toerisme limburg toeristische kerncijfers 2008
“Blijf zo verder doen... Jullie maken de vooruitzichten alsmaar mooier.”
Verantwoordelijke uitgever: Willy Orlandini Herckenrodeplein 1, 3600 Genk Eindredactie: Ronny Luyckx Auteurs: Kelly Droogmans, Irene Koren Fotoselectie: Ronny Luyckx Fotografen: Toerisme Hasselt, Toerisme Limburg en Kristien Wintmolders Opmaak: Impuls te Genk Druk: Haletra D/2009/1504/19 Bronnen • Bevraging bij de gebruikers van de Ruiter- & menroutenetwerkkaart Toerisme Limburg • Maandelijkse online bevraging Toerisme Limburg • Imago- & perceptiemeting Haspengouw, prémeting 2007 & postmeting 2008, MAS • Impact van het verblijfstoerisme op de Limburgse detail handel 2008, MAS • Online consumentenbevraging 2007, Toerisme Limburg • Redemptieonderzoek Katarakt ontdekkingskaart 2008, Toerisme Limburg • Reisomnibusenquête najaar 2008, WES (Onderzoeken uitgevoerd in eigen beheer van Toerisme Limburg gebeuren m.b.v. www.surveymonkey.com) • FOD Economie, Algemene Directie Statistiek & Economische informatie (FOD Economie, ADSEI) • Provincie Limburg • Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) • Rijksdienst voor de Sociale Zekerheid van Zelfstandigen (RSVZ) • Steunpunt Toerisme & Recreatie (STeR) • www.meteo.be • www.toerismewerkt.be Copyright © 2009 Toerisme Limburg
pagina 2 - toeristische kerncijfers
Onderzoek leidt tot kennis Kennis tot evaluatie & bijsturing In de missie van Toerisme Limburg klinkt als einddoel ‘Meer welvaart & welzijn creëren voor de Limburgse bevolking door een kwaliteitsvol, attractief en duurzaam toerisme te ontwikkelen, stimuleren en promoten’. Degelijk marktonderzoek ondersteunt het beleid om te zien of we op goede weg zijn. Vandaar dat Toerisme Limburg in haar strategisch toeristisch actieplan 2007-2012 een aantal indicatoren vastlegde om na te gaan of haar beoogde doelstellingen behaald zijn. Tussentijds nemen we jaarlijks deze indicatoren onder de loep, zodat continue evaluatie en bijsturing mogelijk is. Immers handelen naar de opgebouwde kennis vormt de basis voor een gefundeerd toeristisch beleid. Het marktonderzoeksteam staat, net als de overige medewerkers van Toerisme Limburg, steeds klaar om de Limburger en de Limburgse toeristische sector verder te helpen door in praktijkgerichte informatie te voorzien. In 2008 heeft het marktonderzoeksteam wekelijks vragen naar ondersteunend cijfermateriaal ontvangen. Startende ondernemers, investeerders, studenten, journalisten, toeristische infokantoren… kwamen bij ons te rade en ontvingen een brede waaier aan marktonderzoeksgegevens. Praktijkgericht marktonderzoek binnen Toerisme Limburg is veelzijdig en heeft, zowel intern naar evaluatie van gevoerde acties, als extern naar ondersteuning van de Limburgse toeristische sector, vele functies. In deze bijlage bij het jaarverslag 2008 vindt u hiervan een weergave. Enkele onderzoeksresultaten worden in de kijker geplaatst en de belangrijkste toeristische kerncijfers worden toegelicht. Als u verdere vragen heeft, staan wij steeds te uwer beschikking. Wij wensen u alvast veel leesplezier! Toerisme Limburg
toeristische kerncijfers - pagina 3
Marktonderzoek binnen Toerisme Limburg – Wat betekent dit concreet? Marktonderzoek binnen Toerisme Limburg kan in drie grote groepen worden onderverdeeld: - Structurele of jaarlijks terugkerende onderzoeksprojecten: De jaarlijks externe verzameling van toeristisch relevante statistieken (omzet, investeringen, tewerkstelling), de jaarlijkse inventarisatie van het toeristisch aanbod en de bijhorende meting van de toeristisch vraag, kwalitatieve bevragingen ter evaluatie van de pieken in het toeristisch seizoen, de continue evaluatie van gevoerde acties binnen Toerisme Limburg en de continue meting van de tevredenheid van de Limburgse toeristen. - Ad hoc of niet jaarlijks terugkerende onderzoeksprojecten: In het kader van de gebiedsgerichte werking, projecten als Tafelen in Vlaanderen en Europese projecten voert Toerisme Limburg onderzoeken uit die niet jaarlijks terugkeren, maar die een schat aan relevante informatie opleveren. We denken in 2008 onder meer aan de afronding van het onderzoek ‘Economische impact van verblijfstoerisme op de detailhandel ’, de postmeting van het imago van de toeristische regio Haspengouw, het bestedingsonderzoek Haspengouw en de imago-meting Limburg. - Strategische projecten: Een jaarlijkse concurrentie- & benchmarkanalyse, maar ook de uitwerking van strategische plannen die meerdere jaren beslaan. Zo werden in 2008 de strategische planningsprocessen voor de regio’s Maasland, Limburgse Kempen en Voerstreek begeleid. Om de marktonderzoeksgegevens te verzamelen, kan Toerisme Limburg beroep doen op gevestigde relaties bij diverse officiële instanties, zoals onder meer bij de FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, Toerisme Vlaanderen en het Steunpunt Toerisme en Recreatie. Verder tracht het marktonderzoeksteam op een zo efficiënt en inventief mogelijke manier de statistieken bij de Limburgse toeristische sector te verzamelen, dit met het oog op een minimale belasting van de toeristische ondernemer.
