Toerisme in Amsterdam en regio 2013-2014 Hotelbranche en hotelovernachtingen
Fietstoeristen, fotograaf Edwin van Eis (2013)
Project 13285 Tanja Fedorova Lieselotte Bicknese
Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300
Telefoon 020 251 0433
Postbus 658, 1000 AR Amsterdam
www.os.amsterdam.nl
Amsterdam, mei 2014
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Inhoud
2
Samenvatting
3
Inleiding
7
1 Hotels Metropoolregio Amsterdam 2014 1.1 Hotelcapaciteit in de Metropoolregio Amsterdam 2013-2014 1.2 Toename 3-sterren en 4-sterren hotels in Amsterdam 2013-2014 1.3 Nieuwe locaties 2013-2014: IJDok, NDSM, Bijlmer 1.4 Hotelstrategie gemeente Amsterdam 1.5 Kamerbezetting MRA stabiel 1.6 ‘Scherpe’ kamerprijzen in 2013 1.7 Meer gasten in 2013 dankzij opening musea, grote congressen en het themajaar 1.8 Luxe hotels optimistisch over financieel resultaat in 2014 1.9 Luxe segment optimistisch over financieel resultaat in 2014
8 8 9 10 14 17 18 19 21 21
2 Groei toeristische sector in MRA en Amsterdam 2.1 Toerisme in MRA: meer dan 15 miljoen overnachtingen in 2013 2.2 Ruim 11 miljoen overnachtingen in 2013 in Amsterdam 2.3 Tweederde hotelovernachtingen geboekt door Europeanen 2.4 Aanhoudende groei in 2014 2.5 Groei zakelijke en recreatieve markten in 2013 2.6 Rivier- en zee- cruises leveren 0,6 miljoen bezoekers op 2.7 Werkgelegenheid in toeristische sector
23 23 24 25 26 27 27 28
Bijlage 1 Hotelcapaciteit gemeenten MRA
29
Bijlage 2 Hotelcapaciteit stadsdelen Amsterdam
30
Bijlage 3 Open antwoorden
31
Bijlage 4 Methode, databronnen en definities
32
Bijlage 5 Vragenlijst
34
Bijlage 6 Campings
37
Toerisme 2013-2014
Samenvatting
In opdracht van EZ volgt O+S de ontwikkeling van het toerisme in de Metropoolregio Amsterdam. De cijfers zijn afkomstig van de hotelenquête van O+S, toerismestatistieken van het CBS, hotelgegevens van het Bedrijfschap Horeca en de World Tourismbarometer van het UNWTO.
Capaciteit hotels Metropoolregio Amsterdam: aantal hotelkamers met 5% toegenomen De Metropoolregio Amsterdam (MRA) telt begin 2014 634 hotels met gezamenlijk bijna 38.000 kamers. Dit is respectievelijk 1% en 5% meer dan in 2013. De kamercapaciteit van de MRA is geconcentreerd in twee gemeenten: 70% in Amsterdam (26.300) en 14% in Haarlemmermeer (5.400). De overige 5.600 kamers zijn verdeeld over de 29 regionale gemeenten. Hotelcapaciteit Metropoolregio Amsterdam 2013
2014
mutatie 2013-2014 (%)
hotels
kamers
bedden
hotels
kamers
bedden
hotels
kamers
bedden
Amsterdam
413
25.372
54.857
421
26.287
56.718
2
4
3
regio
212
10.599
22.310
213
11.347
23.980
0
7
7
totaal MRA
625
35.971
77.167
634
37.634
80.698
1
5
5
bron: O+S/CBS
Meer hotels met 3 en 4 sterren in MRA Gedurende 2013 kwamen er per saldo 8 hotels bij en 915 hotelkamers in Amsterdam. De nieuwe hotels bevinden zich vaak op bijzondere locaties buiten de historische binnenstad, zoals het IJDok, NDSM-plein of de Bijlmer. De toename van de kamercapaciteit in 2013 vond bijna volledig plaats in het 3 en 4-sterrensegement. In de regio kwamen er in dezelfde periode circa 750 hotelkamers bij (+7%). Deze groei is grotendeels veroorzaakt door de nieuwe hotels met 3 en 4 sterren in Haarlemmermeer. Overgang naar regionale hotelstrategie De kaart op de volgende bladzijde laat de nieuwe hotellocaties in de MRA zien. Amsterdam (centrale stadsdelen) en Haarlemmermeer (Schiphol) hebben de grootste capaciteitsgroei. De komende twee jaar is een overgangsperiode waarin het huidige hotelbeleid, dat gericht was op uitbreiding van de hotelcapaciteit, wordt losgelaten en vervangen door een regionale strategie gericht op duurzaamheid, kwaliteit en balans. Hoe deze groei zich ontwikkelt in het kader van de nieuwe strategie kan volgend jaar gemeten worden.
3
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Nieuwe hotels tussen 2011 en 2014 BEEMSTER
ER EN
D
1
3
LA N AT ER
ZAANSTAD
D
PU RM
2
LELYSTAD
W
BEVERWIJK
4
BLOEMENDAAL
1
3
2
4
ALMERE
6
ME RM EE R
EN LV E
6
5
ST E
HA AR
Schiphol
AM
7
5
LE M
ZA ND
VO O
RT
HAARLEM
HUIZEN
HILVERSUM
Nieuwe hotels MRA juli 2011- maart 2014 4-5 sterren en 100 bedden of minder 3 sterren en meer dan 100 bedden 3 sterren en 100 bedden of minder 0-2 sterren en meer dan 100 bedden 0-2 sterren en 100 bedden of minder
Toename 7.900 hotelkamers in 2006-2014 De huidige beleidsperiode wordt volgend jaar afgerond: de ambitie van de gemeente Amsterdam om de hotelcapaciteit tussen 2006 en 2015 met 9.000 kamers te vergroten is bijna voltooid. In maart 2014 is de capaciteit met 7.900 hotelkamers toegenomen. Het grootste deel van deze kamers is gerealiseerd in hotels met 4-5 sterren (63%), grootschalige hotels (90%) en hotels buiten het stadscentrum (77%).
Ontwikkelingen hotelmarkt in 2012-2013 Kamerbezetting in Amsterdam 76% en in de regio 61% Ondanks de groeiende hotelcapaciteit daalt de bezetting van de hotels in de MRA niet. Dit komt door een groeiende vraag naar hotelkamers in Amsterdam en de regio. In
4
Toerisme 2013-2014
Amsterdam is de gemiddelde bezetting met 76% zelfs iets hoger dan in 2012 en 2011 (75%). In de regio is de bezetting voor het derde jaar op rij 61%. Kamerprijzen stabiel De kamerprijzen in Amsterdam en de regio zijn gestabiliseerd op niveau van 2012. Hoteliers probeerden in 2013 de prijzen ‘scherp’ te houden door bijvoorbeeld voordelige aanbiedingen te doen. Daarmee reageerde de hotelmarkt op de toename van het aantal hotels, de afgenomen koopkracht en de dure euro. Het prijsniveau en de prijsstrategie verschillen overigens per sterklasse. Meer hotels melden toename gasten In 2013 zag 58% van de Amsterdamse en 47% van de regionale hoteliers het aantal gasten in hun hotel toenemen. In 2012 was dit respectievelijk 38% en 34%. De toename in 2013 is mogelijk te danken aan de activiteiten in Amsterdam, zoals de heropening van musea en grote congressen. Anders dan in 2012 worden de inspanningen van het eigen hotel, zoals scherpe prijzen en aanbiedingen, relatief weinig genoemd. Hoteliers, die in 2013 minder gasten hebben ontvangen, wijten deze daling aan concurrentie met AirBnB en de nieuwe hotels.
