Take home toets Evedince based practise 2 2012-2013 Hogeschool van Amsterdam
Naam: Lauri Linn Konter Studenten nr: 500642432 Groep: Lv12-2E2 Jaar: 2012-2013 Inlever datum:11-10-2012 Docent: Marjoke Hoekstra Opleiding: Hbo-Verpleegkunde Hogeschool van Amsterdam Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 1
Inhoudsopgave 1
Vraagstelling 1.1 Casus Sonja 1.2 Klinische onzekerheid 1.3 Verpleegkundige relevantie 1.4 Vraagstelling
Blz:3 Blz:3 Blz:3 Blz:3 Blz:3
2
PICO
Blz:4
3
Zoek strategie Verantwoording Search history
Blz:4 Blz:4 Blz:5
4
Selectie proces
Blz:6
5
Beoordeelde artikelen Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel 5 Artikel 6
Blz:6 Blz:6 Blz:7 Blz:7 Blz:8 Blz:8 Blz:9
6
Gekozen artikel 6.1 Titel 6.2 Abstract 6.3 Full Tekst
Blz:10 Blz:10 Blz:10 Blz:11
7
Kritisch oordeel
Blz:18
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 2
1. Vraagstelling 1.1 Casus Sonja Sonja is 25 jaar en is in het einde van februari 2012 gediagnostiseerd met mammacarcinoom. Ze heeft dit ziektebeeld helaas al eens eerder moeten meemaken. Haar moeder is in 2009 namelijk overleden aan borstkanker. Sonja wist niets over de genetische testen van tegenwoordig en is er zelf te laat achter gekomen dat ook zei borstkanker heeft. Ze is ze nu een maand bezig met chemotherapie, omdat de tumor te groot was in eerste instantie hopen de artsen op die manier de tumor te verkleinen, zodat deze verwijderd kan worden door middel van een mamma-amputatie. Sonja heeft vanaf het begin al erg last van alle bijwerkingen die bij zo’n zware chemokuur horen. Haar haar valt extreem uit, maar zelf vind ze dit niet het ergst. De irritatie van Sonja loopt hoger op, omdat ze zichzelf niet kan wassen en verzorgen. Door de pijn in haar borst kan ze niet fatsoenlijk lopen en zit ze hele dagen in haar rolstoel. Ook het draaien in bed doet pijn, hierdoor ligt ze voornamelijk op haar rug. Tijdens een dagdienst valt het je op dat Sonja’s billen veel rode plekken vertonen. Bij verder controleren, blijken deze rode plekken niet weg te drukken. Dit duidt op eerste graad decubitus. Op de afdeling wordt over het algemeen niets gedaan als preventie tegen decubitus, ook zijn er geen kussens aanwezig als extraatje in de rolstoel van Sonja. 1.2 Klinische onzekerheid De klinische onzekerheid in het geval van Sonja is; moet er gekeken worden naar een preventieve behandeling bij decubitus door rolstoelgebruik of bedlegerigheid? 1.3 Verpleegkundige relevantie Als verpleegkundige streef je naar de beste zorg voor je patiënten. Wanneer men niet zeker is over een bepaalde therapie moet deze twijfel worden weggehaald. Wanneer men doorgaat met de oude therapie en dit verbeterd niets aan de decubitus bij Sonja is de zorg niet optimaal. Ook zou het kunnen dat er middelen zijn die preventief werken bij decubitus. Op die manier zou je het comfort van je patiënt nog meer kunnen verhogen. Bij oncologische patiënten heeft verdere gezondheid sowieso een hoge prioriteit. Infecties komen namelijk meer voor door de gebruikte cytostatica. Wanneer wij bij Sonja de decubitus gaan bestrijden heeft ze minder kans op wonden dus op infecties. 1.4 Vraagstelling Moet er een aangepaste preventieve therapie komen bij decubitus door rolstoelgebruik of bedlegerigheid als gevolg van cytostatica? Ik kies deze vraagstelling, omdat het bij oncologische patiënten erg belangrijk is dat er zo min mogelijk kans bestaat op een infectie. Wanneer er aan het begin van de chemokuur wordt aangegeven dat er niet alleen naar de bekende bijwerkingen moet worden gekeken, maar ook naar bijverschijnselen van deze bijwerkingen, blijven er uiteindelijk minder risicofactoren over op infecties of exacerbaties. Deze bijverschijnselen zijn niet alleen decubitus, maar andere voorbeelden zijn ook spieratrofie, slechte zelf verzorging en/of psychische problemen.