pagina 4 - toeristische kerncijfers
In 2008 zette ze hiertoe haar maandelijkse online bevragingsmodule voort. We blijven met deze werkwijze de eerste provincie in Vlaanderen die op dergelijke wijze snel & efficiënt een vinger aan de pols houdt. In 2008 kregen gemiddeld 400 Limburgse logiesuitbaters op het einde van elke maand een uitnodigingsmail met een link naar de bevraging. Vijftig procent van de uitbaters vulde de bevraging online in binnen de 10 dagen. Reeds 10% meer uitbaters dan in 2007 slaagde erin om in 2008 maandelijks een tiental minuutjes tijd te maken voor deze eenvoudige enquête! De logiesuitbaters krijgen maandelijks via deze tool eveneens de kans om opmerkingen/vragen/suggesties te maken/te stellen. De opmerkingen die via deze module binnenkwamen, werden steeds binnen een tijdsspanne van een week afgehandeld. De bevragingstool is in 2008, met succes, voor de eerste maal gebruikt om de Limburgse toeristische infokantoren te bevragen. Deze medewerkers waren tevreden hun mening en input via deze snelle weg aan Toerisme Limburg kenbaar te kunnen maken. In 2009 zetten we deze onderzoekssamenwerking verder, ook op vraag van de toeristische infokantoren. Resultaten van onder meer de maandelijkse online bevraging kon u in 2008 lezen in diverse persartikels en ook op het netwerkmoment in december zijn enkele onderzoeken in de kijker geplaatst. Een aantal gegevens lichten we verder in deze publicatie toe. Dit brengt ons bij het belangrijke feit van gegevensterugkoppeling. Immers nog belangrijker dan de efficiënte gegevensverzameling is de gegevensterugkoppeling en het zogenaamde kennismanagement. Intern worden alle medewerkers maandelijks geïnformeerd over de nieuwste resultaten en trends in het marktonderzoek. Naar het toeristische werkveld is in dit kader echter nog werk aan de winkel. Toerisme Limburg erkent dit en heeft, mede dankzij steun van de provincie Limburg en Europa, hiertoe in 2008 het project ‘Kennislabo’ kunnen opzetten, waar we samen met het toeristische werkveld werken aan een optimale gegevensterugkoppeling.
“Ik hoop dat Toerisme Limburg op dezelfde enthousiaste manier aan de weg blijft timmeren en onze uitstekende samenwerking gewaarborgd blijft voor de toekomst. Alleen door samenwerking staan we sterk.” (uitbater toeristische attractie)
“Het was weer een leerrijk netwerkmoment. Ik heb genoten van de gesprekken en contacten tijdens de receptie. Bedankt.” (uitbater hotel)
“Fijn dat u initiatief neemt om Limburg naar voor te schuiven.” (uitbater hotel)
“Ik wil iedereen eens bedanken voor de fijne samenwerking! Ik krijg heel veel positieve reacties van gasten over het toerisme in Limburg!” (uitbater huurvakantiewoning) toeristische kerncijfers - pagina 5
De toeristen in Limburg – Wat vinden zij ervan? Is Limburg als vakantiebestemming goed bekend bij potentiële vakantiegangers? Hoe zien de Limburgse gasten Limburg als vakantiebestemming? Wat wensen ze? Wat doen ze in onze groene vakantieprovincie? Hoeveel geven ze hier gemiddeld uit? Wat vertellen ze als ze terug thuis zijn? Een hele resem vragen waar we, mede dankzij onderzoek uit 2008, een antwoord op kunnen formuleren. Een impressie van een aantal onderzoeksresultaten uit 2008:
Imago-onderzoek Limburg Via de reisomnibusenquête van het marktonderzoeksbureau WES, voerde Toerisme Limburg een nulmeting uit naar het imago van Limburg. Eén van de resultaatsindicatoren in het strategisch toeristisch actieplan Limburg stelt dat Limburg ernaar streeft in 2012 top of mind te zijn als korte vakantiebestemming bij minstens 3 doelgroepen. Om dit in 2012 te kunnen testen, was er nood aan een nulmeting in 2008. Deze nulmeting leert ons dat: - Limburg als bestemming voor een korte fietsvakantie met een marktaandeel van 28% al een sterke positie inneemt bij de potentiële Belgische korte fietsvakantieganger. Dit aandeel stijgt zelfs tot 33% bij de potentiële Vlaamse korte fietsvakantieganger. - Voor korte wandelvakanties merken we een soortgelijk resultaat: voor respectievelijk de potentiële Belgische en de Vlaamse korte wandelvakantieganger noteren we een marktaandeel van 18% en 28% ten aanzien van andere Vlaamse vakantiebestemmingen. - Het marktaandeel van Limburg als een korte vakantiebestemming in een rustige, groene omgeving op het platteland bedraagt 33% voor de Belgische groep van korte vakantiegangers en 35% voor de Vlaamse groep van korte vakantiegangers.
