Drie dagen en drie nachten
Math. 12:38-40: Toen antwoordden sommigen van de schriftgeleerden en Farizeeën: Meester, wij zouden van U een teken willen zien. Maar Hij antwoordde en zei tegen hen: Een verdorven en overspelig geslacht verlangt een teken, maar het zal geen teken gegeven worden dan het teken van Jona, de profeet. Want zoals Jona drie dagen en drie nachten in de buik van de grote vis was, zo zal de Zoon des mensen drie dagen en drie nachten in het hart van de aarde zijn.
Drie dagen en drie nachten
Inleiding Heb jij jezelf weleens afgevraagd waarom Jezus zei dat hij drie dagen en drie nachten in het hart van de aarde zou zijn, terwijl je geleerd hebt dat Hij stierf op vrijdag en uit de doden opstond op zondag? Dit zijn dan 1 hele dag, 2 nachten en twee dagdelen. Is er hier sprake van een leugen of klopt de uitspraak van Jezus? Voor alle duidelijkheid: in deze overdenking is gebruikt gemaakt van de Herziene Staten-vertaling (tenzij anders vermeld is). Je kunt natuurlijk ook gebruik maken van een andere Bijbelvertaling. Liegt Jezus? Math. 12:38-40: Toen antwoordden sommigen van de schriftgeleerden en Farizeeën: Meester, wij zouden van U een teken willen zien. Maar Hij antwoordde en zei tegen hen: Een verdorven en overspelig geslacht verlangt een teken, maar het zal geen teken gegeven worden dan het teken van Jona, de profeet. Want zoals Jona drie dagen en drie nachten in de buik van de grote vis was, zo zal de Zoon des mensen drie dagen en drie nachten in het hart van de aarde zijn.
De eniggeboren Zoon van de levende God zei dat Hij drie dagen en drie nachten in het hart van de aarde zou zijn. Betekent dit dat we een dagdeel als een hele dag dienen te beschouwen? Indien wij dat doen, maken we van een deel van de vrijdag en de zondag en daarbij de hele zaterdag drie dagen. Maar dan zitten we nog steeds met een probleem: probeer eens drie nachten tussen vrijdag en zondag te drukken. Dat zal je niet lukken! Er moet ergens een fout gemaakt zijn. Hebr.6:18:
opdat wij door twee onveranderlijke dingen, waarin het onmogelijk is dat God zou liegen, een sterke troost zouden ontvangen, wij die bij Hem de toevlucht genomen hebben om de hoop die voor ons ligt, vast te houden.
God kan niet liegen. Jezus zegt dat Hij drie dagen en drie nachten in het hart van de aarde zou zijn. Hoe kunnen Christenen dan beweren dat Jezus op vrijdag begraven werd en twee dagen later, op zondag, uit de dood opgewekt werd? Wie liegt er hier? Was het Jezus, Gods Zoon? Dat is onmogelijk, want God liegt niet. Het moet wel aan de mens liggen. Die heeft al die eeuwen Zijn Woord verkeerd uitgelegd. Dagen en nachten Wat wordt er eigenlijk bedoeld met de term 'drie dagen en drie nachten'? Jezus geeft zelf een omschrijving van een dag: Joh. 11:9:
Jezus antwoordde: Zijn er niet twaalf uren in de dag? Als iemand overdag loopt, stoot hij zich niet, omdat hij het licht van deze wereld ziet,
Hij zegt hier dat er 12 uur in een dag zitten. Wanneer er 12 uur in een dag zitten, is het logisch om aan te nemen dat er ook 12 uur in de nacht zitten. Deze 24 uur vormen dan gezamenlijk één dag en één nacht. De term 'drie dagen en drie nachten' omvatten dan 72 uur. Iets anders voldoet niet omdat Jezus heel concreet heeft gezegd dat het om drie dagen en drie nachten gaat. Maar hoe kunnen wij 72 uur proppen in de periode van vrijdagmiddag ca. 3 uur tot Zondag bij 1 van 6
Drie dagen en drie nachten
zonsopgang? Dat is onmogelijk. We kunnen er hooguit 38 uur in stoppen en dan is de tijd om het lichaam van Jezus in het graf te plaatsen al behoorlijk beperkt. Hoe kunnen we de uitspraak van Jezus dan toch als een waarheid beschouwen? Math. 28:1:
Laat na de sabbat, toen het licht begon te worden op de eerste dag van de week, kwamen Maria Magdalena en de andere Maria om naar het graf te kijken.
