Web en social media in de zorg

consult @dokter Web en social media in de zorg

Interview

Judith Merkies Lid van het ment Europees Parle Pagina 10

Innovatie: Het Twitterspreekuur

Sneldiagnostiek voor betere patiëntenzorg bij VUmc

Social media; de feiten op een rij

Nummer 1.2011

Het magazine voor toekomstgerichte oplossingen in de gezondheidszorg

Beste lezer,

In dit nummer

iSOFT

De economie heeft een nieuw communicatiekanaal gevonden: Social Media. Steeds meer bedrijven gebruiken sociale netwerken zoals Facebook, Twitter en YouTube om virale marketing uit te voeren en om de dialoog met hun klanten te versterken. Ook ziekenhuizen maken steeds vaker gebruik van de mogelijkheden van Web 2.0 om patiënten aan te trekken en hun loyaliteit te vergroten met een betere service. De focus van dit nieuwe iSOFT magazine is dan ook om dieper in te gaan op social media. We kijken naar de huidige ontwikkelingen en methoden, zoals ziekenhuizen die streven naar optimalisering van de communicatie met hun doelgroepen. De mate van het gebruik van social media kan varië­ ren. Dit is goed zichtbaar in het diagram waarin Duitsland en Nederland worden vergeleken, alsmede door studies en steekproeven in Engeland. Welke rol ICT, Zorg 2.0 en sociale media in het proces van Healthy Ageing spelen en waarom deze factoren van belang zijn voor de politiek, de samen­ leving en de EU, is te lezen in het interview met Judith Merkies, lid van het Europees Parlement. We kijken terug op de recente evenementen in de ICT gezondheidszorg en informeren over de huidige trends en ontwikkelingen. Sommige daarvan kunnen futuristisch klinken, maar er zijn al tal van bewegin­ gen in het dagelijks leven. Op dit moment zijn er patiënt service portalen beschikbaar voor het plan­ nen van afspraken of het aanvragen van herhaal­ recepten via het web.

10

“Digitalisering in de gezondheidszorg kan zorgen voor een veel efficiënter, breder, toegankelijke en vooral goedkopere zorg”, concludeert Judith Merkies.

In het portret van Marcel van den Haag, zorgadmi­ nistratie manager, belichten we de ziekenhuisbrede implementatie van iSOFT Ordermanagement in het VUmc, en met name de positieve effecten die gege­ nereerd kunnen worden door een geïntegreerde oplossing die alle facetten van klantgerichtheid weerspiegelt. Wat een paar jaar geleden ondenkbaar was, is Twitter & Co vandaag de dag steeds belangrijker in de gezondheidszorg. Hoe dit van invloed is op de patiënt leest u op pagina 20. We wensen u veel leesplezier!

13

Tijdens de Zorg & ICT beurs was er veel aandacht voor innovatie, facilitaire automatisering (domotica) en gaming. Maria Nadj-Kittler Marketing & PR Director

2

iSOFTservice

Magazine 1. 2011

Nieuws

De beursgenoteerde zorgautomatiseerder iSOFT Group Ltd. (ASX:ISF) is een vooraanstaande internationale speler op de markt van zorginformatiesystemen. Al meer dan 13.000 zorginstellingen in 40 landen verdeeld over zes continenten gebruiken iSOFT oplossingen om patiënteninformatie te managen en om verbeteringen in hun kernprocessen te realiseren. De iSOFT Group beschikt over circa 3.500 ICT zorg­ specialisten en heeft eigen ontwerp- en ontwikkel­ centra. Voor meer informatie: www.isofthealth.com

4

Reportage

Social media onvermijdbaar in de zorg

6

Interview

“Onderzoek naar ouder worden is van politiek, sociaal en economisch belang voor de Europese Unie”

10

Reportage

Zorg & ICT beurs geslaagd, maar weinig noviteiten

13

Innovatie

Een sterke verbinding tussen de patiënt en uw organisatie

16

Innovatie

Hoe breng je werkdruk in de huisartsenpraktijk 18 effectief omlaag

Innovatie

Twitterspreekuur – eHealth in de praktijk

20

Sneldiagnostiek oncologie voor betere patiëntenzorg bij VUmc

22

Feiten

Nieuwe media in de zorg: de cijfers

24

Coverfoto: fotomontage: srg werbeagentur, Foto: PictureArt

Portret

Colofon Uitgever: iSOFT Nederland B.V. Mendelweg 32, 2333 CS Leiden Tel. +31 (0) 71 52 56 789 Fax +31 (0) 71 52 16 675 www.isoft.nl [email protected] Redactie: Maria Nadj-Kittler, Vidya Gangaram Panday, Janja Visevic, Janine Budding, Maaike Schnabel Ontwerp: srg werbeagentur ag, Mannheim, Duitsland Vormgeving: Zabriski, Leiden, Nederland www.zabriski.nl

Magazine, nummer 1. 2011

3

news Bartiméus kiest voor iSOFT MicroHIS X Bartiméus is geen ‘gewone’ huisartsenpraktijk maar een Zorginstelling. De mis­ sie van Bartiméus is om de kwaliteit van leven van slechtzienden en blinden te verbeteren. Zij geven op vrijwillige basis persoonlijk advies, ondersteuning en bevorderen kennisover­ dracht. Hoe dat alles gebeurt, bepaalt de cliënt zelf. De cliënt voert de regie over zijn leven Tom Rebholz achter en maakt daarin zijn eigen MicroHIS X keuzes, zo stelt Bartiméus (zie ook www.bartimeus.nl). Bartiméus heeft per jaar zo‘n 12.000 patiëntcontacten en er werken 2.200 medewerkers. Een groot deel van de visueel of verstandelijk beperkte patiënten is ‘inwo­ nend’ op de locaties Zeist en Doorn. Voor deze patiënten wordt er intern een volledig medisch dossier bijgehouden. Bartiméus gebruikte al een HIS, maar in augustus 2010 is men zich gaan oriënteren op een nieuwe versie, gezien de support op de oude HIS gestopt werd. Na het geven van een iSOFT MicroHIS X demo, op basis van een aantal door Bartiméus opgestelde casussen, was de keuze snel gemaakt! Een groot voordeel voor Bartiméus is de eenvoudige conversie die zij op de 1e dag zelf kan begeleiden en daarmee ook toe kan zien op de beoogde kwaliteit. Dit conversietraject is als ­eerste samen met Tom Rebholz van Bartiméus (in het dagelijks leven huisarts, daarnaast bij Bartiméus in dienst om diverse ­verbeteringen door te voeren waaronder de ICT) opgestart en wordt als zeer prettig ervaren. Op dit moment worden samen met Bartiméus de laatste controles op de proefconversie uit­ gevoerd. Binnenkort krijgen de medewerkers een ‘in-house’ training en dan kan iSOFT MicroHIS X live.

4

Grote uitbreiding voor laboratorium-­ toepassingen De Moskouse laboratoriumgroep Gemotest heeft ambitieuze plannen voor haar services in de laboratoriumdiagnostiek, voor de Russische markt. Het bedrijf, dat sinds 2008 iSOFT Laboratory gebruikt, zal uitbreiden met tien nieuwe laborato­ riumvestigingen. Door deze expansie zijn op het hoofdkantoor in Moskou twee satellieten aan iSOFT Laboratory gekoppeld en op alle nieuwe vestigin­ gen zal iSOFT Laboratory worden gebruikt. “Met iSOFT Laboratory hebben we in ons Moskouse laboratorium, de onderzoekskwaliteit en de efficiën­ tie van het proces maximaal kunnen verhogen. Dat is ook de voornaamste reden om de samenwerking met iSOFT voort te zetten”, zei Rudem Gaziev, managing director bij Gemotest. Met de integratie van nieuwe locaties is Gemotest in staat om zich als een van de meest effectieve laboratoriumnetwerken van Rusland te kunnen profi­leren. “Wij willen groeien in de totale Russische markt. Dat is onze visie voor de komende jaren“, bena­ drukt Rudem Gaziev, directeur bij Gemotest. “Om dit doel te kunnen bereiken, hebben wij IT-oplossingen nodig waardoor wij al onze beschikbare resources centraal kunnen ­beheren. Bovendien moeten de oplossingen waarborgen dat wij in de toekomst nog meer vestigingen kunnen integreren.” Bij de in Moskou gevestigde laboratorium­ groep Gemotest zijn ruim 100 medewerkers verantwoordelijk voor het leveren van diag­ nostische services. Dagelijks kunnen hier tot 11.000 monsters worden geanalyseerd en bewerkt. Gemotest is één van de snelst groeiende laboratoriumservice­ verleners in Rusland.

