WELSTANDS- en MONUMENTENCOMMISSIE GEMEENTE DORDRECHT Secretariaat: Stadsontwikkeling – Inrichting Stadsdelen Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Telefoon: (078) 7703139
Verslag welstandscommissie 8 oktober 2012 Openbare vergadering Aanwezig:
Dhr. P. Kilsdonk (voorzitter) Mevr. S. Hooijmaaijers Dhr. A. Nieuwpoort Dhr. D. Nuytten Dhr. E. Orsel Dhr. F. Baarda Dhr. A.J. Valk (secretaris)
1.
Opening en vaststelling agenda. De voorzitter opent de vergadering om 14.15 u. Er worden twee plannen aan de agenda toegevoegd: Admiraalsplein 168 en Albert Schweitzerplaats 25, die worden geagendeerd als de punten 6a. en 6b.
2.
Burgemeester de Raadtsingel 97 – De Holland Plan voor hergebruik en restauratie van het gebouw. Vooroverleg. Gemeentelijk monument. Welstandsgebied: Schil. Het plan wordt toegelicht door mevr. Bierman van Bierman Henket Architecten. Ook mevr. Katsman van Monumentenzorg zal aanwezig zijn. Toelichting van mevr. Bierman Het gebouw bestaat uit een opgetilde bel-etage, het souterrain en de opbouw waarin de commissarissenkamer is ondergebracht. De voorgevel is redelijk intact. De zijgevels zijn, door het gegeven dat eind jaren ’70 aanbouwen zijn geplaatst, aanzienlijk aangetast. Het terugbrengen tot het oorspronkelijke beeld is echter in grote lijnen haalbaar. De achterzijde zal niet zo’n sterke relatie krijgen met de openbare ruimte; hier zal niet zoveel aan veranderen. Het interieur is grotendeel verwijderd, door het eerdere gebruik als o.a. supermarkt. De lichtkoepels (langwerpige en ronde|) hebben een sterke invloed gehad op de inrichting van de plattegrond. De kelder is laag en in het verleden aangepast aan de functie als parkeergarage. Dit souterrain heeft een geringe vrije hoogte. Besloten is om de ruimte een halve meter uit te graven; de bestaande betonvloer moet toch worden vervangen door een sterkere vloer. In de oorspronkelijke situatie zijn de zonweringen van de bel-etage en de markiezen van de commissarissenkamer kenmerkend geweest voor het gevelbeeld. De entree behoudt zijn oorspronkelijke functie. De expeditie-ingang in de westgevel is geplaatst op een plek waar de gevel al aanzienlijk is aangetast. Er wordt een lift toegevoegd die achter de commissarissenkamer op het dak uitkomt en analoog aan de commissarissenkamer een afgeronde vormgeving heeft. De metalen railing op de balustrade van de trap naar de hoofdingang wordt hersteld. De vloer van de bel-etage is verhoogd ten behoeve van de functie als supermarkt; deze wordt tot de oorspronkelijke hoogte teruggebracht. De deuren krijgen daardoor weer hun oorspronkelijke maat. De niet museale functies zoals de winkel en het restaurant worden ter weerszijden van de ingang geplaatst. De noodzakelijke vluchttrap wordt aan de achterzijde geplaatst. De nieuwe trap in het
interieur wordt een moderne trap, die geen poging doet aan te sluiten bij de oorspronkelijke architectuur. De kolommen in het souterrain worden, mede als gevolg van het verlagen van de vloer van de kelder en het versterken van de bel-etagevloer vervangen. Waar op de bel-etage de oorspronkelijke puien niet meer aanwezig zijn worden zij vervangen door nieuwe met een geïsoleerd profiel. Monumentenzorg, bij monde van mevrouw Katsman, is van mening dat het opwerpresultaat optimaal is in relatie tot de monumentale status en het gebruik in de nieuwe functie. Beoordeling commissie - De commissie heeft veel waardering voor het plan tot hergebruik in het algemeen en het 'opschonen' van het gebouw in het bijzonder. Het feit dat de aanbouwen uit 