Vrijwel alle Nederlandse vertalingen zeggen hier hetzelfde: het was laat na de sabbat en de eerste dag van de week was begonnen. Wanneer we naar het Griekse woord kijken voor 'begon' in dit vers, staat er: επιφωσκουση (epiphoske). Dit betekent: beginnen, naderen, aanbreken. Toen de vrouwen naar het graf gingen was het nog laat op de sabbat, terwijl het begin van de eerste dag van de week zich al aankondigde. We kunnen hier dan ook constateren dat de opstanding niet aan het begin van de eerste dag van de week plaatsvond; deze vond plaats omstreeks het einde van de sabbat. Deze Joodse dag liep namelijk ten einde. We moeten er bovendien aan denken dat er een verschil is tussen een Joodse dag en die van ons. Hun dag houdt 's avonds om 6 uur op en die van ons 's nachts om 24:00 uur. Lev. 23:32:
Het moet voor u een sabbat zijn, een dag van volledige rust, en u moet uzelf verootmoedigen. 's Avonds, op de negende dag van de maand, moet u uw sabbat vieren, vanaf de avond tot aan de volgende avond.
Dit is een periode 24 uur die door de Heer wordt aangegeven. De Joodse sabbat verloopt van vrijdagavond 18:00 uur tot zaterdagavond 18:00 uur. Om de geboden informatie goed te kunnen volgen, doe je er verstandig aan de tijden van de Joodse sabbat in gedachten te houden. Het grafbezoek Bij het grafbezoek wordt niet één enkel grafbezoek beschreven. De vrouwen bezochten het graf twee keer. Het eerste bezoek op zaterdagavond wordt beschreven in Mattheüs en het tweede bezoek wordt vermeld in de andere evangeliën. Dat vond plaats op zondagmorgen voor zonsopgang. Wanneer je de vier evangeliën met elkaar vergelijkt kom je een aantal verschillen tegen. Voordat we gaan kijken naar de dag waarop de kruisiging plaatsvond, is het raadzaam om de verschillen even nader te bekijken. Laten we de evangeliën erbij pakken en de verschillen in ogenschouw nemen. Math. 28:1-7 (geschreven rond 80-100 AD): Laat na de sabbat, toen het licht begon te worden op de eerste dag van de week, kwamen Maria Magdalena en de andere Maria om naar het graf te kijken. En zie, er vond een grote aardbeving plaats, want een engel van de Heere, die uit de hemel neerdaalde, ging erheen, rolde de steen van de opening weg en ging erop zitten. Zijn gedaante was als een bliksem en zijn kleding wit als sneeuw. De bewakers beefden van angst voor hem en werden als doden. Maar de engel antwoordde en zei tegen de vrouwen: U hoeft niet bevreesd te zijn, want ik weet dat u Jezus zoekt, Die gekruisigd was. Hij is hier niet, want Hij is opgewekt, zoals Hij gezegd heeft. Kom, zie de plaats waar de Heere gelegen heeft. En ga haastig heen en zeg tegen Zijn discipelen dat Hij opgewekt is uit de doden; en zie, Hij gaat u voor naar Galilea; daar zult u Hem zien. Zie, ik heb het u gezegd.