Ziekenhuisapotheek Atrium MC breidt diensten uit met Centrasys Het Atrium Medisch Centrum in Heerlen wil haar diensten met ­iSOFT’s Centrasys, een applicatie voor het voorschrijven en medi­ cijnuitgifte, uitbreiden naar onafhankelijke verpleeghuizen in de regio. Het Atrium MC gebruikt Centrasys al meer dan 20 jaar in de drie vestigingen in Heerlen, Brunssum en Kerkrade voor het bestellen van medicijnen via de elektronische weg. Het ziekenhuis wil deze dienst nu gaan uitbreiden naar de verpleeghuizen op Mondriaan en Adelante. Met iSOFT Centrasys kunnen de verpleeghuizen in de regio medicijnen online bestellen die door de ziekenhuisapotheek worden klaargemaakt, gecontroleerd en gedistribueerd. Implementatie en het gebruik van de oplossing is zeer eenvoudig. Zo kan het ziekenhuis de verpleeghuizen een instrument leveren dat tijd bespaart en risico’s of fouten in medica­ tie beperkt. Op de lange termijn zal de ziekenhuisapotheek van het Atrium MC, door het gebruik van Cantrasys, efficiënter en ren­dabeler worden, omdat twee extra klanten buiten het ziekenhuis de kennis en ervaring van de ziekenhuisapotheek gaan gebruiken. Mondriaan is een van de grootste verpleeghuizen van het land, telt 2.400 medewerkers en er worden 10.000 behandelingen per jaar uitge­ voerd. In Adelante, een verpleeghuis voor kinderen met een handicap, werken 800 medewerkers.

Go-live iSOFT Laboratory in het Ikazia soepel verlopen Het Ikazia Ziekenhuis in Rotterdam is het eerste ziekenhuis in Neder­ land, dat iSOFT’s nieuwe laborato­ riumoplossing in gebruik heeft genomen. Het nieuwe systeem is geïm­ plementeerd op alle laboratoriumgebie­ den en biedt een gemeenschappelijk platform voor naadloze workflows en een toenemende efficiëntie. “Dankzij de uitstekende samenwerking tussen, zowel stafmedewerkers van de labora­ toria van het Ikazia Ziekenhuis als van iSOFT, is de ‘go-live’ soepel verlopen ­ en we kijken uit naar een verbeterde efficiëntie en kostenbesparing van de migratie naar een modern systeem met iSOFT Laboratory” zegt Jannes Aman, Hoofd Ondersteunende Dienst van Ikazia Ziekenhuis. Begin 2010 ging het project van start met de implementatie van het systeem

op de afdeling micro­biologie, daarna is het systeem uitgerold naar andere labo­ ratoriumunits, zoals klinische chemie, hematologie en transfusiegeneeskunde. Alle laboratoriumafdelingen van het Rotterdamse ziekenhuis zijn nu volledig gemigreerd en operationeel.

Magazine, nummer 1. 2011

5

Reportage

consult @dokter Web en social media in de zorg

Social media worden onvermijdbare communicatiemiddelen in de gezondheidszorg. Steeds meer mensen gebruiken social media om informatie te zoeken, maar niet minder belangrijk, ook om informatie te delen. Er zijn talloze onderzoeken en publicaties te vinden op het internet over “zorg en social media”. Maar wat betekent dit eigenlijk voor ziekenhuizen? Moet je hierin meegaan of moet je je hier niet in mengen als zorginstelling? 6

O

p het gebied van het inzetten van social media in de zorg wordt de laat­ ste jaren een enorme inhaalslag gemaakt. Social media, zoals Twit­ ter, Hyves, Facebook, LinkedIn, YouTube en blogs, zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven van de consu­ ment. Het zoeken naar medische infor­ matie staat op nummer drie in de top tien van Google zoekopdrachten. Alles

draait om vinden, vergelijken, beoor­ delen, publiceren, delen en monitoren. Patiënten zoeken elkaar steeds meer op via social media. Ze zoeken informatie over hun aandoening of die van een naaste, om zichzelf voorafgaand aan een artsenbezoek goed te informeren over de mogelijke behandelingen. Daar­ naast wordt er ook steeds meer over hun behandeling gedeeld via Twitter, Facebook, blogs, etc. Mensen kunnen op deze manier niet alleen de ervarin­

gen die zij hebben van zich afschrijven, maar ook schrijven over hun ervaringen om anderen, met een gelijke aandoe­ ning, te informeren. Mensen met een chronische aandoening zoeken elkaar op het internet op, om op die manier een platform te creëren en zo elkaar te ondersteunen. Immers, je weet pas waar je het over hebt als je het zelf hebt ervaren. Een klein aantal ziekenhuizen biedt voor sommige specialismen de mogelijkheid

Magazine, nummer 1. 2011

7

Reportage

Social media gebruik door ziekenhuizen (%) Duitsland

Nederland

6,7

7

60 52,8

45 4,5

5

4

32,6

30

25,8

2,3

2

15

1,2 0,3

0,5

0

10,1 3,4 4,5

4,5 4,5

0

2,2

4,5 5,6

2,2

3,4

0 Youtube

Twitter

Juni 2009

Dec 2010

Facebook

van telezorg en van online afspraken maken. Nog minder ziekenhuizen maken het voor patiënten mogelijk om hun dossier in te zien. Slechts een enkel ziekenhuis faciliteert patiënten om met elkaar in contact te komen en om erva­ ringen uit te wisselen over de ontvan­ gen zorg. De ziekenhuizen beschikken vaak niet over eigen Facebook account en het gebruik van LinkedIn is nog beperkt. Maar ziekenhuizen hebben wel een taak om chronische zieken met een zelfde aandoening samen te brengen. Als ziekenhuizen LinkedIn-groepen zouden opzetten voor lotgenoten, dan zouden ze eenvoudig lotgenotencon­ tacten kunnen organiseren. Zeker als een specialist een zeldzame chronische ziekte in zo’n LinkedIn groep behandelt. Europa Een mooi experiment vond plaats op drie locaties in Engeland onder de naam ‘Whole Systems Demonstrators’. De locaties waren een arme wijk in Londen, de rijke gemeente Kent en het platte­ landsgebied Cornwall. In alle regio’s waren de patiënten enthousiast, omdat alle patiënten, voor aanvang een éénop-één training thuis kregen in het omgaan met de apparatuur en de wijze waarop de e-consulten tot stand kwamen. Patiënten legden via het inter­ net contact met andere chronische zieken. Dit lotgenotencontact hadden

8

10,1 12,4

0,1

0

21,3 14,6

LinkedIn

RSS

Youtube

Twitter

Apr 2009

Hyves

Jan 2010

ze voordien niet zo voorhanden. Daar­ naast was er de mogelijkheid om gratis te bellen met een helpdesk met een verzoek voor ondersteuning. “Patiënten waren er aangenaam door verrast”, zo vertelde Andrew Forrest, die het experi­ ment in Cornwall leidde. Hij deed zijn verhaal tijdens het internationale tele­ zorgcongres in Londen op 2 en 3 maart. Het platform Hospitals EU heeft deze groeispurt inzichtelijk gemaakt, door alle ziekenhuizen aan te schrijven over

Blog

LinkedIn

RSS

Sep 2010

gemeten zijn aanwezig. Ook zijn ze op alle kanalen actief met het plaatsen van content. En minstens zo belangrijk: de instelling gaat de dialoog aan met vol­ gers, vrienden etc. Mede hierdoor heeft de instelling meer dan 1.200 volgers en 32.000 views op YouTube. Ook Konink­ lijke Visio, de organisatie voor revali­ datie en training van mensen met een visuele beperking, laat zien hoe Linked­In en Hyves goed ingezet kunnen worden. Bij de hyve van het ziekenhuis kan je terecht voor de nieuwste foto’s en film­

“Social media onvermijdbaar in de zorg.” hun inzet op het gebied van social media. Hospitals EU is een initiatief dat is gebaseerd op de lijst “American list of Hospitals”. Ziekenhuizen lijken zich massaal te registreren op de diverse social media platformen. Nederland loopt hierin mee aan kop, terwijl het in Duitsland nog in de kinderschoenen staat. Het Maasstad Ziekenhuis inspireert Het Maasstad Ziekenhuis is het meest vooruitstrevend in het gebruik van social media en geeft hiermee een goed voor­ beeld van hoe social media ingezet kan worden. Hun overall social media aan­ wezigheid is erg consistent en volledig. Ze zijn daarnaast op alle platformen die

pjes en patiënten kunnen hun mening achterlaten voor de redactie. Ook hebben ze een officiële pagina op het internationale Facebook. Je leest er de laatste nieuwsberichten en ook daar kunnen patiënten hun mening plaatsen over het ziekenhuis. Via Twitter houden ze iedereen op de hoogte van het allerlaatste nieuws. Regelmatig sturen mensen een bericht naar “@maasstadzknhuis”.Vacatures binnen het Maasstad Ziekenhuis zijn ook te vinden op twitter.com Daarnaast heeft het ziekenhuis al een behoorlijk archief met filmpjes opge­ bouwd op het eigen YouTubekanaal. Je vindt hier een verzameling van film­ pjes over het Maasstad Ziekenhuis.