pagina 6 - toeristische kerncijfers
Ruiteren in Limburg Sinds 2007 voert Toerisme Limburg op continue wijze een meting uit bij de gebruikers van de ruiterkaart. Deze gebruikers kunnen online of via een papieren enquête deelnemen aan een korte bevraging, omtrent hun behoeften en tevredenheid met betrekking tot het Ruiter- en menroutenetwerk. De belangrijkste resultaten zijn als volgt: - De gemiddelde leeftijd van de gebruiker van de ruiter- en menroutekaart ligt rond de veertig jaar. - 8 op 10 van de personen die een kaart hebben, ondernemen ook effectief een route op het Limburgs ruiter- en menroutenetwerk. - Meestal komt men in een groep van 2 tot 4 personen. - 6 op 10 bezoekt een ruitercafé en tevens 6 op 10 logeerde in Limburg. Gemiddeld verblijft men 4 nachten, doch ruim 50% opteert voor een verblijf van 2 nachten. - Alle paardenliefhebbers die logeerden in Limburg hebben de intentie terug te keren. Redenen hiervoor zijn de goede routes (35%), de mooie omgeving/natuur (28%) en de vriendelijkheid/gastvrijheid (15%).
Tevredenheidsmeting Net zoals in 2007 peilde het marktonderzoeksteam van Toerisme Limburg in 2008 bij de ‘Limburgklanten’ naar hun tevredenheid over Limburg als vakantiebestemming. Limburg streeft er immers naar, zoals in het strategisch toeristisch actieplan is vastgesteld, jaarlijks een tevredenheidsscore van 95% te realiseren. In 2008 stelden we vast dat: - Een verblijf in Limburg globaal gezien een score van 8,6 op 10 krijgt. - Deze score lichtjes hoger ligt dan de score in 2007 (8,1 op 10). - Dit een tendens is die zich voor alle aspecten van het verblijf voortzet. - 99% van de gasten geeft in 2008 een positieve tevreden heidsscore (> 7 op 10)! In 2007 lag dit aandeel op 92% van de gasten.
Al goede marktaandelen voor vakantiebestemming Limburg
Waarom heeft u de intentie in de toekomst terug naar Limburg te keren?
Korte vakantie in een rustige, groene omgeving op het platteland
Gezelligheid 3%
Rust/Stilte 9%
35% 33%
Route 34%
Horeca 11%
33%
Korte fietsvakantie
28%
Vriendelijkheid/ gastvrijheid 15%
28%
Korte wandelvakantie
18%
Vlaamse kortevakantiegangers
Omgeving/natuur 28%
Belgische kortevakantiegangers
Bron: Reisomnibusenquête najaar 2008 – Exclusieve vragen Toerisme Limburg, WES in opdracht van Toerisme Limburg vzw
Bron: Bevraging bij de gebruikers van de ruiter- & menroutekaart, Toerisme Limburg vzw m.b.v. www.surveymonkey.com
Tevredenheid Limburgse gasten in 2008 zelfs hoger dan in 2007! 9,3
Fietsroutenetwerk
9 9,1
Landschap, natuur
8,7
Ontvangst door Limburgers
8,9 8,4
Wandelroutes
8,7 8,5 8,2
Logies
8,4
Restaurants & cafés
8,1 8,3 7,6
Recreatiemogelijkheden
8,2 7,6
Bezienswaardigheden
Score Limburg 2007: 8,1/10 2008: 8,6/10
7,6
Openbaar vervoer
6,8
2008
2007
Bron: Online consumentenbevraging 2007, Toerisme Limburg vzw & Redemptieonderzoek Katarakt ontdekkingskaart 2008 (gedeelte consumenten algemeen), Toerisme Limburg vzw. Beiden m.b.v. www.surveymonkey.com toeristische kerncijfers - pagina 7
“Wij vinden Limburg het einde, wij zijn van Limburg gaan houden.”
Focus op ‘Katarakt’ 2008 was ook het jaar dat de prestigieuze TV-reeks ‘Katarakt’ wekelijks meer dan 1,3 miljoen Vlaamse kijkers bereikte. De toeristische impact van de reeks was voor iedereen vanaf de eerste uitzending duidelijk. Toerisme Limburg organiseerde, in samenwerking met onderzoeksbureaus en onderwijsinstellingen, toch nog heel wat marktonderzoeken om dit objectief te kunnen staven. Een imago-onderzoek, een bestedingsonderzoek, een redemptieonderzoek en metingen bij de toeristische infokantoren leverden mooie resultaten op: - De reeks zorgde in 2008 voor 40% meer toeristen in de regio. - In totaal gaven deze extra toeristen gedurende het laag- & tussenseizoen naar schatting ruim 3 miljoen euro uit. - De effecten zijn bovendien van lange duur: • Haspengouw is nu spontaan gekend bij bijna één vijfde van de Vlamingen, terwijl dit voor de reeks nog geen tiende bedroeg. Het kijkgedrag van de respondent met betrekking tot ‘Katarakt’ was hierbij zeker een verklarende factor. • Meer dan 9 op 10 van de aanwezige dagjestoeristen wenst terug te keren voor een tocht door de regio, een daguitstap, een korte en/of lange vakantie. • Meer dan 4 op 5 van de aanwezige verblijfstoeristen beveelt Haspengouw zeker aan bij familie, vrienden en kennissen voor een vakantie. • Zo goed als 1 op 2 van de Vlamingen acht de kans op een korte vakantie in Haspengouw in de loop van de volgende 3 jaar eerder tot zeer groot.