De tekst zegt dat er een grote aardbeving plaatsvond. Dat gebeurde voor de vrouwen bij het graf aankwamen. De bewakers schrokken er zo van dat zij buiten westen raakten. Daarna zei de engel tegen de vrouwen dat zij niet bang hoefden te zijn. Ook liet hij het lege graf zien en haf hij hen de opdracht dit door te geven aan de discipelen. 2 van 6
Drie dagen en drie nachten Mark. 16:1-8 (geschreven rond 65-70 A.D.): En toen de sabbat voorbijgegaan was, hadden Maria Magdalena, Maria, de moeder van Jakobus, en Salome specerijen gekocht om Hem te gaan zalven. En heel vroeg op de eerste dag van de week kwamen zij bij het graf, toen de zon opging. En zij zeiden tegen elkaar: Wie zal voor ons de steen van de ingang van het graf wegrollen? En toen zij opkeken, zagen zij dat de steen weggerold was, want hij was heel groot. En toen zij het graf ingegaan waren, zagen zij aan de rechterzijde een jongeman zitten, gekleed in een wit, lang gewaad, en zij waren ontdaan. Maar hij zei tegen hen: Wees niet ontdaan. U zoekt Jezus de Nazarener, de Gekruisigde. Hij is opgewekt! Hij is hier niet; zie de plaats waar ze Hem gelegd hadden. Maar ga heen, zeg tegen Zijn discipelen, en Petrus, dat Hij u voorgaat naar Galilea; daar zult u Hem zien, zoals Hij u gezegd heeft. En zij gingen haastig naar buiten en vluchtten bij het graf vandaan, want beving en ontsteltenis had hen aangegrepen; en zij zeiden tegen niemand iets, want zij waren bevreesd.
Het was vroeg die zondagmorgen. De vrouwen gingen naar het graf en zagen dat het al geopend was. Er wordt hen gezegd dat zij niet ontdaan hoeven te zijn en de plaats waar Jezus gelegen had werd hen getoond. Ze kregen de opdracht dit aan de discipelen te vertellen. Gehoorzaamden zij? Nee, ze vertelden het niet want ze waren bevreesd. Luk. 24:1-12 (Geschreven rond 61 A.D.): En op de eerste dag van de week gingen zij, heel vroeg in de morgen, naar het graf en brachten de specerijen mee die zij gereedgemaakt hadden, en sommigen gingen met hen mee. Zij nu vonden de steen afgewenteld van het graf. En toen ze naar binnen gegaan waren, vonden zij het lichaam van de Heere Jezus niet. En het gebeurde toen ze daarover in twijfel waren, zie, twee mannen stonden bij hen in blinkende gewaden. En toen zij zeer bevreesd werden en het gezicht naar de grond bogen, zeiden die tegen hen: Waarom zoekt u de Levende bij de doden? Hij is hier niet, maar Hij is opgewekt. Herinner u hoe Hij tot u gesproken heeft, toen Hij nog in Galilea was: De Zoon des mensen moet overgeleverd worden in handen van zondige mensen en gekruisigd worden en op de derde dag opstaan. En zij herinnerden zich Zijn woorden. En toen zij teruggekeerd waren van het graf, berichtten ze dit alles aan de elf discipelen en aan alle anderen. En het waren Maria Magdalena, Johanna en Maria, de moeder van Jakobus, en de anderen die bij hen waren, die dit tegen de apostelen zeiden. En hun woorden leken hun kletspraat en zij geloofden hen niet. Maar Petrus stond op en snelde naar het graf en toen hij zich vooroverboog, zag hij alleen de linnen doeken liggen. En hij ging weg en verwonderde zich over wat er gebeurd was.