1979 verdwijnen kan eveneens rekenen op instemmring. - De commissie ziet de lift als het grootste probleem in het huidige voorstel. De massa bovendaks concurreert met de die van commissarissenkamer en tast de waarneming hiervan aan. Geadviseerd wordt om te zoeken naar een inpandige oplossing van de lift, bijvoorbeeld gecombineerd met de trappartij. Er lijken goede mogelijkheden aanwezig om een dergelijke oplossing te realiseren. Een eventuele next best oplossing buiten het bestaande volume zou anders vormgegeven moeten worden: bescheiden qua maat, vorm en materiaal en beslist niet concurrerend met de vormentaal van de commissarissenzaal. - De ronde vormen in de nieuwe plattegrondindeling, als referentie aan Van Ravensteyn, hebben de instemming van de commissie. Dit geldt ook het gebruik van de structuur van daklichten. De vide in de begane grond vloer is een prima ingreep om beide museumzalen visueel en functioneel te koppelen. - De nieuwe rechthoekige raampjes ten behoeve van de werkruimtes in de rechterzijgevel zijn een te grote onderbreking van het oorspronkelijk bedoelde ritme van ronde ramen en daarmee voor de commissie niet acceptabel. Een meer subtiele variatie op de ronde ramen is voorstelbaar en zou minder verstorend kunnen werken. - De commissie vraagt de ontwerper de aanbevelingen in het bouwhistorisch rapport serieus te nemen en aan te geven hoe deze worden verwerkt in het plan. - Over de plaatsing van het terras voor het restaurant voor de voorgevelrooilijn bestaan twijfels bij de commissie. Ook de ontsluiting van het terras vanuit het gebouw is niet overtuigend. Gevraagd wordt te onderzoeken of een ontsluiting vanuit de plint van het gebouw mogelijk is, zonder toegevoegd bordes en met een trap in het interieur vanuit de horecaruimte. - De commissie doet de aanbeveling om voor de terreininrichting het advies van een landschapsarchitect te vragen. Het voorterrein van een museum stelt heel andere eisen dan de oorspronkelijke kantoorfunctie en vergt daarom een nieuw ontwerp. Daarbij worden de authentieke bomen en hagen bij voorkeur ingepast. - De commissie vraagt ontwerper en opdrachtgever alles in het werk te stellen om de zuil, die oorspronkelijk op de commissarissenkamer stond terug te brengen. Deze is naar haar idee een essentieel deel van het oorspronkelijke ontwerp. De commissie stemt op hoofdlijnen in met het plan, maar vraagt de architect om met ontwerpaanpassingen te reageren op de geleverde kritiek.
3.
Vest 124 Plan voor het bouwen van vijf appartementen. Vooroverleg. Welstandsgebied: Historische binnenstad. Het plan is eerder beoordeeld op 20 augustus j.l. Het wordt toegelicht door de heer Visser van Stijl Architecten. Toelichting van de heer Visser In haar vorige advies heeft de commissie gevraagd een keuze te maken tussen klassiek of modern. Als antwoord is gekozen voor asymmetrie in de gevels. Het gebouw ligt ook niet exact is de aslijn van de Korte Kolfstraat. Het rechter deel van de vierde laag bestaat uit een steile kap. De linkerzijde kent een hoekige verticale beëindiging. Op deze manier wordt de voorgevel ook meer een intermediair tussen de beide buurpanden, waarvan één een hoekige voorgevel heeft, terwijl bij de ander de kap duidelijk deel uitmaakt van het beeld. De entree biedt doorzicht naar de lichthof in de vorm van een smeedijzeren hek. De doorgang daarnaar toe loopt in de richting van de straat wat wijder uit. Het metselwerk van de voorgevel loopt door in de lichthof. De achtergevel biedt dezelfde asymmetrie als voor maar zonder de kap.