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 3
2 PICO P: patiënten met decubitus door rolstoelgebruik en bedlegerigheid als gevolg van het gebruik van cytostatica I: een nieuwe (*preventieve) therapie C: geen preventieve behandeling O: het genezen/voorkomen van decubitus *preventief staat nu nog tussen haakjes, omdat er in eerste instantie naar een therapie gezocht moet worden die werkt bij het verbeteren/genezen van decubitus, zodat deze later als preventie toegepast kan worden. 3 Zoekstrategie 3.1 Verantwoording Ik zoek eerst bij de MesH-termen naar: ‘Decubitus’ en hier selecteer ik therapy, drug therapy en nursing, omdat ik vooral zoek naar de verschillende therapieën bij decubitus. In pubmed zoek ik: Preventie en controle Decubitus Chemokuur Therapie Zinkzalf Ik voeg samen: ‘Decubitus’ AND preventie en controle, omdat ik wil weten of er veel artikelen zijn over preventieve maatregelen bij decubitus. ‘Decubitus’ AND Therapie, omdat ik ook de therapie voor decubitus wil bekijken. Ook wil ik zien wat er bekent is over ‘decubitus’ bij chemokuur. Door ‘zinkzalf’ toe te voegen, hoop ik een RCT te krijgen waar er vergeleken wordt met dit soort therapie. Uiteindelijke zoek criteria: (chemotherapie AND decubitus (MesH)) OR (therapie AND decubitus (MesH)) OR (Decubitus AND preventie en controle) Ook heb ik hier uiteindelijk nog AND bedlegerig aan toegevoegd. Maar hier kom ik op 2 artikelen waarvan de fulltext niet verkrijgbaar is.
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 4
3.2 Search History
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 5
4. Selectieproces
Randomized Controlled Trial Free full tekst Abstract available (zodat ik snel kan zien of de tekst van toepassing is op mijn vraagstelling)
Dit levert 29 artikelen op, maar omdat ik een recent onderzoek wil, kies ik ervoor om het termijn van het geschreven artikel tussen 8-10-2009 en 8-10-2012 te houden. Dit levert mij 6 artikelen op, deze ga ik controleren op toepasbaarheid op mijn vraagstelling. Ik selecteer de artikelen op een paar punten: 1. Kan ik de kennis uit het artikel toepassen op oncologische patiënten. 2. Gaat het artikel inderdaad over de gevolgen rolstoel gebruik en/of bedlegerigheid. 3. Wordt er in het artikel gerefereerd naar decubitus wonden. 4. Is de setting; het ziekenhuis 5. Beoordeelde artikelen Artikel 1 5.1 Titel; A randomized clinical trial on preventing pressure ulcers with wheelchair seat cushions. 5.2 Auteur; Brienza D, Kelsey S, Karg P, Allegretti A, Olson M, Schmeler M, Zanca J, Geyer MJ, Kusturiss M, Holm M. 5.3 Tijdschriftnaam; Journal of the American Geriatrics Society 5.4 Jaartal; Dec-2010 5.5 Volume; 58 5.6 Paginanummers; 2308–2314 Selectie: 1. Dit artikel gaat over de bejaardenzorg (65+), maar ik denk dat de kennis die verkregen is uit dit onderzoek ook best toepasbaar is op oncologische patiënten. Deze zijn, wanneer ze in een chemokuur zitten, over het algemeen ook minder fit en kwetsbaarder. 2. Het artikel gaat over decubitus vorming bij rolstoelgebruik, maar niet over bedlegerigheid. 3. In het artikel gaat het specifiek over decubituswond vorming. 4. De setting is geen ziekenhuis, maar een verzorgingstehuis.
