op heeft. Musiceren biedt de mogelijkheid om hiermee te experimenteren (zie: behandeldoelen). De cliënt krijgt ook de mogelijkheid om een live optreden te geven voor de personen wie hij wil. Dit kan bevorderend werken voor het zelfvertrouwen van de cliënt (zie: doelstelling en de therapeut).
Therapeutische attitude en technieken in de observatiefase
!
• Empathisch
• Ruimtegevend
• Observerend
• Stimulerend
• Structurerend
!
Bruscia technieken in de observatiefase “Empathische” technieken zoals “imitatie”, “incorporatie”, “pacing” en “reflecting” om de cliënt op zijn gemak te laten voelen en hem te stimuleren. De therapeut sluit aan bij de wensen van de cliënt wat betreft tempo, volume en muzikale stijl.
“Structurerende” technieken zoals het bieden van een “shaping”,“tonale basis” en “ritmische basis”, voor de basis veiligheid aan het begin van het proces. Daarbij gebruikt de therapeut vaak begeleidingsinstrumenten zoals piano, gitaar, cajon, accordeon (zie: actieve SWT).
“Uitlokkende” technieken zoals “herhalen”, “ruimte maken”, “uitbreiding” en “afronden”. De therapeut speelt daarbij vooral met dynamiek en melodie. De therapeut observeert welke toonsoort het beste past bij de cliënt. In welke hoogte voelt hij zich op zijn gemak en komt zijn stem het meest tot zijn recht.
Jantine Omta, Pagina 22
E-boek Juli 2011
Technieken om de leiding weer terug te nemen zoals het “introduceren van een verandering”, “differentiëren”, “kalmeren” en “intensiveren” om de cliënt muzikaal in beweging te brengen. De therapeut laat hem “experimenteren” met vele expressie mogelijkheden binnen de muziek. Daarbij gebruikt de therapeut een begeleidingsinstrument waarmee het mogelijk is om de leiding te nemen.
“Procedurele” technieken zoals “gelegenheid geven”, “verschuiven” en “terug trekken”,“experimenteren”, “verslag doen” en “reageren”.
“Verwijzingtechnieken” zoals “symboliseren”, “vrij associëren”, “projecteren” en “fantaseren” om de cliënt muzikaal en expressief in beweging te brengen. De therapeut observeert in hoeverre de cliënt dit kan en durft.
Technieken om de emotie te onderzoeken zoals “holding”, voor de basis veiligheid. (“Een rol spelen”) de therapeut observeert in welke muzikale rol de cliënt zich thuis voelt, bijvoorbeeld als leider of als volger.
Ten slotte “gesprekstechnieken” als “porren”, “verduidelijken”, “samenvatten”, “feedback geven” en de cliënt belonen (“reïnforcing”).
Therapeutische attitude en technieken in de verdiepende fase • Accepterend (keuzes en ideeën van de cliënt)
• Stimulerend
• Volgend
• Samenwerkend
Als de therapeut ervoor kiest om de cliënt actief te betrekken, maakt hij gebruik van het observatieformulier. Daaruit blijken mogelijkheden en talenten van de cliënt. Het actief betrekken van de cliënt heeft invloed op de therapeutische houding. De therapeut wordt minder directief en gaat meer richting samenwerken met de cliënt. Therapeutische houding wordt aangepast aan de persoonlijkheid van de cliënt, de relatie tussen
! ! Jantine Omta, Pagina 23
E-boek Juli 2011
cliënt en therapeut, behandeldoelen en mogelijkheden van de cliënt (zie: observatielijst).
Als de cliënt het moeilijk vindt om te brainstormen in bij zijn van de therapeut, gaat de therapeut muzikaal improviseren voor de cliënt. Ondertussen gaat de cliënt aan tafel brainstormen. De therapeut sluit aan op de stemming en energie van de cliënt. De therapeut vraagt hoe de improvisatie moet klinken om het brainstormen te stimuleren. De therapeut vraagt naar instrumentkeuze, stemming, volume, tempo en aanvullende wensen van de cliënt.
Als de therapeut kan werken met een Digital Audio Workstation, kan hij hier gebruik van maken. Hij beheerst en is in het bezit van muziekinstrumenten (piano, gitaar, accordeon, drumstel, slagwerk, orffinstrumentarium, enzovoorts). Daarnaast heeft hij audio opname apparatuur en kan hiermee werken (zie: de therapeut).
Brusciatechnieken “Empathische” technieken zoals “imitatie”, “synchronisatie”, “pacing”, “reflecting” en “incorporatie”.
De therapeut sluit aan op de cliënt en geeft hem blijk van acceptatie (zie: actieve SWT). Tijdens het brainstormen, laat de therapeut de cliënt weten dat hij alles kan zeggen. Het geweten (superego) moet als het ware bijna worden uitgeschakeld (zie: actieve SWT). Alleen dan kan de cliënt zich laten gaan en laat hij zich niet beperken door zijn superego (het is stom, het is raar, het is cliché). Dit kan de cliënt als hij zich veilig en op zijn gemak voelt. Veel cliënten vinden dit eng, dus hebben aanmoediging nodig van de therapeut. Waar de cliënt mee komt, is goed (zie: actieve SWT). De therapeut accepteert en ondersteunt de keuzes die de cliënt maakt (het is het lied van de cliënt). Ook bij het gebruik van het songwriting keuzemenu neemt de therapeut een zo open mogelijke houding aan. Om het songwriting keuzemenu te kunnen hanteren is het belangrijk dat de therapeut verschillende muziekinstrumenten beheerst en kennis heeft van verschillende muzikale stijlen. Als de cliënt zingt, houdt de therapeut rekening met de juiste toonsoort (zie: de therapeut in de observatiefase).
“Structurerende” technieken zoals “shaping”, “ritmische en tonale basis”.