pagina 8 - toeristische kerncijfers
Diverse acties onder de loep Maar 2008 was niet enkel het jaar dat Haspengouw een ‘boost’ kende door de impact van ‘Katarakt’, ook in de andere Limburgse regio’s zijn heel wat acties georganiseerd en geëvalueerd. - In de Limburgse Kempen zagen we dat bij de logiesuitbaters vragen over de Bier- & Kaasroutes binnenkwamen. • Ruim 6 op 10 van de Kempense logiesuitbaters deelden de routes uit aan de gasten. • Meer dan 200 vragen van geïnteresseerde toeristen kwamen bij de logiessector terecht. - In de gehele provincie Limburg merkten we een goede Paasvakantie 2008. • Per boeking ontving men gemiddeld 2 personen, die tussen de 3 à 4 nachten verbleven. Een schatting van het totaal aantal overnachtingen over de gehele Paasvakantie bedroeg net geen 190.000. • 6 op 10 van de Limburgse logiesuitbaters telde in de Paasvakantie 2008 evenveel of meer toeristen dan in de Paasvakantie 2007. • Vooral de vergunde gastenkamers, huurvakantiewoningen en hotels ontvingen boekingen in de Paasvakantie. Samen realiseerden zij 8 op 10 van alle boekingen. • De top 3 herkomstprovincies zijn volgens de logiesuitbaters West-Vlaanderen (54%), Antwerpen (36%) en Oost-Vlaanderen (35%). Opvallend is dat 25% van de logiesuitbaters aangeeft dat Duitsers in de top 3 van hun herkomst zitten. • Wandelen (64%) en fietsen (44%) zijn met voorsprong nog steeds de belangrijkste activiteiten tijdens de Paasvakantie. - In het Maasland fietsten de toeristen de grensoverschrijdende fietsroute. • Bijna 9 op 10 van de Maaslandse logies verspreidden de flyer onder hun gasten. • De logiesuitbaters mochten een 150-tal vragen van geïnteresseerde toeristen ontvangen en mochten net geen 200 extra gasten ontvangen door de route.
Sterke stijging in het % van de Vlamingen dat de regio Haspengouw kent! 22% 22%
Limburgse Kempen 11%
Haspengouw
3% 7% 7%
Hasselt & omgeving
“Welke toeristische regio’s in Vlaanderen kent u van naam?”
4%
Voerstreek
2% 1%
Maasland
3%
0%
5%
2008
10%
15%
20%
25%
2007
Bron: Imago- & perceptieonderzoek Haspengouw – prémeting 2007 & postmeting 2008, MAS in opdracht van Toerisme Limburg vzw
Waarbij dit % merkbaar hoger ligt bij de Vlamingen die naar de reeks keken Kijkers Katarakt
Niet-kijkers Katarakt
29%
24%
10% 7%
(zo goed als) enkele afleveringen gehoord of alle afleveringen of fragmenten gezien gelezen maar gezien niets van gezien
nooit van gehoord
Bron: Imago- & perceptieonderzoek Haspengouw – prémeting 2007 & postmeting 2008, MAS in opdracht van Toerisme Limburg vzw
toeristische kerncijfers - pagina 9
Een kennisplatform, een kennissysteem, een project, een team… de term Kennislabo omvat het allemaal! Op initiatief van Toerisme Limburg, en met steun van de Provincie Limburg en Europa, is in 2008 gestart met het project ‘de ontwikkeling van een innovatief kennissysteem ter bevordering van het toeristisch ondernemerschap’. Een hele mond vol, vandaar dat we spreken over het Kennislabo van Toerisme Limburg. Het project focust op eenvoudige gegevensverzameling- en terugkoppeling in het toeristische werkveld, met het oog op economische meerwaardecreatie voor de Limburgse toeristische sector. De resultaten van diverse marktonderzoeken zorgen er immers voor dat men nog beter kan inspelen op de behoeften en wensen van de toeristen. Statistieken die individueel en praktijkgericht vertaald worden, laten immers toe om gerichte acties te voeren. Kortom, praktijkgerichte vertaling van verzamelde informatie & opgebouwde kennis laat toe om de Limburgse toeristische sector te stimuleren en verder te ontwikkelen tot een kwalitatief en duurzaam economisch gegeven. Het Kennislabo streeft er dus naar het Limburgs toeristische kennisplatform bij uitstek te worden. Het wil de Limburgse toeristische uitbaters informeren over wat er reilt en zeilt in het toerisme in Limburg, zodat de toeristische sector kan delen in de kennis die we samen opbouwen. Het project, met de steun van de provincie Limburg en Europa, loopt formeel af in het najaar 2010. Maar ook na 2010 streven we ernaar onze kennisverzameling- en terugkoppeling continu verder te organiseren.