6 goede redenen waarom social media interessant is voor ziekenhuizen 1. Toenemende invloed Ongeveer 80 procent van de internet­ gebruikers zoekt naar informatie over ziekte en behandeling op het web. Social media speelt een steeds belang­ rijkere rol.

3. Patiëntenvertrouwen winnen Zorginstellingen worden transparanter als ze actief zijn in de social media dia­ loog. Door de openheid en compassie voelen artsen en patiënten zich serieus genomen.

2. Klantenbinding Zorginstellingen kunnen zich goed en transparant via social media profileren. Door open te stellen voor de commu­ nicatie via social media zullen potentiële patiënten zich beter geïnformeerd voelen.

4. Lage kosten Het gebruik van het social media plat­ form is meestal gratis. Door te starten met eigen werknemers met affiniteit voor social media kan tegen geringe kosten een begin worden gemaakt.

Het online zakelijke netwerk wordt door het Maasstad Ziekenhuis opgebouwd via LinkedIn. Foto’s van evenementen worden op het internet gedeeld via Picasaweb. (Bronnen IZovator en www.maasstadziekenhuis.nl)

eHealth ontwikkelingen sneller dan onderzoekers onderzoeken kunnen De gemiddelde levensduur van software eHealthprogramma’s bedraagt circa twee jaar, daarna is er al weer een nieuwe versie beschikbaar. De gemid­ delde levensduur van apparaten, app’s en devices bedraagt ook zo’n twee tot drie jaar. De gemiddelde periode van een evaluatieonderzoek is vaak langer dan drie jaar (van opstellen tot en met publiceren). Dat houdt in dat evaluatie­ onderzoek van eHealth altijd achter de feiten aanloopt. De gepubliceerde uit­ komsten betreffen meestal een inmid­ dels verouderd softwareprogramma of apparaat. Toch blijft evaluatieonderzoek nodig om te beslissen welke patiënten wel en welke patiënt geen telezorg aan­ geboden moeten krijgen en om te inter­ preteren wanneer een signaal uit de telemonitoring al dan niet moet leiden tot ingrijpen door de arts of verpleeg­ kundige op de zorgcentrale. Zonder onderzoek bestaat ook het grote gevaar, dat telezorg alleen maar additioneel werkt en geen traditionele

face-to-face contacten vervangt. Er zijn andere methoden nodig om telezorg te onderzoeken en te beoordelen. Snellere rapportages zijn mogelijk, indien data over gebruikerservaringen, klinische ­uitkomsten en kosten routinematig ver­ zameld, geaggregeerd en geanalyseerd worden. Deze methode staat in de Nederlandse geestelijke gezondheids­ zorg bekend als ‘rommen’ ofwel als routine outcome monitoring. Interactieve dialoog Traditionele media praten tegen mensen. Social media praten met mensen! De consument deelt continu informatie op het internet, zowel goede als slechte ervaringen. Als ziekenhuis wordt het steeds belangrijker om bij te houden wat er over je wordt geschre­ ven en om daar (pro)actief op in te spelen. De positieve berichten kunnen ingezet worden in zowel de interne als externe communicatie. Bij de negatieve uitlatingen kan het ziekenhuis ook een belangrijke rol spelen door in discussie te gaan met de consument. Door te achterhalen waar de frictie zit en hier op in te spelen, kan vaak een groot deel van de negativiteit worden weggeno­ men, omdat de consument de aandacht krijgt waar hij/zij naar verlangt. Ander­ zijds kan de instelling van haar fouten leren en mogelijke verbeteringen door­ voeren.

5. Eenvoudig beginnen Door middel van Facebook, Twitter en YouTube kan al heel snel een eigen account worden aangemaakt. De uitbreiding van de activiteiten is mogelijk en op elk gewenst moment te realiseren. 6. Snelle service Voor het zoeken van snelle oplossingen, snel verspreiden van nieuws of invullen van vacatures is social media, zoals Twitter, het snelst en meest effectief.

Zes tips om social media projecten succesvol in zorginstellingen te starten:

• Professionele, medische kartrekkers zijn onmisbaar. • Medische specialisten hebben uit­ voerige training over social media nodig. • Het is van belang om vanaf het eerste begin alerts (behandel­ suggesties en waarschuwingen) en rapportagefuncties over groepen vergelijkbare patiënten in het dossier in te bouwen. • Ziekenhuizen moeten veiligheid en privacy goed borgen in het project. • Ziekenhuizen moeten heldere stra­ tegieën en richtlijnen vastleggen over het gebruik van social media. • Realistische budgetten maken (meestal worden budgetten voor ICT-projecten te laag ingeschat).

Magazine, nummer 1. 2011

9

Interview

Judith Merkies:

“Onderzoek naar ouder worden is van politiek, sociaal en economisch belang voor de Europese Unie”

V

anuit je luie stoel of ziekbed iets vragen aan je behandelend arts, kan dat? Medische vragen worden steeds vaker via nieuwe tech­ nologie en sociale media gesteld. Smart-phone, iPhone, YouTube en Twitter worden ingezet om ant­ woord te krijgen van zorgprofes­ sionals en om medische informatie op te zoeken. Janine Budding bezocht het Europees parlement en sprak daar met Judith Merkies over Healthy Ageing, Zorg 2.0 en social media. Judith Merkies zit sinds 2009 voor de PvdA in het Europees Parlement. Van huis uit komt Judith uit de advocatuur. Ze is lid van de commissie Industrie, Onderzoek en Energie, de Verzoek­ schriftencommissie en vervangend lid in de commissie Milieu, Volksgezondheid en Voedselveiligheid, daarnaast is ze lid van de delegatie Verenigde Staten en plaatsvervangend lid van de Arabische schiereilanddelegatie. Judith Merkies is zelf actief gebruiker van diverse social media. Ze is op ­Twitter, Facebook, Flickr en YouTube te vinden. Ze gebruikt deze kanalen naast haar website en weblog om belangrijke onderwerpen onder de aandacht van een breder publiek te brengen. “Er wordt nog te weinig gebruik gemaakt van de vele ICT technologieën, die we tot onze beschikking hebben, om grote uitdagingen voor de zorg, zoals de vergrijzing, aan te pakken. Slimme ICT technologieën en social media kunnen ervoor zorgen dat de

10

zorgkosten omlaag kunnen en er effi­ ciënter gebruik kan worden gemaakt van zorg op afstand. Merkies is te spre­ ken over het feit dat commissaris Kroes in elk geval wel erkent dat een rol is weggelegd voor ICT bij het aanpakken van de grote uitdagingen in de zorg. “Digitalisering in de gezondheidszorg bijvoorbeeld, kan zorgen voor een veel efficiëntere, breder, toegankelijke en vooral goed­kopere zorg”, concludeert Merkies. Er worden goede voorstellen gedaan, maar ik zie te weinig concrete doelen met bijpassende middelen, waarin de Europese Commissie een ­leidende rol wil vervullen.” “Nederland moet dan de daadkracht aan de dag leggen van Neelie Kroes, onze IT-eurocommissaris. Dit is namelijk een onomkeerbare ontwikkeling. Maar het kan nog veel beter, dus moeten we investeren in goede digitale innovatie. Alle voorwaarden zijn in Nederland aan­ wezig. We hebben een prima mobiel netwerk, genoeg bedrijven die in het proces kunnen participeren, het niveau van de zorg is goed en we hebben de juiste cultuur. De omstandigheden zijn ideaal.” Een van de onderwerpen die Judith Merkies op de kaart heeft gezet, is Healthy Ageing. Zij heeft daar vragen over gesteld en er presentaties over georganiseerd, waar Nederland al haar kennis en kunde heeft uitgestald. De Commissie heeft dit opgepakt en dit onderwerp is inmiddels speerpunt. Nederland wordt nu gezien als voor­ beeldland voor de rest van Europa. Topwetenschappers van het UMCG en

de RUG werken al jaren aan het ver­ ouderingsvraagstuk. Dankzij onderlinge samenwerking tussen kennisinstellingen, zorginstellingen en het bedrijfsleven neemt de innovatiesnelheid toe. Als enig Universitair Medisch Centrum in Nederland kiest het UMCG ervoor ‘gezond en actief ouder worden’ terug te laten komen in alle kerntaken van de organisatie. Binnen het onderzoek, de patiëntenzorg, maar ook bij Onderwijs & Opleidingen is speciale aandacht voor aspecten die te maken hebben met gezond ouder worden. “Ouder worden is geen bedreiging, het biedt sociaal en economisch juist nieuwe mogelijkheden. Bedrijven zullen moeten innoveren. Gezondheidszorg moet uitgebreid en aangepast worden en voor iedereen toegankelijk blijven”, aldus Merkies. “Iedere burger, jong of oud moet in de toekomst actief kunnen blijven. Het is daarom van groot belang dat structureel onderzoek naar deze nieuwe mogelijkheden wordt uitge­ voerd.”