Beoordeling commissie - De commissie vindt dat het ontwerp sinds de vorige versie aanzienlijk aan kwaliteit heeft heeft gewonnen en qua maat, schaal en compositie past op de locatie c.q. rekening houdt met de omgevingskenmerken. Het pand voegt een eigen karakteristiek toe. - De commissie vraagt aandacht voor de materialisering en beëindiging van het geveldeel dat links de zijgevel vormt, overigens in samenhang met de totale materiaalkeuze. - De voorgevel is duidelijk verbeterd maar de commissie constateert dat de gevelopeningen naast de ingang op de begane grond niet die van een woning zijn. Zij is daarom van mening dat hier niet dezelfde plaatsing en maatvoering moet worden toegepast als op de verdiepingen daarboven. - De kwaliteit van de achtergevel is wat de commissie betreft nog steeds voor verbetering vatbaar. Met name de raamopeningen in het metselwerk overtuigen nog niet in verhouding tot de balkons met puien. - Het smeedijzeren hek vindt de commissie een prima idee, maar zij benadrukt dat de kwaliteit van dit hek voor een groot deel de kwaliteit op straatniveau bepaalt. Dit vraagt om een specifiek ontwerp voor dit gebouw. De ruimte achter de gevel op begane grond is duidelijk zichtbaar en dient van goede ontwerpkwaliteit te zijn, met aandacht voor licht en materiaal. De commissie adviseert op hoofdlijnen positief met betrekking tot dit bouwplan, maar vraagt aandacht voor de gemaakt opmerkingen.
4.
Wilgenwende fase 2 Plan voor woningen in het uitbreidingsplan Wilgenwende. Vooroverleg. Welstandsgebied: Gebied in ontwikkeling. Plan is eerder beoordeeld op 10 en 24 september j.l. En heeft toen een negatief advies gekregen. Het plan wordt toegelicht door de heer Lokkerbol van AM-wonen. Toelichting van de heer Lokkerbol De heer Lokkerbol constateert dat de overblijvende kritiek van de commissie zich vooral richt op de stedenbouwkundige uitwerking van een aantal aspecten van het plan, vooral de aansluiting op de parkzone aan de noordrand. Het noord-zuid lopende blok aan de singel is verlengd. De plaats van één van de topgevels in de gevelwand van dit blok is in lijn gebracht met het oost-west lopende deel van de singel ter plaatse. De verlenging dicht tevens het gat achter de twee-onder-een-kappers, die de noordelijke beëindiging van het bouwblok vormen. De twee-onder-een kappers vormen nu een lijn die beter reageert op de parkrand. Bij de schakeling die hierbij is gekozen zijn een aantal opties overwogen, die echter niet allemaal stroken met het bestemmingsplan. Beoordeling commissie - Het plan is in de ogen van de commissie aanzienlijk verbeterd. - Dat geldt ook voor de nu voorgestelde aansluiting op de parkrand. De commissie geeft echter unaniem de voorkeur aan de variant met een geschakelde rij woningen, die beter aansluit bij het stedenbouwkundig plan en de parkrand als een geheel. - Indien daardoor het maximum aantal woningen wordt overschreden, adviseert zij om elders binnen dit deelplan een woning te laten vervallen, bijvoorbeeld naast de parkeerkoffer. Daar zouden dan meer bomen geplaatst kunnen worden. - Met de getoonde oplossing voor het lange noord-zuid lopende blok stemt de commissie in. Uit overleg met de indieners blijkt dat de rijwoningen als eerste in uitvoering zullen worden genomen. De twee-onder-een-kappers zullen pas later volgen. De bouwaanvraag wordt daarom ook gesplitst. De commissie gaat in principe akkoord met de nu voorgestelde invulling van dit deelplan. Zij constateert echter ook dat door de gefaseerde uitvoering er in de eerstkomende periode ruimte blijft om een omzetting van de getoonde twee-onder-een-kappers in een geschakelde rij, die beter aansluit bij het stedenbouwkundig plan, te overwegen en door een uitruil binnen het deelplan als geheel ook binnen het bestemmingsplan is te realiseren. De commissie beveelt deze laatste optie van harte aan bij de ontwikkelaar. Zij benadrukt dat de keuze voor de noordrand gemaakt moet worden in samenhang met alle overige deelplannen. De eerste keuze is anders bepalend voor de rest en dat legt dan beperkingen op die nog niet zijn te overzien.
5.