Gasten en overnachtingen in 2012-2013 Toerisme in MRA groeit in 2013 sneller dan landelijk In 2013 hadden hotels in de MRA 8,5 miljoen gasten, 6% meer vergeleken met 2012. Het aantal hotelovernachtingen is met 7% toegenomen tot 15,1 miljoen. Landelijk steeg het aantal hotelgasten en overnachtingen met 2% minder snel. Twee op de vijf hotelgasten in Nederland overnachten in de MRA. Bijna driekwart van de overnachtingen in de MRA vindt plaats in Amsterdam. Ruim 11 miljoen overnachtingen in Amsterdam Amsterdam trok in 2013 ruim 6 miljoen hotelgasten die gezamenlijk meer dan 11 miljoen overnachtingen boekten. Niet eerder ontvingen de Amsterdamse hotels zoveel boekingen. Ten opzichte van 2012 is de toename respectievelijk 5% en 7%. De groei is vooral te danken aan Nederlanders (+19%) en Duitsers (+18%). Bij Spanjaarden nam het aantal overnachtingen met 15% af. Toename zakelijk en recreatief segment in 2013 Het aantal hotelovernachtingen met een zakelijke reden nam in 2013 met 7% iets sneller toe dan het aantal overnachtingen met een recreatieve reden (+6%). Het zakelijke segment was in 2013 goed voor 39% van alle hotelovernachtingen. Het recreatieve segment bestaat voor een deel uit passagiers van cruiseschepen. Het riviercruisebezoek is in 2013 met 7% toegenomen tot 355.687 bezoekers. Ze hebben in totaal 462.400 nachten doorgebracht in Amsterdam, waarvan de meeste in hotels. De zeecruisebranche was in 2013 goed voor 275.400 passagiers, 5% minder dan in 2012. Het recreatieve toerisme werd onder andere gestimuleerd door de heropening van Het Van Gogh Museum, het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum (samen goed voor 4,4 miljoen bezoekers in 2013). Het totaal aantal musea- en attractie-bezoekers is toegenomen met respectievelijk 16% en 4% vergeleken met 2012.
5
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Meer banen in toeristische sector in 2013-2014 De toeristische sector in Amsterdam lijkt het iets beter te doen dan de andere sectoren, maar de cijfers voor 2014 hebben nog voorlopige status. Op 1 januari 2014 telde Amsterdam 54.618 banen in de sector toerisme, 1% meer dan in 2013. Het totaal aantal banen in Amsterdam is in dezelfde periode met 0,1% afgenomen. De helft van de banen in de toeristische sector is in restaurants en cafés. Hier neemt het aantal banen ook het meest toe (+459; +2%).
Verwachtingen voor 2014 Meer toeristen in 2014 door verbeterd consumentenvertrouwen Ook in 2014 zal het toerisme toenemen, zowel in Nederland als wereldwijd. The World Tourism Organization verwacht dat de gunstige economische ontwikkelingen in landen, als Groot-Brittannië en Duitsland het toerisme in heel Europa zullen stimuleren. Volgens de Nederlandse organisatie Holland Marketing kan Nederland in 2014 rekenen op 2% meer buitenlandse gasten. Amsterdam kan een hogere groei verwachten: alleen in de eerste zes maanden van 2014 kwamen er 11% meer buitenlandse gasten naar de hoofdstad dan in dezelfde periode van 2013. O+S verwacht in 2014 10% meer buitenlandse gasten in Amsterdam. Vooral het luxe segment verwacht groei in 2014 Ook hoteliers zelf zijn optimistisch over de ontwikkelingen in 2014: de helft van hen verwacht meer gasten in de MRA, 44% meer omzet en 36% een hogere opbrengst per kamer. Luxe hotels in Amsterdam zijn het meest positief over 2014 en het budgetsegment het minst.
6
Toerisme 2013-2014
Inleiding
O+S levert in opdracht van Economische Zaken Amsterdam jaarlijks statistische informatie over hotels en toerisme in de Metropoolregio Amsterdam: het aantal accommodaties, kamers en bedden, de spreiding van accommodaties over de Metropoolregio en kamerprijzen in Amsterdam en de regio. Daarnaast wordt gerapporteerd over het aantal hotelovernachtingen in Amsterdam en de Metropoolregio. Dit rapport is gebaseerd op verschillende databronnen, onder andere de hotelenquête van O+S, toerismestatistieken van het CBS en hotelgegevens van het Bedrijfschap Horeca. De methodische verantwoording, hoe de gegevens in dit rapport tot stand zijn gekomen, is in bijlage 4 opgenomen. Dit rapport is als volgt opgebouwd: in het eerste hoofdstuk worden de volgende gegevens behandeld: het aantal hotels, kamers en bedden in Amsterdam en de Metropoolregio. In het tweede hoofdstuk komen hotelprijzen en kamerbezetting aan de orde en een aantal aanvullende vragen over het themajaar 2013. Het derde hoofdstuk bevat gegevens over het aantal gasten en overnachtingen in de Metropoolregio Amsterdam. Aanvullende informatie, methodeverantwoording en vragenlijst zijn in bijlage 1-5 te vinden. Informatie over het aantal campings in de Metropoolregio Amsterdam staat in bijlage 6.
7
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
1 Hotels Metropoolregio Amsterdam 2014
In dit hoofdstuk staan de hotelgegevens centraal: hoeveel hotels, kamers en bedden zijn er in de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Deze statistieken betreffen de stand van zaken in maart 2014 en worden vergeleken met de cijfers van vorige jaren (bron: Hoteldatabase O+S).
1.1 Hotelcapaciteit in de Metropoolregio Amsterdam 2013-2014 In de MRA zijn 634 hotels. Zij beschikken over 37.600 kamers en bijna 81.000 bedden (zie tabel 1.1 en bijlage 1). Dit is één op de drie hotelkamers en -bedden in Nederland. Tabel 1.1 Hotelcapaciteit Metropoolregio Amsterdam en Nederland 2013
2014
toename/afname
kamers bedden
413
25.372 54.857
421
26.287 56.718
8
915
1.861
212
10.599
22.310
213
11.347
23.980
1
748
1.670
35
5.367
11.099
39
6.068
12.705
4
701
1.606
65
1.661
3.641
64
1708
3.670
-1
47
29
Waterland +
40
861
1.793
38
852
1.783
-2
-9
-10
Gooi en Vechtstreek
20
861
1.731
21
857
1.746
1
-4
15
IJmond
23
725
1.568
23
727
1.641
0
2
73
Flevoland -
13
649
1.393
13
650
1.351
0
1
-42
Zaanstreek
16
475
1085
15
485
1.084
-1
10
-1
625
35.971
77.167
634
37.634
80.698
9
1.663
3.531
Amsterdam
regio 1
Amstel-Meerlanden
agglomeratie Haarlem
totaal MRA totaal Nederland
2
hotels kamers bedden hotels
kamers
(abs.)
hotels
bedden
3.510 113.813 244.145 bron: O+S/CBS
Met 421 hotels en 26.300 kamers heeft Amsterdam de grootste capaciteit, zowel in de MRA als landelijk. Overige MRA gemeenten zijn samen goed voor 213 hotels en 11.000 kamers. De helft van de kamercapaciteit in de regio (5.700 kamers) is geconcentreerd in de gemeente Haarlemmermeer in de buurt van luchthaven Schiphol (deel van het gebied AmstelMeerlanden in tabel 1.1). De meeste hotels hier zijn grootschalige luxe hotels. Twee kleinere concentraties bevinden zich in de badplaats Zandvoort en in de gemeente Haarlem, beide hebben circa 800 hotelkamers (zie bijlage 1). Hoe de hotels zijn verspreid over de MRA is afgebeeld op kaart 1.2.
1
Door een technische fout werd een hotel uit Amstel-Meerlanden in 2013 ingedeeld in de agglomeratie Haarlem. De aantallen hotels per regio wijken in deze tabel af van de publicaties in 2013. Deze fout heeft verder geen invloed op het totaal aantal hotels in de regio en MRA in 2013. 2 Idem.
8
Toerisme 2013-2014
Kaart 1.2 Spreiding van hotels naar sterklasse en beddencapaciteit per postcode, maart 2014
BEEMSTER EDAMVOLENDAM ER EN D
1
BLOEMENDAAL
LA
3
VELSEN
LELYSTAD
W AT ER
PU RM
2
ND
WORMERLAND BEVERWIJK ZAANSTAD
4
AMSTERDAM 1
3
2
4 5
EE R LS AA
LV E ER ME
ST E
6
EN
Schiphol
AM
HA AR
ALMERE
6
ME RM
7 LE M
ZA ND
VO O
RT
HAARLEM
5
HUIZEN
HILVERSUM WIJDEMEREN
Hotels maart 2014 4-5 sterren en meer dan 100 bedden 4-5 sterren en 100 bedden of minder 3 sterren en meer dan 100 bedden 3 sterren en 100 bedden of minder 0-2 sterren en meer dan 100 bedden 0-2 sterren en 100 bedden of minder Subregio’s binnen de Metropool (excl. Amsterdam) 1 IJmond 3 Waterland+ 5 Het Gooi en Vechtstreek 7 agglomeratie Haarlem 2 Zaanstreek 4 Flevoland 6 Amstel-Meerlanden
bron: O+S
Vergeleken met 2013 is de totale kamercapaciteit van de MRA met 5% toegenomen. Amsterdam heeft ruim 900 kamers (4%) bijgekregen (zie meer informatie over Amsterdam in de volgende paragraaf). De totale toename in de regio bedraagt 750 kamers (7%) en is grotendeels veroorzaakt door drie nieuwe hotels in Haarlemmermeer: Hyatt Place Amsterdam Airport (330 kamers), Hampton by Hilton Amsterdam Schiphol en Bastion Deluxe Hotel Amsterdam Airport (ieder met ruim 180 kamers). Ook in Zandvoort zijn twee nieuwe accommodaties geopend. Het gaat echter om kleinschalige hotels.