“Digitale revolutie in de zorg.” De Nederlander wordt gemiddeld steeds ouder. Maar een stijgende levensver­ wachting betekent niet automatisch ook méér gezonde levensjaren. Om ervoor te zorgen dat de extra levens­ jaren ook in goede gezondheid door­ gebracht kunnen worden, heeft het UMCG gekozen voor het speerpunt Healthy Ageing: gezond en actief ouder worden. Gezond ouder worden duurt

Magazine, nummer 1. 2011

11

Noord-Nederland biedt de ideale setting voor een kenniscluster Healthy Ageing. Het is een van de regio’s waar het aantal ouderen snel toeneemt. In 2008 woonde bijna 11,5 procent van de 2,4 miljoen Nederlandse 65-plussers in Groningen, Friesland of Drenthe. Dat is 14 procent van het totaal aantal inwoners van deze provincies. Om te begrijpen waarom de een al jong een chronische ziekte ontwikkelt en de ander gezond en actief oud wordt, moeten tal van genetische en omgevingsfactoren worden onderzocht, waarbij mensen langdurig moeten worden gevolgd. Noord-Nederland biedt daarvoor uitste­ kende omstandigheden. De inwoners van Noord-Nederland zijn representatief voor Noordwest-Europa. De bevolkingssamenstelling is redelijk stabiel, de bevolking is minder geneigd te verhuizen en bereid om mee te doen aan langlopende onderzoeken. Dit zijn perfecte voorwaarden om grote groepen mensen langdurig te kunnen volgen. Het is dan ook een strategische keuze van het UMCG en de RUG om in biobanken zoals LifeLines en in topfacilitei­ ten voor onderzoek te investeren. Het resultaat is een voor Europa unieke goudmijn aan medische data. En dat is hard nodig om aandoeningen zoals dia­betes, obesitas, kanker en neurodegeneratieve ziekten, zoals Alzheimer en Parkinson, in de toekomst te voorkomen, of op zijn minst een gunstiger beloop te geven. een leven lang en begint al bij de con­ ceptie: ouders die hun genen doorge­ ven en dus ook hun eventuele risico’s en kansen voor een gezonde levensloop of het ontstaan van ziekte later in het leven. Levensstijl, voedingspatroon en omgevingsfactoren beïnvloeden de ont­ wikkeling van gezondheid. Maar over de invloed van deze factoren en hoe ze zich tot elkaar verhouden, is nieuwe kennis nodig. Het UMCG concentreert zich in onderzoek, patiëntenzorg en Onderwijs & Opleidingen op het ver­ ouderingsproces. Daarbij willen ze antwoord vinden op vragen als: Hoe kunnen we de gevolgen van chronische ziekten voorkomen? Hoe kunnen we het welbevinden en welzijn van oude­ ren verhogen? Hoe kunnen we tot op hoge leeftijd naar tevredenheid parti­ ciperen in de samenleving en op de arbeidsmarkt? Het UMCG werkt samen met kennisinstellingen, regionale over­ heden en het bedrijfsleven aan kennis­ ontwikkeling, valorisatie en spin-off. In Noord-Nederland gebeurt dit binnen het Healthy Ageing Network NoordNederland (HANNN). Judith organiseerde samen met de Nederlandse Federatie van Universitaire Medische Centra (NFU) de conferentie “Healthy Ageing – A European Priority: The Dutch Perspective”. Zij ontving Eurocommissaris Máire GeogheganQuinn, verantwoordelijk voor onder­

12

zoek, innovatie en wetenschap, en Eurocommissaris voor gezondheid, John Dalli. Het was een strategische keuze om aan te geven dat gezond­ heidsonderzoek en gezond leven haar grootste prioriteiten zijn. “Onderzoek naar ouder worden is van politiek, sociaal en economisch belang voor de Europese Unie. Niet dat ouder worden op zich een probleem is, wel hoe we een oudere bevolking gezond kunnen houden. Ziektes en handicaps door ouderdom zijn een gevaar, niet alleen voor individuen, maar ook voor de samenleving. Dat kunnen we aanpak­ ken door vernieuwend beleid op diverse fronten. Er mag geen kloof zijn tussen arm en rijk in gezondheid. “Iedereen heeft het recht om gezond oud te worden. Dat hoort hoog op de Euro­ pese agenda te staan, wat mij betreft komt het zo hoog mogelijk.” Nederland geeft intussen het goede voorbeeld. Vooraanstaande medische onderzoekscentra zijn bezig met onder­ zoek naar toenemende vergrijzing en de gevolgen daarvan. Zo is er o.a. uit­ gebreid onderzoek gedaan naar Alz­ heimer, diabetes en obesitas. Gegevens worden verzameld via de biobanken, bio-imaging (x-ray, echo, scan e.a.) en klinisch onderzoek. Bedrijven, wetenschappers en indivi­ duele burgers moeten volgens Judith veel makkelijker toegang krijgen tot

Europese subsidies voor innovatie. In de EU-lidstaten moet één loket komen waar zij terecht kunnen voor zowel EU-fondsen als voor nationale subsidies. Merkies heeft het voortouw bij de behandeling van voorstellen van de Europese Commissie over innovatie in het Europees Parlement. Innovatie is volgens de Europese Commissie van groot belang om de economie in Europa de komende jaren aan te zwen­ gelen. Maar volgens Merkies zijn de commissieplannen om onderzoek en creativiteit te stimuleren te weinig con­ creet. Zij wil dat iedereen die goede ideeën heeft zonder veel rompslomp terecht kan bij de tientallen miljarden euro’s die in de EU voor innovatie beschikbaar zijn. Nu moeten ‘innova­ tors’ nog alles zelf uitzoeken. Innovatie zorgt er niet alleen voor dat de economie beter gaat draaien en dat er meer banen komen, maar kan ook hulp bieden bij het oplossen van actuele maatschappelijke problemen, aldus Merkies. Ze denkt daarbij aan de ver­ grijzing en de gevolgen voor de zorg. Het systeem van gezondheidszorg is nog teveel gericht op het afzonderlijk behandelen van ziektes. Hierdoor lopen mensen met verschillende complexe aandoeningen vaak vast. Bovendien ­verlopen ziekteprocessen bij ouderen anders dan bij de gemiddelde volwas­ sene. In het UMCG wordt gewerkt aan multidisciplinaire samenwerking en speuren onderzoekers en artsen naar betere behandelmethoden voor kwets­ bare ouderen. Daarbij worden speci­ fieke zorgtrajecten opgezet voor deze groep patiënten. Relatief simpele innovaties maken vaak het verschil. Sociale media bieden de mogelijkheid tot contact, expressie en participatie. Merkies hoopt op een ­digitale revolutie in de zorgsector. www.facebook.com/pages/Judith-­ Merkies/159045853269 http://twitter.com/JudithMerkies www.youtube.com/user/judithmerkiesEP

Reportage

Zorg & ICT beurs geslaagd, maar weinig noviteiten Zorg & ICT 2011 vond van 16-18 maart 2011 voor de negende keer plaats. In totaal presenteerden 170 standhouders, waaronder vele EPD-leveranciers, hun producten- en/of dienstenaanbod.

E

r was veel aandacht voor inno­ vatie, facilitaire automatisering (domotica) en gaming. Op het Gaming Plein verzorgden expo­ santen demonstraties, work­ shops en seminars over gametoepassin­ gen in de zorg. De beurs zelf had dit jaar weinig spran­ kelends. De onzekerheden op het gebied van het EPD en het ontbreken van echte noviteiten zorgden ervoor dat de sfeer wat sober bleef. Leveranciers toonden vooral hun kennis en kunde over het uitwisselen van (beeld)informa­ tie en medische dossiers. Er was slechts één echt opmerkelijke ontwikkeling te zien: epSOS, een initiatief om te bouwen aan een Europese infrastruc­ tuur voor het uitwisselen van patiënt­ gegevens.