Groenmarkt 68 Plan voor het wijzigen van de entree en vervangen van ramen. WABO-aanvraag Welstandsgebied: Historische binnenstad. Het plan wordt toegelicht door de her Bosman van Monumentenzorg. Toelichting door de heer Bosman Monumentenzorg heeft geen probleem met het voorgesteld hek, ter afsluiting van het voorportaal, maar wil dat dit hek achter de natuurstenen afwerking van de gevel wordt geplaatst. Ook tegen het isolatieglas heeft Monumentzorg geen bezwaar, behalve in de ramen die een roedeverdeling hebben. Monumentzorg stelt voor wat betreft het kleurenschema van het schilderwerk voor het pand onafhankelijk van het hekpand te benaderen. Beoordeling commissie - De commissie ondersteunt de voorstellen van Monumentenzorg voor wat betreft de plaatsing van het hek, het isolatieglas en het kleurenschema. - De commissie pleit eveneens voor het verwijderen van de plaat die de boog boven de grote pui afdekt. Een eventueel probleem met het verlaagde plafond aan de binnenzijde zou kunnen worden gepareerd door een royale koof achter de pui te maken of met het vullen van het bovenste deel van het kozijn met glasal of een dergelijk glasachtig materiaal. De commissie adviseert positief met betrekking tot dit bouwplan maar wijst op de gemaakte opmerkingen.
6.
Hoge Bakstraat 22 Plan voor verbouwing. Gemeentelijk monument. WABO-aanvraag. Welstandsgebied: Historische binnenstad. Het plan is eerder beoordeeld op 24 september j.l. en daarbij aangehouden. Het plan wordt toegelicht door de heer Bosman van Monumentenzorg. Toelichting van de heer Bosman Na de vorige beoordeling heeft de indiener nieuwe tekeningen geleverd. De geconstateerde tekenfouten zijn daarin hersteld. Tevens is besloten alleen noodoplossing te treffen voor wat betreft het bouwkundig in stand houden van het pand. Funderingsherstel wordt uitgesteld. Wel zal monitoring met betrekking tot het verzakken plaatsvinden. Het omdraaien van de trap zit nog steeds in het plan. Beoordeling commissie - De commissie gaat akkoord met het omdraaien van de trap - Het isoleren van het pand is akkoord, mits zorg wordt gedragen voor voldoende ventilatie - De voorgestelde schoorconstructie voor de zijgevel moet zover naar achteren worden geplaatst dat zij geen prominent deel uitmaken van het gevelbeeld - De witte blokken onder de opleggingen van de lateien dienen terug te komen in het gevelbeeld, zodat de eenheid binnen het blokje wordt hersteld. De commissie adviseert positief met betrekking tot dit bouwplan onder voorwaarde dat de gemaakte opmerking in acht worden genomen.
6a.
Admiraalsplein ongenummerd, t.h.v. 168 Plan voor het plaatsen van een kunstwerk, c.q. ontmoetingsplek. WABO-aanvraag. Welstandsgebied: Wieldrecht, Wielwijk, Crabbehof, Zuidhoven, Dordtse Hout. Beoordeling commissie Het kunstwerk wordt geplaatst voor het buurtcentrum ‘De Admiraal’. De commissie heeft geen bezwaar tegen het kunstwerk als zodanig maar is wel van mening dat moet worden gezorgd voor een zorgvuldige plaatsing ten opzichte van het bestaande bestratingspatroon en andere min- of meer vaste objecten in de omgeving, zoals bomen en vuilcontainers. De commissie adviseert positief met betrekking tot dit bouwplan
6b.
Albert Schweitzerplaats 25 Het plan behelst het aanpassen van een van de binnengevels van het Albert Schweitzer
ziekenhuis. WABO-aanvraag. Welstandsgebied: Sterrenburg Beoordeling commissie De commissie constateert dat het plan bestaat uit het aanbrengen van een verbeelding van de historische voorgevel van de openbare bibliotheek aan de Groenmarkt in Dordrecht. Kennelijk maakt dit deel uit van een project om langs de belangrijke verkeersroutes binnen het ziekenhuis verbeeldingen van bekende Dordtse gebouwen en andere fenomenen aan te brengen om oriëntatie binnen het ziekenhuis te vergemakkelijken. De commissie constateert aan de hand van een situatie tekening dat het hier gaar om een binnengevel die onzichtbaar is vanuit de openbare ruimte. Mede hierom heeft de commissie geen bezwaar tegen deze aanpassing. De commissie adviseert positief met betrekking tot dit bouwplan
7.
Rondvraag Geen punten
8.
Sluiting