1.2 Toename 3-sterren en 4-sterren hotels in Amsterdam 2013-2014 Begin 2014 telt Amsterdam 8 hotels (+1%), ruim 900 kamers (+4%) en bijna 1.900 bedden (+3%) meer dan in 2013 (zie tabel 1.3). De groei is onder andere te danken aan het nieuwe 4-sterren hotel Room Mate Aitana en het 3-sterren hotel Hampton by Hilton Amsterdam Arena Boulevard (elk met meer dan 250 kamers en 500 bedden).
9
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Tabel 1.3 Hotels, kamers en bedden naar sterklasse, Amsterdam op 1 juli 2013 en op 1 maart 2014
2013
2014
mutaties 20013-2014
hotels
kamers
bedden
hotels
geen ster
97
2.061
7.104
96
1.881
6.409
1 ster
56
929
2.122
56
931
2.156
2 sterren
74
1.814
4.046
73
1.755
3.907
-1
-59
-139
3 sterren
109
7.521
15.471
114
8.100
16.869
5
579
1.398
4 sterren
63
9.810
19.469
68
10.372
20.603
5
562
1.134
5 sterren
14
3.237
6.645
14
3.248
6.762
11
117
413
25.372
54.857
421
26.287
56.718
915
1.861
totaal
kamers bedden
hotels -1
8
kamers bedden -180
-695
2
34
bron: O+S
Figuur 1.3a laat de kamertoename per sterklasse zien. De toename binnen het 4-sterren segment valt al jaren op, namelijk sinds de invoering van de nieuwe sterclassificatie in 2007. Sindsdien is het aantal kamers in het 4-sterren segment met meer dan de helft toegenomen. Figuur 1.3a Mutaties hotelkamers naar sterklasse, Amsterdam
bron: O+S
1.3 Nieuwe locaties 2013-2014: IJDok, NDSM, Bijlmer Sinds de vorige meting medio 2013 zijn er 13 nieuwe accommodaties geopend in Amsterdam. Er werd in deze periode vaak gekozen voor bijzondere locaties buiten de binnenstad: IJDok, NDSM-plein, Bijlmer. Het grootste hotel dat afgelopen jaar werd geopend Hotel Room Mate Aitana is gevestigd op het IJDok, net binnen het stadsdeel Centrum, maar buiten de historische binnenstad. Het bijna even grote Hampton by Hilton Amsterdam Arena Boulevard bevindt zich in de Bijlmer (Zuidoost). Het NDSM-plein in Noord is in de afgelopen periode twee hotels rijker geworden: het Brooklyn hotel en het
10
Toerisme 2013-2014
Farlada NDSM Kraanhotel. En de locatiekeuze voor een Amsterdamse vestiging van The Student hotel viel op de Jan van Galenstraat in West. De locaties van alle Amsterdamse hotels zijn te zien op kaart 1.4. Gegevens op niveau van stadsdelen zijn in bijlage 2 te vinden. Kaart 1.4 Spreiding van hotels naar sterklasse per postcode in Amsterdam, maart 2014 (totaal beeld)
Noord Westpoort
Nieuw West
Centrum
West
10
Oost Zuid
Hotels maart 2014 4-5 sterren en meer dan 100 bedden 4-5 sterren en 100 bedden of minder 3 sterren en meer dan 100 bedden 3 sterren en 100 bedden of minder 0-2 sterren en meer dan 100 bedden 0-2 sterren en 100 bedden of minder
Zuidoost
bron: O+S
Op de volgende bladzijden wordt ingezoomd op afzonderlijke hotelconcentraties en op de nieuwe locaties in Amsterdam.
11
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Op kaart 1.4a wordt ingezoomd op de centraal gelegen hotelconcentraties. Kaart 1.4a Concentraties hotels in stadsdelen Centrum, West, Zuid en Oost maart 2014
1 Centrum
West
3
4
2 6 5 Oost
7
10
Zuid
Hotels maart 2014 4-5 4-5 3 3 0-2 0-2
sterren en meer dan 100 bedden sterren en 100 bedden of minder sterren en meer dan 100 bedden sterren en 100 bedden of minder sterren en meer dan 100 bedden sterren en 100 bedden of minder
9 8
1
gebied '1012'
2
Leidseplein
3 Rembrandtplein
4
Plantage
6
Vondelbuurt
7
Museumkw artier
8 Apollobuurt
9
De Pijp
5 omgeving Frederiksplein 10 omgeving Oosterpark bron: O+S
12
Toerisme 2013-2014
Op kaart 1.4b en 1.4c wordt ingezoomd op de hotellocaties aan de rand van de stad. Deze concentraties zijn relatief nieuw: de meeste van de deze hotels hebben zich in de afgelopen vijf jaar hier gevestigd. Kaart 1.4b Concentratie hotels in de buurt van Zuidas en Buitenveldert, maart 2014
Zuidas
Buitenveldert
Hotels maart 2014 4-5 sterren en meer dan 100 bedden 4-5 sterren en 100 bedden of minder 3 sterren en meer dan 100 bedden 3 sterren en 100 bedden of minder 0-2 sterren en meer dan 100 bedden 0-2 sterren en 100 bedden of minder bron: O+S
13
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Kaart 1.4c Concentratie hotels in de buurt van station Sloterdijk en NDSM-verf, maart 2014
Noord
NDSM
Westpoort
Sloterdijk
West
Hotels maart 2014 4-5 4-5 3 3 0-2 0-2
Centrum
sterren en meer dan 100 bedden sterren en 100 bedden of minder sterren en meer dan 100 bedden sterren en 100 bedden of minder sterren en meer dan 100 bedden sterren en 100 bedden of minder bron: O+S
1.4 Hotelstrategie gemeente Amsterdam De nieuwe hotellocaties worden medebepaald door de gemeente. Het huidige hotelbeleid van Amsterdam is vastgesteld in 2007 en is erop gericht om 9.000 extra hotelkamers in 3 Amsterdam te realiseren tot het begin van 2015. Het nieuwe hotelbeleid zal zich richten op een gezamenlijke strategie voor Amsterdam en de regio voor de periode 2016-2022. In 4 deze periode zal worden gestreefd naar meer balans in vraag en aanbod. De periode 2014-2015 is een overgangsperiode waarin het huidige beleid van stimulering wordt losgelaten en vervangen door een regionale strategie gericht op duurzaamheid, kwaliteit en balans. 1.4.1 Bijna 8.000 extra kamers in 2006-2014 Tussen medio 2006 en maart 2014 zijn er in Amsterdam ruim 7.900 hotelkamers bijgekomen. Dit is 88% van de beoogde 9.000 extra kamers in 2015. Het grootste deel van deze kamers is gerealiseerd in hotels met 4-5 sterren (63%), grootschalige hotels 3 4
14
Nota Hotelbeleid 2007-2010, Economische Zaken. Regionale hotelstrategie 2016-2022, Economische Zaken.
