Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN)
Jaarverslag 2014
20 maart 2015 – Stichting DEN Postbus 90407 | 2509 LK Den Haag | www.den.nl | t 070 314 03 43 | e
[email protected]
Inhoud Voorwoord
3
1. Jaarrekening 2014
4
Balans per 31 december 2014
4
Functionele exploitatierekening 2014
5
Toelichting op de balans per 31 december 2014 en de functionele exploitatierekening 2014
6
Toelichting op de balans per 31 december 2014
8
Toelichting op de functionele exploitatierekening 2014
9
Kasstroomoverzicht
11
2. Bestuursverslag 2014
12
2.1 Het belang van digitaal erfgoed uitdragen
12
2.2 Monitor van Nederlandse digitaliseringsactiviteiten
16
2.3 Diensten en advies
19
2.4 Communicatie
24
3. Organisatie en financiële positie
25
4. Prestatieverantwoording 2014
28
5. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
29
6. Verklaring Raad van Toezicht
31
Bijlage 1: Toelichting Prestatieverantwoording 2014
32
a. Bijeenkomsten / evenementen (mede) door DEN georganiseerd (44)
32
b. Bijdragen aan onderwijs en cursussen (17)
33
c. Presentaties gegeven door DEN (34)
33
d. Bemiddelingen (o.a. bezoeken aan instellingen) (185)
34
e. Publicaties van DEN in 2014 (93)
37
f. Netwerk
40
g. Gebruik van website www.den.nl in 2014
43
Bijlage 2. DEN en de Governance Code Cultuur
44
Bijlage 3. Contactgegevens DEN
51
2
Voorwoord Dit is het jaarverslag van Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) over 2014. De belangrijkste resultaten die DEN in 2014 heeft geboekt: Uitvoering gegeven aan diverse projecten in het kader van het Netwerk Digitaal Erfgoed (incl. penvoerderschap voor de NCDD en de CCDD); Oplevering van DE BASIS voor Auteursrechtenbeheer; Succesvol managementprogramma voor middelgrote erfgoedinstellingen; Evaluatie van de activiteiten van DEN (gebruikersonderzoek en een visitatie); Succesvolle afronding van de projecten ENUMERATE en Europeana Inside; Business plan voor Archives Portal Europe Foundation opgesteld; Een productief 2e jaar van het project Erfgoed & Locatie; Drie goed bezochte Open Erfgoed Koffies. 2014 was het tweede jaar van de beleidsperiode 2013-2016. In deze beleidsperiode is DEN een zogeheten bovensectorale ondersteunende instelling in de culturele basisinfrastructuur (BIS). Het was opnieuw een productief jaar voor DEN, waarin veel prestatieafspraken ruimschoots zijn gehaald. Het was een jaar van zowel terugkijken als vooruitkijken, met enerzijds een klanttevredensheidsonderzoek en een internationale visitatiecommissie en anderzijds het toewerken naar een langjarige strategie voor nationale voorzieningen voor digitaal erfgoed. Dit verslag biedt een overzicht van activiteiten uit 2014 en de resultaten die daarmee zijn behaald. De missie van DEN De missie van DEN in 2014 luidde als volgt: "Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) is het Nederlandse kenniscentrum voor digitaal cultureel erfgoed. DEN vergroot de duurzame beschikbaarheid van digitaal cultureel erfgoed ten behoeve van de kennissamenleving. DEN bevordert samenwerking van erfgoedinstellingen in digitale infrastructuren en legt daarbij de nadruk op efficiëntie, waardecreatie en vraaggerichtheid. " Indeling van het jaarverslag 2014 Dit jaarverslag bevat de volgende onderdelen, conform het Handboek verantwoording cultuursubsidies instellingen 2013-2016: 1. De jaarrekening 2013 met de balans, de exploitatierekening en het prestatieoverzicht; 2. Het bestuursverslag, inclusief kwalitatieve en kwantitatieve toelichtingen op bereikte doelen, de jaarrekening en de organisatie; 3. Accountantsproducten (Controleverklaring bij de jaarrekening en het rapport van feitelijke bevindingen bij de prestatieverantwoording). Het jaarverslag van de Stichting DEN is op 20 maart 2015 goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Namens de Stichting Digitaal Erfgoed Nederland,
Drs. Marco de Niet, directeur 20 maart 2015
3
1. Jaarrekening 2014 Alle bedragen in de jaarrekening worden vermeld in hele euro’s. Het boekjaar 2014 is afgesloten met een positief saldo van EUR 52.360. Dit positieve resultaat komt voort uit extra verworven projectmiddelen en niet-volledige vervanging van de inzet van vast personeel voor de projecten. Het positieve resultaat komt deels ten gunste van de Bestemmingsreserve OCW en deels ten gunste van de algemene reserve. De resultaatsbestemming is reeds verwerkt in de cijfers. Enkele cijfers over 2013 wijken af van het jaarverslag 2013. Deze wijzigingen zijn doorgevoerd op basis van het overleg met OCW van 22 juli 2014 (brieven OCW kenmerken 658649 en 678811). Voor een toelichting op de financiële positie van Stichting DEN, zie hoofdstuk 3.
Balans per 31 december 2014 (na resultaatsbestemming)
ACTIVA Vaste activa II. Materiële vaste activa Vlottende activa II. Vorderingen IV. Liquide middelen
Totale activa
PASSIVA Eigen vermogen I. Algemene reserve II. Bestemmingsfonds OCW 2013-2016 III. Bestemmingsreserve OCW 2009-2012 Voorzieningen Voorziening toekomstscenario DEN Kortlopende schulden Kortlopende schulden
Totale passiva
31-dec-14
31-dec-13
8.720 8.720
12.972 12.972
41.334 1.212.293 1.253.627
44.632 1.016.260 1.060.892
1.262.347
1.073.864
31-dec-14
31-dec-13
330.484 31.367 117.169 479.020
298.745 10.746 117.169 426.660
30.291 30.291
30.291 30.291
753.036 753.036
616.913 616.913
1.262.347
1.073.864
4
Functionele exploitatierekening 2014
BATEN
realisatie 2014
begroting 2014*
realisatie 2013*
60.282 60.282
0 0
23.761 23.761
583.246 837.404 1.420.650
580.000 123.000 703.000
612.295 451.254 1.063.549
1.480.932
703.000
1.087.310
130.989 90.037 221.026
129.000 86.000 215.000
122.721 106.041 228.762
Activiteitenlasten personeel Activiteitenlasten materieel Totale activiteitenlasten
887,649 326.332 1.213.981
390.000 103.000 493.000
688.356 157.288 845.644
Totale lasten
1.435.007
708.000
1.074.406
45.925 9.310 -2.875 52.360
-5.000 5.000 0 0
12.904 10.869 -3.678 20.095
Opbrengsten Indirecte opbrengsten Bijdragen Subsidie minister OCW Projectopbrengsten
Totale baten
LASTEN Beheerslasten personeel Beheerslasten materieel Totale beheerslasten
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening Saldo rentebaten/-lasten Saldo bijzondere baten/lasten Exploitatieresultaat
Verwerking van het exploitatiesaldo 2014: Ten gunste van de Algemene reserve Ten gunste van Bestemmingsfonds OCW 20132016
31.739
9.349
20.621 52.360
10.746 20.095
* gewijzigde opstelling realisatie 2013 en begroting 2014 vanwege vergelijkingsdoeleinden wegens andere verdeling beheers- en activiteitenlasten personeel en wegens herverdeling exploitatiesaldi over algemene reserve en bestemmingsfonds OCW 2013-2016 [conform brief OCW 678811 d.d. 25-11-2014]. In de balans is de resultaatsbestemming reeds verwerkt.
5
Toelichting op de balans per 31 december 2014 en de functionele exploitatierekening 2014 Grondslagen voor de financiële verslaggeving Algemeen Algemene waarderingsgrondslag De algemene grondslag voor de waardering van de activa en passiva, evenals voor de bepaling van het resultaat, is de verkrijgingsprijs. Voor zover niets anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen voor de nominale waarde.
Waarderingsgrondslagen voor de balans Materiële vaste activa De investeringen in materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvingen. In het jaar van aanschaf wordt naar tijdsgelang afgeschreven. Het afschrijvingspercentage varieert bij apparatuur van 33 1/3 tot 100% en bij overige materiële vaste activa van 20 tot 100%. Bij apparatuur aangeschaft voor het project Erfgoed en Locatie wordt een afschrijvingstermijn van vijf jaar gehanteerd. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen en risico’s die samenhangen met de activiteiten van de stichting en waarvan de omvang niet exact is vast te stellen. Kortlopende schulden De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal een jaar.
Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Het exploitatieresultaat wordt bepaald als het verschil tussen ontvangen subsidies, overige opbrengsten en overige bijdragen en alle aan het boekjaar toe te rekenen kosten. De opbrengsten worden verantwoord in het jaar waarin de diensten zijn verricht, respectievelijk het jaar waarop de opbrengsten betrekking hebben. De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. Afschrijvingen materiële vaste activa De afschrijvingen zijn gerelateerd aan de aanschafwaarde van de desbetreffende activa. In het jaar van aanschaf wordt naar tijdsgelang afgeschreven.
6
Buitengewone baten en lasten Buitengewone baten en lasten vloeien voort uit handelingen en gebeurtenissen die zich onderscheiden van de normale bedrijfsactiviteiten en derhalve incidenteel van aard zijn.
Pensioenregeling Bij stichting DEN is sprake van een bij pensioenfonds ABP ondergebrachte pensioenregeling. Deze pensioenregeling wordt als toegezegde pensioenregeling gekwalificeerd. Verwerking in de jaarrekening van stichting DEN vindt plaats als toegezegde bijdrageregeling omdat stichting DEN geen verplichting heeft om aanvullende bijdragen te voldoen, anders dan hogere toekomstige premies indien sprake is van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds.
7
Toelichting op de balans per 31 december 2014 ACTIVA Vaste activa
31-dec-14
31-dec-13
12.972 1.348 -5.601 8.720
11.487 6.939 -5.454 12.972
31-dec-14
31-dec-13
966 2.732 37.636 41.334
0 17.931 26.701 44.632
105.389 515.510 18.598 572.796 1.212.293
5.507 511.815 16.219 482.719 1.016.260
31-dec-14
31-dec-13
298.745 31.739
289.396 9.349
10.746 20.621 117.169 479.020
0 10.746 117.169 426.660
Voorzieningen Stand per begin jaar Vorming voorziening toekomstscenario’s DEN Stand bij einde jaar
31-dec-14 30.291 0 30.291
31-dec-13 0 30.291 30.291
Kortlopende schulden Crediteuren Vooruitontvangen projectgelden Reservering vakantiegeld en vakantiedagen
31-dec-14 101.799 607.419 43.818 753.036
31-dec-13 108.455 451.585 56.873 616.913
II. Materiële vaste activa Boekwaarde bij begin jaar Aangeschafte inventaris Afschrijvingen inventaris Boekwaarde bij einde jaar Vlottende activa II. Vorderingen Debiteuren Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen IV. Liquide middelen Rabobank (rekening-courant) Rabobank (bedrijfstelrekening) ING Bank (rekening-courant) ING Bank (deposito)
PASSIVA Eigen vermogen I. Algemene reserve Algemene reserve per begin boekjaar Toevoeging exploitatiesaldo boekjaar* III. Bestemmingsreserve en -fonds OCW Bestemmingsfonds OCW 2013-2016 Toevoeging bestemmingsfonds OCW 2013-2016* Bestemmingsreserve OCW 2009-2012 Eigen vermogen per einde boekjaar * gewijzigde opstelling wegens herverdeling exploitatiesaldi 2013 over algemene reserve en bestemmingsfonds OCW 2013-2016
8
Toelichting op de functionele exploitatierekening 2014
BATEN
Indirecte opbrengsten Opbrengsten congressen en studiedagen
Bijdragen Subsidie OCW: Cultuurnota [brief 562526 06-122013] Subsidie OCW: Cultuurnota [brief 654270 29-082014] Subsidie OCW: Frictiekostenvergoeding 2013
Projectopbrengsten Projectsubsidie Erfgoed en Locatie Projectsubsidie EU Inside Projectsubsidie MeSch Projectsubsidie Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD) Projectsubsidie Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid (CCDD) Projectsubsidie Erfgoed Makelaar Projectsubsidie Keurmerk Erfgoed Digitaal Projectsubsidie Management Development Projectsubsidie Europeana 3.0 Overige projecten
realisatie 2014
Begroting 2014
realisatie 2013
60.282 60.282
0 0
23.671 23.671
581.374
580.000
581.374
1.872 0 583.246
0 0 580.000
0 30.921 612.295
502.728 31.310 37.910
0 48.000 0
339.124 60.467 51.663
60.008
0
0
68.719 57.088 44.980 19.608 12.423 2.630 837.404
0 0 0 0 0 75.000 123.000
0 0 0 0 0 0 451.254
Verloopstaat projecten 2014 Project Erfgoed en Locatie EU Inside MeSch NCDD CCDD Erfgoed Makelaar Keurmerk Erfgoed Digitaal Management Development Europeana 3.0 Overige projecten Totaal
Opbrengsten 502.728 31.310 37.910 60.008 68.719 57.088 44.980 19.608 12.423 2.630 837.404
Personele kosten 309.683 58.839 20.847 60.000 9.722 41.662 44.048 0 11.610 6.761 558.172
Materiële kosten 193.181 2.367 2.847 8 58.997 15.426 933 19.608 0 0 293.367
Totale kosten 502.864 56.206 23.694 60.008 68.719 57.088 44.980 19.608 11.610 6.761 851.53 9
9
Saldo -136 -24.896 14.217 0 0 0 0 0 813 -4.132 -14.135
Toelichting op de functionele exploitatierekening 2014 BEHEERSLASTEN
7. Personeelslasten Directie (0,60 fte) Secretariaat (1,0 fte) Overige personeelslasten
8. Materiële lasten Huisvesting Kantoor- en reiskosten Ondersteuning administratie en accountant Dotatie aan voorziening toekomstscenario DEN Overige materiële kosten
ACTIVITEITENLASTEN
9. Personeelslasten Directie (0,30 fte) Overige medewerkers (vaste dienst) Overige medewerkers (tijdelijke dienst) Personeelslasten projecten
10. Materiële lasten Onderhoud en ontwikkeling websites Overige activiteiten, workshops en studiedagen Materiële lasten projecten
realisatie 2014
begroting 2014*
realisatie 2013*
65.322 60.847 4.820 130.989
65.000 59.000 5.000 129.000
61.517 57.533 3.671 122.721
21.168 32.701 27.575 0 8.593 90.037
22.000 33.000 25.000 0 6.000 86.000
15.390 28.215 26.691 30.291 5.454 106.041
Realisatie 2014
begroting 2014*
Realisatie 2013*
32.661 201.707 95.109 558.172 887.649
33.000 234.000 80.000 43.000 390.000
30.758 166.600 124.950 366.048 688.356
977 31.988 293.367 326.332
10.000 33.000 60.000 103.000
21.286 20.876 115.126 157.288
* gewijzigde opstelling realisatie 2013 en begroting 2014 vanwege vergelijkingsdoeleinden wegens andere verdeling beheers- en activiteitenlasten personeel en wegens herverdeling exploitatiesaldi over algemene reserve en bestemmingsfonds OCW 2013-2016 [conform brief OCW 678811 d.d. 25-11-2014]. Wet Normering Topinkomens Op basis van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sector (WNT) worden de volgende gegevens vermeld. Directie De beloning van de algemeen directeur, de heer drs. M.C. de Niet, voor het jaar 2014 bedraagt € 75.591 (inclusief € 5.081 vakantiegeld en inclusief € 5.374 eindejaarsuitkering). Voor de beloningen betaalbaar op termijn zijn in 2014 het werkgeversaandeel van premies pensioenregelingen € 12.134 betaald voor de functie van algemeen directeur. Het betreft een dienstverband van 0,9 fte en heeft betrekking op de periode 1 januari t/m 31 december.