De therapeut biedt structuur in een setting waar de cliënt veel vrijheid Jantine Omta, Pagina 24
E-boek Juli 2011
heeft. Hoevéél structuur hangt af van hoeveel de cliënt nodig blijkt te hebben. De therapeut kan deze methode afbakenen door structuur te hanteren binnen één van de vier componenten, bijvoorbeeld een vast akkoordschema of ritme. Soms begrenst de therapeut als de cliënt met teveel ideeën komt (cliënt moet keuzes maken).
De therapeut houdt zich niet bezig met het analyseren van tekst. Hij richt zich vooral op de muziek die de tekst vertaalt en vormgeeft (zie: songwriting keuzemenu). Als de cliënt het moeilijk vind om keuzes te maken kan de therapeut bij elke keuze objectief en directief de cliënt laten kiezen tussen optie één en optie twee.
“Uitlokkende” technieken zoals “herhalen”, “modelling” en “ruimte maken”.
De therapeut stimuleert de cliënt en laat hem ontwikkelen. De kwaliteiten en talenten worden geoptimaliseerd en uitvergroot. “Procedurele” technieken zoals “dirigeren” als het lied af is en “gelegenheid geven” (de therapeut beheerst technieken om te zingen. Hij kan de cliënt zijn expressie mogelijkheden vergroten, door hem zo nodig techniek bij te brengen.) “Het zich terugtrekken” om de cliënt verantwoordelijkheid te geven en te laten “experimenteren” met expressie mogelijkheden. De cliënt en therapeut werken mogelijk naar een uitvoering. Bij het “terugspelen” laat de therapeut de cliënt “verslag doen” en “reageren”. De therapeut “zoekt naar analogie” om het lied en de persoonlijkheid van de cliënt met elkaar in verband te brengen.
“Verwijzing” technieken zoals “symboliseren”, “vrij associëren”, “projecteren”, “fantaseren” en “verhalen vertellen” tijdens het brainstormen.
Technieken om “de emotie te onderzoeken”: “holding” ter ondersteuning en “verankeren” om therapie momenten vast te leggen.
Ten slotte “gesprekstechnieken” zoals “verbanden leggen”, “feedback geven” en de cliënt belonen (“reïnforcing”).
! ! !
Jantine Omta, Pagina 25
E-boek Juli 2011
THERAPEUTISCHE STROMING In deze methode bepaalt de cliënt vaak de richting. Maar soms kan het juist zinvol zijn dat de therapeut juist de cliënt een andere richting op laat gaan, en daarmee SWT inzet als cognitieve gedragstherapie (zie: GGZ en behandeldoelen). Daar zullen dan ook andere Bruscia technieken bijhoren. “Modelling”, “een verandering introduceren”, “koppelen”, “contrasteren”, experimenteren met rollen “een rol spelen”, “feedback geven” en “confronteren”. Een directieve therapeutische houding is gepast als de therapeut wil dat de cliënt positief gaat denken.
Vele verschillende therapeutische stromingen kunnen worden geïntegreerd in SWT. Zoals bv schematherapie, dialectische gedragstherapie en cliëntcentred therapie. Over het algemeen werkt de therapeut eclectisch. De therapeutische benadering is cliënt-centred of Rogeriaans. (zie: doelgroep)
• De cliënt staat centraal
• Totale acceptatie van de cliënt
• Non-directief
• Empathie
MUZIKALE TEGENOVERDRACHT De therapeut heeft wel zijn eigen ideeën over hoe hij de muziek het liefst zou willen vormgeven. Het is belangrijk dat hij zich daarvan bewust is en onderscheid maakt tussen wat hij zelf mooi vind en wat de cliënt graag wil.
DE THERAPEUTISCHE ATTITUDE EN TECHNIEKEN IN DE AFRONDINGSFASE: De therapeut vat tijdens een evaluatie gesprek het therapieproces samen en geeft de cliënt de gelegenheid te vertellen over zijn ervaringen met SWT (zie: doelstelling). De cliënt krijgt een cd mee met een eindevaluatie (een geschenk aanbieden). In de eindevaluatie beschrijft de therapeut hoe hij terugkijkt op het proces (evalueren). Wat is er uit het proces gekomen? (reageren) De therapeut geeft feedback met betrekking tot de behandeldoelen (reïnforcing, confronteren, afronden).
Jantine Omta, Pagina 26
E-boek Juli 2011
CASUS Maya is een vrouw van 21 jarige leeftijd. Ze volgt een groepsbehandeling voor trauma type 2 (zie: PTSS) in een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Ze is erg veel gepest en heeft last van veel boosheid en woede aanvallen. Ze kan niet omgaan met haar gevoelens van boosheid over wat er op school en werk is gebeurd. Ze kan moeilijk haar eigen keuzes maken omdat ze erg onzeker is over haar kwaliteiten.
BEHANDELDOELEN • Uitstraling verbeteren
• Expressie
• Emotie regulatie
• Zelfstandig keuzes maken
DOEL LIED • Keuzes maken voor het lied
• Expressie versterken
• Uitstraling verbeteren
• Zelfvertrouwen opbouwen
OBSERVATIE Doelstellingen van actieve SWT sluiten aan bij Maya’s behandeldoelen. Ze krijgt de kans haar kwaliteiten vorm te geven en uit te breiden. Maya is gemotiveerd om haar eigen lied te maken. Ze is geïndiceerd voor actieve SWT binnen individuele therapie.
