MENS MILIEU MILIEU
Natuur en landschap
Staat van Utrecht 2014
Soortenrijkdom
MARKT Vraag
Wat is de gemiddelde kwaliteit van de soortenrijkdom in zes biotopen?
Toelichting Voor de vulling van deze indicator zijn gegevens gebruikt van de vlakdekkende inventarisaties in het buitengebied van de provincie Utrecht. Hierbij zijn alleen flora/vegetatie gegevens betrokken. Faunagegevens zijn 2,0 nog niet voor de hele provincie beschikbaar. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende leefgebieden: graslanden, akkers, bossen. heide 1,8 en open zand, moerassen en water.
indicator Huidige waarde*
De De De De De De
gemiddelde gemiddelde gemiddelde gemiddelde gemiddelde gemiddelde
kwaliteit kwaliteit kwaliteit kwaliteit kwaliteit kwaliteit
van van van van van van
graslanden is 1,27 akkers is 1,71 bossen is 1,51 heide/open zand is 1,57 moerassen is 1,38 water is 1,38
Vergelijking in de tijd (Soortenrijkdom)
Akkers Moerassen
Water Heide en open zand
1,8
1,71
Voor de Evaluatie van het Natuurbeleid in het 1,6 kader van het provinciale beleid (Natuurbeleid 2.0) is per leefgebied en per km-hok bepaald
1,57 1,51
of er op basis van het aantal karakteristieke 1,4 soorten sprake is van een hoge, matige of lage kwaliteit. Bij de analyse zijn de gegevens in relatie tot het oppervlak gewogen en per 1,2leefgebied geaggregeerd. De verschillende kwaliteitsklassen zijn als volgt gewogen: 5: hoge kwaliteit 3: matige kwaliteit 1: lage kwaliteit In het algemeen varieert een gemiddelde kwaliteit tussen de 1,0 en 2,0. Bron: Evaluatie natuurbeleid provincie Utrecht 1992 – 2012 (gegevens voor 2010). Berekening: Provincie Utrecht. *N.B.: de waarde voor 2005 is overgenomen uit de Staat van Utrecht 2010. Deze waarde is op een iets andere manier tot stand gekomen dan de waarden voor 1990 en 2010, maar de waarden zijn wel voldoende met elkaar vergelijkbaar
Ambitie
De kwaliteit van natuur en landschap is hoog
5,0
Graslanden Bossen
1,38 1,38 1,27
1,6
1,4
1,2 1990
2005
2010
MENS MILIEU MILIEU
Natuur en landschap
Staat van Utrecht 2014
Instandhouding soorten
MARKT
indicator
Vraag
Huidige waarde
Hoeveel knelpunten zijn er bij het in standhouden van soorten?
3,1% van de knelpunten bij het in standhouden van soorten in Nederland bevindt zich in Utrecht
Toelichting
Vergelijking tussen provincies (Knelpunten instandhouding soorten in procenten)
De soortenrijkdom in Nederland staat voortdurend onder druk. De oorzaken van deze druk zijn onder andere versnippering, vermesting en verdroging. Daarnaast speelt het ontbreken van geschikt leefgebied een rol bij de instandhouding van soorten. Op basis van kenmerken van natuurgebieden kan worden bepaald hoeveel knelpunten er zijn bij de instandhouding van soorten en waar deze zich bevinden.
Drenthe
Bron: PBL, 2010
Noord-Holland
Limburg
21,7%
Gelderland
15,1% 10,6%
Noord-Brabant
10,2%
Friesland
10,0% 8,0%
Overijssel
6,7% 4,9%
Zuid-Holland Flevoland
3,4%
Zeeland
3,2%
Utrecht
3,1%
Groningen
Ambitie
De kwaliteit van natuur en landschap is hoog
-
3,0%
MENS MILIEU MILIEU
Natuur en landschap
Staat van Utrecht 2014
Nieuwe natuur
MARKT
indicator
Vraag
Huidige waarde
Hoeveel ha nieuwe natuur is sinds 1990 verworven?