10
Kasstroomoverzicht
1. Kasstroom uit operationele activiteiten Exploitatiesaldo Aanpassen voor: Afschrijvingen materiële vaste activa Bruto kasstroom uit operationele activiteiten Mutatie voorzieningen Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Netto kasstroom uit operationele activiteiten
2. Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie liquide middelen (1+2)
Liquide middelen einde boekjaar Liquide middelen begin boekjaar Mutatie liquide middelen
2014
2013
52.360
20.095
5.601
5.454
57.961 0 3.298 136.122
25.549 30.291 1.571 388.714
197.381
446.125
-1.348 -1.348
-6.939 -6.939
196.033
439.186
1.212.293 1.016.260 196.033
1.016.260 577.074 439.186
11
2. Bestuursverslag 2014 Als het Nationale Kenniscentrum Digitaal Erfgoed hanteert DEN een integrale aanpak van kwaliteitszorg, innovatie en kennisdeling. Dit houdt in dat het gehele proces van digitalisering en digitale dienstverlening volgens een kwaliteitscyclus door DEN wordt gedocumenteerd en inzichtelijk gemaakt: van beleid en planmatige aanpak tot uitvoering en evaluatie. Uitgaande van deze integrale aanpak heeft DEN in 2014 invulling gegeven aan de volgende drie hoofdtaken, zoals vastgelegd in het Beleidsplan 2013-2016:
Het belang van digitaal erfgoed uitdragen; Monitor van Nederlandse digitaliseringsactiviteiten; Diensten en advies.
De activiteiten uit 2014 en de resultaten die daarmee behaald zijn, worden in de paragrafen hieronder langs de lijnen van deze hoofdtaken nader toegelicht. Aansluitend wordt een korte toelichting gegeven op de evaluatie ten behoeve van een mogelijke volgende beleidsperiode en de communicatiemiddelen die DEN in 2014 heeft ingezet.
2.1 Het belang van digitaal erfgoed uitdragen In deze hoofdtaak wordt de nadruk gelegd op de strategische waarde van digitaal erfgoed voor erfgoedinstellingen, hun belangrijkste gebruikersgroepen en beleidsmakers. Door de toenemende medialisering van de samenleving liggen er goede kansen om nieuwe vormen van gebruik van cultureel erfgoed tot stand te brengen, maar strategische keuzes zijn nodig om die kansen te verzilveren. Dit speelt op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau, en DEN is op al deze niveaus actief. DEN zet in op een versnelling van de acceptatie van internationale kwaliteitsnormen, zoals ICT-standaarden, voor duurzame toegankelijkheid en hergebruik van digitaal erfgoed. Hierbij treedt DEN op als bruggenbouwer tussen de afzonderlijke erfgoeddomeinen en tussen het brede erfgoedveld en aanpalende sectoren. DEN vervult deze positie al 15 jaar met succes en wordt hierom gewaardeerd. a) DE BASIS DE BASIS is een selectie van gedocumenteerde standaarden en andere kwaliteitsinstrumenten die als minimale kwaliteitseisen gelden voor digitale dienstverlening door erfgoedinstellingen. (DE BASIS staat voor Digitaal Erfgoed: Bouwen Aan Succesvolle ICT-Strategie). Aangezien DEN geen normstellend instituut is, maar werkt op basis van zelfregulering, geldt DE BASIS als een advies: als je als erfgoedinstelling op verantwoorde en duurzame wijze wilt digitaliseren en je collecties online wilt delen, is het verstandig DE BASIS te volgen (www.den.nl/DE-BASIS). Deze minimale eisen worden in nauw overleg met de sector vastgesteld, ter versterking van het zelfregulerende karakter van kwaliteitszorg voor digitalisering. Aan de hand van een zorgvuldig uitgevoerd proces (voorstel, discussie, evaluatie, bijstelling, toetsing, vaststelling) zijn in de afgelopen jaren enkele tientallen standaarden en kwaliteitsinstrumenten benoemd waaraan erfgoedinstellingen geacht worden zich te houden (uitgaande van het principe 'pas toe of leg uit').
12
In 2014 is een nieuw onderdeel aan DE BASIS toegevoegd: DE BASIS voor auteursrechtenbeheer. Hierin is gedocumenteerd wat een instelling minimaal moet doen om de auteursrechten bij digitale dienstverlening goed te regelen. Dit onderdeel van DE BASIS werd gelanceerd tijdens een studiedag op 30 september die DEN samen met de Museumvereniging/SIMIN heeft georganiseerd. In samenwerking met Europeana wordt een Engelstalige versie van dit onderdeel van DE BASIS voorbereid. Verder zijn DE BASIS voor de vervaardiging van tekst en DE BASIS voor de vervaardiging van beeld vernieuwd. b) Netwerk Digitaal Erfgoed Sinds 2013 voert het ministerie van OCW de regie over de verbetering van nationale digitale voorzieningen voor cultureel erfgoed. Er is een Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) ingericht met de belangrijkste stakeholders in die nationale digitale voorzieningen, waaronder instellingen met landelijke taken ('knooppunten'), te weten Beeld & Geluid, de Koninklijke Bibliotheek, de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, het Nationaal Archief en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. DEN treedt binnen het netwerk op als adviseur, conform de aanbeveling uit 2012. Daarnaast was DEN in 2014 lid van drie NDE-werkgroepen (Governance; Architectuur en infrastructuur; Monitoring). De verslagen en andere (tussentijdse) resultaten van de werkgroepen en werksessies worden gepubliceerd op nde.pleio.nl. In het kader van het NDE zijn voor de periode 2013-2014 tijdelijke middelen beschikbaar gesteld voor projecten die de ontwikkeling van de nationale digitale infrastructuur bevorderen. DEN heeft vier voorstellen ingediend bij het NDE, die alle zijn gehonoreerd. Bij drie voorstellen is DEN de penvoerder, andere gremia (de NCDD, de CCDD en het Meertens Instituut) zijn verantwoordelijk voor de uitvoering ervan. Twee projecten zijn afgesloten en worden in de jaarrekening verantwoord. Drie projecten lopen nog door in 2015. De twee projecten die in 2014 zijn afgerond, zijn: 1. Management Development-programma (OCW brief 28-01-2014, referentie 572844) In 2014 heeft DEN voor de eerste maal een management development-programma uitgevoerd voor directeuren van middelgrote erfgoedinstellingen. Dit initiatief is financieel ondersteund door OCW met een subsidie van € 24.500. Het is een vijfdaags programma, verdeeld over drie blokken (2 dagen-2 dagen-1 dag). De onderwerpen die in het bijzonder geadresseerd zijn, zijn de nationale digitale infrastructuur, crowdsourcing, financiering, open data, Europese samenwerking en organisatie- en expertiseontwikkeling. Er waren twaalf deelnemers, uit de volle breedte van de erfgoedsector, te weten: Atria, Bijzondere Collecties van de Universiteit Amsterdam, Erfgoed Leiden en Omstreken, Groninger Archieven, Regionaal Archief Rivierenland, Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, Stadsarchief en Athenaeumbiblitoheek Deventer, Tresoar, Het Utrechts Archief, het Westfries archief, het Zeeuws Museum en het Zuiderzee museum. Het tweede blok vond plaats in Antwerpen. Aan die sessie hebben ook 8 directeuren van Vlaamse erfgoedinstellingen deelgenomen. De evaluatie toonde aan dat de deelnemers zeer tevreden waren over zowel de inhoudelijke kwaliteit van het programma als de organisatie ervan. Een korte openbare terugblik is gepubliceerd op http://www.den.nl/blog/bericht/4482. In 2015 zal DEN het programma op eigen kosten voortzetten. 2. NCDD/ONDI (OCW brief 29-01-2014, referentie 573135) DEN heeft als penvoerder voor de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD) in 2013 een aanvraag bij het ministerie van OCW ingediend ter hoogte van € 62.500. 13
De aanvraag betrof een onderzoek naar de ontwikkeling van een netwerk van landelijke voorzieningen voor duurzame toegang tot digitale informatie in Nederland. Dit onderzoek heeft in 2014 plaatsgevonden. Doel van het onderzoek was het opstellen van concrete en haalbare scenario’s voor een netwerk van voorzieningen op basis van een groeimodel. Die scenario's zijn nodig om de mogelijke beleidskeuzes, herschikking van middelen en verantwoordelijkheden op landelijk niveau beter te benoemen. De resultaten van het onderzoek vormen een uitgebreid rapport op basis van een serie interviews en een brochure waarin de strategische keuzes uiteen worden gezet. Ook zijn er diverse bijeenkomsten in de context van het project gehouden, waaronder een workshop in London in november 2014 tijdens de DPC/4Cconferentie. De onderzoeksresultaten en aanbevelingen voor vervolgstappen worden ingebed in de uitvoering van werkpakket 3 (digitaal erfgoed houdbaar) van het Netwerk Digitaal Erfgoed. Er zijn in 2015 nog enkele activiteiten rondom het project geweest, ook in het kader van de overloop van het onderzoek in werkpakket 3 van het NDE, maar alle middelen zijn in 2014 besteed. Vandaar dat nu in dit jaarverslag definitieve verantwoording over dit project wordt afgelegd. Naast deze twee projecten die in 2014 volledig zijn uitgevoerd, heeft DEN in 2014 nog twee andere NDE-projecten gestart die doorlopen in 2015: 3. Kwaliteitszorg Erfgoedsoftware (OCW brief 26-11-2013, referentie 562301) Dit project, waarvoor OCW een subsidie van in totaal € 160.000 heeft verleend, bestaat uit twee onderdelen: 3a. Keurmerk Erfgoed Digitaal Dit aan DE BASIS gerelateerde project is opgezet om een kwaliteitslabel (keurmerk) op te zetten voor software die erfgoedinstellingen gebruiken voor hun collectieregistratie en -publicatie. Dat keurmerk dient dan keuzes te ondersteunen waar een erfgoedinstelling voor staat bij innovatie in relatie tot het gebruik van informatiestandaarden, de aard en de levering van de software. In het veldonderzoek in de eerste fase van het project werd duidelijk dat de erfgoedinstellingen zo'n keurmerk wel belangrijk vinden, maar dat weinig instellingen er ook daadwerkelijk wat mee zullen doen. Om te voorkomen dat we een complex en arbeidsintensief beheerssysteem voor het keurmerk zouden inrichten dat uiteindelijk weinig impact heeft, is in overleg met de stuurgroep van het project en het ministerie van OCW (zie brief d.d. 3-10-2014, kenmerk 675256) besloten het project om te buigen naar een instrument voor zelfevaluatie van softwaregebruik door erfgoedinstellingen. Dit instrument is verwant aan de zelftoets die DEN en PACKED hebben ontwikkeld voor erfgoedinstellingen om hun 'volwassenheid' op het gebied van digitale duurzaamheid te testen. Met deze ombuiging zal DEN een instrument maken dat op de korte termijn van meer nut zal zijn voor de sector, ook door de koppeling aan het drielagenmodel dat in het NDE centraal staat ('zichtbaar-bruikbaar-houdbaar'). Het idee van een keurmerk kan altijd nog in een later stadium invulling krijgen. 3b. Erfgoedsoftwaremakelaar Het andere onderdeel van deze aanvraag betreft de erfgoedsoftwaremakelaar. Samen met het Meertens Instituut (als vertegenwoordiger van CLICK//Erfgoed) heeft DEN in 2013 het initiatief genomen tot de aanstelling van deze nieuwe functie. De makelaar legt actief verbindingen tussen de ontwikkeling van software voor digitaal erfgoed en de doorontwikkeling en exploitatie daarvan door leveranciers op langere termijn. Hij brengt vraag en aanbod rond digitale tools en diensten bij elkaar en bemiddelt tussen softwareleveranciers, instellingen en onderzoekers. Zo heeft de makelaar in 2014 een project geïnitieerd waarbij het Instituut voor Beeld en Geluid, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Erfgoed Leiden en Omstreken samenwerken met DataCite
14
Netherlands (onderdeel van de Technische Universiteit Delft). In 2015 zullen andere erfgoedinstellingen aan dit initiatief toegevoegd worden. De samenwerking moet leiden tot een landelijke service aan erfgoedinstellingen waarbij digitale objecten voorzien worden van persistente identificatie op basis van de internationale DOIstandaard. Dit is noodzakelijk om de duurzame toegang tot collectiedata op langere termijn te kunnen blijven garanderen. In overleg met de projectleiders van vier CATCH-projecten (gestart in 2008) is een gezamenlijk valorisatievoorstel als subsidieverzoek bij OCW ingediend. De vier projecten hebben een laatste tijd- en geldinvestering nodig om productiewaardige tools te kunnen opleveren die deel kunnen gaan uitmaken van landelijke infrastructuren zoals CLARIAH en de werkpakketten in het kader van de strategie voor nationale voorzieningen voor digitaal erfgoed. In 2014 gaf de makelaar verschillende presentaties en workshops (bijvoorbeeld tijdens het Museumcongres, bij de Reinwardt Academie en tijdens een congres van Erfgoed Brabant). De makelaar neemt actief deel aan het landelijke aggregatoren-overleg, is onderdeel van het kernteam van CLICKNL-Cultural Heritage en was in dat verband mede-organisator van de inspiratiedag 'Connected Data'. 4. CCDD-project Born digital workflows (Brief 18-04-2014, referentie 620588) De Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid (CCDD) heeft, met DEN als penvoerder, in 2014 onderzoek gedaan naar de stand van zaken rond de duurzame toegankelijkheid van born digital erfgoed binnen de culturele sector. Het onderzoek inventariseerde en toetste de verschillende werkwijzen voor duurzaam behoud en toegankelijkheid van born digital cultureel erfgoed. Daarbij werd specifiek gekeken naar de domeinen kunst, film, fotografie en architectuur. Het onderzoek heeft een helder beeld opgeleverd van de bestaande situatie op het gebied van behoud en beheer van dit type cultureel erfgoed. Het verzamelen en duurzaam bewaren ervan staat bij de erfgoedinstellingen in Nederland nog in de kinderschoenen. De mate waarin erfgoedinstellingen born digital erfgoed verzamelen en de manier waarop zij dit beheren en proberen te behouden, verschillen aanzienlijk per domein. Er is behoefte aan actieve kenniscentra en netwerken per domein. Op basis van gesprekken en literatuuronderzoek is een schets van een generieke workflow voor alle typen born digital cultureel erfgoed opgesteld. Deze generieke workflow bestaat uit een aantal stappen, van voortraject tot en met uitlevering. De nadruk ligt daarbij op de pre-ingest. Om deze fase en mogelijke instrumenten verder in beeld te brengen en te ontwikkelen tot generieke kennis en gebruik is gezamenlijk vervolgonderzoek en kennisdeling nodig. De conclusies en aanbevelingen op basis van het onderzoek zijn gepubliceerd in de folder Born digital cultureel erfgoed is bedreigd erfgoed. Op weg naar een generieke workflow voor born digital erfgoed binnen de domeinen kunst, film, fotografie en architectuur. c) Taaluniecommissie Digitaal Erfgoed Als lid van de Raad voor Nederlandse Taal en Letteren, het adviesorgaan van de Taalunie, heeft Marco de Niet, directeur van DEN, in 2013 samen met collega's van het Vlaamse FARO een advies ingediend bij het Comité van Ministers van Nederland en Vlaanderen over de gezamenlijke inspanningen voor de digitale infrastructuur voor Nederlandstalige culturele en wetenschappelijke data. Een van de beslissingen van de ministers is het instellen van een Taaluniecommissie Digitaal Erfgoed. DEN zit deze commissie voor. In het najaar van 2014 heeft deze Taaluniecommissie onderzoek gedaan naar de lessons learned van grote digitale projecten in Nederland en Vlaanderen in het afgelopen decennium. (zie http://www.den.nl/nieuws/bericht/4624/). Op basis van de lessen die in dit rapport zijn getrokken zal een advies aan het Comité van Ministers van de Taalunie worden
15
opgesteld over hoe samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen op het gebied van digitaal erfgoed versterkt kan worden. d) UNESCO - project PERSIST In september 2012 heeft Unesco tijdens de tweede Memory of the World-conferentie in Vancouver, Canada, de Vancouver Declaration on Digitisation and Preservation opgesteld, een oproep aan overheden, erfgoedinstellingen, private partijen en Unesco zelf, om te werken aan een "roadmap proposing solutions, agreements and policies, that ensure long term access and trustworthy preservation." Enkele in Den Haag gevestigde instellingen (Nationale Unesco Commissie, IFLA, ICA, LIBER, KB, NA en DEN) vormen een kerngroep om dit project, dat de naam PERSIST heeft gekregen, ten uitvoer te brengen. In PERSIST wordt een internationaal platform gecreëerd waar overheden, de erfgoedsector en de ICT-industrie afspraken kunnen maken over duurzame archivering van digitale informatie. DEN is naast lid van de kerngroep ook lid van de Steering Committee. In 2014 is DEN ook door de Nationale Unesco Commissie ingehuurd voor inhoudelijke uitwerking van de Taskforce Content & Selection.