Toerisme 2013-2014
(90%) en buiten het stadsdeel Centrum (77%). Figuur 1.5 laat zien welke hotels er zijn bijgekomen tussen 2006 en 2014 en waar. De achterliggende cijfers staan in tabel 1.6. Figuur 1.5 Hotelkamers naar sterklasse, grootte en locatie van hotels
Tabel 1.6 Ontwikkeling van het aantal hotels en kamers naar sterklasse, hotelgrootte en stadsdeel
2006 hotels
indicator sterklasse* 0-2 sterren
grootte
stadsdeel
2014 kamers hotels
kamers
mutatie 2006-2014 (abs.) mutatie 2006-2014 (%) hotels kamers hotels kamers
206
3.943
225
4.567
19
624
9
16
3 sterren
89
5770
114
8100
25
2.330
28
40
4-5 sterren
53
8.653
82
13.620
29
4.967
55
57
grootschalig
100
13696
142
20.853
42
7.157
42
52
overig
248
4670
279
5.434
31
764
13
16
Centrum
233
10.101
253
11.933
20
1.832
9
18
Zuid
68
3.863
84
5.723
16
1.860
24
48
West
27
1.586
38
2.546
11
960
41
61
Oost
6
1.090
15
2.074
9
984
150
90
Nieuw West
6
929
11
1.968
5
1.039
83
112
Westpoort
1
180
4
708
3
528
300
293
Zuidoost
2
266
7
668
5
402
250
151
Noord
5
351
9
667
4
316
80
90
totaal
348
18.366
421
26.287
73
7.921
21
43
Op kaart 1.7 zijn alle nieuwe hotels in de periode 2006-2014 afgebeeld naar sterklasse en grootte. De meeste nieuwe hotels zijn in het stadsdeel Centrum en de aangrenzende gebieden van Zuid en West te vinden. Hier is het aanbod van horeca, musea en winkels geconcentreerd, wat deze gebieden ook aantrekkelijk maakt voor hotels. In de laatste jaren komen er meer hotels bij in de gebieden die verder van het centrum liggen:
15
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Westpoort, Noord, Zuidoost. Tot medio 2011 telde Westpoort één hotel. In de daaropvolgende jaren kwamen er drie hotels bij, waardoor de kamercapaciteit is verviervoudigd. Het aantal kamers in Zuidoost is ook bijna verviervoudigd. Kaart 1.7 Nieuwe hotels in de periode juli 2006 - maart 2014 naar sterklasse en grootte
Westpoort Noord
West Centrum
Nieuw West
Oost Zuid
Nieuwe hotels juli 2006 - maart 2014 4-5 sterren en meer dan 100 bedden 4-5 sterren en 100 bedden of minder 3 sterren en meer dan 100 bedden 3 sterren en 100 bedden of minder 0-2 sterren en meer dan 100 bedden 0-2 sterren en 100 bedden of minder
Zuidoost
1.4.2 Nieuwe hotelstrategie MRA In de komende beleidsperiode zal Amsterdam samen met de regio werken aan een gezamenlijke hotelstrategie. De nadruk zal liggen op de functionele balans en spreiding van hotels. Tabel 1.8 geeft een overzicht van de regiogemeenten waar het aantal kamers het meest is toegenomen in de afgelopen drie jaar. In de regio vindt de grootste toename van het aantal hotelkamers plaats in Haarlemmermeer in de buurt van Schiphol. Daarnaast komen er nieuwe kamers bij in Almere, Zaanstad en Huizen.
16
Toerisme 2013-2014
Tabel 1.8 Kamertoename in de periode juli 2011-maart 2014 (aflopend gesorteerd op absolute toename)
capaciteit maart 2014 Amsterdam
toename kamers 2011-2014
hotels
kamers
abs.
%
421
26.287
2.071
9
regiogemeenten met grootste absolute kamertoename Haarlemmermeer Almere Zaanstad
26
5.703
847
17
5
493
177
56
10
461
120
35
Huizen
3
145
84
138
Purmerend
3
150
46
44
Haarlem
15
791
42
6
Zandvoort
43
802
40
5
overig regio
213
11.347
1.401
14
totaal regio
634
37.634
3.472
9
totaal MRA
26
5.703
847
17
1.5 Kamerbezetting MRA stabiel Ondanks de toename van het aantal hotels daalt de bezetting van de hotels in de MRA niet. Dit komt door een groeiende vraag naar hotelkamers in Amsterdam en de regio. De 5 gemiddelde bezetting van de Amsterdamse hotels is 76%, iets hoger dan in 2012 en 2011 (75%). In de regio is de bezetting voor het derde jaar op rij 61% (zie figuur 1.9 en tabel 1.10 en 1.11). Figuur 1.9 Kamerbezetting, aantal hotelkamers en overnachtingen van hotelgasten in Amsterdam
bron: CBS/O+S 5
Respondenten (woordvoerders van hotels) geven jaarlijks aan hoeveel procent van de kamers gemiddeld bezet was in hun hotels. Voor Amsterdam is vergelijking mogelijk met de voorgaande jaren. Voor de regio zijn gegevens vanaf 2009 beschikbaar.
17
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
De meeste hotels in de MRA hebben bezetting tussen de 50% en 80% op jaarbasis (in Amsterdam 60%; in de regio 74%). In Amsterdam is 39% van de hotels bezet voor meer dan 80% (in de regio 7%). Het aandeel onderbezette hotels in de MRA (minder dan 50% op jaarbasis) is gedaald vergeleken met 2011. In Amsterdam daalt dit aandeel elk jaar en in 2013 is nog maar 1% van de hotels onderbezet. In de regio blijft dit aandeel stabiel op 19%. Tabel 1.10 Gemiddelde kamerbezetting naar sterklasse hotels, (procenten)
Amsterdam ster NHC
regio
MRA totaal
2011
2012
2013
2011
2012
2013
2011
2012
2013
0-1 ster
72
71
71
65
62
59
71
69
67
2 sterren
77
77
76
43
53
58
71
74
74
3 sterren
79
79
79
65
63
60
74
75
75
4 sterren
79
76
80
62
62
69
71
71
77
5 sterren
66
72
70
x
x
x
67
72
70
0-2 sterren
74
73
73
56
59
59
71
71
69
3 sterren
79
79
79
65
63
60
74
75
75
4-5 sterren
76
75
78
62
62
69
70
71
76
gemiddeld
75
75
76
61
61
61
72
72
72 bron: O+S
Tabel 1.11 Hotels naar kamerbezetting, (procenten)
Amsterdam tot 50% 50%-80% meer dan 80% totaal (%)
regio
MRA totaal
2011
2012
2013
2011
2012
2013
2011
2012
5
3
1
22
19
19
10
7
2013 6
56
65
60
69
75
74
60
67
63
39
32
39
8
6
7
31
26
31
100
100
100
100
100
100
100
100
100 bron: O+S
1.6 ‘Scherpe’ kamerprijzen in 2013 De gemiddelde kamerprijs blijft in 2013 min of meer stabiel, Zowel in Amsterdam als in de regio. Na de prijsverhogingen in 2009-2011 daalden de hotelprijzen in 2012 om vervolgens te stabiliseren op dit niveau. In 2013 gaven hoteliers aan dat er veel werd gedaan om de prijzen ‘scherp’ te houden, onder andere door voordelige aanbiedingen. Daarmee reageert de hotelmarkt op de toename van het aantal hotels, de afgenomen koopkracht en de dure euro.
‘…scherpere prijsstelling, hogere bezetting, maar lagere ADR.’ hotelenquête
In tabel 1.12 is te zien dat de 4-sterren hotels de prijzen het meest hebben verlaagd in 2013. Dit verklaart de hogere kamerbezetting in dit segment. De gemiddelde prijs van een 5-sterren hotel in Amsterdam is toegenomen. Maar dit komt mogelijk door de komst van het nieuwe 5-sterren hotel in 2013. In de andere segmenten zijn de prijzen relatief weinig veranderd, zowel in Amsterdam als in de regio.
18
Toerisme 2013-2014
Tabel 1.12 Gemiddelde kamerprijzen van een 2-persoonskamer per nacht naar sterklasse, (in euro’s)6
Amsterdam
regio
2011
2012
2013
2011
2012
2013
0-1 ster
75
80
78
73
79
95
2 sterren
95
91
90
81
86
82
3 sterren
112
103
99
88
86
88
4 sterren
157
149
141
111
102
88
5 sterren
275
218
297
x
x
x
0-2 sterren
82
84
83
76
81
92
3 sterren
112
103
99
88
86
88
4-5 sterren
169
163
165
113
102
88
gemiddelde
111
109
109
90
89
90 bron: O+S
1.7 Meer gasten in 2013 dankzij opening musea, grote congressen en het themajaar In 2013 zag 58% van de Amsterdamse en 47% van de regionale hoteliers het aantal gasten in hun hotel toenemen (zie figuur 1.13). In het luxe hotelsegment in Amsterdam was dit percentage met 73% het hoogst (zie tabel 1.14). De helft van de Amsterdamse hoteliers zag het aantal buitenlandse gasten toenemen en 28% meldde een toename van het aantal Nederlanders (zie figuur 1.16)
‘Heropening Rijksmuseum en 3 grote congressen in augustus-september 2013.’ hotelenquête
Figuur 1.13 Hotels naar ontwikkeling van het aantal hotelgasten
6
Respondenten is gevraagd naar de reguliere gemiddelde kamerprijzen inclusief ontbijt, service en btw.