pagina 10 - toeristische kerncijfers
In 2008 lag de focus van het project op de analysefase. Samen met een externe partner en in nauwe samenwerking met de Limburgse toeristische ondernemers onderzochten we welke de wensen van de sector zijn, wat men goed en minder goed vindt aan de huidige manier van werken… De eerste verbeterpunten en uitdagingen die we uit de gevoerde werkgroepen en gesprekken konden afleiden, deden een aantal oplossingspistes op de voorgrond treden. Deze opties zijn opnieuw in diverse werkgroepen afgetoetst. Elke werkgroep focuste zich steeds op de mogelijke oplossingen voor bepaalde spelers in het toeristische werkveld (hotels, gastenkamers, attracties, toeristische infokantoren…). In 2008 troffen we ook de voorbereidingen voor de diverse communicatiemedia, waarmee we het toeristische werkveld op de hoogte willen houden over de voortgang van het project. Toerisme Limburg wil immers het brede toeristische werkveld, in Limburg en daarbuiten, via diverse kanalen op de hoogte houden van de vooruitgang en de resultaten van het project. Zo stellen we op driemaandelijkse basis een brochure ter beschikking met nieuws over de voortgang en de resultaten van het project. Ook conclusies uit reeds gevoerde onderzoeken, verklaringen van toeristische begrippen, relevante informatie op het web… komen hierin aan bod. Naast deze brochure bieden we ook een digitale nieuwsbrief aan, trachten we de pers te bereiken, organiseren we thematische werkgroepen en onderhouden we, niet te vergeten, persoonlijke contacten met het toeristische werkveld. Continu raadpleegbaar is, tot slot, de website www.toerismewerkt.be.
Bron: www.toerismewerkt.be
Positieve punten huidige werking
“Werking in & voor Limburg”
“Regelmatige bevraging bij toeristen”
“Veel kennis aanwezig!”
“Goede informatie door het personeel en positieve ingesteldheid van de werknemers” “Bereidheid tot samenwerking met de sector” Bron: werkgroepen met de toeristische ondernemers - december 2008
toeristische kerncijfers - pagina 11
“Meer en meer laten we onze vliegtuigbestemmingen en 10 keer per jaar vertoeven wij graag met vrienden in ons eigen Belgenland. Limburg is het laatste jaar erbij gekomen en is zeker een plaats om terug te keren.”
Toerisme is economie Een goed toerismebeleid vertaalt zich in welvaart voor de Limburger. Concreet brengt goed beleid direct meer (privé) investeringen, meer omzet en meer tewerkstelling in de toeristische sector te weeg. Een bloeiende toeristische sector veroorzaakt ook afgeleide en indirecte effecten: - Wanneer andere sectoren, zoals de detailhandel, meegenieten van de uitgaven en bestedingen van de Limburgse gasten is er sprake van afgeleide omzet, investeringen en tewerkstelling. - De uitgaven van de toeristische ondernemers naar andere niet-toeristische sectoren zorgen op hun beurt indirect voor meer omzet, investeringen en tewerkstelling in deze andere sectoren. Een praktijkvoorbeeld is een lokale bakker in een Limburgse gemeente: - Een toerist die overnacht in de desbetreffende Limburgse gemeente draagt direct bij tot de omzet van de logiesuitbating waar hij verblijft en op deze manier dus tot de totale omzet van de Limburgse toeristische sector. - Als hij op zaterdagmiddag de lokale bakker binnenloopt en een Limburgse vlaai koopt, zorgt deze toerist voor afgeleide toeristische omzet bij de lokale bakker. Hij doet immers een uitgave in een onderneming die per definitie niet tot de toeristische sector behoort. - De logiesuitbater waar deze toerist verblijft, koopt echter elke zondagochtend verse koffiekoeken bij dezelfde bakker en laat zijn gast hiervan genieten tijdens een rijkelijk ontbijt. Dit is de indirecte omzet ten gevolge van het weekendje weg van de toerist, daar het een uitgave van de toeristische ondernemer betreft.
pagina 12 - toeristische kerncijfers
In dit verslag beperken we ons echter tot de directe investeringen, omzet en tewerkstelling in de Limburgse toeristische sector. Deze kerncijfers leren ons dat: - De investeringen in 2007 bijna € 87 miljoen bedroegen. Deze liggen in 2007 met 34% hoger dan in 2006 en liggen zelfs boven het piekjaar 2005. Sinds 2001 is er jaarlijks gemiddeld een groei waar te nemen van 5%. - De omzet in 2007 tot bijna € 673 miljoen opliep. Sinds 2001 is er jaarlijks gemiddeld een groei waar te nemen van 3%. - De tewerkstelling in 2007 net geen 14.100 bedienden, arbeiders en zelfstandigen telde. Dit cijfer steeg ten aanzien van 2006 met 6% voor de bezoldigde tewerkstelling en met 4% voor de zelfstandigen. Procentuele vergelijking ten aanzien van 2001 is niet mogelijk, daar het RSZ in 2004 startte met een nieuwe methode van dataverzameling. De bezoldigde tewerkstelling betreft voor 2007 bovendien een inschatting op basis van beschikbare RSZ-gegevens. In 2008 rondde Toerisme Limburg het onderzoek ‘Impact van het verblijfstoerisme op de Limburgse detailhandel’ af. Dit onderzoek gaf ons een inzicht in de gemiddelde bestedingen van een toerist die in Limburg verbleef. Maar het leverde ook andere interessante conclusies op, die duidelijk zichtbaar maakten dat toerisme niet enkel directe effecten heeft, maar ook merkbare afgeleide effecten: - De gemiddelde uitgaven per persoon per nacht in Limburg bedragen € 27,35. Dit bedrag verschilt erg van regio tot regio, gaande van € 25,49 in de Limburgse Kempen tot € 73,85 in Hasselt. Deze uitgaven hangen sterk af van het gekozen logiestype, de verblijfsduur en de gekozen verblijfsperiode. - Praktisch 85% van de gasten in Limburg doet een uitgave buiten het logies: 73% doet specifiek uitgaven in de lokale detailhandel! - Bovendien blijkt dat men gemiddeld 2 aankopen doet. De populairste categorie is de aankoop van drank en voeding in de supermarkt, superette en winkel (44%), gevolgd door de aankoop van kledij, schoenen en accessoires (22%) en de aankoop van drank en voeding op de lokale markt, hoeve en fruitbedrijf (21%).