2.2 Monitor van Nederlandse digitaliseringsactiviteiten Met deze hoofdtaak houdt DEN de vinger aan de pols van de digitale ontwikkelingen in de Nederlandse erfgoedsector. DEN doet dat op twee manieren: a) DEN documenteert in de kennisbank specifieke activiteiten in de erfgoedsector, zoals nieuwe projecten, beschikbaarheid van informatieplannen en het gebruik van software. Op basis van de informatie die de erfgoedinstellingen zelf aanleveren, worden instellings- en projectprofielen in de kennisbank van DEN opgebouwd. Op deze wijze wordt uitwisseling van kennis en ervaringen bevorderd. b) Ook doet DEN (statistisch) onderzoek naar diverse aspecten van digitaal erfgoed, zoals de praktijk van digitale duurzaamheid, gebruik van digitale collecties en de kosten van digitalisering, op basis van de door DEN ontwikkelde methodologie in het Europese project ENUMERATE. a) De kennisbank Het hart van de website van DEN is een online kennisbank om erfgoedinstellingen snel toegang te geven tot kennis die zij nodig hebben om hun ICT-beleid en -praktijk efficiënt en effectief vorm te geven. De actualisering van de kennisbank vindt plaats op basis van behoeften die DEN signaleert in de erfgoedsector. Er is een adviesraad ingesteld om DEN hierbij te begeleiden. De kennisbank is gestructureerd volgens de Kwaliteitscyclus Digitaal Erfgoed. Alle inhoudelijke medewerkers van DEN dragen bij aan het uitbreiden en actueel houden van de kennisbank. De belangrijkste onderdelen van de kennisbank zijn: 1. Kennisdossiers In 2014 is het kennisdossier Meten en vergelijken: kengetallen verzamelen over je digitale collecties aan de kennisbank toegevoegd, en zijn diverse bestaande kennisdossiers geactualiseerd, zoals dat over informatieplannen, tekstdigitalisering en opslag. Alle kennisdossiers zijn samengebracht en geordend op www.den.nl/thema.
16
2. Standaarden en richtlijnen Aan de hand van documentatie over (het gebruik van) ICT-standaarden, benchmarkgereedschappen, handboeken, checklists en andere kwaliteitsinstrumenten kunnen erfgoedinstellingen zorgen dat hun digitale dienstverlening aan (inter)nationale kwaliteitsprincipes voldoet. In 2014 is het overzicht van standaarden verder geactualiseerd door standaarden te vervangen, aan te passen of aan te vullen met nieuwe informatie. Er zijn 10 nieuwe standaarden aan de kennisbank toegevoegd (o.a. VP8, OpenSearch en JSON), de beschrijvingen van een twintigtal zijn geactualiseerd en 7 verouderde standaarden zijn verwijderd. Eind 2014 bevatte de kennisbank informatie over 217 ICT-standaarden en andere kwaliteitsinstrumenten. 3. Projecten en instellingen Net als in de voorgaande jaren heeft DEN in 2014 diverse instellingen aangespoord hun activiteiten zichtbaar te maken via de projectenbank van DEN. In 2014 zijn 24 nieuwe projecten aangemeld, die via de maandelijkse nieuwsbrief van DEN extra onder de aandacht werden gebracht. Eind 2014 bevatte de kennisbank in totaal 304 projecten en 824 organisaties, waaronder 490 erfgoedinstellingen. 4. Digitaal Erfgoedmeter Sinds 2007 houdt DEN de Digitaal Erfgoedmeter bij. In de afgelopen jaren bood DEmeter vooral statistische gegevens ontleend aan de kennisbank van DEN. In 2014 is het ENUMERATE-project afgerond na een uitgebreide onderzoeksronde in Europa (zie hieronder). Hiermee heeft DEN de beschikking gekregen over actuele informatie over de digitaalerfgoedpraktijk in Nederland. In 2014 is DE-meter gemoderniseerd door enkele infographics te bieden op basis van de Nederlandse ENUMERATE-resultaten. DE-meter is beschikbaar op http://www.den.nl/pagina/490/ 5. Subsidiewijzer 2014-2015 Om erfgoedinstellingen te wijzen op financieringsmogelijkheden voor digitaliseringsprojecten of andere innovatieve activiteiten, onderhoudt DEN sinds 2007 een subsidiewijzer. De subsidiewijzer 'Overzicht Fondsen en subsidieregelingen digitaal erfgoed' is in mei 2014 weer in overleg met de subsidiënten geheel geactualiseerd en digitaal beschikbaar gemaakt op de website van DEN. Het overzicht biedt informatie over ca. 30 financieringsmogelijkheden op provinciaal, nationaal en Europees niveau.
b) Statistisch onderzoek 1. ENUMERATE Het Europese project ENUMERATE, een zogeheten Europees Thematisch Netwerk, is in februari 2014 afgerond. Het project had als belangrijkste doel het verzamelen en publiceren van betrouwbare statistieken over erfgoeddigitalisering, digitale duurzaamheid en de online toegankelijkheid van cultureel erfgoed in Europa. DEN was verantwoordelijk voor het werkpakket Methodologie. Eind 2013 heeft de derde
17
en laatste onderzoeksronde van ENUMERATE gelopen. Hieraan hebben 1375 Europese erfgoedinstellingen deelgenomen, waaronder 143 Nederlandse instellingen. DEN heeft bijgedragen aan de Europese rapportage en heeft zelf een rapportage opgesteld op basis van de Nederlandse data. Daarnaast heeft DEN een omvangrijk rapport opgesteld (ENUMERATE Conceptual Framework) om alle lessen uit het project te documenteren en aanbevelingen te doen voor toekomstige projecten die statistisch onderzoek doen naar digitaal erfgoed. De werkzaamheden van DEN voor ENUMERATE zijn vanaf 1 juni 2014 gecontinueerd in het project Europeana v3. 2. Europeana v3 In 2013 hebben Europeana, CollectionsTrust en DEN een overeenkomst gesloten om het ENUMERATE framework te continueren binnen Europeana. In 2014/2015 gebeurt dit in de context van het eenjarige project Europeana v3 (Ev3). In 2014 is deze samenwerking ook voor de toekomst bekrachtigd, door DEN ook partner te laten zijn in de nieuwe Europeana CEF/DSI-aanvraag, die in september 2014 is ingediend voor de jaren 2015/2016. ENUMERATE gaat onderdeel worden van het Europeana Proplatform, waarvan in 2015 een nieuwe versie wordt gelanceerd. In februari 2015 zal een nieuwe ENUMERATE onderzoeksronde gehouden worden in het kader van Ev3. Deze onderzoeksronde wordt door DEN gecoördineerd. Ter voorbereiding hierop heeft DEN een rapport opgesteld over mogelijk nieuwe onderwerpen die in ENUMERATE geadresseerd zouden kunnen worden. Verder heeft DEN op 30 oktober 2014 een workshop over ENUMERATE verzorgd tijdens de Europeana Annual General Meeting in Madrid. 3. Cultuurindex In december 2013 heeft de Boekman Stichting de publicatie De Staat van Cultuur gepubliceerd, als opstap naar een nationale Cultuurindex. Met de Cultuurindex wil de Boekman Stichting diverse economische en maatschappelijke statistieken rond cultuur en cultuurbeleving samenbrengen. DEN heeft zowel aan de publicatie bijgedragen als aan het webplatform www.cultuurindex.nl, dat in november 2014 online is gegaan. De Cultuurindex bevat ook data over digitaal erfgoed op basis van de ENUMERATE-resultaten. 4. WSIS Namens ENUMERATE was DEN in 2014 lid van de Partnership Task Group on the WSIS Targets (TG-WSIS). WSIS (World Summit on the Information Society) is een initiatief van de Verenigde Naties, in samenwerking met Unesco en ITU. In juni 2014 is het document Final WSIS Targets Review gepubliceerd, met daarin kengetallen over het wereldwijd gebruik van ICT in de samenleving. DEN heeft op basis van de ENUMERATE-resultaten meegeschreven aan het hoofdstuk over ICT-gebruik door archieven en musea. 5. Nulmeting Archief2020 In 2013 heeft DEN in opdracht van het programmabureau Archief 2020 onderzoek gedaan naar kwantitatieve gegevens over digitale duurzaamheid en duurzame toegankelijkheid in de archiefsector. In het onderzoek konden veel data uit de onderzoeken van ENUMERATE en de NCDD hergebruikt worden, toegespitst op de situatie in de archiefsector. Het rapport is in 2014 gepubliceerd. 6. Meten is Weten-overleg Op 3 oktober 2014 heeft DEN weer het jaarlijkse 'Meten is weten'-overleg georganiseerd. Hieraan nemen diverse partijen deel die statistisch onderzoek doen naar digitaal erfgoed. De bijeenkomst is bedoeld om ervaringen uit te wisselen en om
18
enquêtes op het gebied van digitaal erfgoed in Nederland onderling af te stemmen, zodat instellingen niet onnodig belast worden met vragenlijsten met vergelijkbare vragen. Om iedereen de mogelijkheid te bieden op de hoogte te blijven van en te overleggen over alle onderzoeken naar digitaal erfgoed heeft DEN een LinkedIn-groep gemaakt met deze naam, waar ook de verslagen en presentaties van het ‘Meten is weten’-overleg te vinden zijn. Eind 2014 had deze discussiegroep 80 leden.
2.3 Diensten en advies Met de derde hoofdtaak opereert DEN dicht bij de praktijk van Nederlandse instellingen en projecten, o.a. door in projecten te participeren of door bijeenkomsten te organiseren en trainingen te geven. a) Bijdragen aan nationale projecten en samenwerkingsverbanden 1. Erfgoed & Locatie In 2012 heeft DEN op verzoek van Stichting Archiefprogrammatuur (STAP) de uitvoering van het door OCW en PRIMA medegefinancierde project Erfgoed & Locatie (E&L) op zich genomen. E&L faciliteert cultureel erfgoedinstellingen in het betrekken en verbreden van eigen doelgroepen met locatief historisch erfgoed ('erfgeo') door een platform te realiseren met infrastructuur, semantiek en instrumenten voor koppeling van collecties en diensten. De vaste projectpartners zijn de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Bibliotheek.nl (per 1-1-2015 onderdeel geworden van de KB) en Waag Society. In 2014 zijn in het project voor alle onderdelen pilots
gehouden, product-specificaties opgesteld en use-cases geschreven. Hier waren meer dan 25 erfgoedinstellingen bij betrokken. Verder is er een marktconsultatie gehouden, voor twee onderdelen is de eerste software ontwikkeld en hebben demo’s plaatsgevonden (ErfGeoviewer en Historische Geocoder, via GitHub als open source gepubliceerd). Ook is een concept voor het exploitatieplan opgesteld. Het verzoek van DEN om de oorspronkelijke doorlooptijd van het project met 3 maanden te verlengen, is door PRIMA en OCW gehonoreerd. Dit geeft meer tijd en mogelijkheden om het beheer en de exploitatie van de resultaten na afloop van het project goed te borgen. Een complicatie in 2014 hierbij was dat het lang heeft geduurd voor het derde projectjaar door PRIMA is beschikt. Dit heeft een remmende werking gehad op de besteding van de projectmiddelen. Meer informatie over het project is te vinden op www.erfgoedenlocatie.nl. 2.Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD) Ook in 2014 is DEN opgetreden als adviseur van het bestuur van de NCDD. DEN heeft onder andere bijgedragen aan de voorbereiding van beleidsstukken (zoals notities om de samenwerking tussen de NCDD en het Netwerk Digitaal Erfgoed te versterken), maar ook door de begeleiding van de NCDD-coördinator, die weliswaar in dienst bij de KB, met regelmaat gebruik maakt van de kantoorruimte van DEN om nauw met de medewerkers van DEN te kunnen samenwerken. In 2014 was DEN ook penvoerder van het NCDD-project waarin een onderzoek wordt gedaan naar de haalbaarheid van een nationale digitale infrastructuur voor digitaal duurzaam beheer en behoud van digitale informatie in het publieke domein (zie boven). 3. Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid Ook in 2014 heeft DEN het secretariaat van de Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid (CCDD) gevoerd. De voorzitter van de CCDD, Sandra den Hamer, heeft zitting in het bestuur van de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD).
19
DEN heeft enkele bijeenkomsten en trainingen namens de CCDD georganiseerd, om met name musea actiever te betrekken bij de landelijke werkzaamheden op het gebied van digitale duurzaamheid. Net als voor de NCDD heeft DEN in 2014 als penvoerder opgetreden voor een CCDD-project dat onderzoek heeft gedaan naar workflows voor de omgang met born digital culturele content (zie boven). 4. Digitale Collectie Digitale Collectie is het project voor centrale digitale aggregatie van erfgoed in Nederland en uitwisseling van collectiedata met Europeana. Voor het project was 2014 het laatste volledige jaar (afloop medio 2015). Naar verwachting worden de projectactiviteiten voortgezet in WP2 van het Netwerk Digitaal Erfgoed. Met Beeld en Geluid is gewerkt aan nauwere samenwerking tussen de stuurgroepleden in het project (Nationaal Archief, Rijksdienst Cultureel Erfgoed en Koninklijke Bibliotheek, tevens domeinknooppunten binnen NDE) die moet resulteren in een gezamenlijke benadering van het veld van collectiebeheerders. Afhankelijk van de vraag en behoeften van de collectiebeheerder wordt bepaald welk knooppunt het beste de eerstelijnsondersteuning kan bieden. DEN is vanuit haar erfgoedbrede missie uiteraard blij met deze ontwikkeling. De relatie met het veld is georganiseerd in een klankbordgroep onder voorzitterschap van DEN. Digitale Collectie heeft in 2014 een belangrijke stap gezet op weg naar de projectdoelstelling van 3 miljoen objecten uit Nederlandse erfgoedcollecties in Europeana. De samenwerking met een leverancier van Collectie Management Systemen (VIVACE) was daarin belangrijk. DEN kon daarbij de aanpak en resultaten uit Europeana Inside inbrengen (zie hieronder). De werkgroep van Digitale Collectie is een belangrijk kanaal om de kennis en ervaringen van het project Erfgoed&Locatie af te stemmen met en uit te dragen naar de verschillende domeinen verzameld in Digitale Collectie. In 2015 zal de samenwerking tussen Erfgoed&Locatie en Digitale Collectie verder versterkt worden. 5. Werkgroep Auteursrecht en Cultureel Erfgoed Tot april 2014 heeft DEN het secretariaat gevoerd voor de werkgroep ‘Auteursrechten en Cultureel Erfgoed’, die als doel heeft auteursrechtenproblematiek in de erfgoedsector op een expertniveau te bespreken. DEN heeft het secretariaat neergelegd om tijd vrij te kunnen maken om DE BASIS voor auteursrechtenbeheer af te ronden. DEN blijft wel actief lid van de werkgroep. Via de werkgroep heeft DEN in 2014 o.a. bijgedragen (als medeondertekenaar) aan de reactie van de werkgroep op de EU-consultatie over de modernisering van het auteursrecht en het onderzoek dat door IVIR is uitgevoerd naar Extended Collective Licensing (ECL). 6. Nieuwe Meesters Delft Door het wegvallen van financiële ondersteuning vanuit de gemeente, is Nieuwe Meesters Delft zich in 2014 meer gaan richten op projecten en minder op het netwerk. Mede daarom heeft DEN besloten het initiatief van wat meer afstand te volgen. Het bestuurslidmaatschap van DEN is vanaf 2015 omgezet in het lidmaatschap van de Commissie van Advies. 7. KIEM In 2014 heeft DEN samenwerking gezocht met Julia Noordegraaf, hoogleraar Erfgoed en digitale cultuur aan de Universiteit van Amsterdam, voor een onderzoeksaanvraag binnen de topsector Creatieve Industrie. Uiteindelijk is een aanvraag voor een onderzoek naar de archivering van interactieve media gehonoreerd met een KIEMsubsidie. Het onderzoek wordt in 2015 uitgevoerd in samenwerking met LI-MA en het bedrijf DataMatters. Onderzocht wordt de mogelijkheid en wenselijkheid van een
20
meerjarig publiek-privaat onderzoeksproject naar de houdbaarheid van interactieve, vernetwerkte, procesgebonden, contextuele digitale objecten.