19
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Hoteliers danken de gastentoename vooral aan de heropening van het Rijksmuseum en het Stedelijk museum en grote congressen in Amsterdam. Scherpe prijzen en aanbiedingen in het eigen hotel worden opvallend genoeg minder vaak genoemd dan in 2012. Hoteliers zeiden toen dat de toename van het aantal gasten was toe te schrijven aan beter management en samenwerken met bookingsites. In 2013 worden vooral de inspanningen van de stad genoemd. Budgetaccommodaties in Amsterdam hadden in 2013 relatief vaker te maken met het verlies van het aantal gasten (32%) dan luxe hotels (15%, zie tabel 1.14). Tabel 1.14 Heeft uw accommodatie meer gasten ontvangen in 2013 dan in 2012?
antwoorden
Amsterdam
regio
MRA
0-2 sterren
3 sterren
4-5 sterren
totaal
totaal
totaal
meer gasten
47
60
73
58
47
55
even veel gasten
21
23
13
19
24
21
minder gasten
32
18
15
23
29
24
100
100
100
100
100
100
totaal
bron: O+S
In de hotelenquête is ook specifiek gevraagd naar het effect van het Themajaar 2013. De helft van de Amsterdamse hoteliers heeft het idee dat het Themajaar 2013 een positieve bijdrage heeft gehad (zie tabel 1.15). Dit geldt voor alle sterklassen. Hoteliers in de regio hebben het effect weinig opgemerkt. Tabel 1.15 Heeft het feestelijke themajaar in Amsterdam effect gehad op het aantal overnachtingen in uw accommodatie in 2013? (procenten)
Amsterdam
regio
MRA
positief
53
7
40
geen effect
23
61
34
weet niet
24
32
26
100
100
100
totaal
bron: O+S
Het aandeel hotels dat gasten verloor, is in 2013 kleiner geworden: in Amsterdam 23% (2012: 40%), in de regio 29% ‘…Er komen hotels bij en (2012: 41%). In Amsterdam zagen vooral budgetaccommodaties het aantal het aantal shortstay- en buitenlandse gasten teruglopen (zie figuur 1.16). In de regio is B&B-overnachtingen neemt een tweedeling te zien van hotels met meer en minder buitenlandse gasten. alsmaar toe..’ Hoteliers, die het moeilijk hebben noemen als reden hiervoor hotelenquête de toenemende concurrentie met AirBnB en de nieuwe hotels en de ongunstige economische situatie (zie bijlage 3 en kader op de volgende bladzijde).
20
Toerisme 2013-2014
Figuur 1.16 Hotels naar ontwikkeling van het aantal hotelgasten per land, 2012-2013
bron: O+S
Budgethotels versus AirBnB Bijna de helft van de Amsterdamse en eenderde van de regionale accommodaties uit de hoteldatabase van O+S heeft last van concurrentie met particuliere verhuur van woningen aan toeristen. Budgetaccommodaties geven aan gasten te verliezen door concurrentie met particulieren, maar maken zelf nauwelijks gebruik van de websites als AirBnB, Wimdu, 9flats en housetrips (2% in Amsterdam en 5% in de regio). Dit resultaat is niet verassend: deze websites zijn niet voor deze doelgroep bedoeld. Een citaat uit de hotelenquête spreekt voor zich: ‘De illegale verhuursites als wimdu en airbnb zijn een 1.8 Luxe hotels optimistisch over financieel resultaat in 2014 directe bedreiging voor kleinschalige (legale) hotels...’
1.9 Luxe segment optimistisch over financieel resultaat in 2014 Na overwegend positieve resultaten in 2013 verwachten de meeste hoteliers groei in 2014. De meeste hoteliers in de MRA verwachten dit jaar meer gasten, hogere omzet en hogere opbrengsten per kamer dan in 2013 (zie figuur 1.17 en tabel 1.18). Het luxe hotelsegment in Amsterdam is het meest optimistisch over de resultaten in 2014, waarschijnlijk door de toegenomen bezettingsgraad in 2013. Dit staat in contrast met de overwegend sombere verwachtingen van budgetaccommodaties, vooral wat betreft opbrengsten per kamer in 2014.
21
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Figuur 1.17 Saldo positieve en negatieve antwoorden van hoteliers over verwachtingen in 2014
bron: O+S Tabel 1.18 Antwoorden van hoteliers op drie vragen over de situatie in 2013 (procenten)
Amsterdam vraag Verwacht u meer, minder of evenveel gasten in 2014 als in 2013?
0-2 sterren 3 sterren 4-5 sterren totaal totaal totaal 31
44
54
40
47
49
even veel gasten
41
47
37
42
41
49
minder gasten
27
9
10
18
12
18
100
100
100
100
100
100
meer omzet
29
48
56
40
49
44
even veel omzet
41
37
29
37
38
37
minder omzet
30
15
15
22
13
19
100
100
100
100
100
100
hoger RevPar
21
40
59
35
41
36
gelijk RevPar
49
40
24
41
42
42
totaal
Wat verwacht u van de opbrengsten per kamer (RevPar) van uw accommodatie in 2014?
MRA
meer gasten
totaal
Wat verwacht u van de omzet van uw accommodatie in 2014?
regio
lager RevPar totaal
30
20
17
25
18
22
100
100
100
100
100
100
bron: O+S
22
Toerisme 2013-2014
2 Groei toeristische sector in MRA en Amsterdam
De definitieve aantallen hotelgasten en overnachtingen voor 2013 werden door het CBS in mei 2014 vrijgegeven. In 2013 hebben Nederlandse hotels zo’n 22 miljoen gasten geaccommodeerd, goed voor 37 miljoen overnachtingen. Een groot deel van deze overnachtingen vond plaats in de Metropoolregio Amsterdam (MRA), waar de toeristische sector zich sneller ontwikkelde dan landelijk. Amsterdam vestigde de aandacht op zich door onder andere de troonwisseling en de heropening van de belangrijke musea in 2013. Naar verwachting zal het aantal overnachtingen in 2014 verder toenemen. Ook neemt het aantal banen in de toeristische sector volgens de voorlopige cijfers toe.
2.1 Toerisme in MRA: meer dan 15 miljoen overnachtingen in 2013 In 2013 hadden hotels in de MRA 8,5 miljoen gasten, 40% van alle hotelgasten in Nederland. Dat is een stijging van 6% vergeleken met 2012. De hotelgasten verbleven gemiddeld 1,77 nachten in de MRA: een totaal van 15,1 miljoen overnachtingen (+7%). Landelijk steeg het aantal hotelgasten en overnachtingen met 2% minder snel. Bijna 70% van de hotelgasten in de MRA komt uit het buitenland. In de periode 2012-2013 waren vooral Nederlandse gasten in opmars (+11%). Het aantal buitenlandse gasten nam met 5% toe. Binnen de MRA zijn er grote veerschillen in ontwikkeling van binnenlandse en buitenlandse markten. Figuur 2.1 Ontwikkeling aantal hotelovernachtingen in MRA en Nederland, 2012-2013
bron: CBS
23
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Bijna driekwart van de overnachtingen in de MRA vindt plaats in Amsterdam. Hier zijn ook de meeste hotels geconcentreerd. Informatie over de rest van de MRA is niet beschikbaar op gemeenteniveau: het CBS publiceert alleen geaggregeerde aantallen. Naast Amsterdam telt het gebied Amstel-Meerlanden (waaronder gemeente Haarlemmermeer met de luchthaven Schiphol) relatief veel hotelgasten en overnachtingen: 1,5 miljoen gasten en 2,2 miljoen overnachtingen in 2013. De overige MRA-gemeenten zijn samen goed voor 1 miljoen hotelgasten en 1,7 miljoen overnachtingen. In de periode 2012-2013 is een opmerkelijke groei te zien van het aantal buitenlandse gasten (+27%) en overnachtingen (+24%) in de hotels buiten Amsterdam. Het is niet bekend uit welke landen deze gasten komen. In Nederland als geheel kwamen in 2013 de meeste buitenlandse gasten uit Duitsland (+6%), Groot-Brittannië (+1%), België (+6%) en Frankrijk (+3%). Rusland (+18%) en China (+13%) zijn wellicht kleinere, maar wel snel groeiende markten.