Haspengouw
Hasselt %
€
%
€
%
€
%
€
%
Aangekochte drank en voeding
€ 4,14
40,83%
€ 2,32
29,04%
€ 2,25
60,65%
€ 2,44
51,48%
€ 3,57
63,98%
€ 2,34
57,64%
Souvenirs en geschenken
€ 1,18
11,64%
€ 2,63
32,92%
€ 0,18
4,85%
€ 0,71
14,98%
€ 0,37
6,63%
€ 0,28
6,90%
Shopping
€ 4,31
42,50%
€ 2,80
35,04%
€ 1,19
32,08%
€ 1,53
32,28%
€ 1,60
28,67%
€ 1,34
33,00%
Overige uitgaven
€ 0,51
5,03%
€ 0,25
3,13%
€ 0,09
2,43%
€ 0,06
1,27%
€ 0,04
0,72%
€ 0,10
2,46%
Totaal detailhandel
€ 10,14
15,30%
€ 7,99
10,80%
€ 3,71
14,60%
€ 4,74
17,10%
€ 5,58
12,40%
€ 4,06
14,90%
Totale uitgaven (incl. logies)
€ 66,28
100,00%
€ 73,85
100,00%
€ 25,49
100,00%
€ 27,70
100,00%
€ 45,08
100,00%
€ 27,35
100,00%
Evolutie van de directe omzet in de toeristische sector in Limburg 2001-2007 87
80
80 65
Miljoenen
Miljoenen
JGG= +5%
90
22
66
20
7 13
59
60
7
8
18
14
65
18
23
17
25
578
687
673
121
93
131
128
416
435
452
2005
2006
2007
623
73
606 74
82
85
105
108
128
82
122
380
406
405
414
2002
2003
2004
567
587
82
400 300
34
37
35
38
38
34
200
41
10 0
JGG= +3%
700
500 22
30 20
800
600
14
50 40
Limburg
€
100
60
Voerstreek
%
Evolutie van de directe investeringen in de toeristische sector in Limburg 2001-2007
70
Maasland
Limburgse Kempen
€
100 2001 Reca
2002
2003
Verblijfssector
2004
2005
2006
0
2007
2001 Reca
Recr. diensten
Bron: FOD Economie, ADSEI (BTW-statistiek volgens NACE-BEL), verwerking Toerisme Limburg vzw
Verblijfssector
Recr. diensten
Bron: FOD Economie, ADSEI (BTW-statistiek volgens NACE-BEL), verwerking Toerisme Limburg vzw
Evolutie van de directe toeristische tewerkstelling in Limburg 2001-2007 16.000 14.000 12.000
14.133 3.880
14.330 3.825
Nieuwe berekeningsmetode
15.191 14.092
14.077
13.722
13.497
4.193
4.166
4.267 4.231
10.000
4.211
8.000 6.000
10.253
10.505
10.924
9.861
9.529
9.331
9.866
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
4.000 2.000 0
Bezoldigde tewerkstelling
Zelfstandigen
Bron: RSZ - RSVZ, verwerking Toerisme Limburg vzw Noot – Cijfers 2008 i.v.m. deze economische indicatoren waren nog niet beschikbaar bij druk. toeristische kerncijfers - pagina 13
Economie volgt dus uit de talrijke gasten die onze logiesuitbaters jaarlijks mogen ontvangen. Toerisme Limburg vraagt jaarlijks bij het FOD Economie, ADSEI de gegevens op met betrekking tot de aankomsten en overnachtingen. Deze cijfers laten jaar na jaar zien dat Limburg nog steeds heel wat Belgen en andere nationaliteiten mag ontvangen. - Zo zagen we in 2007 een stijging van 3% van de gasten ten aanzien van 2006. In het totaal mochten de logiesuitbaters 1.073.200 gasten ontvangen. Enkel de vakantieparken zagen hun gasten lichtjes teruglopen. De hotels noteerden zelfs een stijging van 11%. Limburg blijft met een marktaandeel van 36% de grootste regio binnen de Vlaamse regio’s. - Het aantal overnachtingen bedraagt meer dan 3.846.000 en kent wel een lichte daling ten aanzien van 2006. De steeds kortere vakantieduur is de reden hiervoor. - Het aandeel zakentoerisme in het geheel van aankomsten bedraagt 14%. Zakelijke gasten logeren voornamelijk in de hotels, waar het aandeel zakentoerisme 37% bedraagt. - In 2007 ontvingen de Limburgse logies maar liefst 129 verschillende nationaliteiten. Belgen blijven, zoals steeds, de grootste groep van gasten uitmaken.