Er is 5.418 ha nieuwe natuur verworven sinds 1990. Dit is 80,4% van het doel van 6.739 ha in 2027
Toelichting De EHS is een netwerk van natuurgebieden. Doel van de EHS is het realiseren van grotere natuurgebieden en het aanbrengen van verbindingen tussen natuurgebieden. In grotere natuurgebieden is een meer diverse natuur mogelijk. Door verbindingen kunnen soorten zich over meer gebieden verspreiden. Naast natuurgebieden maken agrarisch natuurbeheersgebieden gedeeltelijk deel uit van de EHS. Om de gewenste ecologische duurzaamheid te bereiken heeft de provincie Utrecht gekozen voor het realiseren van een ruimtelijk stabiele, duurzaam te behouden Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Ontwikkeling van nieuwe natuur is voor de totstandkoming hiervan een belangrijke voorwaarde. In 2011 is met het Akkoord van Utrecht de doelstelling herijkt tot de realisatie van 6.739 ha nieuwe natuur in 2027. 5.418 hectare nieuwe natuur is verworven, dit is 80,4%. Het Akkoord van Utrecht heeft daarnaast als ambitie om 3000 hectare nieuwe natuur te realiseren met andere financieringsbronnen dan vanuit Rijksbudget. D aarvan is nog niets ingevuld. Bron: Natuurmeting op Kaart 2013 (peildatum: 1-1-2013)
Vergelijking in de tijd (Oppervlakte nieuwe natuur in hectare)
6739
Doelstelling Akkoord van Utrecht
5418
5800
4600
Utrecht 2007
2008
2009
2010
2011
2013
2012
Vergelijking in de tijd (Oppervlakte nieuwe natuur in hectare) 120000
Nederland
110000 100000 90000 80000 2007
2008
2009
2010
2011
2013
2012
Vergelijking tussen provincies (Aandeel realisatie nieuwe natuurdoelstelling in procenten) Flevoland
81,9%
Utrecht
80,4% 76,7%
Zuid-Holland Noord-Holland
72,7%
Drenthe
71,0%
Gelderland
70,4% 68,9%
Zeeland
64,6%
Friesland
62,0%
Noord-Brabant Limburg Overijssel
De kwaliteit van natuur en landschap is hoog
6400
5200
Groningen
Ambitie
7000
60,9% 53,9% 50,4%
MENS MILIEU MILIEU
Natuur en landschap
Staat van Utrecht 2014
Stikstofdepositie
MARKT
indicator
Vraag
Huidige waarde
Hoe goed zijn Natura 2000 gebieden beschermd tegen vermesting door stoffen vanuit de lucht?
57% van de oppervlakte van Natura 2000 gebieden is beschermd tegen vermesting vanuit de lucht
Toelichting Vermesting leidt in natuurgebieden tot een toename van soorten die goed bestand zijn tegen een hoge hoeveelheid meststoffen in de bodem. Deze soorten groeien dan extra hard en verdringen soorten die minder voedingsstoffen nodig hebben. De soortenrijkdom van de natuur neemt daardoor af. Een deel van de vermesting in natuurgebieden is afkomstig uit de lucht, zogenaamde depositie. Voor natuurgebieden zijn op basis van vegetatieeigenschappen kritische depositiewaarden vastgesteld. Boven deze depositiewaarde kan vermesting de soortenrijkdom aantasten. Voor Natura 2000 gebieden is het streven de depositie tot onder de depositiewaarden te verminderen. Hiervoor wordt onder andere de Programmatische Aanpak Stikstofdepositie ingezet. Bron: PBL, 2010
Vergelijking in de tijd (Bescherming stikstofdepositie in procenten) 75
Nederland Utrecht
45
30
15 1990
2010
2000
Vergelijking tussen provincies (Bescherming stikstofdepositie in procenten) Flevoland
100% 94%
Groningen Zeeland
81%
Noord-Holland
69%
Friesland
66%
Zuid-Holland
57%
Utrecht
57%
Overijssel
34% 17%
Drenthe Noord-Brabant
14%
Gelderland Limburg
10% -
9% Nederland 32%
Ambitie
De kwaliteit van natuur en landschap is hoog
60
57%
MENS MILIEU MILIEU
Natuur en landschap
Staat van Utrecht 2014
Oppervlakte stad
MARKT
indicator
Vraag
Huidige waarde
Hoeveel procent van het totale oppervlakte bestaat uit stedelijke bebouwing?