We beginnen met muziek luisteren en zingen. Ik begeleid Maya op de piano en bij sommige muziek gebruiken we karaoke versies van youtube. Maya kiest de volgende muziek uit: Eric Prydz, Rihanna, Eminem, Christina Aguilera, Yordin Sparks, Kesha en Lady GaGa. Ze houdt van house muziek, popmuziek, en ze heeft een mooie lage stem. Tijdens het Jantine Omta, Pagina 27
E-boek Juli 2011
musiceren is haar lage zelfbeeld en zelfvertrouwen opvallend hoor- en zichtbaar in haar uitstraling. Bijvoorbeeld: ze kraakt zichzelf als ze heeft gezongen en ze heeft een onzekere lichaamshouding. Naast het zingen van bekende liederen, improviseren we ook regelmatig. Ze gaat graag achter het keyboard zitten omdat ze een paar akkoorden kent. Ik stimuleer haar en ik speel mee waarbij ik me aansluit bij Maya. Ze zit ook graag achter het drumstel, dan begeleid ik haar achter de piano. Ze is volgend tijdens muzikale improvisaties.
Ik voer met Maya een gesprek naar aanleiding van de vragenlijst. We formuleren de doelstelling van actieve SWT voor Maya (zie: doel lied).
VERDIEPING We maken regelmatig gebruik van microfoonversterking en audio opnames. Liederen, improvisaties met stem en spel met verschillende muziek instrumenten nemen we op. Ik stimuleer haar positieve dingen over zichzelf te zeggen als we opnames beluisteren. Ervaringen en positieve opmerkingen houden we bij in een schrift. Ik moedig haar regelmatig aan om tijdens therapie en buiten de therapie om, in het schrift te schrijven.
Bijvoorbeeld:
Lekker ritme tijdens een improvisatie op het drumstel
Ik kan drie akkoorden spelen en ik kan dit gebruiken in samenspel
!
TEKST Na een aantal sessies heeft ze al veel meer opgeschreven in het schrift. Anekdotes, kleine gedichtjes, positieve ervaringen vanuit de therapie en thema’s waarover we hebben gepraat naar aanleiding van gezongen en geluisterde muziek. Ik vraag Maya of ze een stuk tekst wil kiezen uit haar
schrift. Ze kiest: “What do I feel inside, I love you, I hate you”. Dat vindt ze een mooie tekst voor een lied. Ik ga op haar keuze in en stimuleer haar te gaan brainstormen. Uiteindelijk vormt zich een tekst. De tekst printen we uit en we maken overal in de tekst aantekeningen aan de hand van het songwriting keuzemenu (zie: songwriting keuzemenu).
Jantine Omta, Pagina 28
E-boek Juli 2011
GROOVE Ik vraag Maya wat voor soort lied ze graag wil. Ze geeft een aantal voorbeelden (zie: vragenlijst). We gaan achter de computer zitten en met het computer programma Studio FL laat ik een aantal voor geprogrammeerde grooves horen waaruit ze kan kiezen. Ik geef 5 verschillende grooves als voorbeeld, waarvan ik denk dat die bij haar muzikale voorkeur aansluiten. FL studio biedt er veel te veel waardoor haar keuze te moeilijk wordt. Ik stel voor om motiefjes te kiezen uit opgenomen improvisaties om te gebruiken als thema in het lied. Dit zijn twee motiefjes die ze heeft gespeeld tijdens een improvisatie achter het drumstel:
HARMONIE Ze speelt op het keyboard de volgende akkoorden:
! C G Am F C G Am F
Dit akkoorden schema wordt een terugkerend thema in het lied. Het schema heb ik wel gemoduleerd naar een toonsoort lager, omdat dat voor haar zingbaar is. Ze kiest tussen verschillende sounds op de computer (synthesizer, piano of strings). FL studio biedt veel te veel verschillende sounds waardoor haar keuze te moeilijk wordt. Om haar te stimuleren keuzes te maken, vraag ik haar naar voorbeelden van youtube, om te bepalen wat ze graag wil (effecten, geluiden). Deze laten we terugkomen in het lied.
! Jantine Omta, Pagina 29
E-boek Juli 2011
MELODIE “What do I feel inside, I love you sometimes I hate you sometimes” is de wrap-up geworden. Ik help haar om van een ongestructureerde tekst een zingbare songtekst te maken. Dit doet ze door de tekst hardop voor te dragen. Ik identificeer de accenten die ze legt en maak lopende zinnen zonder de tekst inhoudelijk te veranderen. Vervolgens moedig ik haar aan om haar tekst te gaan zingen op de begeleiding die tot nu toe op de computer is gecomponeerd. Eerst heeft ze verschillende redenen waarom ze niet zou kunnen zingen maar ik blijf herhalen dat ik niet verwacht dat ze het kan, dat de melodie mooi zal zijn of dat ze zuiver zingt. Ik wil alleen dat ze begint met zingen. Wanneer ze soms stopt of denigrerend is over haar zang contrasteer ik haar door juist complimenten te geven. De begeleiding biedt structuur waardoor ze haar tekst durft te zingen. Om haar te stimuleren zing ik met haar mee. Ik pas daarbij vele empathische technieken toe. Ook dit nemen we op en luisteren we terug. Zo vormt zich een melodie bij de tekst. Ik stimuleer haar expressie door bijvoorbeeld de volgende suggestie te doen bij het Chorus: melodisch hoger zingen, met meer volume en de laatste keer moduleren.
Als songwriter zou ik de keuzes van cliënten willen begeleiden. Het lied zou dan compositietechnisch beter in elkaar kunnen zitten. Ik zou bijvoorbeeld meer aandacht besteden aan rijm en metrum. Maar in een sessie actieve SWT moet de therapeut denken aan expressie van de cliënt, en niet aan behoeften van eventuele luisteraars van het lied (zie: de therapeut).
Als het lied af is, voeren we het herhaaldelijk uit. Als ze zingt werken we aan expressie en een krachtige uitstraling, wat makkelijker gaat door de krachtige muziek. Mijn houding is bekrachtigend. We nemen audio opnames op en video opnames. We bespreken de audio en video opnames en ik geef haar feedback. Maya kan zelf zien en horen hoe ze overkomt en hoe ze zichzelf zou kunnen ontwikkelen.