We zien hier dat dit verslag wat afwijkt van dat wat Markus ons vertelt. Lukas zegt dat de vrouwen het niet alleen aan de elf discipelen vertelden, maar ook aan alle anderen. Zelf denk ik dat er geen probleem is. Misschien vraag jij je af waarom er dan toch een verschil is. Houd in gedachten dat de schrijvers allemaal hun eigen manier van schrijven hadden. Ze vertelden allemaal hun eigen versie. Markus vertelde dat er niets doorgegeven werd en Lukas zegt dat iedereen het hoorde. We moeten niet verbaasd staan dat de Heilige Geest daar een inbreng in had. Het kan heel goed zijn dat de vrouwen het in eerste instantie helemaal niet vertelden, zoals in Markus aangegeven wordt, maar dat ze later besloten om de engel te gehoorzamen en het aan iedereen vertelden. Je ziet ook dat elke schrijver de angel op zijn eigen manier beschrijft. Markus heeft het over een jongeman en Lukas heeft het over twee mannen. Johannes heeft het helemaal niet over de engelen! Joh. 20:1-18 (geschreven rond 90 A.D.): En op de eerste dag van de week ging Maria Magdalena vroeg, toen het nog donker was, naar het graf, en zij zag dat de steen van het graf afgenomen was. Daarom snelde zij terug en ging naar Simon Petrus en naar de andere discipel, die Jezus liefhad, en zei tegen hen: Ze hebben de Heere uit het graf weggenomen, en wij weten niet waar zij Hem neergelegd hebben. Petrus dan ging naar buiten, en de andere discipel, en zij kwamen bij het graf. En die twee liepen samen, maar de andere discipel snelde vooruit, sneller dan Petrus, en kwam als eerste bij het graf. En toen hij vooroverboog, zag hij de doeken liggen, maar toch ging hij er niet in. Simon Petrus dan kwam en volgde hem, en ging het graf wel binnen en zag de doeken liggen. En de zweetdoek, die op Zijn hoofd geweest was, 3 van 6
Drie dagen en drie nachten zag hij niet bij de doeken liggen maar afzonderlijk, opgerold, op een andere plaats. Toen ging ook de andere discipel, die het eerst bij het graf gekomen was, naar binnen, en hij zag het en geloofde. Want zij kenden de Schrift nog niet dat Hij uit de doden moest opstaan. De discipelen dan gingen weer naar huis. Maar Maria stond huilend buiten bij het graf en terwijl zij huilde, boog zij voorover in het graf, en zij zag twee engelen in witte kleding zitten, een aan het hoofdeinde en een aan het voeteneinde van de plaats waar het lichaam van Jezus gelegen had; en die zeiden tegen haar: Vrouw, waarom huilt u? Zij zei tegen hen: Omdat ze mijn Heere weggenomen hebben, en ik weet niet waar ze Hem neergelegd hebben. En toen zij dit gezegd had, keerde zij zich naar achteren en zag Jezus staan, maar zij wist niet dat Jezus het was. Jezus zei tegen haar: Vrouw, waarom huilt u? Wie zoekt u? Zij dacht dat het de tuinman was, en zei tegen Hem: Mijnheer, als u Hem weggedragen hebt, zeg mij dan waar u Hem neergelegd hebt en ik zal Hem weghalen. Jezus zei tegen haar: Maria! Zij keerde zich om en zei tegen Hem: Rabboeni; dat betekent: Meester. Jezus zei tegen haar: Houd Mij niet vast, want Ik ben nog niet opgevaren naar Mijn Vader, maar ga naar Mijn broeders en zeg tegen hen: Ik vaar op naar Mijn Vader en uw Vader, en naar Mijn God en uw God. Maria Magdalena ging en berichtte de discipelen dat zij de Heere gezien had en dat Hij dit tegen haar gezegd had.
Wanneer we naar al deze tekstdelen kijken zien we dat er heel veel gebeurt en dat iedereen daarvan onder de indruk is. Aardbevingen, engelen die verschijnen en discipelen die dachten dat de vrouwen doorgedraaid waren. ...'De eerste dag van de week... toen het nog donker was.' De eerste dag van de week is op zaterdagavond vanaf 18:00 uur, terwijl het nog donker is. Dat is niet op zondagmorgen. De Bijbel is geschreven door mensen die in de Joodse traditie stonden. Dat moet je goed onthouden. Deze schrijvers hanteren dan ook een andere dag en nacht indeling dan het westen doet. Bij hun begint en eindigt de dag 's avonds. Misschien begrijp je niet helemaal dat Maria Magdalena, met een aantal anderen, de volgende dag 's morgens terugging naar het graf om daar specerijen te brengen. Ze waren er immers die avond daarvoor nog nog geweest en toen vertelde de engel dat Jezus was opgestaan. Misschien dachten ze wel dat zij een visioen hadden gezien. Markus zei: Mark 16:8:
En zij gingen haastig naar buiten en vluchtten bij het graf vandaan, want beving en ontsteltenis had hen aangegrepen; en zij zeiden tegen niemand iets, want zij waren bevreesd.