12,5% van de totale oppervlakte bestaat uit stedelijke bebouwing
Toelichting Met de indicator stedelijkheid wordt de beleving van stedelijke bebouwing in het landschap gemodelleerd. De aanname daarbij is: hoe meer bebouwing, hoe minder aantrekkelijk het landschap. De indicator is samengesteld uit de oppervlakten van de volgende typen bebouwing: - woonterrein - terrein voor detailhandel en horeca - terrein voor openbare voorzieningen - terrein voor sociaal-culturele voorzieningen De indicator stedelijkheid wordt bepaald aan de hand van de gegevens over bodemgebruik van het CBS. De normeringen zijn afkomstig van onderzoek in het kader van BelevingsGIS 2.0 (Alterra, 2005). Hierin is voor verschillende landschapstypen gevraagd welke elementen het landschap aantrekkelijk maken. Bron: CBS Statline, Bodemgebruik, 2010
Vergelijking in de tijd (Stedelijkheid in procenten) Nederland
Utrecht
12,5%
15 13 11 9 7
2000
2003
2006
2010
2008
Vergelijking tussen provincies (Stedelijkheid in procenten) Utrecht
12,5% 11,7%
Zuid-Holland Limburg
10,4%
Noord-Brabant
8,9% 8,6%
Noord-Holland Gelderland
7,0%
Overijssel
5,6%
Drenthe
4,5% 4,2%
Groningen Zeeland
2,7%
Flevoland
2,6%
Friesland
-
2,3% Nederland 6,5%
Vergelijking tussen gemeenten (Stedelijkheid in procenten)
Ambitie
De kwaliteit van natuur en landschap is hoog
A. Veenendaal B. Nieuwegein C. Amersfoort D. Utrecht E. Zeist F. Soest G. IJsselstein H. Baarn I. De Bilt J. Stichtse Vecht K. Houten L. Leusden M. Utrechtse Heuvelr. N. Bunschoten O. Bunnik P. Rhenen Q. Woerden R. Vianen S. Wijk bij Duurstede T. Woudenberg U. Eemnes V. Montfoort
41,7 34,0 33,2 30,8 27,5 20,8 20,2 16,3 15,4 14,8 11,0 8,8 8,6 8,0 7,6 7,5 7,2 6,6 6,2 5,2 4,9 4,9
W. De Ronde Venen X. Renswoude Y. Oudewater Z. Lopik
4,4 3,2 2,9 2,7
Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter grotet de stedelijkheid. XX.
U
W J Q Y
N
H F
I D
V G B Z
L
E K
R
C T
O
M S
X A P
MENS MILIEU MILIEU
Natuur en landschap
Staat van Utrecht 2014
Oppervlakte natuur
MARKT Vraag
Hoeveel procent van de totale oppervlakte bestaat uit bos en natuurlijk terrein?