b) Studiedagen, conferenties en andere bijeenkomsten 1. Digital Strategies for Heritage (DISH) In 2014 heeft DEN voor het eerst sinds 2005 geen grote conferentie over digitaal erfgoed georganiseerd. In verband met de extra bezuinigingen die DEN zijn opgelegd in de huidige beleidsperiode, is besloten de conferentie eens in de twee jaar te organiseren in plaats van jaarlijks. Na 2013 zal er dus in 2015 weer een nieuwe DISH plaatsvinden. In de tussenliggende periode zet DEN in op kleinere bijeenkomsten die minder personele en financiële investeringen vergen dan een grootschalige conferentie. Ook zoekt DEN naar mogelijkheden om bij andere (internationale) conferenties een DISH-lijn op te zetten. In 2014 is dat gebeurd bij de conferentie NODEM2014, die in december in Warschau plaats vond (http://www.nodem.org/conferences/nodem-2014/). De drie DISH-partners Europeana, Het Nieuwe Instituut en DEN hebben onder de naam DISH een keynote, een parallelsessie over digitale strategieën en een workshop over businessmodelinnovatie verzorgd. 2. DigitalHeritage2015 De DISH-partners, aangevuld met de Universiteit van Amsterdam, CLICK-NL en het ministerie van OCW, hebben ook een bid opgesteld om in 2015 het grote DigitalHeritage-congres (ca. 500 deelnemers) naar Amsterdam te halen. De eerste versie van dit congres vond in 2013 plaats in Marseille. De bid is eind juni ingediend, en helaas heeft de beoordelingscommissie de aanvragen zo lang laten liggen, dat het Nederlandse consortium de bid mid-september weer heeft ingetrokken, omdat alle reserveringen die gemaakt waren voor locaties en exposities verlopen waren. Het consortium is van plan te proberen het congres in 2017 alsnog naar Nederland te halen. 3. Open Erfgoed Koffie In 2013 is DEN gestart met het organiseren van informele, lokale bijeenkomsten om erfgoedprofessionals ervaringen met elkaar uit te laten wisselen over een bepaald thema. Deze bijeenkomsten hebben de naam Open Erfgoed Koffie gekregen, naar het internationale Open Coffee-format. Open Erfgoed Koffies zijn ongedwongen, kleinschalig en laagdrempelig en vinden plaats aan het begin van de dag in een publieke locatie, zoals een café. In 2014 hebben drie Open Erfgoed Koffies plaatsgevonden: in Middelburg, in Groningen en in Leeuwarden. De bijeenkomsten zijn goed bezocht en positief gewaardeerd. In blogs doet DEN verslag van deze bijeenkomsten. In 2015 gaat DEN verder met dit initiatief. 4. Thematische bijeenkomsten De grootste thematische bijeenkomst die DEN in 2014 heeft georganiseerd, betreft auteursrechten (zie boven bij DE BASIS). In het kader van DE BASIS heeft DEN ook nog enkele expertmeetings georganiseerd. Tevens heeft DEN enkele bijeenkomsten rond het thema digitale duurzaamheid georganiseerd, o.a. rond het Scoremodel digitale duurzaamheid en het CCDD-onderzoek naar workflows voor born digital erfgoed.
21
c) Opleidingen, cursussen en trainingen Zoals in voorgaande jaren traden diverse medewerkers van DEN in 2014 op als gastdocenten aan de GO, de School voor informatie, en de Reinwardt Academie, de beroepsopleiding voor erfgoedprofessionals. Bij die laatstgenoemde opleiding verzorgt DEN niet alleen gastcollecties, maar is ook lid van de commissie van advies voor de vernieuwing van het curriculum. Die betrokkenheid is zichtbaar in het nieuwe onderwijsbeleidsplan van de academie met verbeterde aandacht voor digitalisering in brede zin. Daarnaast verzorgde DEN weer gastcolleges voor Universiteit Leiden (Book and Digital Media studies) en voor de cursus Leiderschap in Cultuur (LinC). Voor deze laatste treedt de directeur van DEN ook op als ambassadeur van het programma. In 2014 heeft DEN zelf voor het eerst een eigen managementprogramma opgezet voor directeuren van middelgrote erfgoedinstellingen (zie boven). d) Bijdragen aan internationale projecten en samenwerkingsverbanden a. Europeana In 2014 is DEN formeel partner geworden van Europeana in het Europeana v3-project en heeft als zodanig deelgenomen aan projectbijeenkomsten van Europena (zie boven bij ENUMERATE). Daarnaast is DEN als lid van het Europeana Network actief betrokken geweest bij het werk van de taskforce Impact Assessment en de Taskforce Content re-use. b. Europeana Inside Het Europese project Europeana Inside, gericht op het vergemakkelijken van uitwisseling van collectiedata is in het najaar van 2014 afgerond. In 2,5 jaar tijd ontwikkelde een consortium bestaande uit erfgoedinstellingen, (commerciële) software leveranciers en kennisinstellingen daartoe een Easy Connection Kit (ECK). Als werkpakketleider zorgde DEN voor het opstellen en bewaken van de functionele specificaties. Bij afsluiting van het project is de ECK geïmplementeerd in negen verschillende internationale Collectie Management Systemen. Samen hebben de negen leveranciers een klantenbestand van 7000 instellingen waarvan er 15 in het project de ECK van hun leverancier testen en toepasten op het uitwisselen van collectiedata van bijna één miljoen objecten met Europeana. In Nederland biedt Adlib de ECK aan. Tijdens de nationale lancering van de ECK demonstreerde het Amsterdam Museum het gebruik van de ECK bij het uitwisselen van collectiedata met Digitale Collectie, de nationale aggregator. Ook Gallery Systems voor The Museum System en RCE voor DiMCoN hebben plannen om de ECK in hun applicaties te implementeren. DEN presenteerde er het stappenplan voor uitwisselen van collecties dat dient als samenwerkingsinstrument voor leveranciers van Collectie Management Systemen, aggregatoren en erfgoedinstellingen en de meerwaarde van gebruik van de ECK hierbij. Het stappenplan wordt in Nederland via Digitale Collectie aangeboden en bouwt voort op onderdelen van DE BASIS (vervaardiging, beschrijving, vindbaarheid en auteursrechtenbeheer). Vanuit Europeana Inside zijn in 2014 Engelse vertalingen gemaakt voor deze onderdelen onder de noemer THE BASICS. Het Forward Plan dat CollectionsTrust als projectleider van Europeana Inside in september opleverde zet in op continuïteit voor de projectresultaten in de netwerken van SPECTRUM en Europeana. De gemeenschappelijke diensten, waarvan de ECK gebruik maakt, zullen worden geëxploiteerd in de voor 2015 beoogde Europese museale portal (MUSEU) en nationale aggregatieverbanden, zoals Digitale Collectie in Nederland. Het Engelstalige stappenplan en THE BASICS bieden DEN de kans om Europese samenwerking te zoeken voor haar nationale rol bij kwaliteitszorg voor Digitaal Erfgoed.
22
c. meSch In het Europese FP7-project Material Encounters with Digital Cultural Heritage (meSch) is DEN werkpakketleider voor 'Dissemeniation, Exploitation and Showcasing'. In 2014 (projectjaar 2) heeft DEN de website (www.mesch-project.eu) en social media accounts van het project beheerd en droeg zij zorg voor een regelmatige toevoeging van nieuwe content. Het aantal volgers en webbezoekers is ten opzichte van het eerste projectjaar verdubbeld. Ook heeft DEN de meSch Newsletter geïntroduceerd, met 73 abonnees aan het eind van 2014. DEN informeert de partners over interessante conferenties en calls for papers en heeft zelf namens het project bijdragen geleverd aan drie conferenties. De congrespublicatie waaraan DEN heeft meegewerkt voor het Euromed2014 congres eindigde als tweede bij de Best Paper Award. Tenslotte heeft DEN meSch ingebracht als use case voor het Europeana content reuse framework, dat door een Europeana taskforce wordt ontwikkeld. d. Apex Op verzoek van het Nationaal Archief (projectleider van het Europese project APEx (Archives Portal Europe eXtended) heeft DEN het businessplan opgesteld ten behoeve van de oprichting van de APE Foundation en de instandhouding en exploitatie van de APE-portal, de Europese aggregatie van archiefcollecties. DEN heeft Wilbert Helmus (de erfgoedsoftwaremakelaar) ingehuurd om dit business plan te helpen opstellen. Op basis van een eerste versie van het businessplan heeft het ministerie van OCW 150.000 euro aan de APE Foundation toegezegd, om voor de jaren 2015 en 2016 de prominente rol die Nederland in dit samenwerkingsverband speelt, te ondersteunen. Het business plan is in november 2014 opgeleverd. e. Overige Europese projecten CEMEC (Connecting Early Medieval European Collection) Op verzoek van het Allard Piersonmuseum is DEN partner geworden in de aanvraag van het project CEMEC (Connecting Early Medieval European Collections). In 2014 is dit voorstel opnieuw ingediend bij het Culture-programma van de EU. Het doel van het project: "In collaboration with technical partners, curatorial expertise will lead to a ‘new museology’ that addresses not only the necessary need to reach new audiences but can also lead to new ways of collaboration and approaches to the sharing and exchange of cultural assets (collections)." De rol van DEN spitst zich toe op de ontwikkeling van een nieuw gemeenschappelijk businessmodel. COBBRA In aansluiting hierop neemt DEN ook deel in een kleinschaligere samenwerking tussen enkele Europese archeologische musea die door het Allard Pierson Museum is opgezet in de context van de regeling 'Samenwerking musea' van het Mondriaan Fonds. Deze samenwerking heeft de naam COBBRA gekregen: Copenhagen, Brussel, Amsterdam. In dit project (dat gehonoreerd is en in 2015 van start gaat) heeft DEN een adviesrol op het gebied van digitale collectievorming en businessmodelinnovatie. ISHTAR (Initiative for Standardizing Heritage Three-dimensional Advanced Representation) In 2014 is DEN door de Universiteit van Florence (in de persoon van Franco Niccolucci) benaderd om te participeren in een Horizon2020-projectaanvraag ('ISHTAR') op het gebied van standaardisatie van 3D-digitalisering. De aanvraag is in september 2014 ingediend. Begin 2015 is bekend geworden dat deze aanvraag niet is gehonoreerd.
23
2.4 Communicatie In 2014 heeft DEN uitvoering gegeven aan de plannen en uitgangspunten zoals vastgelegd in het communicatieplan voor de beleidsperiode 2013-2018. Twee aspecten staan hierbij centraal: het bevorderen van kennisuitwisseling tussen erfgoedinstellingen en het bevestigen van de rol van DEN in de erfgoedsector als betrouwbare, onafhankelijke en verbindende kennisorganisatie. Nieuws, agenda en blog Als kennisplatform investeert DEN in een brede verspreiding van relevante berichten over digitalisering in het erfgoed. Op de website www.den.nl publiceerde DEN in 2014 458 nieuws- en agendaberichten over digitaal erfgoed (een stijging van bijna 50% ten opzichte van 2013!). Persoonlijke observaties van DEN-medewerkers zijn te vinden in de blog, waarin in 2014 28 blogposts zijn verschenen. Maandelijks geeft DEN een uitgebreide nieuwsbrief uit, met een compilatie van het laatste nieuws, attenderingen op onderwerpen in de kennisbank, Europese ontwikkelingen en aankondigingen van bijeenkomsten. Het project Digitale Collectie heeft een eigen rubriek in de nieuwsbrief. In december 2014 was het aantal abonnees op deze digitale nieuwsbrief bijna 2000 personen (tegenover 1850 in 2013). Sociale media Ook in 2014 heeft DEN ingezet op intensief gebruik gemaakt van sociale media. DEN is te vinden op LinkedIn, Twitter, Flickr, Vimeo, Youtube en Slideshare. Het aantal volgers op Twitter is weer gegroeid (van 3830 in 2013 naar 4410 in 2014) en ook het aantal ‘members’ van de DEN-LinkedIn groep is toegenomen (van 1262 naar 1389). Naast een corporate account van DEN op de sociale media, maken de afzonderlijke medewerkers van DEN ook onder eigen naam intensief gebruik van de sociale media, met ieder weer honderden volgers. Publicaties DEN heeft in 2014 ook veel kennis verspreid via publicaties en rapporten, zowel digitaal als op papier. Een overzicht van alle DEN-publicaties uit 2014 is te vinden in bijlage 1.
24
3. Organisatie en financiële positie a) Financiële positie van DEN De financiële positie van DEN is goed. Het exploitatieresultaat van DEN in 2014 is, net als in vorige jaren, licht positief. Dit heeft vooral te maken met het succesvol verwerven van diverse projectmiddelen. Door de verplichting (bijvoorbeeld van de Europese Commissie) ook gedeeltelijk vast personeel op de projecten te zetten, dient geschikte vervanging geregeld te worden. Dit is in alle gevallen volledig gelukt. DEN heeft als bovensectorale ondersteunende instelling geen eigen inkomstennorm. De financiële positie van DEN is op 22 juli 2014 in een jaargesprek tussen OCW en DEN doorgenomen. Uit dit gesprek zijn enkele suggesties voor aanpassing van de jaarrekening gekomen. Deze zijn in dit jaarverslag doorgevoerd. Een officieel verslag van dit gesprek is gedocumenteerd onder ref. nr. 658649. Omdat DEN een kennisorganisatie is, is het grootste deel van het budget gereserveerd voor personeelskosten. In 2014 bestond 78% van het exploitatiebudget uit personele lasten. In 2014 heeft DEN een BTW-scan laten uitvoeren (DEN was tot en met 2014 niet BTW-plichtig). Hieruit is gebleken dat DEN voor de uitvoering van de kerntaken niet BTW-plichtig is, maar voor sommige incidentele activiteiten (bijv. organiseren van conferenties) is DEN wel BTW-plichtig. Deze wijziging zal per 1-1-2015 geëffectueerd worden. b) Beleidsontwikkeling DEN In 2014 heeft DEN een uitgebreid evaluatieonderzoek uitgevoerd. In opdracht van het ministerie van OCW heeft DEN een klanttevredenheidsonderzoek / stakeholderanalyse laten uitvoeren door een onafhankelijk bureau (LAgroup). OCW had deze opdracht gegeven in het kader van de toekomstverkenning naar de organisatie van kwaliteitszorg van digitaal erfgoed in Nederland na 2016. In totaal hebben 356 personen aan het klanttevredenheidsonderzoek deelgenomen. De algemene teneur van het rapport is dat de sector positief oordeelt over de producten en diensten van DEN. Aandachtspunten die eruit naar voren zijn gekomen, zijn de relatie tussen DEN en individuele/kleine erfgoedinstellingen en enkele activiteiten van DEN die niet een groot bereik hebben. Naast dit onderzoek heeft de Raad van Toezicht van DEN in 2014 het initiatief genomen tot een visitatie door een internationale groep deskundigen. De visitatiecommissie was als volgt samengesteld: Elisabeth d'Halleweyn (Taalunie), Franciska de Jong (Univ. Twente), Nick Poole (CollectionsTrust, UK), Rony Vissers (PACKED, BE), Leo Voogt (CBG). Deze commissie heeft 5 aanbevelingen opgesteld aan zowel de organisatie DEN als het ministerie van OCW als financier. Tenslotte heeft DEN in 2014 ook een medewerkersonderzoek gehouden. Dit betrof niet zozeer een medewerkerstevredenheidsonderzoek, als wel een verkenning van de ideeën en visies die leven onder medewerkers van DEN over kwaliteitszorg in Nederland en de toekomst van DEN als organisatie. Op basis van deze drie onderzoeken hebben bestuur en Raad van Toezicht van DEN een voorkeursscenario opgesteld voor de toekomst van DEN. Dit is in oktober 2014 besproken met het ministerie van OCW. Voor 1 april 2015 wordt een oordeel van OCW verwacht over de toekomst van de financiering van OCW voor DEN en de positie van DEN als kwaliteits- en kennisinstituut in het Netwerk Digitaal Erfgoed. Tot slot heeft op 25 november 2014 ook nog het monitorgesprek plaatsgevonden met de Raad voor Cultuur. De beslissing van OCW over de toekomstige financiering van DEN is mede afhankelijk van het advies dat de Raad voor Cultuur uitbrengt over DEN als ondersteunende instelling in de erfgoedsector.