2.2 Ruim 11 miljoen overnachtingen in 2013 in Amsterdam De Amsterdamse hotels hadden in 2013 ruim 6 miljoen gasten, het hoogste aantal ooit. 7 De toename ten opzichte van 2012 is 5%. De hotelgasten bleven ook iets langer: gemiddeld 1,87 nacht tegenover 1,84 in 2012. Dit leverde een totaal op van 11,3 miljoen hotelovernachtingen in 2013 (+7%). Figuur 2.2 Hotelgasten en overnachtingen in Amsterdam, 2000-2013
Miljoenen
x 1 mln. 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
2000
2001
2002
2003
2004
2005 gasten
2006
2007
2008
2009
2010
2011 trend- 2012 breuk
2013
overnachtingen
Bron: CBS
7
24
Het CBS heeft met ingang van 2012 de berekeningswijze van toeristische cijfers aangepast. Daardoor is de vergelijking met de voorgaande jaren niet mogelijk.
Toerisme 2013-2014
Tabel 2.3 Hotelgasten, overnachtingen, verblijfsduur en de gemiddelde bedbezetting in Amsterdamse hotels, 2012-2014*
gasten
overnachtingen
verblijfsduur (nachten)
bedbezetting (%)
1 kw 2012
1.163.700
2.060.700
1,77
46
2 kw 2012
1.583.200
2.936.900
1,86
66
3 kw 2012
1.610.400
3.100.300
1,93
70
4 kw 2012
1.380.900
2.465.300
1,79
56
totaal 2012
10.563.000
2 kw 2013
1.639.900
2.251.700 3.066.600
1,84 1,83
59
1 kw 2013
5.738.300 1.232.400
1,87
63
3 kw 2013
1.700.400
3.274.200
1,93
68
4 kw 2013
1.451.400
2.669.300
1,84
55
totaal 2013*
6.024.200
11.261.700
1,87
*) nader voorlopige cijfers.
46
57 bron: CBS
Het totaal aantal hotelgasten en overnachtingen groeide in Amsterdam sneller dan landelijk (+5% en 7% tegenover respectievelijk +2%). De groei is vooral te danken aan een forse toename van het aantal binnenlandse gasten in Amsterdam (+21%). De heropening van de belangrijke Amsterdamse musea en de troonwisseling hebben Amsterdam in 2013 extra onder de aandacht gebracht (zie ook paragraaf 1.6). Het aantal buitenlandse gasten in Amsterdamse hotels nam in 2013 met 1% toe, relatief minder dan in Nederland (+3%) en West-Europa (+4%). De buitenlandse hotelgasten hadden wel een langer verblijf in Amsterdam, waardoor het totaal van hun overnachtingen sterker toenam (+4%), dan het aantal hotelovernachtingen van buitenlanders in Nederland (+3%).
2.3 Tweederde hotelovernachtingen geboekt door Europeanen Eén op de vijf overnachtingen in Amsterdamse hotels betreft bezoekers uit eigen land (19%). De meeste hotelnachten (57%) worden geboekt door Europeanen, waarbij het het vaakst om Britten gaat (15% van alle overnachtingen). Daarnaast wordt 9% van de overnachtingen geboekt door inwoners van de Verenigde Staten, 7% door gasten uit Azië, 5% door overige Amerikanen en 3% uit landen in Afrika of Oceanië (zie figuur 4.3). Het aantal overnachtingen door Nederlanders en Duitsers groeide in de periode 20122013 het sterkst (+19% en 18%). Wanneer gekeken wordt naar bezoekers uit verre landen nam het aantal overnachtingen door gasten uit Azië toe (7%), bleef het aantal overnachtingen door overige Amerikanen ongeveer gelijk (+0,5%) en boekten bewoners van de Verenigde Staten en Afrika/Oceanië in 2013 minder hotelovernachtingen in Amsterdam dan in 2012 (-4% en -7%), zie figuur 2.4.
25
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Figuur 2.3 Hotelovernachtingen naar land van herkomst, Amsterdam 2013
4%
3% 19%
5%
Nederland overig Europa
5%
Groot-Brittannië Verenigde Staten Duitsland
6%
Azië Frankrijk Italië
7% 19%
overig Amerika Spanje Afrika en Oceanië
8%
9%
15%
Figuur 2.4 Groei hotelovernachtingen ten opzichte van dezelfde periode het jaar daarvoor, Amsterdam 30
%
25 20 15 10 5 0 -5 -10 -15
2013
januari-juni 2014*
* voorlopige cijfers
bron: CBS
2.4 Aanhoudende groei in 2014 Naar verwachting zal het toerisme verder groeien in 2014. In de eerste zes maanden van 2014 is het toerisme in Europa en wereldwijd met 5% toegenomen. Dit gaat om het aantal buitenlandse hotelgasten – een criterium dat The World Tourism Organization gebruikt bij internationale vergelijkingen. De groei in 2014 wordt onder andere in verband gebracht
26
Toerisme 2013-2014
met het verbeterde consumentenvertrouwen. In Nederland zal het buitenlandse toerisme in 2014 met 2% toenemen, aldus NBTC Holland Marketing. O+S maakt een eigen prognose voor Amsterdam op basis van het aantal passagiers op Schiphol en recente toeristische trends. In 2014 kan de hoofdstad rekenen op 10% meer buitenlandse gasten. Volgens de voorlopige cijfers van het CBS voor de eerste helft van 2014 heeft Amsterdam in ieder geval een goed start gehad met 11% buitenlandse hotelgasten meer dan in januari-juni van 2013. De vraag naar Amsterdam blijft dus groeien. Aangezien dit hoofdstuk verder gaat over Amsterdam wordt hieronder niet langer alleen over buitenlandse hotelgasten gesproken, maar ook ingegaan op de ontwikkeling van het aantal hotelovernachtingen. In figuur 4.3 zijn groeipercentages van het aantal hotelovernachtingen naar land van herkomst gepresenteerd. Het toerisme uit Europese landen blijft in 2014 doorgroeien met Duitsland, Italië, Frankrijk en Groot-Brittannië aan de kop.
2.5 Groei zakelijke en recreatieve markten in 2013 Van alle hotelovernachtingen is in 2013 39% geboekt door gasten die om zakelijke redenen naar Amsterdam zijn gekomen. Het aantal hotelovernachtingen met een zakelijke reden nam met 7% iets sneller toe dan het aantal overnachtingen met een recreatieve reden (+6%). In 2013 vonden er meerdere grootschalige congressen plaats in Amsterdam, waaronder het congres van European Society of Cardiology met bijna 30.000 deelnemers. Het recreatieve toerisme werd onder andere gestimuleerd door het feestelijke jaar Amsterdam 2013 en met name door de heropening van de drie belangrijke musea: Het Van Gogh Museum, het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum. De drie musea waren in 2013 samen goed voor 4,4 miljoen bezoekers. Het totaal aantal musea- en attractiebezoekers is toegenomen met respectievelijk 16% en 4% vergeleken met 2012.
2.6 Rivier- en zee- cruises leveren 0,6 miljoen bezoekers op 2013 was ook een goed jaar voor de riviercruise branche: het totaal aantal scheepsbezoeken lag op 1.483 calls, 7% meer dan in 2012. Dit was goed voor 355.687 bezoekers. Ze bleven gemiddeld 1,3 nachten in Amsterdam, wat gelijk is aan 462.400 overnachtingen. Voor 80% van de cruiseschepen is Amsterdam het begin of het eindpunt en zijn de meeste overnachtingen geboekt in hotels. De zeecruisebranche was in 2013 goed voor in totaal 137 scheepsbezoeken en 275.400 passagiers, 5% minder dan in 2012. De afname geldt echter alleen voor de passagiers voor wie Amsterdam het begin of het eindpunt is (40% van het totaal). Het aantal passagiers, dat in Amsterdam een tussenstop maakte is met 57% toegenomen vergeleken met 2012.