Dit project, epSOS (Smart Open Services voor European Patients), betreft een ICT-infrastructuur voor de digitale uit­ wisseling van relevante patiëntgegevens over de grenzen, waarmee zorgaanbie­ ders toegang tot informatie van patiën­ ten in Europese zorginformatiesystemen krijgen. Het epSOS project is in juli 2008 gestart als een breed Europees project door een keur aan partijen uit EU-lid­ staten, waaronder ministeries van Volks­ gezondheid, nationale expertisecentra en tal van ict-organisaties. Het Natio­ naal ICT-instituut in de zorg (Nictiz) participeert ook in epSOS. De Dutch Society for Simulation Health­care (DSSH) had eveneens nog een kleine noviteit. Zo houden zij zich bezig met het virtueel trainen van medici met

toegepaste simulaties, door middel van e-learning en serious gaming. Verder werden er weer diverse prijzen uitge­ reikt. De Innovatie Awards Zorgtotaal en Zorg & ICT ging dit keer naar de interactieve lichtmuur Nebula van NYOYN, die kinderen helpt bij hun revalidatieproces. De innovatie­award ging naar Stratus Air Dynamic van Bos Medical en de Flexdrempel van EasyLiving Products. De innovaties vielen binnen Health 2.0, het wel­ bevinden van de patiënt en arbeids­ besparende technologie. De interac­ tieve lichtmuur Nebula viel voor de tweede keer in de prijzen met de publieksprijs voor Health 2.0. Verder ging er een publieksprijs naar CS-Maps van ChipSoft en Stratus Freedom van Bos medical.

Magazine, nummer 1. 2011

13

Reportage

iSOFT viel dit jaar vooral op met hun cross-alley stand, een zeer ruime en moderne lounge stand aan beide zijden van een gangpad. Er was veel aanloop en de sfeer was bijzonder goed. iSOFT bracht veel van haar producten onder de aandacht van een breed publiek, waaronder Lorenzo ZIS/EPD, TeleHealth, Telemonitoring, Transmuraal werken, Zorgketen en oplossingen voor zieken­ huisbrede planning. Naast nieuwe the­ ma’s werden de bezoekers getrakteerd op demo’s van “good practices” van iSOFT oplossingen voor radiologie, laboratorium en farmacie. Bijzonder was

de presentatie van iSOFT MicroHIS X voor huisartsen met de LSP integratie. eHealth/Telehealth ondersteunt door het Patiënt Service Portaal (PSP) en biedt 24/7 patiëntenservice voor het maken van afspraken met de zorginstelling. De inlog loopt veilig via het DigiD en een persoonlijk PSP account en de SBVZ controleert de gegevens van de nieuwe patiënt. Het PSP kan gesynchroniseerd worden met Zorgdomeinverwijzingen, voor het maken van een afspraak en het tonen van een verwijsbrief vanuit XDS. Voorafgaand aan een spreekuur kan een formulier verstrekt worden aan de patiënt, zodat basale informatie bekend is en het consult direct kan beginnen. Het patiëntdossier is tevens geschikt voor telemonitoringfuncties. Telemonitoring (in samenwerking met Curit) werkt vanuit Ordermanagement, waarna registratie via Curit’s Health monitor (de patiëntenkoffer) plaats­ vindt. Het systeem borgt en monitort meet­resultaten en waarden in de order en stuurt SMS alerts. Het systeem is integreerbaar met het ZIS/EPD en de patiënt kan zijn meetwaarden zien via zijn eigen PSP account. Ook de UltraGenda suite was goed ver­ tegenwoordigd op de Zorg & ICT beurs. UltraGenda Pro is het enige programma dat echt organisatiebreed kan plannen; van huis tot op de OK. UG Track Pro

14

voor de programmaplanning, registratie en voortgangsbewaking. UG Broka was vertegenwoordigd als onderdeel van de portaaloplossing voor de patiënt. Verder was er volop informatie over: • Ordermanagement Webportaal • Zorgpaden in combinatie met UltraGenda • Order met SketchPat • Speedorder voor het met één klik uitzetten van een order. Daarnaast was er ruime belangstelling voor de toelichting op de Totale Medica­ tieoplossing voor het ziekenhuis en aan­ verwante verpleeghuizen en/of GGZ instellingen met Medicatie Management (van Voorschrijven tot Toedienen) en voor het programma voor Geneesmiddellogis­ tiek. Beide applicaties voldoen aan wet en regelgeving Richtlijn Medicatieover­ dracht. Daarnaast is er aan­sluiting moge­ lijk op het LSP en/of OZIS. Beide produc­ ten verhogen zowel de edicatieveiligheid als de efficiëntie van de logistieke afhan­ deling van de geneesmiddelen. iSOFT MicroHIS X op een drietal congressen in maart 2011 Net als in 2010 gaf iSOFT met iSOFT MicroHIS X acte de presence op een drietal congressen in de maand maart: • NedHIS congres • Zorg&ICT • Apotheekhoudend congres

De congressen waren stuk voor stuk een groot succes voor iSOFT Micro­­HIS X; de “pods” waren continue bezet. Deze levendigheid trok extra aandacht waardoor zelfs concurrentie nieuws­ gierig een kijkje kwam nemen. Alle reacties waren enthousiast ‘het ziet er super overzichtelijk uit’, ‘wat intuïtief’ en ‘ik ga maar gauw, want anders word ik nog jaloers’. NedHIS congres Het jaarlijks NedHIS congres van de gebruikersverenigingen van de huisarts­ informatiesystemen in Vianen had dit jaar als thema “Medicatieveiligheid en de nieuwe richtlijn medicatieoverdracht, bent u er klaar voor?!” Op 16 maart kwamen zo’n 320 deelnemers naar deze boeiende dag met naast de beurs­ vloer ook tal van workshops en lezin­ gen. Twee hiervan werden aangeboden door iSOFT: ‘Medicatiedossier op orde’ voor assistentes en praktijkondersteu­ ners en ‘EPD op orde’ voor alle praktijk­ medewerkers. Beide workshops werden druk bezocht en konden rekenen op een uitstekend evaluatiecijfer. De stand van iSOFT was bij binnen­ komst prominent in beeld, men kon de stand gewoon niet missen! Met de vertoning van de iSOFT MicroHIS X LSPversie, inclusief de NHGDoc-koppeling voor beslissingsondersteuning gaf deze

presentatie van iSOFT nog een extra impuls. Het tonen van de nieuwste fea­ tures in de LSP-versie ontlokte diverse positieve reacties: “de wens die ik zo graag in het pakket wilde terugzien, zit in deze MicroHIS X versie al ingebouwd zie ik, wat heerlijk”. Een lange beursdag werd pas om 21 uur afgesloten, terwijl vele alle andere standhouders al lang verdwenen waren. iSOFT kijkt met een tevreden gevoel terug op het NedHIS congres en kijkt alweer vol vertrouwen uit naar de beurs van 2012! Apotheekhoudend congres Dit landelijke congres werd voor de tweede keer georganiseerd. Dit jaar is gekozen voor stijlvolle locaties in Zeist: Hotel Theater Figi & Slot Zeist. De Lan­ delijke Huisartsenvereniging die dit con­ gres aanbiedt wil de apotheekhoudende huisartsenpraktijk meer op de kaart zetten. Daarom ook het thema van 24 maart: Zichtbaar beter | Beter zichtbaar. iSOFT was op dit congres aanwezig met een iSOFT MicroHIS X stand op de infor­ matiemarkt en was letterlijk en figuurlijk goed zichtbaar.

trots presenteerden de consultants van iSOFT dan ook de iSOFT MicroHIS X LSPversie inclusief de Apotheekmodule die een mooie nieuwe plek in iSOFT Micro­ HIS X heeft gekregen. MicroHIS-gebrui­ kers maar ook andere apotheekhou­ dende gebruikers waren verrast over de veranderingen die het pakket heeft ondergaan; complimenten over de nieuwe look & feel en het gebruiks­ gemak gingen veelvuldig over tafel. iSOFT heeft met de apotheekhoudende versie van iSOFT MicroHIS X een duide­ lijk signaal afgegeven: Zichtbaar beter en beter zichtbaar!