25
c) Raad van Toezicht Voorzitter: Mw. drs. Jantje Steenhuis (Gemeentearchief Rotterdam; sinds 04-2009) Leden: Dhr. dr. Paul Baak (Koenen Baak & Partners; sinds 09-2014) Dhr. Kurt De Belder MA MLIS (Universitaire bibliotheken Leiden; sinds 04-2009) Dhr. drs. Pieter-Matthijs Gijsbers (Nederlands Openlucht Museum/Comenius Leergangen; sinds 01-2012) Dhr. prof. dr. Guus Schreiber (Vrije Universiteit; sinds 04-2013) Mw. drs. Floor van Spaendonck (Het Nieuwe Instituut; sinds 04-2009) Dhr. drs. Hans Westerhof (Beeld en Geluid; tot 03-2014) De Raad van Toezicht heeft in 2014 vier keer vergaderd. d) Personeel De vaste formatie bedraagt 5,7 fte's. In verband met tijdelijke aanstellingen met projectgelden was de reële formatie in 2014 ruimer. De volgende personen zijn in 2014 werkzaam geweest bij DEN: Dhr. drs. Marco de Niet, directeur (0,9 fte) Mw. Josine Blom, stagiaire IDM (vanaf 1-9-2014) Mw. Samantha Castano, projectmedewerker Erfgoed&Locatie (0,6 fte van 1-6 tot 3112-2014) Mw. Eline Corée BA (0,8 fte vanaf 1-3-2014) Dhr. drs. Robèrt Gillesse (0,8 fte) Mw. drs. Janneke Grooten, medewerker digitale communicatie (0,8 fte tot 1-3-2014) Mw. Wietske van den Heuvel MA (0,8 fte) Dhr. Ralph Kits MA, projectmedewerker Erfgoed&Locatie (0,8 fte) Mw. Monika Lechner MA, medewerker kwaliteitszorg (0,8 fte) Dhr. drs. Gerhard Jan Nauta, onderzoeker (0,4 fte) Mw. Arianne Neijenhuis, stafmedewerker (1,0 fte) Mw. Dieke de Niet, vrijwilliger (09-2014) Mw. Tine van Nierop BA, projectmedewerker Erfgoed&Locatie (1,0 fte tot 1-9-2014) Mw. drs. Else Laura Rademaker, medewerker communicatie (0,1 fte) Mw. Marloes Scholtens MA, tijdelijk projectmedewerker (0,8 fte tot 1-7-2014) Dhr. drs. Marco Streefkerk, senior medewerker (0,8 fte) Dhr. Ralph Stuyver MDM, projectmanager Erfgoed&Locatie (1,0 fte) Mw. drs. Jeanine Tieleman, medewerker kwaliteitszorg (1,0 fte tot 7-11-2014) Dhr. Rein van 't Veer MA, projectmedew. Erfgoed&Locatie (0,8 fte vanaf 06-2013) Mw. Yasmine van der Woord, projectmedewerker Erfgoed&Locatie (0,8 fte) Adviesraad DEN-kennisbank Judith van Gent, Teamleider Documentatie & Fotografie, Amsterdam Museum. Marian Hellema, Technisch projectleider, Koninklijke Bibliotheek. Berry van der Hoorn, Programmamanager, Naturalis Vincent de Keijzer, Informatiearchitect, Gemeentemuseum Den Haag. Jeroen van Luin, Projectmanager Digitaal Depot, Nationaal Archief. Aad van der Valk, Senior beleidsadviseur, Beeld en Geluid. Henk Vanstappen, Informatiespecialist, PACKED (BE) Annelot Vijn, Applicatie-manager, Utrechts Archief Ivo Zandhuis, zelfstandig ICT-adviseur.
26
Verantwoording Governance Code Cultuur De Stichting Digitaal Erfgoed Nederland wordt sinds 2006 bestuurd volgens het Raad-van-toezicht-model. Omdat DEN een kleine organisatie is, is er een éénkoppige directie, die tevens het bestuur is. De Stichting Digitaal Erfgoed Nederland onderschrijft de negen Principes van de Governance Code Cutuur (http://www.governancecodecultuur.nl/). Bijlage 2 bevat een gedetailleerd overzicht van de wijze waarop DEN deze principes in 2014 heeft toegepast. DEN heeft een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering.
Nevenfuncties van de directeur in 2014
Bibliotheekadviescommissie van de Brabant Collectie (lid) Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid (plaatsvervangend voorzitter) ICT Horizon2020 klankbordgroep (lid) Leiderschap in Cultuur (ambassadeur) Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (plaatsvervangend bestuurslid) Nationale Onderzoeksraad Erfgoed, Joint Programme Initiative (lid) Stichting Museumregister Nederland (bestuurslid) Taalunie, Raad voor Nederlandse Taal en Letteren (lid) Taalunie, Taaluniecommissie Digitaal Erfgoed (voorzitter) UNESCO Nationaal Memory of the World Comité (lid) UNESCO Adviesgroep Open & Permanent Access (lid) V-MUST International Advisory Expert Group (lid)
Alle nevenfuncties zijn onbezoldigd.
Namens Stichting Digitaal Erfgoed Nederland,
Marco de Niet, directeur 20 maart 2015
27
4. Prestatieverantwoording 2014 Huidig
Beleidsplan
boekjaar
(2013-2016)
44
20
41
Aantal deelnemers bijeenkomsten
584
1000-1250
1013
Bemiddelingen
185
100
106
17
5
13
136
80
185
Totaal aantal unieke bezoekers website
47.043
4.000-5.000
43.738
Totaal aantal bezoeken website
64.863
60.000-70.000
61.131
96
15
84
Digitale nieuwsbrieven
13
15
15
Presentaties op congressen e.d.
34
20
22
Bijeenkomsten internationaal netwerk
39
30-40
56
ICT-standaarden in kennisbank
217
200-225
214
Projecten in projectenbank
304
250-350
280
Erfgoedinstellingen in kennisbank
824
350-450
812
Abonnees DEN-nieuwsbrief
1986
1600-1700
1850
Twitter-volgers
4410
2750-3500
3830
LinkedIn-groepsleden
1389
1000-1500
1262
Aantal bijeenkomsten (conferenties,
Vorig boekjaar
expertmeetings, werkgroepen)*
Aantal bijdragen aan opleidingen en cursussen Aantal bezoeken (o.a. deelname aan bijeenkomsten van derden)
Overige activiteiten: Aantal publicaties (excl. digitale nieuwsbrieven)
* Voor een nadere toelichting op de categorieën binnen de prestatieafspraken, zie het Beleidsplan 2013-2016. De genoemde indicatoren worden in bijlage 1 nader onderbouwd. ** Dit overzicht bevat geen data over het project Erfgoed & Locatie. Het prestatieoverzicht van dat project vindt plaats in een aparte projectverantwoording.
28
5. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
29
30
6. Verklaring Raad van Toezicht
31
Bijlage 1: Toelichting Prestatieverantwoording 2014 a. Bijeenkomsten / evenementen (mede) door DEN georganiseerd (44) Naam bijeenkomst
Datum
Locatie
Aantal deelnemers
OCW/NDE werkgroep monitoring
17-01-2014
Den Haag
6
NCDD/CCDD/SIMIN: bewustwording DD
30-01-2014
Den Haag
5
Introductie en revisie Mind the Gap spel
20-02-2014
Den Haag
5
Europeana Inside in Nederland
27-02-2014
Amsterdam
3
Raad van Advies Keurmerk
04-03-2014
Den Haag
6
CCDD
05-03-2014
Amsterdam
8
Factor C NCDD
12-03-2014
Den Haag
8
Europeana Inside in Nederland
12-03-2014
Den Haag
5
Workshop Het verhaal van Drenthe
13-03-2014
Assen
12
Open Erfgoed Koffie
18-03-2014
Middelburg
18
Klankbordgroep Keurmerk
20-03-2014
Den Haag
12
Werkgroep auteursrecht
27-03-2014
Den Haag
12
Expertmeeting DE BASIS voor AV
15-04-2014
Den Haag
13
Bespreking pva CCDD project Born Digital
16-04-2014
Amsterdam
4
Raad van Advies Keurmerk
29-04-2014
Den Haag
6
Bespreking symposia scoremodel en auteursrecht
30-04-2014
Amsterdam
4
CCDD project Born Digital afstemmen NCDD
01-05-2014
Amsterdam
5
Bijeenkomst Factor C NCDD communicatie
07-05-2014
Den Haag
8
Management Development programma
14&15-5-2014
Utrecht
17
Taalunie Werkgroep Digitaal Erfgoed
16-05-2014
Roosendaal
14
Open Ergoed Koffie
22-05-2014
Groningen
12
Bijeenkomst Factor C communicatie NCDD
27-05-2014
Den Haag
8
Management Development programma
10/11-06-2014 Antwerpen
30
Stuurgroep Born Digital project
20-06-2014
Amsterdam
6
CCDD
24-06-2014
Den Haag
11
Studiedag Scoremodel Digitale Duurzaamheid
30-06-2014
Den Haag
47
Adviesraad Kennisbank
03-07-2014
Den Haag
10
Visitatiecommissie DEN
04-07-2014
Den Haag
11
OCW/NDE werkgroep monitoring
11-07-2014
Den Haag
8
CLiCKNL
7-8-2014
Amsterdam
3
Use of ECK in The Netherlands
28-08-2014
Skype
6
KIEM AIM
04-09-2014
Amsterdam
3
CCDD stuurgroep Born Digital Project
09-09-2014
Den Haag
7
CCDD
10-09-2014
Den Haag
10
Management Development programma
22-09-2014
Leiden
15
Bijeenkomst auteursrechten (lancering DE BASIS)
30-09-2014
Leiden
94
Raad van Advies Keurmerk
02-10-2014
Den Haag
6
Meten is weten
03-10-2014
Den Haag
14
CCDD
11-11-2014
Amsterdam
12
Taaluniecommissie Digitaal Erfgoed
20-11-2014
Roosendaal
14
Open Erfgoed Koffie
24-11-2014
Leeuwarden 25-30
NODEM2014/Digital Strategies session
02-12-2014
Warschau
30
32
NODEM2014/DISH workshop
03-12-2014
Warschau
16
Expertmeeting tbv project Born Digital Workflows
10-12-2014
Den Haag
40
Totaal aantal deelnemers
584
b. Bijdragen aan onderwijs en cursussen (17) DACH gastcollege: Digitisation in The Netherlands
06-02-2014
Den Haag
DACH gastcollege: Linked Open Data
20-03-2014
Den Haag
Denver University (master students)
15-04-2014
Amsterdam
IDM Den Haag Conferentie 2014
25-04-2014
Den Haag
Management Development programma 1
14&15-5-2014
Utrecht
GO cursus Digitaal Erfgoed in de praktijk
06-05-2015
Voorburg
Expertmeeting Reinwardt en de Digitale Tijd
16-05-2014
Amsterdam
Reinwardt Academie Commissie van Advies
20-05-2014
Amsterdam
GO Cursus Management van Digitaal Erfgoed
23-05-2014
Voorburg
GO cursus Digitaal Erfgoed in de praktijk
03-06-2015
Voorburg
Reinwardt Memorial Lecture
05-06-2014
Amsterdam
Management Development programma 2
10&11-06-2014
Antwerpen
Leiderschap in cultuur 2
16-09-2014
Utrecht
Management Development programma 3
22-09-2014
Leiden
Reinwardt Academie Commissie van Advies
30-09-2014
Amsterdam
College Virtuele Tentoonstellingen Lakenhal-Wiki
16-10-2014
Leiden
Reinwardt Academie Commissie van Advies
9-12-2015
Amsterdam
c. Presentaties gegeven door DEN (34) Review ENUMERATE
17&18-03-2014
Brussel
Digitale Collectie Klankbord
27-03-2014
Hilversum
Europeana Inside network meeting
9&10-04-2014
Athens
DCH-RP workshop
23-04-2014
Tallinn
Digital Access to Integrated Heritage
24-04-2014
Leiden
APEX Review rehearsal
29-04-2014
Den Haag
Het is de tijd van bibliotheken
08-05-2014
Utrecht
LIBER workshop
19&20-5-2014
Wenen
Taalunie Beleidsdag
22-05-2014
Den Haag
APEX Project meeting
4&5-06-2014
Athene
KVAN2014
16&17-6-2014
Assen
KVAN2014
16&17-6-2014
Assen
OpenCulture
25&26-06-2014
London
Jazzdag 2014 nav project Nederland jazz archief
27-06-2014
Rotterdam
Studiedag Scoremodel Digitale Duurzaamheid
30-06-2014
Den Haag
Europeana Inside TP meeting
9&10-07-2014
Toulouse
Network Conference meSch
16/18-07-2014
Stuttgart
CIDOC Conferentie
8/11-09-2014
Dresden
PMB Europeana Inside
17-09-2014
London
Bijeenkomst auteursrechten (lancering DE BASIS)
30-09-2014
Leiden
Studiedag Digitale Bibliotheek
30-09-2014
Den Haag
Klankbordgroep Digitale Collectie
02-10-2014
Leiden
Meten is weten
03-10-2014
Den Haag
Landschap Erfgoed Utrecht: born digital erfgoed
06-10-2014
Utrecht
Launch Europeana Inside NL
22-10-2014
Amsterdam
Europeana Business Plan Meeting
30-10-2014
Madrid
APEX ESC meeting
04-11-2014
Torino
Reizen in de Tijd, Stuurgroep
05-11-2015
Tiel
Hack/a/LOD
08-11-2014
Veghel
33
UKB naarjaarsvergadering
20-11-2014
Maastricht
NODEM2014 keynote
1-12-2014
Warschau
Cultuur in Beeld
01-12-2014
Rotterdam
Europeana Inside review
04-12-2014
Luxemburg
Expertmeeting tbv project Born Digital Workflows
10-12-2014
Den Haag
d. Bemiddelingen (o.a. bezoeken aan instellingen) (185) Instelling
Datum
Betreft
Nationaal archief
8-1-2014
Gateway review DTR project
Nationaal archief
8-1-2014
Business plan APEX
NCDD
9-1-2014
Digitale duurzaamheid/Communicatieplan
NCDD
13-1-2014
Communicatieplan
NCDD
14-1-2014
Communicatieplan
Nationaal archief
14-1-2014
APEX
Beeld en Geluid
16-1-2014
Digitale Collectie
VU
16-1-2014
Digitale strategie RCE
Digital Heritage Centre, Sweden
17-1-2014
DISH@NODEM2014
Nationaal Archief
21-1-2014
DigCurV spel Mind the gap
Koninklijke Bibliotheek
21-1-2014
kennismaking
Frankwatching
21-1-2014
Artikel crowdsourcing
Utrechts Archief
22-1-2014
Digitale strategie UA
VU
22-1-2014
SealincMedia
NIOD
28-1-2014
Digitale strategie NIOD
Living Labs Germany
28-1-2014
Mogelijke samenwerking Competence centres
HOME, Curtin University, Australia
29-1-2014
Digitalisering Nederlands erfgoed in Australië
CCDD
30-1-2014
Jaarplan
NCDD
31-1-2014
Communicatieplan/Factor C
Open Knowledge Foundation
31-1-2014
OpenData survey
HvA/Archiefschool
3-2-2014