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 6
Artikel 2 5.1 Titel; Effect of wheelchair tilt-in-space and recline angles on skin perfusion over the ischial tuberosity in people with spinal cord injury. 5.2 Auteur; Jan YK, Jones MA, Rabadi MH, Foreman RD, Thiessen A. 5.3 Tijdschriftnaam; Archives of physical medicine and rehabilitation 5.4 Jaartal; Nov-2010 5.5 Volume; 91 5.6 Paginanummers; 1758-1764 Selectie: 1. In dit artikel word gekeken naar rolstoelgebruikers met een dwarslaesie. Dit betekent dat deze mensen zelf niet kunnen voelen wanneer ze decubitus aan het ontwikkelen zijn. De oncologische patiënt, Sonja, in mijn casus kan dit wel voelen en zou dus eerder aan de bel trekken. In dat opzicht is de kennis uit dit artikel niet helemaal toepasbaar op oncologische patiënten. Wel onderzoeken ze hier op welke manier je een rolstoel moet zetten voor minder druk op de weefsels. Dit is wel toepasbaar als preventieve behandeling bij Sonja. 2. Het artikel gaat over veelvuldig rolstoel gebruik en is op die manier wel goed vergelijkingsmateriaal als je kijkt naar de leefstijl van Sonja. 3. Er wordt in het artikel gerefereerd naar decubitus wonden. 4. De setting is geen ziekenhuis, maar een thuissituatie. Artikel 3 5.1 Titel; Evaluation of the efficacy and tolerability of a solution containing propyl betaine and polihexanide for wound irrigation. 5.2 Auteur; Romanelli M, Dini V, Barbanera S, Bertone MS. 5.3 Tijdschriftnaam; Skin Pharmacology Physiology 5.4 Jaartal; Sept-2010 5.5 Volume; 23 5.6 Paginanummers; 41-44 Selectie: 1. Waarschijnlijk is dit artikel wel toe te passen op oncologische patiënten. Het gaat namelijk over wondgenezing en dit is toepasbaar op allerlei verschillende patiënten populaties die te maken hebben met wonden. Wel is een exclusie criteria; immobiliteit en bedlegerigheid, dus de uitkomst van deze RCT kan niet toegepast worden op mijn casus. 2. Kijkend naar de exclusie criteria gaat het vooral niet om immobiliteit en bedlegerigheid. 3. Het artikel vermeld naar wonden, maar niet specifiek naar decubitus wonden. Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 7
4. Ook wordt er in dit artikel niet specifiek over ziekenhuispatiënten gesproken, wel zou deze RCT toepasbaar zijn op ziekenhuispatiënten. Artikel 4 5.1 Titel; Nasal pillows as an alternative interface in patients with obstructive sleep apnoea syndrome initiating continuous positive airway pressure therapy. 5.2 Auteur; Ryan S, Garvey JF, Swan V, Behan R, McNicholas WT 5.3 Tijdschriftnaam; Journal of sleep research 5.4 Jaartal; Jun-2011 5.5 Volume; 20 5.6 Paginanummers; 367-373 Selectie; Naar mijn mening is dit totaal verkeerd artikel. Er staan in de titel veel begrippen waarnaar ik heb gezocht, maar dit artikel refereert absoluut niet naar mijn doelgroep, vraagstelling en ziektebeeld. Artikel 5 5.1 Titel; Promote pressure ulcer healing in individuals with spinal cord injury using an individualized cyclic pressure-relief protocol. 5.2 Auteur; Makhsous M, Lin F, Knaus E, Zeigler M, Rowles DM, Gittler M, Bankard J, Chen D. 5.3 Tijdschriftnaam; Advances in skin and wound care 5.4 Jaartal; Nov-2009 5.5 Volume; 22 5.6 Paginanummers; 514-521 Selectie; 1. Dit artikel gaat, net zoals artikel 2, over patiënten met een dwarslaesie die veel gebruik maken van een rolstoel. Hier wordt gekeken naar het verschil tussen een gewone rolstoel en een aangepaste rolstoel. Het is hetzelfde principe als in artikel 2, de uitvindingen zijn wel toepasbaar als preventieve behandeling bij Sonja, maar de onderzochte patiënten categorie is minder vergelijkbaar. 2. De patiëntengroep zijn inderdaad mensen die veel gebruik maken van een rolstoel. 3. Het artikel refereert naar decubitus wonden. 4. De setting is een dwarslaesie kliniek en geen ziekenhuis.
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 8
Artikel 6 5.1 Titel; Sensing senses: tactile feedback for the prevention of decubitus ulcers. 5.2 Auteur; Verbunt M, Bartneck C. 5.3 Tijdschriftnaam; Applied Psychophysiology and Biofeedback. 5.5 Volume; 35 5.6 Paginanummers; 243-250 Selectie; 1. Dit artikel gaat over een nieuwe therapie van decubitus preventie. En bekijkt de mens in het algemeen, de kennis zou dus ook toepasbaar zijn op oncologische patiënten. 2. Er word in deze RCT vooral onderzoek gedaan naar wanneer er gewisseld moet worden van positie en wat een beschadigdere positie is dan de ander. In mijn casus is dat niet van toepassing van Sonja zit, in verband met de pijn, zo stil mogelijk. 3. Wel wordt er in dit artikel gekeken naar decubitus wonden. 4. De setting is mij niet geheel bekend in dit onderzoek. Ik heb het idee dat het gewoon voor algemeen gebruik is.