Het nieuwe iSOFT MicroHIS X met de X-factor voor huisartsenpraktijken is in de markt reeds bekend. Voor de net gereed gekomen herbouw van de iSOFT MicroHIS X Apotheekmodule blijkt dit bij lang niet iedereen zo te zijn. Met

Magazine, nummer 1. 2011

15

Innovatie

Een sterke verbinding tussen de patiënt en uw organisatie iSOFT en Curit zijn klaar met de integratie van Telezorg in het EPD. Steeds meer mensen in Nederland worden zich bewust van het feit dat de druk op de gezondheidszorg door een combinatie van factoren steeds groter wordt. De uitdaging voor de komende jaren is om met hetzelfde geld, veel meer en het minstens zo goed te doen. 16

Transmissie waarden plus antwoorden op relevante vragen Telemedicine server ontvangt gegevens, analyseert en waarschuwt zo nodig arts per sms

raadpleegt evt. dossier

P

olitiek en verzekeraars, maar gelukkig ook steeds meer zorg­ verleners zien Telezorg en het anders en beter inzetten van ICT, als een mogelijkheid om de doelstellingen te behalen. Tot 2010 waren de ontwikkelingen m.b.t. het toepassen van Telezorg nog redelijk fragmentarisch. Dat is nu hard aan het veranderen omdat, vanaf 1 januari 2012, voor bepaalde groepen patiënten Tele­ zorg wordt vergoed. Het gaat hierbij om patiënten met hartfalen en diabetes. iSOFT anticipeert hierop door de Curit Telezorg oplossing te integreren in haar producten. Dit betekent dat de gebrui­ ker van een iSOFT EPD, niet alleen vanuit dat EPD een Telezorg oplossing kan bestellen, maar ook dat de door Telezorg verkregen gegevens in hun samenhang, in het iSOFT EPD kunnen worden gevisualiseerd. Op deze wijze kan de gebruiker van een iSOFT EPD vanuit de eigen werkomgeving maxi­ maal profiteren van de mogelijkheden van Telezorg. Hoe werkt de oplossing? De patiënt ontvangt thuis een koffer met daarin het volgende: een Health Monitor, waarop diverse meetinstru­ menten, zoals een weegschaal, een bloeddrukmeter en een ecg apparaat, via bluetooth kunnen worden aangeslo­ ten. Op het moment dat een patiënt op de weegschaal gaat staan, wordt de waarde naar de Health Monitor verzon­ den en reageert deze met context speci­ fieke vragen. Dat wil zeggen dat bij een te hoog gewicht andere vragen worden gesteld dan bij een te hoge bloeddruk. Meetwaarden en antwoorden op de vragen worden via de Health Monitor verzonden (GPRS) en doorgestuurd naar een centrale server. Deze server analy­ seert de data en stuurt ze door naar het EPD in het ziekenhuis of naar het Disease Management Systeem. Binnen

behandelaar

Signaleert probleem: stelt relevante vragen

patiënt

advies aan patiënt afwijkende meetwaarde

deze systemen worden de binnengeko­ men meetwaarden en de antwoorden van de patiënt door software beoor­ deeld en wordt op basis van de door de hulpverlener ingestelde grenswaarden en andere patiëntendata wel of niet een vorm van een alarm afgegeven. Zo’n alarm kan in de vorm van een SMS of een email worden doorgestuurd. De Health Monitor geeft bij het verstu­ ren van de gegevens naar de server ook informatie aan de patiënt door op basis van de gegeven antwoorden; dit kan in de vorm van een leefstijladvies zijn. Hoe werken iSOFT en Curit geïntegreerd met elkaar? Door de koppeling van de Health Moni­ tor met het Ordermanagement van iSOFT, kan vanuit het EPD van iSOFT direct een order geplaatst worden voor het leveren van een Telezorg oplossing bij een patiënt thuis. De samenstelling van de set en alle grens- en alarmwaar­ den kunnen binnen 1 applicatie simpel worden ingesteld. Tenslotte komt ook alle, via Telezorg ontvangen informatie, weer overzichtelijk terug binnen het EPD; uiteraard met een presentatie van alarmen en mogelijkheden voor verslag­ legging van acties. Dit jaar voorziet iSOFT de integratie in Mirador en Lorenzo; volgend jaar zal ook iSOFT MicroHIS X geïntegreerde Telezorg als optie kennen. Naast bovenstaande voorziet de iSOFT oplossing erin dat de patiënt via het

Patiënten Service Portaal over zijn behandelperiode zelf zijn meetwaarden en gegeven antwoorden kan monitoren. Resultaat Op de geschetste wijze heeft de hulp­ verlener wel de lusten maar niet de lasten van Telezorg. Telezorg is onder­ deel gemaakt van het eigen werkproces, vanuit het eigen EPD. Men hoeft niet in te loggen op “organisatie” vreemde EPD’s van leveranciers van Telezorg oplossingen; alles blijft binnen één dos­ sier en er kan dus ook maximaal gebruik worden gemaakt van de reeds beschik­ bare informatie. Op deze wijze wil iSOFT haar gebruikers helpen bij en faciliteren in het gebruik van Telezorg.

De Curit oplossing voor Telezorg maakt onderdeel uit van het op dit moment grootste Telezorg project in tien Nederlandse ziekenhuizen, namelijk de IN TOUCH studie. In deze studie wordt bij 200 patiënten met hartfalen de toegevoegde waarde onderzocht van Telezorg bovenop Disease Management. Deze studie wordt door het Minis­ terie van VWS gefinancierd en is een initiatief van het UMCG en het Martini Ziekenhuis Groningen. Resultaten worden eind 2012 verwacht.

Magazine, nummer 1. 2011

17

Hoe breng je werkdruk effectief omlaag? De werkdruk in de huisartsenpraktijk is in veel regio’s nog erg hoog, dat blijkt uit de zogeheten Vraag Aanbod Analyse Monitor (www.nivel.nl/vaam). Het Nederlands Instituut voor onderzoek van de Gezondheidszorg (het Nivel) heeft een onderzoek uitgevoerd naar de werkdruk.

D

it onderzoek geeft inzicht in de werkdruk van huisartsen per gemeente. Berekenin­ gen geven aan hoeveel minuten een fulltime wer­ kende huisarts aan consulten moet besteden om aan de vraag in zijn gebied te kunnen voldoen. Gemiddeld heeft

18

een fulltime werkende Nederlandse huisarts 2.350 patiënten, die jaarlijks 74.730 minuten aan consulten vergen. Volgens initiatiefnemers Nivel en de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) geven de cijfers een beeld van de afstemming tussen vraag en het aanbod aan huisartsenzorg.

Met name in de ochtenduren is de werkdruk hoog, telefoonlijnen zijn vaak overbelast en in de praktijk is het ’s och­ tends erg druk. Door veelal eenvoudige (niet spoedeisende) handelingen, zoals het maken van een afspraak of het doorgeven van een herhaalrecept, te automatiseren, kan dat een verlichting

Innovatie

van taken geven die daarnaast de bereikbaarheid ten goede komt. Sinds enige tijd is het iSOFT Patiënt ­Service Portaal succesvol in gebruik genomen bij het Ikazia ziekenhuis. Aangezien het Patiënt Service Portaal modulair is opgezet kan het ook voor andere iSOFT toepassingen ingezet worden. Vanuit deze gedachte is het bruggetje naar het huisartsensysteem iSOFT MicroHIS X snel gemaakt. Op dit moment is het project om iSOFT’s MicroHIS X te koppelen aan het Patiënt Service Portaal in volle gang. Aangezien er gebruik gemaakt gaat worden van het al voor de ziekenhuizen ontwik­ kelde portaal is de verwachting dat deze koppeling al in het najaar opera­ tioneel kan zijn.

wereldbol icoontje direct in iSOFT MicroHIS X dat het om een aanvraag via het web gaat en dus niet ingevoerd en/of beoordeeld is door de assistente. Het grote voordeel van de webkoppe­ ling is dat de patiënt 24 uur per dag, wanneer het hem uitkomt, een afspraak kan maken of een herhaalrecept kan aanvragen; en voor de assistente bete­ kent dit verlichting van de werkdruk. Totaal oplossing Het portaal van iSOFT MicroHIS X is zo opgezet dat het naadloos geïntegreerd

P­ ortaal breed ingezet kan worden, kan er ook continu aan doorontwikkeld worden. Van deze toekomstige ontwik­ kelingen kan door iSOFT MicroHIS X eenvoudig gebruik gemaakt gaan worden. Om een tipje van de sluier op te lichten, hierbij alvast een greep uit de hoeveel­ heid van mogelijkheden: • Koppeling naar NHG-Patiëntbrieven voor betrouwbare patiëntinformatie • Terugdringen ‘no show’ via SMSnotificatie • E-mail consult

De mogelijkheden van het iSOFT MicroHIS X portaal De koppeling met het portaal zal met de tijd steeds verder ontwikkeld worden. iSOFT ziet tal van mogelijk­ heden op dit vlak. In de eerste versie richt iSOFT zich voornamelijk op het verminderen van de telefoondruk binnen de praktijk. Denk hierbij aan de volgende functies: • het maken van webafspraken (op door de praktijk vrijgegeven momenten) • het aanvragen van herhaalrecepten (van actuele medicatie) • patiëntinschrijving (vooral veel vraag naar in de grote(re) steden) • intakeformulieren (efficiënt voor het POH spreekuur) Alle functies van het iSOFT MicroHIS X portaal zijn optioneel waardoor de gebruiker zelf kan kiezen welke hij wel of niet wil toepassen. Uiteraard zijn er ook aanvullende eisen om misbruik van het portaal te voorkomen. Waar het om medisch inhoudelijk gegevens gaat, dienen patiënten in te loggen met DigiD+. Verder heeft de praktijk de vol­ ledige controle en kunnen eenvoudig bepaalde patiënten uitgesloten worden voor specifieke onderdelen van het por­ taal. Tenslotte ziet de gebruiker via een

kan worden in bestaande praktijk­ websites, daarnaast biedt iSOFT via een partner ook een totaaloplossing aan. Deze partner bouwt en onder­ houdt desgewenst de praktijkspecifieke content van praktijkwebsites, inclusief de integratie met iSOFT MicroHIS X, waardoor de praktijk hier geen enkel omkijken meer naar heeft. Toekomstbestendig Aangezien het iSOFT Patiënt Service

• Persoonlijk kladblok • Ondersteunen van thuismetingen • Monitoren van thuiszorgsituaties • Inzien van gemaakte afspraken in het ziekenhuis De toegevoegde waarde van het iSOFT MicroHIS X Patiënt Portaal is toepasbaar in vele situaties in de zorg. Het is gebouwd om het de arts, de assistente en de patiënt zo eenvoudig mogelijk te maken!