AFSLUITING Ik schrijf een eindevaluatie met feedback. Maya is bewust geworden van hoe ze overkomt op haar omgeving en wat ze hier zelf aan zou kunnen veranderen. Dit geeft haar een gevoel van controle over zichzelf. Ze zegt Jantine Omta, Pagina 30
E-boek Juli 2011
dat ze het lied opzet en keihard zingt als ze alleen thuis is en haar woede kwijt wil.
Door actieve SWT moet ze keuzes maken, en ze is uiteindelijk tevreden met het lied. Deze positieve bekrachtiging van het maken van keuzes zou ze regelmatig moeten ervaren. Dan zou haar zelfvertrouwen stap voor stap groeien. Ik vind dat er een vervolg behandeling moet komen om haar zelfvertrouwen verder te ontwikkelen.
Ze krijgt video opnames, audio opnames inclusief karaoke versie, songtekst, het schrift, mijn eind evaluatie mee op DVD. In haar behandelgroep zingt ze haar lied voor
!
SONGTEKST WHAT DO I FEEL INSIDE, Verse 1:
When I’m broken when I’m broken and you find me,
I won’t talk about, I just kick around, I just kick around Why we keep on fighting, cause I don’t want to do that anymore oh no, no, no
Chorus :
What do I feel inside, what do I feel inside Sometimes I love Sometimes I hate you what do I feel inside what do I feel inside I have to kick around and scream again.
Verse 2:
People laugh and bullying they have no respect at all they say there is a good side in everyone
true love, true love afraid to show this
cause I would be hurt again, hurt I would be hurt again
Interlude Chorus
Bridge:
I remember all the good times, how you support me every day Sometimes I miss your voice and calming words I need you day by day
Chorus
! ! Jantine Omta, Pagina 31
E-boek Juli 2011
Songwriting component
Keuze A
Keuze B
Bas
aanwezig eenvoudig
afwezig gecompliceerd
componenten zijn congruent met elkaar Tekst Muziek
componenten zijn niet congruent met elkaar Tekst Muziek
“met de rivier stroming mee” Gebroken akkoorden, harp, rainmaker “opzij opzij opzij” Herman v Veen Snel tempo “ik schreeuw het uit” Maximale volume, rauw stemgeluid “ik voel me zo verdomd alleen” Mineur akkoorden
“I hate you” Zacht hoog klein kinderstemmetje “ik ben vandaag zo vrolijk” Mineur akkoorden “ik zal reiken naar de top” Dalende melodie
Congruentie
!
!
Dynamiek
Wisselend, groot dynamisch
Constant, klein dynamisch
abstract: dmv muzikale parameters. Tekst Muziek
concreet: dmv geluiden. Tekst Geluid
“met de rivier stroming mee” Gebroken akkoorden, harp, rainmaker “opzij opzij opzij” Herman v Veen Snel tempo “ik schreeuw het uit” Maximale volume, rauw stemgeluid “ik voel me zo verdomd alleen” Mineur akkoorden
“Klap eens in je handjes” Klappende handen “Vogels vliegen weg” Water vogelfluitje “het dondert en het bliksemt” Trommels en bekken
Expressie
!
!
Genre of stijl
Pop, rock, R&B, hip-hop, soul, dance, trance, jazz, blues, , religious
Symphonic, klassiek, volkslied
majeur verassend (bv moduleren van D-groot naar D-klein) gestructureerd veel verschillende akkoorden dissonant
mineur voorspelbaar (bv moduleren van D-groot naar B-klein) ongestructureerd weinig akkoorden consonant
Voorbeelden van akkoordschema’s (in toonsoort D groot) D – G – A7 – D (voorspelbaar) D – G – A7 – Bm (verassend, modulerend)
D – Bb – C – D
D – Bm – Gmaj7 – A D–A–C–G D – A – Bm – G
Voorbeelden van akkoordschema’s (in toonsoort D klein) Dm – G – A7 – Dm (voorspelbaar) Dm – Gm – A7 – Bb (verassend, modulerend)
Dm – Bb – C – Dm
Dm – Bb – Gmaj7 – A Dm – Am – C – G Dm – A – Bm – G
meerdere begeleidingsinstrumenten contrasterende instrumenten grote instrumenten melodie instrument
één instrument solo instrument dezelfde instrumenten kleine instrumenten
ritme instrument
driedelig westers
vierdelig niet westers
instrumentaal stijgend grote intervallen herhalend rustig polyfoon
met de stem dalend kleine intervallen gevarieerd bewegelijk homofoon
Harmonie
Instrumenten
Maatsoort
Melodie
Jantine Omta, Pagina 32
E-boek Juli 2011
hoog constant gestructureerd: coupletten het laagst, pre-chorses en bridge midden, refrein hoogst (wrap-up is beter te herkennen)
Laag Wisselend ongestructureerd
gecompliceerd korte noten veel rusten wisselend
eenvoudig lange noten weinig rusten herhalend
Rol
Leider Observator
Volger solist
Rustgevend ontspannen
activerend gespannen
Spanningsbogen
Lang veel spanning gestructureerd
Kort weinig spanning niet gestructureerd
Taal
wisselend
constant / stabiel
zingen concreet herhalend rijmend
rappen/gesproken abstract vernieuwend niet rijmend
Snel wisselend geleidelijke wisseling
langzaam constant plotselinge wisseling
schel metaal slag stem met tweng
Dof hout tokkel stem zonder tweng
Volume
Hard wisselend
zacht constant
Vorm
gestructureerd met bridge AAAA (verhalende vorm)
niet gestructureerd zonder bridge ABAB (couplet - refrein vorm)
Register
Ritme
Sfeer
Tekst
Tempo
Timbre
! ! ! ! ! ! ! Jantine Omta, Pagina 33
E-boek Juli 2011
NAAM: DATUM
VRAGENLIJST
!
1.
Wat is je ervaring met muziek? (muzikale lessen, muzikale activiteiten, nu en vroeger)
2.
