Wilsverklaring invullen Juridische informatie
Manu Keirse Hoogleraar Faculteit der Geneeskunde, KULeuven
Meer dan levenseinde
Mijn gezondheidszorg
Levenseinde
Regelingen nadien zoals: afstaan organen, lichaam afstaan voor de wetenschap, uitvaart
De titel Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en levenseinde -
Alle verklaringen in één document. Telkens bij elke rubriek handtekeningen voorzien, en niet éénmaal. Niet de term ‘levenstestament’: verwarrend met testament dat de bestemming van de goederen regelt
Actuele en voorafgaande
Verschil heeft niets te maken met het moment waarop deze wordt afgelegd Beide door wilsbekwaam persoon Beide worden voorafgaand aan de medische tussenkomst opgesteld Verschil is de gezondheidstoestand van wie de verklaring aflegt: - actuele: de persoon is nu reeds ziek - voorafgaande: anticiperen op toekomstige toestand en wil
Steeds actuele wil bevragen
Voorafgaande wilsverklaring heeft nooit uitwerking zolang de persoon nog wilsbekwaam is
Men moet steeds zijn actuele wil bevragen
Bij afwijking heeft de actuele wil voorrang
Het bindend karakter van positieve wilsverklaringen
Een positieve wilsverklaring is juridisch niet bindend De enige wettekst die handelt over positieve wilsverklaringen is de euthanasiewet Art 14 is duidelijk:
“Het verzoek en de wilsverklaringen in de artikelen 3 (= het actueel verzoek) en 4 (= het voorafgaand verzoek) hebben geen dwingende waarde. Geen arts kan worden gedwongen euthanasie toe te passen. Geen andere persoon kan worden gedwongen mee te werken aan het toepassen van euthanasie.”
Het bindend karakter van negatieve wilsverklaringen
Het bindend karakter volgt uit de Wet op de Patiëntenrechten
Art 8 § 4, eerste lid: “De patiënt heeft het recht om de toestemming voor een tussenkomst te weigeren of in te trekken.” Art 8 § 4, vierde lid: “Indien de patiënt toen hij nog in staat was de rechten zoals vastgelegd in deze wet uit te oefenen, schriftelijk te kennen heeft gegeven zijn toestemming tot een welomschreven tussenkomst van de beroepsbeoefenaar te weigeren, dient deze weigering te worden geëerbiedigd zolang de patiënt ze niet herroept op een moment dat hij in staat is zijn rechten zelf uit te oefenen.”
Verschillen tussen actuele en voorafgaande weigering
Geen juridische verschillen, maar wel praktische Bij actuele kan men verduidelijking vragen Geen verduidelijking mogelijk als de patiënt niet meer wilsbekwaam is, tenzij hij een vertegenwoordiger heeft benoemd. Hoe heeft men zekerheid dat het van de patiënt afkomstig is? Bij twijfel moet men handelen in het belang van de patiënt In een spoedeisende situatie kan men moeilijk eerst gaan zoeken naar een wilsverklaring
vertegenwoordiger
Louter neerschrijven van een wilsverklaring biedt niet voldoende garantie.
Daarom is het benoemen van een formele vertegenwoordiger zeer belangrijk, want enkel deze kan de uitvoering van een voorafgaande weigering van een welomschreven tussenkomst afdwingen.
Een arts moet de weigering naast zich neerleggen
als de vertegenwoordiger een levensreddende behandeling weigert en de arts van mening is dat deze weigering de gezondheid van de wilsonbekwame patiënt bedreigt Hierop één uitzondering: als de door de patiënt benoemde vertegenwoordiger zich kan beroepen op de uitdrukkelijke wil van de patiënt
vertrouwenspersoon
kan niet optreden in naam van de patiënt
heeft geen juridische bevoegdheid om de rechten van de patiënt uit te oefenen
staat in de wet op de patiëntenrechten de wilsbekwame patiënt bij bij de uitoefening van zijn rechten
Heeft in de euthanasiewet de beperkte rol om de behandelende arts op de hoogte te stellen van de aanwezigheid van een voorafgaand verzoek om euthanasie
Benoemde vertegenwoordiger
Door de patiënt aangewezen in een door de patiënt gedagtekend document door de patiënt en de vertegenwoordiger ondertekend
Kan weigering van een medische tussenkomst afdwingen
Kan geen euthanasie vragen
Niet benoemde vertegenwoordiger
Samenwonende partner, meerderjarig kind, ouder, meerderjarige broer of zus
In geval van conflict of als er geen vertegenwoordiger is beslist de arts
Kan geen weigering van een welomschreven tussenkomst afdwingen
Kan geen euthanasie vragen
Zeg niet levenstestament maar wilsverklaring
Een wilsverklaring is maar toepasbaar als de opsteller ervan wilsonbekwaam is
Geldigheidsduur van wilsverklaringen
Negatieve - onbeperkt - kan steeds worden herroepen - juridisch bindend
Positieve (euthanasie) - geldigheidsduur: 5 jaar - herroeping is steeds mogelijk - juridisch niet bindend
Een positieve wilsverklaring is voor de arts niet bindend, een negatieve wel.
Als men zeker wil zijn dat zijn weigering door de arts wordt eerbiedigt, moet men een vertegenwoordiger benoemen.