Magazine, nummer 1. 2011

19

Innovatie

Uw huisarts in de praktijk via

Twitterspreekuur

In 2002 kwam Bart Brandenburg, oud-huisarts en nu manager van kenniscentrum MedicInfo, voor het eerst met eHealth in aanraking.

H

ij was een halfjaar in de Australische outback aan het werk als huisarts. Waar het in Nederland een aantal dagen duurt, voordat de uit­ slag van een röntgenfoto terug is, had hij in de outback binnen een half uur al de uitslag vanuit het ziekenhuis in Perth 200 kilometer verderop. De foto werd digitaal verstuurd naar het zie­ kenhuis waar 24/7 een radioloog aan­ wezig was om deze te beoordelen en direct de uitslag terug te sturen. Ook werd nascholing daar al via videocon­ ferentie georganiseerd en werd het internet intensief gebruikt door de geïsoleerde ligging van de praktijk. Bij terugkomst wilde Brandenburg door als huisarts, maar dan anders. Hij besloot om als huisarts voor MedicInfo te gaan werken, waar ze toen bezig waren met de “nieuwe” praktijk. Door het tekort aan huisartsen is door een aantal zorgverzekeraars het Medic­

20

Supportteam opgericht. De huisartsen die hier aan deelnamen vulden de leeg­ staande praktijken, waarbij gezamenlijk support op de processen werd gele­ verd. Zo werden praktijkwebsites, e-consults en de telefooncentrale vanuit één punt georganiseerd. En zo stond Brandenburg vooraan bij de toekomst van eHealth. In de zomer van 2009 heeft Branden­ burg zijn eerste twitterconsult gedaan. Bij toeval kwam hij een twitterbericht tegen, waarin een foto van een been met een bult was geplaatst. Hij beant­ woordde de vraag en via die tweet is uiteindelijk @tweetspreekuur ontstaan, dat hij samen met Erik Jansen en Filip van Dijk heeft opgezet. Het twitter­ spreekuur doet niet onder voor het telefonisch- of e-mailconsult. De kwali­ teit is hoog en het gaat echt om huis­ artsgeneeskunde. Na het eerste jaar blijkt dat de vragen via Twitter, komen van mensen die de huisarts regelmatig

bezoeken en veelal gaan over chro­ nische aandoeningen en medicijn­ gebruik. De gemiddelde leeftijd van de klanten van het tweetspreekuur ligt rond de achtendertig. Waarom wordt eHealth nog niet breed toegepast in de praktijk? “De patiënt wil gebruik kunnen maken van e-consults, echter blijkt uit onder­ zoek van Nivel dat slechts 0,06% van de contacten met de huisarts een e-consult is,” vertelt Brandenburg. “Het probleem is dat er geen financiële prikkels zijn om de huisarts te stimuleren meer eHealthtoepassingen in te zetten in zijn praktijk. Daarnaast hebben de meeste huisartsen een uitdaging als het om implementatie gaat. Spreekuren, visites rijden en de telefonische spreekuren zijn in de dage­ lijkse routine opgenomen. eHealth vraagt om een andere manier van werken en veranderen is altijd lastig.” Brandenburg merkt ook op dat er momenteel nog onvoldoende aandacht is voor de implementatie van eHealthtoepassingen. “Er wordt veel ontwikkeld voor hoge bedragen, maar als het dan gereed is, wordt het niet goed vermarkt, omdat het geld op is en dat is zonde.”

“De grootste kracht van eHealth is, dat het zelfmanagement van de patiënt kan faciliteren. Met de juiste toepassingen kan de patiënt zelf veel informatie invullen in zijn eigen dossier; hierbij heeft de huisarts een coachende rol. Pas als iedere partij ziet welk voordeel hij eruit kan halen zal eHealth breed worden gebruikt. En dan zal het ook haar waarde bewijzen, zeker met het oog op de toekomst van stijgende chronische aandoeningen, een groot tekort aan zorgverleners en de vergrijzing die om de hoek ligt,” meent Brandenburg. “eHealth-toepassingen moeten eenvoudig, efficiënt en leuk in gebruik zijn.”

…maar het draait uiteindelijk om de persoon “Hack de gezondheidszorg”, een mooie uit­ spraak van huisarts Erik Jansen. “Er is al zoveel beschikbaar op het gebied van eHealth, daar moeten we gebruik van maken.” Jansen ziet de rol van de huisarts naar de toekomst verschuiven naar een begeleidende rol van de patiënt. “De tijd is voorbij dat ‘wij’ het beter weten dan de patiënt. Waar het om draait is om samen met de patiënt te kijken wat het beste voor hem is en wat het beste aansluit bij zijn behoefte en levensstijl. eHealth- en mHealth-toepassingen kunnen dit proces fantastisch onder­ steunen”, aldus Jansen. Een schone taak voor de huisarts is, om de patiënt te helpen zich te emancipe­ ren onder andere door hem eHealthen mHealth-applicaties aan te bieden. “De applicaties kunnen de patiënt helpen een aantal zaken zelf uit te voeren. Denk hierbij aan het thuis meten van bloedwaarden bij diabetes of het zelf meten van de bloeddruk. Met de hulpmiddelen die daar nu al voor worden aangeboden, is er geen reden dat de huisarts dit beter zou kunnen“, aldus Jansen. De motivatie voor Jansen om @tweetspreekuur te starten, was dat hij al een tijdje op Twitter zat en zag hoeveel vragen er op een constructieve manier beantwoord werden. Hij vond dat hij wat terug moest doen voor deze

community en heeft dit waargemaakt door zijn expertise als huisarts aan te bieden. “Momenteel wordt @tweet­ spreekuur nog niet vergoed door de zorgverzekeraars, maar, zo zijn beide heren het eens, als we het gewoon gaan doen, dan volgt de financiering vanzelf.” “De angst bij de meeste huisartsen om eHealth te gebruiken, is voornamelijk gebaseerd op het feit dat ze verwachten dat het tot nog meer werk zal leiden en dat ze continu ‘gestoord’ zullen worden door hun patiënten”, weet Jansen te vertellen. Hij is van mening dat het juist zal leiden tot een betere verdeling in de lasten. Door ook verantwoordelijkheid aan de patiënt te geven, bijvoorbeeld

het zelf meten van de bloeddruk, worden de lasten juist verdeeld en zal uiteindelijk de druk bij de huisarts afne­ men. De patiënt is veel bewuster met zijn gezondheid bezig. Daarnaast vindt Jansen dat er nu eens een einde moet komen aan de bureaucratische houding van sommige zorgverleners. “We moeten op respectvolle wijze de ego’s van hun sokkel trekken. Maar ook vooral het beeld van patiënten ten aan­ zien van artsen moet veranderen, door ze te laten beleven dat de arts gewoon expert is op het gebied van gezondheid. Eigenlijk net als de kapper of de auto­ monteur hun expertise hebben. Niets meer dan dat”, verwoordt Jansen. “Daarnaast heeft ook de overheid een rol in de verandering in de zorg. De anti-campagnes werken niet. Neem nou de ‘rits-campagne’ van de over­ heid. Binnen een halfjaar was iedereen in de auto zich bewust van het feno­ meen ‘ritsen’ en werd het redelijk snel geadopteerd. Zo kan de overheid ook een campagne maken voor de gezond­ heid van de bevolking, bijvoorbeeld ‘Je kan voor jezelf zorgen’. Op een vriende­ lijke manier de mensen over gezond leven informeren en daarin opnemen wat eHealth hierin kan toevoegen.”

“We zullen met z’n allen moeten samenwerken om de zorg gezond te houden en hierin biedt software de uitkomst in de ondersteunende processen”, zo besluit Jansen. “De dialoog aangaan met de patiënt is wat de zorg nodig heeft nu de ­patiënt meer en meer eisen stelt. De huisarts is heel patiënt­ gericht bezig en als patiënten meer van ons vragen, dan zullen wij hier als beroepsgroep op reageren. Op deze manier zal ook eHealth breed omarmd gaan worden!”