27
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
2.7 Werkgelegenheid in toeristische sector 8
Begin 2014 werken in Amsterdam 54.618 personen in de toeristische sector. Dit zijn er 493 meer dan een jaar ervoor (+1%). In dezelfde periode nam de totale werkgelegenheid in Amsterdam 0,1% af. De toeristische sector verzorgt 9,8% van de totale werkgelegenheid in de stad. Dit percentage neemt de laatste jaren langzaam toe (2011: 9,3%). De helft van de banen in de toeristische sector is in restaurants en cafés (zie figuur 2.5). De toename van de werkgelegenheid was in deze branche het sterkst (+459; +2%). In procenten was de groei het sterkst bij het personenvervoer (+195; +5%) Figuur 2.5 Grote en kleine banen in toeristische branches, Amsterdam op 1 januari 2003-2014 30000
25000 restaurants en cafés 20000 cultuur en recreatie 15000
hotels en pensions
10000
overig (reisbemiddeling, toeristische goederen) personenvervoer
5000
0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
bron: O+S
8
Voorlopige cijfers voor 2014. Tot de toeristische sector worden de volgende branches gerekend: horeca, cultuur en recreatie (o.a. musea, amusement), personenvervoer (o.a. taxi), reisbureaus, detailhandel in souvenirs e.d. Het toerisme heeft een onmiskenbaar stimulerend effect op het aantal banen in deze branches, hoewel ze niet altijd direct door het toerisme tot stand zijn gekomen.
28
Toerisme 2013-2014
Bijlage 1 Hotelcapaciteit gemeenten MRA
Tabel 1 Hotels, kamers en bedden naar gemeente MRA, maart 2014 gemeente hotels
Amsterdam totaal
421
kamers
bedden
26.287
56.718
Amstel-Meerlanden totaal
39
6.068
12.705
Aalsmeer
5
148
294
Amstelveen
4
154
304
Diemen Haarlemmermeer Uithoorn
1
3
9
26
5.703
11.982
3
60
116
857
1.746
Gooi en Vechtstreek totaal
21
Blaricum
1
9
17
Bussum
2
151
297
Hilversum
7
270
522
Huizen
3
145
300
Muiden
1
14
28
Naarden
1
117
259
Weesp
2
50
113
Wijdemeren
4
101
210
64
1.708
3.670
4
36
72
Haarlem Haarlemmerliede en Spaarnwoude Zandvoort
15
791
1.731
2
79
172
43
802
1.695
totaal
23
727
1.641
Beverwijk
10
232
508
2
97
327
11
398
806
38
852
1.783
6
81
159
10
203
428
Purmerend
3
150
324
Waterland
14
318
664
5
100
208
agglomeratie Haarlem totaal
Bloemendaal
IJmond
Heemskerk Velsen
Waterland + totaal
Beemster Edam-Volendam
Zeevang
Zaanstreek totaal
15
485
1.084
Oostzaan
1
6
16
Wormerland
4
18
43
10
461
1.025
Zaanstad
29
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Bijlage 2 Hotelcapaciteit stadsdelen Amsterdam
Tabel 2 Hotels naar stadsdeel en sterklasse, maart 2014
Centrum
0-1 ster
2 sterren
3 sterren
4 sterren
5 sterren
totaal
%
114
50
50
30
9
253
60
Westpoort
.
.
4
.
.
4
1
West
5
4
20
8
1
38
9
Nieuw-West
2
.
4
5
.
11
3
Zuid
17
18
28
17
4
84
20
Oost
8
.
3
4
.
15
4
Noord
3
1
2
3
.
9
2
Zuidoost Amsterdam totaal
3
.
3
1
.
7
2
152
73
114
68
14
421
100 bron: O+S
Tabel 3 Kamers naar stadsdeel en sterklasse volgens NHC, maart 2014
Centrum Westpoort West Nieuw-West
0-1 ster
2 sterren
3 sterren
4 sterren
5 sterren
totaal
%
1886
1091
3069
3859
2028
11933
45
.
.
708
.
.
708
3
209
63
938
940
396
2546
10
87
.
592
1289
.
1968
7
Zuid
327
579
1238
2755
824
5723
22
Oost
266
.
791
1017
.
2074
8
Noord
15
22
238
392
.
667
3
Zuidoost
22
.
526
120
.
668
3
2812
1755
8100
10372
3248
26287
Amsterdam totaal
100 bron: O+S
Tabel 4 Bedden naar stadsdeel en sterklasse volgens NHC, maart 2014
Centrum Westpoort
0-1 ster
2 sterren
3 sterren
4 sterren
5 sterren
totaal
%
5784
2380
6418
7654
4054
26290
46
.
.
1725
.
.
1725
3
West
756
124
1930
1982
1061
5853
10
Nieuw-West
244
.
1281
2608
.
4133
7
Zuid
792
1357
2413
5298
1647
11507
20
Oost
864
.
1565
2049
.
4478
8
Noord
27
46
485
772
.
1330
2
Zuidoost Amsterdam totaal
98
.
1064
240
.
1402
2
8565
3907
16881
20603
6762
56718
100 bron: O+S
30
Toerisme 2013-2014
Bijlage 3 Open antwoorden
Tabel 5 Redenen waarom het aantal hotelgasten is toegenomen in 2013, MRA open antwoorden (top-3) reden Meer activiteiten in Amsterdam: Opening Rijksmuseum. (23 keer genoemd) opening musea, congressen ed. Meer congressen in 2013. (11 keer genoemd) 40% Activiteiten in Amsterdam, celebration 400 years, MTV awards etc.
Management, marketing en/of Lagere prijzen, meer acties. (5 keer genoemd) scherpe prijs 21% Meer naamsbekendheid betere marketing en revenue afdeling. Betere prijs/kwaliteit aanbieden inspelen op de verwachting van de gast. Meer toeristen/ betere economie
Meer toeristen in Amsterdam. 12% Het hotel had een 2% hogere bezetting. Economie verbeterd.
Renovatie
Hotel verbouwd in 2013. 6% Extra kamers t.o.v. 2012. In 2013 hebben wij een renovatie gehad hierdoor meer tevreden gasten.
Gebruik boekingwebsites
Nieuwe boekingkanalen. 5% Gebruik van online travel agency (Booking.com, Expedia). Met internet gaan werken en vernieuwde website.
Overig
Het weer. 15% Hotel opening. Gasten leren ons nu pas echt kennen.
Tabel 6 Redenen, waarom het aantal hotelgasten is afgenomen in 2013, MRA reden open antwoorden (top-3)
Concurrentie
Opkomst Airbnb/ privé verhuur aan toeristen. 39% Veel hostels met grote hoeveelheid bedden en kamers. Er zijn te veel nieuwe en grote hotels in Amsterdam bijgekomen. Dit maakt dat er meer concurrentie is en de prijzen naar beneden gaan.
Economische Economische situatie. (9 keer genoemd) situatie 33% Crisis. (5 keer genoemd) Recessie. (2 keer genoemd) Overig
Minder werklui. (2 keer genoemd) 28% Slecht weer. (2 keer genoemd) Amsterdam wordt als te duur gezien.
31
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Bijlage 4 Methode, databronnen en definities
In dit rapport zijn gegevens opgenomen uit verschillende bronnen. Gegevens over gastenaccommodaties komen uit de hoteldatabase van O+S en de hotelenquête van O+S. Cijfers over het aantal gasten en overnachtingen komen van het CBS en worden 9 door O+S bewerkt. Hieronder worden definities en statistieken uit verschillende bronnen nader toegelicht. Hoteldatabase O+S De hoteldatabase is een databestand van alle accommodaties in de MRA dat wordt bijgehouden aan de hand van de gegevens van het Bedrijfschap Horeca, de respons op de hotelenquête O+S, internet en diverse externe bronnen. De gegevens in de hoteldatabase werden vroeger elk jaar per 1 juli bevroren. In 2014 werden gegevens per 1 maart bevroren. Accommodaties in hoteldatabase In de hoteldatabase van O+S worden logiesverstrekkende bedrijven met meer dan 2 kamers en 5 bedden opgenomen, die voldoen aan de volgende criteria, te weten hotels, motels, botels, pensions en appartementen met hoteldienstverlening, jeugdaccommodatie en bed&breakfasts die kamers en/of bedden aan particulieren verhuren tegen een boeking per nacht. Deze definitie sluit zich aan op de hoteldefinitie van het CBS en het Bedrijfschap Horeca. Voor het exploiteren van een hotel in de gemeente Amsterdam dient een pand over de juiste bestemming in het vigerende bestemmingsplan te beschikken. Niet alle accommodaties in de hoteldatabase van O+S voldoen aan deze definitie. De tabel hieronder verschaft overzicht van verschillende soorten accommodaties in de hoteldatabase. Accommodaties in Amsterdam naar soort registratie
100
hostel/ staokay/ jeugdhotel 20
2 sterren
72
.