Auteursrecht in de praktijk
Europeana
4-2-2014
Taskforce Impact Assessement
Semantika
4-2-2014
Inzet E&L
Nederlands Openlucht Museum
5-2-2014
Digitale strategie NOM
OpenCultuurData
5-2-2014
Samenwerking management development
Boekman Stichting
5-2-2014
Bijpraten
Nationaal archief
7-2-2014
APEX
Sylvia Viergever
12-2-2014
Factor C methode voor comm.strat. NCDD
VNG
12-2-2014
Auteursrecht
PACKED / NCDD
13-2-2014
Samenwerking digitale duurzaamheid
Streekmuseum Flipje
18-2-2014
Reizen in de Tijd
NCDD
20-2-2014
Communicatieplan/Factor C
Nationaal Archief Zweden
20-2-2014
APEX
Nationaal Archief Duitsland
20-2-2014
APEX
RCE
4-3-2014
Keurmerk / Erfgoed & Locatie
Museumregister
5-3-2014
Communicatiebeleid
Museumregister
6-3-2014
Keurmerk marktverkenning
PACKED
6-3-2014
Samenwerking
Adlib
11-3-2014
Keurmerk marktverkenning
Museumregister
11-3-2014
Softwareontwikkeling Museumregister
Digital Heritage Centre, Sweden
12-3-2014
DISH@NODEM2014
Archief2020
12-3-2014
Nulmeting
Naturalis NBC
12-3-2014
Digistraat Herbariumbladen
Beeld en Geluid
12-3-2014
Digitale Collectie
KB
13-3-2014
Inventarisatie bibliotheekcollecties
RMO
13-3-2014
Keurmerk marktverkenning
34
Archief Noord-Holland
17-3-2014
Keurmerk marktverkenning
Siob
19-3-2014
Workshop
Erfgoedinspectie
20-3-2014
Keurmerk marktverkenning
Karin van der Heiden
21-3-2014
Archief2020/KVAN
MFG Germany
21-3-2014
Social Media in museums
CollectionsTrust
24-3-2014
Europeana Inside
Rijksmuseum
25-3-2014
Keurmerk marktverkenning
Europeana
25-3-2014
Business Plan Europeana en ENUMERATE
Delving
26-3-2014
Bijpraten
Beeld en Geluid
26-3-2014
Aggregatie / Digitale Collectie
Stadsarchief Amsterdam
27-3-2014
Keurmerk marktverkenning
UvA
28-3-2014
JPI
UvA
28-3-2014
KIEM
Museum Bronbeek
31-3-2014
Keurmerk marktverkenning
De Ree
1-4-2014
Keurmerk marktverkenning
British Library
1-4-2014
Unesco Roadmap
Museumregister
1-4-2014
Jaarrekening
Europeana
2-4-2014
Value Chain Aggregation
NCDD
2-4-2014
Voorbereiding bestuursvergadering
Amsterdam Pipe Museum
3-4-2014
Keurmerk marktverkenning
Ivo Zandhuis
3-4-2014
Keurmerk marktverkenning
Nationaal Archief
3-4-2014
Unesco Roadmap
Deventit
8-4-2014
Keurmerk marktverkenning
Picturae
9-4-2014
Keurmerk marktverkenning
Naturalis
10-4-2014
Keurmerk marktverkenning
Nationaal Archief
14-4-2014
Kennismaking/NCDD
Cit
15-4-2014
Keurmerk marktverkenning
KB&P
16-4-2014
Bijpraten
RKD
16-4-2014
kennismaking
Universiteitsbibliotheek Leiden
17-4-2014
Keurmerk marktverkenning
KB
17-4-2014
Nieuw meerjarenbeleidsplan
Europeana
18-4-2014
Samenwerking APEX/Europeana
Nieuwe Hollands Waterlinie
22-4-2014
Digitale presentatie
Artis
22-4-2014
Keurmerk marktverkenning
Van Bussel Document Services
23-4-2014
Keurmerk marktverkenning
Nationaal Archief
24-4-2014
APEX
LAGroep
25-4-2014
Start klanttevredenheidsonderzoek
CODA
1-5-2014
Keurmerk marktverkenning
Min. Buitenlandse Zaken
1-5-2014
Unesco
Bibliotheek.nl
1-5-2014
bijpraten
Nationaal Archief
2-5-2014
APEX en Unesco
Yenlo
2-5-2014
Management development
Amsterdam Museum
6-5-2014
Europeana Inside
CulturalHeritage.cc
6-5-2014
UniqueCollections
Taalunie
7-5-2014
Werkgroep Digitaal Erfgoed
Win Recept
7-5-2014
Siob symposium
NCDD
8-5-2014
Communicatieplan
LCM
14-5-2014
Keurmerk marktverkenning
UNESCO PERSIST
15-5-2014
Projectplan
Taalunie
16-5-2014
Beleidsdag Taalunie
NCDD
19-5-2014
Communicatieplan
Data Matters
19-5-2014
Keurmerk marktverkenning
Letterkundig Museum
20-5-2014
Nieuw digitaliseringsproject
Reinwardt Academie
21-5-2014
gebruik businessmodellen
35
RCE
21-5-2014
Nationale aggregatie
Indonesian Institute of Sciences
21-5-2014
Dutch approach
UNESCO PERSIST
22-5-2014
projectvoorstel/papers
NCDD
26-5-2014
Communicatieplan
CCDD
27-5-2014
Project Born digital
OpenCultuurData
28-5-2014
Management development
HuygensING
4-6-2014
bijpraten
Michelle van Lansschot
12-6-2014
Infoplannen, auteursrecht
Karin van der Heiden
12-6-2014
KVAN2014
Semantika
12-6-2014
museums.eu
HNI
13-6-2014
DISH
Bibliotheek.nl
18-6-2014
WaaS demonstratie
Beeld en Geluid
18-6-2014
Digitale Collectie NL (telco)
KB&P
19-6-2014
Opleidingsprogramma
Europeana
20-6-2014
Europeana v3
Nationaal Archief
23-6-2014
UNESCO/ PERSIST
Riksarchivet
24-6-2014
CultureCloud Sweden
Europeana
27-6-2014
DISH/NODEM
RCE
1-7-2014
Thesaurusbeheer
Kasteel de Goede Hoop
2-7-2014
digitalisering
Nationaal Archief
2-7-2014
APEX
Museum Communicatie
7-7-2014
Projectplan vernieuwing website
Cultuurmaatschappij
8-7-2014
cultureel ondernemerschap
Nationaal Archief
11-7-2014
E&L en NDE
Nationaal Archief
17-7-2014
UNESCO/PERSIST
Rijksmuseum
22-7-2014
Studiedag auteursrecht
CCDD project Born digital
22-7-2014
voortgangsoverleg
Amsterdam Museum
29-7-2014
Re: DDS-project
Beeld en Geluid
5-8-2014
Digitale Collectie
Axiell
6-8-2014
Europeana Inside
Nationaal Archief
19-8-2014
Kenniscentrum
Nationaal Archief
21-8-2014
Portal Open Collecties
NCDD
21-8-2014
website
Nationaal Archief
26-8-2014
UNESCO/PERSIST
NCDD
26-8-2014
website
Gallery Systems
27-8-2014
Europeana Inside
Universiteit Leiden
29-8-2014
afstuderen MA student Mediatechnology
Europeana
29-8-2014
ENUMERATE
UvA
1-9-2014
2e ateliergebouw
KB
2-9-2014
OCW/NDE
Europeana
2-9-2014
ENUMERATE
Werkgroep Digitale Collectie
2-9-2014
Digitale Collectie NL en aggregatoren ochtend
OCW
3-9-2014
Aggregatieprincipes
TU Delft
4-9-2014
DOI's
Amsterdam Museum
4-9-2014
Europeana Inside
RCE
5-9-2014
Europeana Inside
NCDD
9-9-2014
Communicatie
C-It
9-9-2014
Europeana Inside
NODEM
11-9-2014
NODEM2014
NIOD
11-9-2014
Nationale digitale infrastructuur
IFLA
12-9-2014
Bijeenkomst auteursrecht
Boekman Stichting
12-9-2014
prebview Cultuurindex
NCDD
18-9-2014
website
Bibliotheek.nl
18-9-2014
Nationale digitale infrastructuur
36
Digitale Collectie Nederland
23-9-2014
Bijeenkomst auteursrecht
NCDD
23-9-2014
OCW/NDE
Museum voor Communicatie
23-9-2014
3D printing tentoonstelling
Erfgoedinspectie
25-9-2014
Museumstandaarden
Taalunie
25-9-2014
Samenwerking
Axiell
29-9-2014
Launch ECK NL
UvA
2-10-2014
KIEM AIM
Yenlo
2-10-2014
Crowdsourcing/Europese projectaanvraag
Nationaal Archief
3-10-2014
NCDD/Archief2020/DTR
Raad voor Cultuur
8-10-2014
Auteursrechten
Europeana
9-10-2014
Voorbereiding AGM
Werkgroep Digitale Collectie
14-10-2014
Digitale Collectie NL en aggregatoren ochtend
NCDD
15-10-2014
Onderzoek Nationale infrastructuur
Panteia
16-10-2014
ENUMERATE
Scanstudio
23-10-2014
Kennismaking
OCW
23-10-2014
Bibliotheek.nl
BRAIN
23-10-2014
Samenwerking
Taalunie
24-10-2014
Evaluatie RNTL
Nationaal Archief
28-10-2014
Gateway review Overheidstaken
Digibis
29-10-2014
ENUMERATE/Europeana v3
Naturalis
6-11-2014
3D bijeenkomst
Taalunie
13-11-2014
Voorbereiding taaluniecommissie
EYE
17-11-2015
Collectiemanagement
CollectionsTrust
18-11-2014
ENUMERATE/Europeana v3
Meertens
18-11-2015
Erfgoedsoftwaremakelaar
Nationaal Archief
21-11-2014
Kennismaking nieuwe directeur
Reinwardt Academie
25-11-2014
Master museology
Raad voor Cultuur
25-11-2014
Evaluatie DEN
Nationaal Archief
26-11-2014
Gateway review DTR project
Taalunie
27-11-2014
Samenwerking
Capital D
3-12-2014
Smart Culture project
Wat formele reviews van projecten en projectvoorstellen betreft, heeft DEN in 2014 twee adviezen uitgebracht bij subsidieaanvragen bij het Mondriaan Fonds en één bij het Prins Bernhard Cultuurfonds. Tevens heeft DEN bijgedragen aan de Gateway Reviews van het DTR-project en het Europese project APEX.
e. Publicaties van DEN in 2014 (93) Zelfstandige uitgaven en rapporten (11) (zie ook www.den.nl/pagina/405/publicaties-van-den/) 1.
Margriet Noordman & Marco de Niet m.m.w. Jeanine Tieleman: Nulmeting Archief 2020. Kwantitatieve schets van digitale duurzaamheid in de archiefsector in opdracht van Archief 2020. Den Haag, DEN, maart 2014.
2.
Gerhard Jan Nauta & Marco de Niet: ENUMERATE Conceptual Framework. ENUMERATE deliverable 2.12. Den Haag, april 2014.
3.
Overzicht Fondsen en Subsidieregelingen voor digitaal erfgoed 2014-2015. Den Haag, DEN, mei 2014.
4.
Marloes Scholtens: Verslag Marktverkenning. Uitgevoerd in het kader van het project Toetsingsmodel Erfgoedsoftware. Met bijdrage van Robert Gillesse & Monika Lechner. Den Haag, DEN, juni 2014.
37
5.
Marloes Scholtens, Robert Gillesse & Monika Lechner: Verslag onderzoek werking keurmerken. Uitgevoerd in het kader van het project Toetsingsmodel Erfgoedsoftware. Den Haag, DEN, juni 2014.
6.
ENUMERATE / De Digitale Feiten 2013-2014, Resultaten van de Nederlandse inbreng in Enumerate. Den Haag, DEN, juli 2014.
7.
Stephen Hodes & Birte Querl: Resultaten Klanttevredenheidsonderzoek Digitaal Erfgoed Nederland. LAgroup, juli 2014.
8.
Marco Streefkerk, Wietske van den Heuvel & Eline Coree: ECK Workflow. Europeana Inside deliverable. Den Haag, september 2014.
9.
Marco Streefkerk, Wietske van den Heuvel & Eline Coree: Roadmap for Sharing Collections. Europeana Inside deliverable. Den Haag, september 2014.
10. Wietske van den Heuvel, Draft plan on future topics to be included in the ENUMERATE framework. Europeana v3 milestone. Den Haag, November 2014. 11. Gerrit de Bruin, Wilbert Helmus & Marco de Niet: Business plan for the Archives Portal Europe Foundation. Den Haag, November 2014.
Artikelen in tijdschriften en bundels (6) 1.
Vincent Wintermans with contributions from Marco de Niet: 'An addendum to the Charter and Guidelines on the preservation of the digital heritage'. In: Culture Memory - Identities: Memory of the World Program. Papers of the 4th International Conference of the UNESCO Memory of the World Programme. Warsaw 2014, p. 171185.
2.
Rein van ‘t Veer: 'Positioning Paper Heritage & LocationTowards a Geotemporal Semantic Infrastructure for Dutch Cultural Historical Data', Linking Geospatial Data conference. Maart 2014.
3.
Ralph Kits: Erfgoed & Locatie. Gegevens van erfgoedinstellingen met elkaar verbinden. In InformatieProfessional 04/2014. April 2014.
4.
Marco de Niet: De digitale bibliotheek, een Sagrada Familia? In Tiele Nieuwsbrief 22. April 2014.
5.
M.Lechner, D. Petrelli. ‘The Mesch project: reusing existing digital resources in the creation of novel forms of visitor’s experiences’. CIDOC 2014 - Access and Understanding: Networking in the Digital Era. 6-11 September 2014. Dresden (Germany).
6. Daniela Petrelli, Elena Not, Areti Damala, Dick van Dijk, Monika Lechner. meSch – Material Encounters with Digital Cultural Heritage. 5th International Conference, EuroMed 2014, Limassol, Cyprus, November 3-8, 2014. Proceedings. In: Lecture Notes in Computer Science, Vol.8740, Springer International Publishing, 2014, pp 536-545.
Redactie / tekstbijdragen / overig (16) 1.
Digests of ENUMERATE Survey Results. Madrid, Digibis, februari 2014.
2.
Natasha Stroeker & René Vogels, Panteia: ENUMERATE Report on the Results of the Core Survey 2. Februari 2014.
3.
K-INT: Technical Specification. Europeana Inside deliverable 4.6. April 2014.
38
4.
Nathalie Poot (KMKG): Content Re-Ingestion Report. Europeana Inside deliverable 4.4. Mei 2014.
5.
Pilot Linked Open Data Nederland. Red. Erwin Folmers e.a. Amersfoort, mei 2014.
6.
Final WSIS targets review. Achievements, challenges and the way forward. Geneve, June 2014.
7.
Europeana: Europeana Strategy 2015-2020, Impact. Juli 2014.
8.
Erfgoed Leiden en Omstreken (e.a.).: Marktconsultatie integrale collectietoegang. Ten behoeve van de mogelijke aanschaf van een IT-oplossing om collecties in gezamenlijkheid online te ontsluiten en te verrijken. Leiden, augustus 2014.
9.
Nathalie Poot (KMKG): Summative Evaluation Report. Europeana Inside deliverable 4.5. Augustus 2014.