Wanneer je naar het verhaal in Lukas kijkt zie je dat de discipelen dachten dat het kletspraat was en dat zij het niet geloofden. En dan vertelt Lukas dat Petrus zelf naar het graf ging om het te bekijken. Johannes vertelt ons dat niet alleen Petrus naar het graf ging, maar dat hij ook ging en dat hij er het eerst was. Wanneer we alle verslagen over de opstanding combineren, krijgen we de volgende lijst van gebeurtenissen: • •
•
Mattheüs vertelt dat Maria Magdalena en de andere Maria na de sabbat naar het graf gingen en het lege graf zagen. Markus en Lukas zeggen dat Maria Magdalena, Maria de moeder van Jakobus en Salome op de eerste dag van de week (zondag 's ochtends bij het aanbreken van de dag) naar het graf gingen; later gingen ze er weer naar toe met anderen en ze zegen het lege graf. Johannes vertelt ons dat Maria Magdalena er heen ging. Hij noemt de andere vrouwen niet. Ook vermeldt hij als enige dat de discipel die Jezus liefhad met Petrus naar het graf ging en 4 van 6
Drie dagen en drie nachten
dat die discipel (Johannes) er het eerst aankwam. Er is geen tegenstrijdigheid te vinden in elke versie van het verhaal. Elke evangelist vertelde het verhaal op zijn eigen manier, in zijn eigen stijl. De evangeliën werden geruime tijd na elkaar geschreven: • • • •
Lukas werd in 61 geschreven Markus werd in 65-70 geschreven, 4-9 jaar na het schrijven van Lukas Johannes werd in 90 geschreven, 29 jaar na Lukas en 20-25 jaar na Markus Mattheüs werd in 80-100 geschreven , 19-39 jaar na Lukas, 20-35 jaar na Markus en 10 jaar voor Johannes, tegelijk met dat evangelie, tot 10 jaar na Johannes
Toch kunnen we met zekerheid zeggen dat zij heel betrouwbaar waren in hun weergave. Het belangrijkste wat we hier in gedachten dienen te houden is het feit dat Mattheüs het heeft over 'na de sabbat' en de anderen het hebben over de eerste dag van de week (zondagmorgen). Laten we nu eens kijken naar de dag waarop de kruisiging van Jezus plaatsvond. Omdat te doen dienen we drie dagen en drie nachten terug te gaan vanaf het begin van de eerste dag van de week (of het einde van de sabbat). Het begin van de eerste dag van de week is zaterdagavond om 18:00 uur. • • •
Zaterdag van 18:00 uur tot vrijdagavond 18:00 uur: Vrijdag van 18:00 uur tot donderdagavond 18:00 uur: Donderdag van 18:00 uur tot woensdagavond 18:00 uur:
dag 1 en nacht 1 dag 2 en nacht 2 dag 3 en nacht 3
Nu zeg je misschien wel dat we een probleem hebben, omdat er gezegd werd dat Jezus van het kruis gehaald diende te worden omdat de sabbat naderde. Laten we daar ook naar kijken. Joh. 19:31:
Opdat de lichamen niet aan het kruis zouden blijven op de sabbat, omdat het de voorbereiding was (want de dag van die sabbat was een grote dag), vroegen de Joden dan aan Pilatus of hun benen gebroken en zij weggenomen mochten worden.