Welke muziek houd je van? Bijvoorbeeld: barok, dance, gothic, hiphop, improvisatie, jazz, klassiek, metal, modern, nederlandstalig, pop, R&B, rock, romantiek, volksmuziek, (...) Weet je titels of artiesten?
3.
Hoe vaak maak je muziek?
4.
Hoe vaak luister je muziek?
5.
Welke therapieën volg je? Bijvoorbeeld: sociotherapie, gesprekstherapie, groepstherapie, creatieve therapie, psychomotorische therapie, (...)
6.
Welke persoonlijke thema’s zijn op dit moment belangrijk voor je?
7.
Wat zijn op dit moment jouw persoonlijke leerdoelen?
8.
Hoe werk je daar aan?
9.
Wat zou je willen inbrengen in songwriting therapie?
10.
Waarom denk je dat songwriting therapie een geschikte vorm van therapie voor jou is?
........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................
!
!
!
Jantine Omta, Pagina 34
E-boek Juli 2011
OBSERVATIE
FORMULIER THERAPIE-
AANTEKENINGEN
THERAPEUT: ..... CLIËNT: ........................ DATUM: ............
SOCIAAL
!
vermogen
! COGNITIEF LICHAMELIJK
!
• Motorisch
• Neurologisch
• contact
• interactie
• samenspel
• sociale
vaardigheden
• grenzen
• initiatief
• communicatief
vermogen
• verbaal
• lichaamstaal
• concentratie
• structuur
• geheugen
! !
• verstandelijk
• Emotie
• Spiritueel
• Sfeer (muzikaal en
buiten-muzikaal)
! MUZIKAAL ! • Maatsoort
• Energie
• Ritmisch
• Lichamelijk
• Melodisch
(hartslag, ademhaling, temperatuur, spierspanning)
• Zintuigelijk
• Neurologisch
! EMOTIONEEL ! • Expressie
(muzikaal en verbaal)
• Stemming
(muzikaal en buiten-muzikaal)
• Harmonisch
• Consonant/
dissonant
• Timbre
• Register
• Vorm
• Tekst
• Dynamisch
• Tempo
• Volume
• Instrumentkeuze
• Congruentie
Jantine Omta, Pagina 35
E-boek Juli 2011
LITERATUUR BESCHRIJVING DOOR JANTINE OMTA “SAYING IT IN SONG”, MUSIC THERAPY AS A CARER SUPPORT INTERVENTION (O’KELLY, 2008).
Deze literatuur gaat over muziektherapie als psychologische ondersteuning voor niet professionele hulpverleners (mantelzorgers) die te maken krijgen met mensen met langdurige, chronische of palliatieve ziekten. Case materiaal uit ervaringen van de auteur beschrijven de methodische aanpak van songwriting als interventie in palliatieve zorg. Het artikel beveelt aan om meer onderzoek te gaan doen naar de werkzaamheid van muziektherapie.
Case study en beschrijvend literatuur suggereren dat muziektherapie kan zorgen voor een effectieve holistische ondersteuning. Murrant et al., 2000; Krout, 2003; Stewart,2005) IN (O’Kelly, 2008). Muziektherapie interventies zouden onder andere het volgende bewerkstelligen: verminderde angst; positieve ervaringen delen, betere communicatie, meer open expressie van gevoelens en verbeterde ontspanning (Krout, 2003) IN (O’Kelly, 2008). Er is bewijs dat muziektherapie kan leiden tot positieve veranderingen in de overleving
(Bygren, 1996) IN (O’Kelly, 2008), immuniteit en stress (McCraty,1996; Burns et al., 2001) IN (O’Kelly, 2008) en kan helpen bij de behandeling van depressie (Hanser en Thompson, 1994; Schmid en Aldridge, 2004). Dit suggereert mogelijkheden voor muziektherapie als een passende interventie voor mantelzorgers.
O’Kelly (2008) kiest voor songwriting binnen de muziektherapie omdat deze methode het mogelijk maakt om emoties te uiten, te stimuleren tot reflectie en creativiteit en het vergroten van zelfbewust zijn. Dit leidt tot welzijn en emotionele steun. Hij begint het proces met de kwaliteiten van de cliënt. Als de cliënt affiniteit heeft met teksten schrijven, begint hij het proces met de songtekst. Hij gaat opzoek naar analogie in het lied.
Jantine Omta, Pagina 36
E-boek Juli 2011
Harmonie, spanning en tegenstrijdige gevoelens laat hij terugkomen in het lied.
Songwriting heeft in de beschreven case, geleidt tot creativiteit, holistisch gevoel van eigenwaarde, erkenning van problemen in de relatie tussen de cliënte en haar chronisch zieke partner. Ze heeft uiting kunnen geven aan haar liefde voor haar partner. Echter, het artikel beveelt aan om meer onderzoek te gaan doen naar de werkzaamheid van muziektherapie en in het bijzonder songwriting.
“TROTS OP MIJN LIEDJE” (DE GEUS, 2010)
!
Een module om met songwriting het zelfvertrouwen bij kinderen te verbeteren. De module vormt een cliënt-centred behandelvisie en onderscheid vier behandelfases: observatie, vertrouwen, verdieping en afsluiting. Per fase variëren de behandelstrategieën, therapeutische attitudes en interventies. De module kan worden uitgevoerd door een muziektherapeut met affiniteit voor songwriting. Deze meet aan het begin en aan het eind van het therapieproces het zelfvertrouwen door het Rosenberg Self- Esteem Scale (Rosenberg, 1965) IN (de Geus 2010). De auteur beschrijft drie cases met liederen die zijn voortgekomen uit therapieën. Echter, het gaat niet om het uiteindelijke product, maar om het proces van songwriting.