Magazine, nummer 1. 2011

21

Portret

Sneldiagnostiek oncologie voor betere patiëntenzorg “Het VUmc heeft als een van haar speerpunten oncologie gekozen en heeft de ambitie zich te onderscheiden op dit gebied van sneldiagnos­ tiek”, zo vertelt Marcel van der Haagen, manager zorgadministratie.

”D

eze zomer opent het kankercentrum een nieuwe vleugel voor oncologie. Door het invoeren van snel­ diagnostiek kunnen we patiënten straks binnen 48 uur een behandelplan voorleg­ gen. Hiermee zetten we een stevige stap naar de toekomst.” Als manager zorgadministratie is Van der Haagen verantwoordelijk voor alle patiëntgerichte processen, waaronder de verwerking van patiëntgegevens, medisch archief, DBC-beheer, debiteu­ renbeheer en de administratieve organi­ satie van de (poli)klinieken. Hij werkt al 30 jaar met veel plezier bij het VUmc. De afdeling Zorgadministratie is verant­ woordelijk voor de inrichting van de functionele processen, waarbij een combinatie van inhoudelijke processen met ICT de dagelijkse uitdaging vormt. “Van fractuur tot factuur”, zoals Van der Haagen dit samenvat. Momenteel wordt er hard gewerkt aan

22

een nieuwe vleugel voor het kankercen­ trum. In dit nieuwe centrum zullen ook de zorgpaden worden vernieuwd om de patiënt optimaal te kunnen verzorgen en de werkprocessen efficiënter in te kunnen richten. Nog deze zomer opent het centrum haar deuren en de ver­ wachting is dat er een groot voordeel voor de patiënt behaald kan worden. De verdenking van een vorm van kanker leidt tot veel spanning bij patiënten. Wanneer er dan ook nog lange tijd tussen het diagnostisch onderzoek en de daadwerkelijke diagnose en het behandelplan zit, zorgt dit voor onno­ dige spanning bij de patiënt. De patiënt kan eerder aan zijn behandelfase begin­ nen bij de diagnose kanker, waardoor hij minder lang in spanning zal zitten. Sneldiagnostiek levert dus grote voor­ delen op voor de patiënt en de familie. Invoering Cruciale onderdelen van sneldiagnostiek zijn de planning van alle afspraken,

welke door UltraGenda Pro wordt gele­ verd, en de onderzoeken die een patiënt moet ondergaan. Daarnaast is het van groot belang dat iedereen op de hoogte is van alle afspraken en resultaten. Door multidiciplinaire overleggen wordt gewerkt aan dossiervorming over de betrokken patiënt. Op die manier wordt gezamenlijk gewerkt aan de benodigde uitkomsten, worden anamneses gesteld en ­verkrijgt men inzicht in de lichamelijke onderzoeksgegevens. Het VUmc maakt voor de dossiervorming gebruik van ­iSOFT’s Mirador. Op het moment van ­ de bevestiging van kanker wordt de diagnose gesteld en wordt er in het mul­ tidisciplinair overleg een behandelplan opgesteld, dat wordt vastgelegd in iSOFT Ordermanagement. In overleg met de patiënt kan vervolgens zo snel mogelijk gestart worden met de behandeling. De standaardisatie van de zorgpaden ver­ betert de kwaliteit voor zowel de patiënt als voor de zorgverlener, daarnaast is ook de besparing aanzienlijk. De contracten

Impressie nieuwe Patiëntenlounge VUmc

zijn ondertekend en de projectplanning is opgesteld. Volgende stappen zijn om het systeem grondig te testen en de instellingen goed te definiëren. Alle betrokken medewerkers zijn door iSOFT opgeleid om met het elektronisch dossier te kunnen werken. Een cruciaal onder­ deel van de implementatie, omdat het een nieuwe manier van werken is voor alle medewerkers. “Waar er voorheen nog veel met papieren dossiers, voor zowel aanvragen als dossiers, werd gewerkt, komt daar met de invoering van dit systeem definitief een einde aan”, aldus Van der Haagen. De afdelingen radiologie en pathologie binnen het kan­ kercentrum zullen als eerste gaan werken met het nieuwe systeem van iSOFT. Ver­ volgens zullen ook klinische chemie, de bloedbank en klinische microbiologie worden aangesloten op de nieuwe zorg­ paden. Het invoeren van de zorgpaden rondom sneldiagnostiek is een uitdaging, omdat de procedures rondom zorgpaden complex zijn. Daarnaast is het ook tech­

nisch een uitdaging vanwege de vele koppe­lingen die gemaakt moeten worden met andere systemen die geïnte­ greerd worden in het volledige traject van snel­diagnostiek. De invoering van Ordermanagement is een onderdeel van het totale traject rondom de invoering van het elektronisch patiëntendossier. “Momenteel zijn we ons aan het oriënteren op een nieuwe generatie EPD”, vertelt Van der Haagen open. “Echter, zullen we ondertussen ­blijven investeren in de ontwikkeling van ons huidige systeem om op die manier geen grote achterstand op te lopen. Een groot voordeel hiervan is dat iedereen binnen het VUmc straks is gewend om digitaal te werken, waardoor de overstap naar een nieuw systeem ‘slechts’ een ICTuitdaging zal zijn. We verwachten een groot voordeel voor de patiënt, door meer informatie en optimalisatie van de processen zullen we de patiënt veel beter kunnen begeleiden en dat is wat we con­ tinu voor ogen moeten houden.”

Ordermanagement is een web­ based, toekomstgerichte oplossing die volledig integreert in het elek­ tronisch patiëntendossier op het Lorenzo-platform, waardoor vitale informatie organisatiebreed beschikbaar is. Dubbele onderzoe­ ken worden geminimaliseerd, het helpt bij het toepassen van proto­ collen en richtlijnen en het verhoogt de kwaliteit en de snelheid van de aanvragen. Daarnaast automatiseert Ordermanagement de communica­ tie tussen aanvragers en uitvoer­ ders, het bewaakt en ondersteunt de uitvoering van de order en de aanvrager wordt voortdurend op de hoogte gehouden over de voort­ gang en eventuele verstoringen. Door de integratie met UltraGenda Pro vindt er een efficiëntieslag plaats, doordat zorgpaden worden ondersteund.

Magazine, nummer 1. 2011

23

Nieuwe media in de zorg: de

cijfers

Hyves, LinkedIn, YouTube, Facebook en Twitter. Moderne media spelen een belangrijke rol in het moderne leven. Deze sociale netwerken behoren tot de top 5 in Nederland. Nederlandse ziekenhuizen zijn het meest vooruitstrevend van alle zorgorganisaties op social media zo blijkt uit de Social Media Monitor Zorg. Er is onderzoek gedaan naar de aanwezigheid, populariteit en activiteit van zorgorganisaties op de social media kanalen LinkedIn, YouTube, Twitter, Hyves en Facebook. Ziekenhuizen scoren op alle social media ver boven het landelijk gemiddelde en inspireren hiermee andere zorgorganisaties.

Er bestaan reeds voorbeelden van ziekenhuizen met een social media policy. Belangrijke elementen zijn: • Wat zijn de richtlijnen als er negatief commentaar is? Wat is het plan om de nodige actie te ondernemen? Wie onderneemt wat? • Hoe worden sociale media en de policy gemonitord? • Hoe worden deze richtlijnen naar de verschillende gebruikers binnen het ziekenhuis gecommuniceerd? Facebook is nog nauwelijks doorgedrongen in de zorg, maar is wel in ontwikkeling. • 93% van de ziekenhuizen is actief op LinkedIn. • 49% van de ziekenhuizen actief is op Facebook. • 76% van de Nederlandse zorgorganisaties hebben een account op Hyves. • 41% van de Nederlandse zorgorganisaties hebben een account op Twitter. • Slechts 26% van de zorginstellingen is actief op YouTube. Maasstad Ziekenhuis is het meest vooruitstrevend in het gebruik van social media en geeft hiermee een goed voorbeeld van hoe social media ingezet kan worden.

Veel zorgorganisaties hebben op LinkedIn een bedrijfsprofiel aangemaakt waar medewerkers lid van kunnen worden. Thuiszorginstellingen scoren op alle social media onder het landelijke gemiddelde. Opvallend is het grote verschil in activiteit op LinkedIn. Waar landelijk 72% van de instellingen actief is op LinkedIn, is dat in de thuiszorg slechts 34%.

Hyves Facebook LinkedIn Twitter YouTube

11+ miljoen accounts waarvan 9+ in Nederland 500+ miljoen accounts waarvan 3+ miljoen in Nederland 90+ miljoen account waarvan 2,5+ miljoen in Nederland 172+ miljoen account waarvan 400.000+ in Nederland 400+ miljoen unieke bezoekers per maand waarvan 8+ miljoen uit Nederland

Bronnen: Marco Derksen, Upstream & Social Media Monitor Zorg, iZovator

www.isoft.nl

24