Studiedag NVFVG
TOPFIT onderzoek Thomas Scheewe UMCU
Wat zie je hier? Is het een spiraal of zijn het toch cirkels?
Concentreer je op het kruisje in het midden en na een tijdje zul je zien dat de bewegende lila cirkel GROEN wordt!
Als je nu nog langer naar het kruisje in het midden kijkt, zul je zien dat de lila cirkel totaal VERDWIJNT en alleen de groene cirkel overblijft, die dus eigenlijk lila is.....
Hallucinaties te lokaliseren in het brein
Psychose • Negatieve symptomen: – Vaak voorafgaand aan positieve symptomen – Blijven aanwezig, ook als positieve symptomen verbleken • Naast positieve en negatieve symptomen vaak: – Desorganisatie in gedrag, inclusief formele denkstoornissen en bizar of catatoon gedrag (Buchanan & Carpenter, 2005).
Schizophrenia: Stress Vulnerability Model
Zubin & Spring, 1977
Gottesman, 1991
TOPFIT project
The Outcome of Psychosis and Fitness Therapy
Effect van een 6-maanden durend cardiovasculair fitness programma op mentale en lichamelijke gezondheid en hersenvolumes bij patiënten met schizofrenie
Aanleiding & Relevantie • Mental health (1) – Symptomatology – Psychiatric co morbidity
• Physical health (2) – Cardiovascular fitness – Somatic co morbidity – Amount of physical activity
• Structural MRI scanning (3) – Volume measurements – Voxel Based Morphometry (VBM) – Diffusion Tensor Imaging (DTI)
Drie onderwerpen • Mentale gezondheid (1) – Symptomatologie – Psychiatrische comorbiditeit
• Lichamelijke gezondheid (2) – Cardiovasculaire fitheid – Somatische comorbiditeit – Hoeveelheid lichamelijke activiteit
• Hersenvolume veranderingen (3) – 3 Tesla MRI scans (2 metingen) – Volumetrische bepalingen – Diverse andere technieken
Vandaag: • Mentale gezondheid (1) – Symptomatologie – Psychiatrische comorbiditeit
• Lichamelijke gezondheid (2) – Cardiovasculaire fitheid – Somatische comorbiditeit – Hoeveelheid lichamelijke activiteit
Mentale gezondheid en fitness • Aantal studies vindt: – Positief effect van fitness op symptomen van schizofrenie, psychisch welbevinden, spanningsklachten en kwaliteit van leven (Acil et al, 2008; Beebe et al, 2005; Bradshaw et al, 2005; Chamove, 1986; Duraiswamy et al, 2007; Faulkner & Biddle, 1999; Pajonk et al, 2008; Vancampfort et al 2010)
– Positief effect van fitness op stemmingsklachten (Tkachuk & Martin, 1999; Knapen et al, 2009; Lodge, 2007; Pelham et al, 1993)
• Maar: – Andere studies vinden geen effect op symptomen van schizofrenie (Ball et al, 2001; Kwon et al, 2006) – Yoga therapie mogelijk meer effectief dan fitness (Duraiswamy et al 2007)
Conclusie: Onderzoeken tot heden: • Beperkt in aantal • Matig van kwaliteit • Verschillende uitkomsten • Dus: TOPFIT…
Lichamelijke gezondheid • Metabole en cardiovasculaire aandoeningen veel voorkomend – bij diverse psychiatrische aandoeningen – met name bij schizofrenie • Verhoogde mortaliteit: 15 tot 25 jaar eerder overlijden (Mitchell, 2009; Saha et al, 2007; Kilbourne et al, 2009, Weinman et al, 2009)
• Oorzaak mortaliteit mn. Hart- en vaatziekten
(Barnett et al
2007)
• Parallel met zorg verstandelijk gehandicapten: verhoogde mortaliteit • Waarom is dit bij patiënten met schizofrenie zo?