“Trots op mijn Liedje” (de Geus, 2010) is een module voor kinderen. Songwriting blijkt een zeer gepaste interventie voor het vergroten van zelfvertrouwen. Uit cases die worden
beschreven, blijkt dat zelfvertrouwen binnen 16 sessies groeit en als kinderen vervolgens hun eigen lied uitvoeren. Het niveau is zo aangepast aan het kind, dat er garantie is op een succeservaring. Groei in zelfvertrouwen is gemeten volgens het Rosenberg Self-Esteem Scale (Rosenberg, 1965) IN (de Geus, 2010). Doordat de muziektherapeut het niveau van songwriting aangepast aan het kind, neemt faalangst af. Daarnaast levert een presentatie van het uiteindelijke lied door het kind, een positieve ervaring op. Door een opname heeft het kind na de therapie iets tastbaars om te houden. De therapeut heeft een empathische en Jantine Omta, Pagina 37
E-boek Juli 2011
uitnodigende houding. Als het kind structuur en veiligheid nodig heeft is de therapeut directief.
De auteur pleit voor meer onderzoek binnen de muziektherapie, in het bijzonder de songwriting methode (de Geus, 2010).
“SONGWRITING METHODS, TECHNIQUES ND CLINICAL APPLICATIONS FOR MUSIC THERAPY CLINICIANS, EDUCATORS AND STUDENTS” (BAKER & WIGRAM, 2005)
!
Dit betreft een Consensus based boek omdat de auteurs vele verschillende muziektherapeuten zijn uit verschillende landen, werkend met diverse doelgroepen en methoden binnen songwriting. Van vijftien verschillende auteurs (muziektherapeuten, clinici en onderzoekers) worden de volgende aspecten met elkaar vergeleken:
• therapeutische benadering van songwriting
• thema’s die tijdens songwriting aan de orde komen
• protocollen (gestructureerd, semigestructureerd of geïmproviseerd)
• technieken om songteksten te ontwikkelen
• toegepaste muzikale stijlen binnen songwriting
• functie van het uiteindelijke lied (songwriting en proces tot songwriting)
Kinderen laten meer van zich horen bij muziektherapie dan bij verbale therapie. Op een non-verbale wijze vertellen/delen kinderen meer van wat hun innerlijk bezig houdt. Kinderen kunnen hun emoties uiten en hun zelfbeeld gaat omhoog omdat ze een lied kunnen schrijven.
Voor tieners is het optreden en het opnemen van het lied van belang. Hoe ze door de omgeving gezien worden is belangrijk: erkenning en waardering voor hun expressie.
Voor volwassenen die zijn getraumatiseerd in hun kindertijd biedt de songwriting therapie methode een ontwikkeling van identiteit en zelfbeeld; Jantine Omta, Pagina 38
E-boek Juli 2011
empowerment door keuzes maken. Daarnaast is er mogelijkheid tot expressie van pijnlijke gevoelens en ervaringen rondom de
trauma. De cliënt wordt geconfronteerd met de impact dat het trauma op hem heeft. Daar reageert de therapeut Empathisch op. Gevoelens en gedachten van de cliënt worden erkend. De therapeut werkt in een multidisciplinair team. Hij vindt daar steun omdat verhalen en therapiesessies veel lading hebben.
Wanneer cliënten met een traumatisch hersenletsel cognitieve stoornissen hebben, is metrum en rijm een passende strategie om expressie en emotie te vergemakkelijken. Om de cliënt tegemoet te komen wat betreft muzikale stijl, worden samples, pro- programmed begeleiding en muziek software programma’s gebruikt om de cliënt keuzes te laten maken en controle te geven over het lied.
Kinderen in een ziekenhuis voor oncologie doen met songwriting ervaring op, plezierbeleving, sociale contacten en expressie. Het is niet bekend of songwriting de behandeling van kanker ook beïnvloed.
Songwriting is een effectieve methode binnen de muziektherapie voor verschillende doelgroepen. Kinderen met kanker, jongeren in de middelbare school, volwassenen met een traumatisch hersenletsel en psychische problemen. Medewerkers zijn ervaren muziektherapeuten en onderzoekers. De cases die worden beschreven komen uit klinische praktijk. Daaruit blijkt dat verschillende therapeutische methoden worden gebruikt en verschillende composities als voorbeeld worden gegeven. Een bijzondere nadruk wordt gelegd op hoe tekst en muziek worden gemaakt, waar theoretische benaderingen ten grondslag liggen aan dit proces. Het boek is bedoeld voor klinische muziektherapeuten, studenten, opvoeders, leraren en musici.
“THERAPEUTIC SONGWRITING IN MUSICTHERAPY”
BAKER E.A. (2008 & 2009).
!
Songwriting als een therapeutische interventie heeft meer aandacht gekregen op het gebied van muziektherapie in het afgelopen decennium. 419 muziektherapeuten, werkzaam in 29 verschillende landen met Jantine Omta, Pagina 39
E-boek Juli 2011
verschillende klinische populaties hebben meegedaan aan een 21-vraag online enquête. Daarvan is een tweedelig onderzoeksrapport naar de klinische praktijk van songwriting gemaakt. In het rapport wordt ingegaan op de frequentie waarmee songwriting wordt toegepast en welke cliënt populatie en therapeutische doelstellingen voor songwriting in aanmerking komen.
Uit Chi-kwadraat of vergelijkbare Exact tests (Fisher-Freeman-Halton) bleken significante verschillen in klinische populaties. In het bijzonder in de doelen van songwriting in klinische praktijk.
De enquête geeft aan dat songwriting wordt ingezet voor de volgende doelgebieden: succeservaring opdoen, zelfvertrouwen ontwikkelen, eigenwaarde vergroten, keuze en besluitvorming ontwikkelen, delen van gedachten en gevoelens, inzicht krijgen in gedachten en gevoelens en een verhaal vertellen.
Gegevens benadrukken dat songwriting vaak wordt gebruikt bij ontwikkelings- en autisme spectrum stoornissen, hoewel literatuur over songwriting met deze diagnostische groepen ondervertegenwoordigd zijn in de muziektherapie literatuur.