1
73
3 sterren
109
.
5
114
4 sterren
67
.
1
68
5 sterren
14
.
.
14
362
20
39
421
hotel 0-1 sterren
totaal
9
32
overig
totaal
32
152
Dit houdt in dat er tabellenrapporten worden gemaakt ten behoeve van EZ (per kwartaal en per jaar). Door gegevens van O+S en het CBS te koppelen is een schatting van het aantal gasten en overnachtingen per stadsdeel mogelijk.
Toerisme 2013-2014
Amsterdam telt 362 hotels en 20 hostels die volledig voldoen aan de bestemmingsplaneisen en andere registratienormen. De overige categorie bestaat uit pensions, appartementen met hoteldienstverlening en bed&breakfasts met meer dan 2 kamers en 5 bedden. Deze 39 accommodaties zijn geregistreerd door de Kamer van Koophandel en het Bedrijfschap Horeca, maar een deel daarvan voldoet niet aan de bestemmingsplaneisen van de gemeente Amsterdam. Regels met betrekking tot bestemmingsplannen kunnen verschillen per gemeente. De hoteldatabase wordt een keer per jaar geactualiseerd: de nieuwe logiesbedrijven worden toegevoegd aan het bestand; accommodaties, die zijn gestopt als hotel worden verwijderd. De meeste accommodaties worden verwijderd wegens opheffing. Andere accommodaties zijn verhuisd uit Amsterdam (bijvoorbeeld schepen). Sommige accommodaties worden uit de hoteldatabase verwijderd omdat ze niet meer aan de definitie van een hotel voldoen. Hotelenquête O+S Om de hoteldatabase te actualiseren, houdt O+S een jaarlijkse enquête onder hoteliers. Het veldwerk vindt plaats in het tweede kwartaal van het jaar. De enquête bevat naast de vragen over de actuele capaciteit van de hotels, ook vragen over hun kamerbezetting en kamerprijzen en een aantal aanvullende vragen (zie bijlage 5). Van de Amsterdamse hotels hebben er 222 de vragenlijst van O+S ingevuld, een respons 10 van 53% (zie tabel 7). In de regio hebben 87 hotels de vragenlijst ingevuld (41%). Tabel 7 Respons enquête gastenaccommodaties naar sterklasse, 2014
Amsterdam aantal hotels (abs.)
respons (abs.)
respons (%)
regio aantal hotels (abs.)
respons (abs.)
respons (%)
0-1 ster
152
63
41
82
32
39
2 sterren
73
37
51
28
9
32
3 sterren
114
66
58
55
25
45
4 sterren
68
48
71
47
21
45
5 sterren
14
8
57
-
-
-
421
222
53
212
87
41
ster NHC
totaal hotels
bron: O+S
10
In 2010 heeft O+S voor het eerst hotels buiten Amsterdam benaderd om mee te werken aan de enquête gastenaccommodaties. Deze regionale hoteldatabase is voornamelijk gebaseerd op de gegevens van Bedrijfschap Horeca en enquête gastenaccommodaties van O+S.
33
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
Bijlage 5 Vragenlijst
Jaarlijkse enquête Gastenaccommodaties 2014 Voor Hotels, Pensions, Appartementen, Botels en Hostels De vragen hieronder hebben betrekking op de huidige situatie van uw accommodatie in 2014 1. Wilt u onderstaande gegevens controleren en indien nodig aanpassen? Wijzingen en aanvullingen Naam bedrijf Adres Postcode en plaats Algemeen telefoonnummer Algemeen e-mailadres Aantal sterren volgens Ned.Hotel Classificatie
2.
Wilt u onderstaande tabel op basis van de huidige situatie volledig invullen? aantal kamers (of andere ruimten:
aantal slaapplaatsen (exclusief
appartementen, slaapzalen, -ruimten in
bijzetbedden)
woonboten *)
1-persoons 2-persoons 3-persoons 4 of meerpersoons Totalen
34
3.
Richt uw hotel zich op een speciale doelgroep en zo ja welke?
1
Ja, namelijk _______________________________________________________________
2
Nee
4.
Verwacht u meer, minder of evenveel gasten in 2014 als in 2013?
1
Ik verwacht meer gasten in 2014 dan in 2013
2
Ik verwacht even veel gasten in 2014 als in 2013
3
Ik verwacht minder gasten in 2014 dan in 2013
4
Weet niet
Toerisme 2013-2014
5.
Wat verwacht u van de omzet van uw accommodatie in 2014?
1
Ik verwacht meer omzet in 2014 dan in 2013
2
Ik verwacht even veel omzet in 2014 dan in 2013
3
Ik verwacht minder omzet in 2014 dan in 2013
4
Weet niet
6.
Wat verwacht u van de opbrengstem per kamer (RevPar) van uw accommodatie in 2014?
1
Ik verwacht in 2014 hogere opbrengsten per kamer dan in 2013
2
Ik verwacht in 2014 dezelfde opbrengsten per kamer als in 2013
3
Ik verwacht in 2014 lagere opbrengsten per kamer dan in 2013
4
Weet niet
De vragen hieronder hebben betrekking op de situatie van uw accommodatie in 2013 7.
Wat was de gemiddelde prijs in euro's voor 1- en/of 2-persoonskamer (inclusief ontbijt, service
en b.t.w.) over 2013 in uw accommodatie?
8. units
1-persoonskamer
€
2-persoonskamer
€
Wat was in 2013 uw gemiddelde kamerbezetting? gemiddeld percentage verhuurde kamers / %
9.
Is het aantal hotelgasten in uw accommodatie in 2013 toegenomen in vergelijking met 2012?
1
Ja, toegenomen
2
Nee, gelijk gebleven
3
Nee, afgenomen
10.
Wat is er volgens u de reden dat het aantal gasten in uw bedrijf in 2013 is toegenomen / gelijk is
gebleven / is afgenomen?
______________________________________________________________ 11.
Hoe was de ontwikkeling van het aantal Nederlandse en buitenlandse gasten in uw
accommodatie in 2013?
1
meer buitenlandse gasten in 2013 dan 2012
2
minder buitenlandse gasten in 2013 dan in 2012
3
meer Nederlandse gasten in 2013 dan 2012
4
minder Nederlandse gasten in 2013 dan in 2012
11a.
Wilt u uw antwoord toelichten?
______________________________________________________________ 12.
Heeft het feestelijke themajaar in Amsterdam effect gehad op het aantal overnachtingen in uw
accommodatie in 2013?
1
Positief effect
2
Negatief effect
3
Geen effect
35
Gemeente Amsterdam, Bureau Onderzoek en Statistiek
13.
Maakt uw bedrijf gebruik van de volgende boekingssites?
1
Airbnb
2
Wimdu
3
9flats
4
Housetrips
5
Nee, geen gebruik van deze websites
einde vragenlijst
14.
Levert het gebruik extra boekingen op?
1
Ja
2
Nee
Dit waren alle vragen. Hartelijk dank voor uw medewerking. U kunt de vragenlijst in bijgevoegde envelop gratis terug sturen naar: Bureau Onderzoek en Statistiek (O+S) 1000 RA Amsterdam
36
Toerisme 2013-2014
Bijlage 6 Campings
De Metropoolregio telt 29 campings, waarvan 4 formeel in Amsterdam: twee in Amsterdam-Noord, één in Zeeburg en één in Zuidoost. De camping in het Amsterdamse Bos wordt vaak ook tot de Amsterdamse campings gerekend. Deze camping ligt echter officieel in Amstelveen (zie kaart 6.1). Kaart 6.1 Campings in Metropoolregio Amsterdam, maart 2014
1
BEVERWIJK
EDAMVOLENDAM
2
3
4
AMSTERDAM
HAARLEM
ALMERE
1
3
2
4 5
7
6
Schiphol
6
LELYSTAD
AMSTELVEEN
5
HILVERSUM
Katwijk
Subregio’s binnen de Metropool (excl. Amsterdam) 1 IJmond
2 Zaanstreek
3 Waterland+
5 Het Gooi en Vechtstreek
6 Amstel-Meerlanden
7 agglomeratie Haarlem
4 Flevoland -
37