De gemiddelde bezettingscijfers in de logies liegen er ook niet om. Zo zien we immers in diverse maanden stijgingen in de gemiddelde bezettingsgraad voor de campings, hotels, gastenkamers en logies voor doelgroepen ten aanzien van 2007. Bovendien merkten we dat ongeveer 1 op 2 van de uitbaters die zowel in 2007 als 2008 regelmatig hun bezettingscijfers doorgaven in 2008 een hogere bezetting registreerden in 2007. Meer informatie over bezettingscijfers op maat van de toerisitische ondernemer/gemeente kunnen bij Toerisme Limburg worden opgevraagd.
pagina 14 - toeristische kerncijfers
Maar niet enkel de logies, ook de Limburgse attracties & routenetwerken verwelkomen jaarlijks heel wat dag- en verblijfstoeristen. In 2008 schatten we ongeveer 1.880.000 fietsers op het fietsroutenetwerk. Dit ten aanzien van 1.980.000 fietsers in 2007. In 2008 regende het veel vaker (157 droge dagen in 2008 ten aanzien van 161 droge dagen in 2007), er was minder zon (1.400 uren in 2008 versus 1.465 uren in 2007) en de gemiddelde temperatuur lag lager (10,5 graden in 2008 ten aanzien van 11,5 graden in 2007). Allemaal redenen waarom de fiets vaker op stal bleef staan. Het jaar begon met een uitstekende maand februari en ook de maand mei piekte. Dit vooral door juist weinig regendagen, een goede temperatuur en vele uren zonneschijn. In de laatste maanden van het jaar - september, oktober en november bespeurden we eveneens meer fietsers dan in 2007. Wat het fietsverhuur betreft, zijn er in 2008 bijna 15.500 fietsen verhuurd. Hieronder vielen net geen 800 verhalenfluisteraars en net geen 1.300 elektrische fietsen. De attracties, tot slot, trokken ook in 2008 weer heel wat bezoekers. De bezoekaantallen van een groep van 24 attracties waarvan we reeds enkele jaren continu gegevens verzamelen, laat ons jaarlijks toe ook dit aspect van het Limburgs toerisme onder de loep te nemen. Sinds 2007 hebben we de steekproef van de attracties uitgebreid, zodanig dat we nu van een 35-tal attracties gegevens ontvangen. Om vergelijkingen te kunnen maken met het verleden beperken we ons dit jaar tot een groep van 24 attracties. - We telden voor deze attracties in 2006 1.443.933 bezoekers, in 2007 1.437.542 bezoekers en in 2008 1.462.315 bezoekers. - Dit is praktisch een status quo. We merken dit voornamelijk bij de middelgrote attracties. De grote & kleine attracties verwelkomen wel jaarlijks meer en meer bezoekers.
1.200
600 400
43
56
161
167
250
245
600
991
980
165
800
1.073
1.039
986 43
1.000
De overnachtingen dalen lichtjes, ten gevolge van de trend naar meer kortere vakanties.
533
972
516
181
193
255
279
465
452
79
76
65
71
252
526
989
190
187
341
308
Weergave in Duizenden
Weergave in Duizenden
Enkel de vakantieparken zien het aantal verblijfsgasten teruglopen, de overige logies zorgen samen voor een positieve evolutie van 3%!
4.500 3.847
516
468
781
776
577
641
682
3.818
3.783
3.739
3.693
3.684
3.500
315
330
378
480
724
465
703
715
778
788
524
3.000 2.500
498
521
521
2.000 468
3.884
4.000
1.500
463
1.000
200 200
2.281
2.229
2.125
1.911
1.854
1.946
1.921
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
500
0
2001
2002
Vakantieparken
2003 Hotels
2004
2005
Doelgroepen
2006
0
2007
Campings
Vakantieparken
Bron: FOD Economie, ADSEI, verwerking Toerisme Limburg vzw Noot – Cijfers 2008 i.v.m. de aankomsten waren nog niet beschikbaar bij druk.
Weergave in Duizenden
300.000 250.000 200.000
1.600 1.400 1.200
r
r
be
De
ce m
be
r No
ve
m
be
be r
to Ok
us
em
Se
pt
st
Ju
gu
Au
Ju
Ap
ru
li
0 ni
200
0 ril M ei
50.000 ar i M aa rt
400
i
600
ar
1.438
1.462
48
50
51
404
342
282
993
1.046
1.130
2006
2007
2008
800
100.000
Temperatuur Zonneschijn Niet-Regendagen
1.444
1.000
150.000
nu
Campings
Bezoekaantallen in de Limburgse dagattracties (n=24)
350.000
Fe b
Doelgroepen
Bron: FOD Economie, ADSEI, verwerking Toerisme Limburg vzw Noot – Cijfers 2008 i.v.m. de overnachtingen waren nog niet beschikbaar bij druk.