Een groeiende hoeveelheid literatuur over therapeutische songwriting met diverse klinische populaties geeft aan dat therapeuten een breed scala aan therapeutische benaderingen ontwikkelen. Resultaten suggereren dat over het algemeen de literatuur goede vertegenwoordiging biedt voor wat er gebeurt in de klinische praktijk.
Over het algemeen werden liederen gecomponeerd met individuele cliënten in enkele sessies, met teksten voorafgaand aan de muziek gemaakt. Therapeuten hadden een belangrijke rol in het creëren van de muziek. Geïmproviseerde en vooraf bepaalde muzikale structuren werden gelijkelijk toegepast.
Uit Chi-kwadraat of vergelijkbare Exact tests (Fisher-Freeman-Halton) bleken significante verschillen in klinische populaties, het aantal benodigde sessies voor een complete song, benaderingen van teksten, componeren van muziek, de context waarin songwriting is toegepast en de Jantine Omta, Pagina 40
E-boek Juli 2011
verschillende paramedische professionals die betrokken zijn in het songwriting proces.
Er is nog een duidelijk gebrek aan songwriting literatuur, zoals deze is toegepast bij ontwikkelings gehandicapten, autisme spectrum stoornis en ouderenzorg. Praktijk resultaten dragen bij aan de hoeveelheid kennis over songwriting.
“THE EFFECT OF MUSICTHERAPY AND SONGWRITING ON ANXIETY, DEPRESSION AND QUALITY OF LIFE IN CANCER PATIENTS AND THEIR FAMILIES AS MEASURED BY SELFREPORT” (CERMAK, 2005).
Deze studie onderzocht de kwaliteit van leven en het angst en depressie niveau bij kankerpatiënten en hun families in een ziekenhuis. Alle patiënten in het Tallahassee Memorial ziekenhuis in Florida die voldeden aan de criteria (volgens het medisch personeel), zijn onderdeel geweest van deze studie. Patiënten kregen muziektherapie. De sessies bestonden uit liederen die geschreven waren over en voor de patiënt en zijn familie. Live gespeelde voorkeursmuziek en psychische begeleiding. Experimentele en controlegroepen werden random toegewezen.
De experimentele groep kreeg twee sessies muziektherapie. Tijdens de eerste muziektherapie sessie werd informatie verzameld. Informatie die de patiënt en de familie gaven om te gebruiken voor het lied. Daarnaast verzamelde de muziektherapeut informatie om het niveau van coping te beoordelen. In de tweede muziektherapiesessie kreeg de cliënt een kopie van de songtekst, een bandopname van het lied en een live optreden door de muziektherapeut. Vervolgens vult de patiënt samen met een familielid twee vragenlijsten in. Daarvan gaat één over het niveau van angst en depressie en één over de kwaliteit van leven. Een week later vult de patiënt dezelfde vragenlijsten nogmaals in, plus een songwriting vragenlijst, om aan te tonen in hoeverre de songwriting interventie verantwoordelijk is voor een hogere score in coping-vaardigheden met de ziekte.
Jantine Omta, Pagina 41
E-boek Juli 2011
De controle groep ontving een muziektherapie sessie. Deze bestond uit voorkeur live muziek en psychische
begeleiding voor de patiënt en familie. Aan het einde van elke sessie vult de patiënt samen met een familielid twee vragenlijsten in. Daarvan gaat één over het niveau van angst en depressie en één over de kwaliteit van leven. Een week later vult de patiënt dezelfde vragenlijsten nogmaals in. Er is een significant verschil tussen de experimentele groep en controle groep, betreft de kwaliteit van leven. Daarbij scoort de experimentele groep significant hoger.
vragenlijsten blijkt gemiddeld een hoge score
van 8.5 op een 10 – puntschaal voor de
Het resultaat van de songwriting interventie zijn een tal van waarderende reacties van patiënten. De patiënten uiten hun gevoel aan hun familieleden door een lied. Positieve en negatieve ervaringen kunnen worden gedeeld waardoor het gezin weer dichter bij elkaar komt. De emotionele toestand en de kwaliteit van leven verbetert. Het lied, welke zij door de opname kunnen luisteren op elk gewenst moment, helpt hen de dag doorkomen. Patiënten ontwikkelen coping - vaardigheden met betrekking tot de ziekte. Deze studie heeft muziektherapie met kankerpatiënten ondersteund in een ziekenhuis omgeving. De auteur pleit voor integratie van songwriting met andere diagnoses zoals AIDS en diabetes.
Uit de songwriting coping-vaardigheden met de ziekte. De thesis geeft ook de songteksten van de liederen weer. In de liederen worden verwerkt: persoonlijke uitspraken,motiverende gedachten, positieve woorden, favoriete, grappige ervaringen met familie en vrienden en teksten over hoe kanker de patiënt fysiek, emotioneel en geestelijk veranderd.
Daarnaast kunnen verschillende muziektherapeutische methodes en interventies met elkaar worden vergeleken.
Wat hebben zij voor invloed op de emotionele toestand van de patiënt en hun kwaliteit van leven?
Jantine Omta, Pagina 42
E-boek Juli 2011
SONGS COMPOSED FOR USE IN MUSIC THERAPY: A SURVEY OF ORIGINAL SONGWRITING PRACTICES OF MUSIC THERAPISTS (JONES, 2006).
!
Onderzoekers hebben een rapportage over de effectiviteit van klinische songwriting in de muziektherapie. Echter, er is weinig onderzoek uitgevoerd op liederen met klinische doelstellingen die zijn gecomponeerd door muziektherapeuten.