10. K-INT: Integration Status Report. Europeana Inside deliverable 5.2. Augustus 2014. 11. Nathalie Poot (KMKG): Export Evaluation Report. Europeana Inside deliverable 4.3. Augustus 2014. 12. Frank van Harmelen & Jacco van Ossenbruggen: Connected content, connected organisations. An appraisal of RCE’s vision for a Dutch cultural heritage digital infrastructure. September 2014. 13. Nick Poole (CollectionsTrust): Forward Plan. Europeana Inside deliverable 5.4. September 2014. 14. Platform Linked Data Nederland: Linked data in beeld. November 2014. 15. Wilbert Helmus: Rapport Taaluniecommissie Digitaal Erfgoed – Lessen voor de toekomst uit Vlaamse en Nederlandse digitaalerfgoedprojecten. December 2014. 16. Netwerk Digitaal Erfgoed: Schudden voor gebruik. Nationale strategie voor landelijke voorzieningen voor digitaal erfgoed. Review-versie. December 2014.
Webpublicaties, nieuwsbrieven & blogs (76) 1.
Nieuw: DE BASIS voor auteursrechtenbeheer http://www.den.nl/pagina/501/de-basis-voor-auteursrechtenbeheer/
2.
Nieuw: Kennisdossier Meten en vergelijken: http://www.den.nl/thema/177/meten-en-vergelijken:-kengetallen-verzamelen-over-jedigitale-collecties
3.
Vernieuwd: DE BASIS voor vervaardiging van tekst http://www.den.nl/pagina/304/
4.
Vernieuwd: DE BASIS voor vervaardiging van beeld http://www.den.nl/pagina/303/
5.
Vernieuwd: Kennisdossier Informatieplannen: http://www.den.nl/thema/116/Informatieplannen.
6.
Vernieuwd: Kennisdossier Tekst: http://www.den.nl/thema/39/tekst
39
7.
Vernieuwd: Kennisdossier Opslag: http://www.den.nl/thema/8/opslag
Plus: 13 digitale nieuwsbrieven (op basis van 458 nieuws- en agendaberichten) 28 blogs op www.den.nl 15 blogs op www.erfgoedenlocatie.nl 6 blogs op www.mesch-project.eu 7 blogs op enumerateproject.wordpress.com
f. Netwerk Deelname aan overige bijeenkomsten (135) Werkgroep Auteursrecht
07-01-2014
Amsterdam
Europeana Inside Europeana meeting
10-01-2014
Den Haag
Fix the Internet
15-01-2014
Amsterdam
NCDD projectmanagersoverleg
15-01-2014
Den Haag
Amsterdam Connected
16-01-2014
Amsterdam
Unesco Roadmap-overleg
16-01-2014
Den Haag
Raad voor Cultuur, Domeinadvies Musea
21-01-2014
Den Haag
Informatiedag financiering CLiCK_NL
22-01-2014
Amsterdam
Open Cultuur Data Challengers
22-01-2014
Amsterdam
Netwerk Digitaal Erfgoed
23-01-2014
Den Haag
Voorlichtingsdag Horizon2020 /Cultureel erfgoed
23-01-2014
Luxemburg
Virtual Reality Symposium Fontys VR Lab
28/29-01-2014
Eindhoven
PILOD2 bijeenkomst
29-01-2014
Amsterdam
OCW/NDE werkgroep governance
30-01-2014
Den Haag
Europeana Inside development progress
30-01-2014
Skype
werksessie verdienmodellen NDE
05-02-2014
Utrecht
UB Leiden, Open middag
11-02-2014
Leiden
OCW/NDE, integratieoverleg
12-02-2014
Den Haag
NCDD projectmanagersoverleg
12-02-2014
Den Haag
Linking Mutual Heritage
12-02-2014
Amersfoort
Bestuur Museumregister
13-02-2014
Den Haag
werksessie verdienmodellen NDE
14-02-2014
Amsterdam
Raad voor Cultuur, Domeinadviezen Erfgoed
19-02-2014
Den Haag
Bijeenkomst RCE/Erfgoed Digitaal
19-02-2014
Den Haag
Netwerk Digitaal Erfgoed
27-02-2014
Leiden
Preservering metadata
04-03-2014
Hilversum
RKDartists
06-03-2014
Den Haag
OCW/NDE werkgroep governance
07-03-2014
Den Haag
Kickoff Europeana1914-1918
12-03-2014
Den Haag
Overleg Cultuurindex Nederland (Boekman Stichting)
14-03-2014
Amsterdam
Digitale Collectie SG
18-03-2014
Hilversum
Bijeenkomst Museumbrief
19-03-2014
Amersfoort
Unesco Roadmap-overleg
19-03-2014
Den Haag
ArchiefWiki Inklopdag 2014
24-03-2014
Den Bosch
OCW/Netwerk digitaal erfgoed
27-03-2014
Den Haag
Europeana Inside development progress
27-03-2014
Skype
Taalunie/Raad voor Nederlandse Taal en Letteren
28-03-2014
Hilversum
Digital Art Force
31-03-2014
Amsterdam
Jury Jan Compagnieprijs
31-03-2014
Den Haag
Nieuwe Meesters Delft Bestuur
31-03-2014
Delft
Unesco Roadmap-overleg
01-04-2014
Den Haag
40
Uitreiking Jan Compagnieprijs
15-04-2014
Den Haag
Bestuur Museumregister
17-04-2014
Dordrecht
OCW/Netwerk digitaal erfgoed
24-04-2014
Den Haag
Overleg DigitalHeritage2015
24-04-2014
Amersfoort
Overleg Muziekcollecties
09-05-2014
Amsterdam
Workshop De Betekenaar (IFLA)
12-05-2014
Den Haag
Unesco Roadmap-overleg
12-05-2014
Den Haag
Unesco Roadmap-overleg
13-05-2014
Den Haag
Adlib gebruikersgroep voorjaarsbijeenkomst
13-05-2014
Breukelen
AVA_net bestuursvergadering
13-05-2014
Hilversum
E&L werkgroep Business Modellen
14-05-2014
Den Haag
Werkgroep auteursrecht
15-05-2014
Amsterdam
Bestuur Museumregister
21-05-2014
Den Haag
OCW/Netwerk digitaal erfgoed
22-05-2014
Den Haag
Unesco PERSIST technical group
22-05-2014
Den Haag
Overleg Europese strategie Digitaal Erfgoed
27-05-2014
Den Haag
Projectleidersbijeenkomst NCDD
27-05-2014
Den Haag
Unesco Werkgroep Open & Permanent Access
02-06-2014
Hilversum
Unesco Memory of the World comité
02-06-2014
Hilversum
Europeana v3 Kick off
5/6-06-2014
Ancona
CATCH Event Digital Cross-over in humanities
06-06-2014
Amsterdam
Bestuur Museumregister
12-06-2014
Den Haag
Stuurgroep DigitaleCollectie
12-06-2014
Hilversum
Unesco PERSIST core group
13-06-2014
Den Haag
Workshop on Archiving Large Image Files
13/14-06-2014
Den Bosch
UNESCO PERSIST
19-06-2014
Den Haag
NCDD Workshop Preservation Metadata
19-06-2014
Den Haag
OCW/Netwerk digitaal erfgoed
19-06-2014
Den Haag
Kennisuitwisseling publieke repositories
19-06-2014
Den Haag
Taalunie/Raad voor Nederlandse Taal en Letteren
20-06-2014
Den Haag
Re-Source: Fashion Heritage in Digital Age
20-06-2014
Arnhem
Werkgroep referentiearchitectuur cultuur
23-06-2014
Den Haag
Afscheidssymposium Martin Berendse
24-06-2014
Den Haag
Brabant Collectie, Bibliotheek Advies Commissie
25-06-2014
Tilburg
NCDD social event
26-06-2014
Den Haag
ECP special> 3D printing
01-07-2014
Den Haag
NCDD Bestuursvergadering
01-07-2014
Den Haag
NMD bestuursvergadering
02-07-2014
Delft
NCDD kennismakingsbezoek Belgische counterparts
03-07-2014
Brussel
NCDD-bestuur
08-07-2014
Hilversum
OCW/NDE werkpakket 2
09-07-2014
Den Haag
Kickoff Levend Literair Erfgoed
16-07-2014
Den Haag
Symposium Kiezen, Verzamelen, Afstoten
28-08-2014
Eindhoven
Technische werkgroep Digitale Collectie NL
02-09-2014
Amersfoort
Bestuursvergadering AVA_net
03-09-2014
Hilversum
Sharing is caring
26-08-2014
Amsterdam
Programma cie 2&3d museumfotografie conferentie
29-08-2014
Amsterdam
OCW/NDE kerngroep
29-08-2014
Den Haag
NCDD projectmanagersoverleg
09-09-2014
Den Haag
OCW/NDE werkgroep referentielaag
09-09-2014
Den Haag
Bestuur Museumregister
11-09-2014
Den Haag
Games als Erfgoed Discussie
12-09-2014
Hilversum
Unesco Persist
16-09-2014
Den Haag
NCDD-bestuur
17-09-2014
Den Haag
Launch Europeana Inside
17-09-2014
London
41
Taalunie/Raad voor Nederlandse Taal en Letteren
19-09-2014
Brussel
E&L werkgroep Business Modellen
24-09-2014
Amsterdam
Europeana Project Group Assembly
25/26-09-2014
Den Haag
OCW/NDE kerngroep
25-09-2014
Den Haag
OCW/NDE werkgroep digitale duurzaamheid
02-10-2014
Den Haag
OCW/NDE werkgroep referentielaag
13-10-2014
Den Haag
Werkgroep Digitale Collectie Nederland
14-10-2014
Hilversum
APEX WP8 project meeting
16-10-2014
Den Haag
SBMK-dag 2014
17-10-2014
Amsterdam
Archief2020 Programmaraad
20-10-2014
Den Haag
Studiedag Naar een nieuw bibliotheekperspectief
21-10-2014
Utrecht
HPI
23-10-2014
Den Haag
OCW/NDE kerngroep
23-10-2014
Den Haag
Unesco PERSIST Steering Committee
28-10-2014
skype
Europeana AGM
30/31-10-2014
Madrid
Inaugurele rede Harry van Vliet
04-11-2014
Amsterdam
APEX WP8SG meeting
05-11-2014
Torino
Unesco Themagroep Permanent Access
10-11-2014
Den Haag
Werkgroep auteursrecht
12-11-2014
Amsterdam
Bestuur Museumregister
13-11-2014
Den Haag
NOB netwerkdag
13-11-2014
Utrecht
Nieuwe Business Modellen
13-11-2015
Utrecht
Maxiculture workshop
13-11-2014
Brussel
Lancering Cultuurindex
14-11-2014
Amsterdam
workshop Nederlab
17-11-2014
Den Haag
4C/DPC conferentie
17/18-11-2014
Londen
OCW/NDE kerngroep
20-11-2014
Den Haag
Inspiratiemiddag geo-data bij DANS
20-11-2014
Den Haag
Archief2020 Programmaraad
21-11-2014
Den Haag
Bestuur Nieuwe Meesters Delft
26-11-2014
Delft
meSch project meeting
27/28-11-2014
Sheffield
Aggregators expertmeeting Digitale Collectie NL
02-12-2014
Amsterdam
Connected Data
02-12-2015
Amsterdam
Europeana Content Reuse Task Force
08/09-12-2014
Kopenhagen
Taalunie/Raad voor Nederlandse Taal en Letteren
12-12-2014
Brussel
BRIC & Business
15-12-2015
Amsterdam
OCW/NDE kerngroep
18-12-2014
Den Haag
Werkgroep referentiearchitectuur cultuur
19-12-2014
Den Haag
Demo Repository MOMA in kader KIEM AIM project
22-12-2014
Amsterdam
Deelname van DEN aan projectorganisaties en samenwerkingsverbanden:
AVA_net (bestuurslid)
CEST (lid stuurgroep)
Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid (secretariaat)
Digital Art Force (lid)
Digitale Collectie (lid stuurgroep; redactie website, nieuwbrief)
Netwerk Digitaal Erfgoed, Ministerie van OCW (lid)
Europeana Inside (werkpakketleider)
Europeana Network (lid, incl. 2 task forces)
ENUMERATE (werkpakketleider)
Kenniscentrum Veiligheid Cultureel Erfgoed (lid klankbordgroep)
Leiderschap in Cultuur (Ambassadeur)
meSch (werkpakketleider)
Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (adviseur)
Nieuwe meesters Delft (lid Commissie van Advies)
42
Overleg 'Meten is weten' (voorzitter)
PiLOD2 van Geonovum (stuurgroeplid)
Raad voor Nederlandse Taal en Letteren (lid)
Sectie Bijzondere Collecties UKB (adviseur)
UNESCO Nationaal Memory of the World Comité (lid)
UNESCO Adviescommissie Open & Permanent Access (lid)
V-must (lid Expert Advisory Group)
Werkgroep Auteursrecht en Cultureel Erfgoed (secretariaat/lid)
Organisaties waarmee DEN in 2014 veel heeft samengewerkt:
BRAIN
CollectionsTrust (UK)
Erfgoedinspectie
Europeana
FARO (BE)
Instellingen met nationale taken (Beeld en Geluid, Bibliotheek.nl, DANS, Koninklijke Bibliotheek, Nationaal Archief, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed).
Landelijk Contact Museumconsulenten
Stichting Kennisland
Stichting Museumregister Nederland
Nationale Unesco Commissie
Nederlandse Museumvereniging / SIMIN
Nederlandse Taalunie
PACKED (BE)
Reinwardt Academie
Stichting Archief Programmatuur (STAP)
g. Gebruik van website www.den.nl in 2014 Maand
Bezoeken 2014
Bezoeken Unieke bezoekers 2013 2014 per maand
Unieke bezoekers 2013 per maand
jan-14
5.681
5.595
4.638
4.369
feb-14 mrt-14
5.584 5.783
5.562 6.022
4.546 4.637
4.350 4.746
apr-14 mei-14
5.245 5.366
5.762 5.218
4.247 4.255
4.443 3.914
jun-14 jul-14
5.237 4.619
5.113 3.776
4.138 3.747
3.908 2.942
aug-14 sep-14
4.079 6.003
3.618 5.023
3.293 4.658
2.934 4.137
okt-14 nov-14
6.412 6.095
5.812 5.340
5.044 4.839
4.750 4.344
dec-14 totaal
4.759 64.863
4.290 61.131
4.001 47.043 unieke bezoekers over heel 2014
3.656 43.738 unieke bezoekers over heel 2014
43
Bijlage 2. DEN en de Governance Code Cultuur Principe 1: Het bestuur is verantwoordelijk voor het in acht nemen van de Governance Code Cultuur.
De organisatie kent de Governance Code Cultuur en past deze toe. De toepassing van de principes van deze code sluit aan bij de doelstelling, aard en omvang van de organisatie. De organisatie kan afwijken van een principe of een praktijkaanbeveling. Aard en omvang van de organisatie of
Algemene
Specifiek
situatie (o.a.
voor de
statutair
situatie in
vastgelegd)
2014
√ √ √
aanwezige kennis en ervaring leveren de motieven. In het jaarverslag maakt de organisatie melding van toepassing van de code en van eventuele wijzigingen op
√
het gebied van de governance, inclusief het besturingsmodel. Op de website geeft de organisatie informatie over de wijze
√
waarop zij de code toepast.
Principe 2: Het bestuur kiest het besturingsmodel van de organisatie bewust.
De organisatie kiest voor het raad-van-toezicht-model of voor het bestuur-model.
Algemene
Specifiek
situatie (o.a.
voor de
statutair
situatie in
vastgelegd)
2014
√ (RvT-model)
Tenminste eens in de vier jaar bespreekt zij het eerder gekozen besturingsmodel. Er vindt analyse plaats: Hoe
X
functioneert het model? Wat gaat goed en willen we behouden? Wat kan beter? Wat moet beter? Ligt een ander besturingsmodel meer voor de hand?
in 2014 geen aanleiding geweest
Als er aanleiding is om van besturingsmodel te veranderen organiseert het bestuur overleg met betrokken partijen. Het bestuur stelt zo nodig een implementatieplan vast. De organisatie zorgt dat haar statuten en reglementen met de code overeenstemmen. Bij wijziging vindt zorgvuldige
√
toepassing van de code plaats. Het bestuur is behalve voor de keuze van het besturingsmodel ook verantwoordelijk voor de
√
implementatie ervan. De organisatie maakt naar buiten duidelijk kenbaar welk besturingsmodel zij heeft. In haar presentatie hanteert ze
√
de (functie)benamingen die daar bij horen.