Om deze tekst goed te begrijpen dien je vooral te letten op dat wat tussen haakjes staat. Er wordt daar gezegd dat deze sabbat een grote dag was. Wanneer de Joden het Pascha (Pasen) vierden, was de dag die volgde op de dag van de voorbereiding altijd een hoogtijdag (of een grote dag, zoals hier vermeld staat). In deze week was er geen sprake van één sabbat, maar van twee. Men had een sabbat op donderdag (de dag na de voorbereiding) en op de zevende dag van de week (zaterdag). De grote dag kan op iedere dag van de week vallen. Het hoeft niet op een zaterdag te vallen. Lev. 23:5-7:
In de eerste maand, op de veertiende dag van de maand, tegen het vallen van de avond, is het Pascha voor de HEERE. En op de vijftiende dag van die maand is het Feest van de ongezuurde broden voor de HEERE. Zeven dagen lang moet u dan ongezuurde broden eten. Op de eerste dag moet u een heilige samenkomst hebben. Geen enkel dienstwerk mag u dan doen.
De vijftiende dag was een hoogtijdag (een grote dag). Jezus at toen het Paasmaal. Wij denken dat 5 van 6
Drie dagen en drie nachten
dit op dinsdagavond was, na 18:00 uur. Houd in gedachten dat we de Joodse tijdrekening hanteren en niet de onze. Dit betekent dan dat Jezus de Paasmaaltijd genoot op de eerste uren van woensdag. Dat was de dag van voorbereiding. Dat is ook de dag waar er van ieder verwacht werd dat men deelnam aan het Paasmaal. Later die avond ging Jezus met Zijn discipelen naar de hof van Gethsémané. (Voor ons is dat nog steeds op dinsdag, maar voor hen op de dag van de voorbereiding: woensdag.) Nog wat later werd Hij verraden door Judas en naar Annas gebracht. Daarna bracht men Hem naar Kajafas om Hem te berechten. Vandaar ging Hij naar Pilatus en toen naar Herodes en dan weer terug naar Pilatus. Dit nam de hele nacht in beslag. In die tijd werd Jezus gemarteld en bespot door de Romeinse soldaten. Uiteindelijk werd Jezus aan het kruis gespijkerd op woensdagmorgen om 9.00 uur. Het was het negende uur van die dag (15:00 uur) toen Hij zei “Vader, in Uw handen beveel Ik Mijn geest.” Jozef van Arimathea ging naar Pilatus en vroeg om het lichaam van Jezus. Ze plaatsen het lichaam van Jezus in het graf voor 18:00 uur op woensdag, want daarna zou het een grote dag zijn, een sabbat. Op de sabbat mocht men geen werk verrichten. Luk. 23:56:
• • •
En toen zij teruggekeerd waren, maakten zij specerijen en mirre gereed. En op de sabbat rustten ze overeenkomstig het gebod.
Van woensdag 18:00 uur tot donderdag 18:00 uur: Van donderdag 18:00 uur tot vrijdag 18:00 uur: Van vrijdag 18:00 uur tot zaterdag 18:00 uur:
1 dag en 1 nacht 2 dagen en 2 nachten 3 dagen en 3 nachten
Drie dagen en drie nachten. Dat is precies wat Jezus gezegd heeft. Er mist geen enkele dag of nacht. Daarnaast hebben we ontdekt dat er in die week 2 sabbatten waren. Dat is volgens mij niet iets wat er in een preek over het lijdensverhaal aan de orde komt. Waarom heeft het zo lang geduurd voor dit bekend werd? De mens wilde alles inpassen in haar eigen theorie en stond daarmee niet toe dat de Bijbel zichzelf verklaart. Wanneer de Bijbel zichzelf uitlegt past alles precies. Wanneer je met het bovenstaande niet eens bent, moet je mij maar eens laten zien hoe je een extra nacht tussen vrijdag en zondag kunt plaatsen. Je komt dan namelijk een nacht tekort. God kan niet liegen, dus moet het wel iemand anders zijn die fout zit.
6 van 6