Het doel van dit onderzoek was originele songwriting praktijken van muziektherapeuten onderzoeken. Professionele muziektherapeuten kregen een 14-vragen enquête via email. Zo zijn de volgende aspecten geïdentificeerd: doelgroepen waarmee gewerkt wordt, klinische doelstellingen, hoeveelheid tijd, dat ervoor nodig was en de benodigde songwriting vaardigheden voor een muziektherapeut. Uit verzamelde gegevens van 302 ingevulde enquêtes is gebleken dat songwriting het meest wordt toegepast bij kinderen en adolescenten op scholen, gespecialiseerd op
ontwikkelingsgehandicapten. Songwriting werd toegepast om de behandeling te individualiseren. Muziektherapeuten die werken met personen ouder dan 65 jaar in de langdurige zorg of begeleid wonen programma’s, werd songwriting het minst toegepast omdat voor deze doelgroep meer gezocht wordt naar muziek waar cliënten bekend mee zijn. De meeste muziektherapeuten vinden songwriting over het algemeen gemakkelijk. 37% van de muziektherapeuten geven aan dat ze deze vaardigheid hebben verworven tijdens hun bacheloropleiding. Er is aanvullend onderzoek nodig binnen de klinische werkzaamheid van songwriting. De auteur pleit voor meer onderzoek naar de klinische werkzaamheid van songwriting en beschreven songwriting processen, zoals deze wordt toegepast door muziektherapeuten. Dan kunnen de beste songwriting modellen en strategieën worden geïdentificeerd.
Jantine Omta, Pagina 43
E-boek Juli 2011
DEVELOPMENT OF THE GRIEF PROCESS SCALE THROUGH MUSIC THERAPY SONGWRITING WITH BEREAVED ADOLESCENTS (DALTON & KROUT, 2005).
!
Dit artikel betreft een studie naar songwriting als muziek therapeutische methodiek voor adolescenten als nabestaanden die een rouwproces doormaken. De vordering van het rouwproces werd gemeten met een instrument dat speciaal is ontwikkeld om de vordering van vijf rouwprocesgebieden te meten. Die vijf gebieden houden in: begrip, gevoel, herinnering, integreren en groeien. De moeilijkheidsgraad van elk rouwproces gebied wordt gemeten, voor en na een programma van 7 weken songwriting. De therapie vindt plaats in instellingen voor stervensbegeleiding en een palliatieve zorg organisatie. Over elk rouwprocesgebied wordt in groepsverband een lied geschreven.
Het doel van de studie was het onderzoeken en ontwerpen van een instrument waarmee vorderingen in een rouwproces gemeten kunnen worden. De methodiek was songwriting.
Dalton & Krout (2005) geven per rouwprocesgebied verschillende emoties de ruimte, om het verwerkingsproces te vorderen. Bijvoorbeeld verdriet verwerken of het vergemakkelijken van expressie.
Er wordt muziek gemaakt, gediscussieerd over het onderwerp en invulling van muziek en tekst. In de studie stond per sessie een rouwproces gebied centraal. Over dat thema werd een lied geschreven. Songtitels:
• Thema Begrip: "This is what’s happening"
• Thema Gevoel: "So Many Feelings"
• Thema Herinnering: "I Remember"
• Thema Integreren: "Lonesome Away"
• Thema Groeien: "My Life is changing"
Jantine Omta, Pagina 44
E-boek Juli 2011
Door het thema van te voren vast te leggen biedt de therapeut structuur. De werking van songwriting als muziektherapeutische methode wordt gemeten* door Grief Process Scale (GPS) en Hogan Grief Reaction Checklist
(HGRC).
Dalton & Krout (2005) beschrijven dat de muziektherapeuten een begeleidende, steunende en structurerende rol hadden. Er werden bijvoorbeeld opties aangeboden als pentatonische begeleiding, of akkoordschema’s. Ritmische patronen en muzikale stijlen werden als keuze mogelijkheid voorgesteld. Ook hier komt de structuur weer terug.
Tussen de geschreven verzen in, was er voor elk groepslid ruimte voor een solo, voor individuele muzikale expressie. Over de tekst werd een discussie gestart. Dit was om verduidelijking, delen en toevoegen van nieuwe gedachten, gevoelens en informatie te stimuleren.
De studie geeft resultaten weer van déHogan grief reactioń Checklist: een afname van scores wat wil zeggen dat er verbeteringen zijn te concluderen in de verwerking van verdriet. Hogan et al., 2001 IN Dalton & Krout (2005)
Dalton & Krout (2005) hebben verschillende onderzoeken met significante verschillen aangehaald als het gaat om songwriting als (één van de) gebruikte technieken van muziektherapie in combinatie met rouwverwerking (Hillard, 2001 in: Dalton & Krout 2005).
Daling in de scores suggereert een merkbare verbetering in het rouwverwerkingsproces Dalton & Krout (2005). Uit analyse en evaluatie van resultaat gegevens blijkt dat de behandeling effectief is in het verminderen van GPS scores op alle verdriet domeinen in vergelijking met de controle groep. Ook het andere meetsysteem (HGRC) suggereert verbetering van verdriet reacties en verwerking.
Er zijn verschillende meetinstrumenten gebruikt, maar deze evaluatie en meetinstrumenten moeten ook
Jantine Omta, Pagina 45
E-boek Juli 2011
nog op andere onderzoeken worden toegepast. Bijvoorbeeld toepassing op andere behandelingen dan songwriting, om deze evaluatie en meetinstrumenten te verbeteren (kwaliteit) en meer te weten te komen over de effecten van de meetinstrumenten.
Tijdens deze studie is er gebruik gemaakt van meetinstrumenten en controlegroepen naast behandelgroepen. Er waren significante
verschillen tussen de meting vóór en de meting ná het 7 wekenprogramma. Er waren ook significante verschillen tussen de behandel en controlegroep. Dit zijn elementen die ervoor zorgen dat deze studie hoger scoort op evidence based onderzoek. Echter, random toewijzing aan therapie groepen was door praktische omstandigheden niet mogelijk.
Jantine Omta, Pagina 46