44
Principe 3: Het bestuur is verantwoordelijk voor de organisatie. Het bestuur is in- en extern duidelijk over de taken, bevoegdheden en werkwijze.
Het bestuur opereert vanuit haar missie en weegt daarbij de belangen van de stakeholders mee. Het bestuur is ervoor verantwoordelijk dat de organisatie alle relevante wet- en regelgeving naleeft. De organisatie kent een op de instelling toegesneden systeem voor risicobeheersing en controle. Het jaarverslag
Algemene
Specifiek
situatie (o.a.
voor de
statutair
situatie in
vastgelegd)
2014
√ √ √
bericht over de toepassing hiervan. Het bestuur is verantwoordelijk voor het onderkennen en beheersen van risico’s.
√
Het bestuur stelt een bestuursreglement vast. Hierin staat
n.v.t.
onder meer hoe binnen het bestuur taken, bevoegdheden
(éénkoppig
en verantwoordelijkheden zijn verdeeld. Ook lees je hierin
bestuur)
hoe het bestuur als collectief werkt. Alle voor de organisatie belangrijke beslissingen en strategische documenten worden door het bestuur
√
vastgesteld. Leden van het bestuur aanvaarden niet zonder méér nevenfuncties als deze de belangen van de organisatie
√
zouden kunnen raken. Het bestuur is verantwoordelijk voor een goede omgang met het medezeggenschapsorgaan en de stakeholders.
√
De organisatie maakt het mogelijk dat medewerkers die onregelmatigheden menen waar te nemen deze zonder risico voor hun positie kunnen melden. Zij melden deze bij
√
het bestuur of bij een door het bestuur aangewezen functionaris. Als medewerkers onregelmatigheden te melden hebben die het bestuur zelf betreffen dan doen zij dat aan de voorzitter
√
van de raad van toezicht. Over informatie en verantwoording aan de raad van toezicht legt het bestuur afspraken qua inhoud en
√
frequentie schriftelijk vast. Het bestuur stelt het bestuursreglement vast en legt dit vervolgens ter instemming aan de raad van toezicht voor.
√
Het bestuur geeft alle informatie die nodig is voor het goed kunnen functioneren van de raad van toezicht. Het bestuur doet dit gevraagd en ongevraagd en tijdig. (‘Geen
√
verrassingen’ is een belangrijk principe voor de onderlinge relatie.) Het bestuur legt belangrijke beslissingen en strategische documenten ter goedkeuring aan de raad van toezicht voor.
√
45
Principe 4: De raad van toezicht stelt rechtspositie en bezoldiging van het bestuur zorgvuldig vast en is hierover zo open mogelijk.
Het bezoldigingsbeleid past bij het karakter van de instelling en stemt overeen met wettelijke
Algemene
Specifiek
situatie (o.a.
voor de
statutair
situatie in
vastgelegd)
2014
√
voorschriften of subsidievoorwaarden. Binnen het kader van dat bezoldigingsbeleid bepaalt de raad van toezicht de bezoldiging van individuele leden van het bestuur. In het bestuur-model bepaalt het bestuur de
√
bezoldiging van individuele leden van de directie. Het bestuur geeft in het jaarverslag informatie over het bezoldigingsbeleid van de organisatie, over de bezoldiging en over de duur van de contracten met het bestuur
√
respectievelijk de directie
Principe 5: De raad van toezicht legt zijn taken, verantwoordelijkheden en werkwijze vast en handelt daarnaar.
Bij zijn werk laat de raad van toezicht zich leiden door het culturele, economische en maatschappelijke belang van de
Algemene
Specifiek
situatie (o.a.
voor de
statutair
situatie in
vastgelegd)
2014
√
organisatie. De raad van toezicht richt zich op het belang van de organisatie en weegt de belangen af van degenen die bij de
√
organisatie zijn betrokken (de stakeholders). In een reglement legt de raad van toezicht onder meer vast: de onderlinge taakverdeling, de werkwijze van de raad van toezicht en de omgang met bestuur/directie. Een verslag van de raad van toezicht maakt deel uit van het jaarverslag van de organisatie.
√ √
(als
accordering)
De raad van toezicht vergadert volgens vastgesteld schema, tenminste tweemaal per jaar, namelijk voor het
√
goedkeuren van jaarplan en begroting én voor de vaststelling van jaarverslag en jaarrekening. De raad van toezicht is verantwoordelijk voor zijn eigen functioneren. De raad van toezicht bespreekt zijn
√
functioneren tenminste eenmaal per jaar buiten aanwezigheid van bestuur/directie en bereidt dit zelf voor. Ook bespreekt de raad van toezicht tenminste eenmaal per jaar het functioneren van bestuur/ directie. Dit bereidt de
√
raad van toezicht buiten aanwezigheid van bestuur/directie voor. De raad van toezicht houdt actief op stimulerende en
√
kritische wijze toezicht. De raad van toezicht benoemt de externe accountant na advies van het bestuur/directie (zie ook principe 9).
√
46
De raad van toezicht adviseert het bestuur en doet dit op
√
actieve wijze, zowel anticiperend als reflecterend op beslissingen van het bestuur. De raad van toezicht kent een vast aantal onderwerpen die in ieder geval tot het toezicht behoren, zoals: realisatie van doelstellingen, strategie, risicobeheer en financieel beleid
√
De raad van toezicht beslist over benoeming, beoordeling, bezoldiging, schorsing en ontslag van het bestuur. Bij het vervullen van (artistieke)bestuursfuncties laat de raad zich
√
extern adviseren.
Principe 6: De raad van toezicht is verantwoordelijk voor zijn samenstelling: hij waarborgt deskundigheid, diversiteit en onafhankelijkheid. Algemene
Specifiek voor
situatie (o.a.
de situatie in
statutair
2014
vastgelegd) De raad van toezicht bestaat uit minimaal drie leden.
√
De raad van toezicht moet zó zijn samengesteld dat hij zijn
√
werk naar behoren kan doen. Elk lid van de raad van toezicht moet het beleid van de
√
organisatie op hoofdlijnen kunnen beoordelen. Daarnaast draagt elk lid met een eigen specifieke deskundigheid bij aan de kennis en expertise waarover de
√
raad van toezicht overeenkomstig zijn profielschets beschikt.
(√)
In zijn samenstelling waarborgt de raad van toezicht diversiteit; in het bijzonder heeft hij daarbij aandacht voor
(m.u.v.
leeftijd, etnische achtergrond en geslacht.
etnische achtergrond)
Herbenoeming van een lid vindt plaats na overweging, ook
√
gelet op actuele omstandigheden en op de profielschets van de raad van toezicht. Vacatures in de raad van toezicht worden openbaar
X
gemaakt. De organisatie biedt alle leden van de raad van toezicht na hun benoeming een introductie aan in verschillende aspecten die voor de raad van toezicht relevant zijn.
√
Jaarlijks beoordeelt de raad van toezicht in welk opzicht de leden behoefte hebben aan verdieping of verbreding van hun kennis. Statutair legt de organisatie de maximale zittingstermijn voor de leden van de raad van toezicht vast. Gebruikelijk is: tweemaal een periode van vier jaar of driemaal een
√
periode van drie jaar. Er wordt een zodanig rooster van aftreden opgesteld dat niet te veel leden tegelijk aftreden zonder herbenoembaar
√
te zijn. Het rooster van aftreden is openbaar.
47
Principe 7: De raad van toezicht geeft tevoren aan welke inzet van de leden wordt verwacht en welke eventuele vergoeding daar tegenover staat. Algemene
Specifiek voor
situatie (o.a.
de situatie in
statutair
2014
vastgelegd) Ieder lid van de raad van toezicht wordt geacht voldoende tijd te hebben voor de vervulling van zijn functie; dat
√
waarborgt een goede taakvervulling. Als er geen of slechts een beperkte vergoeding is ontslaat dat leden niet van de plicht tot behoorlijke invulling van hun taak. De raad van toezicht stelt een eventuele vergoeding voor zijn leden vast, passend bij het karakter van de organisatie,
√
wettelijke voorschriften en subsidievoorwaarden.
NvT
De raad van toezicht verstrekt in de jaarrekening informatie over de vergoeding aan zijn leden.
(RvT werkt onbezoldigd)
De eventuele vergoeding aan leden van de raad van toezicht is niet afhankelijk van de resultaten van de organisatie. De voorzitter van de raad van toezicht bereidt de agenda voor, leidt de vergaderingen, zorgt voor de juiste informatievoorziening en voor zorgvuldige besluitvorming en ziet toe op het goed functioneren van de raad van toezicht. De voorzitter 1. 2. 3. 4.
is namens de raad van toezicht het voornaamste aanspreekpunt voor bestuur/directie; initieert de evaluatie van het functioneren van raad van toezicht en bestuur/directie; ziet er op toe dat de contacten tussen raad van toezicht en bestuur/directie naar behoren verlopen; speelt in geval van calamiteiten een actieve rol in het informeren van de stakeholders.
De organisatie draagt zorg voor de goede ondersteuning van de voorzitter van de raad van toezicht. De voorzitter van de raad van toezicht is geen voormalig lid van het bestuur van de organisatie.
√ √ (in overleg met directie)
√
√ √
De raad van toezicht kan een van de leden tot ‘gedelegeerd lid’ benoemen. Dit is van tijdelijke aard. Het gaat om een bijzondere taak die intensiever toezicht en advies en meer geregeld overleg met het bestuur vergt. De delegatie gaat
NvT
niet verder dan de taken die de raad van toezicht zelf heeft en omvat niet het besturen van de organisatie. De raad van toezicht kan hiervoor een aparte vergoeding verstrekken. Delegatie van taken aan één lid doet niets af aan de collectieve verantwoordelijkheid en bevoegdheden van de raad van toezicht. Het gedelegeerd lid blijft lid van de raad
NvT
van toezicht. Als een lid van de raad van toezicht tijdelijk voorziet in het vervullen van een bestuurs-/directiefunctie dan treedt dit lid
NvT
voor die periode uit de raad van toezicht.
48
Principe 8: Toezichthouders en bestuurders vermijden elke vorm van belangenverstrengeling. De raad van toezicht ziet hier op toe. Algemene
Specifiek voor
situatie (o.a.
de situatie in
statutair
2014
vastgelegd) Ieder lid van de raad van toezicht moet onafhankelijk en kritisch kunnen bijdragen aan de besluitvorming. De raad van toezicht vergewist zich van de onafhankelijkheid van zijn
√
leden. De raad van toezicht is verantwoordelijk voor de besluitvorming over hoe de instelling met tegenstrijdige belangen om gaat. Besluiten over het aangaan van transacties of relaties waarbij tegenstrijdige belangen kunnen spelen behoeven vooraf
√
goedkeuring van de raad van toezicht. Als een lid van de raad van toezicht of het bestuur een nevenfunctie aanvaardt die gezien de aard of het tijdsbeslag van betekenis is voor zijn functioneren vraagt hij vooraf
√
goedkeuring van de raad van toezicht. Een lid van de raad van toezicht of bestuur treedt niet in concurrentie met de organisatie;
neemt van de organisatie geen schenkingen aan of bedingt deze voor zichzelf of zijn naasten; verschaft zichzelf geen ongerechtvaardigd voordeel ten laste van de organisatie; benut geen zakelijke kansen die de organisatie toekomen voor zichzelf of zijn naasten.
Het reglement van de raad van toezicht bevat regels over het omgaan met tegenstrijdige belangen bij leden van de raad
√
√
van toezicht, het bestuur en de externe accountant. Als sprake is van een (mogelijk) tegenstrijdig belang meldt de betreffende persoon dit direct aan de voorzitter van de raad van toezicht en hij geeft daarbij alle relevante informatie. Buiten zijn aanwezigheid neemt de raad van toezicht hierover dan een standpunt in. Of daadwerkelijk
NvT
sprake is van tegenstrijdig belang is aan het oordeel van de raad van toezicht. Wanneer zich op dit punt kwesties voordoen is de raad van toezicht hier naar buiten toe open over. Een lid van de raad van toezicht of bestuur neemt niet deel aan discussie en besluitvorming over zaken waarin hij een
NvT
tegenstrijdig belang heeft. Goedgekeurde besluiten waarbij sprake is van tegenstrijdige belangen komen, met toelichting,
NvT
in het jaarverslag te staan. De organisatie verstrekt aan leden van de raad van toezicht of bestuur geen persoonlijke leningen, garanties en dergelijke. Het jaarverslag vermeldt nevenfuncties van de leden van de raad van toezicht en het bestuur.
NvT
(√) (wel bestuur, niet RvT)
49
Principe 9: Het bestuur is verantwoordelijk voor financieel beleid en risicobeheer door sluitende interne procedures en externe controle. Algemene
Specifiek
situatie (o.a.
voor de
statutair
situatie in
vastgelegd)
2014
Het bestuur is verantwoordelijk voor de opgemaakte financiële verslagen. In het raad-van-toezicht-model ziet de raad van toezicht er op toe dat dit volgens de afgesproken
√
normen gebeurt. De raad van toezicht benoemt de externe accountant en stelt diens beloning vast; dit op basis van advies van het bestuur. In het bestuur-model benoemt het bestuur de
√
externe accountant, al dan niet op advies van de directie en stelt het bestuur de beloning vast. Benoeming van de externe accountant geldt voor een periode van maximaal vier jaar. Herbenoeming is steeds voor een periode van maximaal vier jaar mogelijk. Dit betekent ook dat er tenminste eens in de vier jaar een
√
grondige beoordeling plaats vindt en dat deze wordt besproken in de raad van toezicht. De belangrijkste bevindingen komen in het jaarverslag te staan. Jaarverslag, jaarrekening en andere financiële rapportages vragen zorgvuldige interne procedures. Het bestuur zorgt voor het opstellen en handhaven van de regels. In het
√
raad-van-toezicht-model ziet de raad van toezicht toe op het naleven hiervan. De raad van toezicht beoordeelt of en hoe de externe accountant wordt betrokken bij financiële berichten anders dan de jaarrekening. In het bestuur-model is dit aan het
√
bestuur. De externe accountant brengt ten minste eenmaal per jaar aan de raad van toezicht respectievelijk het bestuur verslag uit van zijn bevindingen. De raad van toezicht kan hem
√
bevragen over de getrouwheid van de jaarrekening. Jaarlijks rapporteert het bestuur aan de raad van toezicht over de relatie met de externe accountant en eventuele ontwikkelingen daarin. Mede op grond hiervan besluit de raad van toezicht over voortzetting van de relatie met de
√
externe accountant. In het bestuur-model beslist het bestuur, desgewenst op advies van de directie. De externe accountant krijgt geen opdrachten vanuit de organisatie die zijn onafhankelijke controle in gevaar zouden kunnen brengen. Zijn er andere dan controle-
NvT
opdrachten dan laat de accountant dit aan de raad van toezicht respectievelijk het bestuur weten.
50
Bijlage 3. Contactgegevens DEN Postadres: Postbus 90407 2509 LK Den Haag
Bezoekadres: Prins Willem-Alexanderhof 5 2595 BE Den Haag E-mail:
[email protected] Telefoon: 070 - 314 03 43 Fax: 070 - 314 01 00 Web: www.den.nl
Het DEN-team in oktober 2014: V.l.n.r.: Marco de Niet, Ralph Kits, Marco Streefkerk, Yasmine van der Woord, Monika Lechner, Samantha Castano, Else Laura Rademaker, Arianne Neijenhuis-Swinkels, Eline Corée, Josine Blom, Rein van ’t Veer, Wietske van den Heuvel, Gerhard-Jan Nauta en Jeanine Tieleman. Niet op de foto: Robèrt Gillesse, Wilbert Helmus en Ralph Stuyver.
51