Toelichting Met de indicator oppervlakte natuur wordt de waardering van het Nederlandse landschap gemodelleerd. De aanname daarbij is: hoe natuurlijker, hoe aantrekkelijker. De indicator oppervlakte natuur wordt bepaald aan de hand van de gegevens over bodemgebruik voor bos en natuurlijke terrein van het CBS. De normeringen zijn afkomstig van onderzoek in het kader van BelevingsGIS 2.0 (Alterra, 2005). Hierin is voor verschillende landschapstypen gevraagd welke elementen het landschap aantrekkelijk maken. Bron: Bodemgebruik, CBS Statline (2010)
indicator Huidige waarde
14,2% bestaat uit bos of open natuurlijk gebied
Vergelijking in de tijd (Oppervlakte natuur in procenten) Nederland
16
Utrecht
14,2%
15 14 13 12
2000
2003
2006
2010
2008
Vergelijking tussen provincies (Oppervlakte natuur in procenten) Gelderland
22,3%
Drenthe
16,6%
Noord-Brabant
16,6%
Limburg
16,1% 14,2%
Utrecht
13,5%
Overijssel Flevoland
9,7%
Noord-Holland
7,4%
Friesland
6,6% 6,2%
Zuid-Holland
4,9%
Groningen Zeeland
-
4,7% Nederland 11,7%
Vergelijking tussen gemeenten (Oppervlakte natuur in procenten)
Ambitie
De kwaliteit van natuur en landschap is hoog
A. Baarn B. Utrechtse Heuvelr. C. Zeist D. Soest E. Leusden F. Rhenen G. Woudenberg H. De Bilt I. De Ronde Venen J. Wijk bij Duurstede K. Vianen L. Amersfoort M. Bunnik N. Renswoude O. Stichtse Vecht P. Nieuwegein Q. Veenendaal R. Eemnes S. Lopik T. Utrecht U. Houten V. IJsselstein
49,7 45,4 44,3 38,5 34,2 31,4 24,5 23,6 11,2 8,7 8,3 8,0 5,2 5,2 3,9 3,5 3,3 2,7 2,1 1,7 1,7 1,6
W. Montfoort X. Woerden Y. Oudewater Z. Bunschoten
1,6 0,7 0,4 0,3
Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter meer oppervlakte natuur. de XX.
R
I O X Y
Z
A D
H T
W V P S
L E
C U K
G
M
B J
N Q F
MENS MILIEU MILIEU
Natuur en landschap
Staat van Utrecht 2014
Oppervlakte grasland
MARKT Vraag
Hoeveel procent van het totale oppervlakte bestaat uit grasland?
Toelichting Met de indicator oppervlakte natuur wordt de waardering van het Nederlandse landschap gemodelleerd. De aanname daarbij is: hoe natuurlijker, hoe aantrekkelijker. De indicator oppervlakte natuur wordt bepaald aan de hand van de gegevens over bodemgebruik voor bos en natuurlijke terrein van het CBS. De normeringen zijn afkomstig van onderzoek in het kader van BelevingsGIS 2.0 (Alterra, 2005). Hierin is voor verschillende landschapstypen gevraagd welke elementen het landschap aantrekkelijk maken. Bron: CBS Statline, Landbouwtelling, 2010
indicator Huidige waarde
38,7% bestaat uit grasland
Vergelijking in de tijd (Oppervlakte grasland in procenten) Nederland
60
Utrecht
38,7%
50 40 30 20
2000
2003
2006
2010
2008
Vergelijking tussen provincies (Oppervlakte grasland in procenten) Overijssel
41,8%
Utrecht
38,7%
Friesland
32,4% 31,2%
Gelderland 25,0%
Drenthe Zuid-Holland
22,1%
Groningen
21,8%
Noord-Brabant
20,7%
Noord-Holland
17,5%
Limburg
15,6% 6,2%
Zeeland Flevoland
-
5,6% Nederland 24%
Vergelijking tussen gemeenten (Oppervlakte grasland in procenten)
Ambitie
De kwaliteit van natuur en landschap is hoog
A. Oudewater B. Montfoort C. Bunschoten D. Lopik E. Woerden F. Renswoude G. Woudenberg H. Bunnik I. De Ronde Venen J. IJsselstein K. Eemnes L. Stichtse Vecht M. Wijk bij Duurstede N. Houten O. Vianen P. Leusden Q. De Bilt R. Rhenen S. Utrechtse Heuvelr. T. Amersfoort U. Baarn V. Soest
73,2 71,6 65,4 64,8 63,1 51,6 49,2 48,4 48,4 44,9 44,8 43,3 40,0 39,8 36,3 30,6 30,2 26,4 23,0 19,8 16,6 15,6
W. Utrecht X. Veenendaal Y. Zeist Z. Nieuwegein
12,8 6,1 5,2 3,5
Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe meer oppervlakte grasland.
K
I
U L
E A
V
Q W
B J D
Z
T P
Y N
O
C
G
H
S M
F X R