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 9
6. Gekozen artikel; Artikel 1 6.1 Titel A randomized clinical trial on preventing pressure ulcers with wheelchair seat cushions. 6.2 Abstract Objectives—To determine the efficacy of skin protection wheelchair seat cushions in preventing pressure ulcers in the elderly, nursing home population Design—Clinical trial with participants assigned at random to either a skin protection or segmented foam cushion. Two hundred thirty two participants were recruited between June 2004 and May 2008 and followed for 6 months or until pressure ulcer incidence. Setting—Twelve nursing homes Participants—Nursing home residents’ age ≥ 65, using wheelchairs ≥6 hours/day, Braden score ≤ 18, and combined Braden activity and mobility score ≤ 5. Participants were recruited from a referred sample. Intervention—All participants were provided a fitted wheelchair and randomized into skin protection (SPC) or segmented foam (SFC) cushion groups. The SPC group received an air, viscous fluid/foam, or gel/foam cushion. The SFC group received a 7.6 cm crosscut foam cushion Measurements—Pressure ulcer incidence over 6 months for wounds near the ischial tuberosities (IT ulcers) were measured. Secondary analysis was performed on combined IT and sacral/coccyx ulcers. Results—One hundred eighty participants reached a study endpoint and 42 were lost to followup. Ten did not receive the intervention. There were 8/119 (6.7%) IT ulcers in the SFC group and 1/113 (0.9%) in the SPC group (p<0.04). In the group of combined IT and sacral/coccyx ulcers, there were 21/119 pressure ulcers (17.6%) in the SFC group and 12/113 (10.6%) in the SPC group (p=0.14). Conclusion—Skin protection cushions used with fitted wheelchairs lower pressure ulcer incidence for elderly, nursing home residents and should be used to help prevent pressure ulcers
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 10
7 Kritisch oordeel doormiddel van de Consort checklist
1. Toewijzing van deelnemers De deelnemers zijn select gerandomiseerd. (zie nr; 1 in het artikel) 2. Wetenschappelijke achtergrond Zie artikel nr; 2 rationale en nr; 2 explanation 3. In- en exclusiecriteria, setting, locatie Zie artikel nr; 3 in-en ex, nr;3 setting 4. Precieze details interventie Zie artikel nr; 4 5. Doelen en hypothesen Zie artikel nr;5 hypothese en nr;5 doel 6. Primaire en secundaire uitkomsten, methoden om kwaliteit van metingen te waarborgen. Zie artikel nr;6 primair 7. Hoe is de grootte van de steekproef vastgesteld? Zie artikel nr; 7 11. Blindering? Succes geëvalueerd? Zie artikel nr;11 (2x) 14. Data recruitment en follow-up Zie artikel nr;14 (toelichting; the follow-up duurt dus 6 maanden na het ingaan van de interventie) 15. Baseline demografisch Zie artikel nr;15 19. Adverse events en belangrijke bijwerkingen Zie artikel nr;19 en figuur;1 20. Interpretatie van de resultaten Zie artikel nr;20 21. Generaliseerbaarheid van de resultaten De inclusion criteria komen in het algemeen wel over een met de doelgroep waar Sonja in zit. Ze zit meer dan 6 uur per dag in een rolstoel, ze heeft nog geen decubitus(Sonja’s huidige situatie laat al wel wat decubitus plekken zien, maar mensen die net beginnen met chemo hebben dit nog niet), Sonja kan zich aanpassen in welke rolstoel dan ook en ze heeft een verhoogd risico op decubitus wegens bedlegerigheid en rolstoelgebruik. Wat van te voren al duidelijk was, is dat het artikel praat over 65+, dit is een inclusion criteria die niet overeen komt met mijn doelgroep. Ook heeft Sonja geen van de genoemde exclusion criteria. In dit opzicht is dit artikel dus wel generaliseer baar kijkend naar mijn doelgroep.
Lauri Linn Konter, 500642432 LV12-2E2 11