Lichamelijke gezondheid (2) • Screening eerste opname (733 patiënten): – 66% verhoogd cholesterol – 17% hypertensie – 6% diabetes – 27% hypertriglyceridemie – 24% obesitas – 19% metabool syndroom (Bernardo et al, 2009) • 90% medicatie gebruikende patiënten met schizofrenie: – minimaal 1 belangrijke metabole risicofactor al, 2009)
(Bell et
Lichamelijke gezondheid (3) Oorzaken • Leefstijlfactoren: – Inactief • Patiënten: 30% • Bevolking: 62% (Lindamer et al, 2008) – Roken • 62% rookt (de Leon and Diaz, 2005) – Voeding • Vetrijke en vezelarme voeding, minder melk, fruit, groenten en vitamine C en E (Osborn et al, 2007; McCreadie et al, 1998; McCreadie, 2003)
Lichamelijke gezondheid (4) Oorzaken • Metabole bijwerkingen medicatie: • Atypische antipsychotica: – Gewichtstoename – Stijging cholesterol – Stijging glucose – Stijging triglyceriden • Bijwerkingen profiel niet voor alle middelen gelijk – Bovenstaande met name bij: • Olanzapine, Clozapine, Risperidone, Quetiapine • Andere middelen hebben weer andere bijwerkingen
Screening: Patiënten met schizofrenie • 2 keer zoveel ‘unmet health care needs’ (22% vs 12%) (Bresee et al, 2010)
• Review: 70 % van de studies vindt inferieure kwaliteit van zorg (somatisch) • Minder screening lichamelijke aandoeningen • Reactie: – Richtlijnen worden opgesteld – Toename aandacht lichamelijke comorbiditeit • Parallel met zorg voor verstandelijk gehandicapten – Verhoogde (verborgen) comorbiditeit, morbiditeit
Metingen: Lichamelijke gezondheid • Primaire uitkomstmaten: – VO2-max en WATT Maximale fietsergometertest (METT) • Secundaire uitkomstmaten: – Body Mass Index (BMI) – Hoeveelheid lichamelijke activiteit (SenseWear) – Lichaamsvetpercentage – Metabool syndroom • Glucose • Cholesterol • Blood pressure • Abdominal obesity • Triglycerides
TOPFIT testing video
Study schedule: Pajonk et al 2010 Effect exercise on hippocampal volume
3 x per week à 30 min.
Patients with schizophrenia
3 x per week à 30 min.
Patients with schizophrenia
3 x per week à 30 min.
Controls
3 Months
(Pajonk et al 2010)
TTiisscchhffSoccer uußßbbaallll Table S oopphh-rrPatients eennee P ScchhiizzSZ Paattiieenntteenn
F Cycling Faahhrrrraadd K eerrssoonneenn KoonnttrroollllppControls Healthy
S
n
0 (cm3)
S
n
0 (cm3)
L
8
3,429
L
8
3,354
R
8
3,341
R
8
3,506
L
8
3,453
.68
(-)
L
8
R
8
3,252
.42
(-)
R
8
p ⋅
/⋅
FFaahhrrrraadd Cycling S oopphh eennee P ScchhiizzSZ Paattiieenntteenn - rrPatients S
n
0 (cm3)
L
8
3,149
/⋅
R
8
3,088
3,926
.000 (~+20%)
L
8
3,553
.003 (~+10%)
4,066
.000 (~+15%)
R
8
3,437
.01 (~+10%)
p ⋅
/⋅
p ⋅
/⋅
T0 ⋅
/⋅
⋅
⋅
/⋅
T1
Cycling increases hippocampal volume Pajonk et al 2010
Methode TOPFIT onderzoek • • •
Gerandomiseerd interventie studie (RCT) Multi-center trial (4 locaties) Enkel blind Interventie groep: Cardiovasculair fitnessprogramma - 60 minuten, 2 dagen per week, 6 maanden - Cardiotraining - Spierkrachttraining - Workload: week 1 – 3: 45% VO2- R week 4 – 12: 60% VO2- R week 13- 26: 75 % VO2- R
Schedule
Randomization Exercise 6 months 2 X 1 hour a week
Occupational therapy Max. 1 hour P.A.
Characteristieken
(2)
IQ en QoL
Metabool syndroom
7% inactieve gezonde controles 34% patienten met schizofrenie
Fitheid
Lichamelijke activiteit
Liggen en slapen
Vragen
Dank aan: Prof. Dr. Kahn, Prof. Dr. Backx, Dr. Cahn, Dr. Takken Subsidies: Diabetes Fonds, Eli Lilly, Janssen Cilag, NVPMT