Geschat aantal fietsers op het Limburgs fietsroutenetwerk in relatie tot diverse weersfactoren 2008
Ja
Hotels
8 kleine attracties (< 10.000 bezoekers) 10 middelgrote attracties (10.000 - 100.000 bezoekers) 6 grote attracties (> 100.000 bezoekers) 24 attracties
Totaal geschat aantal fietsers op het Limburgse FRNW
Bron: www.meteo.be & Provincie Limburg i.s.m. Toerisme Limburg vzw
Bron: STeR, verwerking Toerisme Limburg vzw Noot – De cijfers voor 2008 betreffen nog niet door het STeR gevalideerde cijfers.
toeristische kerncijfers - pagina 15
“Eens je in Limburg op vakantie bent geweest, wil je terug. Dat hoor ik van diverse mensen. Helaas zijn er nog veel mensen die Limburg niet kennen en de Ardennen verkiezen. Terwijl er mijn inziens meer te beleven valt en meer rust is in Limburg dan in de Ardennen. Misschien een manier zoeken om bij deze mensen Limburg aan te prijzen.”
Geen gasten & bezoekers zonder een kwalitatief hoogstaande sector! Focus op de logiessector. De Limburgse logiessector telt in 2008 net geen 600 logiesuitbatingen (597). Samen kunnen deze uitbatingen 43.045 gasten verwelkomen. We zien in 2008 opnieuw een toename van de Limburgse logies. Ten aanzien van 2007 zien we een positieve evolutie van 3%. Ook goed nieuws is de sterke toename van de hotelvergunde uitbatingen, wat wijst op een steeds toenemende professionalisering in de Limburgse logiessector. Ten aanzien van 2007 zien we immers een verhoging, deels door verschuivingen van gastenkamers en huurvakantiewoningen naar het logiestype hotel en deels te danken aan nieuwe uitbatingen, van maar liefst 10%. Qua verdeling van het logiesaanbod naar logiestype merken we dan ook dat het merendeel van de Limburgse logies onder
pagina 16 - toeristische kerncijfers
het logiestype hotel valt (38%), gevolgd door de logies voor doelgroepen (bivakhuizen, jeugdherbergen…). Qua capaciteit ligt deze verhouding anders en ruilen de hotels van plaats met de campings die het grootst aantal gasten een plaatsje kunnen bieden (38%). Sinds 2003, na het opstartjaar van de inventarisatie van de logies, zijn er in Limburg 26% meer uitbatingen. Het aantal uitbatingen is dus over deze periode met meer dan 1/4 gestegen. De capaciteit van de logiessector is in deze periode gestegen met 22%. Over deze periode 2003-2008 bedraagt de jaarlijks gemiddelde groei voor de uitbatingen 5%, voor capaciteit 4%. Een duidelijk teken dat ondernemers blijven geloven in het Limburgs toerisme, en continu blijven investeren in de uitbreiding van het aanbod.
Limburgs logiesaanbod 2002-2008 700 600
Campings
500
3
400
39 33
3
41 63
41 53
106
112
114
135
133
135
131
139
148
158
170
2002
2003
2004
2005
41 41
90
200
0
3
3
3
Vakantieparken 3
41 49
300
100
Doelgroepen
Hotels
Logies voor doelgroepen
Gastenkamers
Campings
41 72
3
38Hotels 70
124
123
129
133
190
210
230
2006
2007
2008
126 123
Huurvakantiewoningen
Gastenka
Huurvakantiewoningen
Vakantieparken
Bron: STeR, verwerking Toerisme Limburg vzw Noot – de cijfers voor 2008 betreffen nog niet door het STeR gevalideerde cijfers
Logiesaanbod in Limburg 2008 - 597 uitbatingen ... 6%
... goed voor een capaciteit voor 43 045 personen! 1% 2%
1%
12%
17% 38%
21%
38%
17%
22% Hotels
Doelgroepen
Gastenkamers
Campings
25%
Huurvakantiewoningen Vakantieparken
Bron: STeR, verwerking Toerisme Limburg vzw
Campings Hotels
Doelgroepen
Vakantieparken
Huurvakantiewoningen
Gastenkamers
Bron: STeR, verwerking Toerisme Limburg vzw
Noot – De cijfers voor 2008 betreffen nog niet door het STeR gevalideerde cijfers.
toeristische kerncijfers - pagina 17
“Ik heb eigenlijk geen negatieve commentaar over de verblijven in Limburg waar wij in het verleden logeerden (5 of 6 maal geweest, mooie fietsroutes en wandelingen!), alleen maar goede herinneringen.”
Deze bijlage bij het jaarverslag 2008 schetste kort enkele marktonderzoeksresultaten en de toeristische kerncijfers. Deze publicatie laat slechts toe een beknopte samenvatting van de meest relevante resultaten te geven. Indien u nog op zoek bent naar bijkomende onderzoeksinformatie, aarzel niet om contact te nemen met het marktonderzoeksteam. Via e-mail kan dit op
[email protected]. Via de website www.toerismewerkt.be kan u het hele jaar door onderzoeksinformatie vinden onder de rubriek ‘Cijfers en letters’. Aarzel zeker niet deze website regelmatig te raadplegen want via het nieuws en onder de rubriek agenda stellen we diverse aandachtspunten in de kijker. We sluiten af met een dankwoord naar alle logiesuitbaters, alle toeristische ondernemers, alle medewerkers van toeristische infokantoren… kortom naar iedereen die zijn steentje bijdraagt aan het marktonderzoek binnen Toerisme Limburg. We kunnen immers enkel samen kennis opbouwen en vooral samen kennis met elkaar uitwisselen en van elkaar leren.
pagina 18 - toeristische kerncijfers
toeristische kerncijfers - pagina 19
www.toerismelimburg.be pagina 20 - toeristische kerncijfers
Een initiatief van de provincie Limburg
limburg.be